فصل اول: کلیات تحقیق. 1

1-1- مقدمه 2

1-2- بیان مسأله 3

1-3- ضرورت و اهمیت تحقیق: 4

1-4- اهداف تحقیق. 5

1-5- چارچوب نظری تحقیق. 6

1-6- فرضیه های تحقیق. 8

1-7- تعریف مفهومی و عملیاتی متغیرها 9

1-8- قلمرو تحقیق. 12

 

فصل دوم: ادبیات و سوتبق پژوهش… 14

2-1- مقدمه 15

2-1-2- تعریف مناطق آزاد 15

2-1-3- تاریخچه مناطق آزاد تجاری در جهان. 17

2-1-4- تاریخچه مناطق آزاد در ایران. 18

2-1-5- معرفی ماکو. 19

2-1-5-1- شهرستان ماكو از لحاظ جغرافیائی و تاریخی. 19

2-1-5-2- منطقه آزاد ماكو 19

2-1-6- روند رشد منطقه آزاد ماکو. 24

2-2-1- امکانات زیربنایی و خدمات عمومی و زیر ساخت های پیشرفته 26

2-2-2- مهمترین مشکلات زیر ساختاری  منطقه آزاد تجاری صنعتی ماکو. 27

2-3- سیاست امتیازات دولتی. 28

2-3-1- امتیازات مناطق آزاد تجاری و مناطق ویژه اقتصادی. 28

2-3-2- برخی امتیازات قانونی مناطق آزاد 28

2-3-3- امتیازات مناطق ویژه اقتصادی. 29

2-3-4- تفاوت امتیازات مناطق آزاد و ویژه اقتصادی. 30

2-4- رسایی و پویایی قوانین و مقررات و رفع محدودیت های قانونی. 31

2-4-1- روش های حقوقی ایجاد مناطق آزاد 32

 

2-4-2- تبعیت از نظام حقوقی ویژه 32

2-5- ایجاد  ثبات سیاسی و امنیت اقتصادی. 32

2-5-1- ثبات سیاسی. 33

2-5-2- امنیت اقتصادی. 34

2-5-3- مناطق آزاد و اصلاح ساختار اقتصادی. 35

2-5-4- مزایای استراتژی توسعه صادرات.. 37

2-6- معرفی مزایای سرمایه گذاری در منطقه آزاد 39

2-6-1- مزایای سرمایه گذاری در مناطق آزاد 39

2-6-2- معرفی مناطق آزاد موفق دنیا 40

2-6-3- عوامل موفقیت مناطق آزاد 43

2-6-4– سرمایه گذاری داخلی و خارجی 44

2-7– مروری بر عملکرد مناطق آزاد کشور مروری بر عملکرد مناطق آزاد کشور 46

2-8– مروری بر پیشینه تحقیق. 48

2-8-1- مروری بر پیشینه تحقیقات داخلی. 48

2-8-2- مروری بر پیشینه تحقیقات خارجی. 52

 

فصل سوم: روش‌شناسی تحقیق. 54

3-1- مقدمه 55

3-2- فرایند اجرای تحقیق. 56

3-3- روش تحقیق. 56

3-4- جامعه و نمونه آماری. 56

3-4-1- جامعه آماری. 57

3-4-2- حجم نمونه 57

3-5- ابزار گرد آوری اطلاعات.. 57

3-6- روایی و پایایی پژوهش… 58

3-6-1- روایی. 58

3-6-2- پایایی پرسشنامه 59

3-7- روش تجزیه و تحلیل آماری. 60

این مطلب را هم بخوانید :

 

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داه‌ها 61

4-1- مقدمه 62

4-2- توصیف متغیرهای تحقیق. 63

4-2-1- توصیف ویژگیهای جمعیت شناختی پاسخگویان. 64

4-2-2- توصیف عوامل جذب سرمایه گذارها 69

4-3- آزمون فرضیات تحقیق. 76

4-3-1- آزمون نرمال بودن متغیرها (کولموگروف – اسمیرنوف): 77

4-3-2- آزمون فرضیه اول. 78

4-3-3- آزمون فرضیه دوم. 79

4-3-4- آزمون فرضیه سوم. 80

4-3-5- آزمون فرضیه چهارم. 81

4-3-6- آزمون فرضیه پنجم. 82

4-4-  تحلیل عامل  تاییدی و اکتشافی عوامل مورد مطالعه 82

4-5- الویت بندی عوامل موثر بر جذب سرمایه گذارهای داخلی. 84

 

فصـل پنجم:  بحث نتیجه‌گیری کلی. 89

5-1- مقدمه 90

5-2- خلاصه تحقیق. 91

5-3- بحث و نتیجه گیری. 93

5-4- نتیجه گیری کلی. 94

5-5- پیشنهادات برخواسته از تحقیق. 96

5-6- محدودیتهای تحقیق. 97

5-7- پیشنهادات تحقیقات آینده 97

منابع و مآخذ. 99

پیوست‌ها 105

چکیده انگلیسی. 119

 

