1-5-اهداف تحقیق.. 10

1-6-سؤالات تحقیق.. 10

1-7-فرضیه‏های تحقیق.. 10

1-8- تعریف واژه‏ها و اصطلاحات… 11

1-8-1-تعریف جرم. 11

1-8-2-تعریف نشر و اشاعه اکاذیب… 11

1-8-3-تعریف رایانه. 11

1-9- روش تحقیق.. 12

 

فصل دوم : نشر اکاذیب در جرائم رایانه ای

2-1- تعریف رایانه. 14

2-2- مفهوم صدق و کذب… 15

2-3-جرم چیست؟. 16

2-4- مفهوم جرائم رایانه ای.. 16

2-4-1- تاریخچه جرائم رایانه‌ای.. 17

2-4-2- اقدامات به عمل آمده در مورد جرائم رایانه ای.. 18

2-5-تعریف جرم نشر اکاذیب… 19

 

فصل سوم : بررسی جرم نشر اکاذیب رایانه ای

3-1-جرم نشر اكاذیب  رایانه ای از دیدگاه قانون مجرمانه و غیر مجرمانه. 22

3-2-اشاعه اکاذیب، هتک حرمت، رایانه، اینترنت… 24

3-3- عناصر ارتکابی جرم. 26

3-3-1- عنصر معنوی.. 26

3-3-2-عنصر مادی.. 29

3-3-3- عنصر قانونی.. 30

3-4- اركان تشكیل دهنده جرم نشر اكاذیب… 30

3-4-1- عنصر قانونی جرم نشر اکاذیب رایانه ای.. 30

3-4-2- رکن مادی جرم نشر اکاذیب رایانه ای.. 32

 

3-4-3- رکن روانی جرم نشر اکاذیب رایانه ای.. 37

3-5-انتشار عکس و فیلم خصوصی افراد. 42

3-6-جرم نشر اکاذیب به وسیله  پیامک….. 42

3-6-1-مطلق بودن جرایم پیامکی.. 43

3-6-2-مجازات مرتکبین جرایم پیامکی.. 44

3-7-اهمیت و بررسی نشر اکاذیب رایانه ای.. 45

3-8-تغییر یا تحریف فیلم یا صوت یا تصویر دیگری.. 49

3-9-انتشار صوت یا تصویر یا فیلم خصوصی یا خانوادگی یا اسرار دیگری.. 49

3-10- نشر اکاذیب رایانه ای و نسبت دادن اعمال خلاف حقیقت… 50

3-11- جرم نشر اكاذیب در سایر قوانین.. 53

3-12-مطلق یا مقید بودن جرم نشر اکاذیب رایانه ای.. 54

 

فصل چهارم : تطبیق جرم نشر اکاذیب رایانه ای  با مواد عمومی قانون مجازات اسلامی جدید  و بررسی مجازات آن

4-1-تطبیق مواد عمومی قانون جدید با جرم نشر اکاذیب رایانه ای.. 56

4-1-1- قابل گذشت بودن یا غیر قابل گذشت بودن جرم نشر اکاذیب در جرایم رایانه ای.. 56

4-1-2-تکمیلی یا تبعی بودن جرم نشر اکاذیب در جرایم رایانه ای.. 56

4-1-3 شرکت در جرم نشر اکاذیب در جرایم رایانه ای.. 59

4-1-4- معاونت در جرم نشر اکاذیب در جرایم رایانه ای.. 60

4-1-5- تعدد جرم نشر اکاذیب در جرایم رایانه ای.. 61

4-1-6- موقعیت جرایم نشر اکاذیب در جرایم رایانه ای از نظر مطلق و مقید بودن.. 61

4-1-7-تخفیف مجازات جرم نشر اکاذیب رایانه ای.. 62

4-1-8-تعویق صدور حکم جرم نشر اکاذیب رایانه ای.. 64

4-1-9-تعلیق اجرای مجازات جرم نشر اکاذیب رایانه ای.. 64

4-1-10-عفو درجرم نشر اکاذیب رایانه ای.. 65

4-1-11- مرور زمان در جرم نشر اکاذیب رایانه ای.. 66

4-2-مجازات جرم نشر اکاذیب رایانه ای.. 67

4-2-1- تعریف مجازات و انواع آن در حقوق جزای ایران.. 67

4-2-1-1- مفهوم مجازات… 67

این مطلب را هم بخوانید :

4-2-1-2-  انواع مجازات در حقوق جزای ایران.. 68

4-2-1-3-طبقه بندی مجازات در قانون مجازات اسلامی.. 70

4-2-2- مجازات جرم نشر اکاذیب رایانه ای.. 71

4-2-3-تشدید مجازاتها 72

4-3- دادگاه صالح به رسیدگی.. 74

4-3-1-محل وقوع جرم و دادگاه صالح جهت رسیدگی.. 82

 

فصل پنجم : نتیجه گیری و پیشنهادات

 

5-1 -خلاصه تحقیق.. 85

5-2-پیشنهادات………86

فهرست منابع.. 88

 

چکیده

یکی از اتهامات انتسابی شایع به ویژه به اصحاب رسانه و گاهی فعالان سیاسی کشورما، ارتکاب نشراکاذیب به قصد تشویش اذهان عمومی است که متاسفانه رویه قضایی در انطباق مصداق با ماده قانون و تشخیص قضایی ارتکاب این جرم ، اغلب رویکردهای متفاوت دارد، به نحوی که در برخی از احکام صادره ، عبارت « تشویش اذهان عمومی» در کنار نشراکاذیب و به عنوان یک جرم مستقل ذکر شده در حالی که با مراجعه به قوانین جزایی، جرمی تحت این عنوان ملاحظه نمی‌شود و تشویش اذهان عمومی بخشی از عنصر روانی «سوء‌نیت خاص» برای تحقّق جرم نشراکاذیب است. نگارنده طی یادداشت‌ها و یا مقالات متعدد به تحلیل ارکان متشکله «نشر اکاذیب» و تبیین «مفهوم تشویش اذهان عمومی» در مطبوعات پرداخته است. اما کاربرد قضایی شایع این جرم به خصوص درجرایم مطبوعاتی و وجود نکته‌های ظریف در زمینه تشخیص قضایی و احراز ارکان متشکله آن ، ضرورت نگارش مقالات بیشتر را ایجاب می‌نماید به ویژه این که در اغلب تألیفات کتب حقوق جزایی ، آن چنان که باید  تشریح عناصر تشکیل دهنده این جرم و تفاوت آن با ارکان جرایم دیگر علیه حیثیت وشرافت اشخاص مانند افترا، مطالب کافی گنجانده نشده است . از این رو ،اغلب دانش آموختگان حقوق، در تشخیص مصداق‌های نشر اکاذیب با مشکل مواجهند همین طور اغلب قضات کیفری نیز در تشخیص قضایی خود از نشر اکاذیب تفسیرها و یا برداشت‌های متفاوت و خلاف قانون دارند.این پژوهش ابتدا به تعاریف و کلیات پرداخته، سپس هتک حرمت و نشر اکاذیب را هر کدام به تنهایی بررسی می کند. آنگاه درصدد بررسی حقوقی جرم است و در این مبحث عنصر قانونی، مادی و معنوی جرم بررسی می شود که در ضمن بیان عنصر قانونی ابهامات موجود را بیان می دارد. آنگاه به مقایسه جرم هتک حرمت و نشر اکاذیب رایانه ای با توهین و و افترا و قذف می پردازد. منابع قابل استفاده در  این پایان نامه اسناد و قوانین حقوقی مربوط به بحث نشر اکاذیب در جرایم رایانه ای و منابع فقهی موجود در کشور جمهوری اسلامی ایران و همچنین روش تحقیق ،روش تجزیه و تحلیل داده ها از طریق روش تحلیلی استنباطی است.و به این نتیجه برسیم که اولا، شناخت مصادیق جرم نشر اکاذیب رایانه ای و اینکه چه عمل و اعمالی مشمول این جرم می شوند. ثانیا ،اینکه از لحاظ آماری بدانیم که میزان ارتکاب جرم نشر اکاذیب رایانه ای در کشور در چه رتبه ای در میان جرائم برخوردار است.ثالثا اینکه بدانیم چند درصد اشخاص حقیقی و چند درصد اشخاص حقوقی مبادرت به جرم نشر اکاذیب رایانه ای می کنند.

