جدول 4-2- جدول توزیع فراوانی ودرصدی پاسخگویان بر حسب سن.. 93

جدول 4-3 – جدول توزیع فراوانی ودرصدی پاسخگویان بر حسب  تحصیلات… 94

جدول 4-4- جدول توزیع فراوانی ودرصدی پاسخگویان بر حسب میزان اعتماد به رسانه 95

جدول 4-5- جدول توزیع فراوانی ودرصدی پاسخگویان بر حسب نوع برنامه رسانه ها 96

جدول 4-6- جدول توزیع فراوانی ودرصدی پاسخگویان بر حسب زمان پخش برنامه رسانه ها 97

جدول 4-7- جدول توزیع فراوانی ودرصدی پاسخگویان بر حسب میزان استفاده از رسانه ها 98

جدول 4-8- جدول توزیع فراوانی ودرصدی پاسخگویان بر حسب میزان استفاده از تلویزیون 99

جدول 4-9- جدول توزیع فراوانی ودرصدی پاسخگویان بر حسب میزان استفاده از رادیو 100

جدول 4-10- جدول توزیع فراوانی ودرصدی پاسخگویان بر حسب میزان استفاده از اینترنت 101

جدول 4-11- جدول توزیع فراوانی و آماره های توصیفی مشارکت  مردمی و ابعاد آن 102

جدول 4-12- آماره های توصیفی مربوط به بررسی نرمال بودن متغیر مشارکت مردمی 104

جدول 4-13- آزمون سیمون-  کولموگورف 105

جدول 4-14- جدول توافقی میزان استفاده از رسانه و مشارکت مردمی 107

جدول 4-15- آزمون همبستگی کندال  بین متغیر میزان استفاده از رسانه و مشارکت مردمی 108

جدول 4-16- جدول توافقی زمان پخش برنامه رسانه ها و مشارکت مردمی 109

جدول 4-17- آزمون همبستگی کندال  بین متغیر زمان پخش برنامه رسانه ها و مشارکت مردمی 109

جدول 4-18- جدول توافقی نوع برنامه رسانه ها و مشارکت مردمی 110

جدول 4-19- آزمون همبستگی کندال  بین متغیر نوع برنامه رسانه ها و مشارکت مردمی 111

جدول 4-20- جدول توافقی اعتمادبه برنامه رسانه ها و مشارکت مردمی 112

جدول 4-21- آزمون همبستگی کندال  بین متغیر اعتمادبه برنامه رسانه ها و مشارکت مردمی 112

جدول 4-22- آزمون همبستگی پیرسون بین میزان مشارکت مردمی ومیزان استفاده از رسانه 114

جدول 4-23- آزمون همبستگی پیرسون بین میزان مشارکت مردمی ونوع برنامه رسانه 114

جدول 4-24- آزمون همبستگی پیرسون بین میزان مشارکت مردمی وزمان پخش برنامه رسانه 115

جدول 4-25- آزمون همبستگی پیرسون بین میزان مشارکت مردمی و اعتمادبه برنامه رسانه 116

جدول 4-26- مدل رگرسیون پیش بینی شد 117

جدول 4-27- نتایج آزمون ANOVA 117

جدول 4-28- ضرایب رگرسیونی مربوط به مدل های پیش بینی شده 118

جدول 4-29- تحلیل مسیر مرحله اول 119

جدول 4-30- تحلیل مسیر مرحله دوم. 120

جدول 4-31- تحلیل مسیر مرحله سوم. 121

جدول 4-32- تحلیل مسیر مرحله چهارم. 122

جدول 4-33- محاسبه ضریب تاثیر متغیر میزان استفاده از رسانه برمیزان مشارکت مردمی 123

جدول 4-34- محاسبه ضریب تاثیر اعتماد به رسانه بر میزان مشارکت مردمی 123

جدول 4-35- محاسبه ضریب تاثیر متغیر نوع استفاده از رسانه برمیزان مشارکت مردمی 124

جدول 4-36- محاسبه ضریب تاثیر متغیر زمان استفاده از رسانه بر میزان مشارکت مردمی 124

فهرست نمودار

 

نمودار 4-1- توزیع پاسخگویان بر حسب  جنسیت 93

نمودار4-2- توزیع پاسخگویان بر حسب سن 94

نمودار4-3- توزیع پاسخگویان بر حسب تحصیلات 95

نمودار 4-4- توزیع پاسخگویان بر حسب  میزان اعتماد به رسانه 96

نمودار4-5- توزیع پاسخگویان بر حسب  نوع برنامه رسانه 97

نمودار4-6- توزیع پاسخگویان بر حسب  زمان پخش برنامه رسانه 98

نمودار 4-7- توزیع پاسخگویان بر حسب میزان استفاده از رسانه 99

نمودار 4-8- توزیع پاسخگویان بر حسب میزان استفاده از تلویزیون 100

نمودار4-9- توزیع پاسخگویان بر حسب میزان استفاده از رادیو 101

نمودار 4-10- توزیع پاسخگویان بر حسب میزان استفاده از اینترنت 102

نمودار 4-11- نمودارQ-Q 105

نمودار4-12- نمودار Box plot 106

نمودار 4-13- نمودار هیستو گرام 106

نمودار 4-14- رابطه بین میزان استفاده از رسانه و مشارکت مردمی 108

نمودار 4-15- رابطه بین زمان پخش برنامه از رسانه و مشارکت مردمی 110

نمودار4-16- رابطه بین نوع برنامه و مشارکت مردمی 111

نمودار4-17- رابطه بین میزان اعتماد به رسانه و مشارکت مردمی 113

نمودار 4-18- تحلیل مسیر مرحله اول 120

نمودار 4-19- تحلیل مسیر مرحله دوم 121

نمودار 4-20- تحلیل مسیر مرحله سوم 122

نمودار4-21- تحلیل مسیر مرحله چهارم 123

نمودار 4-22- مدل علی تحقیق   124

 

چکیده :

امروزه تبادل اطلاعات و ارتباطات در دنیای مدرن،حیات انسانی راتحت شعاع خود قرارداده و مشارکت اجتماعی یکی از الزام آورترین رویکردها در فرایند جوامع محلی و پایدار محسوب می‌شود.زندگی اجتماعی انسان به دلیل ضعف در مقابل موانع و حوادث محیط وبه منظور غلبه بر مشکلات شکل گرفت و به مرور زمان برای چیرگی بر مصیبت و شرایط محیطی متحول شد و در قرن بیستم مشارکت مفهومی نوین یافت و در دنیای مدرن به واسطه قابلیت های وسایل ارتباط جمعی تمامی جوامع از احوال یکدیگر خبردار می شوند.

