1-5-سئوالات وفرضیه ها…………………………………………………………………………………………..9

1-5-1- سؤالات تحقیق………………………………………………………………………………………..9

1-5-2-فرضیه‏های تحقیق……………………………………………………………………………………..9

1-6-مفاهیم……………………………………………………………………………………………………………..9

1-6-1-تعریف پیری…………………………………………………………………………………………….9

1-6-2-سن پیری………………………………………………………………………………………………..10

1-6-3-فرهنگ پیری……………………………………………………………………………………………11

1-6-4-مفهوم سالمندی………………………………………………………………………………………..12

1-6-5-سن سالمندی…………………………………………………………………………………………..12

1-6-6-مفهوم سرپناه……………………………………………………………………………………………12

1-6-7-آسایشگاه………………………………………………………………………………………………..12

1-6-8-آسایشگاه سالمندان…………………………………………………………………………………..13

1-6-9-آسایشگاه معلولین جسمی…………………………………………………………………………13

1-6-10-آسایشگاه روانی…………………………………………………………………………………….13

فصل دوم: مروری بر ادبیات تحقیق و پیشینه تحقیق

2-1- رضایتمندی ………………………………………………………………………………………………….15

2-1-1-مفهوم رضایتمندی ………………………………………………………………………………….15

2-1-2-رضایتمندی سکونتی………………………………………………………………………………..15

2-1-3-رویکرد سنجش میزان رضایتمندی سکونتی………………………………………………..16

2-1-4-عوامل و متغیرهای تاثیر گذار بر رضایتمندی سکونتی………………………………….18

2-1-4-1-رضایت از کیفیت بخش ها و عوامل فیزیکی………………………………………18

2-1-4-2-تاثیرات شخصی و رضایت………………………………………………………………19

2-1-4-3-تاثیرات اجتماعی و رضایت……………………………………………………………..19

2-1-4-4-تأثیرات فرهنگی و رضایت………………………………………………………………19

2-1-4-5-تاثیر طبیعت بر رضایت……………………………………………………………………20

2-2- سرای سالمندان…………………………………………………………………………………21

2-2-1-پیدایش و تجربه سراهای سالمندان در جهان……………………………………………..21

2-2-2-پیدایش سراهای سالمندان در ایران…………………………………………………………..23

1-5-سئوالات وفرضیه ها…………………………………………………………………………………………..9

1-5-1- سؤالات تحقیق………………………………………………………………………………………..9

1-5-2-فرضیه‏های تحقیق……………………………………………………………………………………..9

1-6-مفاهیم……………………………………………………………………………………………………………..9

1-6-1-تعریف پیری…………………………………………………………………………………………….9

1-6-2-سن پیری………………………………………………………………………………………………..10

1-6-3-فرهنگ پیری……………………………………………………………………………………………11

1-6-4-مفهوم سالمندی………………………………………………………………………………………..12

1-6-5-سن سالمندی…………………………………………………………………………………………..12

1-6-6-مفهوم سرپناه……………………………………………………………………………………………12

1-6-7-آسایشگاه………………………………………………………………………………………………..12

1-6-8-آسایشگاه سالمندان…………………………………………………………………………………..13

1-6-9-آسایشگاه معلولین جسمی…………………………………………………………………………13

1-6-10-آسایشگاه روانی…………………………………………………………………………………….13

فصل دوم: مروری بر ادبیات تحقیق و پیشینه تحقیق

2-1- رضایتمندی ………………………………………………………………………………………………….15

2-1-1-مفهوم رضایتمندی ………………………………………………………………………………….15

2-1-2-رضایتمندی سکونتی………………………………………………………………………………..15

2-1-3-رویکرد سنجش میزان رضایتمندی سکونتی………………………………………………..16

2-1-4-عوامل و متغیرهای تاثیر گذار بر رضایتمندی سکونتی………………………………….18

2-1-4-1-رضایت از کیفیت بخش ها و عوامل فیزیکی………………………………………18

2-1-4-2-تاثیرات شخصی و رضایت………………………………………………………………19

2-1-4-3-تاثیرات اجتماعی و رضایت……………………………………………………………..19

2-1-4-4-تأثیرات فرهنگی و رضایت………………………………………………………………19

2-1-4-5-تاثیر طبیعت بر رضایت……………………………………………………………………20

2-2- سرای سالمندان…………………………………………………………………………………21

2-2-1-پیدایش و تجربه سراهای سالمندان در جهان……………………………………………..21

2-2-2-پیدایش سراهای سالمندان در ایران…………………………………………………………..23

2-2-3-انواع سرای سالمندان در ایران………………………………………………………………….24

2-3-مخاطب شناسی………………………………………………………………………………..26

2-3-1-دیدگاه عمومی از پیری…………………………………………………………………………..26

2-3-2-دیدگاه سالمند موفق(بیلتز 1990) ……………………………………………………………27

2-3-3-نظریات مرتبط با سالمندان……………………………………………………………………..28

2-3-3-1- نظریه مک کئون…………………………………………………………………………..28

2-3-3-2- نظریه استرهلر……………………………………………………………………………..28

2-3-3-3-نظریه آشوف………………………………………………………………………………..29

2-3-3-4- نظریه کولاژن………………………………………………………………………………29

2-3-3-5- نظریه اسکلروز……………………………………………………………………………29

2-3-3-6- نظریه تاثیر عوامل محیطی در پیدایش مکانیزم پیری…………………………29

2-3-4-بیماری های روانی سالمندان و و رکود فعالیت های ذهنی…………………………29

2-3-4-1-دلیریوم یا روان‌آشفتگی ………………………………………………………………..30

2-3-4-2-دمانس ……………………………………………………………………………………….30

2-3-4-3-آلزایمر………………………………………………………………………………………..30

2-3-4-4-اختلالات افسردگی در سالمندان…………………………………………………….30

2-3-5-اختلالات جسمی در سالمندان………………………………………………………………31

2-3-5-1-اختلالات خواب………………………………………………………………………….31

2-3-5-2-اختلال بینایی و کاهش اطمینان ……………………………………………………..31

2-3-5-3-اختلال شنوایی و بویایی……………………………………………………………….32

2-3-6 -تحولات روحی در سالمندان……………………………………………………………….32

2-3-6-1-سلامت عاطفی ………………………………………………………………………….33

2-3-6-2-نشانه هایی از خویشتن، هویت در آینده ……………………………………….33

2-3-6-3-احساس تنهایی ………………………………………………………………………….33

2-3- 7- عوامل موثر بر رضایتمندی سالمندان ………………………………………………….33

2-3-7-1-نحوه گذران اوقات فراغت و رضایت از آن…………………………………….33

2-3-7-2-ارتباط سبک زندگی مطلوب و رضایت از زندگی……………………………34

2-3-7-3-ارتباط معنویت در دوران سالمندی و رضایت از زندگی……………………35

2-3-7-4-ارتباط مشارکت در اجتماع و رضایت از زندگی………………………………35

2-3-7-5-ارتباط موسیقی بر افزایش رضایت…………………………………………………35

2-3-7-6-ارتباط خودکارآمدی و رضایتمندی………………………………………………..36

2-3-7-7-آفرینش رویدادهای مثبت با محیط جهت رضایتمندی سالمندان…………37

2-3-8-نارضایتی شناختی سالمندان در محیط ……………………………………………………38

2-3-8-1-آشنایی محیط ……………………………………………………………………….38

2-3-8-2-حفظ تمرکز در محیط ………………………………………………………………….39

2-3-8-3-مسیریابی…………………………………………………………………………39

2-3-9-مشخصات فضایی مطلوب  در جهت رضایتمندی و سلامت سالمندان……….40

2-3-9-1- بخش ها و تجهیزات ضروری در سرای سالمندان ………………………….40

2-3-9-2-آسایش حرارتی و برودتی سالمندان……………………………………………….41

2-3-9-3-نورپردازی مناسب جهت ارتقای عملکرد بینایی در سالمندان……………..43

2-3-9-4-فضای سبز……………………………………………………………………45

2-3-10-مشخصات بصری و روانی مطلوب محیط برای رضایت سالمندان………….46

2-3-10-1-راه یابی و دسترسی………………………………………………………………….46

2-3-10-2-ایمنی و امنیت ………………………………………………………………………..46

2-3-10-3-آسایش ………………………………………………………………………………….46

2-3-10-4-پویایی و جذابیت…………………………………………………………………….47

2-3-10-5-هم آوایی با طبیعت………………………………………………………………….47

2-3-10-6-رمز گرایی و ابهام…………………………………………………………………….47

2-3-10-7-هویت ……………………………………………………………………………………48

2-3-10-8-آزادی …………………………………………………………………………………….48

2-3-10-9-رویداد پذیری…………………………………………………………………………..48

2-3-10-10-بوم گرایی………………………………………………………………………………49

2-3-10-11-وحدت………………………………………………………………………………….49

2-3-10-12-نظم…………………………………………………………………………… ………..49

2-3-10-13-خاطره ذهنی…………………………………………………………….. ………….49

2-4-تحقیقات انجام گرفته……………………………………………………………………. ………….50

2-5-مصادیق خانه سالمندان در جهان………………………………………………….. ……………51

2-5-1-تسهیلات جشنواره شهر خورشید……………………………………………. ………….51

2-5-2-طراحی خانه سالمندان در چارلتون ماساچوست…………………………. ……….54

2-5-2-1-آنالیز سایت پلان…………………………………………………….. ……………….55

2-5-2-2- پلان های ساختمان…………………………………………………. ………………58

2-5-2-3-معرفی فضاها…………………………………………………………….. …………….58

2-5-3-  خانه سالمندان کانادا…………………………………………………………… ………….59

2-5-4- کریک ویو هوس……………………………………………………………… …………….60

2-5-5- خانه سبز……………………………………………………………………………. ………….61

2-5-6- مقایسه کلی مصادیق……………………………………………………………. ………….62

2-5-6-1-  سایت پلان های خانه سالمندان……………………………………. ………….62

2-5-6-2-  پلان و چیدمان سوئیت ها در خانه سالمندان……………………. ………..63

2-5-6-3- پلان سوئیت ها در نمونه های کار شده……………………………. ………..64

فصل سوم: روش شناسی تحقیق

3-1- مقدمه………………………………………………………………………………………66

3-2 – روش تحقیق…………………………………………………………………………………. ……..66

3-3 – مراحل انجام تحقیق……………………………………………………………………. …………67

3-4 – جامعه آماری ………………………………………………………………………… …………….68

3-5 –نمونه آماری …………………………………………………………………………………. ……..69

3-6 – ابزار جمع آوری اطلاعات………………………………………………………….. …………69

3-7- مشخصات پرسشنامه…………………………………………………………………… ………..70

3-7-1-مشخصات سؤال‌های پرسشنامه بر اساس فرضیه های تحقیق…… …………70

3–8 – روایی و پایایی پرسشنامه…………………………………………………………… ……….70

3-8-1- روایی………………………………………………………………………………….. …….70

3-8-2 –اعتبار یا پایایی………………………………………………………………….. ………..71

3-9 – روش تجزیه و تحلیل اطلاعات ……………………………………………………………71

3-10- تعریف متغیرها………………………………………………………………………… ……….71

3-11-استفاده از استانداردهای طراحی…………………………………………………….. …….73

3-11-1-استاندارد درها……………………………………………………………………. ……..73

3-11-2-راه پله و سطوح شیب دار……………………………………………………. ……..74

3-11-3-میله‌های دستگرد……………………………………………………………… ………..76

3-11-4-حمام و دستشویی………………………………………………………….. ………….76

3-11-5-استاندارد حمام برای سالمندانی که نیاز به کمک دیگران دارند.. ……….77

3-11-6-پنجره ها………………………………………………………………………….. ………77

3-11-7-آسانسورها……………………………………………………………………. ………….78

3-11-8-دسترسی ها…………………………………………………………………….. ……….79

3-11-9-تابلوها ……………………………………………………………………………… …….79

3-11-10-راهروها و گذرگاه ها……………………………………………………… ……….79

3-11-11-آشپزخانه و غذاخوری ها………………………………………………… ………80

3-11-12-استاندارد تراس ها و فضای سبز………………………………………. ………81

3-11-13-روشنایی…………………………………………………………………………81

3-11-14-فضاهای تجمع……………………………………………………………. ……….82

3-11-15-اتاق های خواب………………………………………………………….. ……….82

3-11-16-اتاق کارکنان و مدیران…………………………………………………… ………82

3-11-17-اتاق درمان……………………………………………………………………. ……..83

3-11-18-ورودی ها………………………………………………………………………… ….83

3-11-19-راه یابی در خانه سالمندان برای مبتلایان به آلزایمر……………… …….84

3-11-20-طراحی محیط های عمومی برای سالمندان…………………………. …….85

3-11-20-1-مسیر های عابر پیاده سالمندان در محیط……………………. ……..85

3-11-20-2-پارکینگ ها……………………………………………………………. ……..86

3-11-20-3-شیب ها……………………………………………………………… ………..87

3-11-20-4-سرویس های بهداشتی عمومی…………………………………… ……87

3-12-فضاهای فیزیکی اماکن مراقبت شبانه روزی از سالمندان…………………. …..88

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل اطلاعات

4-1- مقدمه……………………………………………………………………………….. ……92

4-2-تاریخچه ایلام…………………………………………………………………………….. …….92

4-2-1-نگاهی به پیشینه تاریخی فرهنگی ایلام………………………………………. …92

4-2-2-تاریخچه پیدایش و رشد شهر ایلام…………………………………….. ……….92

4-3- موقعیت جغرافیایی…………………………………………………………………. ……….93

4-3-1-موقعیت جغرافیایی استان ایلام…………………………………………….. …….93

4-3-2-موقعیت جغرافیایی شهر ایلام……………………………………………. ………94

4-3-3-ویژگی های اقلیمی ………………………………………………………. ………..95

4-3-4-شرایط آب و هوایی……………………………………………………. ……………95

4-3-5-بارندگی………………………………………………………………………… ……….97

4-3-6-تابش آفتاب………………………………………………………………. ……………98

4-3-7-وزش باد……………………………………………………………………… …………99

4-4-جمعیت شناسی سالمندان …………………………………………………….. …………99

4-5- تجزیه وتحلیل اطلاعات توصیفی پرسشنامه…………………………….. ……….100

4-6-بررسی اطلاعات غیر طیفی پرسشنامه……………………………………….. ………104

4-7-آزمون فرضیات…………………………………………………………………….. ………107

فصل پنجم :نتیجه گیری وپیشنهادات

5-1-مقدمه………………………………………………………………………………. ………….113

5-2- نتایج حاصل از مطالعات کتابخانه ای……………………………………. ………..113

5-3- نتایج حاصل از تحلیل پرسشنامه……………………………………………. ………114

5-4- تحلیل سایت………………………………………………………………………. ………115

5-4-1-کاربری های اطراف سایت…………………………………………….. ………115

5-4-2-دسترسی های اطراف سایت……………………………………….. ………….116

