فصل اول: کلیات تحقیق. 1
1-1-مقدمه: 2
1-2-بیان مسئله 3
1-3-سؤالات تحقیق: 5
1-3-1-سئوال اصلی تحقیق: 5
1-3-2-سوال فرعی تحقیق: 6
1-4-اهداف تحقیق: 6
1-4-1-هدف کلی: 6
1-4-2- اهداف جزئی: 6
1-5-فرضیات تحقیق : 6
1-6-اهمیت وضرورت موضوع تحقیق: 7
1-7- پیشینه تحقیق: 8
1-7-1- پیشینه داخلی پژوهش: 8
1-7- 2-پیشینه خارجی پژوهش: 10
1-8-روش شناسی تحقیق: 12
1-8 -1-نوع روش تحقیق : 12
1-8-2- روش و ابزار گردآوری اطلاعات: 13
1-8-3-جامعه آماری: 13
1-8-4-حجم نمونه و روش نمونه گیری: 13
1-8-5-شیوه تجزیه وتحلیل یافته ها: 14
1-9-قلمرو تحقیق: 15
1-9-1-قلمرومکانی تحقیق: 15
1-9-2-قلمرو زمانی تحقیق: 15
1-10-محدویت های تحیق: 16
1-11-شاخصهای تحقیق: 17
1-12-فرایند تحقیق: 18
1-13-جمع بندی: 18
فصل دوم : مبانی و چارچوب نظری تحقیق. 19
2-1-مقدمه: 20
2-2-مفاهیم واصطلاحات: 20
2-2-1- شهروندی : 20
2-2-2-مدیریت: 21
2-2-3-برنامه ریزی: 22
2-2-4-برنامه ریزی شهری: 22
2-2-5-شهرداری: 22
2-2-6-شورای اسلامی: 23
2-2-7- مشارکت: 23
2-2- 8- مشارکت شهروندان: 25
2-3- تئوری های مربوط به اصول و مبانی مشاركت شهروندان: 25
2-3-1- مدیریت شهری: 25
2-3-2-مشاركت در امور شهری: 26
2-4- پیش نیازهای مشارکت: 27
2-5- سیر تحول مشارکت : 28
2-6- ویژگیها و خصوصیات مشارکت: 29
2-7- طبقه بندی الگوهای مشارکت شهروندان: 30
2-8- اهداف مشارکت : 32
2-9- مراحل مشارکت : 32
2-10-سطوح مشاركت مردمی. 34
2-11-طبقه بندی تكنیك های مشاركت: 37
2-12-نتایج و پیامدهای مشارکت مردم : 39
2-13-عوامل تعیین کننده سطح و میزان مشارکت شهروندان. 40
2-14-شیوه های تحقق مشارکت در طرح های شهری. 41
2-15-مشارکت مردمی در مدیریت خدمات شهری. 44
2-16-عوامل مؤثر بر میزان مشاركت افراد 45
2-17- موانع و محدویت های مشارکت مردم در توسعه شهری : 47
2-18-سوابق مشارکت مردمی دربرنامه ریزی شهری : 49
این مطلب را هم بخوانید :
2-19- شیوه های مشارکت مردمی: 50
2-19-1 شیوه های سازمان نیافته و نا منظم. 50
2-19-2-شیوه های سازمان یافته و منظم. 50
2-19-3- شیوه های فعال. 50
2-19-4 شیوه های انفعالی. 50
2-19-1 شیوه های سازمان نیافته و نا منظم. 50
2-19- 2-شیوه های سازمان یافته و منظم : 51
2-19- 3-شیوه های فعال : 52
2-19- 4-شیوه های انفعالی : 52
2-20- دیدگاه ها و نظریه های جدید مشارکت شهروندی در جهان: 52
2-20- 1-نظریه مشارکتی جان ترنر: 53
2-20-2-نظریه مشاركتی جیمز میجلی : 54
2-20-3-نظریه مشاركتی اسكات دیوید سون : 55
2-20-5- نظریه مشارکتی شری ارنشتاین : 57
2-20-6–نظریه آلموندوپاول(باتاکیدبرتحصیلات،درامدورتبه شغلی افراددرتعیین پایگاه اقتصادی واجتماعی): 59
2-20-7- نظریه ژولیوس نیرره: 59
2-21- مدیریت شهروندی : 60
2-22- مشاركت شهروندان در مدیریت شهر. 61