 

پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش رسانه های جمعی (اینترنت، رادیو ، تلویزیون) بر مشارکت مردمی  درمیان حامیان طرح اکرام کمیته امداد خمینی در استان تهران انجام گردیده است و چار چوب نظری آن بر مکتب نوسازی (لرنر) و هوشیار سازی پائولوو برجسته سازی استوار می باشد.این پژوهش به روش پیمایشی بوده و از پرسشنامه جهت گردآوری داده‌ها استفاده شده است. نمونه آماری شامل 360 نفر از حامیان طرح اکرام کمیته امداد خمینی استان تهران بوده که با روش تصادفی ساده انتخاب شده اند. اطلاعات بدست آمده با استفاده از آزمون های آماری توصیفی و استنباطی (رگرسیون خطی ، ضریب پیرسون ، …) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند و طبق نتایج آمار توصیفی میزان مشارکت مردمی 107نفر (7/29 درصد) از حامیان درسطح پایین ، 184 نفر(1/51 درصد) درسطح متوسط و 69 نفر (2/19درصد ) درسطح بالایی قرار دارد.و به طور کلی میزان مشارکت مردمی درسطح متوسطی (1/51) است.

 

این مطلب را هم بخوانید :

بر اساس یافته های تحقیق ؛ بین  مشارکت مردمی  و میزان استفاده از رسانه ( 343/0=R )  ،بین نوع برنامه پخش شده از رسانه ( 399/0= R )، زمان پخش برنامه ها از رسانه ( 441/0 =R )، اعتماد به برنامه رسانه ها ( 522/0=R) رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. به عبارتی با افزایش میزان استفاده از رسانه ، اعتماد به برنامه رسانه ها و… میزان مشارکت مردمی افزایش می یابد

 

واژه‌های کلیدی : مشارکت مردمی، میزان استفاده از رسانه، اعتماد، حامی ، رسانه های جمعی

• مقدمه

 

موضوع مشارکت [1]و چگونگی تحقیق آن گرچه ریشه در تاریخ دیرینه ملتها دارد و جوانب مختلف مسائل اقتصادی[2] ، اجتماعی[3] ، فرهنگی[4] و سیاسی[5] کشور ما در طول تاریخ بر اساس مشارکتهای مردم استوار بوده است ، لیکن این مفهوم امروز اهمیتی دو چندان پیدا کرده و همواره به عنوان یک ضرورت تاریخی ، در عرصه های گوناگون مورد بحث بسیاری از اندیشمندان و دست اندرکاران به ویژه در زمینه های مسائل اقتصادی ، اجتماعی و سیاسی قرار گرفته است، به گونه ای که به نظر برخی از اندیشه گران ، محور اساسی توسعه بر مشارکت کلیه نیروها استوار است. با عنایت به این واقعیت که رشد ملی نه فقط به مدد منابع مادی ، بلکه بیشتر به یاری و مشارکت انسانها صورت می پذیرد و تصمیم های گروهی ، توجه به نیازهای محلی[6] و گروهی ، رودررویی مستقیم با مسائل و حل فوری آن نیز به مدد اندیشه و تفکر جمعی امکان پذیر است، به همین دلیل نیز ضرورت مشارکت هیچ گاه در طول تاریخ همانند امروز و آینده دارای اهمیت نبوده است. نخبگان هر قدر هم روشنفکر باشند ، باز به تنهایی قادر به ایجاد تمدنی جدید نیستند. هرچه هست و باید باشد به مدد مساعی جمعی ممکن است. ایجاد تمدن جدید مستلزم نیروی تفکر همه انسانهاست و این نیرو امروزه موجود و آماده کاراست. به قول تافلر (1364) ابداع و تخیل جمعی، محور کارها در آینده است (متین ، 44:1388).

یکی از مهم ترین عواملی که به تداوم حیات بشر کمک کرده ، همکاری و مشارکت میان انسانهاست. از منظر جامعه شناسی[7] ، مشارکت به عنوان فرایند تعاملی چند سویه مطرح می شود، که مداخله و نظارت مردم و قابلیت سیاسی – اجتماعی نظام را در دستیابی به توسعه ، همراه با عدالت اجتماعی[8] در پی خواهد داشت . بنیادی ترین اندیشه زیر ساز مشارکت ، پذیرش اصل برابری مردم است و هدف از آن هم فکری ، همکاری و تشریک مساعی افراد در جهت بهبود کمیت و کیفیت زندگی[9] در تمامی زمینه های اجتماعی ، اقتصادی و سیاسی است . مشارکت در فراگرد توانمندسازی افراد جامعه  تأکید دارد (طوسی ،5:1370).

مشارکت اجتماعی به عنوان کنش آگاهانه، داوطلبانه ، جمعی و کم و بیش سازمان یافته افراد و گروه ها در جهت اهداف، نیازهاو منافع جمعی (غفاری و نیازی ،18:1386). خود مستلزم وجود زمینه ها و متغیرهایی است.از جملة این متغیرها می توان ارزیابی از پاداش های مشارکتی ، اطمینان نسبت به نتایج ، مسئولیت پذیری ، سرمایة اجتماعی[10] ، ارزش های فرهنگی مناسب و … یاد کرد.

انسانها در زندگی اجتماعی خویش هنگامی در تمامی ابعاد وجودی خود رشد و تعالی می یابند که در انجام کارها  یا اجرای اعمالی که به آنها مربوط می شود، با یکدیگر همکاری و مشارکت داشته باشند  و این خود نیازمند وجود اعتقادات مشترکی است که در بین آنها وجود دارد. رسانه ها موجب می شوند شهروندان در جریان تغییرات سریع و دگرگونیهای اجتماعی در ابعاد خارجی و داخلی قرار گیرند، از آنجا كه دایرۀ تنازعات بشری، در حد قابل توجهی، به دایرۀ رقابت و برخورد رسانه ها با یكدیگر تبدیل شده است، در چنین فضایی، رسانه ها به طور روزافزون، بر كمیت و كیفیت برنامه های خبری می افزایند. نقش رسانه ها در مواقع بحران ها، در افزایش آگاهی مردم در ایجاد زمینۀ مناسب برای مشاركت آنها در پیشبرد برنامه های سیاسی و اجتماعی تعیین كننده است. به عنوان مثال می توان به فضاسازی رسانه ها برای مشاركت احاد مردم در انتخابات گوناگون، حمایت از برنامه های توسعه اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و اقتصادی كشور و مشاركت آنان در شرایط بحرانی مانند سیل، زلزله، خشكسالی، قطعی و… اشاره كرد.

چکیده:

امروزه اهمیت فناوری اطلاعات و ارتباطات در توسعه ارتباط الكترونیكی با مشتری (ECRM)  به روشنی مشخص شده است این پژوهش در پنج فصل مختلف ارائه شده است،فصل اول به کلیات تحقیق اختصاص یافته است .فصل دوم از دو بخش شامل مباحث نظری و ادبیات تحقیق و هم چنین سابقه علمی و پژوهشهای انجام شده در رابطه با تحقیق تشکیل شده است.فصل سوم به روش تحقیق می پردازد، با توجه به موضوع مورد پژوهش و اهداف مورد نظر روش تحقیق مورد استفاده در این مطالعه توصیفی از نوع تحقیقات پیمایشی می باشد .که جامعه آماری این پژوهش را کلیه مشتریان در بانك تجارت تشکیل        می دهند. ابزارگردآوری اطلاعات و داده های مورد نیاز در این پژوهش پرسشنامه می باشد که شام

این مطلب را هم بخوانید :

ل 30 سؤال بوده و توسط محقق تنظیم گردیده است و بر اساس ضریب آلفای کرونباخ ، اعتبار آن 94/. برآورد گردیده است که بیانگر اعتبار بالای ابزار اندازه گیری است.فصل چهارم به تجزیه و تحلیل یافته های پژوهش پرداخته است،تجزیه و تحلیل داد های این تحقیق در دو سطح آمار توصیفی و استنباطی صورت گرفته است.