5-4-3-بررسی جهت بادهای غالب، نور مناسب و آلودگی صوتی…. ………117

5-4-4-دیدهای اطراف سایت……………………………………………………. …….119

5-5- روند طراحی………………………………………………………………………. ……..120

منابع فارسی…………………………………………………………………………………………..127

منابع انگلیسی………………………………………………………………………………………..129

چکیده

امروزه سالمندان قشر بزرگی از جمعیت هر جامعه ای را تشکیل می دهند، به دلیل کنترل رشد جمعیت و افزایش خدمات بهداشتی-درمانی تعداد سالمندان رو به افزایش است، بنحوی که نرخ رشد سالمندان از نرخ رشد جمعیت بیشتر شده است. جمعیت شناسان تخمین زده اند، تا سال 2050 جمعیت سالمندان به دومیلیارد نفر رسیده و به ازای هر 5 نفر یک سالمند وجود داشته باشد. با تحولات فرهنگی ،اجتماعی، اقتصادی جامعه نگهداری سالمندان در منزل با چالش روبرو گشته است و هر ساله ارجاع به سرای سالمندان بیشتر می شود. این در حالی است که اکثر سراهای موجود در ایران و بویژه مرکز نگهداری سالمندان در ایلام فاقد امکانات و فضای مناسب جهت زیست می باشد.دوره سالمندی با بیماری های جسمی- روانی مختلفی(دمانس،افسردگی و..) همراه است که نیاز به طراحی فضای متناسب را الزامی نموده است. جهت تامین نیازها و رضایت سالمندان در این تحقیق، نظرات‌شان در قالب پرسشنامه ای اخذ گردیده، جامعه آماری سالمندان شهر ایلام است ، نمونه آماری 120 نفر انتخاب ، که 30 نفر مقیم و مابقی غیر مقیم بوده اند. 60 درصد سالمندان نمونه زن، 93 درصد بیسواد و 2/9 درصد دیپلم و بالاتر، حداقل سن 51 سال برای بانوان و 48 سال برای مردان و حداکثر بترتیب 74 و 75 سال، 3/73 درصد سالمندان سوئیت های 3 نفره، 77 درصد فضاهای متنوع، 62 درصد فضاهای دارای رونق را می پسندند. میانگین رضایت سالمندان از ارتباط با طبیعت 37/4 (متوسط مد نظر3) و داشتن فضای جانبی در اقامتگاه 85/3 به دست آمده است.

واژگان کلیدی

سرای سالمندان، رضایتمندی، سالمند، طراحی

1–1–مقدمه

 

2-2-3-انواع سرای سالمندان در ایران………………………………………………………………….24

2-3-مخاطب شناسی………………………………………………………………………………..26

2-3-1-دیدگاه عمومی از پیری…………………………………………………………………………..26

2-3-2-دیدگاه سالمند موفق(بیلتز 1990) ……………………………………………………………27

2-3-3-نظریات مرتبط با سالمندان……………………………………………………………………..28

2-3-3-1- نظریه مک کئون…………………………………………………………………………..28

2-3-3-2- نظریه استرهلر……………………………………………………………………………..28

2-3-3-3-نظریه آشوف………………………………………………………………………………..29

2-3-3-4- نظریه کولاژن………………………………………………………………………………29

2-3-3-5- نظریه اسکلروز……………………………………………………………………………29

2-3-3-6- نظریه تاثیر عوامل محیطی در پیدایش مکانیزم پیری…………………………29

2-3-4-بیماری های روانی سالمندان و و رکود فعالیت های ذهنی…………………………29

2-3-4-1-دلیریوم یا روان‌آشفتگی ………………………………………………………………..30

2-3-4-2-دمانس ……………………………………………………………………………………….30

2-3-4-3-آلزایمر………………………………………………………………………………………..30

2-3-4-4-اختلالات افسردگی در سالمندان…………………………………………………….30

2-3-5-اختلالات جسمی در سالمندان………………………………………………………………31

2-3-5-1-اختلالات خواب………………………………………………………………………….31

2-3-5-2-اختلال بینایی و کاهش اطمینان ……………………………………………………..31

2-3-5-3-اختلال شنوایی و بویایی……………………………………………………………….32

2-3-6 -تحولات روحی در سالمندان……………………………………………………………….32

2-3-6-1-سلامت عاطفی ………………………………………………………………………….33

2-3-6-2-نشانه هایی از خویشتن، هویت در آینده ……………………………………….33

2-3-6-3-احساس تنهایی ………………………………………………………………………….33

2-3- 7- عوامل موثر بر رضایتمندی سالمندان ………………………………………………….33

2-3-7-1-نحوه گذران اوقات فراغت و رضایت از آن…………………………………….33

2-3-7-2-ارتباط سبک زندگی مطلوب و رضایت از زندگی……………………………34

2-3-7-3-ارتباط معنویت در دوران سالمندی و رضایت از زندگی……………………35

این مطلب را هم بخوانید :

2-3-7-4-ارتباط مشارکت در اجتماع و رضایت از زندگی………………………………35

2-3-7-5-ارتباط موسیقی بر افزایش رضایت…………………………………………………35

2-3-7-6-ارتباط خودکارآمدی و رضایتمندی………………………………………………..36

2-3-7-7-آفرینش رویدادهای مثبت با محیط جهت رضایتمندی سالمندان…………37

2-3-8-نارضایتی شناختی سالمندان در محیط ……………………………………………………38

2-3-8-1-آشنایی محیط ……………………………………………………………………….38

2-3-8-2-حفظ تمرکز در محیط ………………………………………………………………….39

2-3-8-3-مسیریابی…………………………………………………………………………39

2-3-9-مشخصات فضایی مطلوب  در جهت رضایتمندی و سلامت سالمندان……….40

2-3-9-1- بخش ها و تجهیزات ضروری در سرای سالمندان ………………………….40

2-3-9-2-آسایش حرارتی و برودتی سالمندان……………………………………………….41

2-3-9-3-نورپردازی مناسب جهت ارتقای عملکرد بینایی در سالمندان……………..43

2-3-9-4-فضای سبز……………………………………………………………………45

2-3-10-مشخصات بصری و روانی مطلوب محیط برای رضایت سالمندان………….46

2-3-10-1-راه یابی و دسترسی………………………………………………………………….46

2-3-10-2-ایمنی و امنیت ………………………………………………………………………..46

2-3-10-3-آسایش ………………………………………………………………………………….46

2-3-10-4-پویایی و جذابیت…………………………………………………………………….47

2-3-10-5-هم آوایی با طبیعت………………………………………………………………….47

2-3-10-6-رمز گرایی و ابهام…………………………………………………………………….47

2-3-10-7-هویت ……………………………………………………………………………………48

2-3-10-8-آزادی …………………………………………………………………………………….48

2-3-10-9-رویداد پذیری…………………………………………………………………………..48

2-3-10-10-بوم گرایی………………………………………………………………………………49

2-3-10-11-وحدت………………………………………………………………………………….49

2-3-10-12-نظم…………………………………………………………………………… ………..49

2-3-10-13-خاطره ذهنی…………………………………………………………….. ………….49

2-4-تحقیقات انجام گرفته……………………………………………………………………. ………….50

2-5-مصادیق خانه سالمندان در جهان………………………………………………….. ……………51

2-5-1-تسهیلات جشنواره شهر خورشید……………………………………………. ………….51

2-5-2-طراحی خانه سالمندان در چارلتون ماساچوست…………………………. ……….54

2-5-2-1-آنالیز سایت پلان…………………………………………………….. ……………….55

2-5-2-2- پلان های ساختمان…………………………………………………. ………………58

2-5-2-3-معرفی فضاها…………………………………………………………….. …………….58

2-5-3-  خانه سالمندان کانادا…………………………………………………………… ………….59

2-5-4- کریک ویو هوس……………………………………………………………… …………….60

2-5-5- خانه سبز……………………………………………………………………………. ………….61

2-5-6- مقایسه کلی مصادیق……………………………………………………………. ………….62

2-5-6-1-  سایت پلان های خانه سالمندان……………………………………. ………….62

2-5-6-2-  پلان و چیدمان سوئیت ها در خانه سالمندان……………………. ………..63

2-5-6-3- پلان سوئیت ها در نمونه های کار شده……………………………. ………..64

فصل سوم: روش شناسی تحقیق

3-1- مقدمه………………………………………………………………………………………66

3-2 – روش تحقیق…………………………………………………………………………………. ……..66

3-3 – مراحل انجام تحقیق……………………………………………………………………. …………67

3-4 – جامعه آماری ………………………………………………………………………… …………….68

3-5 –نمونه آماری …………………………………………………………………………………. ……..69

3-6 – ابزار جمع آوری اطلاعات………………………………………………………….. …………69

3-7- مشخصات پرسشنامه…………………………………………………………………… ………..70

3-7-1-مشخصات سؤال‌های پرسشنامه بر اساس فرضیه های تحقیق…… …………70

3–8 – روایی و پایایی پرسشنامه…………………………………………………………… ……….70

3-8-1- روایی………………………………………………………………………………….. …….70

3-8-2 –اعتبار یا پایایی………………………………………………………………….. ………..71

3-9 – روش تجزیه و تحلیل اطلاعات ……………………………………………………………71

3-10- تعریف متغیرها………………………………………………………………………… ……….71

3-11-استفاده از استانداردهای طراحی…………………………………………………….. …….73

3-11-1-استاندارد درها……………………………………………………………………. ……..73

3-11-2-راه پله و سطوح شیب دار……………………………………………………. ……..74

3-11-3-میله‌های دستگرد……………………………………………………………… ………..76

3-11-4-حمام و دستشویی………………………………………………………….. ………….76

3-11-5-استاندارد حمام برای سالمندانی که نیاز به کمک دیگران دارند.. ……….77

3-11-6-پنجره ها………………………………………………………………………….. ………77

3-11-7-آسانسورها……………………………………………………………………. ………….78

3-11-8-دسترسی ها…………………………………………………………………….. ……….79

3-11-9-تابلوها ……………………………………………………………………………… …….79

3-11-10-راهروها و گذرگاه ها……………………………………………………… ……….79

3-11-11-آشپزخانه و غذاخوری ها………………………………………………… ………80

3-11-12-استاندارد تراس ها و فضای سبز………………………………………. ………81

3-11-13-روشنایی…………………………………………………………………………81

3-11-14-فضاهای تجمع……………………………………………………………. ……….82

3-11-15-اتاق های خواب………………………………………………………….. ……….82

3-11-16-اتاق کارکنان و مدیران…………………………………………………… ………82

3-11-17-اتاق درمان……………………………………………………………………. ……..83

3-11-18-ورودی ها………………………………………………………………………… ….83

3-11-19-راه یابی در خانه سالمندان برای مبتلایان به آلزایمر……………… …….84

3-11-20-طراحی محیط های عمومی برای سالمندان…………………………. …….85

3-11-20-1-مسیر های عابر پیاده سالمندان در محیط……………………. ……..85

3-11-20-2-پارکینگ ها……………………………………………………………. ……..86

3-11-20-3-شیب ها……………………………………………………………… ………..87

3-11-20-4-سرویس های بهداشتی عمومی…………………………………… ……87

3-12-فضاهای فیزیکی اماکن مراقبت شبانه روزی از سالمندان…………………. …..88

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل اطلاعات

4-1- مقدمه……………………………………………………………………………….. ……92

4-2-تاریخچه ایلام…………………………………………………………………………….. …….92

4-2-1-نگاهی به پیشینه تاریخی فرهنگی ایلام………………………………………. …92

4-2-2-تاریخچه پیدایش و رشد شهر ایلام…………………………………….. ……….92

4-3- موقعیت جغرافیایی…………………………………………………………………. ……….93

4-3-1-موقعیت جغرافیایی استان ایلام…………………………………………….. …….93

4-3-2-موقعیت جغرافیایی شهر ایلام……………………………………………. ………94

4-3-3-ویژگی های اقلیمی ………………………………………………………. ………..95

4-3-4-شرایط آب و هوایی……………………………………………………. ……………95

4-3-5-بارندگی………………………………………………………………………… ……….97

4-3-6-تابش آفتاب………………………………………………………………. ……………98

4-3-7-وزش باد……………………………………………………………………… …………99

4-4-جمعیت شناسی سالمندان …………………………………………………….. …………99

4-5- تجزیه وتحلیل اطلاعات توصیفی پرسشنامه…………………………….. ……….100

4-6-بررسی اطلاعات غیر طیفی پرسشنامه……………………………………….. ………104

4-7-آزمون فرضیات…………………………………………………………………….. ………107

فصل پنجم :نتیجه گیری وپیشنهادات

5-1-مقدمه………………………………………………………………………………. ………….113

5-2- نتایج حاصل از مطالعات کتابخانه ای……………………………………. ………..113

5-3- نتایج حاصل از تحلیل پرسشنامه……………………………………………. ………114

5-4- تحلیل سایت………………………………………………………………………. ………115

5-4-1-کاربری های اطراف سایت…………………………………………….. ………115

5-4-2-دسترسی های اطراف سایت……………………………………….. ………….116

5-4-3-بررسی جهت بادهای غالب، نور مناسب و آلودگی صوتی…. ………117

5-4-4-دیدهای اطراف سایت……………………………………………………. …….119

5-5- روند طراحی………………………………………………………………………. ……..120

منابع فارسی…………………………………………………………………………………………..127

منابع انگلیسی………………………………………………………………………………………..129

چکیده

امروزه سالمندان قشر بزرگی از جمعیت هر جامعه ای را تشکیل می دهند، به دلیل کنترل رشد جمعیت و افزایش خدمات بهداشتی-درمانی تعداد سالمندان رو به افزایش است، بنحوی که نرخ رشد سالمندان از نرخ رشد جمعیت بیشتر شده است. جمعیت شناسان تخمین زده اند، تا سال 2050 جمعیت سالمندان به دومیلیارد نفر رسیده و به ازای هر 5 نفر یک سالمند وجود داشته باشد. با تحولات فرهنگی ،اجتماعی، اقتصادی جامعه نگهداری سالمندان در منزل با چالش روبرو گشته است و هر ساله ارجاع به سرای سالمندان بیشتر می شود. این در حالی است که اکثر سراهای موجود در ایران و بویژه مرکز نگهداری سالمندان در ایلام فاقد امکانات و فضای مناسب جهت زیست می باشد.دوره سالمندی با بیماری های جسمی- روانی مختلفی(دمانس،افسردگی و..) همراه است که نیاز به طراحی فضای متناسب را الزامی نموده است. جهت تامین نیازها و رضایت سالمندان در این تحقیق، نظرات‌شان در قالب پرسشنامه ای اخذ گردیده، جامعه آماری سالمندان شهر ایلام است ، نمونه آماری 120 نفر انتخاب ، که 30 نفر مقیم و مابقی غیر مقیم بوده اند. 60 درصد سالمندان نمونه زن، 93 درصد بیسواد و 2/9 درصد دیپلم و بالاتر، حداقل سن 51 سال برای بانوان و 48 سال برای مردان و حداکثر بترتیب 74 و 75 سال، 3/73 درصد سالمندان سوئیت های 3 نفره، 77 درصد فضاهای متنوع، 62 درصد فضاهای دارای رونق را می پسندند. میانگین رضایت سالمندان از ارتباط با طبیعت 37/4 (متوسط مد نظر3) و داشتن فضای جانبی در اقامتگاه 85/3 به دست آمده است.

