2-3-4- رقم Dr. Benjamin Pal 16

2-3-5- نسترن کوهی.. 16

2-4-شرایط محیط رشد. 17

2-4-1-pHخاک… 17

2-5-هرس…. 18

2-6-تولید. 18

2-7- چالشهای کشورهای بزرگ تولید کننده گل رز. 19

2-8-ازدیاد گل سرخ.. 20

2-8-1- پیوند. 22

2-9- پیوند در رز. 22

فصل سوم: مواد و روش ها 25

3-1- مواد گیاهی.. 26

3-2- روش تحقیق.. 26

3-3- صفات اندازه گیری شده در آزمایش…. 27

3-4- تجزیه آماری.. 28

فصل چهارم: نتایج و بحث… 29

4-1- ارتفاع پیوندک… 30

4-2- عمر گل.. 33

4-3- قطر گل.. 34

4-4- ارتفاع پایه. 36

4-5- تعداد گلبرگ… 37

4-6- تعداد گل.. 38

4- 7- تعداد شاخه. 40

4-8- عرض برگ… 41

4-9- تعداد کل برگ تولیدی.. 43

4-10- ارتفاع پیوندک30 روز بعد از پیوندک… 45

4-11- نتیجه گیری.. 46

4-12- پیشنهاد ها 47

2-3-4- رقم Dr. Benjamin Pal 16

2-3-5- نسترن کوهی.. 16

2-4-شرایط محیط رشد. 17

2-4-1-pHخاک… 17

2-5-هرس…. 18

2-6-تولید. 18

2-7- چالشهای کشورهای بزرگ تولید کننده گل رز. 19

2-8-ازدیاد گل سرخ.. 20

2-8-1- پیوند. 22

2-9- پیوند در رز. 22

فصل سوم: مواد و روش ها 25

3-1- مواد گیاهی.. 26

3-2- روش تحقیق.. 26

3-3- صفات اندازه گیری شده در آزمایش…. 27

3-4- تجزیه آماری.. 28

فصل چهارم: نتایج و بحث… 29

4-1- ارتفاع پیوندک… 30

4-2- عمر گل.. 33

4-3- قطر گل.. 34

4-4- ارتفاع پایه. 36

4-5- تعداد گلبرگ… 37

4-6- تعداد گل.. 38

4- 7- تعداد شاخه. 40

4-8- عرض برگ… 41

4-9- تعداد کل برگ تولیدی.. 43

4-10- ارتفاع پیوندک30 روز بعد از پیوندک… 45

4-11- نتیجه گیری.. 46

4-12- پیشنهاد ها 47

منابع. 48

فهرست جدولها

جدول 1- 1- جایگاه گیاهان رز در طبقه بندی گیاهان همراه با مثال خاص Rosa CaninaLuteiana. 13

جدول 4- 1- آنالیز واریانس اثر فاکتورهای آزمایشی برارتفاع پیوندک رز. 31

جدول 4- 2- مقایسه میانگین اثر ساده ارقام رز بر صفات آزمایشی.. 32

جدول 4- 3- مقایسه میانگین اثر ساده زمان پیوند  بر صفات آزمایشی.. 32

جدول 4- 4-مقایسه میانگین اثر متقابل ارقام رز و زمان پیوند روی صفات آزمایشی.. 32

جدول 4- 5- آنالیز واریانس اثر فاکتور در آزمایشی بر عمر گل.. 33

جدول 4- 6- آنالیز واریانس اثر فاکتور در آزمایشی بر قطر گل.. 35

جدول 4- 7- آنالیز واریانس اثر فاکتور در آزمایشی برارتفاع پایه. 36

جدول 4- 8- آنالیز واریانس اثر فاکتور در تعداد گلبرگ… 38

جدول 4- 9- آنالیز واریانس  اثر فاکتور در آزمایشی بر تعداد گل.. 39

جدول 4- 10- آنالیز واریانس اثر فاکتور بر تعداد شاخه. 41

جدول 4- 11- آنالیز واریانس اثر فاکتور بر عرض برگ… 42

جدول 4- 12- آنالیز واریانس اثر فاکتور درطول برگ… 43

جدول 4- 13- آنالیز واریانس اثر فاکتور در تعداد کل برگ تولیدی.. 44

جدول 4- 14- آنالیز واریانس اثر فاکتور درارتفاع پیوندک بعد از 30 روز. 45

فهرست شکلها

شکل 1- 1- چیدمان گلدان های آزمایشی در محل آزمایش…. 8

شکل 3- 1- غنچه ها و گل های باز شده ارقام مورد آزمایشی.. 27

شکل 3-2- تجزیه آماری.. 27

شکل 4- 1- ارتفاع پیوندک تحت تاثیر ارقام مختلف پیوندی…………….31

شکل 4- 2- عمرگل تحت تاثیر ارقام مختلف پیوندی.. 34

شکل 4- 3- قطرگل تحت تاثیر ارقام مختلف پیوندی.. 35

شکل 4- 4- ارتفاع پایه تحت تاثیر ارقام مختلف پیوندی.. 37

شکل 4- 5- تعداد گلبرگ تحت تاثیر ارقام مختلف پیوندی.. 38

شکل 4- 6- تعداد گل تحت تاثیر ارقام مختلف پیوندی.. 40

شکل 4- 7- عرض برگ تحت تاثیر ارقام مختلف پیوندی.. 42

شکل 4- 8- تعدادکل برگ تولیدی تحت تاثیر ارقام مختلف پیوندی.. 44

شکل 4- 9- ارتفاع پیوندک بعداز 30 روز تحت تاثیر ارقام مختلف پیوندی.. 46

چکیده
برای بررسی اثر پایه نسترن بر رشد رویشی و زایشی چهار رقم رز آزمایش بصورت فاکتوریل با دو فاکتور در قالب طرح پایه بلوک­های کامل تصادفی در 3 تکرار انجام شد. فاکتور اول (A) شامل چهار رقم گل رز تابو(قرمز)، سوپر استار (نارنجی) ، دکتر بنجامین (صورتی) و اونینگ استار (زرد) و فاکتور دوم (B) زمان پیوند در دو تاریخ (13 و 25 اسفند) و با فاصله دو هفته بر روی پایه­های نسترن کوهی انجام گرفت. نتایج نشان داد که اثر متقابل زمان و ارقام مختلف رز پیوندی مورد استفاده بر صفات ارتفاع پیوندک تعداد برگ، عمر گل و ارتفاع پایه در سطح احتمال 1 و 5 درصد معنی دار بوده است. با توجه به نتایج بیشترین میزان ارتفاع پیوندک، تعداد گلبرگ و تعداد گل؛ تعداد کل برگ در رقم دکتر بنجامین مشاهده شده است. ارقام دکتر بنجامین و سوپراستار بیشترین میزان عمر گل را داشته اند. رقم اونینگ استار بیشترین قطر گل و ارتفاع پایه و بیشترین رشد پیوندک و همچنین بیشترین اندازه برگ در رقم سوپر استار مشاهده شد. ارتفاع پیوندک 30 روز پس از پیوند، بین ارقام مختلف اختلاف معنی داری نشان نداد.

1-1– مقدمه
بسیاری از شواهد باستان شناسی نشان می­دهد که سابقه آشنایی انسان با گل رز و خواص دارویی آن به حدود 4350 سال می­رسد. لوحه های کشف شده در منطقه بابل (جنوب شرق عراق امروزی) بیانگر  آن است که مارگون پادشاه سومریان اولین کسی بود که به رزها علاقه نشان می­داد و دستور داد آنها را در مزارع خود بکارند. در یونان باستان حدود 1600 سال پیش از میلاد رزها بر دیوار قصر نقاشی می­شدندو سپس این کار بعد از 100 سال بر روی قبرها توسط مصریان انجام می­شد. سافو شاعره معروف یونانی از گل رز به عنوان ملکه گلها یاد می­کند و تئوفراستوس موسس گیاه شناسی بین سال­های 382-287 پیش از میلاد در مورد رز و هرس آن به تفصیل نوشته است(هاکسلی و همکاران، 1992). رومیان باستان باغهای وسیع رز داشتند و حتی در زمستان آنرا پستوم[1] که نوعی گلخانه­ای شیشه ای بود پرورش می دادند. گلبرگ­های گل­سرخ بسترهای آنها را تشکیل می­دادند و زیرانداز آنها هم نقوشی از گل­سرخ بود و اشتیاق و علاقه زیاد رومیان به گل­سرخ را پدید آورد که در حقیقت همان باغهای رز بودند(هاکسلی و همکاران، 1992؛ هسایون، 1998). برای ایرانیان باستان رز مایه خیر و برکت و بخشش بود و علاقه وافر آنها به گل­سرخ خود دلیل بر این بوده است. اولین تصاویر مربوط به کشت و کار رزها در نوشته­های ایرانیان در قرن 7 بعداز میلاد مسیح بدست آمده است (هاکسلی و همکاران، 1992). موطن رز داماسک[2]  از رزهای اولیه و یکی از اجداد رزهای امروزی ممکن است از ایران باشد(رایت، 1995). در خاورمیانه نیز شناخت و کشت و کار رز به پیش از تاریخ می­رسد. زمانی­که تمدن غرب در حال شکل­گیری بود باغهای رز در چین وجود داشت و از عطر و گلبرگ­های آن برای تزیین و همچنین محافظت خود از ارواح شرور استفاده می­کردند (هسایون، 1998). فسیل­هائی که از شکوفه­های گل­سرخ در آرگونو کلرادو بدست آمده، احتملاً به 35 تا 70 میلیون سال قبل، مربوط بوده است. گل­سرخ یکی از پنج پایه اصلی رز در دنیا است(چوالیر، 1996).در حال حاضر روزانه میلیون­ها نفر مجذوب زیبایی و عطر گل سرخ می­گردند. هر روز در هر گوشه از جهان شاهد برپایی نمایشگاه­ها و باغ­هایی هستیم که زیبایی گل­سرخ را عرضه می­دارند. در بین گل­های بریدنی در حال تولید در سطح جهان گل رز همیشه رده­های اول جدول فروش را به خود اختصاص داده است(هاکسلی و همکاران، 1992). از جمله رزهای وحشی که مصرف دارویی داشته و به عنوان پایه اکثر رزهای زینتی به کار می رود که می توان به نسترن کوهی اشاره کرد. میوه این گیاه سرشار از ویتامین ث است. در برخی از کشورهای اروپایی از آن داروهایی تحت عنوان ویروما[3] و دیریروما[4] تهیه و به بازار دارویی عرضه می­کنند. مواد موثره این گیاه سبب کاهش اسید اوریک و معالجه ناراحتی­های ناشی از نقرس می­شود. همچنین از این مواد برای مداوای تورم کلیه­ها و مجاری ادرار استفاده می­شود. روغن دانه­های نسترن کوهی در صنایع آرایشی و بهداشتی موارد استعمال فراوانی دارد (امید بیگی، 1384). در بسیاری از گزارشات پژوهشگران عنوان شده است که میوه­های گیاهان مختلف از جمله نسترن کوهی حاوی مقادیر مناسبی از ترکیب­های فنولیکی می­باشد(کای و دینگ، 1995؛اوزمیناسکی و چومین، 1993). میوه­های نسترن کوهی حاوی مقادیر نسبتاً زیادی از ترکیب­های فنولی بوده که اثر بسیار مفید بر سلامتی انسان دارند(بوهم و همکاران، 2003 ؛ سینار و کولاکوجیلو، 2005). در تحقیقی میزان ترکیب­های فنولی کل موجود در میوه­های نسترن کوهی در ترکیه96 میلی­گرم گزارش شد(ارسیسلی، 2007). کاروتنوئید­ها به دلیل داشتن خاصیت آنتی­اکسیدان، بدن را در برابر بیماری­ها مصون می­دارند. کاروتنوئید­ها از تشکیل رادیکال­های آزاد در بدن انسان جلوگیری می­کنند(کیراکوسیان و همکاران، 2004). میوه­های نسترن کوهی حاوی میزان بالایی از کاروتنوئید­ها می­باشند (هودیسان و همکاران، 1997). میزان کاروتنوئید­ها در گونه­های مختلف رز بین 1192-189 (میکروگرم بر گرم وزن خشک) متفاوت است و میانگین میزان کاروتنوئیدها در میوه­های رز 651 میکروگرم بر گرم وزن خشک است(اولسان و همکاران، 2005). در آمد سالانه ایران از صادرات گل و گیاه زینتی معادل 86 میلیون یورو است. صادرات گل و گیاه زینتی در دنیا برابر 8600 میلیون یورو می باشد. سالانه بابت واردات پایه­ها و ارقام رز 3 میلیون یورو ارز پرداخت می شود. با استفاده از روش های سریع تولید رز می توان به صادرات رز توجه زیادی مبذول داشت(آمارنامه کشاورزی 1389).

یکی از ساده­ترین روش­های تکثیر رز، پیوند جوانه است. زیرا می توان از گیاه مادری چندین گیاه جدید که بر روی پایه مناسب و مقاوم به شرایط محیطی پیوند شده است را تولید کرد. در نتیجه خصوصیات مطلوب گیاه مادری با عمل پیوند حفظ خواهد شد.گل های رز را که اصولاً دارای سیستم ریشه­ای ضعیف می­باشد مانند برخی از ارقام دورگ­های چای[5] می توان بر روی پایه­ای که دارای سیستم ریشه قوی و گسترده داشته و جزء رزهای وحشی می­باشد( مانند نسترن وحشی) قرار داده و  با این روش بوته­های قدیمی را جوان کرد. حتی به عنوان تنوع می­توان چندین رنگ مختلف رز را بر روی یک پایه بوجود آورد. با توجه به ارزش چند گانه انواع رز و اهمیت پیوند در آنها تصمیم بر انجام این آزمایش جهت بررسی زمان پیوند 4 رقم رز بر روی رایج ترین پایه آنها یعنی نسترن وحشی گرفته شد(ایزدی و همکاران،1390).

تولید گل و گیاهان زینتی در ایران در عین حال که توام با مزیت­های قابل توجهی می­باشد، چالش­ها و نارسایی­هایی در ساختار بازار و بازاریابی این محصولات در بر دارد. سهم تولید کننده از قیمت فروش به مصرف کننده و راندمان بازاریابی پایین باشد. در عین حال در این نظام، به دلیل وجود ضایعات بالا، کارایی فنی پایین است. ولی، کارایی قیمتی به دلیل بالا بودن قیمت خرده فروشی نسبت به قیمت سر مزرعه بالا و در نتیجه کارایی کل نیز بالا می­باشد. بنابراین، سهم سایر عوامل بازار یابی از این نسبت بالا بیشتر از تولید کننده­ها است.  بررسی ساختار این بازار نشان می­دهد که کالا­ها غیر­همگن بوده و شرایط ورود به بازار سخت است.  براین اساس نظام بازار رسانی گل و گیاه در ایران ناکارا و ساختار بازار، یک ساختار غیر رقابتی است. این شرایط غیر رقابتی که باعث وجود اطلاعات ناقص در بازارخواهد شد.

در سالهای اخیر تولید و تجارت گل و گیاهان زینتی در سطح جهانی توسعه زیادی یافته و از سال 1987 تاکنون سالیانه حدود 9 تا 15 درصد رشد داشته و ارزش معاملات تجاری آن در سال 1990 به بیش از 100 میلیارد دلار بالغ گشته است. نقاط قوت و پتانسیل ایران در تولید گل و گیاهان زینتی قابل توجه است. در ایران به دلیل برخورداری از تنوع آب و هوایی، آفتاب درخشان، سوخت و کارگر ارزان، نور کافی، منابع آب، رطوبت نسبی هوا، عدم بادهای شدید و خسارت زای موسمی و از همه مهمتر نیروی انسانی جوان و تحصیلکرده و فعال، امکان تولید گل و گیاهان زینتی با کیفیت صادراتی و توجیه اقتصادی، وجود دارد.

موقعیت ژئواستراتژیک عالی به دلیل نزدیکی به بازارهای پر مصرف حوزه خلیج فارس، آسیای میانه و اروپای شرقی امکان حمل زمینی محصولات به ترکیه، رومانی، بلغارستان و کشورهای آسیای میانه همپوشانی و اثر متقابل تقویتی گل و گیاه با صنعت توریسم، رشد سالانه 8 تا 15 درصد مبادلات تجاری گل و گیاهان زینتی به دلیل رشد فرهنگی و اقتصادی کشورهای مختلف و ماشینی شده زندگی، رشد احساس نیاز به بازگشت به طبیعت، نزدیکی ایران به امارات متحده عربی با داشتن بیش از 50 پرواز هفتگی ایران به دبی و توسعه فرودگاه دبی با بیشس از 100 خط هوایی به 140 مقصد و آغاز به کار مراکز کل دبی (DFC) فرصتی برای صنعت گل و گیاه کشور می باشد.

با وجود پتانسیل­ها و مزیت­های موجود در تولید گل و گیاهان زینتی کشور، تاکنون به جایگاه شایسته خود در بازار جهانی دست نیافته ایم. هر چند که صادرات گل ایران از سال 1370 با 500 هزار دلار شروع و تاکنون با یک روند صعودی به مرز 40 میلیون دلار رسیده است. لیکن با جایگاه واقعی خود در بازار جهانی فاصله زیادی دارد و برای وارد شدن به بازارهای جهانی، افزایش سطح کیفی و کمی تولید و تطابق با استانداردهای بین المللی لازم می­باشد.