 

واژگان کلیدی: جرم-نشر و اشاعه-اکاذیب-رایانه

 

فصل اول:

کلیات تحقیق

 

1-1-مقدمه

پیشرفت تکنولوژی و علم و دست یابی بشر به فناوری اطلاعات و استفاده از رایانه و پیدایش دنیای مجازی دارای پیامدهای مثبت و منفی فراوانی برای بشر بوده است. از جمله پیامدهای منفی آن، پیدایش جرایم رایانه ای بوده است. در مورد جرایم رایانه ای تعاریف متعددی ذکر شده است برخی از این تعاریف عباتند از : پلیس جنایی فدرال آلمان در تعریفی از جرایم رایانه ای این چنین اعلام داشته است: «جرم رایانه ای در برگیرنده همه اوضاع و احوال و كیفیاتی است كه در آن شكل های پردازش الكترونیك داده‌ها، وسیله ارتکاب و یا هدف یك جرم قرار گرفته است و مبنایی برای نشان دادن این ظن است كه جرمی ارتكاب یافته است.کمیته اروپایی مسایل جنایی در شورای اروپا : در سال 1989 گزارش کاری بیان کرد که در آن یکی از متخصصان چنین تعریفی ارایه کرده است: «هر فعل مثبت غیر قانونی که رایانه، ابزار یا موضوع جرم باشد. یعنی به عبارت دیگر هر جرمی که ابزار یا هدف آن تاثیر گذاری بر عملکرد رایانه باشد.پروفسور شیک یکی از حقوقدانان اتریشی در تعریف جرم رایانه ای بیان می دارد: «جرم رایانه ای به هر عمل مجرمانه ای گفته می شود که در آن رایانه، وسیله یا هدف ارتکاب جرم باشد. در ایالات متحده آمریكا تعریف وسیعی از جرم ‌رایانه‌ای به عمل آمده مبنی بر آنكه: «هر اقدام غیرقانونی كه با یك رایانه یا به كارگیری آن مرتبط باشد را جرم ‌رایانه‌ای می‌گویند. یا هر اقدامی‌كه به هر ترتیب با رایانه مرتبط بوده و موجب ایجاد خسارت به بزه دیده شود و مرتكب از این طریق منافعی را تحصیل كند، جرم محسوب می‌شود.در کانادا نیز در تعریف جرایم رایانه ای این چنین بیان شده است: «جرم رایانه ای شامل هر فعالیت مجرمانه ای است که در برگیرنده کپی، استفاده، جابجایی، مداخله، دسترسی یا سوء استفاده از سیستم های رایانه ای، عملکرد رایانه، داده ها یا برنامه های رایانه است.در حقوق ایران، نه در قانون تجارت الكترونیك و نه در قانون جرایم ‌رایانه‌ای مصوب 11/11/1388 هیچ تعریفی از این مفهوم ارایه نشده است. شاید دلیل آن اختلافات مبنایی است كه میان حقوقدانان از تعریف جرایم ‌رایانه‌ای وجود دارد. اما می‌توان به عنوان نمونه تعریف زیر را ارایه كرد                                               :
آن دسته از جرایمی‌كه با سوءاستفاده از یك سیستم ‌رایانه‌ای برخلاف قانون ارتكاب می‌یابد جرایم ‌رایانه‌ای نام دارد. البته این دسته از جرایم را می‌توان شامل جرایم سنتی كه به واسطه رایانه صورت می‌گیرد از قبیل كلاهبرداری و سرقت و نیز جرایم نو ظهوری كه با تولد رایانه پا به عرصه حیات گذاشته اند دانست، مانند جرایم علیه صحت و تمامیت داده‌ها» در كتاب قانون مجازات اسلامی در قسمت جرایم رایانه ای، مجازات هتك حیثیت و نشر اكاذیب طبق مواد ذیل بیان شده است:
‎‎ماده (16) هركس به وسیله سیستم‎های رایانه‎ای یا مخابراتی،‌ فیلم یا صوت یا تصویر دیگری را تغییر دهد یا تحریف كند و یا با علم به تغییر یا تحریف منتشر كند، به نحوی كه عرفاً موجب هتك حیثیت او شود، به حبس از نود و یك روز تا دو سال یا جزای نقدی از پنج تا چهل میلیون ریال یا هر دو مجازات محكوم خواهد­شد.
تبصره ـ چنانچه تغییر یا تحریف به صورت مستهجن باشد، مرتكب به حداكثر هر دو مجازات مقرر محكوم خواهدشد.
ماده (17) هركس به وسیله سیستم‎های رایانه‎ای یا مخابراتی صوت یا تصویر یا فیلم خصوصی یا خانوادگی یا اسرار دیگری را بدون رضایت او منتشر كند یا در دسترس دیگران قرار دهد، به نحوی كه منجر به ضرر یا عرفاً موجب هتك حیثیت او شود، به حبس از نود و یك روز تا دو سال یا جزای نقدی از پنج تا چهل میلیون ریال یا هر دو مجازات محكوم خواهد شد.                                       .
ماده (18) هر كس به قصد اضرار به غیر یا تشویش اذهان عمومی یا مقامات رسمی به وسیله سیستم رایانه یا مخابراتی اكاذیبی را منتشر نماید یا در دسترس دیگران قرار دهد یا با همان مقاصد اعمالی را برخلاف حقیقت، رأساً یا به عنوان نقل قول، به شخص حقیقی یا حقوقی یا مقام‌های رسمی به طور صریح یا تلویحی نسبت دهد، اعم از این‌‌كه از طریق یاد شده به نحوی از انحاء ضرر مادی یا معنوی به دیگری وارد شود یا نشود، افزون بر اعاده حیثیت به حبس از نود و یك روز تا دو سال یا جزای نقدی از پنج تا چهل میلیون ریال یا هر دو مجازات محكوم خواهد شد.[1]

1-2- بیان مسأله

یکی از جرائمی که در قانون مجازات اسلامی به آن اشاره شده است جرم نشر اکاذیب است که در این قانون نشر اکاذیب به همراه هتک حیثیت آمده است.یکی از موارد جرم نشر اکاذیب نشر اکاذیب رایانه ای است. یعنی اینکه شخصی عمداً و عامداً و از روی سوء نیت اخبار دروغ و خلاف واقع را به قصد اضرار به غیر یا تشویش اذهان عمومی یا مقامات رسمی توسط رایانه در اینترنت و دنیای مجازی منتشر کند و به شخص مورد نظر نسبت دهد. این جرم نیز مانند جرایم دیگر دارای سه عنصر قانونی، مادی و معنوی می باشد به طوریکه عنصر قانونی جرم نشر اکاذیب رایانه ای، فصل پنجم قانون جرایم رایانه ای ایست که قانونگذار طی سه ماده و یک تبصره در شماره های 16و17و18 به آن پرداخته است. رکن و عنصر مادی جرم نشر اکاذیب رایانه ای همان نسبت دادن و نشر دادن خلاف واقعیت به شخص حقیقی یا حقوقی یا مقامات رسمی است که با این رفتار و اعمال توسط عامل مشمول اطلاق این جرم به خود می شود. عنصر روانی یا معنوی جرم نشر اکاذیب رایانه ای آن سوء نیت عامی است که مرتکب باید بداند و عالم باشد که امری بی اساس و دروغ و کذبی را دارد به شخص حقیقی یا حقوقی نسبت می دهد و مرتکب علاوه بر سوء نیت عام دارای سوء نیت خاص که همان قصد اضرار به غیر و تشویش اذهان عمومی یا مقامات رسمی است را داراست. در جرم نشر اکاذیب رایانه ای مرتکب نیاز به یک قصد و انگیزه مشخص که همان نسبت دادن دروغ و کذب و عمل خلاف واقع است را باید داشته باشد.[2] این جرم در قانون مجازات اسلامی در ماده 698 آمده بود و همچنین در قانون مجازات اسلامی سال 1392(جدید) در ماده 744 تحت عنوان هتک حیثیت و نشر اکاذیب و همچنین در مواد  745 و746 با یک تبصره در فصل پنجم قانون جرایم رایانه ای آمده است. ما در این تحقیق در صدد بررسی جرم نشر اکاذیب رایانه ای و مصداق های احکام  و قواعد ناظر بر این جرم و تشریح جوانب و شرایط لازم برای به وقوع پیوستن و ثابت شدن این جرم هستیم. ماده 698 ، دارای دو عنوان مجرمانه مستقل با عنصر روانی از حیث سوء‌نیت خاص مشترک و مجازات قانونی یکسان است. الف ـ نشراکاذیب . ب ـ نسبت خلاف حقیقت دادن به اشخاص . بنابراین در عنصر مادی و بخشی از عنصر روانی این دو جرم (سوء‌نیت عام) بین این دو عنوان مجرمانه تفاوت وجود دارد. «قصد اضرار به غیر»یا «تشویش اذهان عمومی یا مقامات رسمی»، به عنوان سوء‌نیت خاص ، بخشی از عنصر روانی هر دو جرم است با این توضیح که برای تحقق ارکان هر یک از این دو جرم سوای عنصر مادی و سوء‌نیت عام از عنصر روانی خاص هر یک ،

