1-2 .بیان مسئله…………………………………………………………………………………………………………..2

1-3 .ضرورت انجام تحقیق ………………………………………………………………………………………….5

1-4 .هدف تحقیق ……………………………………………………………………………………………………..7

1-4-1 . هدف کلی ……………………………………………………………………………………………………7

1-4-2 .هدفهای جزئی ……………………………………………………………………………………………….7

1-5 .سوالات تحقیق……………………………………………………………………………………………………7

1-5-1 .سوال اصلی ……………………………………………………………………………………………………7

1-5-2 .سوالات فرعی ………………………………………………………………………………………………..7

1-6 .تعریف مفاهیم و اصطلاحات…………………………………………………………………………………8

1-6-1 .تعریف نظری …………………………………………………………………………………………………8

1-6-2 .تعریف عملیاتی ………………………………………………………………………………………………9

1-7. استفاده کنندگان از طرح ……………………………………………………………………………………..9

فصـل دوم : پیشـینه تحقیـق

مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………..10

بخش اول ……………………………………………………………………………………………………………….10

2-1 .مبانی نظری ……………………………………………………………………………………………………..12

2-1-1 .فعالیت های اوقات فراغت………………………………………………………………………………12

2-1-2 .اهداف کانون ………………………………………………………………………………………………12

2-1-3. ماهیت وجودی کانون ها ………………………………………………………………………………..13

2-1-4. ویژگی های کانون ………………………………………………………………………………………..14

2-1-5. سیاست ها ……………………………………………………………………………………………………14

2-1-6. ماهیت برنامه ها …………………………………………………………………………………………….15

2-1-7 .اصول سیاست کانون ……………………………………………………………………………………..16

2-1-8 .ویژگی های مهم کانون …………………………………………………………………………………17

2-1-9 .برنامه های کانون ………………………………………………………………………………………….18

2-1-9-1 .برنامه های عمومی …………………………………………………………………………………….18

2-1-9-2 .کارگاه های آموزشی ………………………………………………………………………………..19

2-1-9-3 .انجمن ها …………………………………………………………………………………………………19

 

2-1-9-3-1 .حوزه انجمن…………………………………………………………………………………………19

2-1-9-3-2 . اهداف ………………………………………………………………………………………………20

2-1-9-3-3 . اصول حاکم بر انجمن …………………………………………………………………………..20

2-1-9-3-4 . تعریف انجمن ……………………………………………………………………………………..20

2-1-9-3-5  .وظایف عمومی انجمن ………………………………………………………………………….21

2-1-9-3-6 .وظایف اختصاصی انجمن ……………………………………………………………………….23

2-1-9-3-7  .ارکان انجمن ……………………………………………………………………………………….30

بخش دوم ………………………………………………………………………………………………………………35

2-2 .نیازهای انسان از دیدگاه دانشمندان ………………………………………………………………………35

بخش سوم ………………………………………………………………………………………………………………43

2-3 .پیشینه تحقیق ………………………………………………………………………………………………….. 43

2-3-1 .تحقیقات انجام شده در داخل کشور………………………………………………………………….43

2-3-2 .تحقیقات انجام شده در خارج از کشور …………………………………………………………….50

2-4 .خلاصه فصل دوم ……………………………………………………………………………………………..53

2-5 .چارچوب نظری پژوهش ……………………………………………………………………………………54

2-6 .مدل تحلیلی پژوهش …………………………………………………………………………………………55

فصـل سـوم : روش تحقیـق

مقدمه …………………………………………………………………………………………………………………….56

3 . روش اجرای تحقیق ……………………………………………………………………………………………..56

3-1 . نوع تحقیق ……………………………………………………………………………………………………..56

3-2 . انواع متغیر ………………………………………………………………………………………………………56

3-3 . داده های مورد نظر …………………………………………………………………………………………..56

3-4 . شیوه های جمع آوری داده ها …………………………………………………………………………….56

3-5 . ابزارهای تحقیق ……………………………………………………………………………………………….57

3-6 . تعریف جامعه آماری ، حجم نمونه ……………………………………………………………………..57

3-7 . روایی ……………………………………………………………………………………………………………57

3-8 . پایانی …………………………………………………………………………………………………………….57

3-9 . روش تجزیه و تحلیل داده ها………………………………………………………………………………58

این مطلب را هم بخوانید :

 

