نمونه گیری وروش کار : طرح پژوهش از نوع آزمایشی بالینی و 8 کودک مبتلا به بیش فعالی و کمبود توجه برپایه معیارهای DSM-IV-TR به روش تصادفی ساده در دو گروه دختر و پسر انتخاب شدند . ارزیابی بصورت پیش آزمون وپس آزمون انجام گرفت و هردو گروه پس ازارزیابی اولیه به مدت 30 جلسه وسه روز درهفته به مدت 20 دقیقه آموزش نوروفیدبک برروی این کودکان اجرا شد . وسپس پس از پایان 30 جلسه این کودکان تحت ارزیابی ثانویه قرار گرفتند.

ابزار پژوهش : جهت ارزیابی از تست های تشخیصی TOVA ، پرسشنامه کانرز – فرم والدین – تست های حافظه N-Back و وکسلر ( فراخنای ارقام و رمز نویسی ) که جهت سنجش حافظه فعال کاربرد دارند ، مورد استفاده قرار گرفت .

تجزیه التحلیل آماری : روش آماری مورد استفاده در این پژوهش از آمار توصیفی ( میانگین وانحراف معیار ) وآمار استنباطی از ( تحلیل کوواریانس چند راهه ) در نظر گرفته شد.

نتیجه گیری : نتایج نشان داد که روش آموزش نوروفیدبک بر بهبود نشانه ها وعملکرد اجرایی این کودکان اثر بخش بوده و همچنین آموزش نوروفیدبک نشان دهنده این بود که ماندگاری اثر درمانی اش نسبتا” قابل قبول و اطمینان بخش تر در برابر درمان دارویی است .

لغات کلیدی : نوروفیدبک ، کودکان پیش فعال / کمبود توجه ، ،حافظه ، توجه

فهرست مطالب

 

 

چکیده                                                  5

فصل اول : کلیات تحقیق

مقدمه                                                  15

بیان مسئله                                             19

سوالات پژوهشی                                           21

اهمیت وضرورت تحقیق                                     21

اهداف پژوهش                                            22

بیان فرضیات                                            22

تعاریف نظری وعملیاتی متغییرها :

نوروفیدبک                                         23

بیش فعالی –کمبودتوجه                                         23

توجه                                               24

حافظه                                                  24

تکانشگری                                           25

عملکردهای اجرایی                                       26

 

فصل دوم :گستره نظری و تجربی پژوهش

 

پیشینه نظری تحقیق                                                28

ملاک تشخیص ADHD                                             29

سبب شناسی ADHD :                                               34

مرورتحقیقات توسط لوبار                                     34

عوامل نوروآناتومی و عملکرد نوروفیزیولوژیک در ADHD                    34

ژنتیک                                                      38

عوامل مربوط به پیش از تولد                                      40

علائم روانی – اجتماعی                                       41

علل اکتسابی اختلال بیش فعالی –نقص توجه                           42

سیر وپیش آگهی ADHD                                                  43

سیر تکامل                                                     44

مهمترین اختلالاتی که با ADHD همراهه                                        46

درمان ADHD                                                     48

درمانهای دارویی                                     49

جدیدترین درمان : نوروفیدبک                                     51

منشاء سیگنالهای مغزی                                                 52

کارکردهای امواج مغزی                                                     53

فهرست مطالب

 

پرتکل های درمانی با استفاده از نوروفیدبک                                       57

انواع نوروفیدبک                                                     60

ارزیابی های یک کاناله ودو کاناله                                    61

تعاریف ونقائص عملکردهای اجرایی                                           61

توجه و تمرکز :

مقدمه                                                               64

تغییر میزان توجه                                                66

ساختار حافظه                                                        67

انواع حافظه :                                                       67

این مطلب را هم بخوانید :

خزانه حسی                                                          67

خزانه پژواکی                                              69

حافظه نهانی دیداری                                      70

کاتب درونی                                               70

حافظه فوری ( کوتاه مدت )                                 70

حافظه بلند مدت                                           71

حافظه معنایی                                              71

حافظه رویدادی                                            72

ا ثر تاخر در یادآوری                                           72

فهرست مطالب

 

پیشینه تجربی تحقیق:

تحقیقات خارجی                                              73

تحقیقات داخلی                                              84

فصل سوم : طرح پژوهش                                         86

طرح کلی پژوهش                                                87

جامعه آماری وروش نمونه گیری                                        87

ابزار پژوهش :

تست هوش ریون                                            87

تست Tova                                                    88

پرسشنامه کانرز –فرموالدین                                        89

تست حافظه N-back                                              89

خرده آزمون هوش وکسلر ( فراخنای ارقام ورمزنویسی)                         90

تست ویسکانسین                                                91

دستگاه نوروفیدبک                                             92

روش اجرای تحقیق                                              92

روش تجزیه و تحلیل                                           94

روش شمول                                                     94

عدم شمول                                                     95

 

رعایت نکات اخلاقی                                     95

فصل چهارم : نتایج                                          96

تجزیه التحلیل داده های تحقیق                                                                                      97

فصل پنجم : بحث در نتایج :

بحث و نتیجه گیری :                                          127

محدودیتها و موانع پژوهش                                    136

پیشنهاد ات برای پژوهشهای آتی                               137

پیشنهادهای بکار بسته                                 137

خلاصه                                            138

منابع فارسی ولاتین

چداول و پرسشنامه

پیوست ها

 

فرضیه اول

جدول 1-4) شاخص توصیفی فرضیه اول جهت داده های صحیح توسط تست N-Back           97

جدول 2-4) تحلیل کوواریانس فرضیه اول جهت داده های صحیح                     99

جدول 3-4) شاخص توصیفی فرضیه اول جهت داده های غلط توسط تست N-Back       100

جدول 4-4) تحلیل کوواریانس فرضیه اول جهت داده های غلط                  101

جدول 5-4) شاخص توصیفی ارقام مستقیم                              102

جدول 6-4) تحلیل کواریانس فراخنای ارقام مستقیم                       103

جدول 7-4) شاخص توصیفی ارقام معکوس                               104

جدول 8-4) تحلیل کوواریانس ارقام معکوس                                105

جدول 9-4) شاخص آمار توصیفی رمز نویسی فرم A                      106

جدول 10-4 ) تحلیل کوواریانس رمز نویسی فرم A                           107

جدول 11-4) شاخص آمار توصیفی رمز نویسی فرم B                     108

جدول 12-4 ) تحلیل کوواریانس رمز نویسی فرم B                     109

2) فرضیه دوم

جدول 1-2 )شاخص توصیفی سنجش بیش فعالی آزمون کانرز                110

جدول 2-2) تحلیل کوواریانس فرضیه دوم سنجش بیش فعالی                   112

 

3) فرضیه سوم

جدول1- 3) شاخص توصیفی نقص توجه ازآزمون کانرز                         113

جدول2-3 ) تحلیل کواریانس نقص توجه از تست کانرز                        115

جدول 3-3 ) شاخص توصیفی نقص توجه ازآزمون TOVA                   116

جدول 4-3 ) تحلیل کواریانس نقص توجه از تست TOVA                  117

4)فرضیه چهارم

جدول1-4) شاخص توصیفی تکانش گری از آزمون کانرز                   118

جدول2-4) کوواریانس تکانش گری از آزمون کانرز                           120

جدول3-4) شاخص توصیفی تکانش گری از آزمون TOVA                    121

جدول 4-4) کوواریانس تکانش گری از آزمون TOVA                           122

5 ) فرضیه پنجم

جدول1-5) شاخص توصیفی سنجش عملکرد اجرایی از آزمون ویسکانسین                 123

جدول2-5) تحلیل کواریانس سنجش عملکرد اجرایی از آزمون ویسکانسین        125

 

نمودار 1) میانگین نمرات داده‌های صحیح تست (N-Back) سنجش حافظه               98

نمودار2) میانگین نمرات دادهای غلط N-Back) سنجش حافظه                  100

نمودار 3) میانگین نمرات فراخنای ارقام مستقیم جهت سنجش حافظه                102

نمودار 4) میانگین نمرات فراخنای ارقام معکوس جهت سنجش حافظه               104

نمودار 5) میانگین نمرات رمز نویسی فرم A جهت سنجش حافظه                     106

نمودار 6) میانگین نمرات رمز نویسی فرم B جهت سنجش حافظه                     108

نمودار 7 ) میانگین نمرات سنجش بیش فعالی از تست کانرز                      111

نمودار 8) میانگین نمرات سنجش نقص توجه از تست کانرز                  114

نمودار9) میانگین نمرات سنجش نقص توجه از TOVA                         116

نمودار 10) میانگین نمرات سنجش تکانشگری از تست کانرز                  119

نمودار11 ) میانگین نمرات سنجش تکانشگری از TOVA                       121

نمودار12) میانگین نمرات سنجش عملکرد اجرایی از آزمون ویسکانسین             124

 

فصل اول

موضوع پژوهش

 

مقدمه :

اختلال نارسایی توجه –بیش فعالی1 ، الگوی فراگیر عدم توجه – بیش فعالی وتکانشگری است که شدیدتر از آن الگویی است که در کودکان با سطح رشد مشابه دیده میشود(انجمن روانپزشکی آمریکا ، 2000 ). اختلال نارسایی توجه – بیش فعالی ، اختلال عصبی رشدی است که ، با سه ویژه گی اصلی یعنی نارسایی توجه – بیش فعالی و تکانشگری ، ونیز رفتارهای قاعده مند توصیف میشود( انجمن روانپزشکی آمریکا ، 2000 ) ، که در آن این کمبودها به طور قابل ملاحظه ای نامتناسب با سن عقلی کودک است شروع آن دردوران کودکی است سن شروع این اختلال از 5 سالگی ( سازمان بهداشت جهانی ، 1996 ) یا 7 سالگی (انجمن روانپزشکی آمریکا ، 2000 ) تعیین کرده اند . بطوریکه 30 تا 50 درصد مراجعین به سرویس های بهداشت روان کودکان را مبتلایان به این اختلال تشکیل میدهند ( کاپلان و سادوک 2، لوئیس 3، 2007 ، ( . نشانه ها به طور قابل ملاحظه ای نافذ و موقعیتی هستند معمولا در طول زمان مزمن یا پایدارند ودر نتیجه مستقیم تاخیرشدید زبان ،ناشنوایی ،نابینایی، اوتیسم یا روان پریشی دوران کودکی نیستند ( بارکلی 1998 ).

