پایان نامه ارشد: تاثیر آفتکشی، ضدتغذیه ای و دورکنندگی عصاره و پودر چند گونه گیاه دارویی روی شبپره هندی |
 |
1-3-1- خسارت آفات انباری………………………………. 4
1-3-2- روشهای کنترل آفات انباری……………………….. 4
1-3-2-1- امواج کوتاه الکترومغناطیسی………………….. 4
1-3-2-2- انرژی تابشی خورشید…………………………. 4
1-3-2-3- خشک کردن…………………………………….. 5
1-3-2-4- گرما………………………………………………. 5
1-3-2-5- سرما……………………………………………… 5
1-3-2-6-کنترل شیمیایی…………………………………… 5
1-3-3- تاریخچه استفاده از سموم گیاهی……………….. 7
1-3-4- میزان استفاده از حشره‌كش‌های گیاهی در دنیای امروز…….8
1-1-3-5- مشكل تامین منابع گیاهی مورد نیاز و کم دوام بودن در محیط…..8
2-1-3-5- مشكل استاندارد كردن عصارههای گیاهی استخراج شده……8
3-1-3-5- مشكلات ثبت حشره‌كش‌های گیاهی………. 8
1-3-6- نقش حشره‌كش‌های گیاهی در آینده…………. 9
فصـل دوم: مواد و روش کار
2-1- گیاهان مورد استفاده……………………………… 15
2-1-1- مریم گلی (Lamiaceae) Salvia officinalis L…..
2-1-2- بادرنجبویه؛ وارنگ بو (Lamiaceae) Melissa officinalis L……..
2-1-3- همیشه بهارکوهی (Astraceae) Calendula officinalis L…….
2-1-4- بابونه رومی (Astraceae) Chamaemelum nobile L…………
2-1-5- افسنطین (Astraceae) .Artemisia absinthium L……………
2-1-6- گردو ایرانی (Juglanceae) .Juglans regia L…………………..
2-2- جمعآوری گیاهان مورد مطالعه…………………. 18
2-3- تهیه عصارههای استنی و هگزانی……………. 21
2-4- پرورش شب پره هندی………………………….. 22
2-5- بررسی اثر حشرهکشی پودر گیاهان………….. 23
2-6- بررسی تاثیر حشرهکشی تماسی عصارههای هگزانی و استنی…..24
2-7- بررسی اثر دورکنندگی عصاره های گیاهی……. 25
1-3-1- خسارت آفات انباری………………………………. 4
1-3-2- روشهای کنترل آفات انباری……………………….. 4
1-3-2-1- امواج کوتاه الکترومغناطیسی………………….. 4
1-3-2-2- انرژی تابشی خورشید…………………………. 4
1-3-2-3- خشک کردن…………………………………….. 5
1-3-2-4- گرما………………………………………………. 5
1-3-2-5- سرما……………………………………………… 5
1-3-2-6-کنترل شیمیایی…………………………………… 5
1-3-3- تاریخچه استفاده از سموم گیاهی……………….. 7
1-3-4- میزان استفاده از حشره‌كش‌های گیاهی در دنیای امروز…….8
1-1-3-5- مشكل تامین منابع گیاهی مورد نیاز و کم دوام بودن در محیط…..8
2-1-3-5- مشكل استاندارد كردن عصارههای گیاهی استخراج شده……8
3-1-3-5- مشكلات ثبت حشره‌كش‌های گیاهی………. 8
1-3-6- نقش حشره‌كش‌های گیاهی در آینده…………. 9
فصـل دوم: مواد و روش کار
2-1- گیاهان مورد استفاده……………………………… 15
2-1-1- مریم گلی (Lamiaceae) Salvia officinalis L…..
2-1-2- بادرنجبویه؛ وارنگ بو (Lamiaceae) Melissa officinalis L……..
2-1-3- همیشه بهارکوهی (Astraceae) Calendula officinalis L…….
2-1-4- بابونه رومی (Astraceae) Chamaemelum nobile L…………
2-1-5- افسنطین (Astraceae) .Artemisia absinthium L……………
2-1-6- گردو ایرانی (Juglanceae) .Juglans regia L…………………..