فصـل چهـارم : تجـزیه و تحلیـل داده هـا

مقدمه …………………………………………………………………………………………………………………….59

4-1 .تاثیر فعالیت ها بر رفع نیازهای عمومی …………………………………………………………………..59

4-2-1 .تاثیر نشست ها در رفع نیازهای به گروه محبت ……………………………………………………62

4-2-1-1 . تاثیر فعالیت بر پذیرش مسئولیت اجتماعی …………………………………………………….64

4-2-1-2 . تاثیر فعالیت ها بر تمایل به صحنه های اجتماعی ……………………………………………..67

4-2-1-3 . تاثیر فعالیت ها بر میزان آشنایی با برنامه های تحقیقاتی ……………………………………69

4-2-1-4 .تاثیر فعالیت ها بر میزان آگاهی مذهبی ………………………………………………………….72

4-2-1-5  .تاثیر فعالیت ها بر میزان آشنایی با کلام وحی …………………………………………………74

4-2-2 .تاثیر فعالیت ها بر رفع نیازهای فیزیولوژیک ……………………………………………………….76

4-2-3  .تاثیر فعالیت ها بر رفع نیاز توانمندی علمی ………………………………………………………..79

4-2-3-1 .تاثیر فعالیت ها بر میزان فعالیت های علمی ……………………………………………………..81

4-2-3-2 .تاثیر فعالیت ها بر میزان توانمندی فردی ………………………………………………………..84

4-2-3-3  .تاثیر فعالیت ها بر میزان اطلاعات نرم افزاری …………………………………………………86

4-2-4  .تاثیر فعالیت ها بر نیازهای خویشتن شناسی ………………………………………………………..89

4-2-4-1 .تاثیر فعالیت ها بر رفتارهای صحیح اجتماعی ………………………………………………….91

4-2-4-2  .تاثیر فعالیت ما بر رشد اجتماعی ………………………………………………………………….94

4-2-4-3 .تاثیر فعالیت بر روحیه همکاران و تعاون …………………………………………………………96

4-2-4-4 .تاثیر فعالیت ها بر میزان خویشتن شناسی ………………………………………………………..99

4-2-4-5 . تاثیر فعالیت ها بر حدود ذوق ادبی …………………………………………………………….101

 