این اختلال بر 3 تا 7 درصد از کودکان اثر میگذارد( انجمن روانپزشکی آمریکا ، 2000 ). براساس بررسیهای انجام شده ، چهارمین تجدید نظر راهنمایی تشخیص و آماری و اختلا های روانی ، 5 تا 12% کودکان سن مدرسه در سراسر دنیا به این اختلال مبتلا میباشند . مطالعات اخیر شیوع آن را 3 تا 18 درصد گزارش کردند (رونالد3 ، لسن4 ، آبرامونیز، 2003 ) . این اختلال معمولا” از دوران پیش دبستانی آغاز و اغلب تا بزرگسالی تداوم دارد( هالپرین و هیلی ،2010).

ودر بین پسرها بیشتر از دخترها گزارش شده است ( سادوک ، سادوک ، 1389).

 

اختلال نقص توجه – پیش فعالی یک اختلال مزمن میباشد که در صورت عدم درمان ، می تواند با عث موفقیت تحصیلی و شغلی وافزایش خطر رفتارهای ضد اجتماعی و احتمالا” سوء مصرف مواد و افزایش احتمالی افسردگی و اضطراب گردد ( سادوک وسادوک 2004 ، مالهوترا 1 1998) .

از اختلالات همراه با اختلال نقص توجه – پیش فعالی ، میتوان اختلالات رفتار ایذایی وتخریبی مثل اختلال بی اعتنایی مقابله ای و اختلال سلوک با نسبت بالا ( 50 % ) اشاره کرد.

مطالعات طولی نشان داده است که علائم پر فعالیتی و تکانشگری واضح ، کودک را در خطر بیشتری از رفتارهای ضد اجتماعی و بزهکارانه و افزایش سانحه پذیری وتصادفات قرار میدهد ( کاپلان وسادوک ، سادوک -سادوک 2004 ).

همچنین در زیر گروه پرخاشگری وغیر پرخاشگری در این اختلال مطرح شده است . کودکان غیر پرخاشگر نقائص شناختی و توجه بیشتری وکودکان پرخاشگر مشکلات روانی اجتماعی ورفتاری بیشتری دارند( لوئیسان 2 1991 ، گراس 3 ،1995 ).

سبب شناسی در ADHD حاکی از مبانی نورولوژیک ( عصب شناختی ) اختلالات کمبود توجه هستند داده های حاصل از این مطالعات تلویحات مشخصی در خصوص لوب پیشانی دارند .

کارکردهای لوب پیشانی دارای ماهیت اجرایی بوده ودر طرح ریزی وسازماندهی منابع دخیل هستند ونقش حیاتی در رفتارهای بازدارنده ، میانجی از قبیل کنترل کردن رفتارهای حرکتی و بازداری از تمرکز وتوجه بر محرکهای نامربوط با حواس پرت کن دارند (آیزنک 4، 1994 ) .

سونوگا – بارک1 ( 1994 ، 2003 ، 2005 ) با توجه به نقش قشری بالا وپایین (کنترل تکانشگری) باعث میشود این کودکان نشانه های مسلط نارسایی توجه وفقدان سازماندهی ونیزمشکلات مربوط به

 

کار کردهای اجرایی ( ازجمله ضعف در سازماندهی زمانی ، ضعف در دنبال کردن اهداف کلی و جزئی ، ضعف در برنامه ریزی وتصمیم گیری ) را در سنجش عصب – روانشناختی نشان دهند . از دیگر عوامل سبب شناسی مطالعات همبستگی بسیاری موجب شده كه در خصوص نقش افزودن یهای خوراكی ، میزان سرب موجود در خون، آلرژی ها، مصرف سیگار و مشروبات الكلی در زمان بارداری ، به عنوان عوامل علی در سبب شناسی ADHD/ODD گمانه زنی هایی صورت گیرد (بارکلی،2003 ) .

قبلا تصور می شد با بزرگ شدن این كودكان، اختلال از بین می رود؛ اما امروزه اعتقاد بر این است كه70 درصد این كودكان نمی توانند از پس مشكلات مرتبط با اختلال كمبود توجه برآیند (لیندنمن حبیب 3، رادجویک 4،1996 ) .

بررسی متون پژوهش در زمینه درمان اختلال نارسایی توجه – بیش فعالی حاکی از تمرکز عمده برروی دارودرمانی است (سافر5، زیتو6 ، فاین7 ، 1996 ; سوآنسون 8 ، لرنر9 ، ویلیامز، 1995).

نتایج از سودمندی آن بر کاهش نشانه های رفتاری این اختلال حکایت میکند (اشودنز، لی ، زینک ، هانفور ، 2004 ; اورتوم ، وریاتن ، کمز ، نمانس ، بیتلار وهمکاران ، 2003 ). اما بااین وجود بین متخصصان و پژوهشگران این حوزه در خصوص دامنه ومیزان اثربخشی و عوارض جانبی داروهای محرک وهمچنین نقش این داروها در درمان گروهای ویژه مانند افراد خیلی کم سن ، یا دارای کارکرد عقلانی پایین همچنان بحث و سؤالاتی باقی است (سولانتو10 ، اسکاچار ، کوپگز، 2007 ; هاپرین، 2010). از طرفی دیگر بسیاری از والدین در مورد استفاده از این داروها دچار تردید هستند ورغبت چندانی به استفاده از آن برای درمان اختلال فرزندانشان نشان نمیدهند ( مونسترا 11، 2003).

 

علت این تردید در مصرف دارو حتمالا” نگرانی از مصرف طولانی داروهای روان محرک و اثار جانبی آن از قبیل : بی اشتهایی ، اختلال خواب ، تحیج پذیری ، خشم ، اضطراب ، ودر بعضی موارد شدید تشنج ، تیک ها است ( لوبار1، 1995 ; مان 2، 2000 ).

از این جهت پرداختن به درمان غیر دارویی برای این اختلال آشکار میشود . که از آن جمله وسیله ای بنام نوروفیدبک که مستقیما” بر روی بهبود ساختارها و کارکرد های درگیر دراین اختلال تمرکزدارد ( بیتلار3 ، 2007 ) .

نوروفیدبك، نوعی رویكرد توانبخشی در درمان است، و هدف آن، بهنجار سازی پایدار ADHD-ADD است و بهنجار سازی پایدار رفتار بدون وابستگی مداوم به داروها یا رفتاردرمانی است. ( باراباز4 ،1996 ) .

 

بیان مسئله :

نوروفیدبک درواقع ترکیبی از QEEG و بیوفیدبک است . یک روش آموزشی جهت یادگیری تغییر ارادی عملکردهای غیر ارادی فیزیولوژیک بدن با استفاده از شرطی کنشگر. همانطور که در بیوفیدبک فرد می تواند کنترل احشاء واعضای داخلی نظیر قلب ، ریه ها و نیز دمای بدن خودرا که توسط سیستم خودکار ( سپاتیک وپارا سمپاتیک ) صورت میگیرد قادر میشود که آنهارا بطور اتوماتیک کنترل نماید . در نوروفیدبک که یک فرایند آموزشی است که در آن مغز خودتنظیمی را فرامیگیرد .نوروفیدبک یک سیستم یادگیری جامع وتکمیلی است که موجب رشد وتغییرات سطح سلولی میگردد. این روش ثابت میکند که با آموزشهای لازم میشود در کار این اعضا تغییراتی ایجاد کرد و نحوه کار آنهارا اصلاح کرد. به همین دلیل به نورو فیدبک باز خورد عصبی نیز گفته میشود ، در طول آموزش، فعالیت مغز توسط اداره هشیار و ناهشیار توجه كنترل می‌شود( موریس یلیس، 2010).

یادگیری هشیارانه زمانی اتفاق می‌افتد كه فرد در می‌یابد كه چطور سیگنال فیدبك به توجه و وضعیت ذهنی او ارتباط پیدا می‌كند. در واقع هدف نوروفیدبك آموزش خودتنظیمی به مغز است و سعی دارد به مغز یاد دهد كه چگونه خود را تنظیم كند( گزارش مرکز تخصصی الومینا ، 1392 ) .

و بیمار در طی جلسات این آموزش یاد میگیرد گه چگونه خودش با اصلاح امواج مغز خود بر بیماری اش غلبه کند وتا آخر عمر بدون مصرف دارو زندگی سالمی داشته باشد. سوالی که پیش می آید ، لابد ازخودتان میپرسید چگونه این امکان پذیر است ! مگر میشود که انسان خودش یاد بگیرد بر بیماری اش مسلط شود ؟ . مکانیزم این کار ونحوه انجام آن چگونه است ؟ مغز انسان از میلیونها سلول عصبی که ارتباط تنگاتنگی با یکدیگر دارند تشکیل شده که باهمدیگر تبادل الکتریکی وشیمیایی دارند . علم نوروفید بک هم براساس همین تغییرات الکتریکی مغز پایه گذاری شده . برای مثال در کودکان ADHD در

اهداف.. 4

سوالات تحقیق.. 4

روش تحقیق.. 5

فصل دوم

مبانی نظری مسکن و مجتمع های مسکونی.. 7

مسکن.. 7

2-1-1- تاریخچه مسکن.. 7

2-1-2- مفهوم مسکن.. 7

2-1-3- الگوهای خانه با توجه به رفتارهای جمعی.. 9

2-1-4- انواع مسکن.. 11

علوم رفتاری.. 14

2-1-5- رفتار.. 14

روانشناسی محیط.. 14

2-1-6- روانشناسی محیط و معماری.. 15

2-1-7- خلوت، قلمروپایی، فضای شخصی و فضاهای قابل دفاع   20

شهر، مسکن و مدرنیسم.. 31

تراکم.. 34

2-1-8- تراکم و کیفیت در محیط مسکونی.. 35

فضای باز خصوصی.. 37

آپارتمان های بلند.. 37

2-1-9- جنبه های اجتماعی.. 38

مشکلات پروژه های وسیع.. 39

آشفتگی ناشی از اتومبیلها.. 40

تردد پیاده رکن اصلی طراوت و زندگی در مکان.. 42

بررسی یک پروژه شاخص.. 43

جمع بندی.. 46

فصل سوم

تبیین معیارهای طراحی.. 50

 