2-2- جمعآوری گیاهان مورد مطالعه…………………. 18
2-3- تهیه عصارههای استنی و هگزانی……………. 21
2-4- پرورش شب پره هندی………………………….. 22
2-5- بررسی اثر حشرهکشی پودر گیاهان………….. 23
2-6- بررسی تاثیر حشرهکشی تماسی عصارههای هگزانی و استنی…..24
2-7- بررسی اثر دورکنندگی عصاره های گیاهی……. 25
2-8- بررسی تاثیر عصارهها روی شاخصهای تغذیهای….. 26
فصل سوم: نتایج
3-1- بررسی تاثیر حشرهشی پودر گیاهان مختلف روی شب پره هندی….30
3-1-1- تاثیر روی لارو……………………………………. 30
3-1-2- تاثیر روی میزان تخم ریزی……………………… 31
3-1-3- تاثیر روی طول دوره لاروی……………………… 31
3-1-4- تاثیر روی طول دوره شفیرگی…………………. 32
3-1-5- تاثیر پودر گیاهان روی طول عمر………………. 33
3-2- اثر حشرهکشی عصارهها روی لارو سن آخر شب پره هندی….33
3-2-1- تاثیر حشرهکشی عصارههای استنی روی لارو…..33
3-2-2- تاثیر حشرهکشی عصارههای هگزانی روی لارو…… 34
3-2-3- تاثیر حشرهکشی عصارههای استنی روی شفیره……. 35
3-2-4- تاثیر حشرهکشی عصاره های هگزانی روی شفیره…… 35
3-3- بررسی تاثیر دورکنندگی عصارهای استنی و هگزانی روی لارو شب پره هندی……36
3-4- برسی تاثیر عصارههای گیاهی روی شاخصهای غذایی……..38
3-4-1- تاثیر عصارههای استنی و هگزانی روی نرخ رشد نسبی (RGR) شب پره هندی…..38
3-4-2- تاثیر عصارههای استنی و هگزانی بر نرخ نسبی مصرف غذا (RCR) لارو….39
فصل چهارم: بحث
4-1- تاثیر حشرهشی پودر گیاهان مختلف روی شب پره هندی…… 42
4-2- اثر حشرهکشی عصارهها روی لارو سن آخر شب پره هندی….. 43
4-3- تاثیر دورکنندگی و جلب کنندگی عصارههای استنی و هگزانی روی لارو شب پره هندی….44
4-4- تاثیر عصاره ها روی شاخصهای تغذیهای لارو 15 روزه شب پره هندی…..45
فصل پنجم :نتیجه گیری و پیشنهادات
5-2- پیشنهادات…………………………………………………… 49
منابع و ماخذ………………………………………………………… 50
چکیده:
استفاده وسیع از حشرهکشهای شیمیایی سبب به وجود آمدن جمعیتهای مقاوم به این حشرهکشها و همچنین آلودگی زیست محیطی گردیده است. به همین دلیل امکان استفاده از حشرهکشهای گیاهی علیه آفات انباری در سالهای اخیر بسیار مورد توجه قرار گرفته است. یکی از این آفات انباری شبپرههندی Plodia interpunctella (Hübner) است که باعث تخریب محصولات انباری میشود. در این تحقیق اثرات حشرهکشی عصارههای استنی و هگزانی 5 گونه گیاه دارویی همیشه بهار، Calendula officinalis L.، افسنطین، Artemisia absinthium L.، بادرنجبویه، Melissa officinalis L.، مریمگلی، Salvia officinalis L.، بابونه، Chamaemel nobile L.، و همچنین پوست سبز میوهی گردوی ایرانی،L. regia Juglans روی شبپره هندی مورد بررسی قرار گرفت. حشرات مورد آزمایش در شرایط کنترل شده (حرارت2 ± 27 درجه سلسیوس و رطوبت نسبی 5 ± 65 درصد) پرورش داده شدند، عصارهگیری به روش پودر کردن اندام گیاهی و حل کردن در حلال و سپس صاف کردن انجام شد. بررسی تاثیر حشرهکشی پودر گیاهان مورد نظر روی لارو شبپره هندی نشان داد بهترین گیاه برای تلفات لاروی و کاهش