فصـل پنجـم : بـحث و نتیجـه گیـری

مقدمه …………………………………………………………………………………………………………………..104

5- بررسی سوال های تحقیق …………………………………………………………………………………….104

5-1 . سوال فرعی اول …………………………………………………………………………………………….105

5-1-1 . پذیرش مسئولیت اجتماعی …………………………………………………………………………..106

5-1-2 . فعالیت در صحنه های اجتماعی …………………………………………………………………….106

5-1-3 . برنامه های تحقیقاتی …………………………………………………………………………………..107

5-1-4 . آگاهی های مذهبی ……………………………………………………………………………………107

5-1-5 . کلام وحی ……………………………………………………………………………………………….108

5-2 . سوال فرعی دوم …………………………………………………………………………………………….108

5-3 . سوال فرعی سوم ……………………………………………………………………………………………109

5-3-1 . فعالیت های علمی ………………………………………………………………………………………110

5-3-2 . توانمندی فردی …………………………………………………………………………………………110

5-3-3 . اطلاعات نرم افزاری …………………………………………………………………………………..111

5-4 . سوال فرعی چهارم …………………………………………………………………………………………111

5-4-1 . رفتارهای صحیح اجتماعی …………………………………………………………………………..112

5-4-2 . رشد اجتماعی ……………………………………………………………………………………………112

5-4-3 . همکاری و تعاون ……………………………………………………………………………………….113

5-4-4 . میزان خودیابی …………………………………………………………………………………………..114

5-4-5 . حدود ذوق ادبی ………………………………………………………………………………………..114

5-5 . بحث و بررسی ………………………………………………………………………………………………115

5-5-1 . نتیجه سوال فرعی اول …………………………………………………………………………………115

5-5-1-1 . بررسی مسئولیت  اجتماعی ……………………………………………………………………….116

5-5-1-2 . بررسی صحنه های اجتماعی …………………………………………………………………….116

5-5-1-3 . بررسی برنامه های تحقیقاتی …………………………………………………………………….116

5-5-1-4 .بررسی آگاهی های مذهبی ……………………………………………………………………….116

5-5-1-5 . بررسی آشنایی با کلام وحی …………………………………………………………………….117

5-5-2 . بررسی سوال فرعی دوم ………………………………………………………………………………117

5-5-3 . بررسی سوال فرعی سوم ………………………………………………………………………………117

5-5-3-1 . بررسی فعالیت های علمی ………………………………………………………………………..117

5-5-3-2 . بررسی توانمندی فردی ……………………………………………………………………………118

5-5-3-3 . بررسی اطلاعات نرم افزاری………………………………………………………………………118

5-5-4 . بررسی سوال فرعی چهارم …………………………………………………………………………..118

5-5-4-1 .بررسی رفتارهای صحیح اجتماعی ………………………………………………………………118

5-5-4-2 .بررسی رشد اجتماعی ………………………………………………………………………………118

5-5-4-3 .بررسی روحیه همکاری و تعاون …………………………………………………………………119

5-5-4-4 .بررسی میزان خویشتن شناسی ……………………………………………………………………119

5-5-4-5  .بررسی حدود ذوق ادبی ………………………………………………………………………….119

5-5. محدودیت های تحقیق …………………………………………………………………………………….124

5-6. پیشنهادها……………………………………………………………………………………………………….124

مقدمه:

اوقات فراغت را می توان مهمترین و دلپذیرترین اوقات انسان ها دانست. این اوقات برای مومنین لحظه ی نیایش با معبود، برای عالمان دقایق تفکر و تامل و برای هنرمندان زمان ساختن و ابداع و اختراع است در عین حال برای عده ای نیز این اوقات به جای فراغت ملال آورترین لحظه هاست. (ظهیری و افتخاری،  1385: 12)

اوقات فراغت از دیدگاه عالمان، جامعه شناسان و دانشمندان به حدی مهم است که معتقدند، موجودیت و اصالت فرهنگ های جامعه بر مبنای فرصت ها و اوقات فراغت افرادی که در آن جامعه زندگی می کنند پی ریزی شده است. (ظهیری و افتخاری،  1385: 13)

حضرت علی (ع) می فرماید:

از دست دادن فرصت، اندوهبار است. (دشتی، 1375 : 653)

پرکردن اوقات فراغت دانش آموزان و برنامه ریزی برای هدایت رفتاری و شکوفا کردن استعدادهای خداداد آنان از ارکان فلسفه وجودی معاونت پژوهشی وزارت آموزش و پرورش است. فضای مدرسه هر چند از امکانات پرورشی و مربیان کارآمد هم برخوردار باشد به تنهایی نمی‌تواند پاسخگوی نیازهای روانی وتربیتی کودکان و نوجوانان باشد. دانش آموزان ساعاتی را در مدرسه به آموزش و فراگیری دروس دارند و بخشی دیگر از اوقات را در خانه و در کنار والدین می‌گذرانند. علاوه بر این دو برهه، زمان دیگری نیز وجود دارد که در رشد استعدادها یا ایجاد مشکلات روانی و رفتاری آنان نقش چشمگیری دارد و آن وقتی است که دانش آموزان نه در خانه اند و نه در مدرسه بلکه به مقتضای سن وسال در جمع همسالان و دوستان می بایستی اوقات خود را در اماکنی که تحت نظارت مربیان متعهد و مجرب و کارشناس و امور کودکان و نوجوانان و جوانان اداره می شود پر و غنی نمایند. ( دفتر مرکزی کانون ها، 1370 )