واژگان کلیدی

سرای سالمندان، رضایتمندی، سالمند، طراحی

1–1–مقدمه

مترو ، حمل و نقل ، انعطاف پذیر ، چند عملکردی ، فضای شهری

 

فهرست مطالب :

کلیات ……………………………………………………………………………………………………23

مقدمه……………………………………………………………………………….24

مفاهیم پایه: نیاز، فضا و فرم…………………………………………….26

:بیان مسئله تحقیق و بررسی آن…………………………………………..27

سوال تحقیق……………………………………………………………….29

مطالعه نمونه ها جهت دستیابی به راهکارها………………………………………………..30

قلمرو مکانی تحقیق……………………………………………………………………………….32

-نتیجه گیری و ارائه راهکار………………………………………………………………..33

مراحل اجرایی تحقیق………………………………………………………34

فصل اول ……………………………………………………………………………………….. 35

مقدمه……………………………………………………………………………..36

1-1-بنا و معماری ……………………………………………………………………………36

1-2-معماری و تمدن اسلامی …………………………………………………….38

1-3-خانه اعتقادات جمعی ……………………………………………………………38

1-4-فضا ……………………………………………………………………………………………..39

1-5-زیبایی معماری اسلامی-ایرانی……………………………………………………………….40

1-5-1-معماری دوران اسلامی- ایرانی…………………………………………………..40

1-6-مصالح ساختمانی استفاده شده در معماری اسلامی…………………………………….42

1-7فضاهای خانه در معماری ایرانی –اسلامی …………………………………………43

1-8-معماری ایرانی –اسلامی معماری درونگرا……………………………………..45

1-8-1-خصوصیات معماری درونگرا……………………………………………………46

1-8-1-1-امنیت……………………………………………………………47

1-8-1-2-محرمیت………………………………………………………….48

مترو ، حمل و نقل ، انعطاف پذیر ، چند عملکردی ، فضای شهری

 

فهرست مطالب :

کلیات ……………………………………………………………………………………………………23

مقدمه……………………………………………………………………………….24

مفاهیم پایه: نیاز، فضا و فرم…………………………………………….26

:بیان مسئله تحقیق و بررسی آن…………………………………………..27

سوال تحقیق……………………………………………………………….29

مطالعه نمونه ها جهت دستیابی به راهکارها………………………………………………..30

قلمرو مکانی تحقیق……………………………………………………………………………….32

-نتیجه گیری و ارائه راهکار………………………………………………………………..33

مراحل اجرایی تحقیق………………………………………………………34

فصل اول ……………………………………………………………………………………….. 35

مقدمه……………………………………………………………………………..36

1-1-بنا و معماری ……………………………………………………………………………36

1-2-معماری و تمدن اسلامی …………………………………………………….38

1-3-خانه اعتقادات جمعی ……………………………………………………………38

1-4-فضا ……………………………………………………………………………………………..39

1-5-زیبایی معماری اسلامی-ایرانی……………………………………………………………….40

1-5-1-معماری دوران اسلامی- ایرانی…………………………………………………..40

1-6-مصالح ساختمانی استفاده شده در معماری اسلامی…………………………………….42

1-7فضاهای خانه در معماری ایرانی –اسلامی …………………………………………43

1-8-معماری ایرانی –اسلامی معماری درونگرا……………………………………..45

1-8-1-خصوصیات معماری درونگرا……………………………………………………46

1-8-1-1-امنیت……………………………………………………………47

1-8-1-2-محرمیت………………………………………………………….48

1-8-1-3-وحدث و کثرت…………………………………………………………..48

1-8-1-4-نظم و بی‌نظمی…………………………………………………….49

1-8-1-5-گونه‌گونی و یکنواختی………………………………49

1-8-1-6-مرکزیت ………………………………………………………………49

1-8-1-7-ابهام و ایهام………………………………………..49

1-8-1-8-تعادل………………………………………………………..50

1-8-1-9-تنوع……………………………………………………………………………………..50

1-8-1-10-چند کارکردی بودن فضاها و عناصر……………………………………..50

1-8-1-1-11- پرهیز از اسراف………………………………………………………………………..51

 

1-10- معماری ایرانی –اسلامی (سنتی) و معماری مدرن ………………………………….53   1-10-1-مهم‌ترین ویژگی‌های معماری ایرانی –اسلامی(سنتی) و تفاوت آن با هنر و معماری مدرن …………..53 1-10-2- پاسخ به نیاز انسان  در یک اثر معماری …………………………………….54 1-10-3-دنیای جدید و معماری جدید…………………………………………..57 1-11-نتیجه گیری ………………………………………………..59 فصل دوم : مفاهیم پایه و مبانی نظری ……………………………………………………60 مقدمه…………………………………………………………………………………………………61 2-مبانی نظری……………………………………………….61 2-1-تعاریف……………………………………………………….61 2-1-1- فضای شهری…………………………………………………………..61 2-1-2-انواع تقسیم بندی فضا……………………………………………………….62 2-2-2-ارزش اجتماعی فضاهای عمومی…………………………………………62 2-2-3-فضای عمومی بستر تعاملات اجتماعی ………………………………..64 2-2-4-فضای عمومی و حیات جمعی ………………………………………………………65 2-2-5-فضای عمومی و هویت جمعی ……………………………………………………..65 2-2-6-فضاهای عمومی به عنوان عوامل شناخت و هویت شهر …………………………65 2-3-طبقه بندی ابعاد فضای عمومی در پاسخگویی به نیاز های انسان……………………..66 2-3-1-پاسخگویی کالبدی- فضایی……………………………………….66 2-4-اصول برنامه ریزی شهری…………………………………………………..66 2-4-1-معیارهای برنامه ریزی شهری برای فضاهای عمومی ………………………………66 2-5-فضاهای چندمنظوره(چند عملکردی)……………………………………67 2-5-1-چند عملکردی طراحی کردن فضاهای شهری…………………………………………..67 2-6-انعطاف پذیری……………………………………………………..69 2-6-1-تعریف و ماهیت انعطاف پذیری………………………………………….69 2-6-2-نگاهی به پیشینه طراحی انعطاف پذیر ………………………………………….71 2-6-3-ساختار فضاهای چند منظوره و منعطف ………………………………………..71 2-6-3-1-فضای متغیر …………………………………………………………………………71 2-6-3-2-فضای نیمه ثابت ……………………………………………………………..71 2-6-3-3- فضای ثابت ……………………………………………………………………….71 2-7-بررسی عملکرد در حوزه انعطاف پذیری …………………………………………72 2-7-1بررسی نقش انعطاف پذیری در حفظ و حراست محیط زیست ……………………………..72 2-8-گونه های انعطاف پذیری………………………………………………….73 2-8-1 -تطبیق پذیری(جابجایی فصلی وروزانه)………………………………….73 2-8-2-تغییرپذیری تفکیک و تجمیع………………………………………….73 2-8 -3تنوع پذیری ( فضای چند عملکردی )…………………………………………..73 2-9-تاریخچه مترو ………………………………………………………………………………..74 2-9-1تعریف ایستگاه مترو ……………………………………………………………………75 2-9-1-1-فضای تصمیم گیری………………………………………………76 2-9-1-2-فضاهای فرصت یا مکث…………………………………………………………..76 2-9-1-3-فضاهای حرکتی…………………………………………………………………..76 2-10-اولین مترو جهان ……………………………………………………………………………..77 2-10-1-تاریخچه مترو جهان…………………………………………………………………..78 2-10-2-مترو برای غیر مسافر ……………………………………………………..78 2-10-3-متروِ‍؛ جان پناه…………………………………………………………………….78 2-11-ایستگاه‌های مترو…………………………………………………………………79 2-11-1-کار مترو……………………………………………………………………………..79 2-12- مترو در تهران ……………………………………………………………………….79 2-13-تفاوت ساختاری ایستگاه ها و ورودی های مترو…………………………………………………………………….83 2-14-عوامل موثر در تدوین ضوابط طراحی فضاهای پیرامون ورودی مترو…………………………………………..85 2-14-1- معیارها و ضوابط طراحی موجود در مورد طراحی بخش بیرونی ورودی های مترو………………………..85 2-15-مزایای فضاها وتونل های مترو  ………………………………………………………………88 2-15-1-عملكرد چندگانه فضاها وتونل های زیرزمینی و مترو ها…………………………………..88 2-15-1-1-كاركرد ارتباطی وحمل و نقل……………………………………………………89 2-15-1-2-مراكز فرماندهی و كنترل………………………………………90 2-15-1-3-مراكز داده ……………………………………………………………………..90 2-15-1-4-كاربری مراكز نگهداری اقلام،تجهیزات ،دارو و مراكز صنعتی و تولیدی زیرزمینی ………………….90 2-15-1-5-كاربری مراكزدرمانی………………………………………………..91 2-16-جایگاه ایستگاه های مترو در منظر شهری …………………………………..93 2-17-نتیجه گیری …………………………………………………………………96 فصل سوم:بررسی نمونه های داخلی و خارجی ……………………………………..97 3- نمونه های خارجی …………………………………………………………….98 3-1-مترو مسکو: موزه زیرزمینی…………………………………………..98 3-1-1-تاریخچه مترو………………………………………………………………….98 3-1-2-مشخصات …………………………………………………………………….100

1-9-رویکرد ایرانی- اسلامی در شهرسازی……………………102

3-3- متروی پکن…………………………………………………………103

3-3-1-تاریخچه……………………………………………103

3-3-2-ساعت کار……………………………….104

3-3-3-خطوط مترو……………………………………….104

3-3-4-بلیط………………………………………………………….105

3-3-5-زباله به جای بلیط…………………………………105

3-4- ایستگاه متروی امام خمینی………………………………….105

3-4-1-مشخصات…………………………………………………..105

3-4-2-ورودی‌ها………………………………………..106

3-4-3- مشخصات عمومی ایستگاه ………………………………….106

3-5- مترو مفتح …………………………………………………………….107

3-5-1-مشخصات عمومی ایستگاه ………………………..107

فصل چهارم  : کلیات جغرافیایی ، تاریخی……………………………………….109

4-1- :جغرافیای طبیعی……………………………………………………….110

4-1-2- شناخت طبیعی ، ناهمواریها……………………………………………………….110

4-1-3- آب و هوا……………………………………………………………..114

4-1-5-منابع تامین آب تهران………………………………………….115

4-1-6-پوشش گیاهی…………………………………………………………………….115

4-1-7-زلزله خیزی در استان………………………………………..115

4-1-8- جغرافیای  اقلیمی……………………………………………………………………….116

4-1-8-1-  تاثیر عوامل اقلیمی ……………………………………………………………..117

4-1-8-2-  تاثیر تابش آفتاب بر ساختمان ……………………………………………..118

4-1-8-3-عامل باد بر شکل ساختمان………………………………………..119

4-2-بخش دوم:جغرافیای انسانی ………………………………………………………..119

4-2-1- ترکیب جمعیت ……………………………………………………………119

.4-2-2- مذهب…………………………………………………………………………………..121

4-2-3- زبان…………………………………………………………………………………….121

4-3-معرفی منطقه 5  تهران ……………………………………………………………………….122

4-3-1-محدوده…………………………………………………………………………………….122

4-3-2-جمعیت …………………………………………………………………………..122

4-3-3-تقسمات پیشنهادی منطقه (نواحی و محلات ) ……………………………….124

4-4-معرفی شهرک اکباتان …………………………………….124

4-4-2-ساختار……………………………………………………125

4-4-3-هیأت مدیره مرکزی شهرک اکباتان………………………………..127

4-4-4-مکان‌های عمومی شهرک اکباتان………………………………………………………130

4-4-6-گرافیتی ………………………………………………………………….131

4-5- تحلیل مترو ارم سبز ………………………………………………………………………..132

فصل پنجم : برنامه فیزیکی طرح ………………………………………………………………136

مقدمه……………………………………………………………………………………………..137

5- استاندارد ها و ضوابط طراحی……………………………………………………..137

5-1-جا به جایی درونی ………………………………………………………….137

5-1-1-گلوگاههای کنترل …………………………………………………….137

5-1-2-دسترسی به سکو ها – پله ها………………………. 138

5-2- انواع سکوها …………………………………………………………………….140

5-2-1-حوزه امنیت سکو……………………………………………..142

5-2-2-حوزه ذخیره ………………………………………………142

5-2-3-حوزه امد و شد مسافرین ……………………………………………142

5-2-4-حوزه تجهیزات سکو ……………………………………………..142

5-3-فضاهای نشستن …………………………………………………………143

5-3-1-فضاهای اداری …………………………………………………………………..143

5-4-عبور و مرور عابران پیاده …………………………………………………………….144

5-5-ملاحظات عملی در طراحی ایستگاه مترو…………………………………………144

5-5-1-جابجایی بیرونی……………………………………………………………..146

5-6-نواحی اصلی عملکردی ایستگاه در حالت کلی…………………………………………………146

5-6-1-هال اصلی و انتظار …………………………………………………..147

5-6-2-بخش فروش بلیط…………………………………………………….148

5-6-3-سکوها………………………………………………………………….149

5-6-4-مراکز تجاری در ایستگاه ها ……………………………………………..149

5-6-5-اعلانات و اطلاع رسانی سفر……………………………………………………….150

5-6-6-تامین ایمنی و امنیت……………………………………………….151

5-6-7-کنترل صدا…………………………………………………153

5-6-8-تبلیغات……………………………………………………………………153

5-6-8-1-راه های دسترسی و ورودی ایستگاه ……………………………………..154

5-6-8-2-بخش اطلاع رسانی بلیط…………………………………………………………..154

5-6-8-3-بخش تجار و انتظار…………………………………………………………………………154

5-6-8-4-سکو و محل سوار شدن……………………………………………………..154

5-7- کارهای هنری………………………………………………………………………………….155

5-8-تاسیسات …………………………………………………………………………………156

5-8-1-تاسیسات برقی ………………………………………………………………….156

5-8-2-تاسیسات تهیویه …………………………………………………………………157

5-8-3- اتاق های تاسیسات برقی………………………………………………157

5-8-3-1-برق اضطراری ……………………………………………………………….158

5-8-3-2-تاسیسات مربوط به آتش سوزی …………………………………..158

5-8-3-3-سیستم اعلام حریق …………………………………………………..158

5-8-3-4-سیستم اطفای حریق ………………………………………………….159

5-9- سازه بنا ………………………………………………………………………………………………………160

5-10-برنامه فیزیکی طرح………………………………………………………………………161

نتیجه گیری …………………………………………………………………………………….162

جمع بندی و نتیجه گیری ……………………………………………………………………….163

فهرست منابع و مواخذ ……………………………………………………………173

مقدمه:

از سالیان دور  در ایران باستان شاهد هنر آفرینی معمارانی بودیم که به جهت فراهم آوردن رفاه و آسایش فرد ساکن در فضا به توجه و اهمیت دادن کوچکترین نیازهای وی پرداخته و خلاقیت های شگفت انگیزی را ارئه کردند. که این مهم تنها به دلیل فرهنگ غنی ایرانیان است. فرهنگی که بیانگر اهمیت فرد و خانواده در اجتماع می باشد. چنانچه به نیازهای خانواده ( کوچکترین واحد ساختاری جامعه ) پاسخ داده شود و سلامت روحی ایشان تامین گردد، سلامت اجتماع نیز تامین خواهد شد. پاسخگویی به نیازهای خانواده مستلزم ایجاد فضاهای مورد نیاز آنان است. چه بسا هنرمندان و معماران ایرانی که به طول سالیان دراز به خلق این گونه فضاها پرداختند. بنابراین فرایند طراحی، در معماری اصیل اسلامی ایرانی از نیاز آغاز شده و به فرم خاتمه می یابد. (شکل 1 )  و این فرایند نمادی از تبعیت انسان از طبیعت می باشد.

1-8-1-3-وحدث و کثرت…………………………………………………………..48

1-8-1-4-نظم و بی‌نظمی…………………………………………………….49

1-8-1-5-گونه‌گونی و یکنواختی………………………………49

1-8-1-6-مرکزیت ………………………………………………………………49

1-8-1-7-ابهام و ایهام………………………………………..49

1-8-1-8-تعادل………………………………………………………..50

1-8-1-9-تنوع……………………………………………………………………………………..50

1-8-1-10-چند کارکردی بودن فضاها و عناصر……………………………………..50

1-8-1-1-11- پرهیز از اسراف………………………………………………………………………..51

 

1-10- معماری ایرانی –اسلامی (سنتی) و معماری مدرن ………………………………….53   1-10-1-مهم‌ترین ویژگی‌های معماری ایرانی –اسلامی(سنتی) و تفاوت آن با هنر و معماری مدرن …………..53 1-10-2- پاسخ به نیاز انسان  در یک اثر معماری …………………………………….54 1-10-3-دنیای جدید و معماری جدید…………………………………………..57 1-11-نتیجه گیری ………………………………………………..59 فصل دوم : مفاهیم پایه و مبانی نظری ……………………………………………………60 مقدمه…………………………………………………………………………………………………61 2-مبانی نظری……………………………………………….61 2-1-تعاریف……………………………………………………….61 2-1-1- فضای شهری…………………………………………………………..61 2-1-2-انواع تقسیم بندی فضا……………………………………………………….62 2-2-2-ارزش اجتماعی فضاهای عمومی…………………………………………62 2-2-3-فضای عمومی بستر تعاملات اجتماعی ………………………………..64 2-2-4-فضای عمومی و حیات جمعی ………………………………………………………65 2-2-5-فضای عمومی و هویت جمعی ……………………………………………………..65 2-2-6-فضاهای عمومی به عنوان عوامل شناخت و هویت شهر …………………………65 2-3-طبقه بندی ابعاد فضای عمومی در پاسخگویی به نیاز های انسان……………………..66 2-3-1-پاسخگویی کالبدی- فضایی……………………………………….66 این مطلب را هم بخوانید : این مطلب را هم بخوانید :   2-4-اصول برنامه ریزی شهری…………………………………………………..66 2-4-1-معیارهای برنامه ریزی شهری برای فضاهای عمومی ………………………………66 2-5-فضاهای چندمنظوره(چند عملکردی)……………………………………67 2-5-1-چند عملکردی طراحی کردن فضاهای شهری…………………………………………..67 2-6-انعطاف پذیری……………………………………………………..69 2-6-1-تعریف و ماهیت انعطاف پذیری………………………………………….69 2-6-2-نگاهی به پیشینه طراحی انعطاف پذیر ………………………………………….71 2-6-3-ساختار فضاهای چند منظوره و منعطف ………………………………………..71 2-6-3-1-فضای متغیر …………………………………………………………………………71 2-6-3-2-فضای نیمه ثابت ……………………………………………………………..71 2-6-3-3- فضای ثابت ……………………………………………………………………….71 2-7-بررسی عملکرد در حوزه انعطاف پذیری …………………………………………72 2-7-1بررسی نقش انعطاف پذیری در حفظ و حراست محیط زیست ……………………………..72 2-8-گونه های انعطاف پذیری………………………………………………….73 2-8-1 -تطبیق پذیری(جابجایی فصلی وروزانه)………………………………….73 2-8-2-تغییرپذیری تفکیک و تجمیع………………………………………….73 2-8 -3تنوع پذیری ( فضای چند عملکردی )…………………………………………..73 2-9-تاریخچه مترو ………………………………………………………………………………..74 2-9-1تعریف ایستگاه مترو ……………………………………………………………………75 2-9-1-1-فضای تصمیم گیری………………………………………………76 2-9-1-2-فضاهای فرصت یا مکث…………………………………………………………..76 2-9-1-3-فضاهای حرکتی…………………………………………………………………..76 2-10-اولین مترو جهان ……………………………………………………………………………..77 2-10-1-تاریخچه مترو جهان…………………………………………………………………..78 2-10-2-مترو برای غیر مسافر ……………………………………………………..78 2-10-3-متروِ‍؛ جان پناه…………………………………………………………………….78 2-11-ایستگاه‌های مترو…………………………………………………………………79 2-11-1-کار مترو……………………………………………………………………………..79 2-12- مترو در تهران ……………………………………………………………………….79 2-13-تفاوت ساختاری ایستگاه ها و ورودی های مترو…………………………………………………………………….83 2-14-عوامل موثر در تدوین ضوابط طراحی فضاهای پیرامون ورودی مترو…………………………………………..85 2-14-1- معیارها و ضوابط طراحی موجود در مورد طراحی بخش بیرونی ورودی های مترو………………………..85 2-15-مزایای فضاها وتونل های مترو  ………………………………………………………………88 2-15-1-عملكرد چندگانه فضاها وتونل های زیرزمینی و مترو ها…………………………………..88 2-15-1-1-كاركرد ارتباطی وحمل و نقل……………………………………………………89 2-15-1-2-مراكز فرماندهی و كنترل………………………………………90 2-15-1-3-مراكز داده ……………………………………………………………………..90 2-15-1-4-كاربری مراكز نگهداری اقلام،تجهیزات ،دارو و مراكز صنعتی و تولیدی زیرزمینی ………………….90 2-15-1-5-كاربری مراكزدرمانی………………………………………………..91 2-16-جایگاه ایستگاه های مترو در منظر شهری …………………………………..93 2-17-نتیجه گیری …………………………………………………………………96 فصل سوم:بررسی نمونه های داخلی و خارجی ……………………………………..97 3- نمونه های خارجی …………………………………………………………….98 3-1-مترو مسکو: موزه زیرزمینی…………………………………………..98 3-1-1-تاریخچه مترو………………………………………………………………….98 3-1-2-مشخصات …………………………………………………………………….100

1-9-رویکرد ایرانی- اسلامی در شهرسازی……………………102

3-3- متروی پکن…………………………………………………………103

3-3-1-تاریخچه……………………………………………103

3-3-2-ساعت کار……………………………….104

3-3-3-خطوط مترو……………………………………….104

3-3-4-بلیط………………………………………………………….105

3-3-5-زباله به جای بلیط…………………………………105

3-4- ایستگاه متروی امام خمینی………………………………….105

3-4-1-مشخصات…………………………………………………..105

3-4-2-ورودی‌ها………………………………………..106

3-4-3- مشخصات عمومی ایستگاه ………………………………….106

3-5- مترو مفتح …………………………………………………………….107

3-5-1-مشخصات عمومی ایستگاه ………………………..107

فصل چهارم  : کلیات جغرافیایی ، تاریخی……………………………………….109

4-1- :جغرافیای طبیعی……………………………………………………….110

4-1-2- شناخت طبیعی ، ناهمواریها……………………………………………………….110

4-1-3- آب و هوا……………………………………………………………..114

4-1-5-منابع تامین آب تهران………………………………………….115

4-1-6-پوشش گیاهی…………………………………………………………………….115

4-1-7-زلزله خیزی در استان………………………………………..115

4-1-8- جغرافیای  اقلیمی……………………………………………………………………….116

4-1-8-1-  تاثیر عوامل اقلیمی ……………………………………………………………..117

4-1-8-2-  تاثیر تابش آفتاب بر ساختمان ……………………………………………..118

4-1-8-3-عامل باد بر شکل ساختمان………………………………………..119

4-2-بخش دوم:جغرافیای انسانی ………………………………………………………..119

4-2-1- ترکیب جمعیت ……………………………………………………………119

.4-2-2- مذهب…………………………………………………………………………………..121

4-2-3- زبان…………………………………………………………………………………….121

4-3-معرفی منطقه 5  تهران ……………………………………………………………………….122

4-3-1-محدوده…………………………………………………………………………………….122

4-3-2-جمعیت …………………………………………………………………………..122

4-3-3-تقسمات پیشنهادی منطقه (نواحی و محلات ) ……………………………….124

4-4-معرفی شهرک اکباتان …………………………………….124

4-4-2-ساختار……………………………………………………125

4-4-3-هیأت مدیره مرکزی شهرک اکباتان………………………………..127

4-4-4-مکان‌های عمومی شهرک اکباتان………………………………………………………130

4-4-6-گرافیتی ………………………………………………………………….131

4-5- تحلیل مترو ارم سبز ………………………………………………………………………..132

فصل پنجم : برنامه فیزیکی طرح ………………………………………………………………136

مقدمه……………………………………………………………………………………………..137

5- استاندارد ها و ضوابط طراحی……………………………………………………..137

5-1-جا به جایی درونی ………………………………………………………….137

5-1-1-گلوگاههای کنترل …………………………………………………….137

5-1-2-دسترسی به سکو ها – پله ها………………………. 138

5-2- انواع سکوها …………………………………………………………………….140

5-2-1-حوزه امنیت سکو……………………………………………..142

5-2-2-حوزه ذخیره ………………………………………………142

5-2-3-حوزه امد و شد مسافرین ……………………………………………142

5-2-4-حوزه تجهیزات سکو ……………………………………………..142

5-3-فضاهای نشستن …………………………………………………………143

5-3-1-فضاهای اداری …………………………………………………………………..143

5-4-عبور و مرور عابران پیاده …………………………………………………………….144

5-5-ملاحظات عملی در طراحی ایستگاه مترو…………………………………………144

5-5-1-جابجایی بیرونی……………………………………………………………..146

5-6-نواحی اصلی عملکردی ایستگاه در حالت کلی…………………………………………………146

5-6-1-هال اصلی و انتظار …………………………………………………..147

5-6-2-بخش فروش بلیط…………………………………………………….148

5-6-3-سکوها………………………………………………………………….149

5-6-4-مراکز تجاری در ایستگاه ها ……………………………………………..149

5-6-5-اعلانات و اطلاع رسانی سفر……………………………………………………….150

5-6-6-تامین ایمنی و امنیت……………………………………………….151

5-6-7-کنترل صدا…………………………………………………153

5-6-8-تبلیغات……………………………………………………………………153

5-6-8-1-راه های دسترسی و ورودی ایستگاه ……………………………………..154

5-6-8-2-بخش اطلاع رسانی بلیط…………………………………………………………..154

5-6-8-3-بخش تجار و انتظار…………………………………………………………………………154

5-6-8-4-سکو و محل سوار شدن……………………………………………………..154

5-7- کارهای هنری………………………………………………………………………………….155

5-8-تاسیسات …………………………………………………………………………………156

5-8-1-تاسیسات برقی ………………………………………………………………….156

5-8-2-تاسیسات تهیویه …………………………………………………………………157

5-8-3- اتاق های تاسیسات برقی………………………………………………157

5-8-3-1-برق اضطراری ……………………………………………………………….158

5-8-3-2-تاسیسات مربوط به آتش سوزی …………………………………..158

5-8-3-3-سیستم اعلام حریق …………………………………………………..158

5-8-3-4-سیستم اطفای حریق ………………………………………………….159

5-9- سازه بنا ………………………………………………………………………………………………………160

5-10-برنامه فیزیکی طرح………………………………………………………………………161

نتیجه گیری …………………………………………………………………………………….162

جمع بندی و نتیجه گیری ……………………………………………………………………….163

فهرست منابع و مواخذ ……………………………………………………………173

مقدمه:

از سالیان دور  در ایران باستان شاهد هنر آفرینی معمارانی بودیم که به جهت فراهم آوردن رفاه و آسایش فرد ساکن در فضا به توجه و اهمیت دادن کوچکترین نیازهای وی پرداخته و خلاقیت های شگفت انگیزی را ارئه کردند. که این مهم تنها به دلیل فرهنگ غنی ایرانیان است. فرهنگی که بیانگر اهمیت فرد و خانواده در اجتماع می باشد. چنانچه به نیازهای خانواده ( کوچکترین واحد ساختاری جامعه ) پاسخ داده شود و سلامت روحی ایشان تامین گردد، سلامت اجتماع نیز تامین خواهد شد. پاسخگویی به نیازهای خانواده مستلزم ایجاد فضاهای مورد نیاز آنان است. چه بسا هنرمندان و معماران ایرانی که به طول سالیان دراز به خلق این گونه فضاها پرداختند. بنابراین فرایند طراحی، در معماری اصیل اسلامی ایرانی از نیاز آغاز شده و به فرم خاتمه می یابد. (شکل 1 )  و این فرایند نمادی از تبعیت انسان از طبیعت می باشد.