   گروه نمونه شامل تعدادی ازمشتركین آب وفاضلاب شهر جویبارمی باشد كه با توجه به جدول  کرجسی مورگان حجم نمونه آنان به تعداد 368 نفر با توجه به پراکندگی آنان بر اساس مناطق تقسیم شده در سیستم مکانیزه امور مشترکین شرکت به صورت طبقه ای در هر منطقه انتخاب شده اند. پس از بررسی های انجام شده با استفاده از آمار توصیفی و استنباطی ضمن بحث در صحت فرضیه های مطرح شده، الویت بندی عوامل موثر بر ارتقای سطح مشارکت مردمی بهمراه امتیازات مکتسبه به شرح ذیل دسته بندی گردیده شد و بدنبال آن پیشنهادهایی هم مطرح شد:

رتبه	متغیرها	میانگین امتیازات
1	اعطای تسهیلات برای پرداخت مبالغ حقوق انشعاب فاضلاب	6.72
2	میزان هزینه های مربوط به نصب و برقراری انشعاب فاضلاب	5.90
3	مقایسه هزینه دفع خدمات فاضلاب در مقایسه با سایر هزینه ها	4.96
4	کیفیت خدمات دفع فاضلاب شرکت	4.57
5	مدت زمان اجرای پروژه جمع آوری و دفع فاضلاب	4.41
6	آگاهی مردم از بالا رفتن سطح بهداشتی بواسطه اجرای طرح فاضلاب	4.23
7	تبلیغات شرکت جهت ترغیب مردم د خرید اشتراک فاضلاب	2.79
8	آگاهی مردم از ضرورت اجرای طرح فاضلاب	2.42

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                                              صفحه

 

1-1- مقدمه :

انسان و بسیاری از موجودات به شیوه های مختلف فاضلاب تولید می کنند که تولید آن بطور چشمگیری رو به افزایش است این افزایش و تولید موجب بحرانهایی در زمینه محیط زیست گردیده است که حیات موجودات کره زمین را بامشکلات جدی روبرو ساخته است . تولید آلاینده های مختلف که هرروز برتعداد وتنوع آنها افزوده می شود سبب شده که ضمن خسارت به منابع اصلی ( آب ، خاک ، هوا ) با مقادیر زیاد مواد زاید به اشکال جامد ، نیمه جامد ، مایع و گاز مواجه شده ایم و این بدان معناست که بشر به دست خود عرصه زندگی را برخود و سایر موجودات تنگ نموده است. استفاده از چهل و هشت هزار ماده شیمیایی در زندگانی روزمره که تاکنون تنها خاصیت سرطان زایی پانصد نوع آن به اثبات رسیده نوعی تهدید جدی برای محیط زیست وسلامت انسان به شماره می رود.

براساس مطالعه [1]WHOسازمان بهداشت جهانی عدم توجه به جمع آوری ودفع مواد زائد میتواند 32 مشکل زیست محیطی بوجود آورد . افراد جامعه باید بدین باور برسند که علاوه بر رعایت موازین بهداشت فردی ملزم به حفظ بهداشت محیط پیرامون خود نیز هستند زیرا درصورت عدم رعایت این موضوع سلامت آنها و سلامت سایر افراد جامعه در مخاطره خواهدافتاد. یکی از موارد مهم در زمینه حفظ و ارتقای سلامت افراد و جامعه دفع صحیح و بهداشتی فاضلاب است که متأسفانه درخیلی از مناطق شهری و روستایی به دلیل روشهای نامطلوب جمع آوری ، محیط زندگی وسلامت افراد در معرض آلودگی وخطر قرار دارد.

از آنجا که بشر در ابتدا در جوامع کوچکی می زیسته که در آن کشاورزی و صنعت شاهد رشد زیادی نبوده است، جمع آوری پساب های حاصل از مصرف آب در این جوامع مشکل عمده ای به شمار نمی رفت. امّا با گذشت زمان، توسعه شهرنشینی و تشکیل اجتماعات ، انسانها با مشکلات آلودگی محیط زیست و آبهای سالم روبرو شدند. در این هنگام یکی از عوامل مهمی که نقش برجسته ای در این آلودگی ایفا می کند، مسألة آلودگی ناشی از تخلیه پسابهای مایعی (فاضلاب) است که مصرف کنندگان ناچاراً آن را از طریق چاه های جذبی و یا تخلیه در کوچه و خیابانها دفع می کنند، که این امر موجب آلودگی شدید محیط زیست و به مخاطره افتادن بهداشت عمومی می شود

مساله فاضلاب و دفع بهداشتی آن مساله‌ای نیست كه بشر امروز با وجود پرداختن به موضوعات مختلف بتواند به راحتی از كنار آن بگذرد. سال 2008 از سوی سازمان ملل به عنوان سازمانی مرجع و مورد اتفاق تمام جهانیان به نام سال « دفع بهداشتی فاضلاب » نامگذاری شد.

هم‌اكنون پساب های تولید شده در زیستگاههای انسانی بالاخص فاضلاب توالت‌ها و سرویس‌های بهداشتی به معضل بزرگ سلامتی و تندرستی جهانیان تبدیل شده و زندگی 6/2 میلیارد انسان به دلیل عدم دسترسی به این امكانات در معرض تهدید جدی قرار دارد.

برخلاف پیشرفت هایی كه در مورد دسترسی مردم جهان به آب سالم بدست آمده ، دسترسی به خدمات فاضلاب عقب مانده است.

عدم دسترسی به خدمات بهداشتی مناسب نه تنها منزلت افراد كم درآمد شهری را خدشه دار می كند بلكه سلامتی آنها را نیز به خطر می اندازد. رابطه ی بین

 درآمد پایین شهروندان و سطح پایین سلامتی آنها عمدتاً ناشی از كمبود وسایل بهداشتی و نیز كمبود آب سالم می باشد.

كشورها در حال پی بردن به این واقعیت هستند كه خدمات بهداشتی از اولویت‌های توسعه ملی می باشند كه نیاز به راهكارها و بودجه كافی دارد. برای بهبود كیفیت آب و خدمات بهداشتی كه جمعیت بیشتری را پوشش دهد نیاز به سرمایه گذاری دارد.

مشاركت مردمی در مدیریت آب و خدمات فاضلاب همراه با به كارگیری تكنولوژی ساده كه نگهداری از آن آسان باشد می تواند برگشت سریع سرمایه و دسترسی یكسان افراد به خدمات را در پی داشته باشد.

 

 2-1- بیان مسئله

فاضلاب به علت دارا بودن انواعی از آلاینده ها (میکروبی و شیمیایی ) به عنوان یکی از مهم ترین مخاطرات برای سلامتی انسان و محیط زیست به شمار می رود. اهمیت دفع بهداشتی فاضلاب در محیط های مختلف که افراد بیشتری در تماس با آن می باشند از اهمیت بیشتری برخوردار می باشد.

در اثر مصرف آب ، فاضلاب تولید می گردد. کیفیت فاضلاب تولیدی به نحوه مصرف آب بستگی دارد.چنین ترکیبی برای آلودگی محیط زیست پتانسیل بالایی دارد و همچنین به علت دارا بودن میکرو ارگانیسم های بیماری زا باعث بروز انواع بیماریها می گردد.لذادر چند سال گذشته در کشور اجرای شبکه های جمع آوری و احداث تصفیه خانه فاضلاب از جمله طرحهای مهم محسوب می شود، بطوریکه علاوه بر گذاشتن اعتبارات لازم از محل اعتبارات عمومی دولت برای تامین بخشی از هزینه های آن از بانک جهانی نیز دراین ارتباط وام هایی دریافت شده است.

بنابراین با توجه به اهمیت دفع بهداشتی فاضلاب برای عملیاتی نمودن این پروژه ها در سطح شهرها لزوم تدوین اجرای برنامه هایی جهت استقبال مردم از سرمایه گذاری هنگفتی که برای احداث شبکه های فاضلاب شده است بیش از پیش مطرح می کند.

از آنجایی که ماهیت طرح های فاضلاب به صورت انتفاعی می باشد یعنی پس از بهره برداری این طرح ها شرکت آب و فاضلاب می بایستی اصل و بهره پولی که دولت و همچنینی بانک جهانی بعنوان یکی از سرمایه گذاران طرح بصورت وام در اختیار شرکت قرار داده ، برگرداند ، لزوم حمایت بخش های مردمی با خرید انشعاب فاضلاب بیشتر متجلی می شود. بنابراین اتخاذ شیوه هایی که بتوان سطح مشارکت مردمی را در اجرای این پروژه ها با خرید انشعابات فاضلاب، ترغیب نمود، بسیار با اهمیت می باشد.

هم اکنون یکی از مشکلات بزرگی که متولیان امراحداث و توسعه شبکه فاضلاب یعنی شرکت آب و فاضلاب ها با آن دست به گریبان هستند عدم استقبال مردم در خرید انشعاب فاضلاب می باشد که این موضوع به عنوان یک معضل اساسی نمود پیدا کرده است.