اندیشه تاسیس و راه اندازی کانون های فرهنگی، تربیتی ریشه در همین برداشت ها دارد. کانون‌های فرهنگی و تربیتی با استفاده از زمینه های متنوع فرهنگی، هنری، ادبی،گام هایی را در جهت وصول به اهداف عالیه خود بر می دارد. نیازهای جسمی و روانی و اخلاقی دانش آموزان ایجاب می کند که برنامه ریزی لازم و دقیق برای پاسخ به آن احتیاجات از طرف دستگاه های ذیربط صورت گیرد و نسبت به سازندگی و ایجاد فضاهای پرورشی با جاذبه برای نوجوانان و جوانان مبادرت گردد و برای آنان امکانات و برنامه های پرورشی کارآمد مهیا شود همچنین باید آنان را در جریان رشد و سازندگی کشور سهیم نمود و به کار گرفت و در امور اجتماعی و سیاسی جامعه دخالت داد و به حساب آورد. تشکیل کانون های فرهنگی تربیتی توسط وزارت آموزش و پرورش گامی است در این راستا و سرآغازی است برای پیدایش یک تحول که باید با برنامه‌ریزی‌های اصولی و صحیح به سر منزل مقصود برسد. از طرفی ویژگی های فرهنگی کشور و نیازهای گسترده نسل جدید اعم از کودک و نوجوان و جوان و همچنین توسعه کانون ها چنین اقتضا می‌کند که در زمینه برنامه ریزی محتوایی و اجرایی دقت نظر کافی مبذول شود. بدیهی است هرگونه سیاست گذاری و برنامه ریزی برای رسیدن به وضع مطلوب نیاز به شناخت وضع موجود می باشد. یعنی شناخت نیاز ها، تمایلات،  علاقه و گرایش ها و نگرش دانش آموزان به انواع فعالیت های فوق برنامه و فراغت و برنامه ریزی و تدارک امکانات لازم یک ضرورت برای کانون‌های فرهنگی و تربیتی می باشد.

کانون های فرهنگی تربیتی به عنوان یکی از متولیان امر تعلیم و تربیت دانش آموزان به خصوص در اوقات فراغت آنها می باشد و از آنجا که هدف نهایی این کانون ها رشد همه جانبه استعدادهای دانش آموزان در رسیدن به مقصد نهایی در این پژوهش سعی شده است. میزان دستیابی این کانون ها به اهدافشان با توجه به نیازهای اصلی آنها بررسی شود.

موضوع پژوهش:

میزان تاثیر فعالیت های کانون های فرهنگی تربیتی بر رفع نیاز های دانش آموزان مقطع متوسطه از دیدگاه اولیاء دانش آموزان شهر کرمان.

1-2. بیان مسئله:

سرمایه گذاری مادی و معنوی برای رشد سالم و تربیت صحیح کودکان و نوجوانان و جوانان، در واقع اساسی ترین و مهم ترین سرمایه گذاری خانوادگی و اجتماعی و مالی می باشد. این سرمایه‌گذاری از جنبه های مختلف انسانی، فرهنگی، اخلاقی، اجتماعی و اقتصادی حائز اهمیت می باشد. توجه به نوجوانان مستلزم تأمین نیازهای زیستی، روانی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی آنان می باشد. نحوه‌ی تربیت نیازمند شرکت و تصمیم گیری خود نوجوانان، والدین، مربیان، متخصصان تعلیم و تربیت می باشد. کمک نهادهای اجتماعی شامل ایجاد تسهیلات لازم اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی در راستای اهداف فوق برای نوجوانان و جوانان می باشد. ( احمدیان راد،1387)

آموزش و پرورش در هر جامعه یکی از نهادهای تأثیرگذاری است که انتظار می رود به طور متوازن و متعادل به جنبه های مختلف وجودی انسان توجه داشته و زمینه ها و اسباب لازم را برای رشد همه جانبه ی دانش آموزان فراهم سازد. ( رضایی، 1387 )

بنابراین در آموزش و پرورش امروزی نه تنها پیشرفت معلومات بلکه رشد شخصیت و سلامت روان دانش آموزان نیز ضروری به نظر می رسد. ( مقدم، 1381)

از طرفی کمتر متفکر یا فیلسوفی وجود داشته است که به اهمیت مرحله بلوغ و نوجوانی و ضرورت توجه به آموزش و پرورش نوجوانان اشاره نکرده باشد. نوجوانی دوره ای منحصر به فرد در جریان رشد آدمی است. در این دوره تغییرات زیادزیستی، اجتماعی،کیفیت فرآیندهای شناختی، عاطفی، اخلاقی را تحت تاثیر قرار می دهد ( شهرآرای، 1384)

یکی از دوره های حساس در زندگی فردی و اجتماعی انسان دوره متوسطه است که با نوجوانان سروکار دارد. این دوره به علت مشخصات ویژه اجتماعی و روانی دانش آموزان با سایر دوره های تحصیلی مشترکات و تفاوت هایی دارد و از یک طرف با مرحله کودکی ارتباط پیدا می کند از طرف دیگر با دنیای جوانی پیوند می خورد. گروه سنی مشغول به تحصیل در این دوره بیشتر نوجوانان 13- 18 سالگی می باشند. و صاحب‌نظران این دوره را با تعابیر گوناگون معرفی کرده‌اند، بعضی این دوره را « نقطه عطف زندگی » و بعضی « زمان جستجوی هویت »  و یا « طوفان فشار» یا « تولدی جدید» نام نهاده اند و از نظر پیامبرگرامی اسلام (ص) دوره وزارت نامبرده شده است.  ( کاظم زاده، 1377)