قوانین ملی، اصول و معیارهای طراحی (مقررات ملی ساختمان، 1388)   50

3-1-1- شکل و ظاهر ساختمان.. 50

3-1-2- الزامات کارگاه ساختمانی.. 50

3-1-3- الزامات مصالح و فراوردههای ساختمانی.. 51

3-1-4- الزامات ساختمان در خصوص تأسیسات و تجهیزات شهری   52

3-1-5- الزامات ساختمان در خصوص حفاظت در برابر لرزش، حرارت و صدا.. 52

3-1-6- الزامات ساختمان در خصوص تجهیزات حفاظت در برابر سوانح   53

دسترسی ها.. 56

3-1-7- ورودی یک منطقه مسکونی.. 56

3-1-8- سلسله مراتب فضایی.. 58

3-1-9- هویت اجتماعی.. 59

3-1-10- طراحی محل عبور و مرور.. 61

3-1-11- نقاط ضعف تردد پیاده.. 66

3-1-12- ایمنی تردد.. 70

3-1-13- برنامه ریزی برای تردد پیاده در داخل بناها   71

3-1-14- جزئیات برنامه ریزی برای تردد پیاده.. 72

3-1-15- تردد دوچرخه به عنوان مکمل پیاده.. 73

3-1-16- قواعدی برای رفع نیازهای معلولان جسمی.. 75

فضای سبز و مجتمع های مسکونی.. 75

3-1-17- تعریف و کاربرد فضای سبز.. 76

3-1-18- کاربردهای فضای سبز در محیطهای مسکونی.. 78

نور و روشنایی.. 81

3-1-19- تامین روشنایی محوطه.. 82

3-1-20- عوامل موثر در طراحی روشنایی معابر.. 82

3-1-21- چشم زدگی و روشهای جلوگیری از آن.. 83

3-1-22- مراحل طراحی روشنایی معابر.. 83

امنیت.. 85

3-1-23- تعریف.. 86

این مطلب را هم بخوانید :

3-1-24- حفظ امنیت در یک ساختمان.. 87

خلاصه راه حلهای ارئه شده برای طراحی مجموعه های بزرگ   108

فصل چهارم

معرفی طرح معماری.. 112

معرفی طرح و ایده اولیه.. 112

معرفی و بررسی بستر سایت.. 113

4-1-1- مطالعات اقلیمی و جغرافیایی.. 114

4-1-2- خلاصه ویژگیهای معماری بومی مناطق گرم و خشک   120

4-1-3- مطالعات فرهنگی.. 123

4-1-4- مطالعات جمعیت.. 126

4-1-5- خلاصه مطالعات مسکن.. 131

موقعیت سایت.. 134

مطالعات میدانی درون سایت.. 135

پرورش ایده و تشریح طرح.. 137

نقشه های اجرائی طرح.. 139

تصاویر مجموعه.. 148

منابع و مآخذ.. 151

 

فهرست شکل ها

 

عنوان                                                                                        صفحه

شکل 1 خانه مدرن برای همه ملتها (پوردیهیمی ، 1391، 6)   8

شکل 2 خانه؛ نیازهای فرهنگی و اجتماعی (پوردیهیمی، 1391، 3)   9

شکل 3 تردد پیاده حس زندگی در مکان(Watson, 2003, 1. 5-6).. 42

شکل 4 (Newman, 1996, 10).. 43

شکل 5 تصور معمار از نتیجه طرح (Newman, 1996, 10).. 44

شکل 6 (Newman, 1996, 12).. 45

شکل 7 اصالت حرکت پیاده (Watson, 2003, 1. 5-6).. 46

شکل 8 طراحی پارک موقت (Watson, 2003, 1. 5-6).. 47

شکل 9 مشخص نشدن اهمیت معبر ورودی با طراحی (قریب، 1390، 52).   56

شکل 10 طراحی برای بوجود آوردن وضعیت دروازه مانند برای ورودی(قریب، 1390، 52)… 57

شکل 11 القاء وضعیت دروازه مانند با باریکتر شدن فضای خیابان معبر ورودی (قریب، 1390، 52)… 57

شکل 12 باریکی فضای خیابان توسط بناها و مرتبط نمودن آنها به هم (قریب، 1390، 52)… 57

شکل 13 پوشیده شدن ورودی توسط بنا آن را پر اهمیت تر جلوه گر می سازد (قریب، 1390، 53)… 57

شکل 14 تعریف ورودی با دروازه قوسی شکل و باغچه های دو طرف (قریب، 1390، 53)… 58

شکل 15 قرار گرفتن دو درخت در طرفین حریم ورودی (قریب، 1390، 53).   58

شکل 16 طبقه بندی معابر(Watson, 2003, 36).. 61

شکل 17(Watson, 2003, 1. 5-8).. 64

شکل 18 (Watson, 2003, 5. 7-4).. 73

شکل 19 موقعیت سایت مورد مطالعه در نقشه شیراز.. 135

شکل 20 همجواریها: خیابان سرباز.. 136

شکل 21 همجواریها: بلوار بعثت.. 136

شکل 22 همجواریها: ورودی پارک بعثت.. 136

شکل 23دید پرنده به کل مجموعه.. 137

شکل 24 اجتناب از اشراف به فضاهای خصوصی.. 137

شکل 25 پارکینگ موقت.. 138

شکل 26 پارکینگ موقت.. 138

شکل 27 ترکم استفاده.. 109

شکل 28 سایت و جانمایی ساختمانها.. 140

شکل 30 نقشه طبقه اول.. 142

شکل 31 نقشه طبقه دوم تا ششم.. 143

شکل 32 پارکینگ و موتور خانه.. 144

شکل 33 پشت بام.. 145

شکل 34 برش طولی ساختمان.. 146

شکل 35 برش طولی سایت و ساختمانها.. 147

شکل 36 نگهبانی.. 148

شکل 37دید از بالا به ورودی و نگهبانی.. 148

شکل 38 دید به یکی از بلوکها.. 149

شکل 39 دید ناظر از بیرون مجموعه.. 149

شکل 40 فضای سبز درون مجموعه.. 150

فهرست جدول ها

 

عنوان                                                                                         صفحه

جدول 1 انواع گونه های مسکونی با توجه به معیارهای مختلف  12

جدول 2 ادامه جدول شماره قبل. 13

جدول 3 ویژگیهای جوامع شهری در ادوار مختلف. 33

جدول 4 ویژگیهای مسکن در ادوار مختلف. 34

جدول 5 برآورد جریانهای تردد سواره با توجه به کاربری ساختمانهای محل(بنتلی، 1389، 361). 62

جدول 6 برآورد عرض سواره روها با توجه به نوع راه و میزان رفت و آمد (بنتلی، 1389، 38). 63

جدول 7 برآورد عرض سواره روها در مسیرهای مسکونی (بنتلی، 1389، 38)  63

جدول 11 شدت روشنایی لازم جهت معابر. 85

جدول 12 شدت روشنایی متوسط خیابان براساس حجم عابرین و ترافیک  85

جدول 15 جمعیت شهر شیراز و میزان رشد سالانة جمعیت شهر شیراز در دورة (75 تا 1335). 114

جدول 16 اصول معماری بومی مناطق اقلیمی چهارگانه ایران (کسمایی، 1387، 96). 116

جدول 32 درصد جمعیت گروههای سنی مناطق شهری شهر شیراز ـ 1375  127

جدول 35 درصد نسبی جمعیت شاغل و بیكار مرد و زن مناطق شهری شهر شیراز 1375. 128

جدول 39 درصد نسبی شاغلان ساكن برحسب گروههای اصلی شغلی در مناطق شهر شیراز 1375. 129

جدول 45 موقعیت حوزه های شهرداری منطقه یک. 130

جدول 52 برآورد جمعیت منطقة یك شهر شیراز با فرض حداکثر در دورة (95 ـ 1375). 131

جدول 29 درصد خانوارها برحسب تعداد افراد در خانوار به تفكیك مناطق 1375. 131

جدول 49 خانوار معمولی ساكن، تعداد واحد مسکونی، بعد خانوار، خانوار بر واحد مسکونی و نفر بر واحد مسکونی در مناطق ششگانة شهر شیراز در سال 1375. 132

جدول 47 جمعیت میزان رشد سالانه، مساحت و تراکم نسبی (نفر در هكتار) در زیرمجموعه‌های پیشنهادی منطقة یك شهرداری شیراز 1375 ـ 1365  133

جدول 41 حوزه‌های منطقة یك شهر شیراز براساس شبكه‌های اصلی و فرعی  134

 

فهرست نمودارها

 

عنوان                                                                                         صفحه

نمودار 1 تراکم چند شهر بزرگ جهان بر حسب نفر در هکتار و با توجه به فاصله از مرکز شهر(Watson , 2003, 24).. 35

نمودار 2 میزان جرم درون راهروها با توجه به تعداد طبقات ساختمان(Newman ، 1996, 10).. 44

 

 

 

«آدمی پیش از افکنده شدن به جهان در گهواره خانه نهاده شده است»[1]

پیش گفتار

مسکن یکی از اساسی­ترین ملزومات زندگی انسان است که نیاز به آن مستقل از محدوده جغرافیایی، فرهنگی، اقلیمی است و یکی بیشترین دغدغه­های انسان – در هر طبقه اجتماعی – همواره مسکن است. با توجه به اجتماعی بودن انسان و تمایل به زندگی جمعی، عموما محل سکونت انسانها در یک مجموعه واقع می­شود. این مجموعه­ها با توجه به شرایط مختلف شهر، روستا، محله و . . . نامیده می­شوند. هر چند که حجم زیادی از فعالیتهای انسان خارج از مسکن انجام می­شود اما اساس مجموعه­های یاد شده خانه و مسکن است. از این می­توان گفت گسترده­ترین فعالیتهای انسانی در رابطه با ساخت بنا همواره در حوزه خانه­سازی بوده و هست. حوزه مسکن در معماری دارای یکی از وسیعترین بعدها از نظر گستردگی و مواجهه با مسائل مختلف است. از این میان می­توان به مواردی همچون اقلیم، فرهنگ، اقتصاد و جمعیت اشاره کرد. متاسفانه به دلیل رشد جمعیت و وجود مشکلات اقتصادی، در سالهای اخیر بعد کمیتی خانه بیشتر از بعد کیفیتی آن مورد توجه قرار گرفته است. توجه به کمیت در ساختمان سازی عموما با متراکم سازی به شکل بلند مرتبه سازی همراه است. از آنجا که نمیتوان بعد کمیتی مسکن را نیز نادیده گرفت باید طراحی­های مسکونی را به سمتی هدایت کرد که در کنار تامین تراکم مورد نظر، فضایی مطلوب برای ساکنان به ارمغان آورده شود. به نظر می­رسد برای کسب این کیفیت لازم است در کنار رعایت اصول عمومی ساختمان سازی به رفتارها و واکنشهای افراد در محیطهای مختلف اجتماعی توجه بیشتری شود. در مطالب پیش رو سعی بر طراحی یک مجتمع مسکونی با توجه به علوم رفتاری شده است.

