فهرست مطالب

 عنوان                                                                                                                          صفحه

هیئت داوران. ج

تقدیم به ه

سپاسگزاری و

………. چکیده. ز

………. فهرست جدول­ها ک

………. فهرست شکل­ها ل

فصل اول: معرفی. 1

1-1….. مقدمه 2

1-2….. اهداف تحقیق. 2

1-3….. تعریف مساله و پرسش­های تحقیق. 3

1-4….. پیشینه­ی تحقیق. 4

1-5….. ساختار پایان نامه 9

فصل دوم: سیستم­های توصیه­گر. 11

2-1….. مقدمه 12

2-2….. معماری کلی یک سیستم توصیه­گر. 13

2-3      منابع دانش و داده در سیستم­های توصیه­گر. 14

2-4      تکنیک­های توصیه براساس ورودی و خروجی. 15

2-4-1مبتنی بر محتوا 15

2-4-2فیلتر مشارکتی. 17

2-4-3روش­های مبتنی بر داده شخصی. 18

2-4-4مبتنی بر دانش.. 19

2-4-5ترکیبی. 21

فصل سوم: حسابگری بافت­آگاه 24

3-1….. مقدمه 25

3-2….. بافت و بافت آگاهی. 25

3-3      معماری سیستم­های اطلاعات مکانی بافت­آگاه 27

 

3-4….. خدمات بافت­آگاه 28

3-5….. بافت­های ورودی سیستم­های بافت­آگاه 29

3-5-1موقعیت.. 29

3-5-2هدف استفاده 29

3-5-3زمان. 30

3-5-4محیط فیزیکی. 30

3-5-5سابقه ناوبری. 30

3-5-6تعیین جهت.. 31

3-5-7موقعیت فرهنگی و اجتماعی. 31

3-6….. سازگاری. 31

فصل چهارم: مدلسازی. 34

4-1….. مقدمه 35

4-2      بافت­های موثر و معیارهای تصمیم­گیری در پیشنهاد اقامتگاه 36

4-2-1نوع سفر. 37

4-2-2موقعیت اقامتگاه 37

4-2-3زمان. 38

4-2-4ترجیحات کاربر. 38

4-3….. مدلسازی سیستم توصیه­گر. 39

4-4….. خدمات ارائه شده در برنامه کاربردی. 43

4-4-1پیشنهاد اقامتگاه به کاربر. 43

4-4-2ارائه رویداد 44

4-4-3نمایش نقشه و مسیر حرکت و ناوبری  45

4-5….. معماری سیستم 46

فصل پنجم: پیاده­سازی. 48

5-1….. مقدمه 49

5-2….. محیط اجرایی. 49

5-2-1رابط کاربر. 50

5-2-2زیرسیستم مدیریت داده 51

این مطلب را هم بخوانید :

5-2-3زیر سیستم مدیریت مدل. 51

5-3….. ساختار برنامه کاربردی. 51

5-4….. مشخصات برنامه کاربردی. 55

5-5….. ارزیابی. 60

فصل ششم: نتیجه­گیری وبحث. 62

6-1….. نتیجه­گیری. 63

6-2….. پیشنهادات.. 64

مراجع. 65

واژه­نامه. 72

 

 

 

 

فهرست جدول­ها

عنوان                                                                                             صفحه

جدول ‏1‑1 مقایسه ای بین سیستم­های توصیه­گر در زمینه گردشگری. 8

جدول ‏2‑1 مقایسه ای بین روش­های موجود در سیستم­های توصیه­گر. 21

جدول ‏4‑1 معیارهای تاثیرگذار در سیستم 37

جدول ‏4‑2 مجموعه قیود برای یک آیتم 40

جدول ‏4‑3 تعدادی از قیود تعریف شده 41

جدول ‏5‑1 اقامتگاه­های در نظر گرفته شده در این تحقیق. 49

جدول ‏5‑2 نمادهای مربوط به انواع اقامتگاه­ها روی نقشه 60

جدول ‏5‑3 نتیجه پرسشنامه­ها 60

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فهرست شکل­ها

عنوان                                                                                                               صفحه

شکل ‏2‑1 شمای کلی سیستم توصیه­گر. 14

شکل ‏2‑2سیستم توصیه­گر محتوا محور. 16

شکل ‏2‑3 سیستم توصیه­گر پالایش مشارکتی. 17

شکل ‏3‑1 تقسیم بندی سیستم­های بافت آگاه 27

شکل ‏3‑2معماری کلی سیستم­های بافت آگاه 28

شکل ‏3‑3 سطوح مختلف سازگاری. 33

شکل ‏4‑1گام­های پژوهش.. 36

شکل ‏4‑2روش پیش پالایش بافت.. 42

شکل ‏4‑3روش پس پالایش بافت.. 42

شکل ‏4‑4روش مدل بافتی. 43

شکل ‏4‑5الگوریتم پیاده سازی. 44

شکل ‏4‑6 معماری سیستم پیشنهادی. 47

شکل ‏5‑1 بسته­ها و کلاس­های برنامه کاربردی. 52

شکل ‏5‑2 نمونه از پایگاه داده ایجاد شده برای اقامتگاه­ها 53

شکل ‏5‑3 استخراج جهت از مختصات.. 53

شکل ‏5‑4 نمایش منوی اصلی برنامه کاربردی. 56

شکل ‏5‑5 نمایش تعدادی از اقامتگاه­ها در سطح شهر کرمان. 57

شکل ‏5‑6 تغییر اندازه آیکون­ها با توجه به جهت کاربر. 57

شکل ‏5‑7 انتخاب ویژگی­های اقامتگاه 58

شکل ‏5‑8 نمایش اقامتگاه پیشنهادی و مسیر رسیدن به آن. 59

شکل ‏5‑9 نمونه­ای از رویدادها 59

 

 

 

 

فصل اول

معرفی

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1-1       مقدمه

سیستم اطلاعات مکانی همراه یک چارچوب سخت­افزاری و نرم­افزاری می­باشد که دسترسی به داده­ها و سرویس­های مکانی را با استفاده از دستگاه­های همراه و از طریق شبکه­های ارتباطی بی­سیم فراهم می­کند. این سیستم دارای خصوصیت سیالیت می­باشد که بر امکان شکسته شدن محدودیت­های مکانی در استفاده کاربران از خدمات این نوع کاربردها تاکید دارد. یکی از زمینه­های کاربرد سیستم­های اطلاعات مکانی همراه، فرایند گردشگری می­باشد. وقتی گردشگر مقصدی را برای سفر انتخاب می­کند، می­تواند سایت­های زیادی را برای دریافت اطلاعات در زمینه مکان­های دیدنی شهر، رستوران­ها و اقامتگاه­ها بیابد. اطلاعات این سایت­ها ثابت هستند و برای همه به یک شکل نمایش داده می­شود و همینطور حجم اطلاعات زیاد است و کاربر باید زمان نسبتا زیادی را صرف جستجوی اطلاعات مورد علاقه خود کند.

سیستم­های توصیه­گر، سیستم­های هوشمندی هستند که با شناسایی علایق و اولویت­های کاربر، اطلاعات موجود را پالایش کرده و پیشنهادات مناسب و مرتبط را به تک تک کاربران ارائه می­کنند. سیستم­های توصیه­گر ابزاری برای هرچه توانمند کردن شهروندان در بهره­برداری از فضای اینترنت محسوب می­شوند. با استفاده از سیستم­های توصیه­گر، امکان جستجو به دنبال مفاهیمی وجود دارد که در جستجوی عادی داده­ها دسترسی به ­آنها مشکل است [1].

پیاده­سازی سیستم­های توصیه­کننده در محیط­های سیار بدون در نظر گرفتن پارامترهای تاثیرگذار در این محیط چندان مناسب نمی­باشد. مجموعه این پارامترها، اطلاعات بافتی را تشکیل می­دهد. بافت اطلاعات

2-1-1- اساس قانون دولتی در  مسئولیت جانشین………………………………………..9

2-1-1-1- ساختار تعامل و مسئولیت جانشین………………………………..10

2-1-1-2- استثنائات مسئولیت جانشین……………………………………………………12

2-1-2- مصوبه ی قضایی فدرال در مورد نظریه های مسئولیت جانشین …………………….15

2-1-2-1-  شرایط کاربرد مسئولیت جانشین در علل اقدام فدرال…………………………15

2-1-2-2- قوانین ساخت و ساز………………………………………………………………………………………..19

فصل سوم:مواد و روشها

3-1- مقد مه………………………………………………………….26

3-2- دفتر اداره صنعت و امنیت(BIS )………………………………….26

3-3-  اداره کنترل داراییهای خارجی…………………………………………………….29

3-4- هیئت مدیره ی کنترل تبادلات دفاعی……………………………………..30

3-5- اداره محافظت از  گمرک و مرزهای ایالات متحده………………………………..32

فصل چهارم: نتایج وبحث

4-1- مقدمه………………………………………………………….35

4-2- اساس قانونی برای تعهدات در قبال جانشینی در قانون تجارت فدرال……………35

4-3- آیا جرائم مدنی در قوانین تجارتی چاره ساز هستند؟……………….40

4-3-1- کنترل صادرات اسلحه……………………………………………40

4-3-2- تحریم های اقتصادی و تجاری…………………………………………….43

4-3-3- کنترل های صادرات استفاده ی مجدد……………………………………….45

4-3-4- قوانین گمرکی……………………………………………..49

4-4-  نتایج…………………………………………………………………….54

4-4-1- مسائل سیاسی و قانون اساسی دراعمال مسئولیت جانشین در تحریم های تجاری………………………………56

4-4-1-1- انصاف در حمایت از جرائم…………………………………………………..56

4-4-1-2- تحلیل های سیاسی مسئولیت جانشین………………………………………………59

4-4-1-3- قانون فرآیند دموکراتیک استاندارد گذاری و جرائم مدنی………………………63

فصل پنجم: نتیجه گیری

5-1- نتیجه گیری……………………………………………………………….68

فهرست جداول

 

5-1- عناوین قانون تجارت بین الملل ایالات متحده……………………….                                                                          منابع و مآخذ……………………………………………………72

فهرست جداول

چکیده

کاربرد نظریه های ” مسئولیت جانشین ” در قانون تجارت بین الملل بحث جدیدی است و در قرن اخیر گسترش پیدا کرده است. مسئولیت جانشین یک وضع قانون منصفانه است که  به بستانکاران شرکت این اجازه را میدهد تا زیان های حاصل از شرکتی دیگر را که دارایی خود از شرکت بدهکار را ادغام یا جمع کرده است، مورد جستجو قرار دهند.