از طرفی آموزش متوسطه ( دبیرستان ها ) به لحاظ اینکه در دوره ای حساس از شکل گیری حیات و شخصیت دانش آموزان ارائه می‌گردد و بزرگترین منبع تامین و تربیت نیروی انسانی است دارای نقش جایگاه و اهمیت خاص است برای آموزش متوسطه می توان یک نقش عام وکلی در نظر گرفت و آن « پرورش انسان» است. (فیوضات، 1384)

باید برنامه های مدرسه و فعالیت های روزمره دانش آموزان را به سمت کاربردی و جذاب کرد و یا اینکه مجموعه‌هایی به صورت موازی در کنار مدارس این وظیفه را انجام دهند.                        ( حکیمی،1388  )

اولین گام برنامه ریزی آینده، متکی بر نگاه به گذشته است. در این نگاه شناخت اهداف کمی و کیفی برنامه ها، فعالیت های انجام شده، ضعف ها و قوت ها مهمترین مسائل و مشکلات و چالش‌ها و نیز تعیین نیازهای آتی از گذر این بستر راه را برای پیش بینی برنامه ها و چشم اندازها و افق های آینده می گشاید. طراحی و تدوین برنامه ها با توجه به بررسی و تحلیل وضعیت گذشته امکان پذیر است و پیش بینی هر برنامه ای اعم از کوتاه مدت، میان مدت یا دراز مدت منوط به شناخت هر چه دقیق تر از وضعیت گذشته است.

بر اساس مصوبه اسفندماه سال 1358 شورای انقلاب و همچنین به موجب قانون انحلال  پیشاهنگی در سال 1364 اداره کلیه اماکن، کاخ های جوانان و خانه های پیشاهنگی سابق به تشکیلات امور تربیتی وزارت آموزش و پرورش محول شد. معاونت پرورشی وزارت آموزش و پرورش از سال1366  با استفاده از آن اماکن وکاخ ها و خانه های پیشاهنگی به فعالیت های کانون ها با هدف تامین و غنی سازی اوقات فراغت دانش آموزان و رشد و شکوفایی استعداد های نهفته آنان، پس از تشکیل جلسات با صاحبنظران مشاوران به کارشناسان خبره مطالعات دقیق و عمیق پیرامون اهمیت و ضرورت غنی سازی اوقات فراغت نوع برنامه ها نحوه ی اجرای و بررسی فعالیت های اوقات فراغت در سایر کشورها به موجب اساسنامه کانون ها ( که نهایتاً در پانصد و سومین جلسه شورای عالی آموزش و پرورش مورخه 30/11/68) به تصویب رسید آغاز نمود ( دفتر مرکزی کانون‌ها، 1382)

در این پژوهش بنای کار بر تئوری مازلو می باشد که وی نیازمندی ها را به ترتیب درجه اهمیت چنین طبقه بندی می کند:

1- نیاز به آب، غذا، تنفس.

2- نیاز به تأمین سلامت و دوری از خطر.

3- نیاز به دوست داشتن و دوست داشته شدن که از نیرومندترین نیازهای انسان است.

این سه دسته احتیاج که در کودکان خردسال و نوزادان مشاهده می شوند اساس سایر نیازها به شمار می روند. بدون ارضای کافی این نیازها کودکان و بزرگسالان توجه و انرژی لازم برای پرداختن به ارضای سایر نیازها را ندارد.

دانش آموز وقتی در کلاس خوب فعالیت خواهد کرد که بداند غذایش به موقع حاضر است یا بداند خانواده اش را هنگام برگشتن سالم خواهد یافت، و از محبت متقابل اطرافیانش برخوردار خواهد شد.

4- نیازهای مربوط به عزت نفس ( احترام شخصی ) که به صورت احترام به دیگران منعکس می‌شوند.

5- نیازهای درجه ی پنجم که عبارتند از: خودشناسی، احساس لیاقت  و کفایت شخصی، ابتکار.