به منظور سنجش پنج فرضیه پژوهش از آزمون t (تک متغیره)  و به منظور مقایسه نظرات پاسخ دهندگان با توجه به سن ومدرك تحصیلی… از آزمون تحلیل واریانس استفاده شده است.فصل پنجم به نتیجه

5-3- بررسی تغییرات  ضریب تبخیر بروی تابع هدف………… 92

5-4- بررسی نمودار همگرایی نهایی مدل………………………….. 92

5-5- ارزیابی پایداری نتایج………………………….. 94

5-6- بررسی نتایج تخصیص بلوک­های جمعیتی به مکان­های انتخاب شده….. 94

5-7- بررسی تاثیر محدودیت تعداد مکان حداکثر در نتایج تابع هدف………. 100

6-  فصل ششم: جمع­بندی و پیشنهادات………………………….. 104

6-1- مقدمه…………………………104

6-2- جمع­بندی………………………… 104

6-3- آزمون فرضیات………………………….. 105

6-3-1-   فرض اول………………………….. 105

6-3-2-   فرض دوم………………………… 106

6-3-3-   فرض سوم………………………… 106

6-4- پیشنهادات………………………… 107

فهرست منابع………………………… 110

پیوست شماره 1: …………………………………..116

چکیده:

ازجمله مسائل مهم در مدیریت بحران حوادث غیرمترقبه طبیعی به ویژه زلزله، مکان یابی بهینه به منظور اسکان شهروندان در هنگام و یا پس از بروز حادثه می‌باشد. یكی از مشكلات بزرگ سازمان‌های درگیر در مدیریت بحران شهری، فقدان یك مدل مكانی جامع به منظور اعمال مدیریت واحد در انتقال ساكنین شهر به مکان‌های اسكان موقت از پیش تعیین شده پس از وقوع حادثه می‌باشد. بهینه­سازی فرآیند اسکان موقت در سه فاز تعیین مکان­های بهینه امن، تعیین مسیرهای بهینه و تخصیص جمعیت به اماکن امن صورت می گیرد. هدف از انجام این تحقیق پیاده سازی و بررسی نتایج الگوریتم بهینه سازی کلونی مورچه (ACO ) در مکان­یابی پناهگاه اسکان موقت با تعیین مسیرهای بهینه و تخصیص جمعیت به مکان­های امن در شهر کرمان بعنوان منطقه مورد مطالعه می­باشد.

با ایجاد تغییرات لازم در اجرای الگوریتم ACO در حل مسئله فروشنده دوره­گرد، مراحل مربوط به مکانیابی و تخصیص در قالب یک مدل مکانی طراحی شده است. این مدل بر اساس یک تابع هدف به منظور کمینه کردن هزینه انتقال جمعیت بلوک های ساختمانی و سه محدودیت میانگین سرریز/کمریز، حداکثر تعداد مکان­های انتخاب شده و میانگین تناسب مکانی، به گونه­ای طراحی شده است که قیود مسئله  تضمین کننده کیفیت جواب­های مدل می­باشد. برای تصمیم گیری در مورد بهینه بودن راه حل ها در ACO از روش ارزیابی چند معیاره استفاده شد.

به منظور بهبود نتایج، حساسیت مدل نسبت به تغییر پارامترهای فرومون و تابع ابتکاری الگوریتم ACO مورد ارزیابی قرار گرفت و مقادیر مناسب و بهینه آنها تعیین شد. با در نظر گرفتن قیود تعیین شده و همچنین نمودار همگرایی تابع هدف، بهترین عملکرد در کاهش نهایی تابع هدف توسط مدل مشخص شد و علاوه بر آن، نتایج حاصل از تست تکرارپذیری نشان دهنده پایداری و ثبات جواب­های الگوریتم مورد بررسی می­باشد. نتایج تخصیص جمعیت به مکان­های امن، وابستگی انکارناپذیری به نحوه توزیع اماکن امن و ظرفیت آنها و همچنین پراکندگی و جمعیت بلوک­های ساختمانی دارد. میانگین فاصله طی شده تا نزدیکترین مکان امن در مدل نهایی تخصیص برابر با 1200 متر می باشد اما به دلیل عدم توزیع مناسب این مکان­ها با توجه به توزیع جمعیت در سطح شهر، بیش از 40 درصد جمعیت فاصله ایی بیش از 1500 متر را تا نزدیکترین مکان امن انتخاب شده باید طی کنند. در نتیجه جستجو و تاسیس مراکز امن جدید برای کاهش این فاصله ضرورت دارد. نتایج نشان می­دهند که استفاده از الگوریتم ACO، قابلیت­های زیادی برای ترکیب با سیستم­های اطلاعات جغرافیایی برای حل مسئله مکان­یابی و تخصیص که نیازمند محیط شبیه­سازی پویا (تغییر ترکیب مکانهای امن – تغییر ظرفیت) می­باشند، دارا می با­شد.

فصل اول: کلیات تحقیق

1-1- طرح مسأله

علیرغم پیشرفت‌های شگرف در تكنولوژی و دست‌یابی به ناممکن‌های قرون گذشته، هنوز انسان در برابر حوادث غیر مترقبه طبیعی چون زلزله، سیل و … درمانده است و گاه و بی گاه در معرض تلفات و خسارت‌های مالی بسیاری قرار می‌گیرد .در دهه‌ای كه گذشت بیش از 200  میلیون نفر در سال به علت بروز بلایای طبیعی دچار صدمات جانی و مالی شده‌اند .در این میان ساخت و سازهای غیر اصولی و بی توجهی به قدرت خطر زایی یك منطقه، رعایت نكردن فاصله كاربری­های حساس و مناطق مسكونی از حریم گسل‌ها و رودخانه­ها و …، موجبات تشدید فجایع را فراهم می‌آورند (اسدی نظری , 1383). زلزله از جمله پدیده‌های طبیعی است که در اکثر مناطق جهان از جمله ایران به وقوع می‌پیوندد. در طی سال‌های 1900 تا 1990 میلادی، 1100 زلزله مرگبار در 75 کشور جهان رخ داده و بیش از 80 درصد مرگ و میرهای حاصله در شش کشور جهان اتفاق افتاده است. ایران با 120 هزار نفر تلفات انسانی در زمره این کشورهاست. همچنین در سال‌های 1361 تا 1370 کشور ایران بیشترین تعداد زلزله را تجربه کرده است. (عبدالهی، 1381)

کشور ما ایران در پهنه لرزه خیزی از دنیا واقع شده است. بیشتر نقاط شهری و غیرشهری كشور در نواحی با خطر نسبی زمین لرزه زیاد قرار گرفته است. اهمیت زلزله در ایران، با شدت یافتن روند توسعه کشور، گسترش شهر­ها، تمرکز جمعیت امروزه بیشتر درک می­شود. با توجه به رویارویی مداوم كشور با پدیده زلزله، ضروری است همواره تلاش‌هایی جهت دست یابی عملی به روش‌ها و راه كارهای منسجم جهت مقابله منطقی و به حداقل رساندن ابعاد فاجعه آمیز چنین رخدادی صورت گیرد (اسدی نظری، 1383). اداره هماهنگی امداد سوانح سازمان ملل متحد اعلام می‌نماید كه می‌توان با اطمینان اظهار داشت، در طول دهه‌های گذشته، ارائه کمک‌های اضطراری در ارتباط با پزشكی، تغذیه و … پس از سانحه پیشرفت چشمگیری داشته است، اما یك بخش مهم هم چنان بهبود ناچیزی داشته و آن سرپناه اضطراری یا به طور عام، سرپناه پس از سانحه است.( Fallahi, 2007)