طول دوره شفیرگی مربوط به پودر بادرنجبویه بوده است، بهترین گیاه برای بازدارندگی از تخمریزی مربوط به پودر بابونه، و بهترین گیاه برای کاهش طول دوره لاروی مربوط به پودر مریم گلی بوده است. اثر حشرهکشی عصارهها روی لارو سن آخر شبپره هندی نشان داد بالاترین درصد تلفات لاروی در عصارههای استنی، مربوط به عصاره افسنطین و در عصاره هگزانی مربوط به عصاره همیشهبهار بوده است. عصارههای استنی تاثیر معنیداری روی تلفات در مرحله شفیرگی ایجاد نکرده و عصاره هگزانی مریم گلی بالاترین درصد تلفات در مرحله شفیرگی را ایجاد کرده است. همچنین میزان RGR و RCR در تیمارهای عصارهها نسبت به شاهد کاهش یافت و همه تیمارها اختلاف معنیدار با شاهد در سطح 1 درصد نشان دادند اما بین گیاهان اختلاف معنیداری مشاهده نشد. میزان FDI در هیچکدام از تیمارها اختلاف معنیداری را با شاهد نشان نداد. ولی میزانECI در تیمارهای عصارهها نسبت به شاهد اختلاف معنیداری را نشان داد. همچنین همه عصارههای مورد نظر دارای تاثیر دورکنندگی نسبتا” خوبی روی لارو سن آخر شبپره هندی بودند.
فصل اول: مقدمه و مروری بر تحقیقات گذشته
1-1- مقدمه
بیش از 600 گونه آفت از سخت بالپوشان، 700 گونه از بالپولکداران و 355 گونه از کنهها به محصولات انباری خسارت زده و باعث کاهش کیفیت و کمیت آنها میشوند. بعلاوه وجود بقایای حشرات در محصولات غذایی انبار شده باعث کاهش کیفیت آنها میشود (راجندران و اسریران جینی[1]، 2008).
حمله آفات انباری و کم توجهی به اصول نگهداری فرآورده‌های کشاورزی گاهی زیانهای کیفی بسیار مهمی را به دنبال میآورد که سبب تغییر ترکیب شیمیایی، رنگ و مزه محصول شده و ارزش تجاری و مرغوبیت آن را به شدت کاهش میدهد. زیانهای کیفی گاهی بصورت از بین رفتن ویتامینها و دیگر عناصر اصلی محصول بروز میکند. آفات انباری علاوه بر زیانهای کمی و کیفی، بهداشت مصرف کنندگان را نیز به مخاطره میاندازند و گاهی مشکلات بهداشتی قابل توجهی را نیز در مصرف‌کنندگان، اعم از انسان، دام و طیور اختلالات گوارشی شدیدی ایجاد میکند (فاطمی زاده، 1382).
كنترل صحیح آفات در انبارها یكی از مهمترین عوامل حفاظت مواد غذایی تأمین کننده عناصر غذایی مهم و مورد نیاز بدن از جمله حبوبات و غلات است. آفات انباری یكی از معضلات مهم در انبارداری این محصولات هستند كه پس از برداشت تا زمان مصرف در انبار نگهداری میشوند. علت عمده خسارت بالای این دسته آفات قدرت تكثیر بالا، همهجازی بودن و چندخواری آنها است تا جایی كه در انبارهایی با شرایط سنتی میزان خسارت تا 80 درصد گزارش شده است. در اکثر سیستمهای انبارداری استفاده از سموم تنفسی اقتصادیترین روش مدیریت آفات انباری است. روش تدخین مطلوب باید هیچ باقیمانده خطرناک برای انسان نداشته باشد همچنین روی کیفیت و طعم ماده غذایی یا مراحل فرآوری محصول تاثیر سوء نداشته باشد. همچنین مواد تدخینی باید از نظر بیولوژیکی فعال بوده و یا توسط دانهها جذب و قابلیت اشتعال یا تجمع نداشته باشند (لی و همکاران[2] 2001).