رشد و تکامل و ادامه زندگی خویشاوند و رضایت بخش (شعاری نژاد، 1372 : 264).

این پژوهش قصد دارد میزان تأثیر فعالیت های کانون های فرهنگی تربیتی را بر نیازهای دانش آموزان عضو بررسی کند.

 

1-3.ضرورت انجام تحقیق:

به راستی که دل ها خسته می شوند همان طوری که بدن ها خسته می شوند پس تازه یافته های حکمت را برای این دلها بجوئید .« حضرت علی (ع) »

در تعلیم و تربیت اسلامی انسان موجودی دارای کرامت و اختیار برای درک معارف و آگاهی است. انبیاء الهی به وسیله تعلیم و تربیت هدفی جز رشد و تکامل انسان و رسیدن به فضایل اخلاقی نداشته اند. انسان به دلیل داشتن حقیقتی مستقل و فطرت الهی که در او به ودیعت نهاده شده است برای رسیدن به قله های معرفت آفریده شده است. به عبارت دیگر میزان معرفت و کمال انسان به میزان شناختی است که به دست آورده است. ( حیدری و همکاران  1384 : 215)

جهان خلقت مجموعه ای است هدفدار که هیچ عنصری در آن لغو و بیهوده آفریده نشده است. این مساله به روشنی در قرآن مجید تصریح گریده است که ” ما آسمان و زمین و آنچه مابین این دو است را بیهوده نیافریدیم”. در این میان انسان نیز از این قاعده مستثنی نیست، بلکه برای او به عنوان خلیفه الله و اشرف مخلوقات خداوند شان عظیم و آرمانی بلند منظور شده است. انسان موجودی مختار، متعهد و مسئول است و آنچه وی را به مطلوب هایش می رساند عمل خود اوست وی برای پیمودن راه تکامل و برای انجام ماموریت الهی خویش به مقدمات و لوازمی نیازمند است به همین منظور خداوند مجموعه ای از نعمت های خود را به عنوان سرمایه و توشه راه در اختیار او قرار داده است تا با به کار گیری آنها و از راه تجارت با آنها حال و آینده خود را تامین کند. یکی از موهبت های مهم الهی که در اختیار ما است عمر ما و زمان حضور ما در این کشتزار دنیاست . بدیهی است که هر انسانی از محدوده های زمانی خاص برای عمل و کشت محصول برخوردار است فقط درظرف این لحظه لحظه های عمر است که می توان امکانات موقتی و بی ثبات این جهان را به ارزش های جاودانی و ماندگار مبدل ساخت. ( ظهیری، افتخاری، 1385 : 15)

از طرفی یکی از اهداف مهم فعالیت های مکمل و فوق برنامه، غنی سازی اوقات فراغت دانش‌آموزان است. بهره گیری مناسب از اوقات فراغت یکی از مشکلات اساسی و پایه ای کودکان و نوجوانان است واین امر خود موجب تنش های فراوانی در زمینه های انتخاب شیوه پرکردن اوقات فراغت می گردد که غالبا آنان را به اضطراب و نگرانی های بسیاری دچار می کند و با از بین رفتن تعادل روحی آنها منجر می شود.  جامعه شناسان فراغت معتقدند که در صورت فقدان برنامه و آماده سازی برای بهره برداری از اوقات فراغت، فضای وسیع فراغت، دشمن شماره یک انسان‌های جامعه خواهد بود. این امر در مورد نوجوانان و جوانان و ابعاد دهشتناک خواهد داشت. جوانان با نیرو و انرژی وافر و تمایل به فعالیت نمی توانند خلاء زمانی را تحمل کند و آسیب ها و ناهنجارهای رفتاری و اجتماعی از همین خلاء نشات می گیرد. (احمدی و همکاران، 1384 :  442)

وجود ضرب المثل هایی چون « شیطان همیشه برای دست های خالی بدی می یابد » و بیکاری مادر بیماری است. ضرورت توجه به اوقات فراغت و چگونگی گذراندن آنها را یاد آور می‌شود.          ( ظهیری و افتخاری، 1385 :12 ).