بنابراین، شناخت الگوهای رفتار مشترکین (شهروندان)، وضع قوانین مناسب و تشویق حمایت از سرمایه گذاری های انجام شده، ایجاد الزامات فنی و مالی و استفاده از تکنولوژی های نوین در روش های اجرا، اجرای تبلیغات و آموزش های مناسب از اهداف برنامه های مزبور است.

کسب اطلاع از طرز تفکر مردم نسبت به شبکه جمع آوری فاضلاب می تواند علل ناکامی پروژه فاضلاب در خصوص فروش انشعاب فاضلاب را به صورت علمی

این مطلب را هم بخوانید :

 بررسی نماید. در این تحقیق که براساس نیاز سازمانی و زمینه های علمی و تجربیات محقق تبیین شده است، براساس نگرش سیستمی به پاسخ رفتاری مردم به بررسی مؤلفه های مؤثر در استقبال و عدم استقبال، بخش های فکری، شناختی ـ احساسی و رفتاری شناسایی و ارزیابی می شود.

به طور خلاصه می توان گفت که مساله اصلی تحقیق حاضر آن است که عوامل موثر در ارتقاء سطح مشارکت مردمی شهروندان شهر جویبار در اخذ اشتراک فاضلاب کدامند؟

 

6ـ1 پیشینه تحقیق 18

7ـ1 قلمرو تحقیق 19

8ـ1 روش تحقیق 20

9ـ1 جامعه آماری 20

10ـ1 نمونه آماری 21

11ـ1 روش نمونه گیری 21

12ـ1 ابزار گردآوری اطلاعات 21

13ـ1 روش آزمون فر ضیات 21

14ـ1 تعاریف عملیاتی متغیرها 22

فهرست منابع و مآخذ فصل اول 25

فصل دوم: مبانی نظری و پیشینه تحقیق

متغیر اقتصادی 27

تولید 27

وضعیت اقتصادی بوشهر 28

چاههای جذبی در بوشهر 30

روشهای پرداخت حق انشعاب فاضلاب 31

ساختار واحدهای بانکی بوشهر 32

فرهنگ 32

مفهوم فرهنگ 33

فرهنگ، جامعه، فرد 33

ویژگیهای فرهنگ 34

عناصر اساسی فرهنگ 35

4ـ9ـ2 ابعاد فرهنگ 37

ویژگیهای فرهنگی قدیم شهر بوشهر 39

وضعیت فرهنگی كنونی شهر بوشهر 40

بهداشت و درمان 41

رابطه بهداشت و شبكه فاضلاب 42

وضعیت نظام آموزش در بوشهر 43

 

مسائل شرعی (دینی) جمع آوری فاضلاب 44

مسأله عدم استقبال شهروندان 45

عوامل تأثیر گذار بر استقبال مردم 47

ویژگیهای ساختاری شهر بوشهر 48

ساختار جمعیتی بوشهر 49

دلایل ضرورت ایجاد و توسعه تأسیسات فاضلاب در بوشهر 50

مشخصات استان بوشهر 51

بافت قدیم شهر بوشهر 52

بافت جدید شهر بوشهر 52

سیستم دفع آبهای سطحی و دفع فاضلاب شهر بوشهر 52

نقش و اهمیت تحقیقات بازاریابی 53

آمیخته بازاریابی 55

عوامل موقعیتی 56

پاسخ رفتاری 56

معیارهای عملكرد 56

تعریف تحقیقات بازاریابی 57

نقش تحقیقات بازاریابی 57

تحقیقات در مورد خصوصیات بازار 59

6ـ بررسی وفاداری مصرف كنندگان 62

بازاریابی و وفاداری 62

جایگاه تبلیغات در تصمیم گیری خرید مشتریان 63

مقایسه مفهوم قدیم (فروش) و جدید (بازاریابی) 64

الگول 5 اِم (5 M) در تبلیغات 65

ادراك و اطلاعات 66

ادراك و اهمّیت آن 67

رفتار 69

اهمیت طرز فكر در بازاریابی 72

طبیعت طرز فكر 72

این مطلب را هم بخوانید :

اجزای طرز فكر 72

رابطة بین طرز فكر و رفتار 73

مشكل سنجش طرز فكر 74

رویه های مقیاس گذاری طرز فكر 74

روش های عمومی برای سنجش طرز فكر 74

روش ارتباطات 75

اهداف 75

مفهوم رویكرد سیستمی 75

چارچوب نظری تحقیق 77

رویكرد سیستمی برای تحلیل رفتار مصرف كننده 78

سیستم های رفتاری 80

نظریه سیستم رفتاری مصرف کننده 81

اهمیت جمع آوری فاضلاب در جهان امروز 89

تاریخچة جمع آوری فاضلاب 89

تاریخچه تصفیه ی فاضلاب 90

مقدمه ای بر پروژه فاضلاب شهر بوشهر 93

روش های جمع آوری فاضلاب 94

تأسیسات شبكه جمع آوری فاضلاب شهری و وظایف آن 94

فصل سوم: روش و قلمرو تحقیق

1ـ3 مقدمه 98

2ـ3 نوع تحقیق 99

1ـ2ـ3 براساس هدف 99

2ـ2ـ3 براساس مكان 99

3ـ2ـ3 براساس روش 99

3ـ3 روش و ابزار گردآوری 100

1ـ3ـ3 پرسشنامه 101

2ـ3ـ3. مراجعه به اسناد و مدارك 102

3ـ3ـ3  مصاحبه 102

4ـ3ـ3 پژوهش كتابخانه ای 103

4ـ3 جامعه و نمونه آماری 103

5ـ3 هدف نمونه گیری 105

6ـ3 روش نمونه گیری 105

7ـ3 حجم نمونه 106

روش های برآورد . 107

اعتبار و روائی ابزارهای پژوهش 109

روائی ابزار تحقیق 109

پایائی (اعتبار) ابزار تحقیق 110

روشهای تجزیه و تحلیل داده ها و آزمون فرضیات 112

فهرست منابع و مآخذ فصل سوم 117

فصل چهارم: تحلیل داده ها

مقدمه 119

تحلیل داده های پژوهش 120

داده های اختصاصی 125

الف) متغیر اقتصادی 125

ب) متغیرهای فرهنگی ـ اجتماعی 136

ج) متغیرهای اقتصادی 149

آزمون فرضیات 162

فصل پنجم: یافته های پژوهش و پیشنهادها

مقدمه 170

چکیده 171

تحلیل یافته ها و آزمون فرضیات 174

پیشنهادها 184

فهرست منابع و مآخذ 187

(1) فارسی 187

(2) لاتین Error! Bookmark not defined.

پیوستها 189
فهرست جدولها، شكلها و نمودارها

شكل (1ـ1). مدل پاسخ رفتاری 24

شكل (1ـ2). مدل سیستم بازاریابی 55

شكل (2ـ2). مدل وفاداری كسب وكار 63

شكل (3ـ2). مفهوم قدیم و جدید بازاریابی 64

شكل (4ـ2). الگوی 5 ام (5M) برای تبلیغات خدمات 66

جدول(1ـ2). عوامل تشكیل دهندة شیوه زندگی 71

شكل (5ـ2) رویكرد سیستمی محرك ـ پاسخ 77

شكل(6ـ2). الگوی سیستمهای رفتاری مصرف كننده 80

جدول (2ـ2). مؤلفه های تأثیر گذار بر فرآیند ارتباطات و الگوهای رفتاری 83

شكل (7ـ2).مدل رفتار محرک ها،احساسات و پاسخ ها با هنجارها 85

شکل(8ـ2). الگوی رفتاری فاصله تصمیم گیری 86

شكل (9ـ2). الگوی رفتاری انتظارات، ارزش ها و هنجارها 86

شكل (10ـ2). رویكرد سیستمی الگوی بررسی رفتاری مصرفی مشتركین فاضلاب خانگی (بر مبنای مصرف آب) 87

جدول (1ـ3). چارچوب ویژگی های ادله تحقیق توصیفی 100

جدول (2ـ3). تعداد سوالات مربوط به هر یك از متغیرها 102

شکل(1ـ3). نحوی ارزش گذاری در طیف لیکرت 112

نمودار (1ـ4). توزیع جنس واحدهای آماری 120

نمودار (2ـ4). توزیع سنی واحدهای آماری 121

نمودار (3ـ4). توزیع وضعیت تأهل واحدهای آماری 121

نمودار (4ـ4). توزیع نوع مالكیت واحد مسكونی واحدهای آماری 122

نمودار (5ـ4). توزیع مساحت زیربنای واحد مسكونی 122

نمودار (6ـ4). توزیع تعداد اعضای خانوار در محل سكونت 123

نمودار (7ـ4). توزیع میزان تحصیلات سرپرست خانوار 124

نمودار (8ـ4). توزیع وضع فعالیت سرپرست خانوار 124

جدول (1ـ4). توزیع نظرات پاسخگویان درباره تسهیلات بانكی برای پرداخت حق انشعاب 126

جدول (2ـ4). توزیع نظرات پاسخگویان درباره افزایش مصرف آب با افزایش هزینه های دفع 127