در بسیاری از کنفرانسهای عمومی برگزار شده در منطقه ی Washington beltway ، اداره های رتبه بالای دولتی مختلفی در BIS,OFAC,DDTC,CBBP ” به صورت محرمانه” باخبر شدند که از این پس خریداران دارایی ، مسؤل هرگونه تغییر قبلی در قوانین صادرات یا واردات توسط فروشنده می باشند. . با توجه به موضوع همیشگی  سازماندهی مجدد شرکت ها و خرید دارایی ها، هر شرکتی که کالا، خدمات، نرم افزار و یک فناوری را صادر یا وارد می نماید، تحت تاثیر این عملکرد های جدید قرار می گیرد. این پژوهش به طور مختصر توسعه ی تاریخی و سیاست های کلی متضمن قوانین تجارت بین الملل را  توضیح داده و قانون مسئولیت جانشین را خلاصه کرده و نحوه ی اعمال آن توسط دادگاه های فدرال در اقدامات اجرایی به موجب قوانین فدرال را شرح می دهد. همچنین تلاش های سازمانهای اجرایی قوانین تجارت بین الملل برای وارد کردن مسئولیت جانشین در نظام های قانونی مربوطه را توصیف می کند.در قسمت بعدی بررسی می کند که آیا اضافه کردن مفاهیم مسئولیت جانشین در قوانین تجارت بین الملل می تواند تحت قوانین اجرا شده توسط سازمان های اجرائی توجیه شود.سپس مجددا این سوال را می پرسد که عملکردهای سازمانی، چگونه مفاهیم قضائی را در نقش مناسب مسئولیت جانشین در اجرای قوانین فدرال را منعکس می کنند. نهایتا بررسی می کند که آیا مسئولیت جانشین از نقطه نظرهای مختلف معقول، سیاست های عمومی، و قانون اساسی  با مقررات تجارت بین الملل سازگار است یا خیر؟نتایج به دست آمده از این پژوهش حاکی از آن است  که، اولا، مسئولیت جانشین به صورت واضح توسط قوانین مربوطه مجاز نیست، و در هر صورت تناسب درمانی ضعیفی با قانون تجارت بین الملل دارد؛ دوم اینکه مسئولیت جانشین برای پیشبرد هر سیاست عمومی که در قانون تجارت بین الملل اعمال شده، ناموفق بوده و در واقع به ضرر برخی سیاست های عمومی مهم عمل می کند؛ و سوم اینکه، ادغام مسئولیت جانشین در قوانین تجارت بین الملل، متمم پنجم تشریفات قانونی را تقض می کند.به طور مختصر، مسئولیت جانشین درمانی بر بیماری ناموجود است، مانند تمامی داروها عوارض جانبی نامطلوبی هم دارد. در نهایت به طور کلی، این پژوهش درس های استنباط شده از این مطالعه را برای بالا بردن سطح درک ما از مسئله ی دقت و قدرت سازمان مدیریتی، تعمیم می دهد.

واژگان کلیدی: تجارت بین الملل، مسئولیت جانشین ، قانون فدرال، خرید دارایی

• بیان مسأله

بحث کاربرد نظریه های ” مسئولیت جانشین ” در قانون تجارت بین الملل جدیداو در دهه های اخیرتوسعه یافته است. البته در مقابل مسأله جانشینی دولتها پدیده ی جدیدی نیست و کمسیون حقوق بین الملل در هنگام تدوین پیش نویس کنوانسیونهای 1978وین در مورد جانشینی دولتها در معاهدات و کنواسیون 1983 وین در مورد جانشینی دولتها در اموال ،آرشیو و قروض موادی به آن اختصاص داده است .

طبق ماده 2 بند یک کنواسیون 1978 اصطلاح جانشینی دولتهابر جانشینی یک دولت بجای دولت دیگر در مسأله ی مسئولیت ناشی از روابط بین المللی یک سرزمین اطلاق میگردد. در مورد جانشینی دولتها در اموال ،آرشیو و قروض ،کنوانسیون 1983 در مواد 7،19،32 به این امر اشاره می کند که مسأله جانشینی فقط تعیین آثارجانشینی مسئولیت دولتها در مورد “میراث”دولت پیشین یعنی اموال،آرشیو و قروض می باشد.انتقال اموال از دولت پیشین به دولت جانشین سبب میشود که دولت پیشین دیگر حقوقی نسبت به آن اموال نداشته باشد]1.[حال باید دید در عرصه ی حقوق تجارت بین الملل که به جای دولتها معمولا شرکتهای فراملی فعالیت می کنند هرچند در برخی از کشورها خصوصأ ایالات متحده آمریکا تعداد شرکتهای دولتی ویا تحت کنترل دولت بسیار بیشتر از آن چیزی که تصور می کنیم. شاید دلیل این موضوع این باشد که در ایالات متحده آمریکا موضوع تأمین منافع عمومی توسط شرکتها مورد توجه بوده است.دکترین ایالات متحده آمریکا بر این باور است که “شرکت، سازمانی است اقتصادی که اهداف عمومی را نیز تعقیب می کند”]2،10،11[ .  در مواقعی مثل خرید دارایی یک شرکت توسط شرکت دیگر یا ادغام یک شرکت با شرکتی دیگر به طور کلی تعهدات ،اموال،قروض فروشندگان دارایی و سهام این شرکتها و در واقع مسأله ی مسئولیت جانشین به چه نحوی بررسی میگردد و آیا تا به حال در قوانین تجارت بین الملل موادی به این موضوع اختصاص یافته یا خیر؟

مسئولیت جانشین، به منظور ایجاد و وضع یک نوع قانون متعادل است که به منظور تسهیل در مراجعه بستانکاران به شرکت، این اجازه را میدهد تامطالبات و زیان های حاصل از شرکتی که اموال و دارایی و سهام خود را فروخته یا با شرکتی دیگر ادغام کرده است رابستانند.دفاتر نمایندگی فدرال، که با ترویج و انتشار قوانین و به منظور اجرای قوانین تجارت بین الملل، زیر بار مسئولیت قرار گرفته اند، به دنبال این بوده اند که تلاش های موفقیت آمیز گاه و بیگاه خود را به منظور تحمیل مسئولیت های جانشینی در زمینه های گوناگون، توجیه نمایند اما، هیچ یک نتوانسته اند به مجوزی قانونی دست پیدا کنند، و هیچ یک نمی توانند توضیحات سیاسی

این مطلب را هم بخوانید :

http://vnsharing.site/forum/member.php?u=2030993&tab=visitor_messaging&page=2#visitor_messaging متقاعد کننده ای را درباره ی فعالیت های اجرائی غیر منصفانه ی خود طرح نمایند. همانطور که دستگاه قضایی ایالات متحده در تعیین تکلیف موضوع مسئولیت اجتماعی شرکتها در ایالات متحده آمریکا با بن بست مواجه شده است و به دلیل بی نتیجه ماندن تلاشها در چارچوب سیستم قضایی، نظریه ” مسئولیت اجتماعی شرکت” ها مثل نظریه جانشینی مسئولیت عمدتأ در چارچوب دکترین توسعه یافته است.]2،12[و لازم است که چنین عملکردهایی بیش از پیش مورد توجه و بررسی قرار گیرند.

این غیر ممکن است با اطمینان بدانیم که چرا دفاتر اجرائی اخیرا شروع به وارد کردن مسئولیت های جانشینی در قوانین تجارت بین الملل هستند. با توجه به زمان پس از جنگ نرم، یکی از دلایل ممکن می تواند بررسی عمومی افزایش یافته در مورد اقدامات امنیتی در مقابل تروریسم (یا عدم وجود آن) باشد، که توسط شعبه های اجرایی انجام شده اند. تروریسم مسئله ای پر هیاهو است به نحوی که سازمان های فدرال جرات نمی کنند که در برخورد با صادرات و واردات و ایجاد و نقض قوانین، که ممکن است تهدیدی برای امنیت ملی به نظر آیند، غیر فعال باشند. مسئولیت فزاینده ی گماشته شده بر دوش این سازمانها به منظور کشف و جلوگیری از چنین نقض هائی، همواره با افزایش بودجه و منابع انسانی همراه نیست، بنابراین سازمان ها می بایست عمدتا به طور شخصی صنعت خود را به چرخه در آورند.[1] CBP با سیاست گذاری و نقض های فاش شده ی ارادی در قوانین ایجاد شده ی خود، مسئولیت خود را به خوبی پذیرفته است. دیگر سازمان ها، مانند سازمان های قانون گذار صادراتی، شدیدا تاکید به بازداشت دارند .

2-2- مدیریت محلی.. 12

2-2-1- مفهوم مدیریت محلی.. 13

2-2-2-تاریخچه مدیریت محلی.. 15

2-2-3 سطوح مدیریت محلی.. 18

2-2-4 وظایف و مسئولیت های مدیریت محلی.. 19

2-2-5 مدیریت محلی و توسعه روستایی.. 23

2-2-6-محدودیت های اجرایی مدیریت محلی.. 23

2-3-  گردشگری.. 24

2-3-1- مفهوم گردشگری.. 24

2-3-2- انواع گردشگری.. 25

2-3-3- گردشگری روستایی.. 29

2-3-3- 1- مفهوم گردشگری روستایی.. 29

2-3-3- 2- تاریخچه گردشگری روستایی.. 31

2-3-3- 3-جاذ به های گردشگری روستایی.. 31

2-3-3-4-پیامدهای گردشگری روستایی.. 33

2-3-3- 4-1-  پیامدهای مثبت گردشگری روستایی.. 33

2-3-3- 4-2-  پیامدهای منفی گردشگری روستایی.. 33

3-1 روش تحقیق و مراحل آن. 34

3-1-1 نوع روش تحقیق.. 37

3-1-2 روش گرد آوری اطلاعات.. 37

3-1-3 روش تجزیه و تحلیل اطلاعات.. 37

3-1-4 ابزار گردآوری اطلاعات.. 37

3-2 ویژگی های جغرافیایی.. 37

3-2-1  موقعیت.. 37

3-2-2 ویژگی های طبیعی.. 41

3-2-3 ویژگیهای جمعیتی.. 47

 