طی یکصد سال گذشته، سیزده زلزله به بزرگی بیشتر از هفت ریشتر در ایران اتفاق افتاده و این در حالی است که روستاهای ما در برابر زلزله 5 ریشتری و شهرهای ما در برابر

 زلزله 6 ریشتری به شدت آسیب پذیر هستند. کاهش اثرات جانبی زلزله یا به عبارت دیگر، کاهش آسیب‌هایی همچون اجتماعی و زیربنایی در زمان وقوع زلزله، زمانی به وقوع خواهد پیوست که فازهای مختلف مدیریت بحران در تمامی سطوح برنامه­ریزی مد نظر قرار گیرد. اما هر تصمیم­گیری و برنامه­ریزی صحیح، نیازمند اطلاعات صحیح، دقیق و به روز و تحلیل آن‌ها می‌باشد. به دلیل اینکه اکثر اطلاعات مورد نیاز در مقوله شهری و زلزله بیشتر ماهیت مکانی دارند، لذا علم و فناوری سیستم اطلاعات جغرافیایی با قابلیت جمع آوری داده‌های مکانی و غیر مکانی، ذخیره سازی، بروزرسانی، آنالیز، مدل‌سازی و نمایش اطلاعات مکانی می‌تواند به عنوان علم و فناوری بهینه، در جهت ساماندهی و تجزیه و تحلیل جامع و سریع اطلاعات و کمک به اخذ تصمیمات مناسب در مدیریت بحران، مورد استفاده قرار گیرد(آقامحمدی، 1379). از طرفی باید توجه داشت که محیط سیستم‌های اطلاعات جغرافیایی، محیطی استاتیک می‌باشد و قابلیت شبیه سازی پویا را ندارد. هوش مصنوعی به ویژه عامل‌های هوشمند قادر به رفع نقاط ضعف بوده و می‌توانند در تعامل و حتی ترکیب با سیستم‌های اطلاعات جغرافیایی نقشی موثر در مدیریت بحران ایفا کنند (رجبی، 1388).

الگوریتم‌های هوشمند در GIS قابلیت آن را در قاعده‌مند کردن تصمیمات به طور مناسبی ارتقاء بخشیده‌اند که برنامه ریزی مکانی پیچیده و بهینه سازی منابع از آن جمله می‌باشند (Birkin, et al., 1996; Bong, et al., 2004).  ازجمله روش­های هوش مصنوعی که از آن به عنوان یک روش فراابتکاری یاد می‌شود، الگوریتم بهینه سازی کلونی مورچه ([1]ACO) می‌باشد. این روش اولین بار توسط دوریگو در رساله دکترا خود در سال 1992 به عنوان یک راه حل چند عامله [2]برای حل مسائل پیچیده بهینه سازی توسعه داده شده است. اولین کاربرد موفق آن، حل مسئله فروشنده دوره گرد (TSP[3]) می‌باشد(Dorigo, 1992) که سبب شد تا کارایی آن در حل سریع مسائل بهینه­سازی ترکیبی اثبات شود. در سال‌های اخیر کاربردهای فراوانی از بکارگیری در مسائل بهینه­سازی پیچیده نظیر انتخاب اشیاء و تشخیص حالت چهره، مسیریابی وسایل نقلیه(White, et al., 1998)، تخصیص(Maneizzo, et al., 1994)، طراحی و بهبود شبکه حمل و نقل و تکنیک‌های فراگیری ماشین(Parpinelli, et al., 2002)[4] و… ارائه گردیده است.

با توجه به آنچه درمورد اهمیت و ضرورت توجه به بحران زلزله و لزوم برنامه­ریزی برای مقابله با پیامدهای بعد از آن بیان شد، در این تحقیق با استفاده از قابلیت­های سیستم های اطلاعات جغرافیایی و الگوریتم ACO، مکانیابی پناهگاه­های اسکان موقت بعد از زلزله به منظور تخصیص جمعیت آسیب دیده، به عنوان یک مسئله بهینه سازی در دنیای واقعی انجام گرفته است.

این مطلب را هم بخوانید :

2-1- ضرورت انجام تحقیق

امروزه با توجه به روند رو به رشد جمعیت و تراکم جمعیتی در مناطق شهری علی‌الخصوص در شهرهای پر جمعیت و مستعد از نظر لرزه­خیزی، لزوم نگرشی همه جانبه و فراگیر به حوادث طبیعی و فجایع ناشی از بروز آن‌ها بیش از پیش جلوه نموده است. اثرات زیان‌بار ناشی از تمرکز بیش از اندازه جمعیت در محدوده‌های خاص شهری در کنار فقدان برنامه­ریزی پیشگیرانه و عدم آمادگی لازم جهت مقابله با حوادثی نظیر زلزله تهدیدی بسیار جدی و مهم برای جان شهروندان و تداوم حیات شهری به شمار می‌رود (باقرپور،1389).

ازجمله مسائل مهم در مدیریت بحران به ویژه در زمینه حوادث غیرمترقبه، مکان­یابی بهینه به منظور اسکان شهروندان در مواجهه و یا پس از بروز حادثه می‌باشد. به دلیل دخالت عوامل و پارامترهای متعدد در این مسئله، مکان­یابی این گونه اماکن دارای پیچیدگی زیادی است( صمدزادگان و همکاران, 1384). در ایران مکان­گزینی برای اسکان موقت به طور تجربی پس از بروز سانحه و بدون در نظر گرفتن استانداردهای لازم توسط سازمان‌های امدادرسان انجام می‌گیرد. تجربیات به دست آمده از موارد گذشته نشان می‌دهد که هنگام بحران اگر ضوابط برنامه­ریزی و اجرای اسکان موقت از قبل معین نشوند، در ایجاد سکونتگاه موقت و تخصیص بلوک‌های جمعیتی به نواحی امن، عوامل غیرقابل پیش­بینی دخالت کرده و به انواع مختلف بر کیفیت آن اثر می‌گذارند. عدم رعایت مکان­گزینی صحیح ممکن است فاجعه دیگری به مراتب وخیم‌تر از سانحه اولیه به دنبال داشته باشد(اشراقی, 1385). در راستای مدیریت اضطراری بحران ناشی از زمین­لرزه و جلوگیری از تلفات سنگین جانی با توجه به تراكم بالای جمعیتی و تنوع عوارض شهری، طراحی و پیاده سازی یك مدل بهینه سازی و جامع به منظور مكانیابی بهینه مکان‌های اسكان و تخصیص جمعیت به آن‌ها در چهارچوب یك سیستم اطلاعات مكانی از اهمیت بالایی برخوردار است( صمدزادگان و همکاران, 1384).