چکیده:

از جمله مناطق ازاد تازه تاسیس شده منطقه ازادتجاری صنعتی ماکو می باشدکه می تواند تاثیر بسزایی در رشد و توسعه اقتصادی  منطقه شمالغرب و به تبع آن در توسعه اقتصادی کشور داشته باشد.فلسفه وجودی منطقه آزاد تجاری –صنعتی ماکو مانند سایر مناطق آزاد کشور فراهم کردن شرایط مناسب به منظور افزایش تولید و صدور کالاهای صنعتی از طریق جذب سرمایه های داخلی و خارجی، ایجاد اشتغال، کسب درآمد ارزی، افزایش درآمد حاصل از توریسم، تأمین مواد اولیه و قطعات مورد نیاز صنایع، برقراری پیوند های صنعتی با داخل کشور، رشد و رفاه اقتصادی و مادی مردم منطقه و سپس منافع ملی است. هدف این تحقیق بررسی عوامل جذب سرمایه گذاری داخلی در منطقه آزاد تجاری صنعتی ماکو است. تحقیق حاضر از حیث هدف کاربردی و از حیث روش گردآوری داده ها یک مطالعه توصیفی پیمایشی می باشد. جامعه آماری این تحقیق سرمایه گذاران بالفعل و بالقوه  و مدیران واحدهای اقتصادی مستقر در منطقه آزاد ماکو بوده که در مجموع 700 نفر را شامل گردیده است. اطلاعات مورد نیاز از طریق پرسشنامه تکمیل و استخراج گردیده و سپس با استفاده از نرم افزار spss19 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. برای توصیف متغیر ها در این تحقیق از شاخصهای آماری توصیفی و برای آزمون فرضیه ها از آزمون t  و تحلیل عاملی اکتشافی و تائیدی و از آزمون فریدمن برای اولویت بندی عوامل موثر بر جذب سرمایه گذارهای داخلی استفاده گردیده است. نتایج نشان داد که عوامل مورد نظر تاثیر معنی داری بر جذب سرمایه گذارهای داخلی دارند. همچنین آزمون تحلیل عاملی و رتبه بندی نشان داد که ثبات سیاسی و امنیت اقتصادی  با میانگین رتبه 3.73 در رتبه اول و همچنین بعد رسایی و پویایی قوانین و مقررات و رفع محدودیت های قانونی با میانگین رتبه 2.48 در رتبه اخر عوامل جذب سرمایه گذارهای داخلی قرار دارد.

 

کلمات کلیدی : مناطق ازاد، منطقه آزاد تجاری-صنعتی ماکو، سرمایه گذاری داخلی.

 

فصل اول

کلیات تحقیق

 

1-1- مقدمه

مناطق  آزاد تجاری_صنعتی یا مناطق پردازش صادرات و واردات به عنوان یکی از ابزارهای گسترش صادرات صنعتی و تسهیل دسترسی کشورها به بازار های جهانی مورد توجه اغلب دولتمردان و اقتصاددانان قرار گرفته است. امروزه تجربه بسیاری از کشورها مانند چین ، کره جنوبی و تایوان نشان می دهد که می توان با ایجاد مناطق آزاد تجاری امکان جذب سرمایه گذاری را فراهم آورد و به توسعه صادرات کالاهای صنعتی و در نتیجه درآمدهای ارزی کشور افزود. مناطق آزاد در ایران براساس تبصره ی 19 قانون برنامه اول توسعه اقتصادی _اجتماعی، جمهوری اسلامی ایران کم و بیش با دلایلی شبیه آنچه برای سایر کشورها مطرح بود و به منظور دستیابی به اهدافی مانند تسریع در اجرای امور زیربنایی، عمران و آبادانی، رشد و توسعه اقتصادی، ایجاد اشتغال، سرمایه گذاری، تولید و صادرات کالاها ایجاد شد. از انجایی که، امکان حذف محدودیت های فراوانی که در سالهای نخست انقلاب و دوران جنگ، بر اقتصاد ایران تحمیل شده بود، به آسانی و یکباره وجود نداشت. بنابراین، برای رفع محدودیت های اقتصادی و جذب سرمایه گذاری و توسعه صادرات ، شکل گیری مناطق آزاد مورد توجه مسئولان قرار گرفت. عملکرد چندین ساله مناطق آزاد نشان می دهد که تحرک جدی به منظور دستیابی به اهداف مذکور پدید نیامده است . این امر می تواند به دلایل متعدد از جمله عدم نگرش صحیح به مناطق، نحوه تامین مالی آنها ، عدم حمایت کافی و نحوه مدیریت و غیره باشد( تقی زاده ،1389، ص 125).

