فصل اول: کلیات تحقیق………………………………….. 1

. 1-1 مقدمه………………………………….. 2

1-2

عناوین…………………………………. 4

1-3 بیان مسئله………………………………….. 4

1-4 فرضیات پژوهشی…………………………………. 4

1-5 پیشینه پژوهشی…………………………………. 5

1-6 سئوال های پژوهشی…………………………………. 5

1-7 اهداف پژوهش و ضرورت………………………………….. 5

فصل دوم : عشق و آیین مهر…………………. 7

2-1 مهر……………………………………..8

2-2

فلسفه عشق و محبت ازدید سهروردی……………. 11

2-3

ادیان باستان)آیین مهر(…………………………………….18

فصل سوم :نمادهایمهری…………………….. 21

3-1

نگارگری………………………………… 22

3-2

نور……………………………………. 23

33_

فرش بافی دردوره قاجار……………………. 24

3-4 نماد…………………………………….25

3-5 اسطوره…………………………………..25

3-6

نشانه شناسی………………………………….. 26

3-7 نمادهای مهری…………………………………… 27

3-7-1 زن…………………………………….. 27

 

3-7-2 نور و آتش……………………………………..28

3-7-3 آتش……………………………………..32

3-7-4 ماه……………………………………. 33

3-7-5 خورشید…………………………………..33

3-7-6 آب…………………………………….. 36

3-7-7 کوه……………………………………..37

3-7-7-1

نسبت کوه باآب و باران……………………. 33

3-7-8 آسمان………………………………….. 33

3-7-3 فرشته………………………………….. 41

3-7-11 پرندگان………………………………….43

3-7-11

نگاره کله مرغی و مرغی……………………..44

3-7-12 کلاغ……………………………………..44

3-7-13 سیمرغ………………………………….. 45

3-7-14 سگ…………………………………….. 48

3-7-15 کبوتر………………………………….. 43

3-7-16 درختان…………………………………. 43

3-7-16-1

درخت و آیین ها…………………………………….. 43

3-7-16-2

درخت حیات ودرخت معرفت……………………. 51

3-7-16-3

درخت طوبی………………………………. 51

3-7-16-4

چنار مقدس………………………………..51

3-7-16-5 انار…………………………………….53

3-7-16-6 انگور………………………………….. 55

این مطلب را هم بخوانید :

3-7-16-7 بید……………………………………. 55

3-7-16-8

سرو و بته………………………………. 56

3-7-17 گل…………………………………….. 53

3-7-17-1 گلدرخت…………………………………. 53

3-7-17-2

گل سرخ(گل فرنگ)…………………………..61

3-7-17-3

گل نیلوفرآبی……………………………..61

3-7-17-4

گل هشت پر………………………………. 62

3-7-18 حیوانات………………………………….64

3-7-18-1

بز و قوچ……………………………….. 64

3-7-18-2

گاو …………………………………… 66

3-18-3 شیر……………………………………. 67

3-7-13 اژدها……………………………………63

3-7-21

نقوش هندسی……………………………… 71

3-7-21 ترنج…………………………………… 73

3-7-22 ستاره………………………………….. 74

3-7-23 اسلیمی…………………………………. 76

فصل چهارم:

تجزیه و تحلیل و نتیجه گیری………………. 76

4-1

زن…………………………………….. 81

4-2

آتش و نور………………………………. 82

4-3

آسمان………………………………….. 84

4-4

ماه و خورشید……………………………. 85

4-5

آب…………………………………….. 87

4-6

کوه……………………………………. 88

4-7

فرشته………………………………….. 83

4-8

پرنده و مرغ…………………………….. 31

4-3

کلاغ……………………………………. 32

4-11

سیمرغ………………………………….. 33

4-11 سگ…………………………………….. 35

4-12

کبوتر………………………………….. 36

4-13 چنار…………………………………… 37

4-14 سرو……………………………………. 38

4-15

بته …………………………………… 33

4-16

انار………………………………….. 111

4-17

انگور…………………………………. 111

4-18

بید…………………………………… 112

4-13

گل سرخ………………………………….113

4-21

گل نیلوفر……………………………… 114

4-21

گلدرخت سه شاخه…………………………. 115

4-22

بز……………………………………. 116

4-23 گاو…………………………………….117

4-24

شیر…………………………………… 118

4-25

شتر…………………………………… 113

4-26

ترنج………………………………….. 111

4-27

ستاره…………………………………. 111

4-28 اسلیمی………………………………….112

نتیجه گیری…………………………….. 114

جداول…………………………………. 118

فصل پنجم………………………………. 125

5-1

مقدمه…………………………………. 126

5-2

مراحل کار……………………………… 126

5-2-1 فیلمنامه………………………………. 126

5-2-2 دکوپاژواستوریبورد………………………. 127

5-2-3

استوری ریل…………………………….. 128

5-2-4

پینت…………………………………. 128

5-2-5 انیمیت………………………………… 123

5-2-6

موسیقی……………………………….. 123

5-2-7 تدوین…………………………………. 123

فهرست منابع فارسی………………………. 131

فهرست منابع لاتین……………………….. 135

 

 

1-1مقدمه:

مهر در پستوی خانه های گلی در میان بافته های زنان طبیعت نشین و در میان نجواهای پرمحبت ونوس ها و لالایی های مادرانه قرن هاست که حضور یافته است. ناگفته آشکار است آن چه این چنین ما را در خود گرفتار کرده که هر چه یافته ایم بی ستایشی و مهری انسان را کمال نمی دهد و گوهری در وجود انسانی نهاده شده که میل به شیفتگی و شیدایی دارد.

مهر و نقش رنگ به رنگش در همه دوران ها و در همه عصرها به شکل های متفاوت رخ نموده است که این میل به عشق انسان های خالقشان را در همه لایه ها نشان داده است. شیدایی انسان ها همیشه وجود داشته و هر کسی ستایشگر و دل باخته ی چیزی یا شیء ،رنگی ، خلقی، انسانی و بازتابی شده است.

در ایران باستان نیز مردمان این مهم را در خود داشته و پرورانده اند که این میل با پیدایش آیین مهر و مهرپرستی بنیانی گرفته و در سرتاسر دنیای باستان ریشه دواند، چرا که در بین همه انسان ها شوریدگی مشترک بوده است و به همین دلیل این آیین در همه تمدن ها و فرهنگ ها رسوخ کرد و ایران باستان به عنوان منشاء و موطن این آیین خود بیشتر از هر فرهنگی آن را مورد استفاده قرار داد و درهمه زندگی مردمش در معماری ها، بافته ها ،اسطوره ها و قصه ها.آداب سنن رسوخ کرد، ردپای نفوذ این تفکر و نگرش را در همه هنرها نیزمی توان دید که دراین پژوهش از بین خیل بسیارهنرهای ایرانی ، نگارگری و فرش به عنوان دو وادی ای که خواه ناخواه با ذهن طراح و بافنده شان شکل گرفته اند مورد بررسی قرار داده شده است. هنرمندان خالق این آثار بر اساس شرایط زمانی در عصرهای طلایی خویش، شاهکارهایی را خلق کرده اند، که در این پژوهش، فرش قاجاری بخاطر فراوانی نمونه بافته ها و فرش ها و نگارگری صفویه برای برخورداری از بهترین شاهکارهای نگارگری با هم قیاس و تطبیق داده شده اند و همچنین در این پژوهش ازنظریات متفکر و فیلسوف ایرانی شیخ شهاب الدین سهروردی بهره گرفته شده است چرا که از طرفی در بر دارنده فرهنگ و اسطوره و آیین های باستانی و آیین مهر در ابعاد و سطوح مختلف است که هر انسانی را به مقتضای دریافت خویش در این دغدغه همیشگی آگاهی می دهد.و همچنین درتحلیل و زیبایی شناختی نقوش و تفکر خالق نقوش این هنرها و تاثیرپذیری آن ها مورد رجوع، قرارگرفته است.

نقش و رنگ هنرمندان چه به صورت بداهه و عامی توسط هنرمندان بدوی شکل گرفته شده باشد چه از ذهن طراحان مکتب دیده درباری، ریشه درقلب و ذهن طراحان داشته و نشان می دهد که گمشده ی انسان در همه دوران ها چطور در همه زندگی شان تافته و بافته می شده است.