یکی از بهترین ساختارهای مورد سنجش در خصوص بازار گل در کشورهای موفقی همچون آمریکا، ژاپن، ایتالیا و کلمبیا ایجاد بازار مبتنی بر سیستم حراج گل است. حراج تامین کننده و حافظ حقیق محصولات و از سویی دیگر، تنظیم کننده عرضه و تقاضا می­باشد. مزیت دیگر حراج حفظ و صرفه جویی در زمان است. هزینه­های تولید گل در ایران زیاد است. اما تغییرات قیمت­ها در این بخش همخوانی با تغییرات شاخص تورم ندارد به طوری­که در سال 1371، گل گلایول شاخه ای 2000 ریال فروخته میشد. در حالیکه بهای فروش آن در فروردین 1387 باقیمت 1200 ریال بوده است. به علت نوسانات شدید و ناگهانی قیمت های فروش محصول و بالارفتن هزینه، تاکنون بیش از 30 درصد از تولید کنندگان با شکست مواجه شده اند و از عرصه این فعالیت خارج گردیده اند. سرمایه گذاری خارجی، تبلیغات و بازاریابی برای انواع گیاهان می­تواند در رونق صادرات غیرنفتی و اقتصادی موثر باشد. عدم وجود تشکل­های منسجم در امر تجارت خارجی گل و گیاهان زینتی و سیستم مکانیزه بسته­بندی از جمله مشکلات و موانع صادرات گیاهان زینتی است. شاهرگ حیات صنعت گل و گیاه کشور، نبود سیستم بازاررسانی و بازاریابی گل می­باشد که از توسعه این صنعت جلوگیری نموده است. مرکزیت بازار گل ایران در تهران قرار دارد که فعالیت آن از سال 1350 با 15 تولید کننده گل آغاز شده است. گل از محصولاتی است که فساد پذیری آن بالا است. با این وجود، به علت عدم وجود سردخانه و انبارهای پیشرفته در کشور، انبارداری به صورت موقت و غیر استاندارد صورت می­پذیرد. براساس آنچه گفته شد، چالشها و نارسایی­هایی در مقابل وضعیت موجود اقتصادی و بازاریابی گل و گیاهان زینتی ایران وجود دارد که برای دستیابی به جایگاه واقعی ایران در بازار جهانی گل، بایستی این وضعیت را اصلاح کرد. در نظام بازاررسانی گل رز خدمات بازاریابی محدودی صورت می­گیرد و بیشتر هزینه­ها مربوط به ضایعات و هزینه­های خرده فروشی است. با توجه به اطلاعات ارایه شده هزینه انجام خدمات بازاریابی که برای هر شاخه گل رز در مسیرهای عرضه از طریق بنکداران غرفه دار و بدون غرفه (شامل فروش مستقیم از طریق تولید کنندگان یا ناقلان گل در بازار گل) محاسبه شده است، به ترتیب برابر 1272 و 1299 ریال است. همچنین با در نظر گرفتن درصد ضایعات گل این نمونه، هر دو مسیر یاد شده با ضایعاتی برابر 2100 ریال به ازای هر شاخه همراه خواهد بود.

 

منابع. 48

فهرست جدولها

جدول 1- 1- جایگاه گیاهان رز در طبقه بندی گیاهان همراه با مثال خاص Rosa CaninaLuteiana. 13

جدول 4- 1- آنالیز واریانس اثر فاکتورهای آزمایشی برارتفاع پیوندک رز. 31

جدول 4- 2- مقایسه میانگین اثر ساده ارقام رز بر صفات آزمایشی.. 32

جدول 4- 3- مقایسه میانگین اثر ساده زمان پیوند  بر صفات آزمایشی.. 32

جدول 4- 4-مقایسه میانگین اثر متقابل ارقام رز و زمان پیوند روی صفات آزمایشی.. 32

جدول 4- 5- آنالیز واریانس اثر فاکتور در آزمایشی بر عمر گل.. 33

جدول 4- 6- آنالیز واریانس اثر فاکتور در آزمایشی بر قطر گل.. 35

جدول 4- 7- آنالیز واریانس اثر فاکتور در آزمایشی برارتفاع پایه. 36

جدول 4- 8- آنالیز واریانس اثر فاکتور در تعداد گلبرگ… 38

جدول 4- 9- آنالیز واریانس  اثر فاکتور در آزمایشی بر تعداد گل.. 39

جدول 4- 10- آنالیز واریانس اثر فاکتور بر تعداد شاخه. 41

جدول 4- 11- آنالیز واریانس اثر فاکتور بر عرض برگ… 42

جدول 4- 12- آنالیز واریانس اثر فاکتور درطول برگ… 43

جدول 4- 13- آنالیز واریانس اثر فاکتور در تعداد کل برگ تولیدی.. 44

جدول 4- 14- آنالیز واریانس اثر فاکتور درارتفاع پیوندک بعد از 30 روز. 45

فهرست شکلها

شکل 1- 1- چیدمان گلدان های آزمایشی در محل آزمایش…. 8

شکل 3- 1- غنچه ها و گل های باز شده ارقام مورد آزمایشی.. 27

شکل 3-2- تجزیه آماری.. 27

شکل 4- 1- ارتفاع پیوندک تحت تاثیر ارقام مختلف پیوندی…………….31

شکل 4- 2- عمرگل تحت تاثیر ارقام مختلف پیوندی.. 34

شکل 4- 3- قطرگل تحت تاثیر ارقام مختلف پیوندی.. 35

شکل 4- 4- ارتفاع پایه تحت تاثیر ارقام مختلف پیوندی.. 37

شکل 4- 5- تعداد گلبرگ تحت تاثیر ارقام مختلف پیوندی.. 38

شکل 4- 6- تعداد گل تحت تاثیر ارقام مختلف پیوندی.. 40

شکل 4- 7- عرض برگ تحت تاثیر ارقام مختلف پیوندی.. 42

این مطلب را هم بخوانید :

شکل 4- 8- تعدادکل برگ تولیدی تحت تاثیر ارقام مختلف پیوندی.. 44

شکل 4- 9- ارتفاع پیوندک بعداز 30 روز تحت تاثیر ارقام مختلف پیوندی.. 46

چکیده
برای بررسی اثر پایه نسترن بر رشد رویشی و زایشی چهار رقم رز آزمایش بصورت فاکتوریل با دو فاکتور در قالب طرح پایه بلوک­های کامل تصادفی در 3 تکرار انجام شد. فاکتور اول (A) شامل چهار رقم گل رز تابو(قرمز)، سوپر استار (نارنجی) ، دکتر بنجامین (صورتی) و اونینگ استار (زرد) و فاکتور دوم (B) زمان پیوند در دو تاریخ (13 و 25 اسفند) و با فاصله دو هفته بر روی پایه­های نسترن کوهی انجام گرفت. نتایج نشان داد که اثر متقابل زمان و ارقام مختلف رز پیوندی مورد استفاده بر صفات ارتفاع پیوندک تعداد برگ، عمر گل و ارتفاع پایه در سطح احتمال 1 و 5 درصد معنی دار بوده است. با توجه به نتایج بیشترین میزان ارتفاع پیوندک، تعداد گلبرگ و تعداد گل؛ تعداد کل برگ در رقم دکتر بنجامین مشاهده شده است. ارقام دکتر بنجامین و سوپراستار بیشترین میزان عمر گل را داشته اند. رقم اونینگ استار بیشترین قطر گل و ارتفاع پایه و بیشترین رشد پیوندک و همچنین بیشترین اندازه برگ در رقم سوپر استار مشاهده شد. ارتفاع پیوندک 30 روز پس از پیوند، بین ارقام مختلف اختلاف معنی داری نشان نداد.

1-1– مقدمه
بسیاری از شواهد باستان شناسی نشان می­دهد که سابقه آشنایی انسان با گل رز و خواص دارویی آن به حدود 4350 سال می­رسد. لوحه های کشف شده در منطقه بابل (جنوب شرق عراق امروزی) بیانگر  آن است که مارگون پادشاه سومریان اولین کسی بود که به رزها علاقه نشان می­داد و دستور داد آنها را در مزارع خود بکارند. در یونان باستان حدود 1600 سال پیش از میلاد رزها بر دیوار قصر نقاشی می­شدندو سپس این کار بعد از 100 سال بر روی قبرها توسط مصریان انجام می­شد. سافو شاعره معروف یونانی از گل رز به عنوان ملکه گلها یاد می­کند و تئوفراستوس موسس گیاه شناسی بین سال­های 382-287 پیش از میلاد در مورد رز و هرس آن به تفصیل نوشته است(هاکسلی و همکاران، 1992). رومیان باستان باغهای وسیع رز داشتند و حتی در زمستان آنرا پستوم[1] که نوعی گلخانه­ای شیشه ای بود پرورش می دادند. گلبرگ­های گل­سرخ بسترهای آنها را تشکیل می­دادند و زیرانداز آنها هم نقوشی از گل­سرخ بود و اشتیاق و علاقه زیاد رومیان به گل­سرخ را پدید آورد که در حقیقت همان باغهای رز بودند(هاکسلی و همکاران، 1992؛ هسایون، 1998). برای ایرانیان باستان رز مایه خیر و برکت و بخشش بود و علاقه وافر آنها به گل­سرخ خود دلیل بر این بوده است. اولین تصاویر مربوط به کشت و کار رزها در نوشته­های ایرانیان در قرن 7 بعداز میلاد مسیح بدست آمده است (هاکسلی و همکاران، 1992). موطن رز داماسک[2]  از رزهای اولیه و یکی از اجداد رزهای امروزی ممکن است از ایران باشد(رایت، 1995). در خاورمیانه نیز شناخت و کشت و کار رز به پیش از تاریخ می­رسد. زمانی­که تمدن غرب در حال شکل­گیری بود باغهای رز در چین وجود داشت و از عطر و گلبرگ­های آن برای تزیین و همچنین محافظت خود از ارواح شرور استفاده می­کردند (هسایون، 1998). فسیل­هائی که از شکوفه­های گل­سرخ در آرگونو کلرادو بدست آمده، احتملاً به 35 تا 70 میلیون سال قبل، مربوط بوده است. گل­سرخ یکی از پنج پایه اصلی رز در دنیا است(چوالیر، 1996).در حال حاضر روزانه میلیون­ها نفر مجذوب زیبایی و عطر گل سرخ می­گردند. هر روز در هر گوشه از جهان شاهد برپایی نمایشگاه­ها و باغ­هایی هستیم که زیبایی گل­سرخ را عرضه می­دارند. در بین گل­های بریدنی در حال تولید در سطح جهان گل رز همیشه رده­های اول جدول فروش را به خود اختصاص داده است(هاکسلی و همکاران، 1992). از جمله رزهای وحشی که مصرف دارویی داشته و به عنوان پایه اکثر رزهای زینتی به کار می رود که می توان به نسترن کوهی اشاره کرد. میوه این گیاه سرشار از ویتامین ث است. در برخی از کشورهای اروپایی از آن داروهایی تحت عنوان ویروما[3] و دیریروما[4] تهیه و به بازار دارویی عرضه می­کنند. مواد موثره این گیاه سبب کاهش اسید اوریک و معالجه ناراحتی­های ناشی از نقرس می­شود. همچنین از این مواد برای مداوای تورم کلیه­ها و مجاری ادرار استفاده می­شود. روغن دانه­های نسترن کوهی در صنایع آرایشی و بهداشتی موارد استعمال فراوانی دارد (امید بیگی، 1384). در بسیاری از گزارشات پژوهشگران عنوان شده است که میوه­های گیاهان مختلف از جمله نسترن کوهی حاوی مقادیر مناسبی از ترکیب­های فنولیکی می­باشد(کای و دینگ، 1995؛اوزمیناسکی و چومین، 1993). میوه­های نسترن کوهی حاوی مقادیر نسبتاً زیادی از ترکیب­های فنولی بوده که اثر بسیار مفید بر سلامتی انسان دارند(بوهم و همکاران، 2003 ؛ سینار و کولاکوجیلو، 2005). در تحقیقی میزان ترکیب­های فنولی کل موجود در میوه­های نسترن کوهی در ترکیه96 میلی­گرم گزارش شد(ارسیسلی، 2007). کاروتنوئید­ها به دلیل داشتن خاصیت آنتی­اکسیدان، بدن را در برابر بیماری­ها مصون می­دارند. کاروتنوئید­ها از تشکیل رادیکال­های آزاد در بدن انسان جلوگیری می­کنند(کیراکوسیان و همکاران، 2004). میوه­های نسترن کوهی حاوی میزان بالایی از کاروتنوئید­ها می­باشند (هودیسان و همکاران، 1997). میزان کاروتنوئید­ها در گونه­های مختلف رز بین 1192-189 (میکروگرم بر گرم وزن خشک) متفاوت است و میانگین میزان کاروتنوئیدها در میوه­های رز 651 میکروگرم بر گرم وزن خشک است(اولسان و همکاران، 2005). در آمد سالانه ایران از صادرات گل و گیاه زینتی معادل 86 میلیون یورو است. صادرات گل و گیاه زینتی در دنیا برابر 8600 میلیون یورو می باشد. سالانه بابت واردات پایه­ها و ارقام رز 3 میلیون یورو ارز پرداخت می شود. با استفاده از روش های سریع تولید رز می توان به صادرات رز توجه زیادی مبذول داشت(آمارنامه کشاورزی 1389).

یکی از ساده­ترین روش­های تکثیر رز، پیوند جوانه است. زیرا می توان از گیاه مادری چندین گیاه جدید که بر روی پایه مناسب و مقاوم به شرایط محیطی پیوند شده است را تولید کرد. در نتیجه خصوصیات مطلوب گیاه مادری با عمل پیوند حفظ خواهد شد.گل های رز را که اصولاً دارای سیستم ریشه­ای ضعیف می­باشد مانند برخی از ارقام دورگ­های چای[5] می توان بر روی پایه­ای که دارای سیستم ریشه قوی و گسترده داشته و جزء رزهای وحشی می­باشد( مانند نسترن وحشی) قرار داده و  با این روش بوته­های قدیمی را جوان کرد. حتی به عنوان تنوع می­توان چندین رنگ مختلف رز را بر روی یک پایه بوجود آورد. با توجه به ارزش چند گانه انواع رز و اهمیت پیوند در آنها تصمیم بر انجام این آزمایش جهت بررسی زمان پیوند 4 رقم رز بر روی رایج ترین پایه آنها یعنی نسترن وحشی گرفته شد(ایزدی و همکاران،1390).

تولید گل و گیاهان زینتی در ایران در عین حال که توام با مزیت­های قابل توجهی می­باشد، چالش­ها و نارسایی­هایی در ساختار بازار و بازاریابی این محصولات در بر دارد. سهم تولید کننده از قیمت فروش به مصرف کننده و راندمان بازاریابی پایین باشد. در عین حال در این نظام، به دلیل وجود ضایعات بالا، کارایی فنی پایین است. ولی، کارایی قیمتی به دلیل بالا بودن قیمت خرده فروشی نسبت به قیمت سر مزرعه بالا و در نتیجه کارایی کل نیز بالا می­باشد. بنابراین، سهم سایر عوامل بازار یابی از این نسبت بالا بیشتر از تولید کننده­ها است.  بررسی ساختار این بازار نشان می­دهد که کالا­ها غیر­همگن بوده و شرایط ورود به بازار سخت است.  براین اساس نظام بازار رسانی گل و گیاه در ایران ناکارا و ساختار بازار، یک ساختار غیر رقابتی است. این شرایط غیر رقابتی که باعث وجود اطلاعات ناقص در بازارخواهد شد.

در سالهای اخیر تولید و تجارت گل و گیاهان زینتی در سطح جهانی توسعه زیادی یافته و از سال 1987 تاکنون سالیانه حدود 9 تا 15 درصد رشد داشته و ارزش معاملات تجاری آن در سال 1990 به بیش از 100 میلیارد دلار بالغ گشته است. نقاط قوت و پتانسیل ایران در تولید گل و گیاهان زینتی قابل توجه است. در ایران به دلیل برخورداری از تنوع آب و هوایی، آفتاب درخشان، سوخت و کارگر ارزان، نور کافی، منابع آب، رطوبت نسبی هوا، عدم بادهای شدید و خسارت زای موسمی و از همه مهمتر نیروی انسانی جوان و تحصیلکرده و فعال، امکان تولید گل و گیاهان زینتی با کیفیت صادراتی و توجیه اقتصادی، وجود دارد.

موقعیت ژئواستراتژیک عالی به دلیل نزدیکی به بازارهای پر مصرف حوزه خلیج فارس، آسیای میانه و اروپای شرقی امکان حمل زمینی محصولات به ترکیه، رومانی، بلغارستان و کشورهای آسیای میانه همپوشانی و اثر متقابل تقویتی گل و گیاه با صنعت توریسم، رشد سالانه 8 تا 15 درصد مبادلات تجاری گل و گیاهان زینتی به دلیل رشد فرهنگی و اقتصادی کشورهای مختلف و ماشینی شده زندگی، رشد احساس نیاز به بازگشت به طبیعت، نزدیکی ایران به امارات متحده عربی با داشتن بیش از 50 پرواز هفتگی ایران به دبی و توسعه فرودگاه دبی با بیشس از 100 خط هوایی به 140 مقصد و آغاز به کار مراکز کل دبی (DFC) فرصتی برای صنعت گل و گیاه کشور می باشد.