3-2-4 ویژگیهای کالبدی – فضایی.. 53

3-2-5  ویژگیهای اقتصادی.. 56

4-1 گردشگری در روستاهای شهرستان صومعه سرا 62

4-1-1  روستاهای گردشگری.. 62

4-1-3 سابقه گردشگری.. 71

4-1-5 تقویم گردشگری.. 72

4-1-6 گردشگران. 74

4-1-6-1 تعداد  گردشگران. 72

4-1-6-2 مبدأ گردشگران. 73

4-1-6-3 مدت اقامت.. 74

4-2 نقش مدیریت محلی.. 76

4-2-1 معرفی جاذبه ها 76

4-2-2 اخذ مجوز. 75

4-2-3 صدور پروانه. 75

4-2-4 ساخت اماکن اقامتی- پذیرایی.. 75

4-2-5 برگزاری جشنواره 78

5-1 جمع بندی.. 78

5-2 آزمون فرضیه ها 83

5-3 پیشنهادات.. 82

5-4 نتیجه گیری.. 83

5-5-منابع. 87

پیوست.. 89

 

 

 

 

این مطلب را هم بخوانید :

 

 

 

 

 

 

فهرست جداول

عنوان                                                                                              صفحه

جدول 3-1-توپوگرافی روستاهای مورد مطالعه ………………………………………….. 43

جدول 3-2-میانگین دمای ماهانه بر حسب سانتی گراد در ایستگاه بندر انزلی……….. 43

جدول 3-3-میانگین بارش ماهیانه بر حسب میلی متردر ایستگاه بندر انزلی…………… 44

جدول 3-4-درصد رطوبت نسبی ماهانه ایستگاه بندر انزلی……………………………….. 45

جدول 3-5-   تعداد و تراکم جمعیت  روستاهای مورد مطالعه…………………………….. 48

جدول 3-6- توزیع جنسی جمعیت روستاهای مورد مطالعه…………………………….. 48

جدول 3-7- جمعیت با سواد روستاهای مورد مطالعه…………………………………… 49

جدول 3-8- وضعیت جمعیت فعال اقتصادی 50

جدول 3-9- برخورداری روستاهای مورد مطالعه از برق ،گاز ،آب………………… 54

جدول 3-10- برخورداری روستاهای مورد مطالعه از خدمات آموزشی سال ،1390…. 54

جدول 3-11-برخورداری روستاهای مورد مطالعه از خدمات فرهنگی ، ورزشی سال ،1390………………………………….. 55

جدول 3-12- برخورداری روستاهای مورد مطالعه از خدمات مذهبی ،سیاسی و اداری سال 1390…………………………………… 55

جدول 3-13- برخورداری روستاهای مورد مطالعه از خدمات بهداشتی و درمانی سال، 1390…………………………………… 56

جدول 3-14- برخورداری از خدمات و بازرگانی………………………………… 56

جدول 3-15- ارتباط و حمل و نقل روستاهای مورد مطالعه…………………………….. 57

جدول 3-16- محصولات کشاورزی روستاهای مورد مطالعه…………………………….. 58

 

 

 

 

 

 

فهرست نمودار

عنوان                                                                                              صفحه

نمودار 3-1- میانگین ماهیانه دما در ماه های مختلف سال بر حسب درجه‌ی سانتی گراد.. 43

نمودار 3-2- میانگین بارش ماهیانه بر حسب میلی متر…………………………………. 44

نمودار 3-3- درصد رطوبت نسبی ماهانه در ایستگاه هواشناسی بندر انزلی……………. 45

 

 

 

 

 

 

 

 

فهرست عکس ها

عنوان                                                                                              صفحه

عکس شماره (4-1) نمایی از رودخانه روستای ازگم……………………………………… 64

عکس شماره (4-7) نمایی از بقعه ملاء عیسی در روستای ازگم………………………… 65

عکس شماره ( 4-2) نمایی از ییلاق سرسبز روستای تنیان……………………………. 66

عکس شماره (4-3) نمایی از غار نارنج پره تنیان…………………………………….. 66

عکس شماره (4-8) نمایی از امام زاده دوال کوه در روستای تنیان……………………. 67

عکس شماره (4-4) نمایی از منطقه سیاه کشیم روستای چمثقال………………………….. 68

عکس شماره (4-5) نمایی منحصربه فرد از تالاب سیاه درویشان……………………… 69

عکس شماره (4-6) نمایی از طبیعت روستای صوفیانده………………………………… 69

عکس شماره (4-9) نمایی از امام زاده سیدزکی روستای صوفیانده………………. 70

عکس شماره (4-10) نمایی از جشنواره توت فرنگی در روستای صوفیاند……………… 70

 

 

چکیده

امروزه گردشگری روستایی در جهان به عنوان یکی از منابع درآمد و در عین حال از عوامل موثر در تبادلات فرهنگی بین کشورها و مناطق است از این رومورد توجه برنامه ریزان و سیاست گذاران قرار گرفته است، با گسترش روزافزون مهاجرت های روستایی ،کاهش درآمد خانوازهای روستایی وکاهش فعالیت ها در بخش کشاورزی ، نیازی روزافزون به فعالیتی جایگزین و در عین حال مکمل برای کشاورزی ، در نواحی روستایی احساس می شود. توسعه گردشگری روستایی پیامدهای اقتصادی و درآمدی برای مردم روستا را بهمراه دارد طبق مطالب ذکر شده در این پایان نامه سعی شده به اهدافی نظیر شناسایی گردشگری روستایی در شهرستان صومعه سرا و شناسایی اقدامات صورتگرفته توسط مدیریت محلی برای توسعه گردشگری و ارائه راهکار برای ارتقاء نقش مدیریت محلی در فالیت های گردشگری پرداخته شده.وهمچنین  نتایج تحقیق به این ترتیب می باشد.

طبق آمار بدست آمده از کل یافته های تحقیق به این نتیجه رسیده ایم که مدیریت محلی در روستاهای مورد مطالعه اقداماتی نظیر نصب تابلوهای راهنمای گردشگری ، تجهیز مدارس ومساجد روستا در ایام تعطیل مانند عیدنوروز برای گردشگران مرتبط است، آسفالت کردن بیشتر مسیرهای روستایی به منظور دسترسی راحت گردشگران به نقاط بکر و طبیعی روستا و احداث تاسیسات اقامتی – پذیرایی مانند خانه های ویلایی استیجاری برای راحتی گردشگرانی که به این روستا می آیند انجام داده اند.

طبق موارد فوق می توان نتیجه گرفت که مدیریت محلی در روستاهای ازگم وچمثقال در زمینه ی توسعه گردشگری ضعیف عمل کرده است و در مقابل مدیریت محلی در روستاهای تنیان ، سیاه درویشان و صوفیانده، اقدامات قابل توجهی انجا مداده اند که سرانجام به توسعه گردشگری در این روستا ها انجامیده است

 

 

 

 

 

مقدمه

با گسترش روز افزون مهاجرت های روستایی، کاهش درآمد خانوارهای روستایی و کاهش فعالیت‌ها در بخش کشاورزی،نیازی روز افزون به فعالیتی جایگزین و در عین حال  مکمل برای کشاورزی، در نواحی روستایی احساس می‏شود تا در راستای توسعه پایدار روستایی، امکان بهره مندی روستاییان از معیشت پایدار که بهبود زندگی و رضایت مندی روستاییان را به همراه دارد، فراهم شود.

توریسم روستایی می تواند موجبات بهبود فرایند توسعه روستایی را با ایجاد فعالیت مکمل بخش کشاورزی، اشتغال زایی وافزایش درامد خانوارهای روستایی در بستر مشارکت سازی روستایی در فرایند توریسم پذیری ممکن کند.

امروزه گردشگری روستایی در جهان به عنوان یکی از منابع درامد و در عین حال از عوامل موثر در تبادلات فرهنگی بین کشورها و مناطق است از این رو مورد توجه برنامه ریزان وسیاست گذاران قرار گرفته است. کشورها در مقیاس بزرگ و نواحی جغرافیایی در مقیاس کوچکتر در رقابتی سخت و فشرده سعی در افزایش بیش از پیش منافع خود از این فعالیت هستند (کریمی و اقایی :1384،ص 424)

گردشگری روستایی در بر گیرنده ی زمینه های مختلف فعالیت های گردشگری همچون سکونتگا هها، رویدادها، جشنواره ها و ورزشها و تفریحات گوناگون دانست که در محیط روستا شکل میگیرند. با توجه به جاذبه های  طبیعی و تاریخی  در مناطق روستایی و نیز افزایش تمایل شهر نشینان به گریز از زندگی ماشینی از یک سو و کسب جاذبه های ناشناخته از سوی دیگر گردیده است. دهیار جدیدترین شخصیتی است که در سالهای اخیر پس از تصویب قانون تأسیس دهیاریهای خود کفا در روستاهای کشور برای اولین بار در سال 1375 پای به عرصه مدیریتی  روستایی کشور نهاد. به این ترتیب دهیاری به عنوان اخرین حلقه در نهاد اجرایی کشور است و به عنوان یک نهاد محلی رابط میان نهادهای مردمی و دولتی قلمداد میشود که وظایف مختلفی از جمله صیانت و حفاظت از میراث فرهنگی و توسعه گردشگری را بر عهده دارد (بدری و موسوی :1388، ص 91)

سیر و سیاحت در سرزمین های مختلف همواره جزیی از نیازهای زندگی انسان و یکی از روش های پر رونق گذران اوقات فراغت است.(مومنی،1387،ص15)

در عصر سنت، جهانگردی به هدف کشف جهان و زیارت مکانهای مقدس ویا تجارت و غیره انجام می شده است. معمولآ در سراسر جهان، جهان گردان به هر هدفی که اقدام به جهانگردی می کردند سختی و مشقات راه و مقصد را تحمل می کردند. با شرئع عصر مدرن جهانگردان شناخت جهان را با اهداف استعمار و اقتصادی و علمی و حتی بشر دوستانه آغاز کردند. آنها نیز در این راه آماده تحمل هر گونه مشقتی بودند، اما عملآ از اواسط قرن نوزدهم میلادی و با گسترش خطوط راه آهن گردشگری به هدف استراحت، آسایش، تمدد اعصاب، و لذت بردن از طبیعت و مکانهای بکر گسترش یافت. بنابراین هدف گردشگر از گردشگری کاملآ متفاوت از هدف جهانگرد از جهانگردی است.(پاپلی یزدی و سقایی،1385،ص1)

فضاهای طبیعی بکر شهرستان صومعه سرا به سبب پتانسیلهای بسیار خوب و موقعیت جغرافیایی، از جاذبه های بالقوه طبیعی برخوردار است، که در جذب گردشگر و ایجاد اشتغال سالم حائز اهمیت است.