گر برکنم دل از تو و بردارم از تو مهر

این مهر بر که افکنم این دل کجا برم

همان طور که حافظ شیرازی بیان می دارد نیاز انسان به مهر ورزیدن با تجلیات گوناگون انسانی و طبیعت و…همراه بوده است؛ چه ازلی و چه مجازی، چه خورشید باشد چه معشوقه ای طره برپیشان…

مرا مهر سیه چشمان ز سربیرون نخواهد شد

قضای آسمان این است و دگرگون نخواهد شد

حال با دیدن این نقوش مهری پر مهر در این هنرها برآنیم تا چشم اندازی از آنچه همیشه همگان درطلبش بوده اند و پیوند این نقوش و داستان پردازانشان را در دورانی درخشان بررسی کنیم.

این همه نقش نگارین که نمود….

2-1 عنوان:

بررسی تطبیقی نماد های مهر در نگارگری دوره صفویه با فر ش های کلاسیک دوره قاجار

3-1 بیان مسئله:

در آغاز با بررسی دو هنر اصیل ایرانی و وجود شباهت نقوش آن ها این مهم به نظر آمد که بین این دو وادی هنر ارتباطی وجود دارد و مشترکات بسیاری از نظر فرمی و مفهومی با یکدیگر دارند که ریشه یابی لایه های زیرین پیوند آن ها به عنوان فاخرترین هنرهای ایرانی در این پژوهش مسأله قرار گرفته است و به دلیل توجه هنرمندان در همه ادوار به مفهوم عشق از این باب به بررسی آن ها پرداخته شده است.

4-1فرضیات پژوهش:

1.نماد های مهر ریشه گرفته از نقوش نگاره ها است (اولین بار در نگاره ها استفاده شده است.)

2.نماد های مهر در دوره قاجار وارد نقوش فرش شده است.

3.طراحان فرش و نگارگران پیوند عمیق با هم داشته یا هر دو یكی بوده اند.

4.نمادهای مهر و آیین های كهن ایران در هنر فرش و نگارگری تأثیر بسیار داشته است.

5.عشق از مضامین اصلی هنر فرش و نگارگری بوده است.

کلیات………………………………………………………………………………………………………………………………..2

1-1:  فرضیه و سئوالات اساسی تحقیق………………………………………………………………………………………………3

1-2:  اهداف تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………………4

1-3: پیشینه تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………………5

فصل دوم:

بررسی ادبیات نظری پژوهش…………………………………………………………………………………………………………….6

2-1: تعریف متادرام (فرادرام)……………………………………………………………………………………………………………6

2-2: تعریف فراداستان………………………………………………………………………………………………………………………9

2-3: فراداستان تاریخ نگارانه…………………………………………………………………………………………………………….14

2-4: مدرنیسم و پست مدرنیسم در فراداستان………………………………………………………………………………..15

2-4-1: مدرنیسم ادبی………………………………………………………………………………………………………………………16

2-4-2: پست مدرنیسم ادبی……………………………………………………………………………………………………………18

فصل سوم:

روش شناسی………………………………………………………………………………………………………..21

3-1: شرح الگوی ارتباطی در روایت و درام………………………………………………………………………………………21

3-1-1: الگوی ارتباط روایی………………………………………………………………………………………………………………21

3-1-2: الگوی ارتباط دراماتیک………………………………………………………………………………………………………..22

3-1-3: نظام های ارتباطی درونی و بیرونی……………………………………………………………………………………..23

3-2: آگاهی متفاوت………………………………………………………………………………………………………………………….24

3-3: تفاوت های ساختاری میان روایت و درام………………………………………………………………………………..24

3-3-1: ساختار های زمان و فضا……………………………………………………………………………………………………..25

3-3-2دیالوگ وگفتار……………………………………………………………………………………………………………………….25

3-3-3: عرضه داشت چند رسانه‌ای…………………………………………………………………………………………………26

3-4: ساختارهای روایی در درام………………………………………………………………………………………………………..26

3-4-1: داستان و طرح……………………………………………………………………………………………………………………..27

3-4-2: انواع نقل روایی…………………………………………………………………………………………………………………….28

3-4-3: سطوح طرح دراماتیک…………………………………………………………………………………………………………28

3-4-3-1: نمایش در نمایش……………………………………………………………………………………………………………30

 

3-4-3-2رشته کنش‌های رویایی…………………………………………………………………………………………………….31

3-5: نظرگاه روایی و دراماتیک………………………………………………………………………………………………………..32

3-5-1: نظرگاه در متون روایی………………………………………………………………………………………………………..32

3-5-2: نظرگاه دراماتیک…………………………………………………………………………………………………………………33

3-5-3: سلسله مراتب نظر گاه‌ها……………………………………………………………………………………………………..34

3-6: گفتار دراماتیک………………………………………………………………………………………………………………………..35

3-6-1: عناصر ارتباط روایی بیرون‌کنشی………………………………………………………………………………………..36

3-6-2: عناصر ارتباط روایی درون‌کنشی…………………………………………………………………………………………36

3-6-3: وجوه فراداستانی در نحوه گفتار دراماتیک…………………………………………………………………………37

3-6-4: گفتار مصنوع……………………………………………………………………………………………………………………….39

3-7: گرایش های روایی غیرکلامی…………………………………………………………………………………………………40

3-7-1: طراحی و دستور صحنه به عنوان مجالی برای ارتباط روایی…………………………………………….40

3-8: ملاحظاتی درباره زمان و فضای دراماتیک………………………………………………………………………………41

3-8-1: زمان دراماتیک……………………………………………………………………………………………………………………41

3-8-2:فضای دراماتیک……………………………………………………………………………………………………………………42

3-8-3: ناهماهنگی ساختارهای زمانی……………………………………………………………………………………………43

3-9: زبان و سبک……………………………………………………………………………………………………………………………46

3-9-1: نقیضه پردازی…………………………………………………………………………………………………………………….46

3-9-2: تمهیدات زبانی در بازنمود شخصیت…………………………………………………………………………………47

فصل چهارم:

بررسی یافته های پژوهش…………………………………………………………………………………………………………..53

4-1: تحلیل آثار بهرام بیضایی……………………………………………………………………………………………………..48

4-2 : نمایشنامه مرگ یزدگرد……………………………………………………………………………………………………..48

4-2-1: شرح مختصر داستان………………………………………………………………………………………………………48

4-2-2: بازی در بازی…………………………………………………………………………………………………………………….49

4-2-3: شیوه‌ی بیان روایی…………………………………………………………………………………………………………..51

4-2-4: اقتباس و بازآفرینی واقعیت……………………………………………………………………………………………..52

4-2-5: فراداستان تاریخی……………………………………………………………………………………………………………52

این مطلب را هم بخوانید :

4-3: شب هزار ویکم…………………………………………………………………………………………………………………….54

4-3-1: شرح مختصر داستان………………………………………………………………………………………………………54

4-3-2: بازی در بازی…………………………………………………………………………………………………………………..55

4-3-3: اقتباس، فراداستان تاریخی و نقیضه پردازی………………………………………………………………….57

4-4: پرده خانه……………………………………………………………………………………………………………………………..58

4-4-1: شرح مختصر داستان………………………………………………………………………………………………………58

4-4-2: نمایش در نمایش……………………………………………………………………………………………………………59

4-4-3 : زبان و سبک………………………………………………………………………………………………………………….61

فصل پنجم:

جمع بندی و نتیجه‌گیری…………………………………………………………………………………………………………….63

منابع و مقالات………………………………………………………………………………………………………………………………66

پایان نامه عملی:

نمایش نامه لیلی و ماجد………………………………………………………………………………………………………………77

 

مقدمه:

متادرام اصطلاحی‌ست در تئاتر که به عناصر برسازنده‌ی نمایش که در برخی متون دراماتیک قابل شناسایی است اشاره دارد. در این گونه متون، نویسنده تمهیدات شکل گیری جهان دراماتیک و روایی را یا به صورت مستقیم و یا در دل داستانی متداخل (داستان در داستان) بیان می‌کند. حاصل چنین رویکردی برجسته شدن فاصله میان واقعیت و جهان درام و نیز روابط میان آنهاست. فاصله‌ای که معمولا به هنگام غرق شدن در این جهان، در حین نمایش و همچنین خوانش درام، فراموش می‌شود. در ساخت متون متادراماتیک برخی از تمهیدات روایی نقش عمده‌ای دارند. تمهیدات روایی که رویکرد متادرام را برجسته می‌کند در برخی از مهمترین مقولات روایت شناسی قابل شناسایی است.

