فصل اول: کلیات

1-1- مقدمه…………………………………. 3

1-2- بیان مسئله…………………………….. 5

1-3- اهمیت و ضرورت تحقیق…………………….. 7

1-4- اهداف تحقیق……………………………. 7

1-5- سوالهای تحقیق………………………….. 7

1-6- فرضیههای تحقیق…………………………. 8

1-7- روش تحقیق…………………………….. 8

1-8- ساختار تحقیق…………………………… 9

فصل دوم – تعاریف، طبقه بندی و

سابقه تقنین جرایم رایانهای

2-1- تعاریف……………………………….. 11

2-1-1- تعریف جرم…………………………… 11

2-1-2- تعریف جرم شناسی……………………… 11

2-1-3- تعریف پیشگیری……………………….. 11

2-1-4- تعریف عوامل جرمزا……………………. 12

2-1-5- تعریف فضای سایبر……………………. 12

2-1-6- تعریف جرم رایانهای………………….. 14

2-1-7- تعریف سرقت سنتی……………………… 15

2-1-8- تعریف سرقت رایانهای………………….. 16

2-2- طبقه بندی جرایم رایانهای………………. 16

2-2-1- جرایم رایانهای سنتی………………….. 16

2-2-2- جرایم رایانهای مدرن………………….. 17

2-3- سابقه تقنین جرایم رایانهای در ایران……… 17

2-3-1- سابقه تقنین سرقت رایانهای…………….. 19

فصل سوم – تبیین سرقت رایانهای

با توجه به سرقت سنتی

3-1- مبانی جرم انگاری سرقت سایبری……………. 24

3-1-1- ویژگیهای سرقت رایانهای……………….. 25

3-1-1-1- عدم مجاورت مرتکب و بزهدیده………….. 25

3-1-1-2- سهولت ارتکاب نسبت به سرقت سنتی………. 25

3-1-1-3- وسعت ضرر نسبت به سرقت سنتی………….. 26

3-1-1-4- مخفی بودن هویت مجرم………………… 27

3-1-1-5- ملموس نبودن سرقت رایانهای…………… 27

3-1-1-6- فراملی و بین المللی بودن سرقت رایانهای.. 28

3-1-1-7- اطلاعاتی بودن محیط مجازی…………….. 28

3-1-2- تفاوت در عنصر مادی سرقت رایانه ای وسنتی… 29

3-2- مقایسه ارکان سرقت رایانهای با توجه به سرقت سنتی 29

3-2-1- رکن قانونی سرقت رایانهای و سنتی……….. 30

3-2-1-1- رکن قانونی سرقت رایانهای……………. 30

3-2-1-2- رکن قانونی سرقت سنتی……………….. 31

3-2-2- رکن مادی سرقت رایانهای و سرقت سنتی…….. 32

3-2-2-1- رکن مادی سرقت رایانهای……………… 33

3-2-2-1-1- مرتکب جرم……………………….. 37

3-2-2-1-2- موضوع بزه سرقت…………………… 38

3-2-2-1-3- رفتار مرتکب……………………… 39

3-2-2-1-4- وسیله ارتکاب جرم…………………. 40

3-2-2-2- رکن مادی سرقت سنتی…………………. 40

3-2-2-2-1- ربودن…………………………… 41

3-2-2-2-2- مال…………………………….. 41

3-2-2-2-3- تعلق به غیر……………………… 42

این مطلب را هم بخوانید :

3-2-3- رکن معنوی سرقت رایانهای و سرقت سنتی……. 43

3-2-3-1- رکن معنوی سرقت رایانهای…………….. 43

3-2-3-2- رکن معنوی سرقت سنتی………………… 44

3-3- مجازات سرقت رایانهای و سنتی…………….. 44

3-3-1- مجازات سرقت رایانهای…………………. 44

3-3-2- مجازات سرقت سنتی…………………….. 45

3-3-2-1- سرقت مستوجب حد…………………….. 45

3-3-2-2- سرقت مستوجب تعزیر………………….. 46

3-3-2-2-1- سرقت تعزیری ساده………………… 46

3-3-2-2-2- سرقت تعزیری مشدد…………………. 46

3-3-2-2-2-1- سرقت اسناد…………………….. 46

3-3-2-2-2-2- سرقت توسط امانتدار……………… 47

3-3-2-2-2-3- عنف مهر……………………….. 47

3-3-2-2-2-4- سرقت اموال تاریخی و فرهنگی……… 47

3-3-2-2-2-5- سرقت اشیا و اموال نظامی توسط نظامیان 48

3-3-2-2-2-6- زمان و موقعیت وقوع سرقت، مسلح بودن سارقین و یا هتک حرز………………………………………. 48