زیبایی و القای احساسی خوشایند در مخاطب را نیز از خویش بروز می دهند .

در سده های اخیر که جوامع انسانی دچار تحولات علمی و فرهنگی شد صنعت و در نهایت تکنولوژی بصورت امروزی ظهور کرد تا این که معماری مدرن متولد شد ، معماری مدرن اساس آن بر تکنولوژی جدید استوار است  رشد چشم گیر تکنولوژی و صنعت غرب در چند دهه اخیر باعث تحولات بزرگی در روند معماری بناها شد . انفکاک دو عامل سازه و معماری که از دستاوردهای آن است اگرچه دارای نکات مثبتی بود اما کاهش بازدهی بناها از بسیاری جهات شد . معماری ایران نیز که در گذشته بصورت یکپارچه عمل می نمومد به علت عدم وجود تئوری ها و مبانی نظری مناسب در دوران معاصر از این موضوع متاثر گشت . با توجه به تغییرات جدیدی که در جامعه ایران بعد از مدرنیته اتفاق افتاده است ساختار شهری در حوزه معماری نیازمند تغییراتی متناسب با آن است که باید در مقیاس بناهای عمومی و

زیبایی و القای احساسی خوشایند در مخاطب را نیز از خویش بروز می دهند .

در سده های اخیر که جوامع انسانی دچار تحولات علمی و فرهنگی شد صنعت و در نهایت تکنولوژی بصورت امروزی ظهور کرد تا این که معماری مدرن متولد شد ، معماری مدرن اساس آن بر تکنولوژی جدید استوار است  رشد چشم گیر تکنولوژی و صنعت غرب در چند دهه اخیر باعث تحولات بزرگی در روند معماری بناها شد . انفکاک دو عامل سازه و معماری که از دستاوردهای آن است اگرچه دارای نکات مثبتی بود اما کاهش بازدهی بناها از بسیاری جهات شد . معماری ایران نیز که در گذشته بصورت یکپارچه عمل می نمومد به علت عدم وجود تئوری ها و مبانی نظری مناسب در دوران معاصر از این موضوع متاثر گشت . با توجه به تغییرات جدیدی که در جامعه ایران بعد از مدرنیته اتفاق افتاده است ساختار شهری در حوزه معماری نیازمند تغییراتی متناسب با آن است که باید در مقیاس بناهای عمومی و

این مطلب را هم بخوانید :

 

1-4-1   توریسم……………………………………………………………………21

1-4-2   تارخچه توریسم………………………………………………………..22

1-4-4   روندتوسعه دربرنامه های بعد ازانقلاب……………………………………………….22

1-4-5   جاذبه های گردشگری………………………………………………………………………23

1-4-6   توسعه پایداروگردشگری……………………………………………………………………………23

1-4-7   جایگاه ایران درصنعت توریسم…………………………………………………………………23

1-4-8   گونه شناسی ساختمان اقامتی…………………………………………………………….25

فصل دوم :مطالعات پایه

اقلیم ومسائل اقلیمی

مقدمه

• موقعیت ،وسعت………………………………………………………………………29
• جغرافیای طبیعی…………………………………………………………………………….29
• ناهمواری ها…………………………………………………………………………………….30
• آب وهوا…………………………………………………………………………………….30
• منابع آب………………………………………………………………………………31
• پوشش گیاهی……………………………………………………………………………………..31
• باد……………………………………………………………………………………………….31
• بارش………………………………………………………………………………………..32
• پلان اقلیمی……………………………………………………………………………..32

برسی پیشینه تاریخی

• پیشینه تاریخی…………………………………………………………………………….39
• مجموعه اقامتی درمنطقه…………………………………………………………………39

برسی مسائل فرهنگی واجتماعی

• داشته هایمان رافراموش کرده ایم………………………………………………..40

مبانی نظری معماری

• جهانی شدن…………………………………………………………………………………….41
• معماری اسلامی……………………………………………………………………….46
• معماری سبز………………………………………………………………………………50

2-16-1 انرژی پایدار……………………………..

2-16-3 تدابیرمعماری وانرژی پاک…………………………………………………….50

2-17     دیوارباغ…………………………………………………………………52

2-17-1 نمای سبز………………………………………………………………………………….52

2-17-2 دیوارزنده…………………………………………………………………………………….52

2-17-3 عملکرددیوارباغ هادرراستای معماری وشهرسازی…………………………………………….53

2-18    الگوبرداری استعاره ای ازطبیعت…………………………………………………………..53

1-4-1   توریسم……………………………………………………………………21

1-4-2   تارخچه توریسم………………………………………………………..22

1-4-4   روندتوسعه دربرنامه های بعد ازانقلاب……………………………………………….22

1-4-5   جاذبه های گردشگری………………………………………………………………………23

1-4-6   توسعه پایداروگردشگری……………………………………………………………………………23

1-4-7   جایگاه ایران درصنعت توریسم…………………………………………………………………23

1-4-8   گونه شناسی ساختمان اقامتی…………………………………………………………….25

فصل دوم :مطالعات پایه

اقلیم ومسائل اقلیمی

مقدمه

• موقعیت ،وسعت………………………………………………………………………29
• جغرافیای طبیعی…………………………………………………………………………….29
• ناهمواری ها…………………………………………………………………………………….30
• آب وهوا…………………………………………………………………………………….30
• منابع آب………………………………………………………………………………31
• پوشش گیاهی……………………………………………………………………………………..31
• باد……………………………………………………………………………………………….31
• بارش………………………………………………………………………………………..32
• پلان اقلیمی……………………………………………………………………………..32

برسی پیشینه تاریخی

• پیشینه تاریخی…………………………………………………………………………….39
• مجموعه اقامتی درمنطقه…………………………………………………………………39

برسی مسائل فرهنگی واجتماعی

• داشته هایمان رافراموش کرده ایم………………………………………………..40

مبانی نظری معماری

• جهانی شدن…………………………………………………………………………………….41
• معماری اسلامی……………………………………………………………………….46
• معماری سبز………………………………………………………………………………50

2-16-1 انرژی پایدار……………………………..

2-16-3 تدابیرمعماری وانرژی پاک…………………………………………………….50

2-17     دیوارباغ…………………………………………………………………52

2-17-1 نمای سبز………………………………………………………………………………….52

2-17-2 دیوارزنده…………………………………………………………………………………….52

2-17-3 عملکرددیوارباغ هادرراستای معماری وشهرسازی…………………………………………….53

2-18    الگوبرداری استعاره ای ازطبیعت…………………………………………………………..53

2-18-1 انسان والگوواره طبیعت درطول تاریخ………………………………………………….53

2-18-2 هندسه طبیعت…………………………………………………………………………….53

2-18-3 طبیعت به مثابه سیستم………………………………………………………………………54

2-18-4 گونه های متفاوت الگوبرداری ازسیستم طبیعت………………………………………..55

2-18-6 وضعیت اسکلتی بدن انسان…………………………………………………………………….55

2-18-7 پوست انسان ،الگویی برای پوسته ساختمان……………………………………………..56

2-18-8 انتظارمعماری آینده ازپوست بدن انسان…………………………………..56

2-18-9 تحولات فناوری نانودرپوسته هوشمند ساختمان…………………………………………56

2-18-10 مغزانسان،الگو واره یک مدیریت هوشمند…………………………………………………….57

2-18-11 مغزو ساختمان آینده……………………………………………………………57

فصل سوم : برسی نمونه هاومصادیق

مقدمه

• کاروان سرا درایران …………………………………………………………….59
• نمونه معماری گذشته………………………………………………………………..59

• معماری معاصر……………………………………………………………………..61

3-3-1 مجتمع بارین…………………………………………………………………………………..61

3-3-2 آنالیزهتل قصر(دست آزاد)……………………………………………………………..62

• نمونه خارجی…………………………………………………………………..72

3-4-1 اقامت گاه طبیعت گردی وادی الروم………………………………………………………72

3-4-2 آسمانخراش جلبک دریائی………………………………………………..74

فصل چهارم : استاندارد هاوظوابط طراحی

مقدمه

• شناسه مسیر………………………………………………………………………76
• حداقل شرایط برای متل ها…………………………………………………………………………………..77
• ارزیابی مکان های اقامتی…………………………………………………………………………77
• ظوابط واستانداردها……………………………………………………………….88
• ضوابط فضاهای عمومی……………………………………………………………88

برسی سازه

• زیبائی سازه………………………………………………………………………………………….90
• ستون ها………………………………………………………………………………………………..91
• سیستم قابی…………………………………………………………………………91
• سازه چادری……………………………………………………………………………………92
• دیواربرشی فلزی……………………………………………………………………..93
• بتن عبوردهنده نور………………………………………………………………………………95

4-11-1 کاربردبتن عبوردهنده نور………………………………………………………………….95

برسی تاسیسات مکانیکی والکتریکی

مقدمه

• هدف ازطراحی سیستم تهویه مطبوع……………………………………..96
• مدیریت هوشمندساختمان(BMS)…………………………………………….96

4-13-1 مزایای سیستم(BMS)برای ساکنان……………………………………………………96

4-13-2 مزایای سیستم(BMS)برای ساختمان………………………………………..97

4-13-3 اجزای سیستم مدیریت ساختمان…………………………………………97

• عوامل موثردرانتخاب سیستم تهویه مطبوع درمراحل طراحی……………………………97
• سامانه های خورشیدی………………………………………………………….98

4-15-1 دیوارسبزپیکسیلی………………………………………………………………98

4-15-2 کرکره های خورشیدی…………………………………………………………..99

4-15-3 پارکینگ خورشیدی……………………………………………………………….100

• سیستم های که میتوان درتهویه مطبوع استفاده کرد………………………………..100
• فناوری نانو وتاسیسات میکانیکی………………………………………………101

4-17-1 هوای تمیز………………………………………………………………………101

4-17-2 نانو وکپسول های خشبوکننده هوا………………………………………..102

4-17-3 نانووتنظیم حرارت(موادتغییرفازدهنده)……………………………………..102

4-17-4 نانوولوله های دفع حرارت…………………………………………………………..102

4-17-5 نانو ومبدل های حرارت…………………………………………………..102

4-17-6 تایل چهل تکه…………………………………………………………………………102

4-17-7 آینه نورتعاملی……………………………………………………………….103

• نانو وتاسیسات الکتریکی……………………………………………………………..103

برنامه فیزیکی

• اهداف رستوران………………………………………………………………….104

4-15-1 سلسله مراتب ورودی…………………………………………………………………104

4-15-2 میزبان……………………………………………………………………………..104

4-15-3 کانون توجه……………………………………………………….104

4-15-4 فضای نشیمن………………………………………………………………..105

4-15-5 فضای عرضه غذا…………………………………………………………….105

4-15-6 چیدمان صندلی هادرمقابل میزها……………………………………………..105

4-15-7 ویترین غذا…………………………………………………………………………….105

4-15-8 آشپزخانه………………………………………………………………………….105

4-15-9 تفریحات……………………………………………………………………………………105

4-16 طراحی پیشخوان……………………………………………………………..106

4-16-1 قابل رویت بودن………………………………………………………………..106

4-16-2 وسایل نشیمن………………………………………………………….106

4-16-3 پیشخوان وخدمات……………………………………………….106

4-16-4 سرگرمی………………………………………………………………..106

4-16-5 سرویس دهی غذا………………………………………………….106

4-17 سالن چند منظوره…………………………………………………………………………….106

4-18 اهداف درطرح ریزی……………………………………………………………….107

4-19 فضای ورزش………………………………………………..107

4-19-1 استخرشنا……………………………………………..107

4-19-2 کلوپ بدن سازی……………………………………………107

4-20 پارکینگ…………………………………………………………………….108

4-21 دفاتراداری…………………………………………………108

4-22 رختشوی خانه وخانه داری وفضاهی مجاور………………………….112

فصل پنجم : ارائه پیشنهادات طراحی

تحلیل سایت……………………………………………………………………116

طراحی بادست(آلترناتیوها)………………………………………………..125

ارائه نقشه ها……………………………………………………….128

طراحی های سه بعدی……………………………137

منابع وماخذ

منابع………………………………………………………………….144

پیوست ها………………………………………………………………147

مقدمه

چقدرباید پرداخت؟

چقدربایدبرای رشدمکعب سیمانی پرداخت؟

ماهرچه راکه باید ازدست داده باشیم،ازدست داده ایم !..(فروغ فرخ زاد)

زندگی درمحیطی آرام ورسیدن به یک آرامش نسبی وفعالیت درمحیطی فارغ ازتنش واظطراب وتشنج وهیاهو،کمال آرزو وکمترین توقع ذاتی انسان شهرنشین است.توقع داشتن امکانات رفاهی مناسب،دسترسی به وسائل حمل ونقل،پاک سازی محیط و زدودن آلودگی های صوتی وهوا.

دردنیای مدرن ورو به توسعه امروزشهرهای بزرگتر وگسترده تر می شوند،به همان نسبت نیازهای جدیدی فراتر ازتصوروانتظار فرا رویشان قرار می گیرد.درمقابل چنین شتاب فزاینده ای… .

سفربه شمال ایران اندیشه آدمی رابه فراسوی بند ها می برد،احساس آزاد بودن به استشمام هوای تازه درروح انسان اوج میگیرد.دراینجا همه چیزسبز است.تضادخاک باآب ،رطوبت پیچیده درهوا،نقوش سبز،هیجان ازتصاویردور ونزدیک رادرانسان برمی انگیزد.

مردم شمال خوشحال وبا روحیه مشتاق پذیرائی ازمیهمانان ومسافران درخانه هایی باصفا وصمیمی هستند.خانه هائی که تمام امنیتش بامرزهای سبزامامبهم تامین میشود.تعامل میان افراد هرگز باعث نشده زندگی خصوصی آنهاآسیب ببیند.میهمانان ازمیان پیچ وخم جاده هاوفراز ونشیب سبزراهها عبور کرده اند ومکان هایی رنگین رالمس کرده اند.

یک مکان زیبا همراه بارابطه دوستانه وصمیمی میهمان نواز وپیام هایی پاک ازشهر وزندگی شهری معماری های بازمانده ازگذشتگان به جمع بندی تفکرات مان کمک میکند.برخلاف معماری امروز شمال که ملغمه ای است ازآهن،بتن وانسان های متکبری که به غلط آن رامعماری پایدارنامیده اند.باید به این حقیقت آگاه باشیم که حفظ طبیعت بسیار مهم تر ازساخت وساز وطراحی وخیابان سازی وخرید وفروش است.گویا معماران نتوانسته اندروح جستجوگرانسان هاراآزاد سازد.آنها فقط ساخته اندومسیر این ساخت وسازهارو به ناخوشی دارد.به تصورمعماری ابزاری است برای رهائی ازمحیط وهمین باعث شده تقاضابرای ساختن روبه صعودباشد.درحالی که این امرباطبیعت این منطقه تناقض دارد.