 

فصل اول:

کلیات

 از جمله مهمترین تمهیدات شاخص در رویکرد متادرام بازنمایی الگوی بیانگری در متن دراماتیک است.  در همین‌جاست که متون دراماتیک با برخی عناصر و کارکردهای روایت‌شناختی پیوند می‌یابد. متون دراماتیک در بیانگری دارای مقولات مشترکی با متون روایی است و بسیاری از تکنیک‌های متادرام با بکارگیری عناصر روایی صورت می‌گیرد. در اینجاست که متادرام با مفهوم فراداستان ارتباط می‌یابد. فراداستان (تا حد زیادی مشابه با مفهوم متادرام) اصطلاحی‌ست در نظریه ادبی که به متون روایی اطلاق می شود که در آن عناصر و تمهیدات برسازنده جهان روایت، در خود متون مورد تاکید و بازنمایی قرار گرفته باشند.

از این رو ساختارهای روایی برسازنده فراداستان در موارد زیادی قابل انطباق بر متون دراماتیک (در جهت شناسایی تمهیدات ایجاد کننده متادرام در حوزه متن نمایشی) هستند. به این ترتیب می توان از دستاورد های دانش روایت شناسی در تحلیل امر دراماتیک استفاده کرد.

از مهمترین مقولات مشترک میان عناصر دراماتیک و روایی که در این پایان نامه نیز مورد بررسی قرار گرفته می توان به الگوی ارتباطی، ساختارهای زمان و فضا، و نظرگاه  اشاره کرد که در بخش نظری هر یک به تفصیل مورد بررسی قرارگرفته است.

به منظور تبیین ملموس این مقولات فراتر از نظریه صرف، در بخش عملی از کلیه موارد نظری مورد بحث، برای تحلیل سه نمایشنامه از بهرام بیضایی، استفاده شده است. بهرام بیضایی در نگارش متون خود به رویکرد متادراماتیک و فراروایی توجه ویژه‌ای داشته آنچنان که در مصاحبه‌ی مندرج و در بسیاری از مصاحبه‌هایش این استراتژی را بوضوح بیان کرده است. لذا موارد عملی از میان آثار بیضایی که وجه متادراماتیک و فراروایی در آنها  بارز است به عنوان مصادیق مباحث فوق مورد بررسی قرار می گیرند. بیضایی شاخص‌ترین چهره‌ی عرصه‌ی نمایش نامه نویسی معاصر است که تمهیدات فوق الذکر را دستمایه‌ای برای خلق نمایش نامه‌های درخشان خویش قرار داده است.

روند این پژوهش به این شرح است که پس از فصل کلیات، فصل های دوم و سوم به بیان مباحث نظری مقولات متادرام و فراداستان اختصاص دارد. در فصل دوم با عنوان بررسی ادبیات نظری پژوهش به شرح تعاریف متادرام، فراداستان، فراداستان تاریخی و گرایشات مدرنیسم و پست مدرنیسم در این مقولات، و نیز ارتباطی که میان آنها وجود دارد، پرداخته شده است. این امر علاوه بر آشنایی با وجوه ماهوی و نیز شرایط شکل گیری این مفاهیم، مقدمه ایست برای صورتبندی روش شناسی این پژوهش در فصل سوم.

فصل سوم با عنوان روش شناسی به معرفی و تحلیل مقولات مختلف روایی که کارکرد فراداستانی و به طبع آن متادراماتیک دارند، می پردازد. در این فصل سعی شده ابتدا عناصر مشترک درام و روایت

موسیقی قلمرو وسیعی را در بر می گیرد؛ انسان از بدو تولد تا هنگام مرگ و پدید آمدن روز و شب و گردش ایام نوعی نظم و انسجام را مشاهده می کند و از این نظم و ترتیب احساس لذّت می کند. حتی در کارهای روزمرّه، کشاورزی، صنعت و غیره. این ریتم و موسیقی در کلام و معارف الهی در سوره ی مبارکه ی «الرّحمن» آیه ی «فَبِأَیِّ آلَاءِ رَبِّكُمَا تُكَذِّبَانِ» (الرحمن/13) ترجمه: «کدامین نعمتهای خدایتان را انکار می‌کنید؟»(الهی قمشه ای، 1376: 531)  سی و یک بار در طول سوره که 78 آیه می باشد، تکرار شده است. در آیات قرآن صرف نظر از مباحث تفسیری و تأکیدی که گاهی اوقات موجب تنببه و بیداری است، چنان تناسب و لطافتی را پدید می آورد که در مجموع به زیبایی کلام منتهی می گردد.

بنابراین با تأمل در موزونیت کلام، این ارتباط در شعر بسیار محسوس است و با یکدیگر ارتباط تنگاتنگی دارند؛ گویی هر دو (موسیقی و شعر) از یک منبع و سرچشمه ای برخاسته اند. بر این اساس،«همواره، شاعران بزرگ، آگاه و ناآگاه، بزرگ ترین شیفتگان موسیقی بوده اند و شعر خاستگاهی جز به موسیقی رساندنِ زبان ندارد. و یا شعر تجلّی موسیقایی زبان است. تصویر، معنی، بیان، همه و همه جلوه های گوناگون این موسیقی اند، و موسیقی، در این کاربرد، مفهومی گسترده از مفهوم عرفی و معهود خویش دارد.»(شفیعی کدکنی، 1370: 389)

تحقیقات اخیر، تأثیر موسیقی بر روی پدیده های طبیعت و جانداران نشان می دهد که موسیقی عامل اصلی تحرّک و پویایی و مایه ی نشاط می شود و عواطف روحی و احساسات و هیجانات درونی را بر می‌انگیزد. لذا تأثیر موسیقی بر هیچ کس پوشیده نیست حتی بر روی چهارپایان:

«اشتر به شعر عرب در حالت است و طرب                  گر ذوق نیست تو را، کژ طبع جانوری»

(سعدی، 1365: 97)

انتخاب الفاظ و در نظر گرفتن معانی و تعابیر و آهنگ و ریتم، هر کدام در ادای معنی نقش خاصی دارند که مجموعه ی اینها تحت عنوان موسیقی شعر بررسی می گردد. آن چه در موسیقی شعر مطرح است، تمایز و افتراق آن از زبان روزمره و عادی است. از ترکیب صامت ها و مصوت ها ساخت های آوایی و معنایی خاصی به وجود می آید که به آن هجا می گویند و از ترتیب هجاها در کلام و رویارویی آنها با یکدیگر ریتم و آهنگ خاصی شکل می گیرد که به آن نیز وزن می گویند. بنابراین وزن، موسیقی برخاسته از ترکیب صامت و مصوت و به بیان دیگر ترتیب هجاها می باشد که در کلام روزمره از آن خبری نیست و خاص زبان شعر می باشد. از جمله عوامل تمایز دیگر زبان شعری، هماهنگی کلمات مکرر و غیر مکرری است که در پایان هر بخشی از سخن یعنی مصراع یا ابیات می آید و سخن را ظرافت خاصی می بخشد که به آن ردیف و قافیه می‌گویند. در مقدمه ی کتاب غره الکمال امیرخسرو دهلوی نقل شده است: یکی از امتیازات شعر فارسی بر شعر عرب، وجود ردیف می‌باشد که شعر عرب فاقد آن است. (شفیعی کدکنی، 1370: 134) وجود ردیف در شعر موجب غنای موسیقی شعر می گردد و از نظر معانی به تداعی های شاعر کمک می کند. قافیه نیز حالت تکمیل کننده ی وزن شعر را دارد؛ در مقام اهمیت قافیه همین بس که وجود آن را الزامی دانسته اند و به قول نیما «شعر بدون قافیه گوشت بدون استخوان و یا هچون خانه ی بی سقف و در است.» (یوشیج، 1363: 67) بنابراین در قافیه هر چه تعداد صامت ها و مصوت های یکسان بیشتری میان کلمات باشد، موسیقی حاصل از آن نیز به مراتب بیشتر و گوش نواز تر خواهد بود. مثلاً در قصیده ی شماره ی 19 از سلمان ساوجی:

باز این منم که دیده بختم منورست                         زان خاک ره، که سرمه خورشید انور است

(سلمان ساوجی، 1389: 45)

زلف شبرنگش که باد صبح سرگردان اوست             گوی حسن و دلبری امروز در چوگان اوست

(همان، 56)

همانطور که ملاحظه می گردد در بیت اول، واژه های (منوّر و انور) و در بیت دوم (سرگردان و چوگان) واژه های قافیه می باشند و میزان اشتراک صامت و مصوت در این دو قافیه موجب افزایش موسیقی شعر گردیده است؛ همچنین وجود ردیف (است) و (اوست) عامل افزونی موسیقی دیگر است که در مقایسه با اشعار بدون ردیف، کاملاً موسیقائی شعر بیشتر گشته است.