3-3-2-2-2-7- سرقت اسناد، دفاتر ثبت و ظبط نیروهای مسلح 48

3-3-2-2-2-8- سرقت به اعتبار زمان، مکان، وسائل…. 49

3-3-2-2-2-9- سرقت همراه با آزار و مسلحانه…….. 49

3-3-2-2-2-10- سرقت دسته جمعی………………… 50

3-3-2-2-2-11- سرقت به اقتضای محل وقوع یا زمان وقوع یا تعدد مرتکبین یا وجود رابطۀ خاص بین سارق و مالباخته… 50

3-3-2-2-2-12- کیف زنی و جیب بری……………… 51

3-3-2-2-2-13- سرقت در مناطق حادثه زده………… 51

3-3-2-2-2-14- سرقت وسایل عمومی………………. 51

فصل چهارم – عوامل سرقت رایانهای

و پیشگیری از آن

4-1- عوامل سرقت رایانهای……………………. 54

4-1-1- عوامل جرم زای سرقت رایانهای…………… 54

4-1-1-1- میزان تحصیلات………………………. 54

4-1-1-2- عوامل ذهنی………………………… 54

4-1-1-3- سن……………………………….. 55

4-1-1-4- علل و انگیزههای روانی-عاطفی…………. 55

4-1-1-4-1- فقر عاطفی……………………….. 56

4-1-1-4-2- ناکامی…………………………. 57

4-1-1-4-3- حسادت………………………….. 57

4-1-1-4-4- راحت طلبی و تنبلی اجتماعی…………. 57

4-1-1-4-5- خودنمایی………………………… 58

4-1-2- عوامل جرم زای اجتماعی………………… 58

4-1-2-1- محیط فیزیکی……………………….. 59

4-1-2-1-1- محیط اقتصادی…………………….. 59

4-1-2-1-1-1- بیکاری………………………… 60

4-1-2-1-1-1-1- وجود فرصتهای اضافی……………. 60

4-1-2-1-1-1-2- نداشتن درآمد کافی برای گذران زندگی 60

4-1-2-1-2- محیط سیاسی……………………… 60

4-1-2-1-3- آماده نبودن کشور برای ارائه خدمات رایانهای 60

4-1-2-2- محیط مجازی………………………… 61

4-1-2-2-1- گمنامی………………………….. 61

4-2- پیشگیری از سرقت رایانهای……………….. 62

4-2-1- پیشگیری غیر کیفری سرقت رایانهای……….. 62

4-2-1-1- پیشگیری اجتماعی از سرقت رایانهای…….. 63

4-2-1-1-1- تبیین پیشگیری اجتماعی……………. 63

4-2-1-1-2- اعمال پیشگیری اجتماعی از سرقت رایانهای 64

4-2-1-1-2-1- گسترش و توسعه مهارتها و صلاحیتهای تربیتی والدین 64

4-2-1-1-2-2- ترغیب و تسهیل بروز انگیزشهای مشروع و سودمند 64

4-2-1-1-2-3- بر حذر داشتن از سرقت رایانهای……. 65

4-2-1-1-2-4- آموزش و آگاهی افراد…………….. 65

4-2-1-1-2-5- نهادینه کردن اخلاق دینی در فضای مجازی 66

4-2-1-2 : پیشگیری وضعی از سرقت رایانهای………. 66

4-2-1-2-1- تبیین پیشگیری وضعی سرقت رایانهای…… 66

4-2-1-2-2- اعمال پیشگیری وضعی در سرقت رایانهای… 68

4-2-1-2-2-1- افزایش زحمات ارتکاب جرم…………. 69

4-2-1-2-2-1-1- تکنیکهای سخت تر کردن هدف……… 69

4-2-1-2-2-1-2- تکنیکهای کنترلکننده یا محدودکننده دسترسی 70

4-2-1-2-2-1-3- کنترل یا محدود کردن دسترسی به ابزارهای تسهیل کننده جرم………………………………………. 71