شخصیت هر فرد که نمایانگر وحدت و هویت در حال تکامل اوست پیوسته تحت تاثیر عوامل گوناگون قرار دارد و اگر این عوامل سودمند و مفید باشند از سلامت لازم برخوردار خواهد شد و اگر ناسودمند باشد به اختلال و شخصیت منجر خواهد شد. یکی از عوامل بسیار مهم در رشد و تکامل شخصیت دانش آموزان فعالیت های تربیتی و اجتماعی هستند مشروط بر اینکه درست انتخاب و تنظیم و اجرا شوند. (سلجوقی، 1383 : 21 ).

شخصیت هر فردی در عمیق ترین ابعاد و گسترده ترین دامنه با فعالیت های آزادانه و داوطلبانه شکل می گیرد. در این میان تاثیرات پنهان و غیر مستقیم اردوها، بازدیدها وگردش های علمی بارز است . زیرا امکان همکاری و مشارکت دانش آموزان در متن برنامه ها و فعالیت های تربیتی بسیار کاراتر، عمیق تر و پایدارتر از حضور در برنامه هایی است که در فضاهای سنگین و محدود و بدون مشارکت تحقق می یابد( فضلی خانی و همکاران، 1383 : 63 ).

قریب به دو دهه از فعالیت های کانون ها در سطح کشور می گذرد.  در این مدت کانون ها با فراز و نشیب هایی مواجه بوده وبرنامه های متنوعی در آن طراحی و به مرحله اجرا در آمده است و اینک در مواجهه با پیشرفت های تکنولوژی و فن آوری اطلاعات و ارتباط و با توجه به فضای تحولات دنیای جدید روبه رو شدن و گرایش های متمایز و گسترده تری نسبت به گذشته دارند. برای این منظور تدوین برنامه های جدید و متناسب با نیازهای روز جامعه دانش آموزی برای مقابله با عوامل تهدیدکننده در ابقای فعالیت‌های تعریف شده در کانون بر اساس اصل دوم ترمودنیامیک و همچنین ضرورت ایجاد تغییرات جدی در نگرش برنامه ریزان و مجریان نیازمند یک اقدام جدی با پشتوانه علمی و مطالعاتی می باشد که در ضمانت اجرای آن از انجام هر برنامه ای که به شکل سلیقه ای و بدون رویه مشخص صورت پذیرد باید اجتناب شود. ( دفتر مرکزی کانون ها، 82 )

1-4. هدف تحقیق

1-4-1. هدف کلی:

تعیین میزان تاثیر فعالیت های کانون های تربیتی بر رفع نیازهای دانش آموزان مقطع متوسطه از دیدگاه اولیاء آنها

1-4-2. هدف های جزئی:

1- شناسایی تاثیر فعالیت های کانون ها تربیتی بر رفع نیاز های اجتماعی دانش آموزان مقطع متوسطه از دیدگاه اولیاء آنها.

2- شناسایی تاثیر فعالیت های کانون های تربیتی بر رفع نیازهای جسمانی دانش آموزان مقطع متوسطه از دیدگاه اولیاء آنها.

3- شناسایی تاثیر فعالیت های کانون تربیتی بر رفع نیازهای علمی آموزشی دانش آموزان مقطع متوسطه از دید گاه اولیاء آنها.

4- شناسایی تاثیر فعالیت های کانون تربیتی بر رفع نیاز های خویشتن شناسی دانش آموزان مقطع متوسطه از دیدگاه اولیاء آنها.

1-5. سوالات تحقیق

1-5-1. سئوال اصلی:

آیا فعالیت های کانون ها تربیتی بر رفع نیاز های عمومی دانش آموزان مقطع متوسطه از دیدگاه اولیاء آنها تاثیر دارد؟

1-5-2. سئوالات فرعی:

1- آیا نشست های فرهنگی، اجتماعی، ( مجامع گفتگو، جلسات پرسش و پاسخ و… ) و همچنین محافل( قرآنی، شعر، نیایش ) در رفع نیازهای تعلق به گروه و محبت آنها از دیدگاه اولیاءشان موثر بوده است؟

2- آیا فعالیت های ورزشی ( تنیس روی میز و والیبال و … ) رفع نیازهای فیزیولوژیکی آنها از دیدگاه اولیاءشان موثر بوده است ؟

3- آیا فعالیت های علمی ( کامپیوتر، امداد و کمک های اولیه ) در رفع نیازها به توانمندی و کفایت از دیدگاه اولیاءشان آنها موثر بوده است؟