پروژه های معماری درجهت خدمت رسانی به انسان هاطرح ریزی شده اندبدون اینکه احترامی به سبک های معماری قائل باشنداین سازنده گان هستندکه به محیط وسایرین ظلم میکنند.

ساختن محیط بدون احترام به آن دردنیای امروز ازنظرفرهنگی،اجتماعی واقتصادی بی مفهوم است.آب وهوای شمال ایران یک نمونه بی نظیراست.چطورمی توان این میراث ارزشمندراحفظ کرد؟

ارتباط این ساختمان های مدرن که به سرعت از زمین سربر می آورندبامحیط چیست؟

جغرافیای محل وآب وهوا،دلیل خوبی برای تحکیم احساس عمیق درکنار هم بودن وتشدیدروابط اجتماعی هستند.لبخند های ناخودآگاه با دیدن باغ ها،گل ها ودرختان پالایش می یابندوسبزی درختان انعکاس طلائی می یابد.درست درهمین لحظه احساس حرکت وسکون آشکارمی شود.وتصاویربعدی می آیند.

شایدآنچه امروز از ازمیراث معماری بومی برایمان قابل استفاده است یاباشدهمان آزادی درفضاسازی مجموعه هاواحجام ساختمانی،گوشودگی سیال بدون فضااستفاده ازجریان طبیعی وکوران هوادرداخل بنا وترکیب فضاهای نیمه بازوبسته بایکدیگربرای تلفیق هرچه بیشترزندگی باطبیعت است.

خاک.آب.نسیم وآفتاب…،

همه آمده اند

نیاکانم!

• بیان مسئله

باتوجه به افزایش روزافزون مشکلات جسمی وروحی درزندگی شهرنشینی بلاخص درشهرهای بزرگ،بیش ازپیش گسیل موجی ازمردم تشنه طبیعت وآرامش دیده می شود.که به طبع ازاین نیازمی توان به عنوان یک فرصت استفاده کرد.وباارائه خدمات رفاهی چون هتل ها،مجموعه های توریستی واقامتی وغیره نه تنهابه مسائل اقتصادی پرداخت بلکه به معرفی فرهنگ وسنت هاوطبیعت منطقه اندیشید.

باتوجه به میزان روزهای فراغت وامکان استفاده ازوسائل رفت وآمدسریع ،سواحل دریای خزر وحاشیه کوه هامعمولابا انبوه مسافران روبه روبوده وبه دلیل اینکه این منطقه امکانات کافی ومناسبی برای پذیرائی ازاین مسافران راندارد،بنابراین وجود مراکزاین چنین منطبق بامعماری بومی،میراث وفرهنگ پرافتخاروباشکوه گذشته که تنهادردیوار،خشت وگل خلاصه نمی گردد،بلکه مهمترازهمه روح نهفته دربناها،محوطه وارزش هائی چون فروتنی،ساده گی،ابتکار،خلاقیت،تجربه،تفکر،اندیشه،هندسه،هنر،دانش،تخصص نهفته دراین فضاهاست احساس می شود.که به اتکاءریشه هایی چون جغرافیا،اقتصادومعماری می توان گفت:شهر ها زائیده اندیشه وفرهنگ انسانها در راستای پاسخ به نیاز های زندگی شهرنشینی آنها هستند.وتمام آنچه که تحت میراث فرهنگی می شناسیم نشانه ای ازهویت مامی باشد.(ضمنادراین راه باید حدالامکان محل اسکان توریست به گونه ای طراحی گرددتاحداکثر قابلیت های وحفظ شیوه هاسنتی،زیست محیطی ومحافظت ازفرهنگ گذشته وتقویت روابط وتعاملات اجتماعی رابه

 

2-18-1 انسان والگوواره طبیعت درطول تاریخ………………………………………………….53

2-18-2 هندسه طبیعت…………………………………………………………………………….53

2-18-3 طبیعت به مثابه سیستم………………………………………………………………………54

2-18-4 گونه های متفاوت الگوبرداری ازسیستم طبیعت………………………………………..55

2-18-6 وضعیت اسکلتی بدن انسان…………………………………………………………………….55

2-18-7 پوست انسان ،الگویی برای پوسته ساختمان……………………………………………..56

2-18-8 انتظارمعماری آینده ازپوست بدن انسان…………………………………..56

2-18-9 تحولات فناوری نانودرپوسته هوشمند ساختمان…………………………………………56

2-18-10 مغزانسان،الگو واره یک مدیریت هوشمند…………………………………………………….57

2-18-11 مغزو ساختمان آینده……………………………………………………………57

فصل سوم : برسی نمونه هاومصادیق

مقدمه

• کاروان سرا درایران …………………………………………………………….59
• نمونه معماری گذشته………………………………………………………………..59

• معماری معاصر……………………………………………………………………..61

3-3-1 مجتمع بارین…………………………………………………………………………………..61

3-3-2 آنالیزهتل قصر(دست آزاد)……………………………………………………………..62

• نمونه خارجی…………………………………………………………………..72

3-4-1 اقامت گاه طبیعت گردی وادی الروم………………………………………………………72

3-4-2 آسمانخراش جلبک دریائی………………………………………………..74

فصل چهارم : استاندارد هاوظوابط طراحی

مقدمه

• شناسه مسیر………………………………………………………………………76
• حداقل شرایط برای متل ها…………………………………………………………………………………..77
• ارزیابی مکان های اقامتی…………………………………………………………………………77
• ظوابط واستانداردها……………………………………………………………….88
• ضوابط فضاهای عمومی……………………………………………………………88

برسی سازه

• زیبائی سازه………………………………………………………………………………………….90
• ستون ها………………………………………………………………………………………………..91
• سیستم قابی…………………………………………………………………………91
• سازه چادری……………………………………………………………………………………92
• دیواربرشی فلزی……………………………………………………………………..93
• این مطلب را هم بخوانید :
• این مطلب را هم بخوانید :
• بتن عبوردهنده نور………………………………………………………………………………95

4-11-1 کاربردبتن عبوردهنده نور………………………………………………………………….95

برسی تاسیسات مکانیکی والکتریکی

مقدمه

• هدف ازطراحی سیستم تهویه مطبوع……………………………………..96
• مدیریت هوشمندساختمان(BMS)…………………………………………….96

4-13-1 مزایای سیستم(BMS)برای ساکنان……………………………………………………96

4-13-2 مزایای سیستم(BMS)برای ساختمان………………………………………..97

4-13-3 اجزای سیستم مدیریت ساختمان…………………………………………97

• عوامل موثردرانتخاب سیستم تهویه مطبوع درمراحل طراحی……………………………97
• سامانه های خورشیدی………………………………………………………….98

4-15-1 دیوارسبزپیکسیلی………………………………………………………………98

4-15-2 کرکره های خورشیدی…………………………………………………………..99

4-15-3 پارکینگ خورشیدی……………………………………………………………….100

• سیستم های که میتوان درتهویه مطبوع استفاده کرد………………………………..100
• فناوری نانو وتاسیسات میکانیکی………………………………………………101

4-17-1 هوای تمیز………………………………………………………………………101

4-17-2 نانو وکپسول های خشبوکننده هوا………………………………………..102

4-17-3 نانووتنظیم حرارت(موادتغییرفازدهنده)……………………………………..102

4-17-4 نانوولوله های دفع حرارت…………………………………………………………..102

4-17-5 نانو ومبدل های حرارت…………………………………………………..102

4-17-6 تایل چهل تکه…………………………………………………………………………102

4-17-7 آینه نورتعاملی……………………………………………………………….103

• نانو وتاسیسات الکتریکی……………………………………………………………..103

برنامه فیزیکی

• اهداف رستوران………………………………………………………………….104

4-15-1 سلسله مراتب ورودی…………………………………………………………………104

4-15-2 میزبان……………………………………………………………………………..104

4-15-3 کانون توجه……………………………………………………….104

4-15-4 فضای نشیمن………………………………………………………………..105

4-15-5 فضای عرضه غذا…………………………………………………………….105

4-15-6 چیدمان صندلی هادرمقابل میزها……………………………………………..105

4-15-7 ویترین غذا…………………………………………………………………………….105

4-15-8 آشپزخانه………………………………………………………………………….105

4-15-9 تفریحات……………………………………………………………………………………105

4-16 طراحی پیشخوان……………………………………………………………..106

4-16-1 قابل رویت بودن………………………………………………………………..106

4-16-2 وسایل نشیمن………………………………………………………….106

4-16-3 پیشخوان وخدمات……………………………………………….106

4-16-4 سرگرمی………………………………………………………………..106

4-16-5 سرویس دهی غذا………………………………………………….106

4-17 سالن چند منظوره…………………………………………………………………………….106

4-18 اهداف درطرح ریزی……………………………………………………………….107

4-19 فضای ورزش………………………………………………..107

4-19-1 استخرشنا……………………………………………..107

4-19-2 کلوپ بدن سازی……………………………………………107

4-20 پارکینگ…………………………………………………………………….108

4-21 دفاتراداری…………………………………………………108

4-22 رختشوی خانه وخانه داری وفضاهی مجاور………………………….112

فصل پنجم : ارائه پیشنهادات طراحی

تحلیل سایت……………………………………………………………………116

طراحی بادست(آلترناتیوها)………………………………………………..125

ارائه نقشه ها……………………………………………………….128

طراحی های سه بعدی……………………………137

منابع وماخذ

منابع………………………………………………………………….144

پیوست ها………………………………………………………………147

مقدمه

چقدرباید پرداخت؟

چقدربایدبرای رشدمکعب سیمانی پرداخت؟

ماهرچه راکه باید ازدست داده باشیم،ازدست داده ایم !..(فروغ فرخ زاد)

زندگی درمحیطی آرام ورسیدن به یک آرامش نسبی وفعالیت درمحیطی فارغ ازتنش واظطراب وتشنج وهیاهو،کمال آرزو وکمترین توقع ذاتی انسان شهرنشین است.توقع داشتن امکانات رفاهی مناسب،دسترسی به وسائل حمل ونقل،پاک سازی محیط و زدودن آلودگی های صوتی وهوا.

دردنیای مدرن ورو به توسعه امروزشهرهای بزرگتر وگسترده تر می شوند،به همان نسبت نیازهای جدیدی فراتر ازتصوروانتظار فرا رویشان قرار می گیرد.درمقابل چنین شتاب فزاینده ای… .

سفربه شمال ایران اندیشه آدمی رابه فراسوی بند ها می برد،احساس آزاد بودن به استشمام هوای تازه درروح انسان اوج میگیرد.دراینجا همه چیزسبز است.تضادخاک باآب ،رطوبت پیچیده درهوا،نقوش سبز،هیجان ازتصاویردور ونزدیک رادرانسان برمی انگیزد.

مردم شمال خوشحال وبا روحیه مشتاق پذیرائی ازمیهمانان ومسافران درخانه هایی باصفا وصمیمی هستند.خانه هائی که تمام امنیتش بامرزهای سبزامامبهم تامین میشود.تعامل میان افراد هرگز باعث نشده زندگی خصوصی آنهاآسیب ببیند.میهمانان ازمیان پیچ وخم جاده هاوفراز ونشیب سبزراهها عبور کرده اند ومکان هایی رنگین رالمس کرده اند.

یک مکان زیبا همراه بارابطه دوستانه وصمیمی میهمان نواز وپیام هایی پاک ازشهر وزندگی شهری معماری های بازمانده ازگذشتگان به جمع بندی تفکرات مان کمک میکند.برخلاف معماری امروز شمال که ملغمه ای است ازآهن،بتن وانسان های متکبری که به غلط آن رامعماری پایدارنامیده اند.باید به این حقیقت آگاه باشیم که حفظ طبیعت بسیار مهم تر ازساخت وساز وطراحی وخیابان سازی وخرید وفروش است.گویا معماران نتوانسته اندروح جستجوگرانسان هاراآزاد سازد.آنها فقط ساخته اندومسیر این ساخت وسازهارو به ناخوشی دارد.به تصورمعماری ابزاری است برای رهائی ازمحیط وهمین باعث شده تقاضابرای ساختن روبه صعودباشد.درحالی که این امرباطبیعت این منطقه تناقض دارد.

پروژه های معماری درجهت خدمت رسانی به انسان هاطرح ریزی شده اندبدون اینکه احترامی به سبک های معماری قائل باشنداین سازنده گان هستندکه به محیط وسایرین ظلم میکنند.

ساختن محیط بدون احترام به آن دردنیای امروز ازنظرفرهنگی،اجتماعی واقتصادی بی مفهوم است.آب وهوای شمال ایران یک نمونه بی نظیراست.چطورمی توان این میراث ارزشمندراحفظ کرد؟

ارتباط این ساختمان های مدرن که به سرعت از زمین سربر می آورندبامحیط چیست؟

جغرافیای محل وآب وهوا،دلیل خوبی برای تحکیم احساس عمیق درکنار هم بودن وتشدیدروابط اجتماعی هستند.لبخند های ناخودآگاه با دیدن باغ ها،گل ها ودرختان پالایش می یابندوسبزی درختان انعکاس طلائی می یابد.درست درهمین لحظه احساس حرکت وسکون آشکارمی شود.وتصاویربعدی می آیند.

شایدآنچه امروز از ازمیراث معماری بومی برایمان قابل استفاده است یاباشدهمان آزادی درفضاسازی مجموعه هاواحجام ساختمانی،گوشودگی سیال بدون فضااستفاده ازجریان طبیعی وکوران هوادرداخل بنا وترکیب فضاهای نیمه بازوبسته بایکدیگربرای تلفیق هرچه بیشترزندگی باطبیعت است.

خاک.آب.نسیم وآفتاب…،

همه آمده اند

نیاکانم!

• بیان مسئله

باتوجه به افزایش روزافزون مشکلات جسمی وروحی درزندگی شهرنشینی بلاخص درشهرهای بزرگ،بیش ازپیش گسیل موجی ازمردم تشنه طبیعت وآرامش دیده می شود.که به طبع ازاین نیازمی توان به عنوان یک فرصت استفاده کرد.وباارائه خدمات رفاهی چون هتل ها،مجموعه های توریستی واقامتی وغیره نه تنهابه مسائل اقتصادی پرداخت بلکه به معرفی فرهنگ وسنت هاوطبیعت منطقه اندیشید.