با توجه به اهمیت اقتصادی و ممنوعیت استفاده از گاز متیل بروماید یافتن یک روش جایگزین ایمن، مناسب، اقتصادی و پایدار جهت کنترل و کاهش خسارت این آفات ضروری بنظر میرسد. روشهای متعددی برای نیل به این هدف وجود دارد .بکارگیری سموم تدخینی به دلیل انتشار و نفوذ آنها به درون توده محصول در میان روشهای متعدد مبارزه با آفات انباری، موثرترین روش محسوب میشود. در چند سال اخیر بکارگیری بعضی از سموم تدخینی کنار گذاشته شده است. متیل بروماید از جمله سموم تدخینی میباشد که سبب تخریب لایه ازون میشود و به همین سبب توسط سازمان حفاظت محیط زیست ایالت متحده آمریکا به عنوان دسته اول تخریب کنندههای لایه ازون طبقهبندی شده است . طبق برنامهریزی جهانی در کشورهای توسعه یافته تا سال ۲۰۰۵ و در کشورهای در حال توسعه تا سال ۲۰۱۵ باید مصرف این سم متوقف شود (لی و همکاران، 2001).
پس از آنکه متیل بروماید عامل تخریبی لایه ازون شناخته شد ، استفاده از فسفین رواج بیشتری یافت و عدم توجه به استانداردهای تدخین باعث بروز مقاومتهای بیشتری در آفات نسبت به فسفین گردید به طوری که در ۴۵ کشور جهان گزارشاتی از مقاومت آفات انباری در برابر سم فسفین منتشر شده است. از این رو جستجو برای یافت جایگزین مناسب برای سموم فوق اجتنابناپذیر است (فیلد[3]، 1998).
اسانسها و عصارههای گیاهی یکی از جایگزینهای مناسب برای ترکیبات شیمیایی مصنوعی تلقی میشوند که کمترین خطر را برای انسان و محیط زیست دارند. اما هنوز ترکیبی که جایگزین مناسبی برای متیل بروماید بوده و دامنه تاثیر وسیع داشته و ارزان قیمت بوده و قابلیت استفاده در سطوح گسترده را داشته باشد پیدا نشده است (راجندران[4]، 2001).
ترکیبات با منشاء گیاهی میتوانند به عنوان جایگزین مناسب ترکیبات شیمیایی، به ویژه در کشورهای در حال توسعه، مصرف شوند (ناوارو و همکاران[5]، 2001).
2-8- بررسی تاثیر عصارهها روی شاخصهای تغذیهای….. 26
فصل سوم: نتایج
3-1- بررسی تاثیر حشرهشی پودر گیاهان مختلف روی شب پره هندی….30
3-1-1- تاثیر روی لارو……………………………………. 30
3-1-2- تاثیر روی میزان تخم ریزی……………………… 31
3-1-3- تاثیر روی طول دوره لاروی……………………… 31
3-1-4- تاثیر روی طول دوره شفیرگی…………………. 32
3-1-5- تاثیر پودر گیاهان روی طول عمر………………. 33
3-2- اثر حشرهکشی عصارهها روی لارو سن آخر شب پره هندی….33
3-2-1- تاثیر حشرهکشی عصارههای استنی روی لارو…..33
3-2-2- تاثیر حشرهکشی عصارههای هگزانی روی لارو…… 34
3-2-3- تاثیر حشرهکشی عصارههای استنی روی شفیره……. 35
3-2-4- تاثیر حشرهکشی عصاره های هگزانی روی شفیره…… 35
3-3- بررسی تاثیر دورکنندگی عصارهای استنی و هگزانی روی لارو شب پره هندی……36
3-4- برسی تاثیر عصارههای گیاهی روی شاخصهای غذایی……..38
3-4-1- تاثیر عصارههای استنی و هگزانی روی نرخ رشد نسبی (RGR) شب پره هندی…..38
3-4-2- تاثیر عصارههای استنی و هگزانی بر نرخ نسبی مصرف غذا (RCR) لارو….39
فصل چهارم: بحث
4-1- تاثیر حشرهشی پودر گیاهان مختلف روی شب پره هندی…… 42