از عوامل تمایز زبان شعر از زبان روزمره و متداول وجود روابط معنایی و لفظی واژگان است که در شعر بیشتر به چشم می خورد. در همان دو مثال فوق، می بینیم که شاعر در بیت اول برای بیان تعابیر خود میان واژه های دیده، منور، خاک، سرمه و انور چه رابطه ی زیبایی برقرار کرده است و موجب زیبایی شعر شده است. و در بیت دوم میان واژگان گوی و چوگان با ایجاد رابطه ی تناسب و با مفهوم کنایی سبقت و پیشی گرفتن در زیبایی موجب خلق مضمون زیبای ادبی شده است. اینجاست که اهمیت زبان شعری شاعر جلوه گری می کند و دیگران را مورد رشک و حسادت خویش قرار می دهد. «بزرگ ترین نقاش معاصر جهان پیکاسو به عجز خود در این زمینه ـ یعنی آفرینش نقشی واحد که دو وجه داشته باشد ـ اعتراف می کند و می گوید من حسرت ان را دارم که قوطی کبریتی نقش کنم که در عین حال خفاش هم

 باشد.» (شمیسا،1372: 18) می بینیم که شعرا به راحتی از عهده ی این کار بر می آیند.

سده ی هشتم هجری قمری از پربارترین دوره های ادبیات ما از جهت آثار ادبی و تواناترین گویندگان شعر فارسی است. دوره ای که در آن شاعران پرآوازه ای چون: حافظ، خواجوی کرمانی، عبید زاکانی، محمود شبستری و سلمان ساوجی به رشد و بالندگی رسیده اند. به طور کلی وضعیت عمومی شعر فارسی در قرن هشتم با کاهش شعر مدحی و رواج اشعار ذوقی و عرفانی و همچنین در میان قالب های شعری، قالب قصیده رو به کاستی گرایید و عده ای نیز به روش متقدمان خود به ساختن قصاید و استقبال از قصیده های معروف سنایی، انوری، خاقانی و نظایر آن پرداختند.«قصیده های مصنوع و التزام های مختلف و انتخاب ردیف های مشکل در این دوره امری متداول و عمومی است. در قصیده های این دوره از شعر فارسی، به کار بردن لغت ها و ترکیب های وافر عربی رایج بود و شاعران به ایراد تعبیرهای جدید و مضمون های دقیق و به کاربردن صنعت های مختلف توجه روز افزون داشتند. اگر چه شاعرانی چون: مجد همگر و سعدی در قصیده های خود سخنان سهل و روان دارند، کسانی دیگر چون سعید هروی، سراج قمری، بدر چاچی، خواجو و سلمان ساوجی در التزام ردیف های دشوار و به کاربردن استعاره ها و تشبیه های دقیق دیریاب اصرار می ورزند.»(صفا، 1370: 88) از میان شاعران مذکور، موضوع مورد بحث ما، سلمان ساوجی می باشد که قصاید وی از لحاظ جنبه های مختلف موسیقی مورد بررسی قرار می گیرد. در مقام اهمیت شعر و شاعری او همین بس که لسان الغیب شیراز در مرتبه ی شاعری او گفته است:

«ســرآمد فضلای زمانه دانی کیست                ز روی صدق و یقین نه ز راه کذب و گمان

شهنشه فضـــلا پادشاه ملک سخـن                جمال ملت و دین خواجه ی جهان سلمان»

(حافظ، 1320: 343)

«با این حال این شاعر در قصیده تواناتر بود و قصیده های شیوایی در ستایش شاهان و بزرگان عهد خود سرود و در آنها غالب قصیده های استادان مقدم مانند:

این مطلب را هم بخوانید :

 منوچهری، سنایی، انوری، خاقانی و ظهیر را جواب گفته و به شیوه ی فصیحان متقدم در تشبیب آنها به توصیف معشوق و یا زبایی های طبیعت همت گماشته و در همگی آنها به نیکوترین بیان از عهده ی آنها برآمده است.»(صفا،1370، 208)

در قصاید سلمان ساوجی نیز کارکردهای هنری زبان با به کارگیری اوزان مطبوع و استفاده از قافیه های متداول و پرکاربرد شعر فارسی بیش از هر چیزی ذهن خواننده را به خود معطوف می کند. از آنجا که سلمان ساوجی یکی از شاعران طراز اول سده ی هشتم هجری می باشد، به طور قطع و یقین در ایراد معانی و خلق مضامین و بهره گیری از ظرفیت های هنری زبان دست توانایی دارد. قرار گرفتن نام او در

1-2-4 کرونا …………………………………………………………………………………………………………….8
1-2-4-1 تخلیه الکتریکی کرونا …………………………………………………………………………………………………….8
1-2-5 مزایای استفاده از کرونا ……………………………………………………………………………………………………….9
1-2-6 عملیات سطحی ……………………………………………………………………………………………………………….10
1-3 مقدمه ای بر نرم کننده های شیمیایی………………………………………………………………………………………..11
1-3-1 تکمیل نرم کننده شیمیایی ………………………………………………………………………………………………….12
1-3-2 مکانیزم نرم کنندگی ………………………………………………………………………………………………………….13
1-3-3 نرم کننده های کاتیونی ……………………………………………………………………………………………………..17
1-3-4 نرم کننده آمفوتریک ………………………………………………………………………………………………………….18
1-3-5 نرم کننده غیر یونی …………………………………………………………………………………………………………..19
1-3-6 نرم کننده آنیونیک …………………………………………………………………………………………………………….20
1-3-7 نرم کننده راکتیو ……………………………………………………………………………………………………………….21
1-3-8 تکمیل های نرم کننده سیلیکونی …………………………………………………………………………………………22
1-3-8-1 سیلیکون ها در صنایع نساجی ………………………………………………………………………………………..22
1-3-8-2 سیلیکون ها در تولید الیاف ……………………………………………………………………………………………22
1-3-8-3 ترکیبات سیلیکونی ……………………………………………………………………………………………………….23
1-3-8-4 سیلیکون ها به عنوان مواد کمکی فرآیند ………………………………………………………………………….24
1-3-8-5 سیلیکون ها در پوشش الیاف …………………………………………………………………………………………25
1-3-8-6 اثر نرم کننده های ماکرو ، میکرو و نانو بر روی الیاف ……………………………………………………….25
1-3-8-7 پلی دی متیل سیلوکسان ………………………………………………………………………………………………..26
1-3-8-8 پلی دی متیل سیلوکسان های راکتیوی …………………………………………………………………………….26
1-3-8-9 سیلوکسان های کاربردی آمین ……………………………………………………………………………………….27
1-3-9 نرم کننده های الیاف و پرزدهی ………………………………………………………………………………………….28
1-3-10 انواع زیست محیطی نرم کننده های شیمیایی ……………………………………………………………………..29
1-3-10-1 سیلیکون ها در محیط …………………………………………………………………………………………………30
1-3-11 روش های ارزیابی و آزمایش …………………………………………………………………………………………..30
1-3-11-1 تست های مربوط به نرمی معمول ………………………………………………………………………………..32
فصل دوم
2-1 مواد مصرفی و تجهیزات ……………………………………………………………………………………………………….35
2-1-1 مواد مصرفی ……………………………………………………………………………………………………………………35
2-1-2 تجهیزات مصرفی………………………………………………………………………………………………………………35
2-2 روش کار ……………………………………………………………………………………………………………………………40
2-2-1 روش استفاده از کرونا و دستگاه کرونا ………………………………………………………………………………..40
2-2-1-1 تخلیه کرونا …………………………………………………………………………………………………………………40
2-2-2 آغشته سازی با نرم کننده …………………………………………………………………………………………………..41
2-2-3 خشک کردن نمونه ها ……………………………………………………………………………………………………….41
2-2-4 شستشوی مکرر خانگی …………………………………………………………………………………………………….41
2-3 آزمون نمونه ها …………………………………………………………………………………………………………………….42
2-3-1 آزمایش جذب آب …………………………………………………………………………………………………………..42
2-3-2 آزمایش مقاومت نمونه ها در برابر خمش ……………………………………………………………………………42
2-3-3 آزمایش میزان بازگشت از چروک نمونه ها ………………………………………………………………………….42
2-3-4 آزمایش ضریب اصطکاک ………………………………………………………………………………………………….43
2-3-5 اندازه گیری میزان سفیدی نمونه ها……………………………………………………………………………………..43
2-3-6 میکروسکوپ الکترونی روبشی (SEM) ………………………………………………………………………………44
2-3-7 آزمایش طیف سنجی مادون قرمز FTIR/ATR …………………………………………………………………….45
فصل سوم
3-1 نتایج و بحث ……………………………………………………………………………………………….46
3-1-1 ارزیابی میزان جذب آب ……………………………………………………………………………………………………46
3-1-2 ارزیابی مقاومت نمونه ها در برابر خمش …………………………………………………………………………….48
3-1-3 ارزیابی میزان زاویه بازگشت از چروک نمونه ها ………………………………………………………………….55
3-1-4 ارزیابی ضریب اصطکاک …………………………………………………………………………………………………..59
3-1-5 اندازه گیری میزان سفیدی نمونه ها …………………………………………………………………………………….61
3-1-6 بررسی ویژگی های میکروسکوپی ………………………………………………………………………………………63
3-1-7 ارزیابی طیف سنجی مادون قرمز FTIR/ATR ……………………………………………………………………. 71
نتیجه گیری ………………………………………………………………………………………………………75
پیشنهاد …………………………………………………………………………………………………..76
منابع ……………………………………………………………………………………………….پ……77
چکیده انگلیسی…………………………………………………………………………….پ…….80