جدول (3ـ4). توزیع نظرات پاسخگویان دربارة میزان هزینه تخلیه چاههای جذبی 128

جدول (4ـ4). توزیع نظرات پاسخگویان درباره پرداخت حق انشعاب بصورت درج در قبوض آب بها 129

جدول (5ـ4). توزیع نظرات پاسخگویان درباره میزان هزینه های خدمات فاضلاب در مقایسه با سایر هزینه ها 130

جدول(6ـ4). توزیع نظرات پاسخگویان دربارة آگاهی از میزان مبلغ حق انشعاب فاضلاب 131

جدول (7ـ4). توزیع نظرات پاسخگویان درباره آگاهی از میزان هزینه های نصب انشعاب فاضلاب 132

جدول (8ـ4). توزیع نظرات پاسخ دهندگان درباره میزان كیفیت دفع فاضلاب پس از اتصال به شبكه 133

جدول (9ـ4). توزیع نظرات پاسخگویان درباره تخریب منازل مسكونی بعلت بالا آمدن آبهای زیرزمینی 134

جدول (10ـ4). خلاصه توزیع فراوانی و میانگین پاسخها نسبت به متغیر اقتصادی 135

جدول (11ـ4). توزیع نظرات پاسخگویان درباره استقبال عمومی 137

جدول (12ـ4). توزیع نظرات پاسخگویان درباره ارتقاء بهداشت عمومی 138

جدول (13ـ4) توزیع نظرات پاسخگویان دربارة اطمینان شهروندان از شبكه احداث شده 139

جدول (14ـ4). توزیع نظرات پاسخگویان دربارة میزان آگاهی شهروندان از شبكه فاضلاب 140

جدول (15ـ4). توزیع نظرات پاسخگویان دربارة میزان تبلیغات در ترغیب مردم برای خرید اشتراك 141

جدول (16ـ4). توزیع نظرات پاسخگویان دربارة میزان رضایتمندی مردم 142

جدول (17ـ4). میزان علاقمندی شهروندان به اجرای طرح جمع آوری و دفع فاضلاب 143

جدول (18ـ4). توزیع پاسخگویان دربارة عوامل شرعی در  جمع آوری فاضلاب 144

جدول (19ـ4). توزیع نظرات پاسخگویان درباره تخریب معابر عمومی 145

جدول (20ـ4). توزیع نظرات پاسخگویان در بارة طولانی شدن زمان ترمیم 146

جدول (21ـ4). توزیع نظرات پاسخگویان دربارة میزان تسریع در حل مشكلات مشتركین 147

جدول 22ـ4 خلاصه توزیع فراوانی و میانگین پاسخها نسبت به متغیر فرهنگی ـ اجتماعی 148

جدول (23ـ4). توزیع نظرات پاسخگویان درباره اطلاع رسانی و راهنمایی لازم بصورت شفاف برای درخواست خدمات 149

جدول (24ـ4). توزیع نظرات پاسخگویان دربارة سرعت پاكسازی معابر 150

جدول (25ـ4). توزیع نظرات پاسخگویان دربارة مدت زمان رفع اتفاقات 151

جدول (26ـ4). توزیع نظرات پاسخگویان درباره سرعت انجام خدمات نصب انشعاب فاضلاب 152

جدول (27ـ4). توزیع نظرات پاسخگویان درباره کییفیت نصب انشعاب فاضلاب 153

جدول (28ـ4). توزیع نظرات پاسخگویان درباره رضایت از نحوه اجرای پروژه های فاضلاب 154

جدول (29ـ4). توزیع نظران پاسخگویان درباره ضرورت اجرای طرح فاضلاب 155

جدول (30ـ4). توزیع نظرات پاسخگویان درباره اطلاع از برنامه های دولت در زمینه بهداشت عمومی 156

جدول(31ـ4). توزیع نظرات پاسخگویان درباره حفظ محیط زیست و ایجاد محیط سالم 157

جدول (32ـ4). توزیع نظرات پاسخگویان درباره مرمت مسیرهای حفاری شده 158

جدول (33ـ4). توزیع نظرات پاسخگویان درباره طولانی شدن زمان اجرای پروژه 159

جدول (34ـ4). توزیع نظرات پاسخگویان درباره پائین رفتن سطح آبهای زیر زمینی 160

جدول (35ـ4). خلاصه توزیع فراوانی و میانگین پاسخها نسبت به متغیر ساختاری 161

جدول (1ـ5). نتیجه گیری در مورد نقش متغیر اقتصادی بر روی استقبال مردم از اخذ اشتراک شبکة فاضلاب 176

جدول (2ـ5). نتیجه گیری در مورد نقش متغیرهای فرهنگی ـ اجتماعی بر روی استقبال مردم از اخذ اشتراک شبکة فاضلاب 177

جدول (3ـ5). نتیجه گیری در مورد نقش متغیرهای ساختاری بر روی استقبال مردم از اخذ اشتراک شکبة فاضلاب 178

جدول (4ـ5). نتیجه گیری در مورد فرضیات تحقیق.. 179

 

فصل اول

طرح تحقیق

 

مقدمه

موضوع تحقیق

تعریف مساله

ضرورت و اهمیت تحقیق

اهداف تحقیق

فرضیه تحقیق

پیشینه تحقیق

قلمرو تحقیق

روش تحقیق

تعاریف عملیاتی متغیرها

 

مقدمه

از آنجا که بشر در ابتدا در جوامع کوچکی می زیسته که در آن کشاورزی و صنعت شاهد رشد زیادی نبوده است، جمع آوری پسابهای حاصل از مصرف آب در این جوامع مشکل عمده ای بشمار نمی رفت. امّا با گذشت زمان، توسعه شهرنشینی و تشکیل اجتماعات و منابع بزرگ انسانها با مشکلات آلودگی محیط زیست و آبهای سالم روبرو شدند. در این هنگام یکی از عوامل مهمی که نقش برجسته ای در این آلودگی ایفا میکند، مسألة آلودگی ناشی از تخلیه پسابهای مایعی (فاضلاب) است که مصرف کنندگان ناچاراً آن را از طریق چاههای جذبی و یا تخلیه در کوچه و خیابانها دفع می کنند، که این امر موجب آلودگی شدید محیط زیست و به مخاطره افتادن بهداشت عمومی می شود. بهترین مثال در این مورد شهر بوشهر می باشد که در گذشته بعلت بالا آمدن سطح آبهای زیر زمینی و ایجاد تأثیرات سوء ناشی از دفع فاضلاب خانگی به روش چاههای جذبی مسئولان را بر آن داشت که بودجه ای را برای احداث جمع آوری فاضلاب و تصفیه خانه، تخصیص دهند. بنابراین عملیات اجرائی این پروژه عملاً از سال 1376 شروع و در سال 1378 اولین مرحله بهره برداری از این پروژه آغاز گردید. امّا در زمان کنونی مصادف با به بهره برداری رسیدن بخشی از این پروژه، مدیران آب و فاضلاب بوشهر با مشکل عدم استقبال شهروندان از این طرح مراجعه شده اند. بنابراین، این پژوهش بدنبال بررسی عواملی است که موجب عدم استقبال مردم بوشهر از این طرح شده است تا با ارائة راهکارها و پیشنهاداتی هر چند کوچک، آنان را در انجام این مهم کمک کند.

1ـ موضوع تحقیق

بررسی عوامل عدم استقبال شهروندان از اخذ اشتراک فاضلاب در شهر بوشهر

2ـ بیان مسئله

عدم استقبال مردم از اخذ اشتراک فاضلاب مهمترین مسئله موجود در بهره برداری از شبکه های اجرا شده فاضلاب در شهر بوشهر می باشد. مسئولان و کارشناسان استان تاکنون نتوانستند با استفاده از رویکرد سیستمی مدل رفتاری، الگوئی مناسب برای حل این معضل بیابند.

امروزه، یکی از اهداف مسئولین نهادینه کردن سیاست «توسعه پایدار کشور» است. بنابراین، نیازهای کنونی جامعه باید بدون فداکردن منابع و محیط زیست انسانی و بدون آسیب رساندن به محیط زیست، تأمین گردد.

جامعیت این رویکرد احداث شبکه های جمع آوری فاضلاب و در نهایت اخذ اشتراک فاضلاب توسط شهروندان می باشد. در این دیدگاه نه تنها به نیاز کنونی جامعه و ضرورت تأمین بهداشت جامعه توجه می شود بلکه نیازهای آتی، چالش های آینده محیط زیست انسانی، تنگناها و فرصت های پیش رو نیز شناخته می شود.

در چند سال گذشته که در کشور اجرای شبکه های جمع آوری از جمله طرحهای مهم محسوب می شود اگر در خصوص وضعیت فروش و استقبال مشترکین جهت اخذ اشتراک فاضلاب چاره جدی صورت نگیرد، در آینده مشکلات حادی پیش روی جامعه ما خواهدبود.