 

فصل اول

 

 1- مقدمه

 

طرح و ضرورت مسئله

عمدتاً و به طور مرسوم در تئوری و تاریخ معماری به بناهای شاخص و با­عظمت توجه شده است. در این نوع برخورد تمرکز بیشتر بر روی آثار انسانهای خارق العاده و ساختمانهای نادر صورت گرفته است. اگر چه چنین بناهایی از نظر فضا، کیفیت و تاثیرگذاری دارای اهمیت هستند اما از نظر تعداد بی­اهمیت تلقی می­شوند. واقعیت این است که محیط مصنوع – که حاصل کار معماری مردمی است – عموماً در تاریخ و تئوری معماری به فراموشی سپرده می­شود. (راپوپورت، 1388، 12) از سوی دیگر بناهای صاحب سبک را نیز باید در بستر شبکه­های بومی و روابطی که با آن دارند مورد بررسی قرار داد. قطعاً درک

فصل دوم: زمین شناسی
2-1-………………………………………………………………………….. جایگاه زمین‌شناسی.. 18
2-2-……………………………………………….. زمین‌شناسی منطقه­ایی زرشوران.. 19
2-3-…………………………………… چینه شناسی واحدهای منطقه زرشوران.. 21
2-3-1-…………………………………………… مجموعه دگرگون ایمان خان.. 21
2-3-2- توالی دگرگون های پركامبرین پسین و كامبرین پیشین   21
2-3-3-……………………………………………………………. توالی الیگومیوسن.. 22
2-3-4-………………………………………………………………………… توالی میوسن.. 22
2-4-……………….. شرح مجموعه ها و واحدهای زمین شناسی ناحیه.. 23
2-4-1-. واحدهای پركامبرین پسین (مجموعه ایمان خان).. 23
2-4-1-1-…………………………………………………….. واحد ایمان خان.. 23
2-4-1-2-……………………………………………………………. واحد چالداغ.. 26
2-4-1-3-…………………………………………… واحد کوارتزپورفیری.. 27
2-4-1-4-………………………………………………………….. واحد زرشوران.. 28
2-4-2-…………………………………………….. واحدهای رسوبی پالئوزیك.. 29
2-4-2-1-……………………………………………………….. سازند قره داش.. 29
2-4-2-2-……………………………………………………….. سازند سلطانیه.. 31
2-4-2-3-……………………………………………………………. سازند باروت.. 32
2-4-2-4-……………………………………………………………. سازند زاگون.. 33
2-4-2-5-………………………………………………………………. سازند لالون.. 33
2-4-3-………………………………………… واحدهای تفكیكی دوران سوم.. 34
2-4-3-1-………………………………………………………………. الیگومیوسن.. 34
2-4-3-2-……………………………………………… سازند قرمز فوقانی.. 34
2-4-3-3-………………………………………… گدازه های آتش فشانی.. 35
2-4-4-……………………………………………….. نهشته های دوران چهارم.. 35
2-4-4-1-……………………………………………………………………… تراورتن.. 35
2-4-5-…………………………………………………………………… رسوبات آبرفتی.. 36
2-4-5-1-………………………………………. آبرفت های رودخانه ای.. 36
2-4-5-2-………………………………………………………….. برش دامنه ای.. 36
2-5-…………………………………………….. زمین شناسی ساختاری و تکتونیک.. 37
2-5-1-………………………………………………………………………………………. مقدمه.. 37
2-5-2- نتایجی از تاریخچه زمین شناختی کمربند آذرین تبریز– بزمان   38
2-5-3- زمین شناسی ساختمانی و تکتونیک محدوده زرشوران   40
2-5-4-………………………………………… درزه های وابسته به چین­ها.. 43
2-5-5-………………………………. درزه های وابسته به حرکت برشی.. 46
2-5-6-…………………………………………………….. حفره های شبه كارستی.. 47

فصل سوم: آلتراسیون­ها و کانی­زایی
3-1-……………………………………………….. آلتراسیون­های محدوده زرشوران.. 49
3-1-1-……………………………………………………………. آلتراسیون سیلیسی.. 49
3-1-2-…………………………………. آلتراسیون سریسیتی- آرژیلیکی.. 51
3-1-3-…………………………………………………………. آلتراسیون آلونیتی.. 51
3-2-………………………………………………….. کانی­سازی در محدوده زرشوران.. 53
3-2-1-……………………………………… گسترش افق كانه­دار زرشوران.. 55
3-2-2-………………………………………………………………… نوع سنگ میزبان.. 56
3-3-………………………………………………….. مطالعات مقاطع نازک و صیقلی.. 57
3-3-1-…………………………………………………………. مطالعات تیغه نازك.. 57
3-3-2-………………………………………………………. مطالعات مقطع صیقلی.. 68
3-4-……………………………………. مطالعات میکروسکوپ الکترونی (SEM).. 73

فصل چهارم: ژئوشیمی
4-1-……………………………………………………………………………………………………… مقدمه.. 84
4-2-…………………………………………………….. منطقه انتخابی مورد مطالعه.. 85
4-3-……………………………………………………………………………………. نمونه برداری.. 85
4-3-1-………………………………………………………………………………………. مقدمه.. 85
4-3-2-…………………………………………………….. عملیات نمونه برداری.. 86
4-3-3-…………………………………………………….. آماده سازی نمونه ها.. 89

 

4-3-4-…………………………………. آنالیز نمونه های ژئوشیمیایی.. 90
4-4-…………………………………………………….. پردازش داده­های ژئوشیمیایی.. 91
4-4-1-………………………………………………………………………………………. مقدمه.. 91
4-4-2-………………………………………………………………… داده­های سنسورد.. 91
3-4-1-……………………………………………….. بررسی مقادیرخارج ردیف.. 91
3-4-2-…………………………………………… مطالعات آماری تک متغیره.. 93
3-4-3-………………………………………………………. نرمال سازی داده ها.. 93
3-4-4-…………………………………. بررسی پارامترهای آماری داده.. 94
3-4-5-…………………………………………… مطالعات آماری دو متغیره.. 95
3-4-6-…………………………………………………….. محاسبه ضریب همبستگی.. 95
3-4-7-………………………………………… مطالعات آماری چند متغیره.. 96
3-4-8-…………………………………………………………………… آنالیز خوشه‌ای.. 97
3-4-9-………………………………………………………………… آنالیز فاكتوری.. 98
3-4-10-………. تعیین مقادیر حد زمینه و آستانه آنومال.. 100
3-4-11-……………………………………………… بررسی نقشه های آنومال.. 104
3-4-12-………………………………………………………………………… شرح نقشه­ها.. 104

فصل پنجم: نتیجه­گیری و پیشنهادات
5-1-……………………………………………………………………………………………. نتیجه­گیری.. 107
5-2-……………………………………………………………………………………………. پیشنهادات.. 108

فصل ششم: منایع
6-1-……………………………………………………………………………………………………… منابع.. 162

فهرست اشکال
شکل 1-1- موقعیت جغرافیایی و راه های دسترسی به معدن زرشوران   11
شکل 1-2- نمایی از پوشش گیاهی منطقه زرشوران.. 13
شکل 2-1- واحدهای زمین شناسی- ساختاری ایران.. 18
شكل 2-2- نمایی از کلریت و کانی اوپاک چرخش یافته.. 24
شكل 2-3- تکرار شكل 2-2.. 25
شكل 2-4- نمایی دیگر از کلریت و کانی های اوپاک چرخش یافته   25
شکل 2-5- نمایی از واحد های واحد گرین شیست (مجموعه ایمان خان)   27
شکل 2-6- بخشی سطحی و آلتره از واحد سنگی کوارتز پورفیر   28
شکل 2-7- موقعیت و نقشه زمین شناسی 1:5000.. 37
شکل 2-8- نمایش ساده نمودار سیستم گسل های پهنه تبریز- بزمان   39
شکل 2-9- روابط هندسی شکستگی­های مرتبه 1 و 2.. 39
شکل 2-10- تصویر ماهوارهLandsat پیرامون طرح.. 40
شکل 2-11- واحدها و عناصر ساختاری پیرامون طرح.. 41
شکل 2-12- نمایش شکستگی­های مرتبط با چین.. 44
شکل 2-13- نمودار چین خوردگی مخروطی در یال جنوبی تاقدیس ایمانخان   45
شکل 2-14- نمودار لایه بندی و شکستگی­های مرتبط با چین خوردگی درپیمایش تاقدیس.. 45
شکل 2-15- تصویری از سطح شیست های سبز و درزه های این واحد سنگی   46
شکل 3-1- کلریت شیست با بافت ورقه­ایی تا شعاعی همراه با مقداری کوارتز   59
شکل 3-2- کلریت شیست با بافت ورقه­ایی تا شعاعی (برگوارگی)   59
شکل 3-3- کلریت شیست همراه با کانی­های اپاک.. 60
شکل 3-4- سنگ آهک اسپارتی همراه با مقداری کربن آمورف.. 61
شکل 3-5- سنگ آهک اسپارتی با مالکل پلی سنتتیک.. 61
شکل 3-6- کلریت شیست با رگهایی از آهک ریز دانه.. 62
شکل 3-7- کلریت شیست با بافت ورقه­ایی تا شعاعی (برگوارگی)   63
شکل 3-8- کلریت شیست با رگه­ایی از کانی­های اپاک در جهت برگوارگی   63
شکل 3-9- سنگ آهک اسپارتی با و مقداری کوارتز.. 64
شکل 3-10- کلریت شیست با رگه­ایی از آهک ریز دانه همراه با مقداری کانی اپاک.. 65
شکل3-11- کلریت شیست با رگه­ایی از آهک ریز دانه همراه با مقداری کانی اپاک   66
شکل3-12- کلریت شیست با رگه­ایی از سرسیت.. 66
شکل3-13- کلریت شیست با کربن آمورف به صورت دانه­ایی در جهت برگوارگی   67
شکل3-14- سنگ آهک اسپارتی با کوارتز به صورت پرشدگی رگه­ها   68
شکل3-15- سنگ آهک اسپارتی با رگه­ایی از كوارتز و سروزیت   68
شکل3-16- بلورهای مگنتیت به صورت اسفنجی در داخل سنگ آهکی اسپارتی   70