4-2-1-2-2-1-3-1- اعطای حق دسترسی محدود به کاربران 71

4-2-1-2-2-1-3-2- نصب نرم افزارها……………. 72

4-2-1-2-2-1-3-3- رمز نگاری اطلاعات و دادهها……………………………………………………………..72

4-2-1-2-2-1-3-4- فیلترینگ…………………… 73

4-2-1-2-2-1-4- منحرف نمودن جهت ارتکاب جرم…….. 74

4-2-1-2-2-2- افزایش خطرات قابل پیش بینی جرم…… 75

4-2-1-2-2-2-1- تدابیر نظارتی………………… 75

4-2-1-2-2-2-2- نظارت غیر رسمی……………….. 76

4-2-1-2-2-3- کاهش سود و منافع حاصل از ارتکاب سرقت رایانهای 77

4-2-1-2-2-3-1- تقویت محافظت از آماج جرم………. 77

4-2-1-2-2-3-2- کاهش یا حذف منافع قابل پیشبینی… 78

4-2-1-2-2-3-3- کاهش جذابیت امکانات ارتکاب جرم… 78

4-2-1-2-2-3-4- کاهش عوامل محرک در ارتکاب جرم…. 79

4-2-2- پیشگیری کیفری از سرقت سایبری………….. 79

4-2-2-1- تبیین مشکلات پیشگیری سرقت سایبری……… 80

4-2-2-1-1- حقوق کیفری ماهوی…………………. 80

4-2-2-1-2- حقوق کیفری شکلی………………….. 82

نتیجه‌گیری و پیشنهادها………………………. 85

فهرست منابع……………………………….. 90

1- منابع عربی……………………………… 90

2- منابع فارسی…………………………….. 90

2-1- کتابها……………………………….. 90

2-2- مقالهها و نشریهها……………………… 91

3-2 پایان نامهها و تقریرها………………….. 92

چکیده انگلیسی …………………………….. 94

چكیده

اگر چه نمیتوان هیچ جامعهای را بدون جرم تصور نمود. در مقابل، انسان نیز هیچ گاه نسبت به وقوع جرم بی تفاوت نبوده و در راستای مبارزه با آن در تلاش است. سرقت رایانه ای به عنوان یک پدیده خطرناک در عصر الکترونیک و ارتباطات، نسبت به سرقتهای کلاسیک از قابلیتهای بسیار زیاد همچون دقت بالا، سرعت زیاد، ذخیره سازی حجم زیاد اطلاعات، سهولت ارتکاب، خستگی ناپذیری و سایر محاسن از طرفی و فراملی بودن و محدود به مکان خاص نبودن گسترگی فضای کامپیوتر و کاربران از طرف دیگر، سبب شد که اینگونه جرایم را نتوان در قالب سرقت سنتی قرار داد.

در جهت تبیین جرم شناختی سرقت رایانهای که یکی از جرایم مالی رایانهای محسوب میشود، شخصیت شناسی بزهکاران سایبری و ریشه یابی بزهکاری با روش های پیشگیرانه موثر است. آنچه در عوامل سرقت سایبری مورد تاکید است، شناسایی عوامل فردی و اجتماعی تاثیر گذار در این جرم است و در بحث پیشگیری اجتماعی آنچه مد نظر است خنثی سازی انگیزه ارتکاب جرم در مرتکب میباشد و در پیشگیری وضعی، محیط ارتکاب جرم را مورد توجه قرار میدهد. در نهایت، پیشگیری کیفری الزامات قانون گذار به جرم انگاری رفتارهای قابل ارتکاب در محیط رایانهای و همچنین اعمال کیفر بر مرتکب و چالش هایی که در این زمینه وجود دارد را مورد بحث قرار میدهد.

واژگان كلیدی

سرقت، رایانه، جرم، عوامل، پیشگیری

فصل اول-

کلیات

در این فصل با توجه به موضوع مورد بررسی به بیان مقدمهای برای روشن شدن موضوع و توضیح مسأله مورد تحقیق، اهمیت و ضرورت انجام تحقیق، اهداف ما از بررسی موضوع، سؤالات مطرح شده در ذهن و فرضیات، روش انجام تحقیق و ساختار کلی تحقیق پرداختهایم تا تا اندازهای اطلاعاتی راجع به موضوع بدهیم و در فصلهای بعدی پس از بررسی موارد مطرح شده به نتیجه مطلوب دست یابیم.