این طرحها لزوم تدوین اجرای برنامه هایی جهت استقبال مردم از سرمایه گذاری هنگفتی که برای احداث شبکه های فاضلاب شده است بیش از پیش مطرح می کند. بنابراین، شناخت الگوهای رفتار مشترکین (شهروندان)، وضع قوانین مناسب و تشویق حمایت از سرمایه گذاری های انجام شده، ایجاد الزامات فنی و مالی و استفاده از تکنولوژی های نوین در روش های اجرا، اجرای تبلیغات و آموزش های مناسب از اهداف برنامه های مزبور است.

برای شرکت آب و فاضلاب استان بوشهر هنوز کسب اطلاع از طرز تفکر مردم نسبت به شبکه جمع آوری فاضلاب میسر نشده است تا بتواند علل ناکامی پروژه فاضلاب در خصوص فروش انشعاب فاضلاب را به صورت علمی بررسی نماید. در این تحقیق که براساس نیاز سازمانی و زمینه های علمی و تجربیات انیجانب تبیین شده است، براساس نگرش سیستمی به پاسخ رفتاری مردم به بررسی مؤلفه های مؤثر در استقبال و عدم استقبال بخش های فکری، شناختی ـ احساسی و رفتاری شناسایی و ارزیابی می شود.

بنابراین می توان اظهار داشت قلمرو نظری این تحقیق به تحقیقات بازاریابی که پُلِ ارتباط شرکت با جامعه است بر می گردد. از این رو در صدد شناخت مؤلفه های محیط اختصاصی تأثیر گذار موفقیت این پروژه می باشیم.

3ـ1ضرورت و اهمیت تحقیق

از نظر تاریخی اولین اجتماعات بشری در نقاطی بوجود آمده که مقادیری آب وجود داشته و اجتماعات کلیه نیازهای خود را از آن تأمین می کردند. با توجه به کوچک بودن اجتماعات و عدم رشد صنعت و کشاورزی، هم مصرف آب ناچیز بوده و هم مسائل آلودگی از طریق تخلیه دور ریزهای مایعی، در اجتماعات مشکلات اساسی بوجود نمی آورد.

ولی به مرور با توسعه شهر نشینی و بزرگتر شدن اجتماعات و احداث صنایع در کنار اجتماعات و توسعه کشاورزی برای تأمین مواد غذایی مورد نیاز روز به روز تهیه و تأمین آب با مشکلات زیادی مواجه گردید.

مخصوصاً تخلیه فاضلاب های جوامع شهری و صنعتی، آبهای سالم و محیط زیست انسانی را با مشکلات زیادتری مواجه نمود.

بدین ترتیب باید اذعان نمود که غم انگیز ترین تغییری که در طبیعت از طریق فعالیت های انسان در زندگی اجتماعی و صنعتی در اکو سیستم بوجود می آید و جنبه ویرانگری دارد و با توسعه شهرها و صنایع روز به روز بر وسعت و عظمت آن افزوده می شود آلودگی محیط زیست است. در بعضی از شهرها به علت قرار گرفتن درمجاورت دریا و بعلت بالا آمدن سطح آبهای زیر زمینی دفع فاضلاب در چاههای جذبی امکان پذیر نمی باشد.

بنابراین در این شهرها مصرف کنندگان ناچاراً فاضلاب های تولیدی را در خیابانها و کوچه ها تخلیه می کنند که این امر باعث آلودگی شدیدمحیط زیست و به مخاطره انداختن بهداشت عمومی می شود. بهترین مثال در این مورد شهر بوشهر در وضعیت موجود است و با احداث تصفیه خانه فاضلاب و شبکه جمع آوری فاضلاب امید آن می رود فاضلاب خانگی شهروندان جمع آوری شده و پس از تصفیه فاضلاب، پساب آن جهت کشاورزی … بکار رود. شاید مهمترین اهمیت بررسی جمع آوری فاضلاب بهره مندی از شهری سالم و با محیطی بهداشتی برای شهروندان باشد که این مهم فقط با استقبال شهروندان امکان پذیر است.

در دنیای پویا و پر از تغییر و تحول امروزی یکی از بارزترین ویژگی های آن تغییر و تحولاتی است که در تفکر ایدئولوژی ارزش های اجتماعی، روشهای انجام کار و بسیاری از پدیده های زندگی به چشم می خورد. همچنین ارائه محصولات با کیفیت برتر و تأمین خدمات به نحو احسن موجب بالابردن فروش و تبع آن سود بیشتر همراه با جلب رضایت مشترکین در شرکت های خدماتی می شود که شرط اصلی بقای آنها محسوب می شود.

این امر باعث شده است که با توجه به سرمایه گذاری عظیمی که در صنعت آب و فاضلاب کشور خصوصاً در شهر بوشهر صورت گرفته است، احداث شبکه جمع آوری فاضلاب به علت بالا بودن سطح آبهای زیر زمینی و ایجاد تأثیرات سوء ناشی از دفع فاضلاب خانگی به روش چاههای جذبی و آلودگی محیط زیست انسانی بسیار ضروری و در اولویت پروژه های مهم کشور قرار گیرد و سریعاً نسبت به جمع آوری فاضلاب خانگی اقدام لازم به عمل آید و در همین راستا عملیات اجرائی شبکه فاضلاب در شهر بوشهر عملاً از سال 1376 شروع گردید و در سال 1378 عملیات نصب و فروش آغاز گردید.

چون اعتبار تخصیص داده شده به شرکت های آب و فاضلاب از طریق دولت به عنوان وام محسوب می شود لذا بایستی بعد از اتمام بخش هائی از پروژه که امکان فروش انشعاب وجود دارد مقداری از حجم سرمایه گذاری توسط فروش اشتراک فاضلاب به شهروندان برگشت داده شود. موضوع یادشده به عنوان تحقیق انتخاب شده است تا عوامل عدم استقبال شهروندان با توجه به فروش اشتراک و همچنین نتایج مثبت آن مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد.

مبانی نظری این پژوهش براساس الگوی «محرک ـ پاسخ» است. این الگو اشاره به مجموعه عوامل درونی و بیرونی دارد که بر رفتار مصرف کننده اثر می گذارد.

برمبنای درونی این الگو، به منظور شناسایی رفتار مشترکین فاضلاب متغیرهایی در زمینه ویژگی پاسخگویان، تعرفه و فاضلاب بها، آگاهی و نگرش مشترکین و عوامل مؤثر بر رفتار مصرفی آنان تعریف و در پرسشنامه آورده شده است.

لذا تحقیق حاضر تلاش دارد تا عواملی را که موجب عدم استقبال مردم بوشهر از اخذ اشتراک فاضلاب می شود را شناسایی و پیشنهاداتی هر چند ناچیز را برای بهره برداری بهینه تر از شبکه فاضلاب شهر بوشهر ارائه دهد. حال در انجام این مهم چقدر موفق بوده ایم آن را بر عهده اساتید و خبرگان محترم قرار می دهیم. امید است توانسته باشیم در حد توان در کاهش موانع پیش روی در شرکت آب و فاضلاب بوشهر موفق بوده باشیم و گامی کوچک در راه اعتلای ارزشهای متعالی مدیریتی و بهبود و بازسازی سازمان خویش که نسبت به اهداف آن مسوول هستیم برداشته باشیم.

 

4ـ1 اهداف تحقیق

هدف اولیه پژوهش بررسی عوامل عدم اخذ اشتراک فاضلاب در شهر بوشهر و در مناطق سیزده گانه ای می باشد که شبکه فاضلاب در آن اجرا شده و یا خواهد شد.

از آنجا که رفتار انسان از بُعد روانشناختی و جامعه شناختی دارای سه مؤلفة: آگاهی، نگرش و رفتار است، در این زمینه مؤلفة آگاهی، حاکی از شناخت میزان اطلاع، درک، توصیف و تحلیلی است که مشترکین از چگونگی نتایج استفاده از شبکه جمع آوری فاضلاب و دفع فاضلاب خانگی دارند و مؤلفه نگرش، احساس، واکنش و ارزش گذاری و سازمان دهی ذهنی مشترکین نسبت به اخذ اشتراک فاضلاب را نشان می دهد و مؤلفه رفتار اعمال قابل رؤیت و عینی که مشترکین از جهت نحوة اخذ اشتراک نوع فاضلابی که توسط انشعاب فاضلاب قابل دفع است را نشان می دهد.

لذا اهداف کلی و فرعی پژوهش را می توان به شرح زیر بیان نمود:

1ـ4ـ1 هدف کلی

هدف کلی بررسی عوامل مؤثر در عدم موفقیت فروش اشتراک فاضلاب به شهروندان و بررسی عوامل عدم اخذ اشتراک فاضلاب در شهر بوشهر می باشد.