این مطلب را هم بخوانید :

شکل3-17- بلور مگنتیت به صورت شکل­دار.. 70
شکل3-18- بلور مگنتیت به صورت نیمه شکل­دار.. 71
شکل3-19- بلور مگنتیت که در جهت برگوارگی.. 71
شکل3-20- بلورهای مگنتیت به صورت شکل­دار.. 72
شکل3-21- بلور مگنتیت به صورت اسفنجی.. 72
شکل 3-22- بلور طلا به صورت پرشدگی فضای خالی.. 74
شکل 3-23- تک بلورهای طلا در میان بلورهای کلسیت.. 75
شکل 3-24- تک بلورهای طلا در میان بلورهای کلسیت.. 76
شکل 3-25- بلور مگنتیت در میان بلورهای کلسیت (دولومیت)   77
شکل 3-26- بلور مگنتیت در میان بلورهای کلسیت (دولومیت)   78
شکل 3-27- تک بلور طلا به صورت پرشدگی.. 79
شکل 3-28- تک بلور طلا در وسط مقطع.. 80
شکل 3-29- بلورهای مگنتیت در داخل شیست کلریت.. 81
شکل 3-30- بلورهای مگنتیت در داخل شیست کلریت.. 82
شکل 4-1- نمایی از محدوده مورد مطالعه و نمونه­های برداشت شده   85
شکل4-2- نمونه­برداری به روش چیپ سمپلینگ.. 87
شکل4-3- شبکه نمونه­برداری سیستماتیک.. 88
شکل 4-4- دندوگرام حاصل از آنالیز خوشه­ایی.. 97

فهرست جداول
جدول 1-1- مختصات چهارگوش معدن طلای زرشوران.. 11
جدول 3-1-مشخصات نمونه­های تیغه نازک برداشت شده از محدوده زرشوران   58
جدول 3-2-مشخصات نمونه­های مقطع صیقلی برداشت شده از محدوده زرشوران   69
جدول 4-1- عناصر، روش و حد تشخیص (DL) آنالیز نمونه­های ژئوشیمیایی   90
جدول 4-2- ماهیت توزیع داده­ها.. 93
جدول 4-3- فاکتورهای بدست آمده از آنالیز فاکتوری.. 99
جدول 4-3- حد زمینه، حد آستانه و آنومال عناصر کانه ساز (داده­های نرمال شده).. 101
جدول 4-4- حد زمینه، حد آستانه و آنومال عناصر کانه ساز (داده­های اصلی).. 101
جدول 4-5- حد جدایش آنومال از زمینه با استفاده از روش عیار- مساحت   103

1-1-1-مقدمه.. 3

1-1-2-بیان مسئله.. 4

1-1-3-پیشینه.. 10

1-1-4-سوالات.. 12

1-1-4-1-سوال اصلی.. 12

1-1-4-2-سوالات فرعی.. 13

1-1-5-فرضیات.. 13

1-1-5-1-فرضیه اصلی.. 13

1-1-5-2-فرضیات فرعی.. 13

1-1-6-اهداف.. 13

1-1-7- ضرورت و اهمیت تحقیق.. 14

1-1-8-روش تحقیق.. 14

1-1-9- ساختار پژوهش.. 15

1-2-مفاهیم.. 16

1-2-1-مفهوم حبس ابد.. 16

1-2-2-زندان.. 17

1-2-3-مجازات.. 18

1-2-4-مفهوم مجازات های جایگزین حبس.. 19

1-2-5-عدالت کیفری.. 21

فصل دوم: انواع مجازات در حقوق ایران و انگلستان.. 22

2-1-ویژگی مجازات ها.. 23

2-1-1-تحقیر آمیز بودن.. 23

2-1-2-عذاب آور بودن.. 24

2-1-3-مشخص بودن.. 25

2-1-4-قطعی بودن.. 26

2-2-اهداف مجازات ها.. 26

2-2-1-تشفّی و انتقام.. 28

2-2-2- اجرای عدالت.. 30

 

2-2-3-به سازی، درمان و بازپروری مجرم.. 33

2-2-4-پیشگیری.. 37

2-3-اصول حاکم بر مجازات ها.. 46

2-3-1-اصل قانونی بودن مجازات ها.. 47

2-3-2-اصل تساوی.. 47

2-3-3-اصل قضامندی.. 48

2-3-4-اصل شخصی بودن.. 49

2-3-5-اصل فردی بودن مجازات ها.. 50

2-3-6-اصل تناسب بین جرم و مجازات.. 50

2-3-7- اصل رعایت کرامت انسانی و تضمینات حقوق دفاعی متهم در اعمال مجازات ها.. 51

2-4-سابقه تاریخی انواع مجازات ها در حقوق ایران.. 55

2-4-1- انواع مجازات در قانون مجازات عمومی سابق.. 57

2-4-2-انواع مجازات در قانون مجازات اسلامی 1370. 58

2-4-2-1-حدود.. 58

2-4-2-2- قصاص.. 59

2-4-2-3-دیات.. 59

2-4-2-4-تعزیرات.. 61

2-4-2-5- مجازات‌های بازدارنده.. 62

2-4-3- انواع مجازات در قانون مجازات اسلامی92. 62

2-5-انواع مجازات در حقوق انگلستان.. 65

2-5-1-صدور احکام آزادی.. 67

2-5-1-1- صدور دستور آزادی مطلق.. 67

2-5-1-2- صدور دستور آزادی مشروط.. 68

2-5-2-مجازات های اجتماعی یا جایگزین حبس.. 68

2-5-3-احکام توقیفی.. 70

2-5-3-1- مجازات حبس بزهکاران بزرگسال.. 71

2-5-3-2-مجازات حبس مجرمان جوان.. 73

2-5-4-جریمه نقدی.. 74

این مطلب را هم بخوانید :

فصل سوم: جایگاه حبس ابد در حقوق ایران و انگلستان.. 77

3-1-اصول حاکم بر کیفر حبس ابد.. 78

3-1-1-قانونی بودن‌ 78

3-1-2-تناسب.. 79

3-1-2-1-تناسب كیفر و نتایج مجازات.. 79

3-1-2-2-تناسب كیفر و جرم ارتكابی.. 79

3-1-3-بشری بودن.. 80

3-2-جایگاه حبس ابد.. 81

3-2-1-در حقوق ایران.. 81

3-2-2-در حقوق انگلیس.. 84

3-3-کارکردهای کیفر حبس ابد.. 85

3-3-1-ﮐﺎرﮐﺮد ﺳﺰا دﻫﻨﺪﮔﯽ ﮐﯿﻔﺮ ﺣﺒﺲ ابد.. 87

3-3-2-کارکرد اصلاح کنندگی کیفر حبس ابد.. 88

3-4-علل ناکارآمدی کیفر حبس ابد.. 89

3-5-تعدیل کیفر حبس ابد.. 91

3-5-1-جایگزین های حبس ابد در حقوق ایران.. 91

3-5-1-1-جایگزین‌های سنتی.. 91

3-5-1-1-1- آزادی مشروط.. 91

3-5-1-1-2-تعلیق اجرای مجازات.. 93

3-5-1-1-3-جزای نقدی.. 96

3-5-1-2-گونه‌های نوین جایگزین‌های حبس.. 97

3-5-1-2-1- محرومیت از حقوق اجتماعی.. 97

3-5-1-2-1-1- محرومیت از حقوق اجتماعی به عنوان کیفر اصلی.. 98

3-5-1-2-1-1- 1-محرومیت های اجتماعی محدود کنندۀ آزادی.. 98

3-5-1-2-1-1-1-1-تبعید.. 98

3-5-1-2-1-1-1-2-منع اقامت یا اجبار به اقامت در منطقه یا نقاط معین.. 99

3-5-1-2-1-1-1-3-منع خروج از کشور.. 101

3-5-1-2-1-1- 2-محرومیت سالب حقوق اجتماعی.. 101

3-5-1-2-1-1- 3-محرومیت های سالب حقوق شغلی.. 103

3-5-1-2-1-2- محرومیت از حقوق اجتماعی به عنوان کیفر فرعی.. 104

3-5-1-2-2- دوره مراقبتی.. 105

3-5-1-2-3-جریمه روزانه.. 107

3-5-1-2-4-حبس در منزل.. 108

3-5-1-2-5- نظارت الکترونیکی.. 109

3-5-2-تعدیل کیفر حبس ابد در حقوق انگلیس.. 109

3-5-2-1-مقررة کار مجانی.. 112

3-5-2-2-مقرره فعالیت.. 112

3-5-2-3-مقرره برنامه.. 113

3-5-2-4- مقررة محدودیت رفت و آمد در ساعت معین.. 113

3-5-2-5-مقررة ممنوعیت ورود به برخی اماکن.. 114

3-5-2-6- مقررة جواز اقامت.. 114

3-5-2-7- مقررة درمانی سلامت روانی.. 114

3-5-2-8- مقررة بازسازی بزهکار از مواد افیونی.. 115

3-5-2-9- مقررة درمان معتادان به مصرف مشروبات الکلی.. 116

3-5-2-10- مقررة سرپرستی.. 117

فصل چهارم: نتیجه گیری و پیشنهادها.. 118

4-1-نتیجه گیری.. 119

4-2-پیشنهادات.. 122

کتابنامه.. 123

چکیده

مجازاتها یکی از متداول ترین ابزارها و نمودهای واکنش اجتماعی در قبال ارتکاب فعل مجرمانه بزهکار هستند. در حقوق جزای کلاسیک مجازاتها توسط قانونگذاران جهت تأمین اهداف نظام عدالت کیفری انتخاب می شوند. همچنین قضات نیز با تعیین مجازاتها به دنبال محقق کردن اهداف آنها هستند. باید به این نکته توجه کرد که اهداف مجازاتها در راستای اهداف نظام عدالت کیفری است. در این میان کیفر حبس ابد یکی از شدیدترین مجازات‌ها می‌باشد که ضمانت اجرای بسیاری از جرایم در حقوق انگلستان و ایران است. افزایش توجه به موازین حقوق بشری پس از جنگ جهانی دوم بر روند اعمال مجازاتها در سیستم قضایی هر کشور تأثیری مستقیم و ملموس نهاد. نقطة عطف این تأثیر را در حذف مجازات اعدام در دادگاههای كیفری بین‌المللی یوگسلاوی‌ِ سابق و روآندا می‌توان دید. با حذف مجازات اعدام نگاهها به مجازات حبس ابد و تأثیرات خاص آن معطوف گردید. در حقوق انگلستان ضوابطی برای به‌کارگیری کیفر حبس ابد وجود دارد، اما جای این ضوابط در قوانین داخلی ایران خالی است. قانونگذار ایرانی، هیچ سازوکار مشخص و مدونی برای تعیین این نوع کیفر پیش‌بینی نکرده است. این پژوهش از روش تحلیلی توصیفی با مطالعه کتابخانه و استفاده از منابع موجود، با نگاه تطبیقی در صدد بررسی جایگاه کیفر حبس ابد در دو کشور ایران و انگلستان می باشد.