 

چکیده :
یکی از فرآیندهای مهم در تکمیل کالای نساجی بهبود زیر دست در منسوجات است . تکمیل نرم کننده لطافت مطلوبی را برای پارچه فراهم کرده و خواص آن را بهبود می بخشد و اهداف اصلی نرم کننده ایجاد کاهش الکتریسیته ساکن ، نرمی بیشتر ، مقاومت در برابر سایش و همواری می باشد . نوع طبقه بندی نرم کننده ها براساس ساختار یونی آن ها است که از انواع آن می توان نرم کننده آنیونی ، کاتیونی ، غیر یونی و سیلیکونی را نام برد . از نظر اندازه مولکولی نرم کننده سیلیکونی به ذرات  ماکرو ، میکرو و نانو تقسیم         می شوند . که در این پژوهش هدف مقایسه بین نرم کننده سیلیکونی و نانو سیلیکونی بر روی پارچه پنبه ای اصلاح سطح شده با کرونا و کرونا نشده است . بدین منظور پارچه های پنبه ای با غلظت های 1٪ ، 2٪ ، 3٪ و 4٪  از نرم کننده های سیلیکونی و نانو سیلیکونی پوشش داده شده اند. مقاومت خمشی ، ضریب اصطکاک ، جذب آب و بازگشت از چروک اندازه گیری شد . مقاومت خمشی ، ضریب اصطکاک و جذب آب با افزایش غلظت نرم کننده کاهش یافته و بازگشت از چروک نمونه ها با افزایش غلظت نرم کننده افزایش یافته است . در مورد ویژگی های اسپکتروفتومتری انعکاسی ، در نمونه هایی که اصلاح سطح شده و پوشش دهی شده با نرم کننده نانو سیلیکونی هستند افزایش سفیدی و کاهش زردی مشاهده می شود . با استفاده از میکروسکوپ SEM ذرات نانو و اصلاح سطح پارچه توسط کرونا قابل مشاهده است . نمونه های پوشش دهی شده با نرم کننده های نانو سیلیکونی و کرونا شده خواص بهتر و نتیجه مناسب تری را در مقایسه با نرم کننده سیلیکونی و بدون کرونا نشان می دهد .
کلمات کلیدی : نرم کننده ، کرونا ، پنبه ، نانو سیلیکونی ، طول خمش ، جذب آب

1-1پنبه :
1-1-1ساختار لیف پنبه:
پنبه خالص ترین سلولز یافته شده در طبیعت می باشد. مولکولهای سلولز پنبه از پلیمرهای خطی که حاوی حداقل 5000 واحد ایندروگلوکز می باشند تشکیل می گردد. معمولاً این مولکولها در حالت جامد به شکل صفحات مسطح می باشند و در حضور آب این صفحات به طور منظم به هم چسبیده می شوند ولی در بعضی مواقع آنها از این حالت مسطح تبعیت نمی کنند و چین خوردگی های زنجیر بعضی الیاف سلولزی مشاهده می گردد. مولکولهای سلولز پنبه به صورت کاملاً گسترده و به

این مطلب را هم بخوانید :

 موازات محور فیبریلها قرار دارند. مطالعات به وسیله جذب نور مادون قرمز نشان می دهد که اغلب گروههای هیدروکسیل موجود در زنجیر سلولز با یکدیگر پیوند هیدروژنی برقرار می سازند، ولی هنوز چگونگی حالت تشکیل این پیوندهای هیدوژنی به طور دقیق معلوم نشده است]1[ .

ضخامت سطح وقتی می تواند تشکیل گردد که بین گروههای هیدروکسیل اتمهای اکسیژن در زنجیرهای مجاور پیوند هیدروژنی بیشتری برقرار گردد. پیوند بین صفحات مولکولها احتمالاً به وسیله نیروهای واندروالس حاصل می شود. باید اضافه نمود که از پیوند مولکولهای آلفا گلوکز زنجیر خطی مستقیم که قابلیت تشکیل لیف سلولزی را داشته باشند بدست نمی آید بلکه مواد سلولزی دیگری مانند نشاسته حاصل می شود. دیوار اولیه از پوسته ای به ضخامت 1/0 تحت زاویه مشخصی نسبت به محور لیف تشکیل شده است.دیواره ثانویه از لایه های متعددی تشکیل شده که این دیواره متراکم تر از دیواره اولیه بوده و دسته های فیبریلی آن در طول لیف ، جهت آرایش، زاویه فیبریلهای خود را نسبت به محور لیف عوض می کنند و این تغییر در آن محل موجب تاب دار شدن لیف پنبه می گردد.
ضخامت فیبریلهای موجود در سلولز در حدود nm20 می باشد و از تجمع این فیبریلها یک دسته فیبربل به ضخامت nm200 حاصل می شود که می توان آنها را به وسیله میکروسکوپ نوری مشاهده کرد. این دسته فیبریلها با نیروی بسیار ضخیمی به یکدیگر متصل شده اند که به راحتی از هم گسسته می شوند. در مطالعه با اشعه X نشان داده شده است که 58 تا 60% از گروههای هیدروکسیل پنبه دارای پیوندهای هیدروژنی منظم و 40% دیگر غیر منظم می باشد]1[.
1-1-2خصوصیات پنبه:
از خصوصیات مهم این الیاف ، استحکام زیاد در پارچه، داشتن قدرت و قابلیت انعطاف در مقابل هرگونه عملیات ریسندگی و بافندگی و تمایل به جذب رنگهای متفاوت است]2[.
1-1-3 مواد تشکیل دهنده الیاف سلولزی (پنبه):
صرف نظر از سلولز که تقریباً 88-94% از وزن الیاف پنبه را تشکیل می دهد مواد دیگری نظیر پکتین، واکس، پروتئین  در این لیف وجود دارد. مولکولهای آب قادر هستند که در شبکه سلولزی پنبه نفوذ