این مناطق با برخورداری از معافیت های مالیاتی و گمرکی و دوری از قوانین بازدارنده داخلی ، برخورداری از امکانات زیربنایی مناسب و سازمان های اجرایی کارآمد و … می توانند سرمایه گذاری های داخلی وخارجی را به دلیل بهره گیری از مزیت نسبی همچون ارزانی نیروی کار و مواد اولیه و نزدیکی به بازارهای مصرف جذب کنند . مناطق آزاد تجاری در صورت توفیق می توانند سرمایه های خارجی را برای گسترش  صنعت صادرات گرا ، انتقال تکنولوژی و ایجاد فرصت های شغلی مناسب بکار برند و اقتصادبسته و ناکارای داخلی را به اقتصاد بین المللی گره بزنند ، بنابراین ایجاد و توسعه مناطق آزاد تجاری می تواند به عنوان یک خط مشی سریع و راهی میانبر برای تحقق اهدافی چون جذب سرمایه های داخلی و خارجی و صنعتی شدن سریع به منظور توسعه صادرات غیر نفتی مورد استفاده قرار گیرد(محمدی الموتی .1374. ص78).

 

1-2-  بیان مساله

امروزه مناطق آزاد به عنوان پدیده های فراگیر و ابزاری برای تحقق استراتژی های توسعه برون نگر با تاکید بر سیاست توسعه صادرات مورد توجه قرار گرفته اند . به طوری که اکثر کشورهای در حال توسعه، به احداث یک یا چند منطقه آزاد مبادرت کرده اند . هدف از ایجاد این مناطق ، فراهم کردن شرایط مناسب به منظور افزایش تولید و صدور کالاهای صنعتی از طریق جذب سرمایه های داخلی و خارجی، ایجاد اشتغال، کسب درآمد ارزی ، افزایش درآمد حاصل از توریسم ، تامین مواد اولیه و قطعات مورد نیاز صنایع ، برقراری پیوند های صنعتی با داخل کشور ، رشد رفاه اقتصادی و مادی مردم مناطق و سپس منافع ملی است. (رهنورد، 1389، ص 46)

با نگاهی به آمارهای جذب سرمایه گذاری در منطقه آزاد تجاری صنعتی ماکو به وضوح میتوان یافت که هنوز سرمایه گذاری داخلی ( 773میلیارد ریال )موثری که خود زمینه ساز جذب سرمایه گذاری خارجی می باشد صورت نگرفته است.وبر اساس آمار سازمان مناطق ازاد تا پایان سال 92جذب سرمایه گذاری خارجی فقط(4میلیون دلار ) می­باشد.

توسعه اقتصادی این مناطق نیازمند سرمایه گذاری در بخشها و فعالیتهای مختلف اقتصادی است . بدون سرمایه گذاری در طرح های زیربنایی و روبنایی نمی توان انتظار گسترش اشتغال ، تولید و رفاه اقتصادی را داشت. یکی از شروط اساسی برای ایجاد یک منطقه آزاد تجاری و جذب سرمایه گذاری اعم از داخلی یا خارجی، داشتن تسهیلات زیربنایی می باشد . عدم وجود تسهیلات زیربنایی ، باعث تقلیل حجم فعالیت های تجاری و صنعتی می گردد با توجه به رقابت شدید بین مناطق و بنادر آزاد تجاری در جذب سرمایه یکی از عوامل رقابتی و مثبت تسهیلات زیربنایی می باشد . منطقه آزاد با رفع موانع و مشکلاتی در اموری همچون جذب سرمایه گذاری های داخلی و خارجی ، زیرساخت های اساسی ، سرمایه گذاری های زیربنایی به ویژه در بخش انرژی ، حمل و نقل و ارتباطات ، جذب نیروهای ماهر ، حضور فعال در بازارهای جهانی و منطقه ای ، مدیریت صحیح و کارآ به منظور افزایش تولید ، حجم درآمدهای عمومی اعم از ارزی و ریالی و بالاخره ارائه خدمات مطلوب و قابل توجه می تواند نقش مهمی در توسعه صادرات کشور داشته باشند(Kuppusamy and anontoa ,2011 .p42).

از آنجایی که عامل سرمایه یکی از عوامل اصلی در رشد و توسعه کشورها محسوب می شود و متغیرهای دیگر اقتصادی از جمله اشتغال ، تولید ناخالص ملی ، عرضه کالا و خدمات و … مستقیما از این عامل تاثیر می پذیرند این تحقیق به دنبال مطالعه و بررسی عوامل جذب سرمایه گذاری داخلی در منطقه آزاد تجاری-صنعتی ماکو می باشد.

با عنایت به موارد ذکر شده و اهمیت موضوع سرمایه گذاری داخلی در مناطق آزاد و تاثیر آن بر پیشیرد اهداف تعیین شده برای این مناطق این پرسش اساسی پیش می آید که عوامل موثر بر جذب سرمایه گذاری داخلی در منطقه آزاد ماکو چه عواملی هستند؟ و هر یک از این عوامل به چه میزان بر جذب سرمایه گذارهای داخلی در منطقه آزاد ماکو تاثیر دارند؟