ممکن است گاهی اوقات برای تشخیص ذهن و استقرار مبانی بحث ، گذری نیز به قوانین قبل از انقلاب زده و متون مشابه و احکام مربوطه را از آن استخراج نمائیم.

قرابت عبارت از خویشاوندی است که بین دو نفر موجود است.قرابت (خویشاوند) اعم ازنسبی، سببی ورضاعی درپاره ای درجات،مانع برای نکاح است. خویشانی که نکاح باآنها به علت قرابت ممنوع است درفقه وحقوق محارم نامیده میشوند. قرابت پدیده ای است که نه تنهادرحقوق اسلامی بلکه در حقوق همه ای کشورهای متمدن باتفاوت درجزئیات ازموانع نکاح بشمارمی رود. منع ازوداواج باخویشاوندان مبتنی بردلائل است که ذیل بدان پرداخته میشود.[1]

 

فصل اول:

کلیات تحقیق

 

بیان مساله

چون خانواده با قرابت رابطه مستقیم دارد واین دو لازم وملزوم یکدیگرند، بنابراین درفصل اول این پایان نامه قرابت واقسام آن مورد بررسی قرارگرفته

 است.قرابت به معنی خویشاوندی است ودرقانون مدنی به سه قسم تقسیم شده است:نسبی ورضاعی. باتوجه به قانون حمایت از کودکان بی سرپرست مصوب اسفند 1353 می توان قرابت ناشی از سرپرستی را که نوعی فرزند خواندگی است به آن افزود.قرابت نسبی خویشاوندی خونی، قرابت سببی خویشاوندی ناشی از ازدواج ،قرابت رضاعی رابطه ناشی از شیرخوردن وقرابت ناشی از سرپرستی یا فرزند خواندگی  رابطه این است که به حکم مستقیم قانون ایجاد می شود.در این پایان نامه در فصل اول از قرابت نسبی و در فصل های بعدی به ترتیب از قرابت سبب،قرابت ناشی از سرپرستی اطفال بدون سرپرست سخن می گوییم.

اهمیت و ضرورت تحقیق:

سوالات تحقیق:

 

این مطلب را هم بخوانید :

۱-مهمترین نقش قرابت در قانون  اسلامی و سایر قانون ها چیست؟

۲-انواع قرابت ها اعم از قرابت نسبی و قرابیت ناشی از سرپرستی و..چیست؟

 

الف – بیان مساله

امروزه هر کسی به گونه ای با خشم درگیر است و گاه این مسأله در رده های مختلف جامعه از بلند پایه ترین افراد گرفته تا نزدیکترین فرد به ما در خانواده بروز می کند و لیکن اگر افراد مدیریت خوبی بر رفتار و گفتار خود نداشته باشند همواره شاهد بروز ناهنجاری یا جرایمی خواهیم بود.

گاه خشم و عدم کنترل آن می­تواند دردسرهای بزرگی در زندگی پدید آورد که گاهی اوقات جبران ناپذیر است. پرخاشگری و پائین آمدن آستانه تحمل مردم پدیده ای ا ست که در جامعه ما شایع شده است. با توجه به توسعه و پیشرفتهای مختلف در سطح جامعه و بروز مشکلات جدید از جمله ترافیک، آلودگی هوا، معضلات و مشکلات اقتصادی مردم، تحمل و صبر جامعه در مواقع مختلف بسیار پائین آمده که این قبیل مسائل باعث وقوع جنایت و زندانی شدن فرد می گردد که با در نظر گرفتن امتیازاتی از جانب قانونگذار، باعث دلگرمی فرد و خانواده اش خواهد شد و نشان دهنده حمایت جامعه از مردم خواهد بود.

امروز، اگرچه نمی توان گفت این مجازات(سلب آزادی) به طور کلی مطرود شده است اما باید اذعان داشت که هدف مهم و اساسی آن، یعنی اصلاح بزهکار با شکست مواجه گردیده است.( لازرژ، 1375،ص95) اما مجازات حبس علی رغم همه انتقاداتی که متوجه آن شده ، هنوز هم به عنوان یک واقعیت انکار ناپذیر تلقی می شود. هنوز هم افرادی هستند که سلب آزادی رفت و آمد و محدودیت در بعضی از آزادی های آنها لازم بوده است. البته قبول این مطلب نباید به منزله پذیرش تعمیم این مجازات تلقی گردد بلکه از این مجازات باید به عنوان آخرین حربه به عنوان واکنش جامعه علیه مجرم استفاده کرد. بدین ترتیب، نه تنها باید در جستجوی جانشین های مناسبی برای این مجازات بود بلکه باید در مواردی که هنوز از آن استفاده می شود در فکر تصحیح و تعدیل اجرای آن برآمد.

حقوق جزا یا کیفری علیرغم اینکه جزو شاخه های کلاسیک دانش حقوق به شمار می رود اما هیچ گاه با گذشت زمان اهمیت خویش را از دست نداده است چنان که تمام حقوقدانان و عالمان حقوقی همواره نیم نگاهی به تحولات جاری در زمینه حقوق جزا دارند.

یکی از مباحث بسیار مهم در حقوق جزا، مسأله مجازات می باشد بدین معنا که افرادی که نظم جامعه را دچار اختلال می کنند و به حقوق سایر افراد تعرض می نمایند بنابر فلسفه حقوق کیفری می بایست تاوان این عمل خویش را ببینند.

در این زمینه سیستم های کیفری مختلف رویه های گوناگونی را در پیش گرفتند، بعضی از این سیستم ها معتقد به این هستند که مجرم به مثابه یک انسان خطرناک به شمار می رود که می بایست او را از جامعه دور نگاه داشت و بدین منظور معتقد به اعمال مجازات های سنگین برای چنین افرادی هستند. از دیدگاه آنان، فردی که نسبت به حقوق سایر افراد جامعه بی اعتنا باشد و نظم و امنیت و آرامش روانی جامعه را به خطر اندازد شایستگی حضور در اجتماع را ندارد و در بعضی موارد مجازات او سلب حیات و در اکثر مواقع سلب آزادی خواهد بود.

در مقابل این دیدگاه، دیدگاه مدرن حقوق کیفری وجود دارد که به مجرم به چشم یک بیمار می نگرد و او را مستوجب مجازات های سنگین نمی داند. به عنوان مثال، اتفاقی که در سال 2011 محافل حقوق کیفری جهان را دچار شوک نمود، حکم 21 سال زندان برای قاتل 67 عضو حزب کارگر نروژ بوده است. بسیاری از کشور های اروپایی در قانون گذاری های خویش معتقد به مجازات حداقلی می باشند که مثال فوق بیانگر نگرش آنها نسبت به جرم و مجازات است.

وجود افتراق در میان سیستم های حقوقی مختلف امری بدیهی است اما گاهاِّ مشاهده می شود که در عین اختلاف، بعضی از مفاهیم مورد قبول همه این نظام های حقوقی است. یکی از این موارد بخشش و اعطای فرصت به بزه کارانی است که بخشی از محکومیت خویش را سپری کرده و نشان دادند که از وجود مجازات متنبه شده اند. چنین مفهومی در حقوق جزا، آزادی مشروط نام گرفته است که دارای تاریخچه ای طولانی می باشد. نهاد آزادی مشروط دارای موافقان سرسخت و مخالفین متعصبی است .

قضات دادگاه هنگامی که متهمی را مورد مجازات قرار می دهند با توجه به اصل مترقی،« فردی کردن مجازات» با توجه به روحیات و سوابق شخصی متهم، مجازاتی را برای او منظور می دارند. در این فرض قاضی از نحوه واکنش متهم در مقابل مجازات بی اطلاع است و این واکنش صرفا در عمل و پس از آنکه محکوم مدتی را در زندان گذرانید، ظاهر می گردد. در برخی موارد آنچه که رخ می دهد ممکن است مثبت باشد و اصلاح محکوم و کارایی مجازات فی الواقع قبل از خاتمه مدت محکومیت تحقق پیدا می کند در این صورت بنابر منطق عقلی دلیلی وجود ندارد که محکوم اصلاح شده بقیه مدت محکومیت را در زندان بسر برد. به همین خاطر امروزه در غالب نظام های جزایی با استفاده از نظرات مکتب های تحققی و دفاع اجتماعی جدید زندانی را به طور مشروط آزاد می کنند. این آزادی از این رو مشروط خوانده می شود که آزادی مجرم مقید به حسن سلوک و اطاعت او از مقررات و ضوابطی است که دادگاه برای دوران آزادی مشروط وضع می کند(همتی، 1385)

آزادی مشروط در این مفهوم یکی از راه های تفرید قضایی مجازات هاست که در مورد محکومان به مجازات سالب آزادی اعمال می گردد.