با وجود پتانسیل­ها و مزیت­های موجود در تولید گل و گیاهان زینتی کشور، تاکنون به جایگاه شایسته خود در بازار جهانی دست نیافته ایم. هر چند که صادرات گل ایران از سال 1370 با 500 هزار دلار شروع و تاکنون با یک روند صعودی به مرز 40 میلیون دلار رسیده است. لیکن با جایگاه واقعی خود در بازار جهانی فاصله زیادی دارد و برای وارد شدن به بازارهای جهانی، افزایش سطح کیفی و کمی تولید و تطابق با استانداردهای بین المللی لازم می­باشد.

یکی از بهترین ساختارهای مورد سنجش در خصوص بازار گل در کشورهای موفقی همچون آمریکا، ژاپن، ایتالیا و کلمبیا ایجاد بازار مبتنی بر سیستم حراج گل است. حراج تامین کننده و حافظ حقیق محصولات و از سویی دیگر، تنظیم کننده عرضه و تقاضا می­باشد. مزیت دیگر حراج حفظ و صرفه جویی در زمان است. هزینه­های تولید گل در ایران زیاد است. اما تغییرات قیمت­ها در این بخش همخوانی با تغییرات شاخص تورم ندارد به طوری­که در سال 1371، گل گلایول شاخه ای 2000 ریال فروخته میشد. در حالیکه بهای فروش آن در فروردین 1387 باقیمت 1200 ریال بوده است. به علت نوسانات شدید و ناگهانی قیمت های فروش محصول و بالارفتن هزینه، تاکنون بیش از 30 درصد از تولید کنندگان با شکست مواجه شده اند و از عرصه این فعالیت خارج گردیده اند. سرمایه گذاری خارجی، تبلیغات و بازاریابی برای انواع گیاهان می­تواند در رونق صادرات غیرنفتی و اقتصادی موثر باشد. عدم وجود تشکل­های منسجم در امر تجارت خارجی گل و گیاهان زینتی و سیستم مکانیزه بسته­بندی از جمله مشکلات و موانع صادرات گیاهان زینتی است. شاهرگ حیات صنعت گل و گیاه کشور، نبود سیستم بازاررسانی و بازاریابی گل می­باشد که از توسعه این صنعت جلوگیری نموده است. مرکزیت بازار گل ایران در تهران قرار دارد که فعالیت آن از سال 1350 با 15 تولید کننده گل آغاز شده است. گل از محصولاتی است که فساد پذیری آن بالا است. با این وجود، به علت عدم وجود سردخانه و انبارهای پیشرفته در کشور، انبارداری به صورت موقت و غیر استاندارد صورت می­پذیرد. براساس آنچه گفته شد، چالشها و نارسایی­هایی در مقابل وضعیت موجود اقتصادی و بازاریابی گل و گیاهان زینتی ایران وجود دارد که برای دستیابی به جایگاه واقعی ایران در بازار جهانی گل، بایستی این وضعیت را اصلاح کرد. در نظام بازاررسانی گل رز خدمات بازاریابی محدودی صورت می­گیرد و بیشتر هزینه­ها مربوط به ضایعات و هزینه­های خرده فروشی است. با توجه به اطلاعات ارایه شده هزینه انجام خدمات بازاریابی که برای هر شاخه گل رز در مسیرهای عرضه از طریق بنکداران غرفه دار و بدون غرفه (شامل فروش مستقیم از طریق تولید کنندگان یا ناقلان گل در بازار گل) محاسبه شده است، به ترتیب برابر 1272 و 1299 ریال است. همچنین با در نظر گرفتن درصد ضایعات گل این نمونه، هر دو مسیر یاد شده با ضایعاتی برابر 2100 ریال به ازای هر شاخه همراه خواهد بود.

وابسته در آزمودنی­های گروه آزمایش به طور معناداری نسبت به گروه کنترل کاهش یافت(001/0>( p. پس می­توان نتیجه­گیری نمود که مشاوره­ی گروهی مبتنی بر رویکرد ارتباطی ستیر در کاهش فرسودگی زناشویی و میل به طلاق زوجین مراجعه کننده تاثیر­گذار بوده است.همچنین مشاوره­ی گروهی مبتنی بر رویکرد ستیر بر روی خرده مقیاس­های فرسودگی زناشویی شامل خستگی جسمی، خستگی روانی، خستگی روانی و میل به طلاق شامل بعد تمایل برای خارج شدن ومسامحه تأثیر گذار بوده است(001/0>( p.

کلید واژه ها: رویکرد ارتباطی ستیر، فرسودگی زناشویی، میل به طلاق.