2-23- بررسی جایگاه مشاركت در جامعه شهروندی ایران. 62
2-24- تحلیل ساختاری و اجرای نظام مشاركتی دركلان شهرهای ایران. 62
2-25- تجربه مشارکت مردم در مدیریت شهری در ایران : 63
2-26-جایگاه مشارکت در اصول قانون اساسی. 64
2-27-جایگاه مشارکت در قانون برنامه های پنجساله توسعه اول تا چهارم 66
2-27-1-قانون برنامه اول توسعه: 66
2-27-2-قانون برنامه دوم توسعه: 66
2-27-3-قانون برنامه سوم توسعه 67
2-27-4-قانون برنامه چهارم توسعه 68
2-28-جایگاه مشارکت درقانون شوراهای اسلامی کشور. 72
2-29-نگاهی اجمالی به وضعیت مشاركت اجتماعی در شهردار یهای كشور. 72
2-30-بسترسازی مشاركت اجتماعی در شهرداری های كشور های خارجی. 74
2-31- نمونه ای از مشاركت اجتماعی شهروندان برای حل مشكلات شهری. 75
2-32- نگاهی به تجربه کشورها درزمینه مشارکت درمدیریت : 76
2-32-1- مشارکت مردمی در مدیریت و تصمیم گیر شهری در نروژ : 77
2-32- 2-مشارکت مردمی در مدیریت و تصمیم گیری شهری در سوئد : 77
2-32- 3-مشارکت مردمی در مدیریت و تصمیم گیری شهری در دانمارک : 78
2-32-4- مشارکت مردمی در مدیریت و تصمیم گیری شهری در آلمان : 79
2-32-5- مشارکت مردمی در مدیریت و تصمیم گیری شهری در اسپانیا : 79
2-32-6- مشارکت مردمی در مدیریت و تصمیم گیری شهری در کشور فرانسه : 79
2-33- جمع بندی: 80
فصل سوم: ویژگیهای جغرافیایی منطقه مورد مطالعه 84
3-1-مقدمه: 85
3-2-موقعیت شهرستان سوادکوه: 85
3-3-پل سفید: 86
3-4-ویژگی آب و هوایی منطقه مورد مطالعه: 87
3-5-بررسی خصوصیات اجتماعی و اقتصادی شهر پل سفید: 88
3-6-توزیع جمعیت وتراکم محلات شهری پل سفید 89
3-7- جمعیت منطقه مورد مطالعه: 90
3-8-تصویرکلی فعالیت های اقتصادی شهر پل سفید : 92
3-9-نمونه هایی از مشارکت شهروندان در امر مدیریت شهری در ناحیه مذکور : 93
3-10-جمع بندی: 94
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل اطلاعات.. 96
4-1-مقدمه: 97
4-2-آمار توصیفی و تحلیل متغیر های زمینه ای نمونه ی مورد مطالعه در تحقیق (پرسشنامه ی شهروندان) 98
4-2-1-جنس: 98
4-2-2-سن: 98
4-2-3-سطح تحصیلات: 99
4-2-4-میزان درآمد: 100
4-2-5-وضعیت سکونت: 101
4-2-6-محل تولد: 101
4-2-7-اقامت: 102
4-3-آمار توصیفی و تحلیل متغیر های مورد مطالعه در تحقیق (پرسشنامه ی شهروندان) 103
4-3-1-مشاركت شهروندان. 103
4-3-1-1-میزان علاقمندی و همکاری در حفظ ونگهداری پارک هاوفضای سبز عمومی. 103
4-3-1-2-میزان علاقمندی در رفت وروب معابر وجمع آوری و بازیافت زباله 103
4-3-1-3-میزان علاقمندی و همکاری در پرداخت به موقع عوارض نوسازی،هزینه های اخذپروانه ساختمان وحمل زباله 104
4-3-1-4-میزان علاقمندی شما در به شرکت درجلسات عمومی شورای شهر جهت توسعه ی شهر. 105
4-3-1-5-میزان تمایل شما به مشارکت در آسفالت محله خود 105