نتیجه گیری در ایران مسآله توریسم تاکنون جایگاه واقعه ای خود را نیافته است وعلیرغم موقعیت مناسب ومساعد جغرافیایی بین دنیای شرق وغربو وجود بسیاری از مواهب طبیعی، فرهنگی و اسلامی وانواع جاذبه های قابل عرضه به بازارهای توریستی بین المللی ودرآمد ارزی ایران از این بابت بسیار ناچیز بوده وقابل توجه نمی باشد .

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فصل اول کلیات تحقیق

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1-1- بیان مسئله وضرورت تحقیق

امروزه گردشگری بخش بزرگی از اقتصاد جهانی را شکیل می دهد و در حال تبدیل شدن به بزرگترین و سودآورترین صنعت جهان است.

آب و هوا تأثیر بسیار قوی بر بخش توریسم و گذران اوقات فراغت اعمال می کند بطوری که در برخی از مناطق جهان، پیش بینی وضعیت گردشگری براساس آب و هوا صورت می گیرد. بنابرین می توان گفت که گردشگری فعالیتی علمی است که تحت تأثیر عوامل گوناگونی است که آب و هوا یکی از آنها محسوب می شود بنابراین آب و هوا و اقلیم شناسی نیز دانشی خواهد بود که در توسعه صنعت توریسم و گردشگری نقش علمی را ایفا می کند.

امروزه با گستردگی وسایل ارتباطی، جابجایی وسیع تر و سهل تر شده است. گذران اوقات فراغت به جهت تجدید قوا و برطرف کردن نیاز فطری به دلایل متفاوت صورت می گیرد ازجمله جهت شناخت هرچه بیشتر طبیعت آثار به جا مانده از گذشتگان و فرهنگ و ملل دیگران و امثال آن اشکال گردشگری در طول تاریخ با تکامل انسان در دوره های مختلف دچار تغییر وتحول گردیده است اخیرآ کشورهای جهان برنامه های اساسی برای توسعه این فعالیت تدارک دیده اند. بنحوی که گردشگری را یک صنعت مهم و درآمدزا به حساب می آورند.درآمد حاصل از گردشگری اخیر از اهمیت بالایی برخوردار بوده است و توجه همگان را به خود جلب کرده است. در برخی نقاط دنیا بیشترین سهم از رشد توریسم مربوط به اکوتوریسم و گردشگری در طبیعت بوده است.

استان گیلان نیز با داشتن آب و هوای معتدل، سواحل زیبا و مناطق کوهستانی وجنگلی و جلگه ای همچنین با وجود امام زاده های زیادی و همچنین دژها و قلعه های تاریخی دارای نقاط مستعد و جاذب برای امر گردشگری می باشد از چند دهه قبل در زمینه جذب توریست در این استان برنامه ریزی انجام گرفته است. اما این برنامه ها و سرمایه گذاریها منحصر به سواحل و کناره های دریا بوده است و به مناطق کوهستانی و جنگلی و جلگه ای توجه چندانی نشده است.

شهرستان صومعه سرا دارای جاذبه های یادمانی و تاریخی مانند: مناره بازار، حمام کسماء، جنگل هفت دغنان، استخرقدیمی، پل گازروبار، پل خشتی، تالاب ها، پناهگاها، حیات وحش، رودخانه های شهرستان و جاذبه های فرهنگی مانند: کشتی گیله مردی، لافند بازی، و جاذبه های اقتصادی مانند: بازارهای هفتگی، صنایع دستی محصولات کشاورزی در فصول مختلف می باشد که می تواند هربیننده ای را به سمت خود جلب نماید.

منطقه طبیعی تنیان که در تابستان دارای طبیعت زیبا و در زمستان دارای برف می باشد زیبایی خاصی دارد که در تمامی فصول سال با توجه به تغییر اقلیم قابل استفاده است اما از نظر اقلیمی دارای محدودیت بوده و فقط 3الی 4 ماه از سال قابلیت لازم برای جذب گردشگر را دارد بنابراین شهرستان صومعه سرا جاذبه های لازم  برای جذب گردشگر را دارد ولی از نظر اقلیمی در برهی ماهها با محدودیت همراه است.

روستاهایی مانند ازگم، تنیان، چمثقال، سیاه درویشان و صوفیانده در شهرستان صومعه سرا از توان‌ها و جاذبه های  بالقوه ای برخوردارند ولی هنوز جایگاه واقعه ای خود را در گردشگری و بحث جذب گردشگر نیافته اند. لذا در این پایان نامه تلاش می شود ضمن توصیف وضعیت فعلی گردشگری روستایی وشناسایی نقش مدیریت روستایی در گردشگری شهرستان پیشنهادهایی برای توسعه گردشگری در روستاهای شهرستان و هم چنین  تقویت نقش مدیران محلی ارائه نماید بنا به اهمیت موضوع این تحقیق ضرورت دارد به این مسئله بپردازد  که مدیریت محلی به خصوص دهیاریها به عنوان نهاد عمومی خود کفا تا میزان می توانند در توسعه گردشگری روستاهای شهرستان صومعه سرا نقش داشته باشند ؟

 

1-2- اهداف تحقیق

هدف اصلی این تحقیق، مشخص کردن نقش مدیریت محلی در توسعه‌ی گردشگری در روستاهای شهرستان صومعه‌سرا است دیگر اهداف تحقیق عبارتند از:

– شناسایی گردشگری روستایی در شهرستان صومعه سرا

– شناسایی اقدامات صورت گرفته توسط مدیریت محلی برای توسعه گردشگری

-ارائه راهکار برای ارتقاء نقش مدیریت محلی در فعالیت های گردشگری

 

1-3-سوالات تحقیق

-آیا بین فضاهای اقامتی-پذیرایی توسط دهیاری و توسعه گردشگری روستایی رابطه وجود دارد؟

-آیا بین شناسایی جاذبه های روستایی توسط مدیریت محلی و توسعه گردشگری روستایی رابطه وجود دارد؟

-آیا بین مشاغل مرتبط با گردشگری ایجاد شده در سطح روستا توسط دهیاری و توسعه گردشگری رابطه وجود دارد؟

 

1-4- فرضیه های تحقیق

برای این تحقیق، دو فرضیه مطرح شده است:

– مدیریت محلی در توسعه گردشگری در روستاهای شهرستان صومعه سرا تأثیر کمی داشته است.

– نقش مدیریت محلی در توسعه گردشگری بیش تر از طریق کمک به تغییر کاربری زمین و اخذ مجوز بوده است.

1-5- محدوده ی مورد مطالعه و مقطع زمانی

محدوده‌ی مورد مطالعه در این تحقیق، روستاهای گردشگری شهرستان صومعه‌سرا است که بر اساس استعلام از اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرستان و مطالعات میدانی، شامل 5 روستای ازگم، تنیان، چمثقال، سیاه‌درویشان و صوفیانده است.

مقطع زمانی انجام تحقیق، بهار و تابستان سال 1394 بوده است.

 

1-6- تعاریف واژه ها و مفاهیم

–  نقش: در لغت به معنی نگه داشتن، نقش کردن، نگاه کردن و چیزی را به دو رنگ یا چند رنگ، رنگهای مختلف گویند. (فرهنگ دهخدا، ص 696) تعریف کاربردی نقش عبارت است از وظیفه، تأثیر ویا میزان کارایی یک پدیده، شئ، و یا چیز خاصی، یا افرادی در جامعه است. در اصطلاح دانش جامعه شناسی، نقش عنوان یا برچسبی است که با ان جایگاه و الگوهای رفتاری شخص در بین جامعه تعیین می گردد. نقش ها ممکن است توسط شرع، عرف و قانون تعریف گردند. این واژه یک اصطلاح جامعه شناسی است که کاربرد وسیعش مرزهای علم را در هم شکسته و وارد سایر علوم شده است.

در پژوهش حاظر نقش  به معنی موقعیتی است که مدیریت محلی  وبه ویژه دهیاری و شوراهای اسلامی روستا بر اساس وظایف و مأموریت های تعریف شده برای هریک از انها در توسعه گردشگری روستاهای شهرستان صومعه سرا  ایفا می کنند.

 مدیریت محلی: واژه ی مدیریت محلی یا حکومت محلی تقسیم بندی سیاسی یک کشور ویا امور محلی را در دست دارد و هیأت اداره کننده ی چنین موجودیتی بصورت محلی انتخاب می گردد ( سازمان ملل متحد، 1966 :4)

حکومت محلی شامل مدیریت امور عمومی هر محله به وسیله هیئت اجرایی از نمایندگان مردم محل است .چنین موجودیتی اگرچه در بسیاری از موارد تابع حکومت مرکزی است  ولی از قدرت تصمیم گیری قابل ملاحضه ای برخوردار است (بایرن گریفتین،1983 :ص 1)

بنابراین حکومت محلی  موجودیتی سازمان یافته است که دارای مشخصه های حکومتی بوده و از استقلال اداری و مالی ونه سیاسی قابل ملاحضه ای بر خوردار باشد وهدف از ایجاد ان ارائه خدمات عمومی به مردم محل با حداکثر کارایی و اثربخشی است ( مقیمی، 1382:ص40-41)

2-2- مدیریت محلی.. 12

2-2-1- مفهوم مدیریت محلی.. 13

2-2-2-تاریخچه مدیریت محلی.. 15

2-2-3 سطوح مدیریت محلی.. 18

2-2-4 وظایف و مسئولیت های مدیریت محلی.. 19

2-2-5 مدیریت محلی و توسعه روستایی.. 23

2-2-6-محدودیت های اجرایی مدیریت محلی.. 23

2-3-  گردشگری.. 24

2-3-1- مفهوم گردشگری.. 24

2-3-2- انواع گردشگری.. 25

2-3-3- گردشگری روستایی.. 29

2-3-3- 1- مفهوم گردشگری روستایی.. 29

2-3-3- 2- تاریخچه گردشگری روستایی.. 31

2-3-3- 3-جاذ به های گردشگری روستایی.. 31

2-3-3-4-پیامدهای گردشگری روستایی.. 33

2-3-3- 4-1-  پیامدهای مثبت گردشگری روستایی.. 33

2-3-3- 4-2-  پیامدهای منفی گردشگری روستایی.. 33

3-1 روش تحقیق و مراحل آن. 34

3-1-1 نوع روش تحقیق.. 37

3-1-2 روش گرد آوری اطلاعات.. 37

3-1-3 روش تجزیه و تحلیل اطلاعات.. 37

3-1-4 ابزار گردآوری اطلاعات.. 37

3-2 ویژگی های جغرافیایی.. 37

3-2-1  موقعیت.. 37

3-2-2 ویژگی های طبیعی.. 41

3-2-3 ویژگیهای جمعیتی.. 47

 