زمانی که بخواهیم مکانیابی را در فضای ترکیبی داده‌ها و با لحاظ کردن اهداف متعدد اجرا و فرآیند بهینه­سازی مکانی را بروی اهداف انجام دهیم، به دلیل وجود محاسبات پیچیده و زمان بر و علما در بعضی مواقع غیر ممکن بودن اجرای مدل، روش­های مرسوم در این زمینه کارایی لازم را در ارائه نتایج بهینه نخواهند داشت. ورود روش‌های هوش مصنوعی از جمله هوش جمعی به عنوان Geocomputation در GIS به منظور بهینه سازی هر چه بیشتر فرایند مکانیابی در­حل­این­مشکل­کمک­بسزایی­نموده­اند(LI, et al., 2009).

پیچیدگی موجود در توزیع مكانی جمعیت و ساختمان‌ها در كنار خصوصیات مكانی و توصیفی دیگر عوارض شهری كه منجر به تعریف انواع مختلف سطوح دسترسی می‌شود، باعث شده است تا در این نوع مدل‌سازی با معیارهای بهینه­سازی معمول در این نوع مسائل(فاصله تا کاربری‌های سازگار و ناسازگار و همچنین حداقل کردن هزینه‌های بهینه­سازی) درگیر شویم (صمدزادگان و همکاران 1384). با این وجود، یكی از مشكلات بزرگ سازمان‌های درگیر در مدیریت بحران شهری، فقدان یك مدل مكانی جامع به منظور اعمال یك مدیریت واحد در انتقال ساكنین شهر به مکان‌های اسكان موقت از پیش تعیین شده پس از وقوع حادثه می‌باشد. این مسئله، به نوبه خود وابسته به مكان­یابی بهینه مکان‌های اسكان موقت ساکنین با توجه به معیارهای مطرح بهینه­سازی درگیر در مسئله تحت بررسی می‌باشد.

در مکانیابی پناهگاه اسکان موقت، به دلیل نیاز به مساحت زیاد جهت اسکان جمعیت، با مسئله متفاوتی نسبت به دیگر مسائل مکان­یابی مواجه هستیم. چرا که مکان‌های قابل استفاده و مجاز برای این منظور از قبل شناسایی شده‌اند. بر خلاف قاعده معمول، هدف یافتن مکان­های جدید نیست بلکه بهینه­یابی ترکیبی از مکان­های موجود می­باشد. ولی با در نظر گرفتن جمعیت شهر و نسبت جمعیت نیازمند به اسکان موقت، نیازی به بکارگیری تمامی آنها نمی باشد. بنابراین انتخاب یک مجموعه از مکان­های موجود از بین حالتهای مختلف، مسئله­ایست که نیازمند بکارگیری روشی مناسب، هدفمند و علمی می­باشد. با­توجه ­به اینکه بهینه­سازی فرآیند اسکان موقت در سه فاز تعیین مکانهای بهینه امن، تعیین مسیرهای بهینه و تخصیص جمعیت در اماکن هدف صورت می گیرد (Saadat seresht, et al., 2009)، هدف از انجام این تحقیق پیاده­سازی و بررسی نتایج الگوریتم بهینه سازی کلونی مورچه در بهینه سازی مکانیابی پناهگاه اسکان موقت با در نظر گرفتن همزمان فاز دوم و سوم در اجرای آن می باشد. این نوع بهینه سازی با در نظر گرفتن هر سه مولفه اسکان موقت به طور همزمان در یک مدل و با استفاده از الگوریتم ACO، در ایران به صورت مدون و کامل کمتر مورد توجه محققین قرار گرفته است. تحقیقات انجام شده بیشتر در فاز سوم اسکان موقت (تخصیص جمعیت) بوده و مرحله اول و دوم در بعضی موارد به صورت پیش فرض بهینه در نظر گرفته و در نواحی خاصی از تهران مورد تحقیق قرار گرفته­اند. در این تحقیق با ایجاد تغییرات لازم در اجرای الگوریتم ACO، مراحل مربوط به مکان­یابی و تخصیص جمعیت طراحی شده است. این مسئله با تعیین یک تابع هدف هزینه و سه محدودیت میانگین سرریز/کمریز، حداکثر تعداد مکان­های انتخاب شده و میانگین تناسب مکانی طراحی شده است. تابع هدف، هزینه انتقال جمعیت بلوک­های ساختمانی را کمینه می­نماید، ضمن اینکه میزان میانگین سرریز/کمریز مکان­های امن، تعداد مکان­های انتخاب

1-3-3-1-3- ترکیب سنی…………………………………. 64

2-3-3-1-3- ترکیب جنسی …………………………………. 65

4-3-1-3- تراکم جمعیت ………………………………………… 66

5-3-1-3- سواد و آموزش ………………………………… 68

6-3-1-3- وضعیت اقتصادی منطقه ……………………… 70

1-6-3-1-3- بررسی وضعیت بخش­های مختلف اقتصادی ………………….. 71

1-1-6-3-1-3- کشاورزی ……………………………………………. 72

2-1-6-3-1-3- صنایع روستایی ……………………………… 76

2-3- بخش دوم: روش­شناسی پژوهش ………………………….. 78

1-2-3- روش پژوهش …………………………………….. 78

2-2-3- جامعه آماری …………………………………………….. 80

3-2-3- نحوه جمع­آوری اطلاعات ………………………………….. 81

4-2-3- شیوه تجزیه و تحلیل داده­ ها  ………………………….81

5-2-3- تعریف عملیاتی متغیرها و شاخص­های تحقیق………………………. 81

6-2-3- روایی و پایایی ابزار تحقیق ……………………………….. 84

جمع­بندی ………………………………… 85

فصل چهارم: بحث و نتایج

پیش­درآمد……………………………….88

1-4- یافته­های توصیفی………………………….. 88

1-1-4- وضعیت سنی پاسخگویان …………………88

2-1-4- وضعیت سواد پاسخگویان………………… 89

3-1-4- وضعیت شغلی پاسخگویان …………………90

4-1-4- وضعیت فعالان در زیربخش­های کشاورزی………………………91

این مطلب را هم بخوانید :

5-1-4- وضعیت درآمد پاسخگویان …………………………..92

2-4- برخورداری از خدمات و امکانات …………………………94

3-4- تعیین روستاهای با ترکیب سنی جوان و سالخورده …………………. 95

4-4- یافته­های استنباطی………………………………..98

1-4-4- تحلیل تفاوت سطح توسعه اقتصادی روستاهای با ترکیب سنی جوان و سالخورده……… 98

 

2-4-4- تحلیل تفاوت سطح توسعه اجتماعی روستاهای با ترکیب سنی جوان و سالخورده…… 100

5-4- نتایج آزمون فریدمن…………………………….. 104

6-4- آزمون فرضیات…………………………….. 106

1-6-4- آزمون فرضیه اول……………………………… 106

2-6-4- آزمون فرضیه دوم…………………………….. 107

فصل پنجم: نتیجه ­گیری و پیشنهادات

1-5- جمع­بندی………………………………. 111

2-5- نتیجه­ گیری…………………………….. 112

3-5- پیشنهادات………………………………. 115

فهرست منابع ………………………………….. 118

چکیده:

جمعیت از دیدگاه نوین، ابزار، وسیله­ی کار و بهره­گیرنده نهایی روند توسعه محسوب می­شود. این بینش جمعیت را تنها یک مقوله کمی تلقی نکرده بلکه ساختار کیفی آن را نیز مورد توجه قرار می­دهد. یکی از مباحث مهم در این رابطه، سالخوردگی جمعیت است که امروزه در شهرها و بویژه روستاهای کشور ظاهر شده است و یکی از دلایل بازدارنده توسعه روستایی محسوب می­شود. با این دیدگاه، هدف پژوهش حاضر، بررسی و تحلیل اثرات سالخوردگی بر بازدارندگی توسعه اقتصادی – اجتماعی روستایی در بخش جلگه رُخ شهرستان تربت حیدریه بود که با روش توصیفی – تحلیلی، مبتنی بر مطالعات میدانی انجام شد. جمع­آوری داده­ها از طریق تکمیل پرسشنامه انجام شد که در راستای شناخت وضعیت توسعه روستاهای منطقه، تعداد 48 شاخص در دو بعد اجتماعی و اقتصادی مورد شناسایی و تجزیه – تحلیل قرار گرفت؛ برای تجزیه و تحلیل داده­ها و تهیه نقشه­ها به ترتیب از آزمون­های آماری نرم­افزار SPSS و GIS استفاده شد. متناسب با نتایج آزمون من­ویتنی و سطح معناداری کمتر از 05/0، به تفاوت معنادار سطح توسعه بین روستاهای با ترکیب سنی جوان و سالخورده پی برده شد. همچنین متناسب با یافته­های پژوهش، میانگین بعد اجتماعی در روستاهای جوان 07/4 و در روستاهای سالخورده 44/2 بوده و میانگین بعد اقتصادی 92/3 و 64/1 به ترتیب در روستاهای جوان و سالخورده به دست آمد. درمجموع، نتایج پژوهش حاکی از آن است که پدیده سالخوردگی در توسعه اقتصادی – اجتماعی روستاهای این بخش نقش بازدارنده ایفا نموده است.

فصل اول: مقدمه و کلیات تحقیق

1- کلیات تحقیق

1-1- مقدمه

جمعیت منبع فناناپذیری است که می­تواند نقش مؤثری در تحقق توسعه­ی اقتصادی – اجتماعی ایفا کند. رابطه­ی منطقی بین جمعیت و توسعه باعث توسعه هماهنگ اقتصادی و اجتماعی، اعتلای سطح زندگی و بهروزی مردم می­شود (ساعی ارسی، 1387: 70). با وجود بررسی­های علمی انجام شده در این زمینه، هنوز روابط دوجانبه جمعیت و توسعه درست شناخته نشده است. زیرا اثر آن‌ها بر یکدیگر غیر مستقیم بوده و به علت حضور متغیرهای مداخله­گر، دارای روابطی پیچیده­اند. جمعیت و توسعه هر یک تحت تأثیر پدیده­ها و متغیرهای اقتصادی – اجتماعی متفاوتی هستند و جنبه­های گوناگون و اجزای بسیار دارند (پاپلی یزدی و ابراهیمی، 1387: 142).

در رابطه با توسعه روستایی هدف اصلی آن باید توانا ساختن توده­های جمعیت روستایی باشد که اکنون نمی­توانند با تلاش خود نیازهای اساسی زندگی را برآورده سازند (هانتر، 1980: 4). محور بودن انسان در فرآیند توسعه، ضرورت توجه به مناطق روستایی را اهمیت می­بخشد، زیرا انسان هم به عنوان هدف توسعه و هم مهم­ترین ابزار توسعه محسوب می­شود. در مناطق روستایی این نیروی انسانی که از آن به عنوان بخش مردمی یاد می­شود، به صورت سازمان نیافته و غیر متمرکز وجود دارد. اگر بهره­برداری از نیروی کار در جوامع روستایی را به عنوان عنصری مؤثر در فرآیند توسعه ملی لحاظ کنیم، نقش توسعه روستایی در فرآیند توسعه ملی جایگاه و اهمیت خود را پیدا می­کند (جمعه پور، 1387: 74-69).

از جمله مباحث مربوط به جمعیت و توسعه، بحث سالخوردگی جمعیت می­باشد. سالخوردگی به عنوان یک مسئله جمعیتی، از پدیده­های نو ظهور در کشور محسوب می­شود. از آنجا که جمعیت سالخورده بیش از آنکه تولید کننده باشند، مصرف کننده و به تبع آن وابسته به جمعیت شاغل هستند، آثار نامطلوبی در ابعاد اقتصادی و اجتماعی بر جامعه خواهند داشت. سالخوردگی جمعیت روستایی نیز یکی از مباحث مهم این مسئله مطرح بوده که با توجه به نقش جمعیت در توسعه اقتصادی – اجتماعی مناطق روستایی اهمیت دو چندان پیدا می­کند. سالخوردگی جمعیت روستایی، موانعی بر سر راه توسعه ایجاد می­کند، زیرا جمعیت سالخورده معمولاً در صدد ارزش دادن به روش­های رفتاری گذشته و مقاومت در مقابل تغییرات می­باشند (رمضانیان، 1380: 209).

جمعیت سالخورده توان جایگزینی و تجدید نسل را از دست می­دهد که نتیجه آن از بین رفتن تدریجی روستاها خواهد بود. یکی دیگر از نتایج سالخوردگی جمعیت روستایی، تغییر نحوه انتقال مایملک و دارایی­ها از فرد سالخورده به وراث و نسل جوان است؛ بدین ترتیب که پدیده سالخوردگی به تدریج باعث کنار هم قرار گرفتن دو یا سه نسل شده که به طور همزمان به زندگی ادامه می­دهند. در چنین مواردی معمولاً شخص سالخورده با هدف حفظ قدرت و تداوم نظارت، حاضر نیست دارایی­اش را در اختیار فرزندان جوان خود قرار دهد؛ همچنین به لحاظ اجتماعی نیز نسل جوان را محدود می­کنند و معمولاً در فعالیت­ها و تصمیم­گیری­های مربوط به روستا مشارکت جوانان را نادیده گرفته و اجازه دخل و تصرف در امور را به آنان نمی­دهند. اینجاست که جوانان روستایی جهت حل معضل نبود کار، سرمایه و درآمد مناسب و نیز رهایی از مشکلات اجتماعی بیان شده، اقدام به مهاجرت می­نمایند (همان: 230). در حالی که مهاجرت روستا به شهر نهایتاً سبب رشد بیکاری و فقر خواهد شد (Goldsmith, 2004: 22).

مهاجرت جوانان روستایی می­تواند بر هم­خوردن ترکیب سنی و جنسی روستا­ها، باقی ماندن سالخوردگان و رکود فعالیت­های کشاورزی را به همراه داشته باشد که در نهایت، افزایش فقر روستایی را به دنبال خواهد داشت. در کشورهای در حال توسعه و از جمله ایران، مهاجرت از روستا به شهر در زمره مهمترین مسائل اجتماعی و اقتصادی به شمار می­آید و پیامدهایی از قبیل زنانه شدن نیروی کار کشاورزی، تخلیه روستاها، سالخوردگی جمعیت روستایی و غیره را خواهد داشت (قاسمی اردهایی، 1385: 53).