 

واژگان کلیدی: حقوق ایران، حقوق انگلستان، مجازات، زندان، حبس ابد، نظام عدالت کیفری، جایگزین‌های حبس.

 

فصل اول: کلیات پژوهش و مفاهیم

 

1-1-کلیات پژوهش

1-1-1-مقدمه

مجازات حبس ابد به‌ منزله‌ یک مجازات اصلی، از نیمه دوم قرن هجدهم به عنوان یک واقعیت گریزناپذیر در نظام‌های کیفری بسیاری از کشورها وجود دارد. مجازات و كیفر از قدیمی‌ترین نهادهای بشری است كه نه تنها هـدف آن سرزنش و نكوهش رفتاری ناشایست است، بلكه تأكیدی است بر نظم و ارزشهای جامعه كه باید رعایت شوند. ویژگی‌ بارز این نهاد، ناخوشایند بودن آن برای كسی است كه مجازات می‌شود. این ویژگی فلاسفه را برانگیخت تا توجیهاتی برای آن ارائه كنند. دربارة فلسفة مجازات دو رویكرد آینده‌ نگر یا غایت‌گرا‌ (و به‌ عبارتی پیامدگرا) و گذشته‌ نگر یا واپس‌گرا مطرح می‌شود. در رویكرد نخست، مجازات به دلیل تأمین هدفی آتی و نتایج سودمند آن توجیه می‌شود، در حالی كه رویكرد دوم به خطایی كه مجرم‌ مرتكب‌ شده است، توجه دارد(كانتینگهام 1384، 147-148).

هر یك از این دو رویكرد مظاهری متفاوت دارند. معروف‌ترین مظهر رویكرد گذشته‌نگر نظریة تلافی‌جویانه است كه ایدة اصلی آن‌ تاوان‌ جرم می‌باشد. از جمله مظاهر رویكرد آینده‌نگر نیز نظریة تقلیل جرایم، بازپروری، اصلاح و درمان مجرم است. البته در مقابل این نظریات كه به مجرم توجه دارند، نظریاتی نیز هست‌ كه‌ مجازات‌ را با توجه به قربانی‌ جرم‌ توجیه‌ می‌كند؛ مانند نظریات «ارضای خاطر» و «جبران خسارت». در حالی كه عده‌ای معتقدند مجرمان باید‌ از‌ جامعه دور نگه‌داشته شوند و كیفر حبس ابد كیفری مناسب می‌نماید‌، بسیاری بر این باورند كه حبس ابـد نوعی مرگ تدریجی و مغایر با موازین حقوق بشری است.  در ایران، با وجود کوشش‌ها و هزینه‌ها در‌ جهت‌ روش‌های اجرائی بهتر و صحیح‌تر مـجازات حبس، در دست‌یابی به اهداف پیش‌بینی شده در قوانین و مقررات، ناموفق بوده است‌(حاجی تبار: 1387، 68).

به همین دلیل، در سال‌های اخیر تحت‌ تأثیر‌ توصیه‌های سازمان ملل متحد و تجربه موفق‌ کشورهای‌ دیگر‌ و نیز به دلیل ناکارآمدی برنامه‌های اصلاح‌ و درمان در ایران‌ و به ویژه نگرش رئیس قوه قضائیه به مسأله زندان در‌ فقه، تلاش‌هایی‌ به منظور تحدید موارد استفاده‌ از‌ مجازات حبس‌ و متنوع‌ کردن مجازات‌ها در چهارچوب سیاست حبس‌زدایی‌ صورت‌ گـرفته است. بدین‌ ترتیب‌ جهت حرکت چه در ایران‌ و چه در کشورهای دیگر، به سمت  محدود کردن حبس است نه حذف کامل آن از‌ نظام‌ عدالت کیفری، زیرا در برخی موارد،اعمال مجازات حبس امری گریزناپذیر به نظر می‌رسد.

1-1-2-بیان مسئله

هر جامعه دارای هنجارهایی است و هر انحرافی كه هنجارهای جامعه را در معرض خطر تغییر و تبدیل قرار دهد، با واكنش اعضای آن جامعه مواجه خواهد شد. هنگامی كه انحراف، عنوان جرم پیدا می‌كند، حاكمیت عمومی مكلف است با توسل به شیوه‌های مناسب، ضمن پیشگیری از تكرار جرم در آینده، قبح فعل مرتكب و لزوم احترام به مقررات و نظامات اجتماعی را به وی و سایر افراد جامعه متذكر شود. هشدار مقامات به حفظ نظم عمومی و واكنش در مقابل جرم، به شیوه‌های مختلفی انجام می‌پذیرد. حبس به عنوان یكی از واكنش‌ها، از قدیم‌الایام مورد توجه زمامداران بوده است(زمانی، 1391، 20).

مجازاتها یکی از متداول ترین ابزارها و نموده ای واکنش اجتماعی در قبال ارتکاب فعل مجرمانه بزهکار هستند. در حقوق جزای کلاسیک مجازاتها توسط قانونگذاران جهت تأمین اهداف نظام عدالت کیفری انتخاب می شوند. همچنین قضات نیز با تعیین مجازاتها به دنبال محقق کردن اهداف آنها هستند. باید به این نکته توجه کرد که اهداف مجازاتها در راستای اهداف نظام عدالت کیفری است. وجود تنوع در مجازاتها یکی از پیش نیازهای تحقق این اهداف است. قاضی اگر در تعیین نوع و میزان کیفر از محدودة انتخاب متنوع و قابل قبولی برخوردار باشد، قطعاً می تواند تحقق اهداف گوناگون مجازاتها را با دقت بیشتری مد نظر قرار دهد. در سالهای اخیر در نظام حقوقی انگلستان و ولز به دلیل تغییرات اساسی که در قوانین مهم کیفری ایجاد شده، مجازاتهای متنوعی جهت بهبود در کارکرد مجازاتها ایجاد شده است(همتیار، 1390، 44).

حبس ابد یا حبس دائم نوعی از مجازات حبس است که در آن محکوم باید تا پایان عمر خود در زندان به‌ سر برد. این کیفر معمولاً برای بزرگترین بزه‌ها مانند قتل عمد، موارد شدید قاچاق انسان یا قاچاق مواد مخدر و دزدیهای بزرگی که با آدم‌کشی یا آسیب‌های جسمانی شدید همراه است، در نظر گرفته می‌شود. در بیشتر کشورهایی که مجازات اعدام لغو شده است، حبس ابد شدیدترین مجازات است. سیر تاریخی قوانین جزایی نشان می دهد که، مجازات ها در قوانین کیفری ایران طبقه بندی واحدی وجود ندارد(حاجی تبار: 1387، 69).

طبق ماده 14 قانون مجازات اسلامی مجازات‌ها عبارتند از:

1. حدود
2. قصاص
3. دیات
4. تعزیرات

در بررسی به عمل آمده از مجازاتهای قانون تعزیرات چند نتیجة آماری قابل توجه است. برای حدود200جرمی كه در این قانون پیش بینی شده است. 90 مورد مجازات مختلف به كار رفته است كه از این تعداد نیز بیش از نیمی از موارد (54مورد) تنها در یك ماده مورد استفاده قرار گرفته است؛ یعنی در هیچ ماده دیگری مجازات مشابه با آن وجود ندارد. 15 مورد دیگر از این مجازاتها تنها در دو ماده به كار رفته و 7 مورد نیز در سه ماده استفاده شده است؛ بنابراین تعداد كمی از این طیف وسیع مجازاتها برای بیش از سه ماده به كار رفته است(رحمدل:1389، 15-16).

اولین حدسی كه از این آمار حاصل می شود این است كه چنین قانونگذاری در تعیین شدت جرایم، ابزار و محكی دقیق در اختیار داشته كه توانسته مجازاتهایی با این همه تنوع (نه در نوع بلکه در میزان کیفر) ایجاد كند؛ اما با كمی دقت روشن می شود كه چنین تصوری صحیح نیست. این تنوع مجازاتی معلول عوامل دیگری است كه مهمترین آن استفاده از مقادیر بسیار متفاوت یک نوع مجازات و همچنین عدم استفاده از معادل های مشابه است که عمده موارد نیز مربوط به مجازات شلاق است. برای مورد اول به مقادیر مجازات حبس در این قانون (36 گونه) بنگریم که به شرح زیر است:

یک تا 5 ،3و 10سال

دو تا 5و 10سال

سه تا 10 ،7 ،6 ،5و 15سال

پنج تا 15و 20سال

یکماه تا 5 ،3و 6ماه

یکماه تا یک سال

دو ماه تا 2 ،1و 3سال

سه ماه تا شش ماه

سه ماه تا 5 ،3 ،2 ،1و 10سال

سه ماه و یک روز تا 5و 6ماه

سه ماه و یک روز تا 1و 2سال

و….. و اما مورد دوم یعنی عدم استفاده از معادلهای مشابه؛ به نظر می رسد قانونگذار نتوانسته تعیین كند كه معادل مجازات شلاق تا 74ضربه چه مقدار حبس یا چه مقدار جزای نقدی است، به طور مثال در ماده 540 معادل این مقدار شلاق، دویست هزار تا دو میلیون ریال جزای نقدی آمده، اما در ماده 508معادل همین مقدار شلاق، پنجاه هزار تا یك میلیون ریال جزای نقدی پیش بینی شده است. در مورد حبس نیز وضع برهمین منوال است؛ در قانون تعزیرات معادل شلاق تا 74ضربه، 5 نوع حبس مختلف وجود دارد. به نظر می رسد از دیگر ایراداتی که می تواند مدعای ما را تأیید کند، فاصله و اختلاف فاحشی است که بین حداقل و حداکثرهای مجازات حبس دیده شده است که در بیشترین حد به 40برابر می رسد؛ برای نمونه در موارد 652و 688مجازات 3ماه تا 10سال حبس آمده است؛ درجه شدت یك جرم اگر نه به طور دقیق، لااقل به طور نسبی قابل تعیین است و نمی توان مصادیق مختلف یك جرم را با این همه اختلاف در شدت تصور كرد. اینها همه حكایت از آن دارد كه تنوع مجازاتهای قانون تعزیرات، منبعث از خلاقیت مقنن در تعیین مجازاتهایی دقیق و براساس شدت تك تك جرایم نبوده است. مورد دیگری که می توان ذکر کرد بررسی تناسب مقایسه ای شدت جرایم با شدت مجازاتهای قانون تعزیرات است. اصولاً مجازاتهای شدیدتر باید برای جرایم شدیدتر و مجازاتهای برابر باید برای جرایم با شدت برابر تعیین شده باشد. با این وصف در بررسی انجام شده مشخص شده كه قانونگذار این تناسب را رعایت نکرده است(رحمدل: 1389، 16).