فهرست مطالب                                                                                                                                                                        

عنوان

 فصل اول:کلیات پژوهش …………………………………………………………………………………………

1-1-مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………………………..2
1-2- بیان مساله…………………………………………………………………………………………………………………………. 3
1-3 – ضرورت و کاربردپژوهش………………………………………………………………………………………………….. 5
1-4- اهداف پژوهش………………………………………………………………………………………………………………….. 6
1-4-1- هدف کلی………………………………………………………………………………………………………………………..6   1-4-2- اهداف جزئی……………………………………………………………………………………………………………………6 1-5- فرضیه های پژوهش……………………………………………………………………………………………………………7 1-5-1- فرضیه کلی…………………………………………………………………………………………………………………….7 1-5-2- فرضیه های ویژه……………………………………………………………………………………………………………7 1-6- تعریف اصطلاحات………………………………………………………………………………………………………………7 1-6-1- تعریف مفهومی و عملیاتی متغیرها……………………………………………………………………………….7
فصل دوم (پیشینه و ادبیات پژوهش) ………………………………………………………………….   2- 1- تعریف     مفاهیم…………………………………………………… 10
2-1-1- فرسودگی زناشویی(دلزدگی زناشویی)……………………………………………………………………….10   2-1-1-1- تاریخچه وتعریف فرسودگی زناشویی…………………………………………………………………. 10 2-1-1-2- عوامل زمینه ساز فرسودگی زناشویی…………………………………………………………………..10 فهرست مطالب                                                      2-1 -1-3- دلایل بروز و نشانه های دلزدگی زناشویی……………………………………………………………..12
2-1-1-4– حفظ روابط زناشویی………………………………………………………………………………………………..13   2-1-1-5- فرسودگی در زندگی  زناشویی………………………………………………………………………………..16 وابسته در آزمودنی­های گروه آزمایش به طور معناداری نسبت به گروه کنترل کاهش یافت(001/0>( p. پس می­توان نتیجه­گیری نمود که مشاوره­ی گروهی مبتنی بر رویکرد ارتباطی ستیر در کاهش فرسودگی زناشویی و میل به طلاق زوجین مراجعه کننده تاثیر­گذار بوده است.همچنین مشاوره­ی گروهی مبتنی بر رویکرد ستیر بر روی خرده مقیاس­های فرسودگی زناشویی شامل خستگی جسمی، خستگی روانی، خستگی روانی و میل به طلاق شامل بعد تمایل برای خارج شدن ومسامحه تأثیر گذار بوده است(001/0>( p. کلید واژه ها: رویکرد ارتباطی ستیر، فرسودگی زناشویی، میل به طلاق. فهرست مطالب                                                                                                                                                                         عنوان  فصل اول:کلیات پژوهش …………………………………………………………………………………………     1-1-مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………………………..2   1-2- بیان مساله…………………………………………………………………………………………………………………………. 3   1-3 – ضرورت و کاربردپژوهش………………………………………………………………………………………………….. 5   1-4- اهداف پژوهش………………………………………………………………………………………………………………….. 6   1-4-1- هدف کلی………………………………………………………………………………………………………………………..6   1-4-2- اهداف جزئی……………………………………………………………………………………………………………………6 1-5- فرضیه های پژوهش……………………………………………………………………………………………………………7 1-5-1- فرضیه کلی…………………………………………………………………………………………………………………….7 1-5-2- فرضیه های ویژه……………………………………………………………………………………………………………7 1-6- تعریف اصطلاحات………………………………………………………………………………………………………………7 1-6-1- تعریف مفهومی و عملیاتی متغیرها……………………………………………………………………………….7   فصل دوم (پیشینه و ادبیات پژوهش) ………………………………………………………………….   2- 1- تعریف     مفاهیم…………………………………………………… 10     2-1-1- فرسودگی زناشویی(دلزدگی زناشویی)……………………………………………………………………….10   2-1-1-1- تاریخچه وتعریف فرسودگی زناشویی…………………………………………………………………. 10 2-1-1-2- عوامل زمینه ساز فرسودگی زناشویی…………………………………………………………………..10 فهرست مطالب                                                      2-1 -1-3- دلایل بروز و نشانه های دلزدگی زناشویی……………………………………………………………..12   2-1-1-4– حفظ روابط زناشویی………………………………………………………………………………………………..13   2-1-1-5- فرسودگی در زندگی  زناشویی………………………………………………………………………………..16 2-1-1-6- عناصر دلزدگی از زندگی زناشویی………………………………………………………………………….19 2-1-1-7- را‌ههای مقابله با اختلالات فرسودگی در  زندگی زناشویی…………………………………..22 2-1-1-8- شروط دستیابی به رضایت زناشویی………………………………………………………………………24 2-1-1-9-فرسودگی در زندگی زناشویی ………………………………………………………………………………26 2-1-2- رویکرد ارتباطی ستیر…………………………………………………………………………………………………27 2-1-2-1- سیر تاریخی و مبانی موثر بر دیدگاه ارتباطی ستیر……………………………………………..32 2-1-2-2- نظریات ستیر درباره خانواده…………………………………………………………………………………32 2-1-2-3- نقش ها در نظریه ستیر………………………………………………………………………………………..32 2-1-2-4- مفاهیم پایه ای نظریه ارتباطی ستیر…………………………………………………………………..35 2-1-3……. 36 2-1-3-1-نگاهی به تاریخچه ی طلاق  در بین اقوام و دوران مختلف ……………………………. 37 2-1-3-2-شرایط احراز طلاق …………………………………………………………………………………………… 37 2-1-3-3-ویژگی های طلاق ………………………………………………………………………………………………37 2-1-3-4-علل طلاق ………………………………………………………………………………….. …………………….38 فهرست مطالب                                                  2-1-3-5-میل به طلاق ……………………………………………………………………………………………………… 39 2-1-3-6-  دام های روانی طلاق………….. ……………………………………………………………………………..42 2-1-3-6-1- دام های شناختی…………. …………………………………………………………… …………………42 2-1-3-6-2- دام های رفتاری………………………………………………………………………………………………42 2-1-3-7- عوامل موثر بر میل به طلاق………………………………………………………….. ………………….43 2-1-3-8-اثرات طلاق…………………………………………………………………………………………………………..46 2-1-3-9- عواقب و پیامد های طلاق…………………………………………………………………………………..47 2-2- پیشینه نظری تحقیق…………………………………………………………………………………………………..47 2-2-1- تئوری­های مظرح شده در زمینه فرسودگی……………………………………………………………47 2-2-1-1- تئوری تفاوت­های ادراکی…………………………………………………………………………………..47 2-2-1-2- تئوری­های رفتاری تعارض…………………………………………………………… …………………..47 2-2-1-3-تئوری برابری……………………………………………………………………………………………………….48 2-2-1-4- تئوری مبادله……………………………………………………………………………………………………..48       2-2-1-5- تئوری اسناد……………………………………………………………………………………………………….48   2-2-1-6- تئوری رشد………………………………………………………………………………………………………..48 2-2-1-7- تئوری گفتگو………………………………………………………………………. ………………………….48 2-2-2- نظریه­های مرتبط با طلاق……………………………………………………………………………………49 2-2-2-1- نظریه­ی تبادل اجتماعی………………………………………………………………………………….50 2-2-2-2- نظریه رفتاری……………………………………………………………………… …………………………50   فهرست مطالب                                                                                                                                                                         2-2-2-3- نظریه بحران……………………………………………………………………………….50   2-2-3-رویکردهای مرتبط با زوجین در شرف طلاق………………………………………… ……………………..50   2-2-3-1- رویکرد روان­تحلیلی…………………………………………………………………………………………………..50 2-2-3-2- رویکردهای سیستم خانواده………………………………………………………………………………………51 2-2-3-3- نظریه­ی مرحله­ای…………………………………………………………………………..51   2-3- پیشینه تجربی تحقیق……………………………………………………………..52   2-3-1- تحقیقات انجام گرفته در داخل و خارج کشوردر مورد رویکرد ارتباطی ستیر…………….52 2-3-2- تحقیقات انجام گرفته در مورد فرسودگی زناشویی در داخل و خارج کشور……………….55 4-3-3-  تحقیقات انجام گرفته در مورد میل به طلاق در داخل و خارج کشور……………………….56 فصل سوم( روش اجرای پژوهش)…………………………………62 3-1- مقدمه………………………………………..63 3-2- روش پژوهش…………………………………………………………………………………………………………………….63 3-3- جامعه آماری……………………………………………………………………………………………………………………..63 3-4-  نمونه و روش نمونه گیری………………………………………………………………………………………………64 3-5- ابزار پژوهش…………………………………………………………………………………………………………………….64 3-5-1- پرسشنامه­ی فرسودگی زناشویی(CBM)…………………………………………………………………64 3-5-2- مقیاس میل به طلاق…………………………………………………………………………………………………65 3-6- شیوه تجزیه و تحلیل داده­ها………………………………………………………………………………………….65 3-7- روش مداخله و اجرا ……………………………………………………………………………………………………..65   فهرست مطالب                                                                                                                                                                           3-8- پروتکل جلسات مشاوره­ی گروهی مبتنی بر رویکرد ارتباطی ستیر……………………………………66 فصل چهارم(تجزیه و تحلیل داده­ها)………………………………………………………………………69 4-1- آمار توصیفی……………………………………………………………………………….70 4-2- توصیف یافته­های تحقیق……………………………………………………………………..77 4-3- بررسی نرمال بودن داده­های پژوهش……………………………………………79   4-4- تحلیل فرضیه­های پژوهش…………………………………………………..80   4-4-1- بررسی فرضیه اصلی پژوهش……………………………………………….80 فصل پنجم( بحث و نتیجه­گیری)………………………………………………………………………….90 5-1- خلاصه­ی طرح و نتایج پژوهش………………………………………………………………..91 5-2- بحث و جمع­بندی نتایج………………………………………………………………………………96 5-3- محدودیت­های پژوهش…………………………………………………………………67 5-4- پیشنهادات پژوهشی…………………………………………………………………………………98 5-5- پیشنهادات کاربردی………………………………………………………………………………….99 منابع فارسی…………………………………………………………………….. 100 منابع انگلیسی………………………………………………………………………………. 106   پیوست ها………………………………………………………………………112   پیوست 1: چارچوب جلسات ستیر درمانی………………………………………………. 113   پیوست 2:میل به طلاق …………………………………………………………………….. 115   پیوست 3 آزمون فرسودگی زناشویی…………………………………………………… 120   مقدمه طلاق یکی از معضلات زندگی زناشویی است افزایش روز افزون آمار طلاق در جهان، پژوهشگران حوزه­ی خانواده و ازدواج را بر آن داشته، تا درمورد عوامل تأثیر­گذار بر آن به بررسی و تحقیق بپردازند. طلاق پدیده­ی پیچیده­ای است و عوامل مختلف فردی و اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و سیاسی بر آن تأثیر­گذار است. در بین عوامل تأثیرگذار بر طلاق، عوامل فردی شامل عوامل ارثی و فیزیولوژیکی، ویژگی­های شخصیتی و روانی بیشتر مورد توجه متخصصان حوزه­ی خانواده و روانشناسان قرار گرفته است (یوسفی، 1389). از سوی دیگر عوامل جمعیت شناسی مانند سن، جنسیت، تحصیلات، طبقه اقتصادی- اجتماعی، مدت ازدواج، تعداد فرزندان، وضعیت اشتغال و عواملی مانند آن تاثیری گسترده بر روابط زناشویی دارند و تاثیرات چند جانبه این عوامل به پیچیدگی بیشتر پدیده طلاق منجر می­شود (فاتحی زاده،  بهجتی اردكانی و نصراصفهانی، 1384). همچنین در ایران هم میزان طلاق در حال افزایش است در سال 92 میزان طلاق نسبت به  5سال گذشته %37 افزایش یافته است همچنین در سال 92 ایران رتبه چهارم آمار طلاق در دنیا را داشت (به­نقل از پایگاه اطلاعات سلامت ایران، سازمان ثبت و احوال کشور، 1392). والر [1] اولین محققی است که پیشنهاد داد طلاق ممکن است ریشه در سرخوردگی زوجین داشته باشد فرسودگی زناشویی کاهش عشق  و علاقه و افزایش رفتارهای خصمانه را به دنبال دارد می­تواند به نارضایتی زناشویی منجر شده و بنیان خانواده را متزلزل سازد (هاستون[2]، به نقل از گراوند، 1389). سرخوردگی[3] و فرسودگی زناشویی[4]، کاهش تدریجی دلبستگی عاطفی به همسر است که با احساس بیگانگی، بی­علاقگی و بی­تفاوتی زوجین  به یکدیگر و جایگزینی عواطف منفی به­جای عواطف مثبت همراه است. در یک ازدواج سرخورده یکی یا هر دو زوج ضمن تجربه­ی احساس گسستگی از همسر وکاهش علایق و ارتباطات متقابل، نگرانی­های قابل توجهی در خصوص تخریب فزاینده رابطه و پیشروی به سمت جدایی و طلاق دارند(شریفی، کارسولی، بشلیده، 1390). فصل اول: مقدمات و کلیات با تحلیل ارتباط زناشویی یک زوج می­توان احتمال به بن بست رسیدن ازدواج و رسیدن به طلاق را پیش بینی کرد گاتمن [5]و همکاران (2000). بنابراین باتوجه به این که رویکرد ارتباطی ستیر یک رویکرد آموزشی است که ضمن آموزش الگو­های ارتباطی همخوان بر هیجانات و عواطف، ادراکات، انتظارات، آرزوها و نیازها تأثیر گذاشته و خانواده­ی پایه را مورد توجه قرار می­دهد (بانمن[6]، 2013). سال های اول ازدواج از مقاطع مهم چرخه­ی زندگی است که در آن سطح اختلافات افزایش می­یابد. (چانگ[7]، 2008) طرفداران نظریه­های رشدی و ساخت نگر معتقدند افزایش بروز اختلافات زناشویی در این مقطع از زندگی از آن روست که زوجین جوان مهارت تغییر الگوهای ارتباطی، رفتاری و قواعد و انتظارات بر گرفته از روابط قبلی خصوصا خانواده­ی هسته­ای  و تشکیل یک واحد زناشویی مستقل را ندارند(کار[8]،2000). به همین دلیل در پژوهش حاضر به دنبال آن بودیم تا اثربخشی مشاوره­ی گروهی رویکرد ارتباطی ستیر را بر فرسودگی زناشویی و میل به طلاق زوجین را بررسی کنیم. 1-2- بیان مسأله ﺗﺤﻘﻴﻖ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ روﻧﺪ رو ﺑﻪ اﻓﺰاﻳﺶ ﻃﻼق در ﺟﻬﺎن دردﻫـﺔ  اﺧﻴﺮ انجام ﮔﺮﻓﺖ. آمار طلاق در ایران در سال­های 1385 تا 1391 به طور پیوسته در حال افزایش بوده و از 94هزار طلاق در سال 1385به 110 هزار در سال87، 137هزار در سال 89 و150هزار در سال 91 رسیده است ﻃﺒﻖ آﻣﺎر رﺳﻤﻲ در اﻳـﺮان در سال1392 در مقابل هر 5 ازدواج ثبت شده یک طلاق ثبت شده است و اﻳﺮان ﭼﻬـﺎرﻣﻴﻦﻛﺸـﻮرﺟﻬـﺎن از ﻧﻈـﺮ ﻣﻴﺰان ﻧﺴﺒﺖ ﻣﻌﺮﻓﻲ  ﻃﻼق ﺑﻪ ازدواج  ﺷﺪه اﺳﺖ(پایگاه سلامت ایران، سازمان ثبت واحوال کشور، 1392). ﻃﺒـﻖ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻃﻼق ﻓﺮاﻳﻨﺪی اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺗﺠﺮﺑه ﺑﺤﺮان ﻋﺎﻃﻔﻲ ﻫﺮ دو زوج ﺷﺮوع ﻣﻲ­ﺷﻮد و ﺑـﺎ ﺗـﻼش ﺑـﺮای ﺣـﻞ ﺗﻌـﺎرض از ﻃﺮﻳﻖ ورود ﺑﻪ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺟﺪﻳﺪ ﺑﺎ ﻧﻘـﺶ­ﻫـﺎ و ﺳـﺒﻚ زﻧـﺪﮔﻲ ﺟﺪﻳﺪ ﺧﺎﺗﻤﻪ ﻣﻲ­ﻳﺎﺑﺪ. ﻣﻘﺼﻮد از ﻣﻔﻬﻮم ﻣﻴﻞ ﺑﻪ ﻃﻼق[9] ﻣﻴـﺰان ﺗﻤﺎﻳﻞ و ﻋﻼﻗﻪﻣﻨﺪی زوﺟﻴﻦ ﺑﻪ ﺟﺪاﺷﺪن و  ﮔﺴﺴﺘﻦ رواﺑﻂ زﻧﺎﺷﻮﻳﻲ ﻃﻲ ﻣﺮاﺣﻞ ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ اﺳﺖ، اﻳﻦ ﻣﻔﻬﻮم دارای ﺳﻪ ﺑﻌﺪ ﺷــﻨﺎﺧﺘﻲ، ﻋــﺎﻃﻔﻲ و  رﻓﺘــﺎری اﺳــﺖ، ﻛــﻪ در ﺑﻌــﺪ ﺷــﻨﺎﺧﺘﻲ ﺗﺼﻮرات ﻓﺮد در ﻣﻮرد ﻃـﻼق را در ﺑـﺮ ﻣـﻲ­ﮔﻴـﺮد و در ﺑﻌـﺪ ﻋﺎﻃﻔﻲ ﺷﺎﻣﻞ اﺣﺴﺎﺳﺎت و ﻋﻮاﻃﻒ ﻣﺜﺒﺖ و ﻣﻨﻔﻲ ﻓﺮد ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻃﻼق اﺳﺖ، ﺳﺮاﻧﺠﺎم فصل اول: مقدمات و کلیات ﺑﻌﺪ رﻓﺘﺎری ﻣﻴﺰان آﻣﺎدﮔﻲ رﻓﺘـﺎری ﻓﺮد را ﺟﻬﺖ ﻳﺎ ﻋﻠﻴﻪ ﻃﻼق در ﺑﺮ ﻣـﻲﮔﻴـﺮد. در ﺑﺮرﺳﻲ ﻋﻠﺖ ﻃﻼق ﻋـﻼوه ﺑـﺮ ﻋﻮاﻣﻞ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ، اﻗﺘﺼﺎدی و  ﺣﻘﻮﻗﻲ، ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻋﻠﻞ ﻓﺮدی و روان ﺷﻨﺎﺧﺘﻲ و ﻋﺎﻃﻔﻲ، از اﻫﻤﻴﺖ وﻳـﮋه­ای ﺑﺮﺧـﻮردار اﺳـﺖ .همچنین یکی از مراحل طلاق سرخوردگی و فرسودگی زناشویی است(براون [10] 2000، به نقل از داوودی). یکی از مشکلات زناشویی که از عدم تناسب انتظارات با وافعیات ناشی می شود، فرسودگی زناشویی است زوجینی که انتظار دارند ازدواج و رابطه­ی عاشقانه­ی آنها تمام انتظارات و ایده­آل­هاشان را برآورده کند و حل مشکلات کوچک و بزرگ زندگی آنان باشد و به­شخصیت و زندگی شان معنا بخشد بیش از دیگران دچار فرسودگی می شوند(گراوند، 1389). انباشته شدن سرخوردگی­ها وتنش­های زندگی روزمره، سبب فرسایش می­شود و سرانجام به فرسودگی می­انجامد(عطاری و همکاران، 1388). فرسودگی زناشویی [11]واژه­ای است که به تازگی به حوزه­ی خانواده راه یافته و از خستگی جسمی، روانی و عاطفی بین روابط زوجین حکایت می­کند. هنگامی که زوجین با انتظارات بالا وارد یک رابطه می­شوند نمی­توانند این انتظارات را برآورده کنند و دچار نوعی خستگی می­شوند که اصطلاحاً فرسودگی نامیده می­شود. فرسودگی زناشویی حالت دردناک فرسودگی جسمی، عاطفی و روانی است که از عدم تناسب بین انتظارات و واقعیات ناشی می­شود(پاینز[12]، 1381). متغیر میل به طلاق ممکن است ازطریق برآورده نشدن نیازها و اهداف، شیوه­های ضعیف مقابله، ناتوانی در مدیریت حوادث زندگی وانتقال احساسات به همسرایجاد شود(یانگ ولانگ[13]، به نقل از یوسفی،   2-1-1-6- عناصر دلزدگی از زندگی زناشویی………………………………………………………………………….19 2-1-1-7- را‌ههای مقابله با اختلالات فرسودگی در  زندگی زناشویی…………………………………..22 2-1-1-8- شروط دستیابی به رضایت زناشویی………………………………………………………………………24 2-1-1-9-فرسودگی در زندگی زناشویی ………………………………………………………………………………26 2-1-2- رویکرد ارتباطی ستیر…………………………………………………………………………………………………27 2-1-2-1- سیر تاریخی و مبانی موثر بر دیدگاه ارتباطی ستیر……………………………………………..32 2-1-2-2- نظریات ستیر درباره خانواده…………………………………………………………………………………32 2-1-2-3- نقش ها در نظریه ستیر………………………………………………………………………………………..32 2-1-2-4- مفاهیم پایه ای نظریه ارتباطی ستیر…………………………………………………………………..35 2-1-3……. 36 2-1-3-1-نگاهی به تاریخچه ی طلاق  در بین اقوام و دوران مختلف ……………………………. 37 2-1-3-2-شرایط احراز طلاق …………………………………………………………………………………………… 37 2-1-3-3-ویژگی های طلاق ………………………………………………………………………………………………37 2-1-3-4-علل طلاق ………………………………………………………………………………….. …………………….38 فهرست مطالب                                                  2-1-3-5-میل به طلاق ……………………………………………………………………………………………………… 39 2-1-3-6-  دام های روانی طلاق………….. ……………………………………………………………………………..42 2-1-3-6-1- دام های شناختی…………. …………………………………………………………… …………………42 2-1-3-6-2- دام های رفتاری………………………………………………………………………………………………42 2-1-3-7- عوامل موثر بر میل به طلاق………………………………………………………….. ………………….43 2-1-3-8-اثرات طلاق…………………………………………………………………………………………………………..46 2-1-3-9- عواقب و پیامد های طلاق…………………………………………………………………………………..47 2-2- پیشینه نظری تحقیق…………………………………………………………………………………………………..47 2-2-1- تئوری­های مظرح شده در زمینه فرسودگی……………………………………………………………47 2-2-1-1- تئوری تفاوت­های ادراکی…………………………………………………………………………………..47 2-2-1-2- تئوری­های رفتاری تعارض…………………………………………………………… …………………..47 2-2-1-3-تئوری برابری……………………………………………………………………………………………………….48 2-2-1-4- تئوری مبادله……………………………………………………………………………………………………..48 این مطلب را هم بخوانید : این مطلب را هم بخوانید :
2-2-1-5- تئوری اسناد……………………………………………………………………………………………………….48   2-2-1-6- تئوری رشد………………………………………………………………………………………………………..48 2-2-1-7- تئوری گفتگو………………………………………………………………………. ………………………….48 2-2-2- نظریه­های مرتبط با طلاق……………………………………………………………………………………49 2-2-2-1- نظریه­ی تبادل اجتماعی………………………………………………………………………………….50 2-2-2-2- نظریه رفتاری……………………………………………………………………… …………………………50   فهرست مطالب                                                                                                                                                                         2-2-2-3- نظریه بحران……………………………………………………………………………….50
2-2-3-رویکردهای مرتبط با زوجین در شرف طلاق………………………………………… ……………………..50   2-2-3-1- رویکرد روان­تحلیلی…………………………………………………………………………………………………..50 2-2-3-2- رویکردهای سیستم خانواده………………………………………………………………………………………51 2-2-3-3- نظریه­ی مرحله­ای…………………………………………………………………………..51
2-3- پیشینه تجربی تحقیق……………………………………………………………..52   2-3-1- تحقیقات انجام گرفته در داخل و خارج کشوردر مورد رویکرد ارتباطی ستیر…………….52 2-3-2- تحقیقات انجام گرفته در مورد فرسودگی زناشویی در داخل و خارج کشور……………….55 4-3-3-  تحقیقات انجام گرفته در مورد میل به طلاق در داخل و خارج کشور……………………….56 فصل سوم( روش اجرای پژوهش)…………………………………62 3-1- مقدمه………………………………………..63 3-2- روش پژوهش…………………………………………………………………………………………………………………….63 3-3- جامعه آماری……………………………………………………………………………………………………………………..63 3-4-  نمونه و روش نمونه گیری………………………………………………………………………………………………64 3-5- ابزار پژوهش…………………………………………………………………………………………………………………….64 3-5-1- پرسشنامه­ی فرسودگی زناشویی(CBM)…………………………………………………………………64 3-5-2- مقیاس میل به طلاق…………………………………………………………………………………………………65 3-6- شیوه تجزیه و تحلیل داده­ها………………………………………………………………………………………….65 3-7- روش مداخله و اجرا ……………………………………………………………………………………………………..65
فهرست مطالب                                                                                                                                                                           3-8- پروتکل جلسات مشاوره­ی گروهی مبتنی بر رویکرد ارتباطی ستیر……………………………………66 فصل چهارم(تجزیه و تحلیل داده­ها)………………………………………………………………………69 4-1- آمار توصیفی……………………………………………………………………………….70 4-2- توصیف یافته­های تحقیق……………………………………………………………………..77 4-3- بررسی نرمال بودن داده­های پژوهش……………………………………………79
4-4- تحلیل فرضیه­های پژوهش…………………………………………………..80   4-4-1- بررسی فرضیه اصلی پژوهش……………………………………………….80 فصل پنجم( بحث و نتیجه­گیری)………………………………………………………………………….90 5-1- خلاصه­ی طرح و نتایج پژوهش………………………………………………………………..91 5-2- بحث و جمع­بندی نتایج………………………………………………………………………………96 5-3- محدودیت­های پژوهش…………………………………………………………………67 5-4- پیشنهادات پژوهشی…………………………………………………………………………………98 5-5- پیشنهادات کاربردی………………………………………………………………………………….99 منابع فارسی…………………………………………………………………….. 100 منابع انگلیسی………………………………………………………………………………. 106
پیوست ها………………………………………………………………………112   پیوست 1: چارچوب جلسات ستیر درمانی………………………………………………. 113
پیوست 2:میل به طلاق …………………………………………………………………….. 115   پیوست 3 آزمون فرسودگی زناشویی…………………………………………………… 120

مقدمه

طلاق یکی از معضلات زندگی زناشویی است افزایش روز افزون آمار طلاق در جهان، پژوهشگران حوزه­ی خانواده و ازدواج را بر آن داشته، تا درمورد عوامل تأثیر­گذار بر آن به بررسی و تحقیق بپردازند. طلاق پدیده­ی پیچیده­ای است و عوامل مختلف فردی و اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و سیاسی بر آن تأثیر­گذار است. در بین عوامل تأثیرگذار بر طلاق، عوامل فردی شامل عوامل ارثی و فیزیولوژیکی، ویژگی­های شخصیتی و روانی بیشتر مورد توجه متخصصان حوزه­ی خانواده و روانشناسان قرار گرفته است (یوسفی، 1389). از سوی دیگر عوامل جمعیت شناسی مانند سن، جنسیت، تحصیلات، طبقه اقتصادی- اجتماعی، مدت ازدواج، تعداد فرزندان، وضعیت اشتغال و عواملی مانند آن تاثیری گسترده بر روابط زناشویی دارند و تاثیرات چند جانبه این عوامل به پیچیدگی بیشتر پدیده طلاق منجر می­شود (فاتحی زاده،  بهجتی اردكانی و نصراصفهانی، 1384).

همچنین در ایران هم میزان طلاق در حال افزایش است در سال 92 میزان طلاق نسبت به  5سال گذشته %37 افزایش یافته است همچنین در سال 92 ایران رتبه چهارم آمار طلاق در دنیا را داشت (به­نقل از پایگاه اطلاعات سلامت ایران، سازمان ثبت و احوال کشور، 1392). والر [1] اولین محققی است که پیشنهاد داد طلاق ممکن است ریشه در سرخوردگی زوجین داشته باشد فرسودگی زناشویی کاهش عشق  و علاقه و افزایش رفتارهای خصمانه را به دنبال دارد می­تواند به نارضایتی زناشویی منجر شده و بنیان خانواده را متزلزل سازد (هاستون[2]، به نقل از گراوند، 1389). سرخوردگی[3] و فرسودگی زناشویی[4]، کاهش تدریجی دلبستگی عاطفی به همسر است که با احساس بیگانگی، بی­علاقگی و بی­تفاوتی زوجین  به یکدیگر و جایگزینی عواطف منفی به­جای عواطف مثبت همراه است. در یک ازدواج سرخورده یکی یا هر دو زوج ضمن تجربه­ی احساس گسستگی از همسر وکاهش علایق و ارتباطات متقابل، نگرانی­های قابل توجهی در خصوص تخریب فزاینده رابطه و پیشروی به سمت جدایی و طلاق دارند(شریفی، کارسولی، بشلیده، 1390).

فصل اول: مقدمات و کلیات

با تحلیل ارتباط زناشویی یک زوج می­توان احتمال به بن بست رسیدن ازدواج و رسیدن به طلاق را پیش بینی کرد گاتمن [5]و همکاران (2000). بنابراین باتوجه به این که رویکرد ارتباطی ستیر یک رویکرد آموزشی است که ضمن آموزش الگو­های ارتباطی همخوان بر هیجانات و عواطف، ادراکات، انتظارات، آرزوها و نیازها تأثیر گذاشته و خانواده­ی پایه را مورد توجه قرار می­دهد (بانمن[6]، 2013). سال های اول ازدواج از مقاطع مهم چرخه­ی زندگی است که در آن سطح اختلافات افزایش می­یابد. (چانگ[7]، 2008) طرفداران نظریه­های رشدی و ساخت نگر معتقدند افزایش بروز اختلافات زناشویی در این مقطع از زندگی از آن روست که زوجین جوان مهارت تغییر الگوهای ارتباطی، رفتاری و قواعد و انتظارات بر گرفته از روابط قبلی خصوصا خانواده­ی هسته­ای  و تشکیل یک واحد زناشویی مستقل را ندارند(کار[8]،2000). به همین دلیل در پژوهش حاضر به دنبال آن بودیم تا اثربخشی مشاوره­ی گروهی رویکرد ارتباطی ستیر را بر فرسودگی زناشویی و میل به طلاق زوجین را بررسی کنیم.