4-3-1-6-میزان تمایل شما به مشارکت در ایجاد نظم وامنیت محله خود 106
4-3-1-7-میزان علاقمندی درواگذاری زمین جهت انجام فعالیتهای عمرانی یا کمک مالی به شهرداری جهت خرید زمین برای برنامه های عمرانی. 107
4-3-1-8-میزان علاقمندی به حضور در تشکلهاو گروههای مردمی جهت بهبود و توسعه ی شهر. 107
4-3-1-9-میزان حساسیت و احساس تعلق شما درحفظ ونگهداری شهر. 108
4-3-1-10-آگاهی شهروندان از طرحها و برنامه های شهر. 109
4-3-1-11-میزان مشارکت همشهریان در تصمیم گیری های محلی. 109
4-3-1-12-تاثیرآموزش شهروندا ن برافزایش مشارکت آنها دربرنامه ها وطرحهای شهری. 110
4-3-1-13- ارتباط بین متغیرهای زمینه ای و متغیر وابسته(مشاركت)با توجه به پرسشنامه ی شهروندان. 111
4-3-2- مدیریت شهری. 112
4-3-2-1- استفاده از نظرات شهروندان در تهیه طرح هادی. 112
4-3-2-2-مشورت مدیریت شهر با شهروندان در تصمیمات و فعالیتهای شهرداری. 112
4-3-2-3-سرعت واکنش و انعطاف پذیری شهرداری برای حل مشکلات و رسیدگی به شکایات.. 113
4-3-2-4-اطلاع رسانی شفاف و درست از وضعیت اجرای پروزه های زیر بنایی شهر به شهروندان. 114
4-3-2-5-میزان دخالت نظرات شهروندان در برنامه ها و طرح های شهری. 114
4-3-2-6-میزان موفقیت شهرداری در برآوردن نیازها و خواسته های شهروندان. 115
4-3-2-7-میزان علاقمندی مدیران شهری در تشکیل و بکارگیری تشکل های مردم نهاد 116
4-3-2-8-میزان رضایت شما از مدیریت شهری پل سفید 116
4-3-2-9-میزان نظارت شهروندان در امور مدیریتی و اجرای پروژها 117
4-3-2-10-میزان و حق اعتراض به طرح های اجرایی. 118
4-3-2-11-ارجحیت دادن منافع مردم در اجرای طرح های شهری. 118
4-4-آمار توصیفی و تحلیل متغیر های زمینه ای نمونه ی مورد مطالعه در تحقیق (پرسشنامه ی مدیران شهری) 119
4-4-1-جنس: 119
4-4-2-سطح تحصیلات: 120
4-5-آمار توصیفی و تحلیل متغیر های مورد مطالعه در تحقیق (پرسشنامه ی کارشناسان شهری) 120
4-5-1- تاثیرشاخص های اجتماعی در افزایش مشارکت شهروندان جهت مدیریت مطلوب شهری. 120
4-5-1-1- جنس شهروندان. 120
4-5-1-2-تحصیلات شهروندان. 121
4-5-1-3- محل تولد شهروندان. 121
4-5-1-4-تشکیل دوره های آموزشی و آموزش موثر و مداوم شهروندان جهت آگاهی. 121
4-5-1-5-ایجاد تعامل بین مدیران و مسئولین نهادهای دولتی با شهروندان. 121
4-5-1-6- احقاق حقوق شهروندان در افزایش مشارکت در امور شهری. 121
4-5-1-7-افزایش مشارکت در امور محله به لحاظ خویشاوندگرایی و ارتباطات همسایگی. 122
4-5-1-8- احساس تعلق شهروندان به شهر در افزایش مشارکت در امور شهری. 122
4-5-1-9-اختصاص عادلانه امکانات توسط شهرداری در افزایش مشارکت شهروندان. 122
4-5-2-تاثیرشاخص های اقتصادی در افزایش مشارکت شهروندان جهت مدیریت مطلوب شهری: 124
4-5-2-1-درآمد شهروندان. 124
