فهرست مطالب

عنوان                                                                                                        صفحه

چکیده………………………………………. 1

مقدمه………………………………………. 2

الف) بیان مسئله……………………………… 2

ب) سابقه، اهمیت و ضرورت تحقیق…………………. 3

ج) اهداف پژوهش………………………………. 3

د) پرسش ها …………………………………. 3

هـ) فرضیات………………………………….. 3

و) روش­های پژوهش و مشکلات آن……………………. 4

ز) سازماندهی مطالب…………………………… 4

بخش اول: کلیات تحقیق

فصل اول:تنبیه

مبحث اول: تعریف تنبیه

گفتاراول: تنبیه درلغت………………………… 7

گفتاردوم:  تنبیه دراصطلاح عرف………………….. 8

گفتار سوم: تنبیه در عرف مدارس…………………. 8

مبحث دوم: تنبیه درقرآن وروایات ودیدگاه­های دانشمندان و روانشناسان

گفتاراول: دیدگاه قرآن وروایات…………………. 9

گفتاردوم: دیدگاه دانشمندان علوم……………….. 11

1-نظریه افراط گرایانه………………………… 11

2-نظریه تفریط گرایانه………………………… 12

3-نظریه اعتدال گرایانه……………………….. 12

گفتار سوم: تنبیه از نظرروانشناسان……………… 13

مبحث سوم: انواع تنبیه

گفتار اول: تنبیه مادی………………………… 14

1-تنبیه تحریمی………………………………. 14

2-تنبیه کلامی………………………………… 14

 

3-تنبیه نوشتاری……………………………… 14

4-تنبیه جسمی………………………………… 14

5-تنبیه قضایی……………………………….. 15

گفتاردوم: تنبیه معنوی………………………… 15

مبحث چهارم: ویژگی های تنبیه

گفتار اول : ویژگی های اصلی……………………. 16

• ز مان محور………………………………………… 16
• ناظر بر دانش آموزان…………………………………… 16
• چند عاملی بودن…………………………………….. 16
• کنشی و تربیت مدار…………………………………….. 17

گفتاردوم: ویژگی های فرعی ……………………. 17

1-آسانی در اجرا یا عدم اجرای تنبیه…………………………………………………………………………………………17

2-پایدار بودن……………………………….. 18

3-عرفی بودن…………………………………. 18

مبحث پنجم: مخاطبان تنبیه

گفتار اول : کودکان…………………………… 18

1-مرحله شیر خوارگی…………………………… 19

2-مرحله نوپایی………………………………. 20

3-مرحله کودکی……………………………….. 21

گفتار دوم : نوجوانان و جوانان ………………… 22

1-دوره دبیرستان(متوسطه اول)…………………… 22

2-دوره دبیرستان(متوسطه دوم)…………………… 22

گفتار سوم : خانواده………………………….. 23

فصل دوم: بزهکاری

مبحث اول:تعریف بزهکاری

گفتار اول:  بزهکاری درلغت…………………….. 25

گفتار دوم: بزهکاری دراصطلاح عرف………………… 25

گفتارسوم: انواع بزهکاری………………………. 26

مبحث دوم: بزهکاری دانش آموزان

گفتاراول: تعریف بزهکاری دانش آموزی…………….. 27

این مطلب را هم بخوانید :