1-2- بیان مسأله

ﺗﺤﻘﻴﻖ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ روﻧﺪ رو ﺑﻪ اﻓﺰاﻳﺶ ﻃﻼق در ﺟﻬﺎن دردﻫـﺔ  اﺧﻴﺮ انجام ﮔﺮﻓﺖ. آمار طلاق در ایران در سال­های 1385 تا 1391 به طور پیوسته در حال افزایش بوده و از 94هزار طلاق در سال 1385به 110 هزار در سال87، 137هزار در سال 89 و150هزار در سال 91 رسیده است ﻃﺒﻖ آﻣﺎر رﺳﻤﻲ در اﻳـﺮان در سال1392 در مقابل هر 5 ازدواج ثبت شده یک طلاق ثبت شده است و اﻳﺮان ﭼﻬـﺎرﻣﻴﻦﻛﺸـﻮرﺟﻬـﺎن از ﻧﻈـﺮ ﻣﻴﺰان ﻧﺴﺒﺖ ﻣﻌﺮﻓﻲ  ﻃﻼق ﺑﻪ ازدواج  ﺷﺪه اﺳﺖ(پایگاه سلامت ایران، سازمان ثبت واحوال کشور، 1392). ﻃﺒـﻖ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻃﻼق ﻓﺮاﻳﻨﺪی اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺗﺠﺮﺑه ﺑﺤﺮان ﻋﺎﻃﻔﻲ ﻫﺮ دو زوج ﺷﺮوع ﻣﻲ­ﺷﻮد و ﺑـﺎ ﺗـﻼش ﺑـﺮای ﺣـﻞ ﺗﻌـﺎرض از ﻃﺮﻳﻖ ورود ﺑﻪ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺟﺪﻳﺪ ﺑﺎ ﻧﻘـﺶ­ﻫـﺎ و ﺳـﺒﻚ زﻧـﺪﮔﻲ ﺟﺪﻳﺪ ﺧﺎﺗﻤﻪ ﻣﻲ­ﻳﺎﺑﺪ. ﻣﻘﺼﻮد از ﻣﻔﻬﻮم ﻣﻴﻞ ﺑﻪ ﻃﻼق[9] ﻣﻴـﺰان ﺗﻤﺎﻳﻞ و ﻋﻼﻗﻪﻣﻨﺪی زوﺟﻴﻦ ﺑﻪ ﺟﺪاﺷﺪن و  ﮔﺴﺴﺘﻦ رواﺑﻂ زﻧﺎﺷﻮﻳﻲ ﻃﻲ ﻣﺮاﺣﻞ ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ اﺳﺖ، اﻳﻦ ﻣﻔﻬﻮم دارای ﺳﻪ ﺑﻌﺪ ﺷــﻨﺎﺧﺘﻲ، ﻋــﺎﻃﻔﻲ و  رﻓﺘــﺎری اﺳــﺖ، ﻛــﻪ در ﺑﻌــﺪ ﺷــﻨﺎﺧﺘﻲ ﺗﺼﻮرات ﻓﺮد در ﻣﻮرد ﻃـﻼق را در ﺑـﺮ ﻣـﻲ­ﮔﻴـﺮد و در ﺑﻌـﺪ ﻋﺎﻃﻔﻲ ﺷﺎﻣﻞ اﺣﺴﺎﺳﺎت و ﻋﻮاﻃﻒ ﻣﺜﺒﺖ و ﻣﻨﻔﻲ ﻓﺮد ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻃﻼق اﺳﺖ، ﺳﺮاﻧﺠﺎم

فصل اول: مقدمات و کلیات

ﺑﻌﺪ رﻓﺘﺎری ﻣﻴﺰان آﻣﺎدﮔﻲ رﻓﺘـﺎری ﻓﺮد را ﺟﻬﺖ ﻳﺎ ﻋﻠﻴﻪ ﻃﻼق در ﺑﺮ ﻣـﻲﮔﻴـﺮد. در ﺑﺮرﺳﻲ ﻋﻠﺖ ﻃﻼق ﻋـﻼوه ﺑـﺮ ﻋﻮاﻣﻞ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ، اﻗﺘﺼﺎدی و  ﺣﻘﻮﻗﻲ، ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻋﻠﻞ ﻓﺮدی و روان ﺷﻨﺎﺧﺘﻲ و ﻋﺎﻃﻔﻲ، از اﻫﻤﻴﺖ وﻳـﮋه­ای ﺑﺮﺧـﻮردار اﺳـﺖ .همچنین یکی از مراحل طلاق سرخوردگی و فرسودگی زناشویی است(براون [10] 2000، به نقل از داوودی). یکی از مشکلات زناشویی که از عدم تناسب انتظارات با وافعیات ناشی می شود، فرسودگی زناشویی است زوجینی که انتظار دارند ازدواج و رابطه­ی عاشقانه­ی آنها تمام انتظارات و ایده­آل­هاشان را برآورده کند و حل مشکلات کوچک و بزرگ زندگی آنان باشد و به­شخصیت و زندگی شان معنا بخشد بیش از دیگران دچار فرسودگی می شوند(گراوند، 1389). انباشته شدن سرخوردگی­ها وتنش­های زندگی روزمره، سبب فرسایش می­شود و سرانجام به فرسودگی می­انجامد(عطاری و همکاران، 1388). فرسودگی زناشویی [11]واژه­ای است که به تازگی به حوزه­ی خانواده راه یافته و از خستگی جسمی، روانی و عاطفی بین روابط زوجین حکایت می­کند. هنگامی که زوجین با انتظارات بالا وارد یک رابطه می­شوند نمی­توانند این انتظارات را برآورده کنند و دچار نوعی خستگی می­شوند که اصطلاحاً فرسودگی نامیده می­شود. فرسودگی زناشویی حالت دردناک فرسودگی جسمی، عاطفی و روانی است که از عدم تناسب بین انتظارات و واقعیات ناشی می­شود(پاینز[12]، 1381).

متغیر میل به طلاق ممکن است ازطریق برآورده نشدن نیازها و اهداف، شیوه­های ضعیف مقابله، ناتوانی در مدیریت حوادث زندگی وانتقال احساسات به همسرایجاد شود(یانگ ولانگ[13]، به نقل از یوسفی،

چکیده :                                                                                                 ج

فصل اول طرح تحقیق

1-1- مقدمه                                                                                         2

1-2- بیان مسأله                                                                                     3

1-3- اهمیت و ضرورت تحقیق                                                                            5

1-4- اهداف تحقیق                                                                                7

1-4-1- هدف کلی                                                                                7

1-4-2- اهداف جزیی                                                                                      7

1-5- سؤالات تحقیق                                                                              7

1-6- تعاریف نظری و عملیاتی                                                                             7

1-6-1- تعاریف نظری                                                                                     7

1-6-2- تعاریف عملیاتی                                                                          7

فصل دوم :پیشینه ی تحقیق

2-1-پیشینه‌ی نظری                                                                                9

2-1-1- فرسودگی شغلی                                                                        9

2-1-1-1- تعریف «شغل                                                                        9

2-1-1-2- عملکرد شغلی                                                                       9

2-1-1-3- ویژگی‌های شغل                                                                    10

2-1-1-4- نظریه‌های مرتبط با ویژگی‌های شغل                                                       10

2-1-1-4-1- مدل خصوصیات ویژه شغل                                                  10

2-1-1-4-2- تئوری ویژگی‌های شغلی                                                                11

2-1-1-4-3- نظریه ویژگی‌های ضروری شغل                                                       11

2-1-1-4-4- الگوی ویژگی‌های شغلی                                                                12

2-1-1-4-5- ایجاد شرایط لازم جهت انگیزش درونی                                              13

2-1-1-4-6- مشخّصه‌ها یا ابعاد مختلف شغلی                                                      14

2-1-1-4-7- بامعنی تلقّی نمودن كار                                                                  14

2-1-1-4-7- احساس مسئولیّت                                                               16

2-1-1-4-8- آگاهی از نتایج انجام كار                                                               16

چکیده :                                                                                                 ج

فصل اول طرح تحقیق

1-1- مقدمه                                                                                         2

1-2- بیان مسأله                                                                                     3

1-3- اهمیت و ضرورت تحقیق                                                                            5

1-4- اهداف تحقیق                                                                                7

1-4-1- هدف کلی                                                                                7

1-4-2- اهداف جزیی                                                                                      7

1-5- سؤالات تحقیق                                                                              7

1-6- تعاریف نظری و عملیاتی                                                                             7

1-6-1- تعاریف نظری                                                                                     7

1-6-2- تعاریف عملیاتی                                                                          7

فصل دوم :پیشینه ی تحقیق

2-1-پیشینه‌ی نظری                                                                                9

2-1-1- فرسودگی شغلی                                                                        9

2-1-1-1- تعریف «شغل                                                                        9

2-1-1-2- عملکرد شغلی                                                                       9

2-1-1-3- ویژگی‌های شغل                                                                    10

2-1-1-4- نظریه‌های مرتبط با ویژگی‌های شغل                                                       10

2-1-1-4-1- مدل خصوصیات ویژه شغل                                                  10

2-1-1-4-2- تئوری ویژگی‌های شغلی                                                                11

2-1-1-4-3- نظریه ویژگی‌های ضروری شغل                                                       11

2-1-1-4-4- الگوی ویژگی‌های شغلی                                                                12

2-1-1-4-5- ایجاد شرایط لازم جهت انگیزش درونی                                              13

2-1-1-4-6- مشخّصه‌ها یا ابعاد مختلف شغلی                                                      14

2-1-1-4-7- بامعنی تلقّی نمودن كار                                                                  14

2-1-1-4-7- احساس مسئولیّت                                                               16

2-1-1-4-8- آگاهی از نتایج انجام كار                                                               16

2-1-1-5- فرسودگی شغلی                                                                    17

2-1-1-5-1- رویکردهای مختلف نسبت به فرسودگی شغلی                                      18

2-1-1-6- تفاوت بین استرس و فرسودگی                                                  18

2-1-1-6- 1- استرس                                                                                    19

2-1-1-6- 2- فرسودگی                                                                       19

2-1-1-6- 3- مراحل و سیر فرسودگی                                                               19

2-1-1-6- 4- ویژگی های افرادی كه مستعد فرسودگی هستند                                    20

2-1-1-6- 5- علایم هشدار دهنده فرسودگی شغلی                                                20

2-1-1-6- 6- عوامل بوجود آورنده فرسودگی شغلی عبارتند از                                 21

2-1-1-6- 7- عوامل شخصی و سازمانی در فرسودگی شغلی                                    21

2-1-1-6- 8- برخی دیگر از عوامل مؤثر در فرسودگی شغلی                                    22

2-1-1-6- 9- علل کاری ایجاد کننده فرسودگی                                           22

2-1-1-6- 10- علایم هشدار دهنده و نشانه های فرسودگی شغلی                     23

2-1-1-6- 11- شیوه‌های مقابله با فرسودگی شغلی                                       24

2-1-1-6- 12- جلوگیری از فرسودگی                                                              25

2-1-1-6- 13- استراتژی ها و روش های بهبود از فرسودگی شغلی                             26

2-1-2- طلاق عاطفی                                                                              28

2-1-2-1- تاریخچه طلاق                                                                        28

2-1-2-2- تعریف طلاق                                                                          29

2-1-2-3-طلاق عاطفی                                                                                    30

2-1-2-5-نظریه مثلث عشق استرنبرگ                                                                   31

2-1-2-6-نظریه نظم خرد چلبی                                                                           32

2-1-2-7-شرایط علی طلاق عاطفی                                                            33

2-1-2-8-شرایط علی طلاق                                                                     34

2-1-2-9-شرایط میانجی طلاق عاطفی                                                                   36

2-1-2-10-شرایط میانجی خانوادگی                                                           36

2-1-2-11-شرایط میانجی فردی                                                                36

2-2- پیشینه‌ی پژوهشی                                                                                      37

2-2-1- پیشینه‌ی داخلی                                                                           37

2-2-2- پیشینه‌ی خارجی                                                                          38

فصل سوم: روش تحقیق

3-1- روش تحقیق                                                                                 41

3-2- جامعه آماری و نمونه آماری                                                              41

3-3- ابزار اندازه گیری تحقیق                                                                             41

3-3-1- پرسشنامه فرسودگی شغلی گلدارد                                                   42

3-3-2- مقیاس طلاق عاطفی                                                                    43

3-4- روش اجرا                                                                                    43

3-5- روش تجزیه و تحلیل اطلاعات                                                            43

فصل چهارم: تحلیل نتایج

4-1- مقدمه                                                                                         46

4-2- آمار توصیفی                                                                                 46

4-3- آمار استنباطی                                                                                 50

فصل پنجم : نتیجه گیری

5-1- مقدمه                                                                                          55

5-2- نتیجه گیری                                                                                    55

5-3- پیشنهادهای پژوهش                                                                         56

5-3-1- پیشنهادهای پژوهشی                                                                    56

5-3-2- پیشنهادهای کاربردی                                                                    56

5-4- محدودیت ها                                                                                 57

منابع                                                                                                    58

منابع فارسی                                                                                           58

منابع لاتین                                                                                             61

پیوست پرسشنامه ها                                                                                 62

چکیده انگلیسی                                                                                       67

– مقدمه

در جهان امروز توانمندی، قدرت اقتصادی و رفاه هر کشوری در گرو استفاده بهینه از امکانات، منابع و نیروی انسانی آن کشور است. در این راستا هر چه نیروی کار شایسته تر و کارآمدتر باشد پیشرفت و توفیق آن کشور در عرصه های گوناگون اقتصادی و اجتماعی بیشتر خواهد بود. بدون شک در عرصه رقابتهای اقتصادی کارآمد بودن فرد، مؤسسه یا یک کشور در برابر رقبا در صورتی امکان پذیر است که بتوان کار یا فعالیتی مشخص را با کیفیت برتر، سرعت بیشتر و کوشش کمتر انجام داد. از این رو، سرعت و مهارت از عوامل سازنده کارآمدی به شمار می آیند. در این مورد کارشناسان و پژوهش گران بر این باورند که کارآمدی هر فرد به عواملی گوناگون مانند استعداد، هوش، انگیزش، کیفیت ماشین و ابزار کار مورد استفاده، آموزش و تخصص مورد نیاز، شرایط محیط کار، ملاحظات خستگی زدایی و. . . بستگی دارد. اهمیت شناخت شیوه های خستگی زدائی بدین منظور است که با راهکارهای مناسب بتوان از فرسودگی و خستگی بیشتر پیشگیری کرد و این عارضه را در صورت بروز فرسودگی درمان نمود (خبرنامه ویستا، 1392).

در بررسی این عارضه فرسودگی باید بر این نکته آگاه بود که خستگی همانا پیامد کار مداوم و یکنواخت است که با استراحت آثار آن تدریجاً از بین می رود، اما نشانه های بیماری فرسودگی شغلی متعدد است و نباید این نوع خستگی مزمن را با خستگی های معمولی و زودگذر اشتباه نمود. یکی از معضلات افراد مبتلا به فرسودگی ناشی از کار که از فرسایش جسمی رنج می برند، قدرت آنان برای کار کردن کاهش می یابد و بیشتر اوقات خسته و ناتوان هستند. افزون بر این، نشانه های بیماری فیزیولوژیک مانند سردردهای مکرر، تهوع، اختلال در خوابیدن و تغییر عادات مربوط به غذاخوردن (مانند از دست دادن اشتها) مربوط به این افراد است (خبرنامه ویستا، 1392). عوامل مختلفی می توانند در فرسودگی شغلی کارکنان تأثیر داشته باشند. به نظر می رسد طلاق و مشکلات خانوادگی نیز در فرسودگی، خستگی ها و ناتوانی در کار دخالت داشت باشند و بالعکس.