ظاهراً در قانون تعزیرات شدیدترین میزان مجازات حبس( 5تا 20سال) در دو ماده ( 651و526) استفاده شده است. یکی از نوآوری های قانون جدید مجازات اسلامی، تبدیل کیفر حبس ابد به حبس تعزیری درجه یک همه حبس‌هایی که حداکثر مدت آنها بیش از 25 سال است به حبس تعزیری موقت درجه یک (زیر 30 سال) تبدیل می‌شود. بنابراین در قوانین فعلی هر کجا که حبس ابد داریم، به حبس درجه یک که مدت آن زیر 30 سال است تبدیل می‌شود(همتیار:1390، 56).

اما مجازاتها در انگلستان مانند دیگر نظامهای حقوقی از جنبه های گوناگون تقسیم بندی می شوند. به طور كلّی در انگلستان مجازاتها از حیث ماهّیت در سه دسته طبقه بندی می شوند:

1. محرومیت از بعضی حقوق؛
2. محدودیت در انجام بعضی امور؛
3. الزام به انجام برخی اعمال.

تمامی جرایم در نظام حقوقی انگلستان دارای یک حد بالایی از مجازات هستند که در قانون معین می‌شود و معدودی از جرایم نیز که از حساسّیت خاصی در نظر قانونگذار برخوردار هستند، یک حداقل قانونی کیفر برایشان تعیین شده است که به شرح زیر است:

1.برای قتل عمد حتماً حبس ابد تعیین می‌شود؛

2. جرایم جنسی یا خشونت آمیز درجه؛
3. حبس ابد اتوماتیک(مهرداد، 1386، 45).

مجازات حبس ابد که شدیدترین مجازات در نظام کیفری انگلستان محسوب می‌شود در خصوص جرایمی مثل قتل عمد، قتل غیر عمد، تجاوز به عنف، ایراد عمدی صدمات شدید جسمی، سرقت مقرون به آزار و اذیت اعمال می شود. این مجازات بر دو گونه است: حبس ابد اجباری، و حبس ابد اختیاری. حبس ابد اجباری مواردی را شامل می‌شود که قانون به طور معین مجازات را حبس ابد قرار داده است؛ مثل قتل عمد و حبس ابد اختیاری به اراده و اختیار قاضی رسیدگی کننده گذاشته شد(همتیار:1390، 57).

مجازات ها یکی از متداول ترین ابزارها و نمودهایِ واکنش اجتماعی در قبال ارتکاب فعل مجرمانه بزهکار هستند. در حقوق جزای کلاسیک مجازات ها توسط قانونگذاران جهت تأمین اهداف نظام عدالت کیفری انتخاب می شوند. همچنین قضات نیز با تعیین  مجازاتها به دنبال محقق کردن اهداف آنها هستند. باید به این نکته توجه کرد که اهداف مجازاتها در راستای اهداف نظام عدالت کیفری است. وجود تنوع در مجازاتها یکی از پیش نیازهای تحقق این اهداف است. قاضی اگر در تعیین نوع و میزان کیفر از محدودة انتخاب متنوع و قابل قبولی برخوردار باشد، قطعاً می‌تواند تحقق اهداف گوناگون مجازاتها را با دقت بیشتری مدنظر قرار دهد. در سالهای اخیر در نظام حقوقی انگلستان و ولز به دلیل تغییرات اساسی ای که در قوانین مهم کیفری شان ایجاد شده، مجازاتهای متنوّعی جهت بهبود در کارکرد مجازات ها ایجاد شده است(اردبیلی:1393، ج3، 36).

ضرورت و اهمیت این موضوع صرفاً به دلیل تغییرات عمده ای که در نظام حقوقی ایران رخ داده می باشد و مضافاً اینکه در موضوعات تطبیقی شاید ابهام و مسئله چندانی در موضوع رخ نداده و صرفاً جهت مقایسه دو یا چند نظام حقوقی دنیا صورت می گیرد که به طور کلی می توان گفت با انجام این کار به طور دقیق این دو نظام حقوق را می توان شناخت و تنها مزیتی که این پژوهش داشته اشرفیت به نظام حقوقی کشور های مورد نظر می باشد. لذا محقق در این پژوهش در نظر داشته تا با بررسی جایگاه حبس ابد در تقسیم بندی مجازات‌ها در حقوق کیفری ایران و تطبیق آن با حقوق انگلستان موضوع را مورد واکاوی و ارزیابی قرار دهد.

1-1-3-پیشینه

در خصوص موضوع فوق با این عنوان در سایت های حقوقی معتبر مانند سایت Iran doc، سیکا سایت(SID)، سایت نورمگز، سایت جاد دانشگاهی و کتابخانه ملی جستجویی گسترده‌ای انجام شده که در خصوص موضوع فوق با این عنوان هیچ گونه تحقیقی تاکنون ثبت نگردیده است ولی در خصوص موضوعات مشابه با این عنوان چندین تحقیقات صورت گرفته که به مختصر برخی از این موارد را بیان خواهیم کرد:

1. در سال 1390 مقاله با عنوان بررسی تطبیقی مجازاتها در نظام حقوقی ایران و انگلستان توسط عبدالحمید همتیار نگارش یافته است. وی در این مقاله به طبقه بندی مجازات ها در دو نظام حقوقی ایران و انگلستان و تطبیق آنها پرداخته است.
2. مقاله در سال 1391 با عنوان چالشهای حکم کیفر حبس ابد از منظر حقوق بین الملل کیفری توسط قاسم زمانی اراده گردید. وی در این مقاله به بررسی اصول حقوق کیفری و تاثیر انها در حبس ابد پرداخت.
3. مقاله ای با عنوان جایگاه جایگزین های حبس در نظام عدالت كیفری ایران توسط حسن حاجی تبار نگارش یافت. وی در این مقاله ابتدا به بررسی مجازات حبس پرداخت سپس به جایگزین های این مجازات پرداخت.
4. مقاله با عنوان حقوق جزائی: حبس توسط ملک اسماعیلی در پایگاه تخصصی نور اراده گردید. در این مقاله ابتدا به تعریف مجازات حبس پرداخته شد و بعد از آن انواع حبس در حقوق ایران را مطرح نمود.
5. پایان نامه کارشناسی ارشد با عنوان بررسی ملاک حبس در فقه امامیه و حقوق ایران در سال 1390 توسط ناهید مطبوع نگارش یافته که به شرح ذیل است: جرم و جنایت از ابتدای خلقت و در تمامی اعصار وجود داشته است، از همین‌رو بشر در صدد مجازات به فرد مجرم و گرفتن انتقام از جانی برآمد. با توجه به سیر تکاملی بشر و گسترش جوامع، اشکال مقابله با جرم و شیوه‌های سزادهی نیز بتدریج تکامل یافت. حبس یا زندان نیز یکی از شیوه‌های برخورد با مجرم و استیفای حقوق فرد و جامعه است که می‌توان گفت در میان تمام ادیان و تمام فرهنگ‌ها، جایگاه خود را داشته است. این نوع مجازات در دین مبین اسلام و فقه آن، مشروعیت داشته و در موارد محدودی به‌کار برده می‌شود. مجازات حبس نیز از ابتدا تا کنون تغییراتی را به خود دیده است و با توجه به روند تغییرات جوامع، جای خود را در میان سایر مجازات‌ها تا جائی باز کرد که امروزه به یکی از شیوه‌های مجازاتی شایع تبدیل شده است و قوانین کشور ما نیز که بر اساس دستورات اسلام و بر پایه فقه اسلامی پی ریزی شده از این قاعده مستثنی نیست. فراوانی کاربرد این مجازات و آثار زیانبار آن، چنان نمودی در جوامع پیدا کرده که حقوقدانان معاصر بر خلاف دو سده‌ی پیش، در صدد راهی برای حذف این مجازات از چرخه‌ی مجازات‌ها شده‌اند. در این تحقیق سعی شده است با توجه به مبانی فقهی امامیه و بررسی موارد حبس در فقه و حقوق ایران، و نظریه‌های جرم شناسی در قلمرو کیفر سالب آزادی، ملاک حبس و نظریه‌های راهبردی در زمینه حبس زدایی، با تکیه بر مبانی فقهی و حقوقی اسلامی، مورد بحث و بررسی قرار گرفته و در جهت اصلاح قوانین، پیشنهاداتی مطرح شده است.
6. پایان نامه ای با عنوان مطالعه تطبیقی سیاست جنایی ایران، انگلستان و ولز در قبال قاچاق مواد مخدر در سال 1382 توسط منصور رحمدل نگارش یافته است. سیاست جنایی ایران برخلاف سیاست جنایی انگلستان در قبال قاچاق مواد مخدر سیاستی خیلی شدید و عمدتا سرکوبگرانه است. آثار و نشانه های این سیاست جنایی سرکوبگرانه را می توان در تعیین مجازات اعدام برای بسیاری از جرایم مواد مخدر ، تعیین حبس ابد و حبسهای طویل المدت ، مجازات بدنی شلاق و جزای نقدی در مقیاس وسیع تر مشاهده نمود.از جهت آئین دادرسی کیفری نیز حقوق ایران در قبال جرائم قاچاق مواد مخدر یک سیاست جنایی افتراقی (متفاوت از سیاست جنایی اتخاذ شده در مورد سایر جرائم) است. آثار و نشانه های این نوع سیاست را می توان در لزوم رسیدگی به این جرائم در دادگاه انقلاب ، عدم پذیرش حق تجدیدنظر خواهی برای متهم و الزامی بودن صدور قرار بازداشت موقت در مورد بسیاری از جرائم مواد مخدر مشاهده نمود.در حالی که در حقوق انگلستان تنها در موارد استثنائی مجازات حبس ابد اعمال می شود و مجازات بدنی نیز در حقوق مواد مخدر این کشور وجود ندارد. در زمینه آئین دادرسی کیفری نیز سیاست جنایی افتراقی اعمال نمی شود.با توجه به اینکه مشکل مواد مخدر دو جنبه