گفتاردوم: عوامل موثردربزهکاری نوجوانان(دانش آموزان) 27

گفتارسوم:دلایل بزهکاری درمدرسه…………………. 28

1- خانواده………………………………….. 28

2-محیط……………………………………… 29

3-همسالان……………………………………. 29

4- مربیان…………………………………… 30

مبحث سوم : مبانی نظری در بزهکاری

گفتار اول:نظریات اجتماعی……………………… 31

1-نظریه محرومیت مادری و بزهکاری بولبی………….. 31

2-نظریه یادگیری بزهکاری………………………. 31

3- نظریه تداعی افتراقی……………………….. 31

4- نظریه یادگیری اجتماعی……………………… 32

گفتار دوم: نظریه روانشناسانه………………….. 33

1-نظریه پرخاشگری رسانه ای…………………….. 33

2-نظریه رشد اخلاقی……………………………. 34

3-نظریه پیشگویی خودکام بخش……………………. 34

4-نظریه تعاملی  تورن بری……………………… 35

5-نظریه پایه سنی لوب و لمپسون…………………. 35

مبحث چهارم:تاثیرات تنبیه بر بزهکاری دانش آموزان

گفتار اول:تاثیرکوتاه مدت……………………… 36

1-واکنش فوری درمدرسه…………………………. 36

2-واکنش بیرون ازمدرسه………………………… 37

گفتار دوم:تاثیرات بلند مدت……………………. 38

1-برچسب زنی…………………………………. 38

2-مجرمیت……………………………………. 38

مبحث پنجم: اسناد موجود در ممنوعیت تنبیه

گفتاراول: آیات وروایات……………………….. 40

گفتاردوم: قوانین موضوعه………………………. 40

گفتارسوم: آیین نامه ها و بخشنامه ها……………. 41

بخش دوم: حقوق دانش­آموزان و نحوه­ی رفتار با آنان و پیشگیری

فصل اول: حقوق ورفتار

مبحث اول:حقوق کودک و دانش آموز

گفتار اول : حقوق اولیه……………………….. 44

1-حق هویت و تضمین های آن……………………… 44

2- حق تابعیت………………………………… 45

3- حق حمایت…………………………………. 45

4-حق عدم تبعیض………………………………. 46

5- حق تحصیل علم……………………………… 46

گفتار دوم : حقوق ثانویه………………………. 47

1-حق رفاه…………………………………… 47

2-حق برخورداری از خانواده…………………….. 48

3-حق اجتماعی شدن…………………………….. 48

4-حق مراقبت…………………………………. 49

5-حق حفاظت در برابر بی توجهی و سوء رفتار……….. 49

6-حق ترمیم بزه دیدگی…………………………. 50

مبحث دوم: کلیدهای رفتار با نوجوانان و دانش آموزان

گفتار اول: راهکارهای دینی و اجتماعی……………. 51

1- پرورش روحیه دین داری در کودکان……………… 51

2-آموزش مهارت های اجتماعی ……………………. 52

3- ایجاد اعتماد……………………………… 53

گفتار دوم: راهکارهای آموزشی در مدارس…………… 54

1- شناسایی اولیه کودکان………………………. 54

2- تهیه و اجرای برنامه مبارزه با رفتارهای نامناسب.. 55

3- تضمین حمایت از قربانیان رفتار نامناسب ………. 55

4- کمک به دانش آموزان خشونت گرا……………….. 56

گفتارسوم: راهکارهای تربیتی و معنوی کودکان ونوجوانان 57

الف: برنامه های پیش ازتولد……………………. 57

1-انتخاب همسر……………………………….. 57

2-روزی حلال………………………………….. 58

3-حق بقاء…………………………………… 58

4-نام گذاری کودک…………………………….. 59

5-خواندن ادعیه هنگام بارداری………………….. 60

ب: برنامه های پس از تولد……………………… 60

• خواندن اذان واقامه در گوش کودکان……………………….. 60
• حمایت و مراقبت از کودک در خانواده…………………… 61
• حمایت ومراقبت ازکودک دراجتماع…………………….. 61

مبحث سوم : نا رسایی­های روانی و توصیه های پیشگیرانه 

گفتار اول : نارسایی های روانی…………………. 62

• جهل .62
• سوءظن 62
• کینه ورزی 63
• بخل 63
• هوای نفس 64

گفتاردوم : توصیه های پیشگیرانه مقابله بانارسایی­های روانی 64

گفتار سوم: رویکردحمایتی پیشگیری……………….. 65

• توجه به آینده……………………………………. 65
• ارزشمند بودن اطفال……………………………………. 66
• کاهش بزهکاری………………………………………… 66

فصل دوم: آموزش و پرورش وپیشگیری

مبحث اول: اهداف و ساختار آموزش و پرورش

گفتاراول : آموزش و پرورش……………………… 68

1- تعریف آموزش و پرورش……………………….. 68

2- اهمیت اموزش و پرورش……………………….. 69

گفتاردوم: مسائل و هدف آموزش و پرورش……………. 69

گفتارسوم: محتوای آموزش و پرورش………………… 71

 

