روی صفحات مانیتور داد. در عین حال برخی از بورس ها قدیمی با هم ادغام شده مثل “یوركس ” (سوییس و آلمان )گلوبكس ( فرانسه,سنگاپور, برزیل ,مونترال )و شیكاگوكه یك سامانه معاملاتی مشترك رایانه ای طراحی كرده اند . طراحی و فروش محصولات خارج از بورس با هدف رفع نیاز خاص مشتریان است بر خلاف ابزارهای معامله شده در بورس ها، معاملات اخیر از لحاظ مبلغ ارزش ,سررسید تسویه و نرخ مرجع ,خاص مشتری مربوطه طراحی و انجام می پذیرد.

در این مقاله سعی در معرفی ابزار مشتقه و انواع آن كه شامل قرارداد آتی قرارداد اختیار معامله و قرارداد تاخت و . . . .است ,شده است و به بررسی نقش آن در مدیریت ریسك و اقتصاد و سرمایه گذاری پرداخته ایم.

تعریف ابزار مشتقه :

ابزار مالی ای است كه ساختار پرداخت و ارزش آن از ارزش اوراق بهادار ,كالاهای اساسی ,نرخ بهره ,و شاخص اوراق بهادارمربوطه نشأت می گیرد. این ابزار به دارنده آن ا ختیار و یا تعهد خرید یا فروش یك دارایی مالی را می دهد . ارزش آن از ارزش دارایی های مالی مربوطه مشتق می شود.

بنا به تعریف ابزارهای مشتقه معاملاتی هستند كه اصل دارایی در آن جابه جا نشده و عملكرد قیمت ابزارهای مشتقه ناشی از تغییرات قیمت كالای مربوطه است. به دیگر سخن ,رفتار این ابزارها از رفتار دارایی مربوطه در بازار ناشی می شود . البته دربسیاری از موارد ,دارایی معامله نشده و فقط مابه التفاوت قیمت ها و یا حق بیمه بین طرفین تسویه می شود . معاملات اخیرصرفا برای كسب سود یا سفته بازی بوده و به منظور انجام معاملات در بورس و خارج از بورس انجام می پذیرد.

ابزار مشتقه گونه ای از ابزار مالی است كه فقط متخصصان فن ازچند و چون عملكرد آنها آگاهی كامل دارند و معمولاخبرگان حرفه ای روی آن ها سرمایه گذاری می كنند . به طور كلی مشتقه ها قراردادی بین دو یا چند طرف است كه پرداخت های آن بر اساس موقعیت سنجی تعیین می شود در واقع مشتقه ها ابزارهایی برای كاهش یا انتقال ریسك به شمارمی روند . برخی از مشتقه ها كه توسط شركت های بزرگ صادر شده اندبه صورت استاندارد و تضمین شده در بورس سازمان یافته و معامله می شوند و برخی در حاشیه بورس و به صورت خارج از بورس با توافق و مذاكره دو طرف انجام می گیرد.

خصوصیات ابزار مشتقه :

1. قیمت اوراق مشتقه مانند سایر كالاها و اوراق به عرضه و تقاضا بستگی ندارد بلكه به قیمت دارایی پشتوانه اوراق وابسته است.
2. مصون سازی در بازار نقد یا تحویل فوری برای آینده كپی می شود یعنی آن چه در بازار امروز وجود دارد با همان شرایط در آینده بدست می آورد.
3. بدهی در اوراق مشتقه یك ادعای اقتضایی در زمانی مشخص است كه آن ها را به مثابه یك اهرم بسیار قوی مطرح می كند. بدهی بیان گر تعهد در مقابل خریدار
4. 
5.  است.
6. محلی كه طرفین برای مبادله اوراق مشتقه غیر استاندارد حضور می یابند بازار خارج از بورس است كه برای یكی ریسك رخ می دهد و دیگری مصون می ماند در این بازار تسویه حساب طرفین در زمان مقرر صورت می گیرد و پرداخت های لازم انجام می پذیرد.

نقش اقتصادی ابزار مالی مشتقه :

1. انتقال خطر بازار

الف) كنترل بدره دارایی های مالی

این مطلب را هم بخوانید :

ب)محدود كردن دامنه تغییرات قیمت یا نوسان پذیری قیمت ها

ج )كنترل خطر انتشار دارایی های مالی

2. كاهش هزینه های تامین مالی وام گیرندگان
3. تغییر كارامد نسبت بدهی های ثابت به بدهی های با نرخ شناور
4. افزایش بازده دارایی