 

2-1-1-5- فرسودگی شغلی                                                                    17

2-1-1-5-1- رویکردهای مختلف نسبت به فرسودگی شغلی                                      18

2-1-1-6- تفاوت بین استرس و فرسودگی                                                  18

2-1-1-6- 1- استرس                                                                                    19

2-1-1-6- 2- فرسودگی                                                                       19

2-1-1-6- 3- مراحل و سیر فرسودگی                                                               19

2-1-1-6- 4- ویژگی های افرادی كه مستعد فرسودگی هستند                                    20

2-1-1-6- 5- علایم هشدار دهنده فرسودگی شغلی                                                20

2-1-1-6- 6- عوامل بوجود آورنده فرسودگی شغلی عبارتند از                                 21

2-1-1-6- 7- عوامل شخصی و سازمانی در فرسودگی شغلی                                    21

2-1-1-6- 8- برخی دیگر از عوامل مؤثر در فرسودگی شغلی                                    22

2-1-1-6- 9- علل کاری ایجاد کننده فرسودگی                                           22

2-1-1-6- 10- علایم هشدار دهنده و نشانه های فرسودگی شغلی                     23

2-1-1-6- 11- شیوه‌های مقابله با فرسودگی شغلی                                       24

2-1-1-6- 12- جلوگیری از فرسودگی                                                              25

2-1-1-6- 13- استراتژی ها و روش های بهبود از فرسودگی شغلی                             26

2-1-2- طلاق عاطفی                                                                              28

2-1-2-1- تاریخچه طلاق                                                                        28

2-1-2-2- تعریف طلاق                                                                          29

2-1-2-3-طلاق عاطفی                                                                                    30

2-1-2-5-نظریه مثلث عشق استرنبرگ                                                                   31

2-1-2-6-نظریه نظم خرد چلبی                                                                           32

2-1-2-7-شرایط علی طلاق عاطفی                                                            33

2-1-2-8-شرایط علی طلاق                                                                     34

2-1-2-9-شرایط میانجی طلاق عاطفی                                                                   36

2-1-2-10-شرایط میانجی خانوادگی                                                           36

2-1-2-11-شرایط میانجی فردی                                                                36

2-2- پیشینه‌ی پژوهشی                                                                                      37

 

این مطلب را هم بخوانید :

2-2-1- پیشینه‌ی داخلی                                                                           37

2-2-2- پیشینه‌ی خارجی                                                                          38

فصل سوم: روش تحقیق

3-1- روش تحقیق                                                                                 41

3-2- جامعه آماری و نمونه آماری                                                              41

3-3- ابزار اندازه گیری تحقیق                                                                             41

3-3-1- پرسشنامه فرسودگی شغلی گلدارد                                                   42

3-3-2- مقیاس طلاق عاطفی                                                                    43

3-4- روش اجرا                                                                                    43

3-5- روش تجزیه و تحلیل اطلاعات                                                            43

فصل چهارم: تحلیل نتایج

4-1- مقدمه                                                                                         46

4-2- آمار توصیفی                                                                                 46

4-3- آمار استنباطی                                                                                 50

فصل پنجم : نتیجه گیری

5-1- مقدمه                                                                                          55

5-2- نتیجه گیری                                                                                    55

5-3- پیشنهادهای پژوهش                                                                         56

5-3-1- پیشنهادهای پژوهشی                                                                    56

5-3-2- پیشنهادهای کاربردی                                                                    56

5-4- محدودیت ها                                                                                 57

منابع                                                                                                    58

منابع فارسی                                                                                           58

منابع لاتین                                                                                             61

پیوست پرسشنامه ها                                                                                 62

چکیده انگلیسی                                                                                       67

– مقدمه

در جهان امروز توانمندی، قدرت اقتصادی و رفاه هر کشوری در گرو استفاده بهینه از امکانات، منابع و نیروی انسانی آن کشور است. در این راستا هر چه نیروی کار شایسته تر و کارآمدتر باشد پیشرفت و توفیق آن کشور در عرصه های گوناگون اقتصادی و اجتماعی بیشتر خواهد بود. بدون شک در عرصه رقابتهای اقتصادی کارآمد بودن فرد، مؤسسه یا یک کشور در برابر رقبا در صورتی امکان پذیر است که بتوان کار یا فعالیتی مشخص را با کیفیت برتر، سرعت بیشتر و کوشش کمتر انجام داد. از این رو، سرعت و مهارت از عوامل سازنده کارآمدی به شمار می آیند. در این مورد کارشناسان و پژوهش گران بر این باورند که کارآمدی هر فرد به عواملی گوناگون مانند استعداد، هوش، انگیزش، کیفیت ماشین و ابزار کار مورد استفاده، آموزش و تخصص مورد نیاز، شرایط محیط کار، ملاحظات خستگی زدایی و. . . بستگی دارد. اهمیت شناخت شیوه های خستگی زدائی بدین منظور است که با راهکارهای مناسب بتوان از فرسودگی و خستگی بیشتر پیشگیری کرد و این عارضه را در صورت بروز فرسودگی درمان نمود (خبرنامه ویستا، 1392).

در بررسی این عارضه فرسودگی باید بر این نکته آگاه بود که خستگی همانا پیامد کار مداوم و یکنواخت است که با استراحت آثار آن تدریجاً از بین می رود، اما نشانه های بیماری فرسودگی شغلی متعدد است و نباید این نوع خستگی مزمن را با خستگی های معمولی و زودگذر اشتباه نمود. یکی از معضلات افراد مبتلا به فرسودگی ناشی از کار که از فرسایش جسمی رنج می برند، قدرت آنان برای کار کردن کاهش می یابد و بیشتر اوقات خسته و ناتوان هستند. افزون بر این، نشانه های بیماری فیزیولوژیک مانند سردردهای مکرر، تهوع، اختلال در خوابیدن و تغییر عادات مربوط به غذاخوردن (مانند از دست دادن اشتها) مربوط به این افراد است (خبرنامه ویستا، 1392). عوامل مختلفی می توانند در فرسودگی شغلی کارکنان تأثیر داشته باشند. به نظر می رسد طلاق و مشکلات خانوادگی نیز در فرسودگی، خستگی ها و ناتوانی در کار دخالت داشت باشند و بالعکس.

2-5-3-تأثیر کمپوست بر خصوصیات بیولوژیکی خاک و محیط‌های کشت………………………………………..13

2-5-4-تأثیر کمپوست بر شوری بستر کشت………………………………………………………………………………….14

2-6-مراحل تشکیل کمپوست……………………………………………………………………………………………………….14

2-7-فرآیند کمپوست شدن…………………………………………………………………………………………………………..15

2-7-1-فاز مزوفیلیک (40- 25 درجه‌ی سانتیگراد)…………………………………………………………………………15

2-7-2-فاز ترموفیلیک (65- 35 درجه‌ی سانتیگراد)………………………………………………………………………..15

2-7-3-خنک سازی (فاز دوم مزوفیلیک)………………………………………………………………………………………17

2-7-4-فاز بلوغ………………………………………………………………………………………………………………………….18

2-8-عوامل مؤثر بر کمپوست سازی……………………………………………………………………………………………..18

2-8-1-نسبت کربن به نیتروژن…………………………………………………………………………………………………….18

2-8-2-ناحیه سطحی و اندازه ذرات……………………………………………………………………………………………..20

2-8-3-هوادهی………………………………………………………………………………………………………………………….20

2-8-4-تخلخل…………………………………………………………………………………………………………………………..21

2-8-5-مقدار رطوبت………………………………………………………………………………………………………………….21

2-8-6-دما…………………………………………………………………………………………………………………………………22

2-9-عمل آمدن ،پایدار شدن و رسیدن کمپوست…………………………………………………………………………….22

2-10-موادی که در تهیه بستر و محیط‌های کشت کاربرد دارند…………………………………………………………24

2-10-1-ورمی‌کمپوست………………………………………………………………………………………………………………24

2-10-2-ضایعات چای……………………………………………………………………………………………………………….24

2-10-3-پوست برنج………………………………………………………………………………………………………………….26

2-10-4-کمپوست ضایعات کرم ابریشم………………………………………………………………………………………..27

2-10-5-کوکوپیت……………………………………………………………………………………………………………………..29

2-10-6-پرلیت…………………………………………………………………………………………………………………………..29

2-11-بعضی از اثرات محیط‌های کشت بر روی گیاهان……………………………………………………………………30

2-12-گیاه محک سینگونیوم…………………………………………………………………………………………………………32

2-12-1-گیاهشناسی………………………………………………………………………………………………………………….32

2-12-2-شرایط آب و هوایی و رشد…………………………………………………………………………………………….33

2-13-اهمیت گیاهان زینتی………………………………………………………………………………………………………….34

2-5-3-تأثیر کمپوست بر خصوصیات بیولوژیکی خاک و محیط‌های کشت………………………………………..13

2-5-4-تأثیر کمپوست بر شوری بستر کشت………………………………………………………………………………….14

2-6-مراحل تشکیل کمپوست……………………………………………………………………………………………………….14

2-7-فرآیند کمپوست شدن…………………………………………………………………………………………………………..15

2-7-1-فاز مزوفیلیک (40- 25 درجه‌ی سانتیگراد)…………………………………………………………………………15

2-7-2-فاز ترموفیلیک (65- 35 درجه‌ی سانتیگراد)………………………………………………………………………..15

2-7-3-خنک سازی (فاز دوم مزوفیلیک)………………………………………………………………………………………17

2-7-4-فاز بلوغ………………………………………………………………………………………………………………………….18

2-8-عوامل مؤثر بر کمپوست سازی……………………………………………………………………………………………..18

2-8-1-نسبت کربن به نیتروژن…………………………………………………………………………………………………….18

2-8-2-ناحیه سطحی و اندازه ذرات……………………………………………………………………………………………..20

2-8-3-هوادهی………………………………………………………………………………………………………………………….20

2-8-4-تخلخل…………………………………………………………………………………………………………………………..21

2-8-5-مقدار رطوبت………………………………………………………………………………………………………………….21

2-8-6-دما…………………………………………………………………………………………………………………………………22

2-9-عمل آمدن ،پایدار شدن و رسیدن کمپوست…………………………………………………………………………….22

2-10-موادی که در تهیه بستر و محیط‌های کشت کاربرد دارند…………………………………………………………24

2-10-1-ورمی‌کمپوست………………………………………………………………………………………………………………24

2-10-2-ضایعات چای……………………………………………………………………………………………………………….24

2-10-3-پوست برنج………………………………………………………………………………………………………………….26

2-10-4-کمپوست ضایعات کرم ابریشم………………………………………………………………………………………..27

2-10-5-کوکوپیت……………………………………………………………………………………………………………………..29

2-10-6-پرلیت…………………………………………………………………………………………………………………………..29

2-11-بعضی از اثرات محیط‌های کشت بر روی گیاهان……………………………………………………………………30

2-12-گیاه محک سینگونیوم…………………………………………………………………………………………………………32

2-12-1-گیاهشناسی………………………………………………………………………………………………………………….32

2-12-2-شرایط آب و هوایی و رشد…………………………………………………………………………………………….33

2-13-اهمیت گیاهان زینتی………………………………………………………………………………………………………….34

فصل سوم:مواد و روشها……………………………………………………………………………………………………………….36

3-مواد و روشها………………………………………………………………………………………………………………. 37

3-1-تهیه گیاه……………………………………………………………………………………………………………………………37

3-2-زمان اجرای طرح…………………………………………………………………………………………………………………38

3-3-تهیه و آماده سازی بسترهای کشت………………………………………………………………………………………..38

3-3-1-کمپوست فضولات کرم ابریشم………………………………………………………………………………………….38

3-3-2-کمپوست ضایعات چای……………………………………………………………………………………………………40

3-3-3-پوست برنج…………………………………………………………………………………………………………………….40

3-3-4-کوکوپیت………………………………………………………………………………………………………………………..40

3-3-5-پرلیت…………………………………………………………………………………………………………………………….40

3-4-چگونگی مخلوط کردن مواد اولیه و کاشت گیاهان…………………………………………………………………..40

3-5-کاشت گیاهان، آبیاری و مراقبت‌های گیاهی…………………………………………………………………………….42

3-5-1-آبیاری و کودهی……………………………………………………………………………………………………………..42

3-6-اندازه‌گیری خصوصیات بسترها‌ی کشت…………………………………………………………………………………43

3-6-1-اندازه‌گیری  pHوEC ………………………………………………………………………………………………………43

3-6-1-1-اندازه گیری خصوصیات شیمیایی بسترهای کشت……………………………………………………………44

3-6-1-2-اندازه گیری کربن آلی………………………………………………………………………………………………….46

3-6-1-3-اندازه گیری نیتروژن کل……………………………………………………………………………………………….46

3-6-2-اندازه گیری خصوصیات فیزیکی کمپوست…………………………………………………………………………46

3-6-2-1-اندازه گیری وزن مخصوص ظاهری………………………………………………………………………………46

3-6-2-2-اندازه گیری وزن مخصوص حقیقی ، درصد خاکستر و ماده‌آلی…………………………………………47

3-6-2-3-برآورد خلل و فرج کل…………………………………………………………………………………………………48

3-6-2-4-برآورد درصد حجم آب و حجم هوا و میزان ذرات جامد…………………………………………………49

3-6-2-5-درصد وزنی رطوبت یا ظرفیت نگهداری آب………………………………………………………………….49

3-7-اندازه گیری شاخص‌های رشد در گیاه آپارتمانی سینگونیوم………………………………………………………50

3-7-1-تعداد برگ………………………………………………………………………………………………………………………50

3-7-2-ارتفاع گیاه………………………………………………………………………………………………………………………50

3-7-3-تعداد شاخه جانبی…………………………………………………………………………………………………………..50

3-7-4-طول و عرض برگ………………………………………………………………………………………………………….51

3-7-5-شاخص کلروفیل……………………………………………………………………………………………………………..51

3-7-6-اندازه‌گیری سطح برگ……………………………………………………………………………………………………..51

3-7-7-وزن تر و خشک اندام هوائی…………………………………………………………………………………………….52

3-8-محاسبات آماری………………………………………………………………………………………………………………….52

فصل چهارم: نتایج……………………………………………………………………………………………………………………….53

4-نتایج اندازه‌گیری خصوصیات فیزیکی…………………………………………………………………………………………54

4-1 مقایسه تیمارها (بسترهای کشت) از نظر خصوصیات فیزیکی……………………………………………………..54

4-2-نتایج اندازه‌گیری خصوصیات شیمیایی بسترهای کشت…………………………………………………………….68

4-2-1-مقایسه تیمارها (بسترهای کشت ) از نظرخصوصیات شیمیایی……………………………………………..68

4-3-نتایج بررسی شاخص‌های رشد در گیاه سینگونیوم پودوفیلوم…………………………………………………….81

4-3-1-مقایسه شاخص‌های رشد در گیاه سینگونیوم دربسترهای کشت مختلف………………………………….81

4-4-نتایج مربوط به ضرائب همبستگی بین صفات مورد بررسی……………………………………………………….94

فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری……………………………………………………………………………………………………98

5-بحث……………………………………………………………………………………………………………………………………..99

5-1-بررسی خصوصیات فیزیكی بسترهای كشت……………………………………………………………………………99

5-2-مقایسه شاخص‌های رشد گیاه زینتی سینگونیوم در بسترهای مختلف……………………………………….101

5-3-بررسی خصوصیات شیمیائی بسترهای كشت………………………………………………………………………. 102

5-4-نتیجه‌گیری کلی…………………………………………………………………………………………………………………104

5-6-پیشنهادات………………………………………………………………………………………………………………………..105

منابع………………………………………………………………………………………………………………………………………..106

 

فهرست جدول­ها

جدول2-1 نسبت C/N در برخی از مواد تشکیل دهنده بستر……………………………………………………………19

جدول3-1-تیمارهای مورد استفاده در این آزمایش………………………………………………………………………….41

جدول4-1-تجزیه واریانس خصوصیات فیزیکی بسترهای کشت……………………………………………………….57

جدول4-2-نتایج مقایسه میانگین خصوصیات فیزیكی بسترهای كشت……………………………………………….58

ادامه جدول4-2-نتایج مقایسه میانگین خصوصیات فیزیكی بسترهای كشت………………………………………..59

ادامه جدول4-2-نتایج مقایسه میانگین خصوصیات فیزیكی بسترهای كشت………………………………………..60

ادامه جدول4-2-نتایج مقایسه میانگین خصوصیات فیزیكی بسترهای كشت………………………………………..61

جدول4-3-نتایج خصوصیات فیزیکی کمپوست و مواد به‌ کار برده شده در بستر…………………………………62

جدول4-4- تجزیه واریانس خصوصیات شیمیایی بسترهای کشت…………………………………………………….72

جدول4-5-مقایسه میانگین خصوصیات شیمیایی بسترهای کشت…………………………………………………….73

ادامه جدول4-5-مقایسه میانگین خصوصیات شیمیایی بسترهای کشت………………………………………………74

جدول4-7-تجزیه واریانس شاخص‌های رشد گیاه سینگونیوم پودوفیلوم…………………………………………….84

جدول4-8-مقایسه میانگین شاخص‌های رشد گیاه سینگونیوم پودوفیلوم…………………………………………….85

ادامه جدول4-8-مقایسه میانگین شاخص‌های رشد گیاه سینگونیوم پودوفیلوم…………………………………….86

ادامه جدول4-8-مقایسه میانگین شاخص‌های رشد گیاه سینگونیوم پودوفیلوم…………………………………….87

ادامه جدول4-8-مقایسه میانگین شاخص‌های رشد گیاه سینگونیوم پودوفیلوم…………………………………….88