از طرفی، افراد سالخورده قادر به فعالیت و ادامه کار مفید نیستند و آنچنان که باید و شاید نمی­توانند از سرمایه­ها، امکانات و منابع موجود استفاده بهینه نمایند. همچنین، گروه سالخورده روستایی دارای ویژگی­های دوگانه مثبت و منفی می­باشند که به تبع آن، اثر گذاری آن­ها بر روند توسعه روستایی نیز به صورت دوگانه خواهد بود؛ سالخوردگان از طرفی، برخوردار از دانش بومی – محلی، تجربه چندین ساله، موقعیت اجتماعی مناسب، توانمندی اقتصادی (در اختیار داشتن زمین کشاورزی، مسکن و …) هستند و از سوی دیگر، ویژگی­های منفی از قبیل پایین بودن سطح آرزوها، عدم خلاقیت و نوآوری، بیسوادی و کم­سوادی، ضعف جسمی، انعطاف ناپذیری و مقاومت در برابر تغییر روش­های تولید نیز دارند که با وجود چنین تضادی، هرچند بتوانند بر توسعه اجتماعی روستا اثرگذاری اندکی داشته باشند، اما بر توسعه اقتصادی آن تأثیر منفی خواهند گذاشت. در این راستا تحقیق حاضر به بررسی و تحلیل اثرات سالخوردگی بر بازدارندگی توسعه اقتصادی – اجتماعی روستاهای بخش جلگه رخ تربت حیدریه خواهد پرداخت. پایان­نامه حاضر در پنج فصل به شرح ذیل تکمیل گردیده است:

در فصل اول کلیات تحقیق در غالب مقدمه، تعریف مسئله، اهمیت و ضرورت انجام تحقیق، اهداف، سؤالات و فرضیات، محدوده زمانی و مکانی و پیشینه تحقیق مطرح شده است.

در فصل دوم به بیان تعاریف برخی واژه­ها و اصطلاحات پژوهش، بیان دیدگاه­ها و نظریه­های مرتبط با توسعه روستایی، خصوصیات و اهداف توسعه روستایی و موانع آن پرداخته شده است.

در فصل سوم ابتدا جغرافیای طبیعی منطقه شامل موقعیت، توپوگرافی، و… و در ادامه ویژگی­های جغرافیای انسانی و اقتصادی محدوده مورد مطالعه آورده شده است. بخش دوم این فصل روش شناسی تحقیق شامل جامعه آماری، نحوه جمع­آوری اطلاعات و تجزیه و تحلیل داده­ها را در بر می­گیرد.

فصل چهارم شامل یافته­های تحقیق که در ابتدا به توصیف اطلاعات اخذ شده از طریق تکمیل پرسشنامه در روستاهای مورد مطالعه پرداخته شده و بخش دوم این فصل به آزمون فرضیات تحقیق اختصاص دارد

1-4 شهر تهران ………………………………………………………………………  103

1-1-4 معرفی شهر تهران …………………………………………………………. 103

2-1-4 بررسی تقسیمات شهری در تهران…………………………………..  104

2-4 معرفی منطقه 1 شهر تهران ………………………………………………  109

1-2-4 موقعیت جغرافیایی منطقه 1 شهر تهران ……………………………….  110

2-2-4 بررسی عوامل طبیعی موثر در مرزبندی محله های منطقه 1 شهر تهران…………  111

3-2-4 ویژگیهای اجتماعی و فرهنگی منطقه 1 شهر تهران ………………….111

4-2-4 ویژگیهای جمعیتی و اقتصادی منطقه 1 شهر تهران ………………..  112

5-2-4 بررسی شاخصهای تقسیمات محله ای در منطقه 1 شهر تهران …….  115

3-4 محلات مورد بررسی ………………………………………………………  119

1-3-4 معرفی محلات مورد بررسی منطقه 1 شهر تهران …………………  119

1-1-3-4 درکه……………………………………………………………………….  119

2-1-3-4 قیطریه ……………………………………………………………………  126

2-3-4 بررسی شاخصهای تقسیمات محله ای در محلات مورد نظر منطقه 1 تهران……. 130

1-2-3-4 درکه ………………………………………………………………………  130

2-2-3-4 قیطریه …………………………………………………………………..  133

3-3-4 تحلیل اطلاعات و آزمون فرضیات …………………………………………  136

1-3-3-4 تحلیل های توصیفی منطقه یک شهر تهران ……………………… 136

2-3-3-4 تحلیل های توصیفی و کیفی محلات مورد نظر …………………….. 148

3-3-3-4 تحلیل استنباطی فرضیه های پژوهش …………………………. 187

4-3-4 مقایسه کلی محلات قیطریه، درکه و کوهسار ………………………..  201

نتیجه گیری ……………………………………………………………………… 203

فصل5. ارائه الگو و شاخص های مناسب تقسیم بندی محلات………………  206

1-5 نتیجه گیری …………………………………………………………………… 207

2-5 نتایج آزمون فرضیات …………………………………………………………  216

3-5 مدل پیشنهادی و راهکارها  ……………………………………………..  231

1-3-5 راهکارها ……………………………………………………………………  231

2-3-5 شاخصهای استخراجی جهت مرزبندی محلات …………………………  233

3-3-5 مدل استفاده از شاخصهای استخراجی در مرزبندی محلات مورد نظر …… 235

1-3-3-5  درکه و کوهسار ……………………………………………………  235

2-3-3-5  قیطریه …………………………………………………………………..  236

پیشنهادی برای مطالعات آتی  …………………………………………………….  237

منابع و ماخذ …………………………………………………………………………. 239

منابع فارسی  …………………………………………………………………….  240

منابع لاتین ………………………………………………………………………….  255

سایتها   ……………………………………………………………………………..  257

پیوست ها …………………………………………………………………………  259

چکیده:

محله به عنوان کوچکترین فضای شهری، سلول حیات شهری و عنصری پویا در حکمروایی شایسته شهری مد نظر است. تقسیمات و مرزبندی محله های شهری از دوره اسلامی تا دوره جدید دستخوش تغییر و تحول شده است. محله بندی در گذشته بر اساس شاخصهای اجتماعی و اقتصادی صورت گرفته است اما در دوره معاصر اصول فرهنگ بومی _ اسلامی و درون گرایی محله های شهری کم رنگ شده با احداث خیابانهای متقاطع و وسیع همچنین جابجایی گسترده جمعیتی با ایجاد مشاغل جدید باعث از هم گسیختگی ساختار بازار و محلات قدیمی، گسست اجتماعی محلات سنتی و افزایش تراکم در بعضی از محلات گردید. محله بندی در دوره معاصر بر اساس شاخصهای کالبدی، سیاسی و اقتصادی مانند تصمیمات اداری _ سیاسی، ساخت و سازهای جدید و فعالیت های عمرانی به ویژه احداث شبکه های جدید ارتباطی صورت گفته که  کاهش حس تعلق و هویت اجتماعی محلات را به دنبال داشته است.