فهرست عناوین

عنوان                                                                                                                                    صفحه

فصل اول (کلیات پژوهش) ………………………………………………………………………………………… 1

1-1-مقدمه………………………………………………………………………………………………………………….. 2

1-2-بیان مسئله پژوهش………………………………………………………………………………………………….. 3

1-3-اهمیت و ضرورت تحقیق………………………………………………………………………………………… 4

1-4-اهداف تحقیق……………………………………………………………………………………………………….. 5

1-5-پرسش‌های تحقیق……………………………………………………………………………………………………….. 6

1-6- فرضیه‌های تحقیق………………………………………………………………………………………………… 6

1-7-قلمرو تحقیق…………………………………………………………………………………………………… 6

1-8- حجم جامعه، حجم نمونه و روش نمونه‌گیری…………………………………………………………………… 6

1-9-روش تحقیق………………………………………………………………………………………………………….. 7

1-10-ابزار جمع‌آوری داده‌ها…………………………………………………………………………………… 7

1-11-تعریف متغیرهای تحقیق………………………………………………………………………………………. 7

1-12-چارچوب نظری تحقیق……………………………………………………………………………………………. 7

1-13-تعریف نظری اصطلاحات……………………………………………………………………………………….. 8

فصل دوم (مروری بر ادبیات موضوع پژوهش)………………………………………………………………….. 10

2-1-مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………… 11

2-2-صنایع‌دستی……………………………………………………………………………………………………………… 12

2-2-1-انواع صنایع………………………………………………………………………………………………………… 12

2-2-2-تعاریف، طبقه‌بندی و تاریخچه صنایع‌دستی…………………………………………………………………… 13

2-2-2-1-تعریف صنایع‌دستی…………………………………………………………………………………………. 13

2-2-2-2-انواع طبقه بندی صنایع دستی…………………………………………………………………………….. 14

2-2-2-3- پیدایش صنایع‌دستی……………………………………………………………………………………… 14

2-2-2-4- تاریخچه صنایع‌دستی در جهان………………………………………………………………………. 15

2-2-2-5- تاریخچه صنایع‌دستی در ایران…………………………………………………………………… 16

2-2-3-مهر اصالت یونسکو برای صنایع‌دستی…………………………………………………………………… 16

2-2-4-آشنایی با سازمان‌های بین‌المللی مرتبط با صنایع‌دستی…………………………………………………… 17

 

2-3-توسعه پایدار گردشگری…………………………………………………………………………………………… 22

2-4-رفتار مصرف‌کننده در گردشگری…………………………………………………………………………………….. 23

2-4-1-تعریف گردشگری با تأکید بر دیدگاه تعاملی عرضه و تقاضا……………………………………………….. 23

2-4-2-بازاریابی گردشگری…………………………………………………………………………………….. 23

2-4-3-رفتار مصرف‌کننده……………………………………………………………………………………………. 24

2-4-4-رفتار مصرف‌کننده (گردشگران) در گردشگری……………………………………………………………….. 24

2-4-5-عوامل تأثیرگذار بر رفتار مصرف‌کننده………………………………………………………………………. 26

2-5-مصرف………………………………………………………………………………………………………………. 28

2-5-1-سفر کردن و انواع مصرف………………………………………………………………………………………. 28

2-5-2-مصرف نمادین (چشم‌انداز جامعه‌شناختی به مصرف)……………………………………………………………. 29

2-6-خرید…………………………………………………………………………………………………………………….. 29

2-6-1-رابطه خرید و گردشگری……………………………………………………………………………………. 32

2-6-2-خرید به عنوان فراغت و مصرف گردشگری…………………………………………………………………. 33

2-6-3-خرید فایده گرایانه………………………………………………………………………………………………………. 34

2-6-4-خرید برنامه‌ریزی نشده………………………………………………………………………………………………. 35

2-6-5-خرید فراغتی و تفاوت آن با خرید سنتی……………………………………………………………………………. 36

2-6-6-خرید به عنوان فعالیتی فراغتی در مقصد گردشگری…………………………………………………………. 37

2-6-7-ارزش لذتی و ارزش سودمندی خرید در مقصد گردشگری………………………………………………………………… 38

2-6-8-طیف خرید کارکردی- فراغتی…………………………………………………………………………………….. 38

2-6-9-خرید به عنوان سیاست گردشگری و راهبُرد پیشرفت……………………………………………………….. 39

2-7-گونه شناسی خریداران………………………………………………………………………………………………… 40

2-8-دلایل خرید سوغاتی توسط گردشگران………………………………………………………………………………. 42

2-8-1-گرایش به خرید یادگاری و یادبود………………………………………………………………………………….. 43

2-8-2-در جستجوی اصالت………………………………………………………………………………………………….. 43

2-8-3-در جستجوی تازگی………………………………………………………………………………………………….. 46

2-8-4-نیازهای کارکردی…………………………………………………………………………………………………… 46

2-8-5-خرید هدیه برای اقوام………………………………………………………………………………………….. 46

2-8-6-زیبایی‌شناسی……………………………………………………………………………………………………………. 47

 

این مطلب را هم بخوانید :