4-5-2-2-شغل شهروندان. 124
4-5-2-3-ذینفع کردن مردم در برنامه های مشارکتی و همراهی آنان. 124
4-5-2-4- وضعیت مسکن(به لحاظ مالك یا مستاجر بودن) 125
4-6-جمع بندی. 126
فصل پنجم:آزمون فرضیات؛نتیجه گیری و پیشنهادات.. 128
5-1-مقدمه 129
5-2-آزمون فرضیات.. 129
5-2-1-فرضیه اول: 129
5-2-2-فرضیه دوم: 130
5-2-3- فرضیه سوم: 131
5-3- نتیجه گیری: 132
5-3-1-نتیجه گیری تئوریک: 132
5-3-2-نتیجه گیری تجربی. 134
5-4-پیشنهادات و راهكارهای اجرایی. 134
5-5-سخن آخر اینکه 136
پیوست: 137
فهرست منابع و مأخذ: 143
فهرست جداول
جدول شماره2-1- چارچوب کلی مشارکت.. 35
جدول3-1-توزیع جمعیت وتراکم محلات شهری پل سفید 89
جدول 3-2-تحولات میزان فعالیت درشهرپل سفید 91
جدول 3-3- تحولات اشتغال وبیکاری درشهرپل سفید 91
جدول4-1- جنس مربوط به پرسش شدگان. 98
جدول 4-2- سن مربوط به پرسش شدگان. 99
جدول 4-3- توزیع افراد نمونه بر اساس سطح تحصیلات.. 99
جدول 4-4- توزیع افراد نمونه بر اساس میزان درآمد 100
جدول 4-5- توزیع افراد نمونه بر اساس وضعیت سکونت.. 101
جدول 4-6- توزیع افراد نمونه بر اساس محل تولد 101
جدول 4-7- توزیع افراد نمونه بر اساس مدت اقامت.. 102
جدول 4-8- توزیع افراد نمونه بر اساس میزان علاقمندی و همکاری در حفظ ونگهداری پارک هاوفضای سبز عمومی. 103
جدول 4-9- توزیع افراد نمونه بر اساس میزان علاقمندی در رفت وروب معابر وجمع آوری و بازیافت زباله 104
جدول 4-10- توزیع افراد نمونه بر اساس میزان علاقمندی و همکاری در پرداخت به موقع عوارض نوسازی،هزینه های اخذپروانه ساختمان وحمل زباله 104
جدول 4-11- توزیع افراد نمونه بر اساس میزان علاقمندی به شرکت درجلسات عمومی شورای شهر جهت توسعه ی شهر. 105
جدول 4-12- توزیع افراد نمونه بر اساس میزان تمایل به مشارکت در آسفالت محله خود 106
جدول 4-13- توزیع افراد نمونه بر اساس میزان تمایل به مشارکت در ایجاد نظم وامنیت محله خود 106
جدول 4-14- توزیع افراد نمونه بر اساس میزان علاقمندی درواگذاری زمین جهت انجام فعالیتهای عمرانی یا کمک مالی به شهرداری جهت خرید زمین برای برنامه های عمرانی. 107
جدول 4-15- توزیع افراد نمونه بر اساس میزان علاقمندی به حضور در تشکلهاو گروههای مردمی جهت بهبود و توسعه ی شهر. 108
جدول 4-16- توزیع افراد نمونه بر اساس میزان حساسیت و احساس تعلق درحفظ ونگهداری شهر. 108
جدول 4-17- توزیع افراد نمونه بر اساس آگاهی از طرحها و برنامه های شهر. 109
جدول 4-18- توزیع افراد نمونه بر اساس میزان مشارکت در تصمیم گیری های محلی. 109
جدول 4-19- توزیع افراد نمونه بر اساس تاثیرآموزش شهروندا ن برافزایش مشارکت آنها دربرنامه ها وطرحهای شهری. 110
جدول4-20: آمار توصیفی شاخص مشاركت شهروندان. 110