3-2-4 ویژگیهای کالبدی – فضایی.. 53

3-2-5  ویژگیهای اقتصادی.. 56

4-1 گردشگری در روستاهای شهرستان صومعه سرا 62

4-1-1  روستاهای گردشگری.. 62

4-1-3 سابقه گردشگری.. 71

4-1-5 تقویم گردشگری.. 72

4-1-6 گردشگران. 74

4-1-6-1 تعداد  گردشگران. 72

4-1-6-2 مبدأ گردشگران. 73

4-1-6-3 مدت اقامت.. 74

4-2 نقش مدیریت محلی.. 76

4-2-1 معرفی جاذبه ها 76

4-2-2 اخذ مجوز. 75

4-2-3 صدور پروانه. 75

4-2-4 ساخت اماکن اقامتی- پذیرایی.. 75

4-2-5 برگزاری جشنواره 78

5-1 جمع بندی.. 78

5-2 آزمون فرضیه ها 83

5-3 پیشنهادات.. 82

5-4 نتیجه گیری.. 83

5-5-منابع. 87

پیوست.. 89

 

 

 

 

این مطلب را هم بخوانید :

 

 

 

 

 

 

فهرست جداول

عنوان                                                                                              صفحه

جدول 3-1-توپوگرافی روستاهای مورد مطالعه ………………………………………….. 43

جدول 3-2-میانگین دمای ماهانه بر حسب سانتی گراد در ایستگاه بندر انزلی……….. 43

جدول 3-3-میانگین بارش ماهیانه بر حسب میلی متردر ایستگاه بندر انزلی…………… 44

جدول 3-4-درصد رطوبت نسبی ماهانه ایستگاه بندر انزلی……………………………….. 45

جدول 3-5-   تعداد و تراکم جمعیت  روستاهای مورد مطالعه…………………………….. 48

جدول 3-6- توزیع جنسی جمعیت روستاهای مورد مطالعه…………………………….. 48

جدول 3-7- جمعیت با سواد روستاهای مورد مطالعه…………………………………… 49

جدول 3-8- وضعیت جمعیت فعال اقتصادی 50

جدول 3-9- برخورداری روستاهای مورد مطالعه از برق ،گاز ،آب………………… 54

جدول 3-10- برخورداری روستاهای مورد مطالعه از خدمات آموزشی سال ،1390…. 54

جدول 3-11-برخورداری روستاهای مورد مطالعه از خدمات فرهنگی ، ورزشی سال ،1390………………………………….. 55

جدول 3-12- برخورداری روستاهای مورد مطالعه از خدمات مذهبی ،سیاسی و اداری سال 1390…………………………………… 55

جدول 3-13- برخورداری روستاهای مورد مطالعه از خدمات بهداشتی و درمانی سال، 1390…………………………………… 56

جدول 3-14- برخورداری از خدمات و بازرگانی………………………………… 56

جدول 3-15- ارتباط و حمل و نقل روستاهای مورد مطالعه…………………………….. 57

جدول 3-16- محصولات کشاورزی روستاهای مورد مطالعه…………………………….. 58

 

 

 

 

 

 

فهرست نمودار

عنوان                                                                                              صفحه

نمودار 3-1- میانگین ماهیانه دما در ماه های مختلف سال بر حسب درجه‌ی سانتی گراد.. 43

نمودار 3-2- میانگین بارش ماهیانه بر حسب میلی متر…………………………………. 44

نمودار 3-3- درصد رطوبت نسبی ماهانه در ایستگاه هواشناسی بندر انزلی……………. 45

 

 

 

 

 

 

 

 

فهرست عکس ها

عنوان                                                                                              صفحه

عکس شماره (4-1) نمایی از رودخانه روستای ازگم……………………………………… 64

عکس شماره (4-7) نمایی از بقعه ملاء عیسی در روستای ازگم………………………… 65

عکس شماره ( 4-2) نمایی از ییلاق سرسبز روستای تنیان……………………………. 66

عکس شماره (4-3) نمایی از غار نارنج پره تنیان…………………………………….. 66

عکس شماره (4-8) نمایی از امام زاده دوال کوه در روستای تنیان……………………. 67

عکس شماره (4-4) نمایی از منطقه سیاه کشیم روستای چمثقال………………………….. 68

عکس شماره (4-5) نمایی منحصربه فرد از تالاب سیاه درویشان……………………… 69

عکس شماره (4-6) نمایی از طبیعت روستای صوفیانده………………………………… 69

عکس شماره (4-9) نمایی از امام زاده سیدزکی روستای صوفیانده………………. 70

عکس شماره (4-10) نمایی از جشنواره توت فرنگی در روستای صوفیاند……………… 70

 

 

چکیده

امروزه گردشگری روستایی در جهان به عنوان یکی از منابع درآمد و در عین حال از عوامل موثر در تبادلات فرهنگی بین کشورها و مناطق است از این رومورد توجه برنامه ریزان و سیاست گذاران قرار گرفته است، با گسترش روزافزون مهاجرت های روستایی ،کاهش درآمد خانوازهای روستایی وکاهش فعالیت ها در بخش کشاورزی ، نیازی روزافزون به فعالیتی جایگزین و در عین حال مکمل برای کشاورزی ، در نواحی روستایی احساس می شود. توسعه گردشگری روستایی پیامدهای اقتصادی و درآمدی برای مردم روستا را بهمراه دارد طبق مطالب ذکر شده در این پایان نامه سعی شده به اهدافی نظیر شناسایی گردشگری روستایی در شهرستان صومعه سرا و شناسایی اقدامات صورتگرفته توسط مدیریت محلی برای توسعه گردشگری و ارائه راهکار برای ارتقاء نقش مدیریت محلی در فالیت های گردشگری پرداخته شده.وهمچنین  نتایج تحقیق به این ترتیب می باشد.

طبق آمار بدست آمده از کل یافته های تحقیق به این نتیجه رسیده ایم که مدیریت محلی در روستاهای مورد مطالعه اقداماتی نظیر نصب تابلوهای راهنمای گردشگری ، تجهیز مدارس ومساجد روستا در ایام تعطیل مانند عیدنوروز برای گردشگران مرتبط است، آسفالت کردن بیشتر مسیرهای روستایی به منظور دسترسی راحت گردشگران به نقاط بکر و طبیعی روستا و احداث تاسیسات اقامتی – پذیرایی مانند خانه های ویلایی استیجاری برای راحتی گردشگرانی که به این روستا می آیند انجام داده اند.

طبق موارد فوق می توان نتیجه گرفت که مدیریت محلی در روستاهای ازگم وچمثقال در زمینه ی توسعه گردشگری ضعیف عمل کرده است و در مقابل مدیریت محلی در روستاهای تنیان ، سیاه درویشان و صوفیانده، اقدامات قابل توجهی انجا مداده اند که سرانجام به توسعه گردشگری در این روستا ها انجامیده است

 

 

 

 

 

مقدمه

با گسترش روز افزون مهاجرت های روستایی، کاهش درآمد خانوارهای روستایی و کاهش فعالیت‌ها در بخش کشاورزی،نیازی روز افزون به فعالیتی جایگزین و در عین حال  مکمل برای کشاورزی، در نواحی روستایی احساس می‏شود تا در راستای توسعه پایدار روستایی، امکان بهره مندی روستاییان از معیشت پایدار که بهبود زندگی و رضایت مندی روستاییان را به همراه دارد، فراهم شود.

توریسم روستایی می تواند موجبات بهبود فرایند توسعه روستایی را با ایجاد فعالیت مکمل بخش کشاورزی، اشتغال زایی وافزایش درامد خانوارهای روستایی در بستر مشارکت سازی روستایی در فرایند توریسم پذیری ممکن کند.

امروزه گردشگری روستایی در جهان به عنوان یکی از منابع درامد و در عین حال از عوامل موثر در تبادلات فرهنگی بین کشورها و مناطق است از این رو مورد توجه برنامه ریزان وسیاست گذاران قرار گرفته است. کشورها در مقیاس بزرگ و نواحی جغرافیایی در مقیاس کوچکتر در رقابتی سخت و فشرده سعی در افزایش بیش از پیش منافع خود از این فعالیت هستند (کریمی و اقایی :1384،ص 424)

گردشگری روستایی در بر گیرنده ی زمینه های مختلف فعالیت های گردشگری همچون سکونتگا هها، رویدادها، جشنواره ها و ورزشها و تفریحات گوناگون دانست که در محیط روستا شکل میگیرند. با توجه به جاذبه های  طبیعی و تاریخی  در مناطق روستایی و نیز افزایش تمایل شهر نشینان به گریز از زندگی ماشینی از یک سو و کسب جاذبه های ناشناخته از سوی دیگر گردیده است. دهیار جدیدترین شخصیتی است که در سالهای اخیر پس از تصویب قانون تأسیس دهیاریهای خود کفا در روستاهای کشور برای اولین بار در سال 1375 پای به عرصه مدیریتی  روستایی کشور نهاد. به این ترتیب دهیاری به عنوان اخرین حلقه در نهاد اجرایی کشور است و به عنوان یک نهاد محلی رابط میان نهادهای مردمی و دولتی قلمداد میشود که وظایف مختلفی از جمله صیانت و حفاظت از میراث فرهنگی و توسعه گردشگری را بر عهده دارد (بدری و موسوی :1388، ص 91)

سیر و سیاحت در سرزمین های مختلف همواره جزیی از نیازهای زندگی انسان و یکی از روش های پر رونق گذران اوقات فراغت است.(مومنی،1387،ص15)

در عصر سنت، جهانگردی به هدف کشف جهان و زیارت مکانهای مقدس ویا تجارت و غیره انجام می شده است. معمولآ در سراسر جهان، جهان گردان به هر هدفی که اقدام به جهانگردی می کردند سختی و مشقات راه و مقصد را تحمل می کردند. با شرئع عصر مدرن جهانگردان شناخت جهان را با اهداف استعمار و اقتصادی و علمی و حتی بشر دوستانه آغاز کردند. آنها نیز در این راه آماده تحمل هر گونه مشقتی بودند، اما عملآ از اواسط قرن نوزدهم میلادی و با گسترش خطوط راه آهن گردشگری به هدف استراحت، آسایش، تمدد اعصاب، و لذت بردن از طبیعت و مکانهای بکر گسترش یافت. بنابراین هدف گردشگر از گردشگری کاملآ متفاوت از هدف جهانگرد از جهانگردی است.(پاپلی یزدی و سقایی،1385،ص1)

فضاهای طبیعی بکر شهرستان صومعه سرا به سبب پتانسیلهای بسیار خوب و موقعیت جغرافیایی، از جاذبه های بالقوه طبیعی برخوردار است، که در جذب گردشگر و ایجاد اشتغال سالم حائز اهمیت است.