باتوجه به میزان روزهای فراغت وامکان استفاده ازوسائل رفت وآمدسریع ،سواحل دریای خزر وحاشیه کوه هامعمولابا انبوه مسافران روبه روبوده وبه دلیل اینکه این منطقه امکانات کافی ومناسبی برای پذیرائی ازاین مسافران راندارد،بنابراین وجود مراکزاین چنین منطبق بامعماری بومی،میراث وفرهنگ پرافتخاروباشکوه گذشته که تنهادردیوار،خشت وگل خلاصه نمی گردد،بلکه مهمترازهمه روح نهفته دربناها،محوطه وارزش هائی چون فروتنی،ساده گی،ابتکار،خلاقیت،تجربه،تفکر،اندیشه،هندسه،هنر،دانش،تخصص نهفته دراین فضاهاست احساس می شود.که به اتکاءریشه هایی چون جغرافیا،اقتصادومعماری می توان گفت:شهر ها زائیده اندیشه وفرهنگ انسانها در راستای پاسخ به نیاز های زندگی شهرنشینی آنها هستند.وتمام آنچه که تحت میراث فرهنگی می شناسیم نشانه ای ازهویت مامی باشد.(ضمنادراین راه باید حدالامکان محل اسکان توریست به گونه ای طراحی گرددتاحداکثر قابلیت های وحفظ شیوه هاسنتی،زیست محیطی ومحافظت ازفرهنگ گذشته وتقویت روابط وتعاملات اجتماعی رابه

فهرست

بیان مسئله و رویکرد تحقیق……………………………………………………………………………………………………….. 1

اهمیت و ضرورت موضوع ……………………………………………………………………………………………………………. 2

اهداف ………………………………………………………………………………………………………………………………………. 3

پیشینه موضوع …………………………………………………………………………………………………………………………. 3

روش تحقیق …………………………………………………………………………………………………………………………….. 6

فصل اول : ادبیات تحقیق………………………………………………………………………………………………………… 7

1-1واژه شناسی توریسم……………………………………………………………………………………………………………… 8

1- 2 تعریف توریسم …………………………………………………………………………………………………………………. 8

1-3 اهمیت توریسم ………………………………………………………………………………………………………………….. 10

1-4 اهداف توریسم …………………………………………………………………………………………………………………… 10

1-5 مکاتب توریسم……………………………………………………………………………………………………………………. 11

1-6 کارکرد توریسم…………………………………………………………………………………………………………………… 12

1-7 توریسم در بستر تاریخ ……………………………………………………………………………………………………….. 15

1-7-1تحولات تاریخی توریسم…………………………………………………………………………………………… 15

1-7-2 نقش جاده ی ابریشم در رونق توریسم……………………………………………………………………….. 15

1-8 آثار و ابعاد توریسم …………………………………………………………………………………………………………….. 16

1-8-1 آثار فرهنگی توریسم………………………………………………………………………………………………… 16

1-8-2  توریسم و ارزش های زیست محیطی ……………………………………………………………………… 16

1-8-2-1 آلودگی های زیست محیطی………………………………………………………………………….. 17

1-8-2-2  تقلیل منابع طبیعی…………………………………………………………………………………….. 17

1-8-2-3 نتایج فیزیکی سفرهای گردشگری………………………………………………………………….. 18

1-8-3 آثار اجتماعی توریسم……………………………………………………………………………………………. 19

1-8-4 آثار اقتصادی توریسم……………………………………………………………………………………………. 21

1-8-5 ابعاد سیاسی توریسم……………………………………………………………………………………………. 22

1-9 اکوتوریسم، تعاریف و مفاهیم………………………………………………………………………………………………… 23

1-9-1 مقدمه………………………………………………………………………………………………………………….. 23

1-9-2 مفاهیم، تعاریف و مصادیق اکوتوریسم……………………………………………………………………… 24

فهرست

بیان مسئله و رویکرد تحقیق……………………………………………………………………………………………………….. 1

اهمیت و ضرورت موضوع ……………………………………………………………………………………………………………. 2

اهداف ………………………………………………………………………………………………………………………………………. 3

پیشینه موضوع …………………………………………………………………………………………………………………………. 3

روش تحقیق …………………………………………………………………………………………………………………………….. 6

فصل اول : ادبیات تحقیق………………………………………………………………………………………………………… 7

1-1واژه شناسی توریسم……………………………………………………………………………………………………………… 8

1- 2 تعریف توریسم …………………………………………………………………………………………………………………. 8

1-3 اهمیت توریسم ………………………………………………………………………………………………………………….. 10

1-4 اهداف توریسم …………………………………………………………………………………………………………………… 10

1-5 مکاتب توریسم……………………………………………………………………………………………………………………. 11

1-6 کارکرد توریسم…………………………………………………………………………………………………………………… 12

1-7 توریسم در بستر تاریخ ……………………………………………………………………………………………………….. 15

1-7-1تحولات تاریخی توریسم…………………………………………………………………………………………… 15

1-7-2 نقش جاده ی ابریشم در رونق توریسم……………………………………………………………………….. 15

1-8 آثار و ابعاد توریسم …………………………………………………………………………………………………………….. 16

1-8-1 آثار فرهنگی توریسم………………………………………………………………………………………………… 16

1-8-2  توریسم و ارزش های زیست محیطی ……………………………………………………………………… 16

1-8-2-1 آلودگی های زیست محیطی………………………………………………………………………….. 17

1-8-2-2  تقلیل منابع طبیعی…………………………………………………………………………………….. 17

1-8-2-3 نتایج فیزیکی سفرهای گردشگری………………………………………………………………….. 18

1-8-3 آثار اجتماعی توریسم……………………………………………………………………………………………. 19

1-8-4 آثار اقتصادی توریسم……………………………………………………………………………………………. 21

1-8-5 ابعاد سیاسی توریسم……………………………………………………………………………………………. 22

1-9 اکوتوریسم، تعاریف و مفاهیم………………………………………………………………………………………………… 23

1-9-1 مقدمه………………………………………………………………………………………………………………….. 23

1-9-2 مفاهیم، تعاریف و مصادیق اکوتوریسم……………………………………………………………………… 24

1-10 اهمیت اکوتوریسم ……………………………………………………………………………………………………………. 27

1-11 اهداف اساسی اکوتوریسم و ویژگی های آن ………………………………………………………………………… 27

1-12 اصول اکوتوریسم ……………………………………………………………………………………………………………… 28

1-13فرصت ها و تهدیدهای اکوتوریسم ………………………………………………………………………………………. 30

1-13-1 فرصت های بالقوه اکوتوریسم……………………………………………………………………………….. 30

1-13-2 تهدید های بالقوه اکوتوریسم………………………………………………………………………………… 38

1-14ویژگی اکوتوریست ها و انواع آن …………………………………………………………………………………………. 40

1-15پایداری محیطی و توسعه پایدار ………………………………………………………………………………………… 42

1-15-1 معماری پایدار …………………………………………………………………………………………………… 42

1-15-2 طراحی پایدار ………………………………………………………………………………………………………. 43

1-15-3 اصول اولیه طراحی پایدار ………………………………………………………………………………………. 44

1-15-3-1 درک محیط …………………………………………………………………………………………………… 44

1-15-3-2  ارتباط با طبیعت………………………………………………………………………………… 44

1-15-3-3  درک تأثیرات محیطی …………………………………………………………………………….. 44

1-15-3-4 روند مشارکتی طراحی ……………………………………………………………………………….. 44

1-15-3-5 درک مردم ………………………………………………………………………………………………….. 45

1-16 دو نمونه از فناوری های معماری پایدار ……………………………………………………………………………… 45

1-16-1 فناوری دیوار سبز Green Wall/ ……………………………………………………………………….. 45

1-16-2 سیستم پانل های شبکه ای مدولار ………………………………………………………………………… 47

1-16-3  سیستم های کابلی و شبکه توری سیمی ………………………………………………………………. 47

1-16-4 دیوار زنده Living Wall / …………………………………………………………………………………. 50

1-16-5 دیوار زنده ی غیرفعال Passive Living Wall/ …………………………………………………. 51

1-16-6 دیوار زنده ی فعال Active Living Wall/ ………………………………………………………… 53

1-16-7 دیوار گیاهی پاتریک بلان Mur Vegetal/ ……………………………………………………………. 54

1-16-8 دیوارهای سبز محوطه سازی Landscape Walls ………………………………………………… 55

1-16-9 جمع آوری آب باران از پشت بام ها (سطوح عایق آماده) ……………………………………………… 55

1-17 اکوتوریسم پایدار………………………………………………………………………………………………………………. 58

1-18 برنامه های محوری برای توسعه پایدار اکوتوریسم ……………………………………………………………….. 60

1-19 الگوی اکوتوریسم پایدار ……………………………………………………………………………………………………. 60

1-20 نگاهی به صنعت اکوتوریسم در ایران………………………………………………………………………………….. 61

1-20-1 مقدمه ………………………………………………………………………………………………………………….. 61

1-20-2 جاذبه های مختلف گردشگری و اکوتوریسم در ایران……………………………………………………. 64

1-20-3 جاذبه های اکوتوریستی ایران…………………………………………………………………………………….. 67

1-20-4 چالش های اکوتوریسم در ایران………………………………………………………………………………….. 72

1-20-5 فرصت های توسعه اکوتوریسم در ایران ………………………………………………………………………. 73

فصل دوم: تفریح و بررسی فضای اقامتی…………………………………………………………………………………. 75

2-1 تعریف تفریح………………………………………………………………………………………………………………………… 76

2-2 فضاهای اقامتی……………………………………………………………………………………………………………………… 76

2-3 نمونه های موردی……………………………………………………………………………………………………………… 77

2-3 -1 شهرك توریستی و تفریحی نمك آبرود…………………………………………………………………………… 77

2-3-2 مجتمع ساحلی مارینای دبی ……………………………………………………………………………………….. 78

2-3-3 مرکز فرهنگی ژان ماری تیجیبائو …………………………………………………………………………………. 80

2-3-4 مرکز جی پل گتی لس آنجلس کالیفرنیا ……………………………………………………………………… 89

2-4 بررسی اصول معماری پایدار در نمونه هایی از مجموعه های تفریحی توریستی ………………………… 93

فصل سوم: شرایط اقلیمی………………………………………………………………………………………………………… 96

3-1 ویژگی های محیطی، جغرافیایی و اقلیمی مازندران………………………………………………………………… 97

3-2 ویژگی های معماری مازندران………………………………………………………………………………………………. 97

3-3راهکار ها و ترفند های کالبدی………………………………………………………………………………………………. 102

3-4موقعیت جغرافیایی طرح………………………………………………………………………………………………………. 104

3-5ساختار زمین شناسی…………………………………………………………………………………………………………… 107

3-6 توپوگرافی و شیب……………………………………………………………………………………………………………….. 107

3-7 باد…………………………………………………………………………………………………………………………………….. 108

3-8 سکانس بندی…………………………………………………………………………………………………………………….. 108

3-9برداشت و بررسی نقش محدوده مورد مطالعه در سطح شهر و رشد کیفیت آن…………………………… 108

3-10مطالعه و بررسی نقش سازمان ها و نهادها و بودجه سالانه عمرانی آنها…………………………………… 109

3-11برداشت و مطالعه و بررسی کاربری زمین و بررسی کیفی آن………………………………………………….. 110

3-11-1 برداشت، مطالعه و بررسی کاربری زمین……………………………………………………………………… 110

3-11-2بررسی کیفی کاربری های حاشیه رودخانه تجن در رابطه با اقشار استفاده کننده……………… 111

3-12شناخت معضلات زیست محیطی اطراف رودخانه تجن …………………………………………………………. 112

3-13مطالعه و بررسی توپوگرافی و شیب ها در محدوده بلافصل…………………………………………………….. 113

3-14بررسی وضعیت جمع آوری آب های سطحی در محدوده بلافصل……………………………………………. 114

3-15 مطالعه و بررسی نقش فضای شهری در تامین حمل و نقل شهری سواره، پیاده و بار………………… 114

3-16بررسی تاثیر کاربری های سفر ساز سواره بر روی شبکه حمل و نقل………………………………………… 115

3-17 بررسی مسیرها و میزان نحوه حضور پیاده در محدوده مورد طراحی ……………………………………… 115

3-17-1دسترسی پیاده به حاشیه رودخانه……………………………………………………………………………… 118

3-18 مطالعه و بررسی پارکینگ در محدوده مورد نظر…………………………………………………………………. 118

3-19شناسایی و بررسی نقاط و قلمروها………………………………………………………………………………………. 119

3-20 شناسایی و تعیین حوزه های بصری در منطقه فراگیر…………………………………………………………… 121

3-21 تاثیر تجمع روزانه اقشار بر محدوده مورد مطالعه………………………………………………………………….. 123

3-22مطالعه میزان قابلیت استفاده از فضا برای گروههای مختلف اجتماعی / سنی…………………………… 124

3-23مطالعه و بررسی استعداد محدوده مورد مطالعه برای رشد انواع فعالیت ها………………………………. 124

3-24 مطالعه و بررسی مشکلات اجتماعی موجود در محل، نوع، میزان و مکانیزم آن………………………… 125

3-25مطالعه و بررسی رژیم نزولات جوی، سیلاب و دبی آب رودخانه تجن……………………………………… 125

3-25-1 سد شهید رجایی……………………………………………………………………………………………………. 126

3-25-2 سد انحرافی و شبکه آبیاری و زهکشی رودخانه تجن …………………………………………………. 126

3-26 کیفیت مبلمان شهری………………………………………………………………………………………………………. 126

3-27 مطالعه و بررسی پوشش گیاهی و طبقه بندی گونه های گیاهی موجود ………………………………… 129

3-28 مطالعه و بررسی نوع و نحوه استفاده از امکانات حاشیه رودخانه تجن…………………………………….. 130

3-29 مطالعه و بررسی راهکارهای توسعه زیست محیطی برای رودخانه تجن ساری…………………………. 131