جدول4-9-همبستگی بین صفات رشدی گیاه و خصوصیات فیزیکی…………………………………………………96

جدول4-10-همبستگی بین صفات رشدی گیاه و خصوصیات شیمیایی……………………………………………..97

فهرست شکل­ها

شکل2-1-دامنه‌ی دمایی ارگانیسم‌های کمپوست……………………………………………………………………………..16

شکل2-2-مقطع عرضی از توده‌ی کمپوست……………………………………………………………………………………17

شکل2-3-تنوع دمایی در طول کمپوست شدن ……………………………………………………………………………….18

شکل4-1-مقایسه بسترهای مختلف کشت از نظر درصد خاکستر………………………………………………………63

شکل4-2-مقایسه بسترهای مختلف کشت از نظر درصد مواد آلی……………………………………………………..63

شکل4-3-مقایسه بسترهای مختلف کشت از نظر جرم مخصوص ظاهر……………………………………………..64

شکل4-4-مقایسه بسترهای مختلف کشت از نظر جرم مخصوص حقیقی…………………………………………..64

شکل4-5-مقایسه بسترهای مختلف کشت از نظر میزان تخلخل کل…………………………………………………..65

شکل4-6-مقایسه بسترهای مختلف کشت از نظر ظرفیت نگهداری آب……………………………………………..65

شکل4-7-مقایسه بسترهای مختلف کشت از نظر درصد حجمی آب…………………………………………………66

شکل4-8-مقایسه بسترهای مختلف کشت از نظر درصد حجمی هوا………………………………………………….66

شکل4-9-مقایسه بسترهای مختلف کشت از نظر درصد ذرات جامد…………………………………………………67

شکل4-10-مقایسه محیط کشت (تیمارها) از نظر درصد نیتروژن کل…………………………………………………75

شکل4-11-مقایسه محیط کشت (تیمارها) از نظر درصد کربن آلی…………………………………………………….75

شکل4-12-مقایسه محیط کشت (تیمارها) از نظر درصد C/N…………………………………………………………..76

شکل4-13-مقایسه محیط کشت (تیمارها) از نظر مقدار فسفر…………………………………………………………..76

شکل4-14-مقایسه محیط کشت (تیمارها) از نظر مقدار پتاسیم…………………………………………………………77

شکل4-15-مقایسه محیط کشت (تیمارها) از نظر مقدار سدیم………………………………………………………….77

شکل4-16-مقایسه محیط کشت (تیمارها) از نظر مقدار کلسیم………………………………………………………….78

شکل4-17-مقایسه محیط کشت (تیمارها) از نظر مقدار منیزیم………………………………………………………….78

شکل4-18-مقایسه محیط کشت (تیمارها) از نظر مقدارمنگنز……………………………………………………………79

شکل4-19-مقایسه محیط کشت (تیمارها) از نظر مقدار روی……………………………………………………………79

شکل4-20- مقایسه محیط کشت(تیمارها) از نظر مقدار EC……………………………………………………………..80

شکل4-21- مقایسه محیط کشت(تیمارها) از نظر مقدارPH………………………………………………………………80

شکل4-22-مقایسه تعداد برگ در بسترهای کشت…………………………………………………………………………..89

شکل4-23-مقایسه تعداد شاخه جانبی در بسترهای کشت………………………………………………………………..89

شکل4-24-مقایسه ارتفاع گیاه در بسترهای کشت…………………………………………………………………………..90

شکل4-25-مقایسه شاخص سطح برگ در بسترهای کشت……………………………………………………………….90

شکل4-26-مقایسه شاخص کلروفیل در بسترهای کشت………………………………………………………………….91

شکل4-27-مقایسه پهنای برگ در بسترهای کشت…………………………………………………………………………..91

شکل4-28-مقایسه اندازه طول برگ در بسترهای کشت…………………………………………………………………..92

شکل4-29-مقایسه وزن تر اندام هوایی در بسترهای کشت……………………………………………………………….92

شکل4-30-مقایسه وزن خشک اندام هوایی در بسترهای کشت………………………………………………………..93

 

چکیده

این آزمایش جهت بررسی توان کاربرد کمپوست فضولات کرم ابریشم به عنوان کود آلی به منظور کاهش یا حداقل تعدیل در میزان مصرف کودهای شیمیایی و همچنین مشخص کردن بهترین مخلوط کمپوست برای گیاه زینتی سینگونیوم پودوفیلوم اجرا شد. تیمارها عبارت بودند از: کمپوست فضولات کرم ابریشم، ضایعات چای، کوکوپیت، پوست برنج و پرلیت که به نسبت‌های حجمی مختلف باهم مخلوط شدند. قلمه‌های ریشه‌دار شده سینگونیوم در قالب طرح بلوكهای كامل تصادفی در 24 تیمار و 3 تكرار در گلخانه‌های ایستگاه تحقیقات گل و گیاهان زینتی لاهیجان كشت گردید. ویژگی‌های فیزیكی بسترها از قبیل جرم مخصوص ظاهری، جرم مخصوص حقیقی، درصد تخلخل، درصد حجمی آب، درصد حجمی هوا، ظرفیت نگهداری آب، درصد ذرات جامد و درصد خاكستر و همچنین خصوصیات شیمیایی از قبیل EC، pH، درصد ازت كل، درصد كربن آلی، نسبت C/N و میزان عناصر فسفر، پتاسیم، كلسیم، منیزیم، سدیم، منگنز و روی، در عصاره آب گرفته شده از بستر اندازه گیری شد. شاخص‌های رشد از قبیل تعداد برگ، طول و عرض برگ، شاخص كلروفیل، سطح برگ، وزن تر و خشك اندام هوایی، تعداد شاخه‌های جانبی و ارتفاع گیاه مورد اندازه‌گیری قرار گرفت. بیشترین رشد در بستر ضایعات چای 50% + پرلیت 50% + کود کامل، ضایعات چای50 % + پوست برنج 50% + کود کامل و ضایعات چای 45% + پرلیت 45% + کمپوست فضولات کرم ابریشم 10% مشاهده شد. صرفنظر از تیمارهای کود کامل بسترهایی که مواد خام آنها از ضایعات چای و کمپوست فضولات کرم ابریشم بود میزان رشد بهتری نسبت به سایر بسترهای کشت نشان دادند. همچنین درصد نیتروژن کل، نسبت C/N و وزن مخصوص ظاهری تأثیر مثبتی روی رشد گیاه داشتند. استفاده از کمپوست فضولات کرم ابریشم باعث افزایش میزان pH بسترهای کشت شد که استفاده از ضایعات چای درمخلوط بستر کشت باعث کاهش میزان pH بسترهای کشت شده است.

 

فصل سوم:مواد و روشها……………………………………………………………………………………………………………….36

3-مواد و روشها………………………………………………………………………………………………………………. 37

3-1-تهیه گیاه……………………………………………………………………………………………………………………………37

3-2-زمان اجرای طرح…………………………………………………………………………………………………………………38

3-3-تهیه و آماده سازی بسترهای کشت………………………………………………………………………………………..38

3-3-1-کمپوست فضولات کرم ابریشم………………………………………………………………………………………….38

3-3-2-کمپوست ضایعات چای……………………………………………………………………………………………………40

3-3-3-پوست برنج…………………………………………………………………………………………………………………….40

3-3-4-کوکوپیت………………………………………………………………………………………………………………………..40

3-3-5-پرلیت…………………………………………………………………………………………………………………………….40

3-4-چگونگی مخلوط کردن مواد اولیه و کاشت گیاهان…………………………………………………………………..40

3-5-کاشت گیاهان، آبیاری و مراقبت‌های گیاهی…………………………………………………………………………….42

3-5-1-آبیاری و کودهی……………………………………………………………………………………………………………..42

3-6-اندازه‌گیری خصوصیات بسترها‌ی کشت…………………………………………………………………………………43

3-6-1-اندازه‌گیری  pHوEC ………………………………………………………………………………………………………43

3-6-1-1-اندازه گیری خصوصیات شیمیایی بسترهای کشت……………………………………………………………44

3-6-1-2-اندازه گیری کربن آلی………………………………………………………………………………………………….46

3-6-1-3-اندازه گیری نیتروژن کل……………………………………………………………………………………………….46

3-6-2-اندازه گیری خصوصیات فیزیکی کمپوست…………………………………………………………………………46

3-6-2-1-اندازه گیری وزن مخصوص ظاهری………………………………………………………………………………46

3-6-2-2-اندازه گیری وزن مخصوص حقیقی ، درصد خاکستر و ماده‌آلی…………………………………………47

3-6-2-3-برآورد خلل و فرج کل…………………………………………………………………………………………………48

3-6-2-4-برآورد درصد حجم آب و حجم هوا و میزان ذرات جامد…………………………………………………49

3-6-2-5-درصد وزنی رطوبت یا ظرفیت نگهداری آب………………………………………………………………….49

3-7-اندازه گیری شاخص‌های رشد در گیاه آپارتمانی سینگونیوم………………………………………………………50

3-7-1-تعداد برگ………………………………………………………………………………………………………………………50

3-7-2-ارتفاع گیاه………………………………………………………………………………………………………………………50

3-7-3-تعداد شاخه جانبی…………………………………………………………………………………………………………..50

این مطلب را هم بخوانید :

3-7-4-طول و عرض برگ………………………………………………………………………………………………………….51

3-7-5-شاخص کلروفیل……………………………………………………………………………………………………………..51

3-7-6-اندازه‌گیری سطح برگ……………………………………………………………………………………………………..51

3-7-7-وزن تر و خشک اندام هوائی…………………………………………………………………………………………….52

3-8-محاسبات آماری………………………………………………………………………………………………………………….52

فصل چهارم: نتایج……………………………………………………………………………………………………………………….53

4-نتایج اندازه‌گیری خصوصیات فیزیکی…………………………………………………………………………………………54

4-1 مقایسه تیمارها (بسترهای کشت) از نظر خصوصیات فیزیکی……………………………………………………..54

4-2-نتایج اندازه‌گیری خصوصیات شیمیایی بسترهای کشت…………………………………………………………….68

4-2-1-مقایسه تیمارها (بسترهای کشت ) از نظرخصوصیات شیمیایی……………………………………………..68

4-3-نتایج بررسی شاخص‌های رشد در گیاه سینگونیوم پودوفیلوم…………………………………………………….81

4-3-1-مقایسه شاخص‌های رشد در گیاه سینگونیوم دربسترهای کشت مختلف………………………………….81

4-4-نتایج مربوط به ضرائب همبستگی بین صفات مورد بررسی……………………………………………………….94

فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری……………………………………………………………………………………………………98

5-بحث……………………………………………………………………………………………………………………………………..99

5-1-بررسی خصوصیات فیزیكی بسترهای كشت……………………………………………………………………………99

5-2-مقایسه شاخص‌های رشد گیاه زینتی سینگونیوم در بسترهای مختلف……………………………………….101

5-3-بررسی خصوصیات شیمیائی بسترهای كشت………………………………………………………………………. 102

5-4-نتیجه‌گیری کلی…………………………………………………………………………………………………………………104

5-6-پیشنهادات………………………………………………………………………………………………………………………..105

منابع………………………………………………………………………………………………………………………………………..106

 

فهرست جدول­ها

جدول2-1 نسبت C/N در برخی از مواد تشکیل دهنده بستر……………………………………………………………19

جدول3-1-تیمارهای مورد استفاده در این آزمایش………………………………………………………………………….41

جدول4-1-تجزیه واریانس خصوصیات فیزیکی بسترهای کشت……………………………………………………….57

جدول4-2-نتایج مقایسه میانگین خصوصیات فیزیكی بسترهای كشت……………………………………………….58

ادامه جدول4-2-نتایج مقایسه میانگین خصوصیات فیزیكی بسترهای كشت………………………………………..59

ادامه جدول4-2-نتایج مقایسه میانگین خصوصیات فیزیكی بسترهای كشت………………………………………..60

ادامه جدول4-2-نتایج مقایسه میانگین خصوصیات فیزیكی بسترهای كشت………………………………………..61

جدول4-3-نتایج خصوصیات فیزیکی کمپوست و مواد به‌ کار برده شده در بستر…………………………………62

جدول4-4- تجزیه واریانس خصوصیات شیمیایی بسترهای کشت…………………………………………………….72

جدول4-5-مقایسه میانگین خصوصیات شیمیایی بسترهای کشت…………………………………………………….73

ادامه جدول4-5-مقایسه میانگین خصوصیات شیمیایی بسترهای کشت………………………………………………74

جدول4-7-تجزیه واریانس شاخص‌های رشد گیاه سینگونیوم پودوفیلوم…………………………………………….84

جدول4-8-مقایسه میانگین شاخص‌های رشد گیاه سینگونیوم پودوفیلوم…………………………………………….85

ادامه جدول4-8-مقایسه میانگین شاخص‌های رشد گیاه سینگونیوم پودوفیلوم…………………………………….86

ادامه جدول4-8-مقایسه میانگین شاخص‌های رشد گیاه سینگونیوم پودوفیلوم…………………………………….87

ادامه جدول4-8-مقایسه میانگین شاخص‌های رشد گیاه سینگونیوم پودوفیلوم…………………………………….88

جدول4-9-همبستگی بین صفات رشدی گیاه و خصوصیات فیزیکی…………………………………………………96

جدول4-10-همبستگی بین صفات رشدی گیاه و خصوصیات شیمیایی……………………………………………..97

فهرست شکل­ها

شکل2-1-دامنه‌ی دمایی ارگانیسم‌های کمپوست……………………………………………………………………………..16

شکل2-2-مقطع عرضی از توده‌ی کمپوست……………………………………………………………………………………17

شکل2-3-تنوع دمایی در طول کمپوست شدن ……………………………………………………………………………….18

شکل4-1-مقایسه بسترهای مختلف کشت از نظر درصد خاکستر………………………………………………………63

شکل4-2-مقایسه بسترهای مختلف کشت از نظر درصد مواد آلی……………………………………………………..63

شکل4-3-مقایسه بسترهای مختلف کشت از نظر جرم مخصوص ظاهر……………………………………………..64

شکل4-4-مقایسه بسترهای مختلف کشت از نظر جرم مخصوص حقیقی…………………………………………..64

شکل4-5-مقایسه بسترهای مختلف کشت از نظر میزان تخلخل کل…………………………………………………..65

شکل4-6-مقایسه بسترهای مختلف کشت از نظر ظرفیت نگهداری آب……………………………………………..65

شکل4-7-مقایسه بسترهای مختلف کشت از نظر درصد حجمی آب…………………………………………………66

شکل4-8-مقایسه بسترهای مختلف کشت از نظر درصد حجمی هوا………………………………………………….66

شکل4-9-مقایسه بسترهای مختلف کشت از نظر درصد ذرات جامد…………………………………………………67

شکل4-10-مقایسه محیط کشت (تیمارها) از نظر درصد نیتروژن کل…………………………………………………75

شکل4-11-مقایسه محیط کشت (تیمارها) از نظر درصد کربن آلی…………………………………………………….75

شکل4-12-مقایسه محیط کشت (تیمارها) از نظر درصد C/N…………………………………………………………..76

شکل4-13-مقایسه محیط کشت (تیمارها) از نظر مقدار فسفر…………………………………………………………..76

شکل4-14-مقایسه محیط کشت (تیمارها) از نظر مقدار پتاسیم…………………………………………………………77

شکل4-15-مقایسه محیط کشت (تیمارها) از نظر مقدار سدیم………………………………………………………….77

شکل4-16-مقایسه محیط کشت (تیمارها) از نظر مقدار کلسیم………………………………………………………….78

شکل4-17-مقایسه محیط کشت (تیمارها) از نظر مقدار منیزیم………………………………………………………….78

شکل4-18-مقایسه محیط کشت (تیمارها) از نظر مقدارمنگنز……………………………………………………………79

شکل4-19-مقایسه محیط کشت (تیمارها) از نظر مقدار روی……………………………………………………………79

شکل4-20- مقایسه محیط کشت(تیمارها) از نظر مقدار EC……………………………………………………………..80

شکل4-21- مقایسه محیط کشت(تیمارها) از نظر مقدارPH………………………………………………………………80

شکل4-22-مقایسه تعداد برگ در بسترهای کشت…………………………………………………………………………..89

شکل4-23-مقایسه تعداد شاخه جانبی در بسترهای کشت………………………………………………………………..89

شکل4-24-مقایسه ارتفاع گیاه در بسترهای کشت…………………………………………………………………………..90

شکل4-25-مقایسه شاخص سطح برگ در بسترهای کشت……………………………………………………………….90

شکل4-26-مقایسه شاخص کلروفیل در بسترهای کشت………………………………………………………………….91

شکل4-27-مقایسه پهنای برگ در بسترهای کشت…………………………………………………………………………..91

شکل4-28-مقایسه اندازه طول برگ در بسترهای کشت…………………………………………………………………..92

شکل4-29-مقایسه وزن تر اندام هوایی در بسترهای کشت……………………………………………………………….92

شکل4-30-مقایسه وزن خشک اندام هوایی در بسترهای کشت………………………………………………………..93

 

چکیده

این آزمایش جهت بررسی توان کاربرد کمپوست فضولات کرم ابریشم به عنوان کود آلی به منظور کاهش یا حداقل تعدیل در میزان مصرف کودهای شیمیایی و همچنین مشخص کردن بهترین مخلوط کمپوست برای گیاه زینتی سینگونیوم پودوفیلوم اجرا شد. تیمارها عبارت بودند از: کمپوست فضولات کرم ابریشم، ضایعات چای، کوکوپیت، پوست برنج و پرلیت که به نسبت‌های حجمی مختلف باهم مخلوط شدند. قلمه‌های ریشه‌دار شده سینگونیوم در قالب طرح بلوكهای كامل تصادفی در 24 تیمار و 3 تكرار در گلخانه‌های ایستگاه تحقیقات گل و گیاهان زینتی لاهیجان كشت گردید. ویژگی‌های فیزیكی بسترها از قبیل جرم مخصوص ظاهری، جرم مخصوص حقیقی، درصد تخلخل، درصد حجمی آب، درصد حجمی هوا، ظرفیت نگهداری آب، درصد ذرات جامد و درصد خاكستر و همچنین خصوصیات شیمیایی از قبیل EC، pH، درصد ازت كل، درصد كربن آلی، نسبت C/N و میزان عناصر فسفر، پتاسیم، كلسیم، منیزیم، سدیم، منگنز و روی، در عصاره آب گرفته شده از بستر اندازه گیری شد. شاخص‌های رشد از قبیل تعداد برگ، طول و عرض برگ، شاخص كلروفیل، سطح برگ، وزن تر و خشك اندام هوایی، تعداد شاخه‌های جانبی و ارتفاع گیاه مورد اندازه‌گیری قرار گرفت. بیشترین رشد در بستر ضایعات چای 50% + پرلیت 50% + کود کامل، ضایعات چای50 % + پوست برنج 50% + کود کامل و ضایعات چای 45% + پرلیت 45% + کمپوست فضولات کرم ابریشم 10% مشاهده شد. صرفنظر از تیمارهای کود کامل بسترهایی که مواد خام آنها از ضایعات چای و کمپوست فضولات کرم ابریشم بود میزان رشد بهتری نسبت به سایر بسترهای کشت نشان دادند. همچنین درصد نیتروژن کل، نسبت C/N و وزن مخصوص ظاهری تأثیر مثبتی روی رشد گیاه داشتند. استفاده از کمپوست فضولات کرم ابریشم باعث افزایش میزان pH بسترهای کشت شد که استفاده از ضایعات چای درمخلوط بستر کشت باعث کاهش میزان pH بسترهای کشت شده است.