1-1- مقدمه

عصر حاضر را به حق عصر فن آوری اطلاعات نامیدهاند. رایانه یکی از ساختارهای بسیار مهم و منحصر به فردی است که همه ابعاد زندگی را دگرگون ساخته و آثار گسترده و شگرفی بر جای گذاشته است.

در ابتدای ورود رایانه به زندگی انسان، تنها بخشهای خاصی از جامعه تحت تاثیر آن قرار گرفته بود، ولی در سالهای اخیر نهضت فن آوری اطلاعات به طور بنیادین جوامع بشری را در كلیه امور اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی تغییر و متحول نموده است تا جایی که اکنون به سختی میتوان بخشهایی از جوامع توسعه یافته یا در حال توسعه را یافت که تحت تاثیر آن قرار نگرفته باشند.[1]

رشد دنیای تکنولوژی اطلاعاتی جنبههای منفی نیز دارد. بدین مفهوم که امکان رفتارهای ضداجتماعی و مجرمانه را به وجود آورده که بیش از این به هیچ وجه امکان پذیر نبوده است. سیستمهای کامپیوتری فرصتهای تازه و بسیار پیشرفتهای برای قانون شکنی در اختیار انسان قرار میدهد و توان بالقوه ارتکاب گونههای مرسوم و کلاسیک جرایم را به شیوههای غیر مرسوم جدید سوق میدهد.[2] در محیط سایبری با خلق دنیای مجازی موانع بسیاری از بین رفته و ارتکاب جرایم تسهیل شدهاست. فضای سایبر شرایطی را به وجود آورده که بزهکاران میتوانند در مکانهایی غیر از جاهایی که آثار و نتایج اعمال آنها ظاهر میشود مرتکب جرم شده و به راحتی و با کمترین هزینه و اضطراب، بیشترین خسارات و صدمات را به بار آورد و در عین حال ناشناخته باقی بمانند.

تعداد این جرایم در چنین مدت اندکی آنچنان فزونی یافت که هر روز شاهد بروز عنوان و شکل جدیدی از آنها هستیم.

پیش از این شیوه چنین بود که با بروز طیف خاصی از جرایم، آنها را در چهار چوب همان تقسیم بندی ها و قالب های سنتی حقوق کیفری نظیر جرایم علیه اشخاص، اموال، امنیت و آسایش عمومی تدوین و مدرج می کردنند. جرایم سایبر نیز در ابتدا از چنین شیوهای تاسی میکرد و به همین خاطر چنین مینمود که این جرایم بیشتر همان جرایم سنتی هستند که از طریق فن آوری های نوین چیزی بیش از ابزار- که در حقوق کیفری اهمیت آنچنانی ندارد- نیستند.[3]

کامپیوتر با توجه به قابلیت های بسیار زیاد همچون دقت بالا، سرعت زیاد، ذخیره سازی حجم زیاد اطلاعات، خستگی ناپذیری و سایر محاسن از طرفی و فراملی بودن و محدود به مکان خاص نبودن گسترگی فضای کامپیوتر و کاربران از طرف دیگر، باعث شده است تا عدهای سودجو و فرصت طلب با کسب مهارت و دانش لازم، راهها و شریانهای لازم را برای ورود به سیستم های کامپیوتری دولتی، خصوصی و اداری بدست آورند و موجب بروز مشکلات و خسارت فراوانی شوند. افزایش چشمگیر سوءاستفاده کامپیوتری و بالا بودن حجم خسارت و زیان های وارده موجب گردید تا افراد مختلف از جمله جرم شناسان، حقوقدانان و متخصصان کامپیوتر به مطالعه و بررسی همه جانبۀ این پدیده روی آورند.

سرقت از با سابقهترین جرایم بشری است که در جامعههای مختلف به شیوههای گوناگون دیده میشود. این پدیده در طول زمان دستخوش دگرگونیها و تغیرات زیادی شده اما تنها چیزی که از بدو پیدایی و شکل گیری آن تا کنون ثابت مانده زشتی و مذموم بودن ماهیت آن است.