نتیجه گیری در ایران مسآله توریسم تاکنون جایگاه واقعه ای خود را نیافته است وعلیرغم موقعیت مناسب ومساعد جغرافیایی بین دنیای شرق وغربو وجود بسیاری از مواهب طبیعی، فرهنگی و اسلامی وانواع جاذبه های قابل عرضه به بازارهای توریستی بین المللی ودرآمد ارزی ایران از این بابت بسیار ناچیز بوده وقابل توجه نمی باشد .

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فصل اول کلیات تحقیق

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1-1- بیان مسئله وضرورت تحقیق

امروزه گردشگری بخش بزرگی از اقتصاد جهانی را شکیل می دهد و در حال تبدیل شدن به بزرگترین و سودآورترین صنعت جهان است.

آب و هوا تأثیر بسیار قوی بر بخش توریسم و گذران اوقات فراغت اعمال می کند بطوری که در برخی از مناطق جهان، پیش بینی وضعیت گردشگری براساس آب و هوا صورت می گیرد. بنابرین می توان گفت که گردشگری فعالیتی علمی است که تحت تأثیر عوامل گوناگونی است که آب و هوا یکی از آنها محسوب می شود بنابراین آب و هوا و اقلیم شناسی نیز دانشی خواهد بود که در توسعه صنعت توریسم و گردشگری نقش علمی را ایفا می کند.

امروزه با گستردگی وسایل ارتباطی، جابجایی وسیع تر و سهل تر شده است. گذران اوقات فراغت به جهت تجدید قوا و برطرف کردن نیاز فطری به دلایل متفاوت صورت می گیرد ازجمله جهت شناخت هرچه بیشتر طبیعت آثار به جا مانده از گذشتگان و فرهنگ و ملل دیگران و امثال آن اشکال گردشگری در طول تاریخ با تکامل انسان در دوره های مختلف دچار تغییر وتحول گردیده است اخیرآ کشورهای جهان برنامه های اساسی برای توسعه این فعالیت تدارک دیده اند. بنحوی که گردشگری را یک صنعت مهم و درآمدزا به حساب می آورند.درآمد حاصل از گردشگری اخیر از اهمیت بالایی برخوردار بوده است و توجه همگان را به خود جلب کرده است. در برخی نقاط دنیا بیشترین سهم از رشد توریسم مربوط به اکوتوریسم و گردشگری در طبیعت بوده است.

استان گیلان نیز با داشتن آب و هوای معتدل، سواحل زیبا و مناطق کوهستانی وجنگلی و جلگه ای همچنین با وجود امام زاده های زیادی و همچنین دژها و قلعه های تاریخی دارای نقاط مستعد و جاذب برای امر گردشگری می باشد از چند دهه قبل در زمینه جذب توریست در این استان برنامه ریزی انجام گرفته است. اما این برنامه ها و سرمایه گذاریها منحصر به سواحل و کناره های دریا بوده است و به مناطق کوهستانی و جنگلی و جلگه ای توجه چندانی نشده است.

شهرستان صومعه سرا دارای جاذبه های یادمانی و تاریخی مانند: مناره بازار، حمام کسماء، جنگل هفت دغنان، استخرقدیمی، پل گازروبار، پل خشتی، تالاب ها، پناهگاها، حیات وحش، رودخانه های شهرستان و جاذبه های فرهنگی مانند: کشتی گیله مردی، لافند بازی، و جاذبه های اقتصادی مانند: بازارهای هفتگی، صنایع دستی محصولات کشاورزی در فصول مختلف می باشد که می تواند هربیننده ای را به سمت خود جلب نماید.

منطقه طبیعی تنیان که در تابستان دارای طبیعت زیبا و در زمستان دارای برف می باشد زیبایی خاصی دارد که در تمامی فصول سال با توجه به تغییر اقلیم قابل استفاده است اما از نظر اقلیمی دارای محدودیت بوده و فقط 3الی 4 ماه از سال قابلیت لازم برای جذب گردشگر را دارد بنابراین شهرستان صومعه سرا جاذبه های لازم  برای جذب گردشگر را دارد ولی از نظر اقلیمی در برهی ماهها با محدودیت همراه است.

روستاهایی مانند ازگم، تنیان، چمثقال، سیاه درویشان و صوفیانده در شهرستان صومعه سرا از توان‌ها و جاذبه های  بالقوه ای برخوردارند ولی هنوز جایگاه واقعه ای خود را در گردشگری و بحث جذب گردشگر نیافته اند. لذا در این پایان نامه تلاش می شود ضمن توصیف وضعیت فعلی گردشگری روستایی وشناسایی نقش مدیریت روستایی در گردشگری شهرستان پیشنهادهایی برای توسعه گردشگری در روستاهای شهرستان و هم چنین  تقویت نقش مدیران محلی ارائه نماید بنا به اهمیت موضوع این تحقیق ضرورت دارد به این مسئله بپردازد  که مدیریت محلی به خصوص دهیاریها به عنوان نهاد عمومی خود کفا تا میزان می توانند در توسعه گردشگری روستاهای شهرستان صومعه سرا نقش داشته باشند ؟

 

1-2- اهداف تحقیق

هدف اصلی این تحقیق، مشخص کردن نقش مدیریت محلی در توسعه‌ی گردشگری در روستاهای شهرستان صومعه‌سرا است دیگر اهداف تحقیق عبارتند از:

– شناسایی گردشگری روستایی در شهرستان صومعه سرا

– شناسایی اقدامات صورت گرفته توسط مدیریت محلی برای توسعه گردشگری

-ارائه راهکار برای ارتقاء نقش مدیریت محلی در فعالیت های گردشگری

 

1-3-سوالات تحقیق

-آیا بین فضاهای اقامتی-پذیرایی توسط دهیاری و توسعه گردشگری روستایی رابطه وجود دارد؟

-آیا بین شناسایی جاذبه های روستایی توسط مدیریت محلی و توسعه گردشگری روستایی رابطه وجود دارد؟

-آیا بین مشاغل مرتبط با گردشگری ایجاد شده در سطح روستا توسط دهیاری و توسعه گردشگری رابطه وجود دارد؟

 

1-4- فرضیه های تحقیق

برای این تحقیق، دو فرضیه مطرح شده است:

– مدیریت محلی در توسعه گردشگری در روستاهای شهرستان صومعه سرا تأثیر کمی داشته است.

– نقش مدیریت محلی در توسعه گردشگری بیش تر از طریق کمک به تغییر کاربری زمین و اخذ مجوز بوده است.

1-5- محدوده ی مورد مطالعه و مقطع زمانی

محدوده‌ی مورد مطالعه در این تحقیق، روستاهای گردشگری شهرستان صومعه‌سرا است که بر اساس استعلام از اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرستان و مطالعات میدانی، شامل 5 روستای ازگم، تنیان، چمثقال، سیاه‌درویشان و صوفیانده است.

مقطع زمانی انجام تحقیق، بهار و تابستان سال 1394 بوده است.

 

1-6- تعاریف واژه ها و مفاهیم

–  نقش: در لغت به معنی نگه داشتن، نقش کردن، نگاه کردن و چیزی را به دو رنگ یا چند رنگ، رنگهای مختلف گویند. (فرهنگ دهخدا، ص 696) تعریف کاربردی نقش عبارت است از وظیفه، تأثیر ویا میزان کارایی یک پدیده، شئ، و یا چیز خاصی، یا افرادی در جامعه است. در اصطلاح دانش جامعه شناسی، نقش عنوان یا برچسبی است که با ان جایگاه و الگوهای رفتاری شخص در بین جامعه تعیین می گردد. نقش ها ممکن است توسط شرع، عرف و قانون تعریف گردند. این واژه یک اصطلاح جامعه شناسی است که کاربرد وسیعش مرزهای علم را در هم شکسته و وارد سایر علوم شده است.

در پژوهش حاظر نقش  به معنی موقعیتی است که مدیریت محلی  وبه ویژه دهیاری و شوراهای اسلامی روستا بر اساس وظایف و مأموریت های تعریف شده برای هریک از انها در توسعه گردشگری روستاهای شهرستان صومعه سرا  ایفا می کنند.

 مدیریت محلی: واژه ی مدیریت محلی یا حکومت محلی تقسیم بندی سیاسی یک کشور ویا امور محلی را در دست دارد و هیأت اداره کننده ی چنین موجودیتی بصورت محلی انتخاب می گردد ( سازمان ملل متحد، 1966 :4)

حکومت محلی شامل مدیریت امور عمومی هر محله به وسیله هیئت اجرایی از نمایندگان مردم محل است .چنین موجودیتی اگرچه در بسیاری از موارد تابع حکومت مرکزی است  ولی از قدرت تصمیم گیری قابل ملاحضه ای برخوردار است (بایرن گریفتین،1983 :ص 1)

بنابراین حکومت محلی  موجودیتی سازمان یافته است که دارای مشخصه های حکومتی بوده و از استقلال اداری و مالی ونه سیاسی قابل ملاحضه ای بر خوردار باشد وهدف از ایجاد ان ارائه خدمات عمومی به مردم محل با حداکثر کارایی و اثربخشی است ( مقیمی، 1382:ص40-41)

 

 

کلیدواژه‌ها:  طوفان گرد و غبار، شرایط همدیدی، سطوح جو، تصاویر ماهواره‌ای، سواحل جنوبی خزر.