فصل چهار: برنامه ریزی فیزیكی و روند طراحی…………………………………………………………………………. 136

4-1 مقدمه …………………………………………………………………………………………………………………………………. 137

4-2 برنامه ریزی فیزیكی …………………………………………………………………………………………………………….. 137

4-3 معرفی حوزه‌ها ……………………………………………………………………………………………………………………… 138

4-3-1  پاركینگ…………………………………………………………………………………………………………………… 138

4-3-2 اقامتگاه (هتل) ……………………………………………………………………………………………………………. 138

4-3-3 رستوران …………………………………………………………………………………………………………………….. 147

4-3-4 اداری …………………………………………………………………………………………………………………………. 148

4-3-5 نتیجه گیری ……………………………………………………………………………………………………………….. 149

4-4 روند طراحی…………………………………………………………………………………………………………………………. 150

4-4-1 مقدمه ………………………………………………………………………………………………………………………… 150

4-4-2 اهداف و عملكردهای پروژه …………………………………………………………………………………………… 150

4-4-3 حوزه فرهنگی ……………………………………………………………………………………………………………… 151

4-4-3-1 كارگاههای صنایع دستی ……………………………………………………………………………………….. 151

4-4-4 حوزه اقامتی و استراحت ………………………………………………………………………………………………… 151

4-4-5 حوزه ورزشی ………………………………………………………………………………………………………………… 152

4-4-6 حوزه تفریحی ………………………………………………………………………………………………………………. 152

4-4-7 حوزه اداری ………………………………………………………………………………………………………………… 152

4-5 ایده‌های طراحی …………………………………………………………………………………………………………………… 153

4-5-1 ایده‌های كلی ……………………………………………………………………………………………………………. 153

4-5-2 منابع و جاذبه‌های طبیعی ……………………………………………………………………………………………. 153

4-5-3 منابع و جاذبه‌های اجتماعی و فرهنگی و تاریخی …………………………………………………………….. 153

4-5-4 طراحی فضای سبز ………………………………………………………………………………………………………. 154

4-5-5 پیش‌بینی‌های طرح برای حفظ اكوسیستم منطقه ……………………………………………………………. 154

فصل پنجم: سازه……………………………………………………………………………………………………….. 155

5-1 سازه …………………………………………………………………………………………………………………. 156

5-2 تاسیسات …………………………………………………………………………………………………… 156

5-2-1 سیستم تهویه یكپارچه با كانال …………………………………………………………………………………… 157

5-2-2 سیستم تهویه یكپارچه فن كوئلی ………………………………………………………………………………… 157

5-2-3 سیستم چیلر مركزی با فن كوئل آبی …………………………………………………………………………… 158

5-2-4 سیستم چیلر مركزی با هواساز و كانال …………………………………………………………………………. 158

فصل ششم : مدارک طراحی ……………………………………………………………………………………. 160

منابع……………………………………………………………………………………………………………… 170

مقدمه

بیان مسئله و رویکرد تحقیق

رشد و توسعه روز افزون شهرنشینی با گسترش کالبدی شهرها رابطه مستقیم دارد.توسعه فیزیکی شهرها دوری از طبیعت و قطع رابطه انسان با محیط زیست طبیعی باعث شده است در سال های اخیر شیوه زندگی،نوع تفریحات و نیازهای اجتماعی مردم تغییر قابل توجهی کند.بنابراین،شناسایی مکان های زیست محیطی و طبیعی نزدیک مناطق شهری با هدف ایجاد فضاهای تفریحی که بتوان همه مردم در هر سن و طبقه ای از پارک و فضاهای تفریحی استفاده کنند،ضرورت دارد.

از اواسط دهه 1980 ، طبیعت گردی ستون اصلی کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه را تشکیل میدهد.(فنل،1385) به همین دلیل سال 2002 میلادی به سال بین المللی اکوتوریسم معرفی گردیده است

 

1-10 اهمیت اکوتوریسم ……………………………………………………………………………………………………………. 27

1-11 اهداف اساسی اکوتوریسم و ویژگی های آن ………………………………………………………………………… 27

1-12 اصول اکوتوریسم ……………………………………………………………………………………………………………… 28

1-13فرصت ها و تهدیدهای اکوتوریسم ………………………………………………………………………………………. 30

1-13-1 فرصت های بالقوه اکوتوریسم……………………………………………………………………………….. 30

1-13-2 تهدید های بالقوه اکوتوریسم………………………………………………………………………………… 38

1-14ویژگی اکوتوریست ها و انواع آن …………………………………………………………………………………………. 40

1-15پایداری محیطی و توسعه پایدار ………………………………………………………………………………………… 42

1-15-1 معماری پایدار …………………………………………………………………………………………………… 42

1-15-2 طراحی پایدار ………………………………………………………………………………………………………. 43

1-15-3 اصول اولیه طراحی پایدار ………………………………………………………………………………………. 44

1-15-3-1 درک محیط …………………………………………………………………………………………………… 44

1-15-3-2  ارتباط با طبیعت………………………………………………………………………………… 44

1-15-3-3  درک تأثیرات محیطی …………………………………………………………………………….. 44

1-15-3-4 روند مشارکتی طراحی ……………………………………………………………………………….. 44

1-15-3-5 درک مردم ………………………………………………………………………………………………….. 45

1-16 دو نمونه از فناوری های معماری پایدار ……………………………………………………………………………… 45

1-16-1 فناوری دیوار سبز Green Wall/ ……………………………………………………………………….. 45

1-16-2 سیستم پانل های شبکه ای مدولار ………………………………………………………………………… 47

1-16-3  سیستم های کابلی و شبکه توری سیمی ………………………………………………………………. 47

1-16-4 دیوار زنده Living Wall / …………………………………………………………………………………. 50

1-16-5 دیوار زنده ی غیرفعال Passive Living Wall/ …………………………………………………. 51

1-16-6 دیوار زنده ی فعال Active Living Wall/ ………………………………………………………… 53

1-16-7 دیوار گیاهی پاتریک بلان Mur Vegetal/ ……………………………………………………………. 54

1-16-8 دیوارهای سبز محوطه سازی Landscape Walls ………………………………………………… 55

1-16-9 جمع آوری آب باران از پشت بام ها (سطوح عایق آماده) ……………………………………………… 55

1-17 اکوتوریسم پایدار………………………………………………………………………………………………………………. 58

1-18 برنامه های محوری برای توسعه پایدار اکوتوریسم ……………………………………………………………….. 60

این مطلب را هم بخوانید :

1-19 الگوی اکوتوریسم پایدار ……………………………………………………………………………………………………. 60

1-20 نگاهی به صنعت اکوتوریسم در ایران………………………………………………………………………………….. 61

1-20-1 مقدمه ………………………………………………………………………………………………………………….. 61

1-20-2 جاذبه های مختلف گردشگری و اکوتوریسم در ایران……………………………………………………. 64

1-20-3 جاذبه های اکوتوریستی ایران…………………………………………………………………………………….. 67

1-20-4 چالش های اکوتوریسم در ایران………………………………………………………………………………….. 72

1-20-5 فرصت های توسعه اکوتوریسم در ایران ………………………………………………………………………. 73

فصل دوم: تفریح و بررسی فضای اقامتی…………………………………………………………………………………. 75

2-1 تعریف تفریح………………………………………………………………………………………………………………………… 76

2-2 فضاهای اقامتی……………………………………………………………………………………………………………………… 76

2-3 نمونه های موردی……………………………………………………………………………………………………………… 77

2-3 -1 شهرك توریستی و تفریحی نمك آبرود…………………………………………………………………………… 77

2-3-2 مجتمع ساحلی مارینای دبی ……………………………………………………………………………………….. 78

2-3-3 مرکز فرهنگی ژان ماری تیجیبائو …………………………………………………………………………………. 80

2-3-4 مرکز جی پل گتی لس آنجلس کالیفرنیا ……………………………………………………………………… 89

2-4 بررسی اصول معماری پایدار در نمونه هایی از مجموعه های تفریحی توریستی ………………………… 93

فصل سوم: شرایط اقلیمی………………………………………………………………………………………………………… 96

3-1 ویژگی های محیطی، جغرافیایی و اقلیمی مازندران………………………………………………………………… 97

3-2 ویژگی های معماری مازندران………………………………………………………………………………………………. 97

3-3راهکار ها و ترفند های کالبدی………………………………………………………………………………………………. 102

3-4موقعیت جغرافیایی طرح………………………………………………………………………………………………………. 104

3-5ساختار زمین شناسی…………………………………………………………………………………………………………… 107

3-6 توپوگرافی و شیب……………………………………………………………………………………………………………….. 107

3-7 باد…………………………………………………………………………………………………………………………………….. 108

3-8 سکانس بندی…………………………………………………………………………………………………………………….. 108

3-9برداشت و بررسی نقش محدوده مورد مطالعه در سطح شهر و رشد کیفیت آن…………………………… 108

3-10مطالعه و بررسی نقش سازمان ها و نهادها و بودجه سالانه عمرانی آنها…………………………………… 109

3-11برداشت و مطالعه و بررسی کاربری زمین و بررسی کیفی آن………………………………………………….. 110

3-11-1 برداشت، مطالعه و بررسی کاربری زمین……………………………………………………………………… 110

3-11-2بررسی کیفی کاربری های حاشیه رودخانه تجن در رابطه با اقشار استفاده کننده……………… 111

3-12شناخت معضلات زیست محیطی اطراف رودخانه تجن …………………………………………………………. 112

3-13مطالعه و بررسی توپوگرافی و شیب ها در محدوده بلافصل…………………………………………………….. 113

3-14بررسی وضعیت جمع آوری آب های سطحی در محدوده بلافصل……………………………………………. 114

3-15 مطالعه و بررسی نقش فضای شهری در تامین حمل و نقل شهری سواره، پیاده و بار………………… 114

3-16بررسی تاثیر کاربری های سفر ساز سواره بر روی شبکه حمل و نقل………………………………………… 115

3-17 بررسی مسیرها و میزان نحوه حضور پیاده در محدوده مورد طراحی ……………………………………… 115

3-17-1دسترسی پیاده به حاشیه رودخانه……………………………………………………………………………… 118

3-18 مطالعه و بررسی پارکینگ در محدوده مورد نظر…………………………………………………………………. 118

3-19شناسایی و بررسی نقاط و قلمروها………………………………………………………………………………………. 119

3-20 شناسایی و تعیین حوزه های بصری در منطقه فراگیر…………………………………………………………… 121

3-21 تاثیر تجمع روزانه اقشار بر محدوده مورد مطالعه………………………………………………………………….. 123

3-22مطالعه میزان قابلیت استفاده از فضا برای گروههای مختلف اجتماعی / سنی…………………………… 124

3-23مطالعه و بررسی استعداد محدوده مورد مطالعه برای رشد انواع فعالیت ها………………………………. 124

3-24 مطالعه و بررسی مشکلات اجتماعی موجود در محل، نوع، میزان و مکانیزم آن………………………… 125

3-25مطالعه و بررسی رژیم نزولات جوی، سیلاب و دبی آب رودخانه تجن……………………………………… 125

3-25-1 سد شهید رجایی……………………………………………………………………………………………………. 126

3-25-2 سد انحرافی و شبکه آبیاری و زهکشی رودخانه تجن …………………………………………………. 126

3-26 کیفیت مبلمان شهری………………………………………………………………………………………………………. 126

3-27 مطالعه و بررسی پوشش گیاهی و طبقه بندی گونه های گیاهی موجود ………………………………… 129

3-28 مطالعه و بررسی نوع و نحوه استفاده از امکانات حاشیه رودخانه تجن…………………………………….. 130

3-29 مطالعه و بررسی راهکارهای توسعه زیست محیطی برای رودخانه تجن ساری…………………………. 131

فصل چهار: برنامه ریزی فیزیكی و روند طراحی…………………………………………………………………………. 136

4-1 مقدمه …………………………………………………………………………………………………………………………………. 137

4-2 برنامه ریزی فیزیكی …………………………………………………………………………………………………………….. 137

4-3 معرفی حوزه‌ها ……………………………………………………………………………………………………………………… 138

4-3-1  پاركینگ…………………………………………………………………………………………………………………… 138

4-3-2 اقامتگاه (هتل) ……………………………………………………………………………………………………………. 138

4-3-3 رستوران …………………………………………………………………………………………………………………….. 147

4-3-4 اداری …………………………………………………………………………………………………………………………. 148

4-3-5 نتیجه گیری ……………………………………………………………………………………………………………….. 149

4-4 روند طراحی…………………………………………………………………………………………………………………………. 150

4-4-1 مقدمه ………………………………………………………………………………………………………………………… 150

4-4-2 اهداف و عملكردهای پروژه …………………………………………………………………………………………… 150

4-4-3 حوزه فرهنگی ……………………………………………………………………………………………………………… 151

4-4-3-1 كارگاههای صنایع دستی ……………………………………………………………………………………….. 151

4-4-4 حوزه اقامتی و استراحت ………………………………………………………………………………………………… 151

4-4-5 حوزه ورزشی ………………………………………………………………………………………………………………… 152

4-4-6 حوزه تفریحی ………………………………………………………………………………………………………………. 152

4-4-7 حوزه اداری ………………………………………………………………………………………………………………… 152

4-5 ایده‌های طراحی …………………………………………………………………………………………………………………… 153

4-5-1 ایده‌های كلی ……………………………………………………………………………………………………………. 153

4-5-2 منابع و جاذبه‌های طبیعی ……………………………………………………………………………………………. 153

4-5-3 منابع و جاذبه‌های اجتماعی و فرهنگی و تاریخی …………………………………………………………….. 153

4-5-4 طراحی فضای سبز ………………………………………………………………………………………………………. 154

4-5-5 پیش‌بینی‌های طرح برای حفظ اكوسیستم منطقه ……………………………………………………………. 154

فصل پنجم: سازه……………………………………………………………………………………………………….. 155

5-1 سازه …………………………………………………………………………………………………………………. 156

5-2 تاسیسات …………………………………………………………………………………………………… 156

5-2-1 سیستم تهویه یكپارچه با كانال …………………………………………………………………………………… 157

5-2-2 سیستم تهویه یكپارچه فن كوئلی ………………………………………………………………………………… 157

5-2-3 سیستم چیلر مركزی با فن كوئل آبی …………………………………………………………………………… 158

5-2-4 سیستم چیلر مركزی با هواساز و كانال …………………………………………………………………………. 158

فصل ششم : مدارک طراحی ……………………………………………………………………………………. 160

منابع……………………………………………………………………………………………………………… 170

مقدمه

بیان مسئله و رویکرد تحقیق

رشد و توسعه روز افزون شهرنشینی با گسترش کالبدی شهرها رابطه مستقیم دارد.توسعه فیزیکی شهرها دوری از طبیعت و قطع رابطه انسان با محیط زیست طبیعی باعث شده است در سال های اخیر شیوه زندگی،نوع تفریحات و نیازهای اجتماعی مردم تغییر قابل توجهی کند.بنابراین،شناسایی مکان های زیست محیطی و طبیعی نزدیک مناطق شهری با هدف ایجاد فضاهای تفریحی که بتوان همه مردم در هر سن و طبقه ای از پارک و فضاهای تفریحی استفاده کنند،ضرورت دارد.

از اواسط دهه 1980 ، طبیعت گردی ستون اصلی کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه را تشکیل میدهد.(فنل،1385) به همین دلیل سال 2002 میلادی به سال بین المللی اکوتوریسم معرفی گردیده است