با گذشت زمان شیوهها و روشهای سرقت به نوع اموال و اشیاء مسروقه و وسائل و ابزار مورد استفاده برای ارتکاب سرقت تغییر یافته، به طوری که امروزه برخی از سارقان از آخرین تکنیکها و تکنولوژیها برای پیشبرد کار خود استفاده میکنند. به همین لحاظ شیوه مقابله و روشهای برخورد با آنها متناسب با دگرگونی های سرقت و گرایش به آن تغییر یافته، مقابله با آن نیز دشوار تر شده است. هرچند برخی بر این باورند که اصلاح قوانین سنتی جزایی پاسگوی نیازها در برابر جرایم سایبری است در مقابل عده ای معتقدند دنیای مجازی دنیای جدیدی است و مجرمان سایبر از لحاظ جرم شناسان از مجرمان متفاوتند و مجازات ها و درمان های متفاوتی را نیاز دارند.

سرقت یک پدیده اجتماعی است که عوامل این پدیده را میتوان چنین بر شمرد: عامل اقتصادی، عامل سیاسی، عامل اجتماعی، عامل شخصی، نارساییهای قانونی و عامل قضایی. که این عوامل میتوانند این پدیده را هم افزایش دهد و هم کاهش دهد. لذا یکی از راههای کاهش سرقت رایانهای، پیشگیری است.

اقدامات پیشگیرانه غیر قهر آمیز به طور خاص ناظر بر پیشگیری است، یا بر خود فرد اعمال میشود یا بر وضعیت. زیرا فرض بر آن است که تعامل میان عوامل شخصی و وضعی، شخص را در معرض ارتکاب جرم قرار داده و ما در صدد خنثی کردن آن هستیم.

جرم انگاری افعال به عنوان آخرین حربه علیه هنجار شکنان مورد توجه قرار میگیرد. وضع قانون مناسب یکی از مهمترین راهکارهای مقابله با وقوع جرم از سوی افرادی است که نقض هنجار نموده و تدابیر پیشگیرانه و منعی را هم خنثی کردهاند.

1-2- بیان مساله

با ورود انسان به عصر اطلاعاتی و دست یابی به تکنولوژی ارتباطات و فن آوری اطلاعات و تولد فضای مجازی عرصهای دیگر در زندگی انسان امروز پدید آمده و با رشد سریع دنیای مجازی در چند سال گذشته، تجربه زندگی جدید و متفاوتی برای بشر فراهم شده است. از طرفی همانطور که این جهان مجازی مرزهای و قلمروهای سرزمینی را در نوردیده و خود را از قید و بند زمان و مکان رها ساخته است، در عین حال با جهان واقعی پیوند تنگاتنگی دارد.

ورود بشر به جهان مجازی شرایط جدیدی را به دنبال داشتهاست. در این دنیا انسانها هویت جدیدی پیدا میکنند و میتوانند در دنیای باز نمایی شده مجازی خود را باز بیابند. فضای مجازی که منشا تحولات گوناگون در زندگی بشر بوده، به همان اندازه که شرایط زندگی را بهبود بخشیده، زمینه مساعدی برای ارتکاب جرم نیز بوده است.

جرم و جنایت سابقه طولانی در زندگی انسان دارد. به عبارت دیگر جرم پدیده اجتناب ناپذیر سازمان اجتماعی است. تاریخ نشان میدهد به موازات به وجود آمدن جرم در جامعه انسانی، بشر همیشه به دنبال راهکارهایی برای مبارزه و پیشگیری از آن بوده است.

علم جرم شناسی دارای یک پیشینه صد ساله است و در حقیقت در پی کشف عوامل جرم زا و شرایط موثر در بروز رفتارجنایی بوده تا به مدد آن و البته بهرهگیری از تمامی تخصصهای علمی به روش های پیشگیری از حدوث جرایم و روش های درمان و اصلاح و تربیت بزهکاران دست یابد.

جرم شناسی در حوزه سایبر دارای گستردهای وسیعی از شخصیت شناسی بزهکاران سایبر و ریشهیابی بزهکاری سایبر با روش های پیشگیرانه از اینگونه جرایم است.

موضوعات: بدون موضوع لینک ثابت

فرم در حال بارگذاری ...

فید نظر برای این مطلب