1-8- روش تحقیق.. 9

1-9- ساختار پژوهش.. 10

فصل دوم: کلیات مربوط به بورس اوراق بهادار و اصول حاکم بر معاملات بورس اوراق بهادار

2-1-کلیات مربوط به بورس اوراق بهادار.. 13

2-1-1-مفهوم بورس اوراق بهادار.. 13

2-1-2- تاریخچه بورس اوراق بهادار.. 16

2-1-2-1-تاریخچه بورس دنیا.. 17

2-1-2-2- تاریخچه بورس در ایران.. 18

2-1-3- وظیفه بورس.. 23

2-1-3-1-ایجاد بازار توسعه.. 23

2-1-3-2-تعیین قیمت عادلانه.. 24

2-1-3-3-سایر وظایف بورس.. 25

2-1-5-تعریف اوراق بهادار و انواع آن.. 25

2-1-5-1-تعریف اوراق بهادار.. 25

2-1-5-2-انواع اوراق بهادار.. 26

2-1-5-2-1-سهام عادی.. 26

2-1-5-2-2-سهام ممتاز.. 27

2-1-5-2-3-حق تقدم.. 27

2-1-5-2-4- اوراق مشارکت.. 28

2-1-5-2-5- مشتقات.. 28

2-1-5-2-6- اختیار معامله.. 29

2-1-5-2-7- قرارداد های آتی.. 30

2-1-5-2-8- صکوک.. 31

2-1-6- ماهیت حقوقی سهام.. 31

2-1-6-1-ماهیت از دیدگاه حقوق موضوعه.. 31

2-1-6-2-از نظر حقوقدانان.. 32

2-2- اصول حاکم بر معاملات بورس اوراق بهادار.. 34

2-2-1- اصول حاكم بر طرفین معاملات بورس اوراق بهادار.. 34

 

2-2-1-1- اصل نمایندگی و امانی بودن ید كارگزاران بورس اوراق بهادار   34

2-2-1-2- قصد نمایندگان طرفین معاملات بورسی و رضای آنها.. 35

2-2-1-3- اهلیت كارگزاران بورس اوراق بهادار.. 37

2-2-1-4-اصل حسن نیت اعضای بورس اوراق بهادار.. 39

2-2-2- اصول حاكم بر موضوع معاملات بورس اوراق بهادار.. 41

2-2-2-1- اصل استاندارد بودن موضوع معاملات بورس اوراق بهادار.. 41

2-2-2-2- اصل نقدشوندگی موضوع معاملات بورس اوراق بهادار.. 43

2-2-2-3- اصل افشای اطلاعات موضوع معاملات بورس اوراق بهادار.. 45

فصل سوم: کارگزار و ماهیت عمل کارگزاری

3-1-کارگزار.. 49

3-1-1-کارگزاری در بورس اوراق بهادار.. 50

3-1-2-انواع موسسات کارگزاری.. 51

3-1-3-ویژگی های کارگزاران.. 52

3-1-4-نحوه تاسیس شرکت های کارگزاری.. 53

3-1-5-نظارت بر کارگزاران.. 54

3-2- ماهیت عمل کارگزاری در بورس اوراق بهادار. 54

3-2-1-دلالی.. 56

3-2-2-حق العمل کاری.. 64

3-2-3- عاملی.. 70

3-2-4- ماهیت خاص.. 74

فصل چهارم: مسائل حقوقی رابطه کارگزار و مشتری

4-1-کارگزار.. 76

4-1-1-مفهوم کارگزار.. 76

4-1-2-ترتیب اجرای دستورات مشریان.. 76

4-1-3-حقوق و تکالیف کارگزار.. 77

4-1-3-1-حقوق کارگزار.. 77

4-1-3-2- تکالیف کارگزار.. 78

4-1-4-مسئولیت های کارگزار.. 80

این مطلب را هم بخوانید :

4-1-4-1-مسئولیت مدنی.. 81

4-1-4-2- مسئولیت کیفری.. 81

4-1-5-تعهدات کارگزار در معاملات بورس اوراق بهادار.. 82

4-2- مشتری.. 83

4-2-1-تعریف مشتری.. 83

4-2-2-حقوق و تکالیف مشتری در بورس.. 84

4-2-3- مسئولیت های مشتری.. 84

4-2-3-1-مسئولیت مدنی.. 85

4-2-3-2-مسئولیت کیفری.. 85

4-2-4-تعهدات مشتری در معاملات.. 85

4-3-انتقال اوراق بهادار.. 87

4-3-1-شرایط حقوقی انتقال.. 87

4-3-1-1- شرایط عمومی.. 88

4-3-1-1-1-قصد و رضا.. 88

4-3-1-1-2- اهلیت.. 88

4-3-1-1-3- موضوع قرارداد.. 89

4-3-1-2-شرایط اختصاصی.. 89

4-3-1-2-1-سهام بی نام.. 89

4-3-1-2-2-سهام با نام.. 89

4-3-2-انتقال سهام در بورس اوراق بهادار.. 91

4-4-تخلفات و اشتباهات کارگزاران.. 93

4-4-1-اشتباهات کارگزاران.. 93

4-4-2-تخلفات کارگزاران.. 96

4-4-3-قوانین و مقررات رسیدگی به تخلفات کارگزاران نسبت به مشتریان   98

4-4-4-نحوه رسیدگی به اختلافات و شکایات از کارگزاران.. 101

فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات

5-1- نتایج.. 104

5-2-پیشنهادات.. 105

منابع و ماخذ.. 106

 

چکیده

از مشاغل حرفه ای که در عصر کنونی، اهمیت روزافزونی را به خود گرفته است، نهاد کارگزاری بورس اوراق بهادار می باشد. کارگزاری در بورس دارای یك جایگاه اساسی است. در بورس اوراق بهادار كلیه معاملات از طریق كارگزاریها انجام می شود. كارگزار یك شخص حقوقی است كه اوراق بهادار را برای دیگران و به حساب آنها معامله می كند. به عبارتی كارگزار مأمور خرید و یا فروش اوراق بهادار از سوی مشتریان است و مشتری با مراجعه به یكی از كارگزاران نسبت به خرید و یا فروش اوراق بهادار اقدام می كنند. این پایان نامه تحت عنوان بررسی رابطه حقوقی كارگزار با مشتری با هدف تحقیق در خصوص مسائل حقوقی مربوط به كارگزاران و مشتریان در بورس اوراق بهادار انجام شده است. در راستای انتخاب این عنوان سعی شده ضمن استفاده از روش كتابخانه ای ابهامات موجود در این خصوص با بررسی قواعد حاكم بر رابطه حقوقی كارگزار و مشتری و وظایف هر یك در مقابل دیگری و بالاخره بحث و بررسی ماهیت حقوقی عملكرد كارگزار و اصیل بیان شده است.

 

 

واژگان کلیدی: کارگزار، مشتری، بورس، اوراق بهادار، سهام، رابطه حقوقی

 

فصل اول: کلیات پژوهش

 

1-1-مقدمه

از آنجائی كه نظام مالی از سه ركن ابزار مالی، نهاد مالی و بازارهای مالی تشكیل شده است بدون تردید جهت توسعه نظام مالی در یك اقتصاد، توسعه همه جانبه این اركان مورد نظر است. بازار اوراق بهادار، بازار كالا، بازار ارز و … از جمله بازارهای مالی هستند كه نه تنها در تأمین نیازهای سرمایه گذاران و تأمین منافع پایدار و طولانی مدت نقش اساسی دارند، بلكه در توسعه اقتصادی كلی كشور نیز بسیار مهم می باشند. در بازارهای مالی چرخش نقدینگی از سوی فضای مازاد به سوی فضاهای كمبود نقدینگی می باشد و حلقه اتصال این چرخش از طریق واسطه های مالی یعنی شركت های كارگزاری می باشد. با استنباط از ماده 1 بند 3 قانون بازار اوراق بهادار داد و ستد اوراق بهادار در بورس اوراق بهادار تهران منحصراً فقط توسط كارگزاران بورس انجام گیرد و ورود به تالار معاملات تنها برای كارگزاران و مسئولان سازمان مجاز است. حدود 110شركت كارگزاری در بورس تهران پذیرفته شده كه فعالیت بازار اعم از معاملات، بازارسازی و … در كنترل این شركتها گردیده است. با این تفاسیر شناخت هر چه بیشتر این نهادها به عنوان یك عامل و اهرم قابل توجه در نزد سرمایه گذاران حقیقی و حقوقی می تواند در افزایش حجم فعالیت سرمایه گذاری این گروهها نقش اساسی داشته باشد. سهامدار یا مشتری آخرین شخصی است كه سود دریافت می كند و از طرفی كسی است كه در اتخاذ تصمیمات شركت مشاركت دارد. در خصوص
شركتهای پذیرفته شده در بورس و فرابورس كسی كه بخواهد سهامدار شركت باشد تنها راه آن مراجعه به یك كارگزار یا شركت كارگزاری می باشد. شركتهای كارگزاری بعنوان واسطه رسمی بازار نه تنها در معاملات فعال هستند بلكه در جهت ایجاد تعادل و بازارسازی نقش اساسی داشته و می توانند در تنظیم بازار نقش قابل توجهی داشته باشند. صرف نظر از تدوین قوانین جدید، بورس تهران شاهد تحولات بسیار زیادی در دهه گذشته و در ادامه آن در دو سه دهه اخیر بوده است. بدنبال توسعه بازار اوراق بهادار، ارزش بورس از حدود 10میلیارد ریال در سال 1380به حدود 45میلیارد ریال در سال 1383در