4-2- اثر حشرهکشی عصارهها روی لارو سن آخر شب پره هندی….. 43
4-3- تاثیر دورکنندگی و جلب کنندگی عصارههای استنی و هگزانی روی لارو شب پره هندی….44
4-4- تاثیر عصاره ها روی شاخصهای تغذیهای لارو 15 روزه شب پره هندی…..45
فصل پنجم :نتیجه گیری و پیشنهادات
5-2- پیشنهادات…………………………………………………… 49
منابع و ماخذ………………………………………………………… 50
چکیده:
استفاده وسیع از حشرهکشهای شیمیایی سبب به وجود آمدن جمعیتهای مقاوم به این حشرهکشها و همچنین آلودگی زیست محیطی گردیده است. به همین دلیل امکان استفاده از حشرهکشهای گیاهی علیه آفات انباری در سالهای اخیر بسیار مورد توجه قرار گرفته است. یکی از این آفات انباری شبپرههندی Plodia
این مطلب را هم بخوانید :
این مطلب را هم بخوانید :
interpunctella (Hübner) است که باعث تخریب محصولات انباری میشود. در این تحقیق اثرات حشرهکشی عصارههای استنی و هگزانی 5 گونه گیاه دارویی همیشه بهار، Calendula officinalis L.، افسنطین، Artemisia absinthium L.، بادرنجبویه، Melissa officinalis L.، مریمگلی، Salvia officinalis L.، بابونه، Chamaemel nobile L.، و همچنین پوست سبز میوهی گردوی ایرانی،L. regia Juglans روی شبپره هندی مورد بررسی قرار گرفت. حشرات مورد آزمایش در شرایط کنترل شده (حرارت2 ± 27 درجه سلسیوس و رطوبت نسبی 5 ± 65 درصد) پرورش داده شدند، عصارهگیری به روش پودر کردن اندام گیاهی و حل کردن در حلال و سپس صاف کردن انجام شد. بررسی تاثیر حشرهکشی پودر گیاهان مورد نظر روی لارو شبپره هندی نشان داد بهترین گیاه برای تلفات لاروی و کاهش طول دوره شفیرگی مربوط به پودر بادرنجبویه بوده است، بهترین گیاه برای بازدارندگی از تخمریزی مربوط به پودر بابونه، و بهترین گیاه برای کاهش طول دوره لاروی مربوط به پودر مریم گلی بوده است. اثر حشرهکشی عصارهها روی لارو سن آخر شبپره هندی نشان داد بالاترین درصد تلفات لاروی در عصارههای استنی، مربوط به عصاره افسنطین و در عصاره هگزانی مربوط به عصاره همیشهبهار بوده است. عصارههای استنی تاثیر معنیداری روی تلفات در مرحله شفیرگی ایجاد نکرده و عصاره هگزانی مریم گلی بالاترین درصد تلفات در مرحله شفیرگی را ایجاد کرده است. همچنین میزان RGR و RCR در تیمارهای عصارهها نسبت به شاهد کاهش یافت و همه تیمارها اختلاف معنیدار با شاهد در سطح 1 درصد نشان دادند اما بین گیاهان اختلاف معنیداری مشاهده نشد. میزان FDI در هیچکدام از تیمارها اختلاف معنیداری را با شاهد نشان نداد. ولی میزانECI در تیمارهای عصارهها نسبت به شاهد اختلاف معنیداری را نشان داد. همچنین همه عصارههای مورد نظر دارای تاثیر دورکنندگی نسبتا” خوبی روی لارو سن آخر شبپره هندی بودند.
فصل اول: مقدمه و مروری بر تحقیقات گذشته
1-1- مقدمه
بیش از 600 گونه آفت از سخت بالپوشان، 700 گونه از بالپولکداران و 355 گونه از کنهها به محصولات انباری خسارت زده و باعث کاهش کیفیت و کمیت آنها میشوند. بعلاوه وجود بقایای حشرات در محصولات غذایی انبار شده باعث کاهش کیفیت آنها میشود (راجندران و اسریران جینی[1]، 2008).