1-آیا فعالیت های اردویی و بازدیدهای علمی همچون فعالیت های هنری ( خوشنویسی و نقاشی و … )  در رفع نیازهای خودیابی و خویشتن شناسی و نیاز به امنیت ( توام با نظم، قانونمندی ) آنها از دیدگاه اولیاءشان موثر بوده است؟

1-6 . تعریف مفاهیم مطرح شده در سوال ها یا فرضیه های تحقیق:

1-6-1. تعریف نظری:

تعریف کانون: کانون فرهنگی تربیتی مرکزی است که بر اساس مصوبه پانصد و سومین جلسه شورای عالی آموزش و پرورش مورخ 30/1/68 و برابر مقررات مربوط به تشکیل شورای عالی آموزش و پرورش « که تنها اساسنامه و موسسات و واحد های آموزشی به تصویب این شورا می‌رسد » در سطح مناطق کشور تاسیس گردید. و ماموریت آنها صرفا آموزشی فرهنگی است.     ( سازمان دانش آموزی، 83 )

کانون به عنوان تقویت بنیان هویت دینی و ملی در دانش آموزان، مکمل فعالیت های درسی         ( آموزش رسمی ) و پرورشی مدارس و جهت تحقیق اهداف آموزش و پرورش جمهوری اسلامی ایران، رشد و شکوفایی استعداد های دانش آموزان غنی سازی اوقات فراغت و کسب مهارت های زندگی و توانمندیهای دانش آموزان در عرصه های مختلف پایگاهی برای تشکل های دانش‌آموزی پاسخ به مهمترین سئوالات و ابهامات دانش آموزان و ارائه خدمات به آنان در حوزه‌های فرهنگی، ادبی، هنری، ورزش، مهارت های اردویی و در قالب برنامه های عمومی، کارگاه های آموزشی ( مهارت آموزی ) و انجمن ها فعالیت می نمایند. (دفتر مرکزی کانونها،82 )

تعریف نیاز:

نیاز عبارت است از فاصله بین وضع موجود (آنچه که هست ) و وضعیت مطلوب ( آنچه که باشد ) که این اختلاف ممکن است مربوط به دانش، نگرش و یا مهارت هایی که فراگیران نیاز دارند تا به طور مؤثرتر رفتاری را انجام دهند باشد. ( علیزاده، 1387 ).

کانون فرهنگی تربیتی:

مرکزی دانش آموزی است که تلاش دارد از طریق فعالیت های گروهی و اجرای برنامه های کاربردی، پویا و روزآمد در راستای تحقق اهداف وزارت آموزش و پرورش در دوره های مختلف تحصیلی به ویژه با استفاده از فرصت های مختلف اوقات فراغت دانش آموزان، در محیطی سالم و امن، ضمن تقویت هویت فرهنگی « دینی و ملی » و آشنایی عموم دانش آموزان با ارزش های فرهنگی زمینه ارتباط صمیمی و معاشرت سازنده اجتماعی دانش آموزان عضو را فراهم سازد تا وجدان جمعی، خوداتکایی و قدرت تصمیم گیری آنان را تقویت کند و برای زندگی اجتماعی و ایفای نقش موثر در تلاش همسو برای رسیدن به اهداف مشترک مهارت لازم را به دست آورند.

فعالیت های تربیتی:

در واقع مهمترین جنبه این نوع از فعالیت ها، متمرکز بر آموزش فعالیت های ذوقی و هنری دانش‌آموزان چه در محیط آموزشی و چه خارج از محیط آموزشی است. هدف عمده این نوع فعالیت‌ها، معطوف به آموزش و دادن اطلاعات به دانش آموزان برای چگونگی به فعل در آوردن استعداد های بالقوه ای است که در آنان وجود دارد . یکی از مهمترین جنبه های هنری و تربیتی فعالیت ها آشنایی دانش آموزان با اصول و مفاهیم موجود در آن فعالیت ها که باعث می گردد آنان با بصیرت، آگاهی و دانش بیشتری با پدیده های هنری و تربیتی برخورد نموده و بتوانند به طور اصولی نسبت به درک ماهیت فعالیت و نقد آن بکوشند.  ( سلجوقی، 1383 : 17)

1-6-2. تعریف عملیاتی:

تعریف عملیاتی فعالیت ها عبارتند از:

1- فرهنگی –  اجتماعی.

2- ورزشی.