مبحث دوم : شمول آموزش و پرورش

گفتار اول : آموزش و پرورش و آموزه های دینی……… 72

گفتار دوم : آموزش و پرورش وآموزه های بین المللی…. 72

گفتار سوم : مبانی مشترک اسناد بین المللی وآموزش وپرورش   73

1-رایگان  بودن آموزش…………………………. 73

2-همگانی بودن آموزش………………………….. 73

3-رشد و کمال انسانی………………………….. 73

4-استقلال والدین درانتخاب نوع آموزش وپرورش………. 73

5-سهیم بودن دولت در آموزش و پرورش……………… 73

6-ممنوعیت هر گونه تنبیه در مدارس………………. 73

مبحث سوم: رده بندی مسائل آموزش و پرورش با پیشگیری رشد مدار

گفتار اول : رده بندی از نظر ارتباط هدف…………. 74

گفتار دوم : رده بندی از نظر بازده کاری…………. 74

گفتار سوم : رده بندی از نظر علت و ماهیت………… 74

فصل سوم: ساختار و تعالیم آموزش و پرورش برای تحقق پیشگیری رشد مدار

مبحث اول : ساختارها

گفتار اول : مدرسه……………………………. 76

گفتار دوم : معاونت پرورشی و تربیت بدنی…………. 76

گفتار سوم : هسته مشاوره و فعالیت های رشدی………. 77

1-مسئول پیشگیری……………………………… 77

2-مسئول آشنا سازی……………………………. 77

3-رشد تحصیلی – شغلی………………………….. 77

4-مشورت…………………………………….. 78

5-مشاوره شخصی و فردی…………………………. 78

مبحث دوم : تعلیمات آموزش و پرورش در اجرای پیشگیری با توجه به آموزه های دینی و قوانین و آیین نامه ها

گفتار اول : محیط های تحصیلی و اجتماعی شدن………. 78

1-تعلیم و تربیت و باز اجتماعی شدن……………… 79

2-سازماندهی توسط بزرگسالان و اجتماعی شدن………… 79

3-تفاوت های جنسی و اجتماعی شدن………………… 79

4-معلمان به عنوان الگو در اجتماعی شدن………….. 80

گفتار دوم : آموزه های دینی و اجتماعی شدن……….. 80

گفتارسوم: آموزه های بین المللی واجتماعی شدن…….. 80

1-مشارکت……………………………………. 80

2-آموزش در مدارس (معلمان)…………………….. 81

3-خانواده…………………………………… 81

4-جامعه…………………………………….. 81

گفتارچهارم: کنترل خشونت دانش آموزان……………. 81

گفتار پنجم : کنترل پرخشاگری دانش آموزان………… 82

گفتار ششم : آموزش های اخلاقی…………………… 82

مبحث سوم : پیشگیری در سطح خانواده

گفتار اول : آموزش خانواده ……………………. 83

گفتار دوم : دانش آموزان به عنوان پدران و مادران آینده    85

گفتار سوم : آموزه های دینی موثر برای آموزش خانواده. 86

مبحث چهارم : پیشگیری در سطح همسالان و محیط

گفتار اول : پیشگیری در سطح محیط تحصیلی و غیر تحصیلی 86

گفتاردوم : مدرسه و مسجد کانون پیشرفت محلی………. 87

گفتار سوم : آموزه های دینی و بین المللی برون مدرسه ای آموزش و پرورش………………………………………. 88

گفتار چهارم : پیشگیری محیطی و ساختارها…………. 89

1-معماری و طراحی مدرسه……………………….. 89

2-کنترل دانش آموزان با ابزار مدرن……………… 90

نتیجه و پیشنهادها……………………………. 92

فهرست منابع…………………………………. 96

 

 

 

چکیده

از دیرباز مناقشه برمیزان اثربخشی تنبیه میان دیدگاه­های مختلف روان شناختی، علوم تربیتی و اسلام وجود داشته است. تنبیه به معنای آگاهانیدن و واقف گردانیدن به چیزی آمده است. معمولاً روان­شناسان تنبیه را جایز نمی­دانند و برای آن عوارض نامطلوبی همچون ترس، عدم یادگیری رفتار درست، پرخاشگری نسبت به عامل تنبیه­کننده، جانشین شدن یک پاسخ نامطلوب به جای پاسخ  نامطلوب دیگر و الگو برداری از آن توسط دیگران بر می­شمارند.

تنبیه اطفال درغالب موارد در آیات وروایات و نزد علمای دینی و دانشمندان علوم مختلف امری مذموم بوده وحتی اگر در موارد بسیار کمی هم به آن اشاره داشتند اعتقادشان براین بود که تنبیه کودک باید به اندازه جرم وگناه او باشد، نه بیشتر ازآن؛ یعنی باید به میزان و مصلحت باشد و اگر کودک عقوبت رفتار اشتباه یا خلاف را نمی­داند و یا پیش ازتنبیه آگاه شد نباید او راتنبیه کرد. همچنین، نباید به خاطر تخلیه هیجانی کودک را مورد عتاب وتنبیه قرار داد بلکه بهتراست از روش­های جانشین تنبیه همچون افزایش سن رشد، گذشت زمان، و نادیده گرفتن استفاده کرد. در این راستا، مهمترین و مناسبترین بستر برای تحقق سیاست­های پیشگیرانه از تنبیه و بزهکاری که ممکن است در نتیجه تنبیه به وجود آید، آموزش وپرورش است.

آموزش و پرورش با در اختیار داشتن طیف گسترده­ای از کودکان و نوجوانان و دارا بودن ساختارهای مناسب درعرصه تعلیم وتربیت می­تواند با تفکیک عرف و عادات فرهنگی و اجتماعی و دینی جامعه با