چکیده   طوفان‌های گرد و غبار از پدیده‌های مخرب آب و هوایی می‌باشند که همه ساله خسارات جبران ناپذیری به مناطق شهری، مزارع، تاسیسات، جاده‌ها و غیره وارد می‌کنند. این پدیده متاثر از شرایط جوی خاصی است که در صورت شناخت سازوکار تکوین و گسترش آن، می‌توان از آسیب‌های فراوانی که به محیط وارد می‌کنند کاسته و یا با آن مقابله کرد. به دلیل موقعیت جغرافیایی ایران در كمربند خشك و نیمه خشك جهان، این كشور مكرراً در معرض سیستم‌های گرد و غبار محلی و سینوپتیكی قرار می‌گیرد. با توجه به مسیر حرکت سیستم‌ها و نحوه‌ی قرارگیری فرودها و کم فشارها، مهم‌ترین منبع گرد و غبار‌های وارد شده به ایران، شمال شبه جزیره عربستان، شمال صحرای کبیر آفریقا، نواحی شرقی سوریه و شمال غربی عراق می‌باشند که با حرکت طوفان به سمت شرق باعث حرکت و جابه جایی گرد و غبارها شده و ایران را تحت تاثیر قرار می‌دهند. با توجه به قرار گرفتن منطقه جنوبی خزر، بین رشته کوه البرز و دریای خزر هر چند این دو پدیده طبیعی، از جمله عوامل بازدارنده رخداد گرد و غبار محسوب می‌شوند ولی با این وجود، هم‌چنان شاهد روزهای همراه با گرد و غبار در منطقه مذکور می‌باشیم. در این پژوهش، به بررسی عوامل همدید موثر بر رخداد این پدیده جوی در حوضه جنوبی خزر پرداخته شد. هم‌چنین، از داده‌های روزانه گرد و غبار، سرعت باد و نقشه‌های سینوپتیکی در ایستگاه‌های منطقه مذکور که توسط سازمان هواشناسی تهیه می‌شود، استفاده شده است. تحلیل شرایط همدیدی که باعث ایجاد طوفان گرد و غبار در منطقه می‌شود می‌تواند در پیش‌بینی طوفان‌های گرد و غبار در مناطق شمالی کشور نیز موثر باشد. انتظار می‌رود نتایج این پژوهش در شناسایی شرایط هواشناختی و سینوپتیکی موثر در انتشار گرد و غبار به مناطق شمالی کشور مفید بوده و در افزایش صحت پیش­بینی پدیده گرد و غبار در این مناطق مورد استفاده قرار گیرد. نتایج حاصل از تحقیق حاضر نشان داد که میزان گرد و غبار هم از لحاظ زمانی و هم مکانی دارای تفاوت است و در برخی مکان‌ها به نسبت موقعیت جغرافیایی که داراست روزهای گرد و غباری بیش‌تری در آن‌ها رخ می‌دهد. هم‌چنین سامانه‌های مختلفی در وقوع پدیده گرد و غبار در منطقه نقش دارد.

فهرست مطالب

 

عنوان                                                                                                                     صفحه

فصل اول: طرح تحقیق………………………….. 12

1-1 مقدمه……………………………………….. 12

2-1 بیان مسئله………………………………….. 14

3-1 ضرورت تحقیق……………………………… 16

4-1 سوالات تحقیق………………………………. 17

5-1 فرضیات تحقیق……………………………… 17

6-1 جمع ‌بندی…………………………………… 17

فصل دوم: مبانی نظری و پیشینه تحقیق…………. 19

1-2 مبانی نظری…………………………………. 19

1-1-2 تعریف پدیده گرد و غبار…………………. 19

2-1-2 انواع گرد و غبار…………………………. 20

3-1-2 مکانیسم تشکیل………………………….. 20

4-1-2 زمان‌بندی روزانه و فصلی گرد و غبار…… 21

5-1 -2 مدت زمان پایداری طوفان……………….. 21

 

6-1-2 عوامل موثر در ایجاد گرد و غبار………… 21

7-1-2 اصلی‌ترین عوامل ایجاد پدیده گرد و غبار… 21

8-1-2 منشأ پدیده گرد و غبار…………………… 22

9-1-2 عوامل تشکیل دهنده……………………… 22

10-1-2 اثر عوامل اقلیمی در طوفان‌ گرد و غبار.. 23

11-1-2 منابع گرد و غباری ایران………………. 23

12-1-2 عناصر اقلیمی…………………………… 25

13-1-2 نقشه‌های سینوپتیک……………………. 27

2-2 بررسی منابع……………………………….. 27

1-2-2 منابع خارجی…………………………….. 28

2-2-2 منابع داخلی………………………………. 30

3-2-2 جمع‌بندی…………………………………. 39

فصل سوم: ویژگی‌های طبیعی و جغرافیایی منطقه مورد مطالعه……………………………………… 41

1-3- موقعیت جغرافیایی استان گیلان……………. 42

1-1-3 اقلیم و آب و هوا…………………………. 42

2-1-3 ویژگی‌های جغرافیایی…………………….. 42

2-3 موقعیت جغرافیایی استان مازندران…………. 43

1-2-3 آب و هوا…………………………………. 43

2-2-3 ویژگی‌های جغرافیایی…………………….. 44

3-2-3 کوه‌های استان مازندران………………….. 44

3-3 موقعیت جغرافیایی استان گلستان……………. 45

1-3-3 جغرافیای طبیعی استان گلستان…………… 45

4-3 سیستم‌های آب و هوایی…………………….. 46

فصل چهارم: مواد و روش تحقیق……………….. 49

1-4 مقدمه……………………………………….. 49

2-4 جمع‌آوری داده‌ها……………………………. 49

این مطلب را هم بخوانید :

3-4 بررسی داده‌های جمع‌آوری شده…………….. 50

4-4 تحلیل و بررسی نتایج……………………….. 50

5-4 تحلیل و بررسی همدیدی…………………….. 53

6-4 ویژگی ماهواره Toms…………………… 54

فصل پنجم: یافته‌های تحقیق……………………… 57

1-5 تحلیل روند آزمون من کندال………………… 57

2-5 بررسی روند تغییرات سالانه………………… 59

3-5 بررسی فصلی توزیع گرد و غبار……………. 62

4-5 نحوه توزیع ماهانه طوفان‌های گرد و غباری سه استان جنوبی خزر……………………………….. 63

5-5 تحلیل وضعیت باد در هنگام وقوع طوفان‌های گرد و غبار……………………………………………. 64

6-5 پارامترهای اقلیمی…………………………… 65

7-5 تحلیل شرایط همدیدی……………………….. 66

8-5جمع بندی……………………………………. 79

فصل ششم: نتیجه‌گیـری………………………….. 83

1-6 مقدمه……………………………………….. 83

2-6 نتیجه‌گیری………………………………….. 83

3-6 نتایج حاصل از بررسی سینوپتیکی نقشه‌ها…. 85

4-6 تحلیل فرضیات………………………………. 86

5-6 پیشنهادها برای تحقیق در آینده…………….. 87

 پوست‌ها…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………90

منابع………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………96

 

 

 

فهرست اشکال

عنوان                                                                                                                                    صفحه

 

شکل 1-2 مراکز تولید گرد و غبار در جهان………………………………………………………………………………………………………22       

شکل 1-3 موقعیت جغرافیایی منطقه مورد مطالعه……………………………………………………………………………………………..41        

شکل  1-5 گل غبار منطقه………………………………………………………………………………………………………………………………64

شکل 2-5 نقشه‌های هم ارتفاع 850 و هم فشار سطح زمین 18 و 20 می…………………………………………………………….70

شکل 3-5 نقشه باد در سطح 250 در تاریخ 20 تا 23 می…………………………………………………………………………………..71

شکل 4-5 تصویر ماهواره تامس در تاریخ 21 تا 23 می………………………………………………………………………………………72

شکل 5-5 نقشه هم ارتفاع 500 در تاریخ 19 و 20 ژوئن……………………………………………………………………………………..73

شکل 6-5 نقشه هم فشار سطح زمین در تاریخ 15و 16 ژوئن……………………………………………………………………………..74

شکل 7-5 نقشه سطح زمین و هم ارتفاع 850 در تاریخ 16 تا 18 ژوئن……………………………………………………………….75

شکل 8-5 نقشه 250 هکتوپاسکالی در تاریخ 15، 18 و 21…………………………………………………………………………………76

شکل 9-5 تصویر ماهواره‌ای در تاریخ 18 تا 20 ژوئن 2004…………………………………………………………………………………77

شکل 10-5 نقشه هم ارتفاع 500 در تاریخ 26 و 31 می 2005……………………………………………………………………………. 78

شکل 11-5 نقشه هم فشار سطح زمین در تاریخ 26 و 31 می 2005…………………………………………………………………….80

شکل 12-5 نقشه باد در سطح 250 در تاریخ 26 و 28 می 2005…………………………………………………………………………80 شکل 13-5 تصویر ماهواره تامس در تاریخ 25 تا 27 می 2005…………………………………………………………………………..81

 

 

 

 

 

فهرست جدول

عنوان                                                                                                                                                                 صفحه

جدول 1-4 کدهای هواشناسی مرتبط با پدیده گرد و غبار………………………………………………………………………………….50

جدول 1-5 داده‌های من کندال ایستگاه‌ها………………………………………………………………………………………………………..58

جدول 2-5 تعیین روند ایستگاه‌ها……………………………………………………………………………………………………………………58

جدول 3-5 مشخصات طوفان‌های گرد و غباری شاخص منطقه…………………………………………………………………………..67

 

 

 

فهرست نمودارها

عنوان                                                                                                                                                                صفحه

نمودار 1-5 روند تغییرات سال به سال روزهای گرد و غباری رشت، رامسر و گرگان……………………………………………..60

نمودار 2-5 تعداد روزهای گرد و غباری در استان مازندران………………………………………………………………………………..60

نمودار 3-5 تغییرات سال به سال روزهای گرد و غباری گرگان…………………………………………………………………………..61

نمودار 4-5 نمودار دایره‌ای فصلی گرد و غبار…………………………………………………………………………………………………….62

نمودار 5-5 نمودار پراکندگی ماهانه…………………………………………………………………………………………………………………63

 

 

 

 

 

فصل اول   طرح تحقیق

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1- فصل اول: طرح تحقیق

1-1 مقدمه

از دیدگاه هواشناسی سینوپتیکی طوفان یک پدیده مخرب منحصر به فرد در روی نقشه‌های سینوپتیکی بوده که ترکیبی از پدیده‌های فشار، ابر، بارندگی و غیره را در بر گرفته و توسط رادار، قابل شناسایی است. در نواحی خشک و نیمه خشک پدیده گرد و غبار به اشكال مختلف مانند روز همراه با گرد و غبار یا طوفان گرد و غبار و گردباد به صورت مكرر اتفاق می‌افتد. در بیابان‌ها و مناطق خشك، تغییر سریع درجه حرارت هوا موجب ایجاد گرادیان فشار در نقاط مختلف آن و تشكیل بادهای قوی و دائمی می‌شود. به علاوه در این مناطق به دلیل كمبود رطوبت و پوشش گیاهی، چسبندگی ذرات به یكدیگر كاهش یافته و باد می تواند ذرات با قطر كمتر از 2میلی‌متر را از سطح خاك جدا نموده و با خود حمل كند. بسیاری از این ذرات قطری كم‌تر از 10 میكرون دارند و سرعت سقوط آن‌ها تحت تأثیر نیروی جاذبه زمین قابل اندازه‌گیری نیست.  بنابراین این ذرات در جو به صورت معلّق باقی می‌مانند، به این دلیل در نواحی بیابانی ممكن است هوا برای مدتی طولانی به حالت گرد و غبار باقی بماند. از این رو طوفان‌ها در مقیاس‌های ترنادو، طوفان رعد و برق، طوفان گرد و خاک و مانند آن ظاهر می‌شوند.