در آزادی مشروط سلب آزادی تبدیل به مقید شدن آزادی می گردد و فرصتی را برای محکوم علیه فراهم می کندتا تحت مراقبت قضایی یا اداری، اهلیت اجتماعی خود را باز یابد. زمانی که محکوم علیه با رفتار خود در طول مدت تحمل مجازات ثابت کند انسانی شایسته می باشد لذا ادامه مجازات وی بی فایده است.(زراعت،   1385ص 251)

بنظر می رسد قانونگذار از طریق این نهاد به دنبال اصلاح، درمان و باز سازی مجرمین بوده است. آزادی مشروط را می توان مفهوم موسع مجازات حبس عنوان نمود. به وسیله این نهاد زندان به طور کامل و قطعی حذف نمی شود بلکه می توان آن را گامی در جهت کاهش جمعیت کیفری زندان دانست. همچنین، « چون منظور کیفر بزهکار به طور صریح و روشن معین است بالضروره موضوع آزمایش فردی مجرم باید مورد توجه قاضی جزایی قرار گیرد که با در نظر گرفتن سوابق و اوضاع و احوال محکوم علیه، این پیش بینی را نمایند که چه مجازاتی وی را متنبه خواهد کرد و جامعه چگونه در امان قرار خواهد گرفت.» ( شاهکار، 1331، ص 29)

از آنجا که هدف از مجازات اصلاح و بازسازی فرد محکوم است، در صورتی که نامبرده قبل از پایان دوران محکومیت خود اصلاح گردد، دیگر دلیلی بر ادامه بازداشت

 او وجود ندارد. از این رو، شایسته است که زندانی به صورت مشروط آزاد گردد و در صورتی که محکوم علیه در دوران آزادی مرتکب جرم جدیدی نگردد و به دستورات دادگاه عمل نماید آزادی مشروط او قطعی شده وآزاد می گردد. در غیر این صورت مجددا روانه زندان می شود تا بقیه مدت محکومیتش را در زندان تحمل کند ( شامبیاتی، 1372، ج 2، ص 457 ).

آزادی مشروط وسیله ای است تا مجرمان برای استفاده از آن به پیمودن شیوه ای اجتماعی، تشویق شوند و راه سالم زیستن را تجربه کنند و زندان­ها به شکل بی رویه­ای، افراد جامعه را مجذوب خود نسازند و ندای« هل من مزید » از آن بر نخیزد. برخی معتقدند که میان زندان و آزادی باید مرحله ای وجود داشته باشد تا زمینه بازگشت مجرم به جامعه را فراهم نماید و این مرحله همان آزادی مشروط است. بنابراین، پیشنهاد اجباری نمودن آن را دادند لذا رفتار شایسته زندانی برای استفاده از آزادی مشروط، عاملی برای اصلاح سایر زندانیان نیز می شود چون تجربه این موضوع را ثابت کرده است (زراعت، 1385، ج2، صص 250 و 251 ).

در هیچ یک از قوانین مجازات اسلامی (جدید و قدیم) تعریفی از آزادی مشروط به عمل نیامده است ولی به نظر می رسد آزادی مشروط را بتوان اینگونه تعریف کرد : «آزادی مشروط به معنایی آزاد کردن محکوم به حبسی است که قبل از پایان مدت حبس به خاطر رفتار مناسبی که در مدت اجرای مجازات از خود نشان داده است صورت می گیرد مشروط به اینکه در مدت آزادی مشروط هم رفتار مناسبی داشته باشد و گرنه مجازات باقیمانده را باید تحمل کند.» (همتی،1385) در جای دیگر آزادی مشروط اینگونه تعریف شده است: « آزادی مشروط فرصت یا مجالی است که پیش از پایان دوره محکومیت به محکومان در بند داده می شود تا چنانچه در طول مدتی که دادگاه تعیین می کند از خود رفتاری پسندیده نشان دهند و دستورات دادگاه را به موقع اجرا گذارند، از آزادی مطلق برخوردار شوند.» (اردبیلی،1385). مقنن هر کشوری با وضع مقررات کیفری، سیاست های کیفری خاصی را دنبال می کند؛ از جمله این سیاست ها، بازدارندگی خاص و عام و مهم تر از همه اصلاح محکومین است.

دلیل کار بر روی این موضوع و تحلیل و بررسی جنبه های آن از این امر نشأت می گیرد که هنوز هم در نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران هیچ گونه وحدت نظر و توافقی در مورد جنبۀ کیفری یا مدنی آزادی مشروط زندانیان وجود ندارد و این مطلب نه تنها در سطح حقوقی بلکه در سطح رویه قضایی و دادگاهها نمود عملی و عینی دارد.

مجازات زندان از شایعترین و پرهزینه ترین ضمانت اجراها در حقوق کیفری است که به لحاظ پیچیدگی مدیریت آن از نظر تأثیر اصلاحی بر محکومین، چندان موفقیت آمیز نبوده است. اصلاح رژیم زندان ها و یافتن جایگزین مناسب از دیرباز مورد توجه کیفر شناسان قرار گرفته و اخیراً با نظریه مجازات های اجتماعی، شدت بیشتری پیدا کرده است. این آموزه با هدف تحمیل مجازات بدون مداخله متعارف در روابط اجتماعی و عاطفی بزهکار، همزمان با تأمین امنیت و آسایش عمومی مطرح شده است. آزادی مشروط به عنوان مصداقی از مجازاتهای اجتماعی، از تورم جمعیت کیفری زندان ها و هزینه نگهداری زندانیان می کاهد و ضمن ایجاد محدودیت در آزادی محکومان کم خطر با اصول انسانی و بشر دوستانه تطابق بیشتری دارد. اجرای این راهکار از دستاوردهای نهضت نوین عدالت ترمیمی در عرصه جرم شناسی است که نقطه عطفی در نظام حقوق کیفری به حساب می آید. (مهدی خاقانی ،نامزد دکتری حقوق کیفری و جرم شناسی دانشگاه قم)

در باب دلیل آوری برای نپرداختن دقیق به حق آزادی مشروط زندانیان، می توان به سخت گیری در انتخاب مشمولان طرح اشاره نمود. دلیل دیگر، آن است که گاهی بیشتر مشمولان نه از بین زندانیان، بلکه از میان محکومان به  انواع مجازات ها انتخاب گشتند. از این رو به جرأت می توان گفت گرچه این طرح با فرض نظارت مسئولان به مشمول این طرح در دوره آزادی مشروط، و هدف آن که همان کاهش تعداد زندانی ها و تأمین سلامت کیفری آنها در آینده و جلوگیری از بروز جرم در آینده از طرف آنها، است، طراحی شد، اما بعدها به مثابه ابزاری جهت تقویت کنترل مشمولان مراقبت های تعلیقی مورد تغییر کاربری قرار گرفت. (احسان پور، 1386، ص 23).

ب ـ اهمیت و ضرورت انجام تحقیق

نظر به اینکه قانون مجازات اسلامی 1392 در مقایسه با قانون مجازات اسلامی 1375 در خصوص آزادی مشروط تغییرات عمده ای ایجاد کرده است مقایسه آندو وبیان موارد ابهام و پیشنهاد جهت رفع آنها ضروری می باشد.

این مطلب را هم بخوانید :

ج ـ اهداف تحقیق

هدف از انجام پژوهش حاضر بررسی موضوعی آزادی مشروط زندانیان در حقوق ایران است تا از این طریق ابعاد تاریک قضیه که کمتر به آن توجه شده مورد بازبینی قرار گیرد. به طور خلاصه می توان گفت اهداف تحقیق را ضرورت های زیر مشخص می کند:

هنوز هم در نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران هیچ گونه وحدت نظر و توافقی در مورد جنبۀ کیفری یا مدنی آزادی مشروط وجود ندارد و این مطلب نه تنها در سطح حقوقی بلکه در سطح رویه قضایی و دادگاهها نمود عملی و عینی دارد.

آیا آزادی مشروط زندانیان که حقوق بشر جهانی آن را مورد تأیید قرار داده است، برای اصلاح مجرم وضع شده است یا کنترل او؟

آیا بازنگری در رویه تصویب مواد قانونی مربوط به آزادی مشروط زندانیان می تواند نقش بازدارندگی از جرم و جنجه را در آینده در مجرمین ایفا کند؟

در این بررسی و تحلیل ما ابتدا به جایگاه و ماهیت آزادی مشروط زندانیان در حقوق ایران می پردازیم و سپس به جنبه های نقش کیفری آن اشاره می کنیم و در نهایت به این نتیجه می رسیم که ایرادات و محسنات این تأسیس حقوقی کدام است و راه های بهبود آن چیست و نقش آن در کاهش جرم و جنایت و سلامت کیفری مشمول طرح و کاهش جمعیت کیفری زندان ها چگونه است.

د – سؤال­های تحقیق

در پایان نامه حاضر در بررسی عنوان آزادی مشروط در قانون مجازات اسلامی مصوب 1392، سوالاتی به شرح ذیل مطرح می باشد.