جدول4-21- آزمون كای دو جهت بررسی ارتباط بین متغیرهای زمینه ای و متغیر وابسته(مشاركت) 111
جدول4-22- توزیع افراد نمونه بر اساس استفاده از نظرات شهروندان در تهیه طرح هادی. 112
جدول4-23- توزیع افراد نمونه بر اساس مشورت مدیریت شهر با شهروندان در تصمیمات و فعالیتهای شهرداری. 113
جدول4-24- توزیع افراد نمونه بر اساس سرعت واکنش و انعطاف پذیری شهرداری برای حل مشکلات و رسیدگی به شکایات.. 113
جدول4-25- توزیع افراد نمونه بر اساس اطلاع رسانی شفاف و درست از وضعیت اجرای پروزه های زیر بنایی شهر به شهروندان. 114
جدول4-26- توزیع افراد نمونه بر اساس میزان دخالت نظرات شهروندان در برنامه ها و طرح های شهری. 115
جدول4-27- توزیع افراد نمونه بر اساس میزان موفقیت شهرداری در برآوردن نیازها و خواسته های شهروندان. 115
جدول4-28- توزیع افراد نمونه بر اساس میزان علاقمندی مدیران شهری در تشکیل و بکارگیری تشکل های مردم نهاد 116
جدول4-29- توزیع افراد نمونه بر اساس میزان رضایت از مدیریت شهری پل سفید 117
جدول4-30- توزیع افراد نمونه بر اساس میزان نظارت شهروندان در امور مدیریتی و اجرای پروژها 117
جدول4-31- توزیع افراد نمونه بر اساس میزان و حق اعتراض به طرح های اجرایی. 118
جدول4-32- توزیع افراد نمونه بر اساس ارجحیت دادن منافع مردم در اجرای طرح های شهری. 118
جدول4-33: آمار توصیفی شاخص رضایتمندی از مدیریت شهری. 119
جدول4-34- جنس مربوط به پرسش شدگان. 119
جدول 4-35- توزیع افراد نمونه بر اساس سطح تحصیلات.. 120
جدول 4-36-آمار توصیفی متغیرهای مربوط به عامل اجتماعی. 122
جدول 4-37-آمار توصیفی متغیرهای مربوط به عامل اقتصادی. 125
جدول5-1- نتایج ضریب همبستگی اسپیرمن جهت آزمون فرضیه ی اول. 130
جدول5-2: محاسبه ی آماره ی آزمون فرضیه ی دوم بر اساس دیدگاه شهروندان. 131
جدول5-3- محاسبه ی آماره ی آزمون فرضیه ی سوم بر اساس دیدگاه مسئولان. 132
فهرست نمودار
نمودار1-1-شاخص های مشارکت شهروندان در نمونه مورد مطالعه 17
نمودار1-2-شاخص های مدیریت مطلوب شهری. 17
نمودار1-3 فرآیند کلی انجام تحقیق حاضر. 18
نمودار2-1-مراحل مشارکت از دیدگاه آبهوف وکوهن. 33
نمودارشماره 2-2-عوامل مؤثر بر میزان مشارکت افراد 45
نمودار 3-2 نردبان مشارکت شهروندی ارنشتاین. 57
نمودار (4-2) نقش عناصر مدیریت شهری. 61
نمودار2-5-مدل مفهومی پژوهش حاضر(نگارنده) 82
فهرست اشکال
شکل 2-1-میزان مداخله و سطح مشارکت افراد 27
شکل شماره2-2- بسته مشارکت مردمی. 37
شکل شماره2-3- عملکرد نقش افرینان مختلف در فرآیند تصمیم گیری. 39
فصل اول: کلیات تحقیق
1-1-مقدمه:
نظام مدیریت شهری مانند دیگر نهادها درتبادل وتعامل با جامعه وشهروندان معنا پیدا می کند.یک بعد مساله تصمیمات؛قوانین وسیاستهای مدیریت شهروبعد دیگر انتظارات وخواسته ها ونهایتا حمایت ومشورت فعالانه شهروندان است.