منطقه 1 شهر تهران نیز که شامل روستاهای قدیمی تغییر شکل یافته و محله های جدید شهری است، با توجه به شرایط پیش آمده، ناشی از مرزبندی های جدید با مشکلاتی چون جدایی گزینی اجتماعی ، تفکیک فضایی درون محله، درهم ریختگی کاربری ها و محدودیتها و مشکلات خدمات رسانی روبرو است.

در این پایان نامه، از روش پژوهشی مبتنی بر رویکرد سیستمی استفاده شده است از اینرو در ارتباط با وضع گذشته و موجود با توصیف عناصر و عوامل اصلی در مرزبندی محله های شهری به تحلیل آثار حاصله پرداخته شده، از روش تحلیلی آزمون t تک گروهی، آزمون فریدمن همچنین توجه نظرات کارشناسی (روش دلفی) استفاده گردید. نتیجه حاصل از این پژوهش پس از مطالعه و بررسی روند تغییرات تقسیمات محله ای در منطقه 1 شهرداری تهران خصوصا در دو محله ی درکه و قیطریه، به صورت مدل ایجاد زیر محلات با رعایت انسجام اجتماعی و فرهنگی پیشنهاد گردید. تلفیق شاخصهای اجتماعی، فرهنگی با شاخصهای سیاسی، اداری، کالبدی و اقتصادی که کارایی بیشتری در مرزبندی محلات به همراه خواهد

 داشت. بعنوان راهکار نهایی پژوهش ارائه شد در نتیجه شاخصهای مذکور با در نظر گرفتن شرایط بومی، تاکید بر عناصر طبیعی محلات( رود دره و کوه)، ویژگی های مشترک فرهنگی ساکنان، ویژگی های اجتماعی و اقتصادی محلات، منافع مشترک مادی و معنوی با توجه به نشانه های هویت زا و با در نظر گرفتن مشارکت مردم در تعیین حدود محله حائز اهمیت است.

فصل اول: کلیات تحقیق

1-1- بیان مسأله

ضرورت بررسی محله و شناخت ابعاد آن در برنامه ریزی شهری، ضمن دارا بودن ارزشهای نظری، از ابعاد کاربردی کاملا مشخص نیز در عرصه مدیریت و برنامه ریزی شهری و به ویژه در کلانشهرها برخوردار می باشد.

تقسیمات محله ای و مرزبندی محله های شهری از دوره اسلامی که بر اساس گروه های شغلی و صنفی و قومی انجام می گرفت تا دوره جدید که از اصول و روشهای مرزبندی اداری _ سیاسی تبعیت می کند، دستخوش تغییر و تحول شده است. محله بندی در گذشته بر اساس شاخصهای اجتماعی و اقتصادی صورت گرفته است اما در دوره معاصر اصول فرهنگ بومی _ اسلامی و درون گرایی محله های شهری کم رنگ گردید و احداث خیابانهای متقاطع و وسیع باعث از هم گسیختگی ساختار بازار و بافت های شهری و محلات تاریخی شد. امروزه الگوی توسعه برونزا بر محله های شهری و ساختار شهری مسلط شده است. در این دوران، محله در چارچوب قانون تعاریف و ضوابط تقسیمات کشوری به عنوان یکی از سطوح سلسله مراتب تقسیمات شهری تعریف گردید. در قانون تشکیل شوراهای اسلامی در سال 1361 نیز برای اداره ی چنین واحد شهری خرد مقیاس در شهر، تشکیل شورای محله پیش بینی گردید و بر اساس تبصره 2 ماده 4 قانون تقسیمات کشوری مصوب 15/4/1363  محله یکی از مهمترین و اساسی ترین تقسیمات کشوری معرفی شد.

کلانشهر تهران نیز با قدمت تاریخی و به عنوان مهمترین شهر کشور در دوره های رشد و گسترش خود با تغییر مرزهای محله ای رو به رو بوده است. مرز بندی محله های شهری

این مطلب را هم بخوانید :

بایگانی‌های حقوق - دانلود فایل های دانشگاهی

 تهران نیز در گذر زمان متناسب با دگرگونی های نظام های اقتصادی، اجتماعی و سیاسی متحول شده است. احداث شبکه های جدید ارتباطی، جابجایی وسیع جمعیتی درون شهری و بوجود آمدن مشاغل جدید، همراه با برنامه های خدماتی شهر بر روی این نوع مرزبندی ها تاثیر گذاشته، به گونه ای که مرزبندی محله های شهری تهران بعد از انتخابات شورای شهر در سال 1378 و آغاز فعالیت شورایاری ها در سال 1380 دستخوش تغییر و تحول گردید.

تقسیم بندی محلات در دهه های اخیر نه تنها موجب جدایی گزینی شهری شده، بلکه اعتبار و اهمیت محله های شهری را نیز به عنوان کوچکترین واحد حیاتی شهر دچار اختلال نموده و موجب ضعف همبستگی ساکنین این محلات شده است.

امروزه محله بندی و معیارهای و شاخص های تقسیم بندی محلات با آنچه که در گذشته  جریان داشته تفاوت دارد. به صورتیکه بعضی از محله های کنونی با تقسیم و جدا شدن محلات قبلی بوجود آمده اند به نحویکه خط تقسیم و تفکیک محله ای موجب گسست اجتماعی محلات سنتی و قدیمی شده است. این مشکلات در شهرهای بزرگ و کلان شهرها که بدون کنترل رشد یافته اند نمایان تر است. انضمام روستاها به شهر، تغییر شکل محله های قدیمی، محله های مهاجرپذیر و افزایش تراکم در بعضی از محلات بر مشکلات افزوده است.

منطقه 1 شهر تهران نیز که شامل روستاهای قدیمی تغییر شکل یافته و نیز محله های جدید شهری است، با توجه به شرایط پیش آمده، در نتیجه مرزبندی های جدید با مشکلاتی چون جدایی گزینی اجتماعی ، تفکیک فضایی درون محله، درهم ریختگی کاربری ها و محدودیتها و مشکلات خدمات رسانی روبرو است.

در این پژوهش سعی می شود تا با مطالعه و بررسی روند تغییرات تقسیمات محله ای در تهران،  به ویژه منطقه 1 شهرداری تهران و تعیین عوامل تاثیرگذار بر آن و شاخص سازی، الگوی بهینه برای دستیابی به پایداری شهری ارائه شود.

2-1- سوالات تحقیق

1- عوامل موثر در تغییر مرزبندی محله های شهری منطقه 1 شهر تهران کدامند؟

2- کدام یک از شاخصها بهتر می توانند برای تعیین مرزهای محله ای در منطقه 1 تهران به کار بروند؟

3-1- فرضیات تحقیق

1- تصمیمات اداری _ سیاسی، ساخت و سازهای جدید و فعالیت های عمرانی به ویژه احداث شبکه های جدید ارتباطی موجب تغییر مرزهای قدیمی محلات منطقه 1 شده است.

2- استفاده از شاخصهای اجتماعی _ فرهنگی در مرزبندی محله های منطقه 1 شهر تهران، به ویژه با تاکید بر همبستگی اجتماعی و تعلق مکانی، کارائی بیشتری نسبت به شاخصهای کالبدی و اقتصادی دارند.

4-1- اهداف تحقیق

1- شناخت وضعیت گذشته و موجود تقسیمات محله ای

2- ارائه شاخصهای تعیین حد و مرز تقسیمات محله ای