از مهم‌ترین شرایط ایجاد گرد و غبار در كنار هوای ناپایدار، وجود یا عدم وجود رطوبت است به طوری كه اگر هوای ناپایدار رطوبت كافی داشته باشد، بارش و طوفان رعد و برق؛ و اگر فاقد رطوبت باشد، طوفان گرد و غبار ایجاد می‌نماید. نوع و پوشش گیاهی نیز در شدت وقوع گرد و غبار نقش مؤثری بازی می‌كنند. در واقع ایجاد گرد و غبار می‌تواند نوعی واكنش به تغییر پوشش گیاهی زمین باشد كه در این رابطه نقش فعالیت‌های انسانی را نیز در كنار شرایط طبیعی محیط‌های جغرافیایی باید در نظر گرفت. چنان‌چه در منطقه‌‌ای مانند شمال ایران که از نظر طبیعی مساعد برای گرد و غبار نیست چون هم دارای رطوبت بالا و هم دارای پوشش گیاهی متراکم است ولی به دلیل فعالیت‌های انسانی امروزه شاهد روزهای همراه با گرد و غبار در این منطقه هستیم.

طوفان‌های گرد و غبار به صورت کوتاه مدت هم، روی زندگی انسان اثر می‌گذارند. مهم‌ترین این تاثیرات کاهش قدرت دید و به وجود آوردن مشکلات بهداشتی مانند مشکلات تنفسی و لغو پرواز‌ها در نتیجه کاهش دید است. پدیده گرد و غبار در سال‌هاى اخیر از نظر غلظت و راه اندازى ذرات معلق، تداوم، وسعت و زمان آن متفاوت و بسیار بیش‌تر از طوفان‌هاى گرد و غبار گذشته است و این سبب نگرانى‌ بسیارى شده است. در این سال‌ها خشكسالى‌هاى مداوم، كاهش بارندگى و رطوبت نسبى محیط به همراه تشدید فاكتورهاى محیطى توسط انسان، نظیر استفاده بى رویه از منابع آبى و از بین رفتن پوشش گیاهی باعث گسترش شدید گرد و غبار شده است. از اصلی‌ترین عوامل ایجاد این پدیده وزش بادهای به نسبت شدید روی زمین‌های دارای شرایط مساعد برای ایجاد گرد و غبار است. این عوامل به همراه حرکت صعودی هوای ناشی از سامانه‌های جوی، انتقال قائم ذرات گرد و غبار معلق به ترازهای بالاتر جو را فراهم می‌کند. ذرات معلق، بر حسب اندازه‌ی قطر خود در لایه‌ها، به ترتیب از پایین به بالا قرار گرفته و سپس با جریان هوا، به حرکت در آمده و مناطق وسیعی را تحت پوشش قرار می‌دهد. بیش‌تر گرد و غبارهای فراگیر و گسترده‌ای که مشاهده می‌شود فرا محلی بوده و از نواحی دور و نزدیك دیگر منشأ می‌گیرد ولی ممکن است که ناشی از عوامل محلی باشد و ذرات از همان محل که گرد و غبار دیده می‌شود تشکیل ‌شود. طوفان‌های گرد و خاك و ماسه‌ای در مناطق مختلف تعاریف گوناگونی دارد، زیرا این پدیده در مكان‌های گوناگون و در شرایط مختلفی به وجود می‌آید. براساس توافق سازمان هواشناسی جهانی، هر گاه در ایستگاهی سرعت باد از 15 متر بر ثانیه تجاوز كند و دید افقی به علت گرد و غبار، به كمتر از یك كیلومتر برسد، طوفان خاك گزارش می‌شود. طوفان ماسه‌ای، به بادی اطلاق می‌شود كه بتواند ذرات با قطر 15/0 تا 30/0 میلی متر را تا ارتفاع 15 متر جابه جا كند، در این حالت، طوفان ماسه‌ای است لكن در طوفان خاك، ذرات معلق، ریزتر است (دهقان‌پور، 1384).

 

 

2-1 بیان مسئله

گرد و غبار یکی از پدیده‌های جوی است که وقوع آن باعث وارد شدن خسارت‌های بسیاری در زمینه‌های زیست محیطی، کشاورزی، حمل و نقل و سلامت می‌شود. طوفان گرد و غبار بیش‌تر در مناطق خشک و نیمه‌خشک به علت سرعت بالای وزش باد بر سطح خاک بدون پوشش گیاهی شکل گرفته و در شدیدترین حالت طوفان‌های گرد و غباری، غلظت ذرات معلق به 6000 میلی‌گرم در هر متر مکعب هوا می‌رسد (سانگ و همکاران[1]، 2007: 112).  نتیجه بررسی‌ها نشان داده‌اند که عوامل محیطی و انسانی بر ایجاد و یا تشدید طوفان‌های گرد و غباری موثر می‌باشند. عوامل جغرافیایی و آب و هوایی نظیر توزیع نامناسب زمانی و مکانی بارندگی و وقوع خشکسالی از عوامل طبیعی و چرای بیش از حد دام‌ها، خشک شدن دریاچه‌ها و تالاب‌ها، افزایش جمعیت، تغییر مسیر رودها و سدسازی‌ها از عوامل انسانی تشدید طوفان‌های گرد و غبار است (خوشحال دستجردی و همکاران، 1391). در سال‌های اخیر به علت دخالت‌های انسان در طبیعت و بهره‌برداری غیر اصولی از آن، پدیده گرد و غبار افزایش یافته و به این ترتیب مسئله گرد و غبار بیش از گذشته اهمیت پیدا کرده است. افزایش گرد و غبار بر تشکیل ابرها و ریزش نزولات ( انگلستادلر و همکاران[2]، 2006)، بیش‌تر شدن فلزات سنگین در جو ( وینا و همکاران[3]، 2008)، آلودگی آب آشامیدنی و تشدید بیماری‌های گوارشی (کروگر و همکاران[4]، 2004) تاثیر دارد. به ازای افزایش هر 10 میکروگرم گرد و غبار در متر مکعب هوا، بیماری‌های قلبی – عروقی12 درصد و سرطان ریه به میزان 14 درصد افزایش می‌یابد ( شاهسونی و همکاران، 1389).

ایران به دلیل واقع شدن در کمربند خشک و نیمه‌خشک دنیا، پی در پی در معرض سیستم‌های گرد و غبار محلی و سینوپتیکی متعدد است. منشاء گرد و غبارهای تاثیرگذار بر ایران مناطقی مانند بیابان‌های شمال آفریقا، شبه‌جزیره عربستان، عراق و سوریه می‌باشد که آب و هوای آن‌ها بسیار خشک بوده و میانگین بارش کمی دارند. این گرد و غبارها به علت گرم‌تر شدن هوای زمین و بیش‌تر شدن سرعت بادها به ایران منتقل می‌شوند. ریزگردها به همراه حرکت صعودی هوای ناشی از سامانه‌های جوی به ترازهای بالاتر جو رفته و در آن‌جا، بر حسب اندازه‌ی قطر در لایه‌های هوا جا می‌گیرند. سپس با جریان هوا در ترازها، به حرکت در آمده و مناطق وسیعی را تحت پوشش قرار می‌دهند (آلپرت و گانور[5]، 1993؛ دایان و همکاران[6]، 1991). سیستم‌های گرد و غبار در ایران منجر به لغو پروازها، تعطیلی مدارس، ادارات و کارخانه‌ها، بروز بیماری‌های تنفسی مانند آسم شده (حسین‌زاده، 1376) و هم‌چنین، باعث کاهش محصولات کشاورزی تا 20 درصد می‌شود (شاهسونی و همکاران، 1389). در سال‌های اخیر به دلیل بروز خشکسالی‌ها به نظر می‌رسد که افزایشی در فراوانی وقوع این پدیده مخاطره‌انگیز آب و هوایی صورت گرفته که باعث بروز مشکلاتی در برخی مناطق کشور ایران شده است (رسولی و همکاران 1389). مناطق جنوبی دریای خزر بین کوه و دریا محصور بوده و به دلیل برخورداری از بارش­های خزری دارای میانگین بارش بیشتری نسبت به دیگر مناطق کشور می­باشند. این موضوع به همراه شرایط مناسب محیطی دیگر، پوشش گیاهی متراکمی را در اکثر مناطق شمال کشور ایجاد کرده است. با وجود اینکه کلیه شرایط محیطی حاکم در این منطقه عامل بازدارنده و مانع شکل‌گیری طوفان‌های گرد و غباری می‌باشند ولی هر از گاهی طوفان گرد و غباری در این مناطق مشاهده می­‌شود. هدف از این مطالعه، شناسایی الگوهای جوی موثر در ایجاد و انتقال گرد و خاک به حوضه جنوبی خزر، تعیین مسیر کلی حرکت طوفان، شناسایی تغییرات فراوانی مکانی و زمانی سامانه‌های همدیدی و مسیرهای انتشار است. در این راستا از داده‌های ثبت شده­ی هواشناسی، نقشه­های همدیدی و تصاویر ماهواره­ای استفاده شده است.

 

 

3-1 ضرورت تحقیق

سیاره زمین از بدو پیدایش، دستخوش مخاطرات بسیاری بوده است. در سال‌های گذشته، مخاطرات طبیعی پی در پی در سطح جهان به وقوع پیوسته و خسارت‌های جانی و مالی فراوانی در مناطق مختلف ایجاد کرده‌اند. در بعضی از مناطق جهان، به ویژه منطقه موسوم به خاور‌میانه، طوفان‌های گرد و غبار از پدیده‌هایی هستند که فراوانی وقوع بالایی دارند. عوامل بسیاری در ایجاد طوفان نقش دارند، اما گردش