مشاركت و دخیل كردن مردم در مدیریت شهری ، ضامن موفقیت طرحهای شهری می باشد ، اما مشاركت مردم و دخالت آنان در مراحل و قسمت های مختلف مدیریت شهری درحال حاضر در كشور ما به حداقل اطلاع رسانی محدود می شود. یكی از مهمترین فواید مشاركت شهروندان علاوه بر اطلاع رسانی ، دریافت نظرات و پیشنهادهای آنها در جهت ارتقای مشاركت مردمی از مسائل جدید و تازه ای در چند سال اخیر توجه بیشتری به آن می شود. مسئولان به این نتیجه رسیده اند كه مدیریت شهر بدون در نظر گرفتن مردم كاری بس دشوار و ناموفق خواهد بود و عدم موفقیت بسیاری از طرح های شهری كه در عدم رضایت شهروندان و استفاده كنندگان از این برنامه ها نمود یافته است، مورد اعتراف همگان است.یكی از مشكلات و ضعف های مدیریت شهری فقدان چهارچوب مشخص به منظور بهره گیری از مشارکت شهروندان است. نگاه برخی مسئولان به مردم نگاه ارباب و رعیتی است، نه نگاه ولی نعمتی که مردم را ولی نعمت خود بدانند و به همین دلیل، در حل مشکلات کارشکنی می کنند. این نوع نگرش به دنبال حذف نهادهایی مانند شوراها و کاهش اختیارات آنها و به تبع کمرنگ شدن نقش مردم است.در حال حاضر تغییراتی در مبانی مدیریت شهری صورت پذیرفته است كه این تغییر سمت و سوی مردمی شدن را به خود گرفته است بر این اساس از اولویت های بالای سیاست های مدیران شهری و مدیریت شهری،ایجاد زمینه هایی برای جلب مشاركت مردمی است.نقش مردم در اداره اجتماعات بشری امری است كه امروزه بر آن تاكید فراوان می شود. حق تعیین سرنوشت مردم به دست خودشان و مشاركت مردمی در تمامی اموری كه مربوط به زندگی جمعی شان می شود، به عنوان حقی طبیعی مورد پذیرش همگانی قرار گرفته است.