2-8-7-خستگی/ زمان اضافه…………………………………………………………………………………………………….. 47

2-8-8-ارتباط با هنرمندان……………………………………………………………………………………………………… 47

2-8-9-عوامل مؤثر بر انتخاب سوغاتی……………………………………………………………………………………… 48

2-9-عوامل تأثیرگذار بر رفتار خرید گردشگر………………………………………………………………………… 50

2-9-1-فصل سفر…………………………………………………………………………………………………………… 52

2-9-2-سن و جنسیت………………………………………………………………………………………………… 52

2-9-3-هدف از سفر…………………………………………………………………………………………………… 55

2-9-4-درآمد و تحصیلات……………………………………………………………………………………………. 55

2-9-5-همراهان سفر و جنبه اجتماعی خرید………………………………………………………………….. 56

2-9-6-وسیله حمل‌ونقل مورد استفاده در سفر…………………………………………………………………. 58

2-9-7-نوع سفر……………………………………………………………………………………………………………. 59

2-9-8-فرهنگ، ملیت و خرید…………………………………………………………………………………………….. 59

2-10-دلایل انتخاب هزینه کرد به عنوان شاخص رفتار خرید……………………………………………………………… 60

2-11-پیشینه پژوهش……………………………………………………………………………………………………… 60

2-12-خلاصه فصل………………………………………………………………………………………………………….. 66

فصل سوم (روش پژوهش)……………………………………………………………………………………….. 67

3-1-مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………. 68

3-2-روش‌ پژوهش…………………………………………………………………………………………………………. 68

3-3-جامعه آماری و روش نمونه‌گیری……………………………………………………………………………………… 69

3-4-پرسش‌های پژوهش………………………………………………………………………………………………………… 70

3-5-فرضیه‌های پژوهش……………………………………………………………………………………………………… 70

3-6- ابزارها و روش‌های جمع‌آوری اطلاعات……………………………………………………………………………………. 70

3-7-مقیاس مورد استفاده……………………………………………………………………………………………………….. 71

3-8-روایی و پایایی پژوهش………………………………………………………………………………………………….. 71

3-9-دسته‌بندی سؤالات پرسشنامه…………………………………………………………………………………………. 72

3-10-چهارچوب نظری پژوهش………………………………………………………………………………………………….. 75

3-11-فرایند تجزیه‌ و تحلیل داده‌ها……………………………………………………………………………………….. 75

3-12-خلاصه فصل……………………………………………………………………………………………………………… 76

فصل چهارم (تجزیه و تحلیل داده ها)……………………………………………………………………………….. 77

مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………….. 78

4-1- یافته‌های توصیفی پرسشنامه……………………………………………………………………………………………….. 78

4-1-1- توزیع فراوانی متغیر ملیت در نمونه…………………………………………………………………………………… 78

4-1-2- توزیع فراوانی متغیر جنسیت…………………………………………………………………………………………… 80

4-1-3- توزیع فراوانی متغیر سن در نمونه……………………………………………………………………………………. 81

4-1-4- توزیع فراوانی متغیر وضعیت تأهل در نمونه………………………………………………………………….. 82

4-1-5- توزیع فراوانی متغیر میزان تحصیلات در نمونه……………………………………………………………….. 83

4-1-6- توزیع فراوانی متغیر میزان درآمد در نمونه…………………………………………………………………… 84

4-2- آزمون فرضیه‌های پژوهش………………………………………………………………………………………. 85

4-3- پاسخ به پرسش های پژوهش………………………………………………………………………….. 89

4-4- یافته‌های جانبی پژوهش…………………………………………………………………………………. 93

4-5-خلاصه فصل……………………………………………………………………………………………………………. 103

فصل پنجم (نتیجه‌گیری و پیشنهادها)…………………………………………………………………………………………………….. 104

5-1- مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………… 105

5-2- نتیجه‌گیری………………………………………………………………………………………………………………… 105

5-3-یافته‌های جانبی پژوهش………………………………………………………………………………………………. 106

5-4- مقایسه پژوهش حاضر با پژوهش‌های پیشین……………………………………………………………. 107

5-5- پیشنهادهای کاربردی……………………………………………………………………………………………….. 109

5-6- پیشنهادهای پژوهشی…………………………………………………………………………………………… 110

فهرست منابع……………………………………………………………………………………………………………….. 112

پیوست………………………………………………………………………………………………………………… 120

پرسشنامه فارسی……………………………………………………………………………………………………. 124

پرسشنامه انگلیسی…………………………………………………………………………………………………… 130

مقدمه

تأثیر متقابل میان صنایع‌دستی و گردشگری بر اکثر محققان پوشیده نیست زیرا صنایع‌دستی می‌تواند یکی از عوامل مؤثر در جذب گردشگر باشد و متقابلاً صنعت گردشگری در رشد، توسعه و گسترش صنایع‌دستی، حفظ اصالت و بهبود کیفیت آن مؤثر واقع شود. صنایع‌دستی به ویژه با توجه به تأثیر بنگاه‌های کوچک تر می‌تواند نقش حیاتی در توسعه اقتصادی داشته باشد. این تأثیر به‌عنوان‌مثال از طریق ارتباط آن با صنعت گردشگری و نقشی که در توسعه صنایع خلاق و فرهنگی و همچنین از طریق تلاش‌های کارآفرینانه در اقتصاد روستایی ایفا می‌نماید، تسهیل می‌گردد. بخش صنایع‌دستی منبعی از خلاقیت و نوآوری است و کسانی که در این بخش فعالیت دارند بسیاری از ویژگی‌های کارآفرینانه از ایجاد ایده، شناخت فرصت‌ها، ریسک‌پذیری را با در نظر گرفتن طراحی محصول و در ارتباط با تصمیم‌گیری‌های کسب‌وکار به نمایش می‌گذارد. صرف‌نظر از آن دسته از شرکت‌های صنایع‌دستی که روش تولید انبوه را پذیرفته‌اند و بنابراین دیگر به صورت جدی مبنا و اساس آثار دستی را ندارند، اکثریت کسب‌وکارهای صنایع‌دستی در زمره شرکت‌های خرد و کوچک هستند. سه واژه میراث «فرهنگی»، «گردشگری» و «صنایع‌دستی» ازجمله مفاهیمی هستند که عموماً در کنار هم قرار می‌گیرند. صنایع‌دستی را می‌توان یکی از شاخه‌های میراث فرهنگی و صنایع خلاق دانست(کیقبادی و همکاران،30:1387). بکار بردن این سه واژه در کنار هم‌زمانی امکان‌پذیر است که بخواهیم از طریق گردشگری مفاهیم و پیام‌های فرهنگی و آگاه‌سازنده را منتقل کنیم. مقوله گردشگری فرهنگی که در کنار گردشگری صرف مطرح می‌شود، آگاه‌سازی فرهنگی را یکی از مهم‌ترین رهیافت‌های خود می‌داند. از محورهای اصلی گردشگری فرهنگی مواردی چون دیدار از جاذبه‌های فرهنگی و تاریخی، آشنایی با آداب و رسوم، بازدید از نمایشگاه‌ها و موزه‌ها، صنایع‌دستی و فرهنگ اقوام مختلف و به‌طورکلی بحث در مورد جذابیت‌های فرهنگی را می‌توان برشمرد. باید اشاره کرد مقصدها خود را از طریق عوامل مختلف فرهنگی مثل سوغات، صنایع‌دستی، تفریحات، معماری، تاریخ، هنر و سایر ویژگی‌های شیوه‌های زندگی، معرفی می‌نمایند و این جاذبه‌های فرهنگی بخشی از جاذبه‌های کشورهای درحال‌توسعه هستند. جاذبه‌های فرهنگی جریان‌های گردشگری ایجاد می‌نمایند بنابراین برای جامعه محلی فرصتی جهت تعامل با گردشگران و کسب درآمد از طریق آن‌ها فراهم می‌آورند. جشنواره‌ها، سوغات، رقص‌های سنتی، غذاهای محلی و غیره همه و همه بخشی از جاذبه‌های فرهنگی می‌باشند. یکی از عواملی که باعث می‌شود سفر و مسافرت برای مقاصد گردشگری سودآور باشد خرید، به ویژه خرید صنایع‌دستی توسط گردشگران است. این عمل تا آنجا مهم تلقی می‌شود که گاهی صنایع‌دستی را شاخه‌ای از گردشگری فرهنگی می‌دانند.

برای شفاف‌تر نمودن موضوع و چگونگی انجام کار، فراهم‌سازی طرح تحقیق اساسی‌ترین مرحله از مراحل تحقیق است و به عبارتی مرحله جهت‌یابی تحقیق نیز نامیده می‌شود. با توجه به اینکه در هر پژوهش شناخت دقیق عناصر تحقیق شامل مسئله تحقیق، اهمیت و ضرورت موضوع پژوهش، اهداف تحقیق، روش پژوهش، فرضیات، قلمرو مکانی، قلمرو زمانی، ابزار گردآوری داده‌ها و روش تجزیه و تحلیل داده‌ها و تعریف واژه‌های پژوهش از اهمیت خاصی برخوردار بوده و پایه و محور مطالعه است در آغاز این پژوهش سعی گردیده این موارد بیان شود.

1-2-بیان مسئله پژوهش

نخستین و مهم‌ترین ویژگی حاکم بر بیشتر محصولات صنعت گردشگری آن است که این محصولات بیشتر در قلمرو خدمات قرار می‌گیرند و این امر عاملی است که مطالعه بازاریابی آن‌ها را پیچیده‌تر و دشوارتر می‌سازد. ولی برخی محصولات این صنعت ازجمله سوغات و صنایع‌دستی، کالاهایی ملموس‌اند و امکان مطالعه بهتر آن‌ها فراهم است. با این وجود هنوز تحقیقاتی ازاین‌دست به‌اندازه کافی انجام‌نشده است. صنایع‌دستی از مهم‌ترین فعالیت‌های اقتصادی و فرهنگی وابسته به گردشگری است. با ورود یک گردشگر به کشور درآمدزایی اقتصادی ایجاد می‌شود و پول تزریق‌شده به واسطه اثر تکاثری[1]، نه یک‌بار، بلکه چندین بار در احیا و جان‌بخشی اقتصاد کشور مؤثر می‌افتد (فرزین،1389: 251). به واسطه هزینه‌هایی که گردشگران در مقصد صرف می‌کنند، گردشگری را صادرات نامرئی نیز می‌نامند (شمس،1391). از طریق خرید صنایع‌دستی فکر، اندیشه و فرهنگ یک ملت به کشور دیگر منتقل می‌شود. ازاین‌جهت آنچه صادر می‌شود فرهنگ سرزمین مقصد است. گردشگران با عناصر فرهنگی مقصد از طریق صنایع‌دستی، مشاهده آداب‌ و رسوم و زندگی روزمره مردم مقصد و شرکت در فستیوال‌ها آشنا می‌شوند. ایران به جهت برخورداری از فرهنگ غنی باسابقه چندین هزارساله، از منابع گسترده‌ای در حوزه گردشگری فرهنگی و صنایع‌دستی برخوردار است اما فراوانی و تنوع این منابع و مقایسه آن با آمار گردشگر ورودی و نیز شاخص‌های رقابت‌پذیری گردشگری و صنایع‌دستی در بازار جهانی دلالت بر آن دارد كه نیازمند نگاهی نو به بازار صنایع‌دستی کشور هستیم. با وجود تنوع صنایع‌دستی در کشور و زیبایی و ظرافت خاص به‌کاررفته در تولید آن‌ها موانعی بر سر راه بازاریابی این محصولات وجود دارد به طوری که کشورهای رقیب (چین، هند، تایلند و …) با برنامه‌ریزی و درک صحیح از بازار توانسته‌اند حجم قابل‌توجهی از بازارهای جهانی این صنعت را به خود اختصاص دهند بااین‌حال در صورت برنامه‌ریزی و بازاریابی مناسب هنوز فرصت برای حضور کشور در بازارهای جهانی صنایع‌دستی وجود دارد. یکی از مشکلاتی که در مسیر بازاریابی مؤثر صنایع‌دستی وجود دارد عدم توجه به سلایق مصرف کننده است. باید توجه داشت حساسیت این مسئله در آن است که چطور باید بین حفظ اصالت فرهنگی صنایع‌دستی و خواسته‌ها و سلایق گردشگران تعادل مناسب برقرار کرد. یافتن پاسخ این پرسش به تحقیقات همه‌جانبه‌ای نیاز دارد و در این مسیر شناسایی رفتار خرید صنایع‌دستی توسط گردشگران می‌تواند مفید واقع شود.