فصل اول : کلیات پژوهش

مقدمه ……………………………………………………………………………………………………………………………      2

بیان مسأله ……………………………………………………………………………………………………………………..       4

اهمیت و ضرورت پژوهش …………………………………………………………………………………………….        7

اهداف تحقیق ………………………………………………………………………………………………………………        8

فرضیه های تحقیق  ………………………………………………………………………………………………………..        9

تعریف نظری و عملیاتی متغیرها …………………………………………………………………………………… …      10

فصل دوم : ادبیات پژوهش

مقدمه …………………………………………………………………………………………………………………………     15

پیشینه نظری ……………………………………………………………………………………………………………….       16

قسمت اول

صمیمیت زناشویی …………………………………………………………………………………………………. …..      16

تعاریف صمیمیت ……………………………………………………………………………………………………….      16
نظریه ها و مدل های مرتبط با صمیمیت زوجین ………………………………………………………..      21

ابعاد صمیمیت  …………………………………………………………………………………………………      21

رویکرد تعاملی باگاروزی ……………………………………………………………………………………        22

رویکرد تعاملی شارپ  ………………………………………………………………………………………..      24

نظریه درک برابری والستر   ………………………………………………………………………………….       26

نظریه تقویت  ……………………………………………………………………………………………………… .   27

نظریه تبادل اجتماعی و وابستگی متقابل  ………………………………………………………………..  .     28

نظریه ی هماهنگی شناختی یا تعادل شناختی  ………………………………………………………… .       28

نظریه مرحله ای توسعه رابطه ……………………………………………………………………………….        29

مدل فیلتری مورشتین ………………………………………………………………………………………..  .      31

دیدگاه اسلام در مورد صمیمیت زوجین………………………………………………………………..        32

قسمت دوم

مدارا………………………………………………………………………………………………………………….      33

تعاریف مدارا ……………………………………………………………………………………………………..     33

حد و مرز مدارا و تفاوت مدارای اسلامی با غرب ……………………………………………………….     35

فصل اول : کلیات پژوهش

مقدمه ……………………………………………………………………………………………………………………………      2

بیان مسأله ……………………………………………………………………………………………………………………..       4

اهمیت و ضرورت پژوهش …………………………………………………………………………………………….        7

اهداف تحقیق ………………………………………………………………………………………………………………        8

فرضیه های تحقیق  ………………………………………………………………………………………………………..        9

تعریف نظری و عملیاتی متغیرها …………………………………………………………………………………… …      10

فصل دوم : ادبیات پژوهش

مقدمه …………………………………………………………………………………………………………………………     15

پیشینه نظری ……………………………………………………………………………………………………………….       16

قسمت اول

صمیمیت زناشویی …………………………………………………………………………………………………. …..      16

تعاریف صمیمیت ……………………………………………………………………………………………………….      16
نظریه ها و مدل های مرتبط با صمیمیت زوجین ………………………………………………………..      21

ابعاد صمیمیت  …………………………………………………………………………………………………      21

رویکرد تعاملی باگاروزی ……………………………………………………………………………………        22

رویکرد تعاملی شارپ  ………………………………………………………………………………………..      24

نظریه درک برابری والستر   ………………………………………………………………………………….       26

نظریه تقویت  ……………………………………………………………………………………………………… .   27

نظریه تبادل اجتماعی و وابستگی متقابل  ………………………………………………………………..  .     28

نظریه ی هماهنگی شناختی یا تعادل شناختی  ………………………………………………………… .       28

نظریه مرحله ای توسعه رابطه ……………………………………………………………………………….        29

مدل فیلتری مورشتین ………………………………………………………………………………………..  .      31

دیدگاه اسلام در مورد صمیمیت زوجین………………………………………………………………..        32

قسمت دوم

مدارا………………………………………………………………………………………………………………….      33

تعاریف مدارا ……………………………………………………………………………………………………..     33

حد و مرز مدارا و تفاوت مدارای اسلامی با غرب ……………………………………………………….     35

جایگاه مدارا ………………………………………………………………………………………………………..    37

اهمیت و ضرورت مدارا…………………………………………………………………………………………..    38

مقابله با آسیب ها ……………………………………………………………………………………………………..0 4

فواید و پیامدهای مدارا در زندگی………………………………………………………………………………..    47

مهارت های رسیدن به مدارا در زندگی  ………………………………………………………………………   40

پیشینه پژوهش…………………………………………………………………………………………………………….   51

پژوهش های انجام شده در مورد صمیمیت زوجین در ایران……………………………………………….    51

پژوهش های انجام شده درمورد صمیمیت در خارج از کشور………………………………………………   56

تحقیقات انجام شده در مورد اعتقادات مذهبی و آموزه های دینی در ایران……………………………… 58

خلاصه فصل دوم………………………………………………………………………………………………………. .  58

فصل سوم: روش پژوهش  

مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………. 61

جامعه آماری………………………………………………………………………………………………………………… 61

نمونه و روش نمونه گیری………………………………………………………………………………………………  61

ابزار پژوهش………………………………………………………………………………………………………………… 64

پرسشنامه صمیمیت زوجین……………………………………………………………………………………………..    64

پرسشنامه جمعیت شناختی………………………………………………………………………………………………..  65

روش پژوهش……………………………………………………………………………………………………………….. 65

شیوه اجرا …………………………………………………………………………………………………………………….    66

روش تحلیل آماری داده ها ……………………………………………………………………………………………    67

 

فصل چهارم : یافته های پژوهش

مقدمه ………………………………………………………………………………………………………………………………..     69

یافته های توصیفی ……………………………………………………………………………………………………………….      69

بررسی فرضیه ها………………………………………………………………………………………………………… ………….  72

یافته های کیفی …………………………………………………………………………………………………………………….     87

فصل پنجم : بحث و نتیجه گیری

خلاصه طرح و نتایج پژوهش ……………………………………………………………………………………………………  90

بحث و نتیجه گیری ………………………………………………………………………………………………………………     91

فرضیه اول………………………………………………………………………………………………………………………………   91

فرضیه دوم……………………………………………………………………………………………………………………………..  91

فرضیه سوم……………………………………………………………………………………………………………………………     92

فرضیه چهارم………………………………………………………………………………………………………………………. ..   93

فرضیه پنجم………………………………………………………………………………………………………………………….     94

فرضیه هفتم…………………………………………………………………………………………………………………………     95

فرضیه ششم………………………………………………………………………………………………………………………….     94

فرضیه هشتم……………………………………………………………………………………………………………………..     96

محدودیت های تحقیق ……………………………………………………………………………………………………….     97

پیشنهادات کاربردی ……………………………………………………………………………………………………. …….    97

پیشنهادات پژوهشی ………………………………………………………………………………………………………………   98

منابع ومأخذ………………………………………………………………………………………………………………………….  99

مقدمه

فبما رحمه مّن الله لنت لهم و لو کنت فظّاً غلیظ القلب لانفضّوا من حولک (سوره آل عمران/159).

ستایش و سپاس خدایی را سزاست که زیباترین جلوه های آفرینش را  بر بندگانش آشکار نمود. حسن خلق در فرهنگ اسلام از رحمت الهی ریشه می گیرد که خدای مهربان با معرفی پیامبر اکرم (ص) به عنوان الگوی برتر حسن خلق در خطاب به آن گرامی در آیه فوق می فرماید: به سبب لطف و رحمت خدا بود که با آنان نرمخویی و مهربانی کردی و اگر درشتخو و سخت دل بودی ،قطعاً از گرد تو پراکنده می شدند.

آنچه مسلّم است خانواده ملجأ و مأمن قابل اعتماد و پایدار برای پاسخ گویی به نیاز هایی چون امنیت ، محبت ، غرایز و … می باشد ، پس میزان اندیشه در آن در میزان بهبود جامعه تأثیر دارد. پیوند دادن اعضای خانواده به عنوان یک گروه با احساس صمیمیت و همکاری امکان پذیر است و بر پایه  صمیمیت استوار می باشد و صمیمیت مشخصه غیر قابل تفکیک خانواده است(رضایی 1389). به نظر استر نبرگ [1](1987) صمیمیت احساساتی است که نزدیکی ، تعلق و تماس را ایجاد می کند و اسکنارچ[2] (1999) صمیمیت را فرآیند در تماس بودن، درک خود و افشای خود در حضور همسر مفهوم سازی می کند(هلروود،1998،به نقل از رضایی 1389). یادگیری می تواند نکته ی کلیدی و مهم در تداوم یک رابطه موفق زناشویی شود و  افراد می توانند با یادگیری و افزایش اطلاعات نیاز همسران و خود را بهتر پاسخگو باشند و زندگی خود را سالم تر سپری کنند.

مشاوران و روانشناسان می توانند با آموزش صحیح تغییر مثبت و پایداری را در رابطه زن و شوهر ایجاد کنند (موسوی ، 1386 ). با توجه به این که بخش اعظمی از فرهنگ بومی خانواده های ایرانی منطبق بر مبانی اسلامی می باشد و شناخت مسائل و تطبیق راه حل ها با فرهنگ نقش بسزایی در علم آفرینی هر جامعه دارد لذا مراجعه به قرآن مجید و احادیث موجود و آموزه های اسلامی در این زمینه می تواند راهگشا و تبیین کننده بسیاری از امور در جهت بهبود روابط زندگی زناشویی باشد. در اسلام یکی از ویژگی هایی که در تحقق سازگاری و آرامش زندگی نقش بسزایی دارد و کمتر عاملی را می توان یافت که در این حد بتواند در ایجاد و تبثیت آن نقش ایفا کند ، ” مدارا ” است (حسین زاده ، 1390).

مدارا یکی از توصیه های اسلامی است عبارتست از اینکه ناگواری از کسی به تو برسد متحمل شوی و به روی خود نیاوری (نراقی ، 1384).مدارا در پیدایش سه زاویه خوش اخلاقی ، یعنی نرم برخورد کردن با دیگران ، همدمی نیکو و تحمل کردن دیگران به گونه ای که از انسان فرار نکنند، نقش فراوانی دارد (حسین زاده ، 1390).

بدی را بدی سهل باشد جزا                                     اگر مردی احسن الی من أسا

این شعر سعدی اشاره به روایت امام باقر (ع) است که فرمود : « احسن الی من أساء الیک » نیکی کن به کسی که به تو بدی کرده است » (مجلسی،1403 ق).

البته مدارا کردن با مردم نوعی سرمایه گذاری اعتماد  و محبت در قلب های دیگران است . دین و دنیا نیازمند مدارا می باشد ، هم در معاشرت با مردم و زندگی زناشویی و هم در هدایت آنها و هم در

 

جایگاه مدارا ………………………………………………………………………………………………………..    37

اهمیت و ضرورت مدارا…………………………………………………………………………………………..    38

مقابله با آسیب ها ……………………………………………………………………………………………………..0 4

فواید و پیامدهای مدارا در زندگی………………………………………………………………………………..    47

مهارت های رسیدن به مدارا در زندگی  ………………………………………………………………………   40

پیشینه پژوهش…………………………………………………………………………………………………………….   51

پژوهش های انجام شده در مورد صمیمیت زوجین در ایران……………………………………………….    51

پژوهش های انجام شده درمورد صمیمیت در خارج از کشور………………………………………………   56

تحقیقات انجام شده در مورد اعتقادات مذهبی و آموزه های دینی در ایران……………………………… 58

خلاصه فصل دوم………………………………………………………………………………………………………. .  58

فصل سوم: روش پژوهش  

مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………. 61

جامعه آماری………………………………………………………………………………………………………………… 61

نمونه و روش نمونه گیری………………………………………………………………………………………………  61

ابزار پژوهش………………………………………………………………………………………………………………… 64

پرسشنامه صمیمیت زوجین……………………………………………………………………………………………..    64

پرسشنامه جمعیت شناختی………………………………………………………………………………………………..  65

روش پژوهش……………………………………………………………………………………………………………….. 65

شیوه اجرا …………………………………………………………………………………………………………………….    66

روش تحلیل آماری داده ها ……………………………………………………………………………………………    67

 

فصل چهارم : یافته های پژوهش

مقدمه ………………………………………………………………………………………………………………………………..     69

یافته های توصیفی ……………………………………………………………………………………………………………….      69

بررسی فرضیه ها………………………………………………………………………………………………………… ………….  72

یافته های کیفی …………………………………………………………………………………………………………………….     87

فصل پنجم : بحث و نتیجه گیری

خلاصه طرح و نتایج پژوهش ……………………………………………………………………………………………………  90

این مطلب را هم بخوانید :

بحث و نتیجه گیری ………………………………………………………………………………………………………………     91

فرضیه اول………………………………………………………………………………………………………………………………   91

فرضیه دوم……………………………………………………………………………………………………………………………..  91

فرضیه سوم……………………………………………………………………………………………………………………………     92

فرضیه چهارم………………………………………………………………………………………………………………………. ..   93

فرضیه پنجم………………………………………………………………………………………………………………………….     94

فرضیه هفتم…………………………………………………………………………………………………………………………     95

فرضیه ششم………………………………………………………………………………………………………………………….     94

فرضیه هشتم……………………………………………………………………………………………………………………..     96

محدودیت های تحقیق ……………………………………………………………………………………………………….     97

پیشنهادات کاربردی ……………………………………………………………………………………………………. …….    97

پیشنهادات پژوهشی ………………………………………………………………………………………………………………   98

منابع ومأخذ………………………………………………………………………………………………………………………….  99

مقدمه

فبما رحمه مّن الله لنت لهم و لو کنت فظّاً غلیظ القلب لانفضّوا من حولک (سوره آل عمران/159).

ستایش و سپاس خدایی را سزاست که زیباترین جلوه های آفرینش را  بر بندگانش آشکار نمود. حسن خلق در فرهنگ اسلام از رحمت الهی ریشه می گیرد که خدای مهربان با معرفی پیامبر اکرم (ص) به عنوان الگوی برتر حسن خلق در خطاب به آن گرامی در آیه فوق می فرماید: به سبب لطف و رحمت خدا بود که با آنان نرمخویی و مهربانی کردی و اگر درشتخو و سخت دل بودی ،قطعاً از گرد تو پراکنده می شدند.

آنچه مسلّم است خانواده ملجأ و مأمن قابل اعتماد و پایدار برای پاسخ گویی به نیاز هایی چون امنیت ، محبت ، غرایز و … می باشد ، پس میزان اندیشه در آن در میزان بهبود جامعه تأثیر دارد. پیوند دادن اعضای خانواده به عنوان یک گروه با احساس صمیمیت و همکاری امکان پذیر است و بر پایه  صمیمیت استوار می باشد و صمیمیت مشخصه غیر قابل تفکیک خانواده است(رضایی 1389). به نظر استر نبرگ [1](1987) صمیمیت احساساتی است که نزدیکی ، تعلق و تماس را ایجاد می کند و اسکنارچ[2] (1999) صمیمیت را فرآیند در تماس بودن، درک خود و افشای خود در حضور همسر مفهوم سازی می کند(هلروود،1998،به نقل از رضایی 1389). یادگیری می تواند نکته ی کلیدی و مهم در تداوم یک رابطه موفق زناشویی شود و  افراد می توانند با یادگیری و افزایش اطلاعات نیاز همسران و خود را بهتر پاسخگو باشند و زندگی خود را سالم تر سپری کنند.

مشاوران و روانشناسان می توانند با آموزش صحیح تغییر مثبت و پایداری را در رابطه زن و شوهر ایجاد کنند (موسوی ، 1386 ). با توجه به این که بخش اعظمی از فرهنگ بومی خانواده های ایرانی منطبق بر مبانی اسلامی می باشد و شناخت مسائل و تطبیق راه حل ها با فرهنگ نقش بسزایی در علم آفرینی هر جامعه دارد لذا مراجعه به قرآن مجید و احادیث موجود و آموزه های اسلامی در این زمینه می تواند راهگشا و تبیین کننده بسیاری از امور در جهت بهبود روابط زندگی زناشویی باشد. در اسلام یکی از ویژگی هایی که در تحقق سازگاری و آرامش زندگی نقش بسزایی دارد و کمتر عاملی را می توان یافت که در این حد بتواند در ایجاد و تبثیت آن نقش ایفا کند ، ” مدارا ” است (حسین زاده ، 1390).

مدارا یکی از توصیه های اسلامی است عبارتست از اینکه ناگواری از کسی به تو برسد متحمل شوی و به روی خود نیاوری (نراقی ، 1384).مدارا در پیدایش سه زاویه خوش اخلاقی ، یعنی نرم برخورد کردن با دیگران ، همدمی نیکو و تحمل کردن دیگران به گونه ای که از انسان فرار نکنند، نقش فراوانی دارد (حسین زاده ، 1390).

بدی را بدی سهل باشد جزا                                     اگر مردی احسن الی من أسا

این شعر سعدی اشاره به روایت امام باقر (ع) است که فرمود : « احسن الی من أساء الیک » نیکی کن به کسی که به تو بدی کرده است » (مجلسی،1403 ق).

البته مدارا کردن با مردم نوعی سرمایه گذاری اعتماد  و محبت در قلب های دیگران است . دین و دنیا نیازمند مدارا می باشد ، هم در معاشرت با مردم و زندگی زناشویی و هم در هدایت آنها و هم در