1-2-بیان مسئله
موضوع مشاركت مردمی در سا ل های اخیر هم ا ز جنبه نظری و هم از بعد عملی بسیار مورد توجه بوده است. بسیاری از جوامع تلاش می كنند تا به منظور دستیابی به پایداری، اثربخشی سیاست ها و توسعه همه جانبه، حس مشاركت، مشورت و گفت وگو را میان شهروندان تقویت كنند. دیدگاه های متفاوتی در مورد امكانات و محدودیت های این طرز تفكر وجود دارد . نظریه های برنامه ریزی با پیش زمینه حمایت از دموكراسی مشاركتی همواره در تقابل با دیدگاه گروهی قرار دارد كه بر نیمه تاریك برنامه ریزی و تمركز قدرت تأكید می ورزند (Brownill & Carpenter;2007:401) دوتوكویل مشاركت را وجهی ضروری در جو امع شهری می داند و بر این باور است كه سنت مشاركت، جامعه شهری را زنده نگاه می دارد و پیوندهای اجتماعی را محكم تر می سازد. رابرت پاتنام از دیگر مدافعان سرسخت این ایده است كه مشاركت، منجر به مردم سالاری و در نتیجه جامعه ای بهتر می گردد. وی معتقد است كه مشار كت تأثیری غیرمستقیم بر مردم سالاری خواهد داشت، زیرا مردم از طریق مشاركت می آموزند كه چگونه شهروند باشند و به چه شكل با یكدیگر تعامل یا روابط متقابل برقرار كنند . با اینكه هنوز مشخص نیست چه چیز پایه گذار جامعه شهری است و آیا مشاركت به هر شكل و در هر سطحی به ارتقای مردم سالاری و جامعة شهری می انجامد و یا برخی از اشكال آن می تواند مهم تر باشد، ولی مسلم است كه مشاركت درزندگی عمومی یكی از مهم ترین عوامل پایه گذار جوامع شهری شناخته می شود.(Wallace & pichler;2008)
مشارکت به عنوان اساسی ترین عنصر در دستیابی به اهداف توسعه، به ویژه توسعه شهری از اهمیت خاصی برخوردار است. هر چه توده ی مردم جامعه مشارکت بیشتری در امور خود داشته باشند، امکان کسب موفقیت فراهم می شود. اقشار پایین و محروم جامعه از نتایج مشارکت و فواید حاصل از توسعه بهره مند می شوند. مشارکت مردم در هر یک از مراحل و انواع طرح های عمرانی، سبب بهبود شرایط عمومی، توزیع قدرت و بالا رفتن سطح امید به زندگی می شود. همچنین سیستم تصمیم گیری، برنامه ریزی و مدیریت دولتی متمرکز را به سمت مدیریت محلی و از پایین به بالا(توسعه ی مشارکتی)با توجه به نیازها، امکانات، توانمندی ها و اولویت هایشان سوق می دهد.(قاسمی، 1381، 38) زندگی در شهر نظام پیچیده ای دارد و چنین نظام هایی ناگزیر به مدیریت منسجم و عقلایی نیاز دارد . چنانچه مدیریت شهری اصول و قانونمندی منسجم و کارآمدی نداشته باشد بنیان های زندگی شهری را بسرعت مختل می کند و شهر خصوصیت بالندگی خود را از دست می دهد . اگر شهرهای کشوری سامان یافته و منظری متناسب داشته باشند نشان دهندة آن است که دولت و حکومتی مسئول و مردمی بر سر کار است و بر عکس بروز ناهنجاری در سامانه های شهری نشان از ناکارآمدی دولت و حکومت حاکم بر آن کشور است(رهنمایی و شاه حسینی، 1389،ص 29)نظام مدیریت شهری مانند دیگر نهادها در تبادل وتعامل با جامعه وشهروندان معنا پیدا می کند.یک بعد مساله تصمیمات؛قوانین وسیاستهای مدیریت شهروبعد دیگر انتظارات وخواسته ها ونهایتا حمایت ومشورت فعالانه شهروندان است. واژه مشارکت به معنای درگیری و تجمع برای منظور خاص می باشد. عده ای از صاحبنظران مدیریت مشارکت را درگیری ذهنی ، عاطفی اشخاص درموقعیت های گروهی تعریف کردند که آنان را برمی انگیزد تا برای دستیابی به هدف های گروهی یکدیگر را یاری دهند و درمسئولیت کار شریک شوند.