این پژوهش به شناسایی صنایع‌دستی موردعلاقه گردشگران خارجی در اصفهان و ویژگی‌هایی که موجب این محبوبیت شده پرداخت، به علاوه وجود و یا عدم وجود رابطه معنی‌دار میان متغیرهای جمعیت شناختی (سن، تحصیلات، درآمد)، نوع سفر و تعداد همراهان سفر با میزان خرید صنایع‌دستی بررسی شدند. بدین ترتیب می‌توان در عرصه صنایع‌دستی با تأکید بر حفظ اصالت و عناصر فرهنگی و کیفیت این محصولات به سوی بخش‌بندی بهتر بازار هدف، تبلیغات و بازاریابی، نیاز سازی و افزایش تقاضا برای آن‌ها، گام برداشت و از این طریق سهم کشور را هم در مبادلات فرهنگی حاصل از خرید صنایع‌دستی توسط گردشگران و هم در کسب منافع اقتصادی و فاصله گرفتن از اقتصاد نفتی افزایش داد. همچنین با به‌کارگیری نوآوری و خلاقیت و اعمال ویژگی‌های مشخص‌شده در این پژوهش می‌توان در سایر صنایع‌دستی که با استقبال کمتری روبه‌رو هستند در عین حفظ اصالت آن‌ها، به رونق بیشتر این اقلام کمک کرد.

1-3-اهمیت و ضرورت پژوهش

حضور گردشگران و خرید صنایع‌دستی توسط آن‌ها پیامدهای دوگانه مثبت و منفی برای فرهنگ و صنایع‌دستی مقاصد به همراه دارد. ازجمله پیامدهای مثبت آن می‌توان به «حفظ و احیای مجدد هنر وصنایع‌دستی» و «اشتغال‌زایی» در این زمینه به ویژه برای زنان و جوانان، به ویژه در جوامع روستایی و عشایری، اشاره کرد. پیامدهای منفی آن نیز در ارتباط با «کالایی سازی فرهنگ» و «کاهش اصالت» کالاهای فرهنگی ازجمله صنایع‌دستی، «تطابق با خواست گردشگران» جهت راضی نگه‌داشتن آن‌ها و پاسخ به تقاضاهای متنوع و در حال رشد گردشگران مطرح می‌شوند. کارآفرینان فرهنگی در عرصه صنایع‌دستی و گردشگری می‌توانند با توجه به شناسایی نیازهای بازار، به تولید و طراحی محصولات فرهنگی به ویژه صنایع‌دستی که وسیله‌ای برای انتقال ارزش‌های فرهنگی و اندیشه‌های جامعه مقصد به گردشگران است اقدام نمایند (البته با تأکید بر عناصر فرهنگی و وفاداری به حفظ اصالت این محصولات و نه صرفاً با مقاصد تجاری‌سازی و فروش انبوه). در سطوح بالاتر آگاهی از نیازهای گردشگران در زمینه صنایع‌دستی می‌تواند چراغ راه مسئولان سیاست‌گذاری و اجرایی سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری باشد. چرا که این سازمان با مدیریت و نظارت اصولی‌تر می‌توانند از آثار منفی حضور گردشگران بر فرهنگ و صنایع‌دستی (شامل کالایی سازی صرف فرهنگ، کاهش اصالت صنایع‌دستی، تطابق با خواست گردشگران) بکاهند و آثار مثبت آن (شامل: تبادل فرهنگی و احیای هنرها و صنایع‌دستی، اشتغال‌زایی و افزایش تقاضا برای آن‌ها و رونق اقتصادی مقاصد) را افزایش دهند.

آگاهی و شناسایی نسبی رفتار خرید گردشگران در صنایع‌دستی به ویژه در شرایط رقابت جهانی موجود به استفاده از این اطلاعات در بازاریابی و فروش بهتر این محصولات فرهنگی در بازار داخلی و یا به منظور دنبال کردن اهداف صادراتی کمک‌ می‌کند. نتایج پژوهش‌هایی از این دست می‌تواند به عنوان منبعی مفید برای برنامه‌ریزان، تولیدکنندگان و طراحان صنایع‌دستی و سرمایه‌گذاران در این بخش به شمار آید.

باید به این نکته نیز اشاره شود که یکی از ویژگی‌های محصولات صنایع‌دستی این است که در صورت برخورداری از ویژگی‌های خاص (تمایز)، قابل پنهان کردن نیستند و به محض عرضه در یک رقابت جهانی قرار می‌گیرند و مورد تقلید واقع می‌شوند؛ بنابراین می‌توان با به‌کارگیری نوآوری و خلاقیت و اعمال ویژگی‌های مشخص‌شده از پژوهش‌های این‌چنینی، کسب امتیازهایی مانند مهر اصالت صنایع‌دستی توسط یونسکو را تسهیل کرد و به این طریق مقدمات لازم برای معرفی جهانی صنایع‌دستی و نیز شناخته شدن آن‌ها با نام سازنده آن را فراهم کرد که این امر به نوبه خود می‌تواند به ایجاد و حفظ برند صنایع‌دستی در کشور کمک نماید.

همچنین با در نظر گرفتن نیازهای گردشگران و اعمال ویژگی‌های مدنظر آن‌ها در مورد یک سوغات و صنایع‌دستی محبوب در سایر صنایع‌دستی که با استقبال کمتری روبه‌رو هستند، به رونق بیشتر آن‌ها کمک کرد و از این طریق موقعیت صنایع‌دستی کشور را به جایگاه شایسته آن نزدیک تر کرد و امکان رقابت جهانی را فراهم ساخت.

کشورهایی که گوی سبقت را در صادرات و عرضه صنایع‌دستی ربوده‌اند (چین، هند، تایلند و…) این توفیق را از طریق به کار بستن فنون بازاریابی مناسب و شناخت سلایق و اولویت‌های مشتری و یا حتی نیاز سازی، به دست آورده‌اند.

دستاوردهای این پژوهش موارد زیر را در بر می‌گیرد:

• کمک به توسعه گردشگری
• کمک به احیای رشته‌های صنایع‌دستی
• ایجاد اشتغال و درآمدزایی برای هنرمندان صنایع‌دستی

1-4-اهداف پژوهش

• شناسایی و اولویت‌بندی صنایع‌دستی موردعلاقه گردشگران خارجی در اصفهان.
• شناسایی و اولویت‌بندی ویژگی‌های صنایع‌دستی موردعلاقه گردشگران خارجی در اصفهان.
• بررسی رابطه ویژگی‌های جمعیت شناختی (درآمد، سن، میزان تحصیلات) با میزان خرید صنایع‌دستی توسط گردشگران خارجی در اصفهان.
• بررسی رابطه تعداد همراهان سفر با میزان خرید صنایع‌دستی توسط گردشگران خارجی در اصفهان.