حمله آفات انباری و کم توجهی به اصول نگهداری فرآورده‌های کشاورزی گاهی زیانهای کیفی بسیار مهمی را به دنبال میآورد که سبب تغییر ترکیب شیمیایی، رنگ و مزه محصول شده و ارزش تجاری و مرغوبیت آن را به شدت کاهش میدهد. زیانهای کیفی گاهی بصورت از بین رفتن ویتامینها و دیگر عناصر اصلی محصول بروز میکند. آفات انباری علاوه بر زیانهای کمی و کیفی، بهداشت مصرف کنندگان را نیز به مخاطره میاندازند و گاهی مشکلات بهداشتی قابل توجهی را نیز در مصرف‌کنندگان، اعم از انسان، دام و طیور اختلالات گوارشی شدیدی ایجاد میکند (فاطمی زاده، 1382).
كنترل صحیح آفات در انبارها یكی از مهمترین عوامل حفاظت مواد غذایی تأمین کننده عناصر غذایی مهم و مورد نیاز بدن از جمله حبوبات و غلات است. آفات انباری یكی از معضلات مهم در انبارداری این محصولات هستند كه پس از برداشت تا زمان مصرف در انبار نگهداری میشوند. علت عمده خسارت بالای این دسته آفات قدرت تكثیر بالا، همهجازی بودن و چندخواری آنها است تا جایی كه در انبارهایی با شرایط سنتی میزان خسارت تا 80 درصد گزارش شده است. در اکثر سیستمهای انبارداری استفاده از سموم تنفسی اقتصادیترین روش مدیریت آفات انباری است. روش تدخین مطلوب باید هیچ باقیمانده خطرناک برای انسان نداشته باشد همچنین روی کیفیت و طعم ماده غذایی یا مراحل فرآوری محصول تاثیر سوء نداشته باشد. همچنین مواد تدخینی باید از نظر بیولوژیکی فعال بوده و یا توسط دانهها جذب و قابلیت اشتعال یا تجمع نداشته باشند (لی و همکاران[2] 2001).
با توجه به اهمیت اقتصادی و ممنوعیت استفاده از گاز متیل بروماید یافتن یک روش جایگزین ایمن، مناسب، اقتصادی و پایدار جهت کنترل و کاهش خسارت این آفات ضروری بنظر میرسد. روشهای متعددی برای نیل به این هدف وجود دارد .بکارگیری سموم تدخینی به دلیل انتشار و نفوذ آنها به درون توده محصول در میان روشهای متعدد مبارزه با آفات انباری، موثرترین روش محسوب میشود. در چند سال اخیر بکارگیری بعضی از سموم تدخینی کنار گذاشته شده است. متیل بروماید از جمله سموم تدخینی میباشد که سبب تخریب لایه ازون میشود و به همین سبب توسط سازمان حفاظت محیط زیست ایالت متحده آمریکا به عنوان دسته اول تخریب کنندههای لایه ازون طبقهبندی شده است . طبق برنامهریزی جهانی در کشورهای توسعه یافته تا سال ۲۰۰۵ و در کشورهای در حال توسعه تا سال ۲۰۱۵ باید مصرف این سم متوقف شود (لی و همکاران، 2001).
پس از آنکه متیل بروماید عامل تخریبی لایه ازون شناخته شد ، استفاده از فسفین رواج بیشتری یافت و عدم توجه به استانداردهای تدخین باعث بروز مقاومتهای بیشتری در آفات نسبت به فسفین گردید به طوری که در ۴۵ کشور جهان گزارشاتی از مقاومت آفات انباری در برابر سم فسفین منتشر شده است. از این رو جستجو برای یافت جایگزین مناسب برای سموم فوق اجتنابناپذیر است (فیلد[3]، 1998).
اسانسها و عصارههای گیاهی یکی از جایگزینهای مناسب برای ترکیبات شیمیایی مصنوعی تلقی میشوند که کمترین خطر را برای انسان و محیط زیست دارند. اما هنوز ترکیبی که جایگزین مناسبی برای متیل بروماید بوده و دامنه تاثیر وسیع داشته و ارزان قیمت بوده و قابلیت استفاده در سطوح گسترده را داشته باشد پیدا نشده است (راجندران[4]، 2001).
ترکیبات با منشاء گیاهی میتوانند به عنوان جایگزین مناسب ترکیبات شیمیایی، به ویژه در کشورهای در حال توسعه، مصرف شوند (ناوارو و همکاران[5]، 2001).
فرم در حال بارگذاری ...
|
[سه شنبه 1399-07-01] [ 12:14:00 ب.ظ ]
|