( علوی تبار، 1379، ص15). مشارکت وسیله ای برای رسیدن به اهداف توسعه انسانی و یک ارزش مستقل در توسعه جوامع شهری به حساب می آید . هرگونه اقدامی برای برنامه ریزی و طراحی و مدیریت شهر باید در تناسب و رابطه تنگاتنگ با نیاز و خواسته های مردم شهر صورت گیرد در غیر این صورت تقابل بین طرح ها و خواسته های شهروندان سبب بروز مشکلات و مهمل ماندن طرح ها خواهد شد . (پور محمدی ، محمد رضا ، 1386 ص 27 ) به تجربه ثابت شده است که هرگاه مردم در اجرای فعالیتها و پروژه های برنامه توسعه ،مشارکت داشته باشند اهداف پروژها بیشتر مورد حمایت واقع شده و دسترسی به اهداف آن آسانتر می شود. مشارکت مردم نه تنها بکارگیری نهادها را در اجرای فعالیتها و پروژه ها سهل می نماید . بلکه هزینه ها و خسارت را کاهش داده ونگهداری و قابل استفاده بودن هر فعالیت و پروژه ای را دردوران بحرانی تضمین می نماید(شهابیان،1389،2). در چند سال اخیر در بیشتر کشورهای توسعه یافته هرگاه در اجرای طرحی مردم در مراحلی از آن مشارکت فعالانه داشته باشند غالباً موفقیت حاصل می شود و اهداف این پروژه بیشتر حمایت شده و زودتر هم به موفقیت می رسد . به همین دلیل مشارکت مردم به عنوان عاملی تأثیر گذار در موفقیت طرح ها به شمار می رود . بنابراین کلید دیگر برای برنامه ریزی موثر و کارآمد شناخت این موضوع است که دخالت دادن مردم برای رسیدن به توافق عمومی لازم است . یعنی این که برنامه ریز باید کمک کند که همه گروه های علاقمند به توافق در مورد ماهیت مسئله و طرح مطلوب برسند . نیاز اول دربیشتر پروژه های برنامه ریزی این است که همه تصمیم گیرندگان ، افرادحرفه ای و غیرحرفه ای، به این نتیجه برسند که مسئله ای وجود دارد که نیازبه راه حل دارد ونیاز دوم این است که تصمیم گیرندگان درموردموضوعات و بهترین راه حل مسائل به توافق برسند.( سیف الدینی،1381،ص 138) هسته مرکزی مفهوم مشارکت، قدرت یافتن شهروندان و تأثیر گذاری بیشتر آنان بر طرح های شهری است. آن چه در حال حاضر در طرح هایی که با عنوان مشارکتی در کشور اجرا می گردد به هیچ وجه ناظر بر این مفهوم نبوده و عمدتاً عبارت است از تأمین اعتبار مالی طرح یا پیش فروش واحدهای احداثی. در این شرایط، لازم است با کاوشی دقیق در نظریه های مشارکت، ابعاد و سطوح مختلف، برنامه ریزی شهری مشارکتی را مشخص کرد و براساس آن جایگاه واقعی طرح های شهری که باعنوان مشارکتی مطرح می شوند را تعیین نمود (حبیبی و سعیدی رضوانی، 1384: 16).
بنابراین جلب مشارکت مردمی در اقدامات مربوط به مجموع مدیریت شهری باتوجه به گستردگی مسائل از جمله مهمترین موضوعاتی است که از سوی مسئولین و مدیران شهری باید مورد توجه قرار بگیرد. این پژوهش ضمن بررسی اسنادی پیشینه ای از مشارکت ومبانی نظری توسعه مشارکتی جهت بهبود مدیریت به پیمایش میدانی در شهر پل سفید که به عنوان مطالعه موردی تحقیق انتخاب شده می پردازد و سپس با استفاده از نتایج بررسی های میدانی واسنادی وتحلیل یافته های تحقیق، پیشنهاداتی جهت دستیابی و به کارگیری راهکارهایی جهت بهبود مدیریت شهری را فراهم می آورد.
1-3-سؤالات تحقیق:
1-3-1-سئوال اصلی تحقیق:
آیا مشارکت شهروندان در مدیریت مطلوب شهری پل سفید مؤثر است ؟
1-3-2-سوال فرعی تحقیق:
وضعیت مشارکت شهروندان در مدیریت مطلوب شهر پل سفید در چه سطحی قرار دارد؟
