کلید واژگان: نقد، فضیلت خلفا، آیۀ 100 سورۀ توبه، عامه

 

 

 

فهرست مطالب:

تقدیم ‌أ

تقدیر و سپاس ‌ج

چکیده ‌ه

مقدمه: ‌ك

1- فصل اول: کلیات/3

1-1- بیان مسئلۀ تحقیق 3

1-2- بیان اهمیت و ضرورت مسئلۀ تحقیق 4

1-3- پیشینۀ تحقیق: 5

1-4- سوالات تحقیق 5

1-4-1- سوال اصلی 6

1-4-2- سوالات فرعی 6

1-5- فرضیۀ تحقیق 6

1-6- روش تحقیق 6

1-7- تعریف اصطلاحات 6

تعریف صحابی از دیدگاه مکتب خلفا 9

واژۀ صحابی در لغت 10

واژۀ صحابی در قرآن 11

 

واژۀ صحابی در سنت پیامبرˆ 13

تعریف صحابی از دیدگاه مکتب اهل‌بیت‰ 13

مفهوم فضیلت 15

الف. در لغت 15

ب. در قرآن 15

ج. در اصطلاح 16

بیعت رضوان 18

2- فصل دوم: آیۀ 100سورۀ توبه و دلالت آن از نگاه اهل سنت/21

2-1- گفتار اول: واژه‌شناسی و ارائۀ تفسیر روان و مختصر از آیه 21

این مطلب را هم بخوانید :

2-1-1- واژۀ السابقون 21

2-1-1-1- الف: در لغت: 21

2-1-1-2- ب. در قرآن 23

2-1-2- واژۀ الأولون: 24

2-1-2-1- الف. در لغت 24

2-1-2-2- ب. در قرآن 25

2-1-3- واژۀ مهاجرین 26

2-1-3-1- الف. در لغت 26

2-1-3-2- ب. در قرآن 27

2-1-4- واژۀ أنصار 28

2-1-4-1- الف. در لغت 28

2-1-2-2- ب. در قرآن 29

2-1-5- واژۀ اتّبعوهم 29

2-1-5-1- الف. در لغت 29

2-1-5-2- ب. در قرآن 30

2-1-6- واژۀ إحسان 30

2-1-6-1- الف. در لغت: 30

2-1-6-2- ب. در قرآن 31

2-1-7- واژۀ رضی 31

2-1-7-1- الف. در لغت 31

2-1-7-2- ب. در قرآن 32

2-2- ارائۀ تفسیری روان و مختصر از آیه 32

2-3- گفتار دوم: شأن نزول آیه از دیدگاه اهل‌سنت 40

2-3-1-  نتیجه‌گیری: 45

2-4- گفتار سوم: دیدگاه مفسران عامه و نحوۀ دلالت آیه بر فضیلت خلفا 47

2-4-1- الف. نظر مفسران امامیه 47

2-4-2- ب. نظر مفسران اهل‌سنت: 50

2-4-2- 1- دلالت آیه بر عدالت صحابه 50

2-4-2- 1- 1- الف. دلایل مفسران اهل‌سنت دربارۀ دلالت آیه بر عدالت صحابه 50

2-4-2- 2- دلالت آیه بر فضیلت صحابه 52

2-4-2- 2- 1- ادلۀ مفسران اهل‌سنت دربارۀ دلالت آیه بر فضیلت صحابه 53

2-4-2- 2- 1- 1- دلیل نخست: آیات قرآنی 53

2-4-2- 2- 1- 2- دلیل دوم: پرمشقت بودن پیشگامی 55

2-4-2- 2- 1- 3- دلیل سوم: پیشگام در حکم رهبر است 55

2-4-2- 3- دلالت آیه بر حقانیت خلافت ابوبکر 56

2-4-2- 2- 1- ادلۀ مفسران اهل‌سنت دربارۀ  دلالت آیه بر حقانیت خلافت ابوبکر 57

2-4-2- 2-1-1- افضلیت ابوبکر 57

2-4-2- 2-1-2- بررسی و تحلیل دلایل قرآنی اهل‌سنت بر حقانیت خلافت ابوبکر 58

3- فصل سوم: نقد و بررسی دلالت آیه بر فضیلت خلفا/65

3-1- گفتار اول: اشکالات تفسیر و تطبیق آیه 65

3-1-1- نقد استدلاهای اهل‌سنت درمورد آیۀ 100 سورۀ توبه 66

3-1-1-1- مقصود از «السابقون» در قرآن کریم 66

3-1-1-2- نبود دلیل لفظی بر مصادیق آیه 67

3-1-1-3- مقصود از «مِن» در آیه 68

3-1-1-4- وجود قید احتزاری در آیه 68

3-1-1-5- عمل صالح و حفظ ایمان شرط رضایت خداوند 69

3-2- گفتار دوم: ایرادات روایات شأن نزول 73

3-2-1- اختلاف در متن روایات 73

3-2-2- پیشگام پیشگامان و نخستین پیشگام در اسلام و ایمان 77

3-2-3- احادیثی از رسول خداˆ دربارۀ پیشگامی امیرالمؤمنین† 78

3-2-4- شهادت اصحاب به پیشگامی امیرالمؤمنین† در پذیرش اسلام 81

3-2-5- سخنان امیرالمؤمنین† دربارۀ پیشگامی خود به اسلام 86

3-2-6- شواهد تاریخی در پیشگام بودن امیرالمؤمنین† 87

3-2-7- اجماع دانشمندان اسلامی بر پیشگامی امیرالمؤمنین† در پذیرش اسلام 89

4- فصل چهارم: نقد و بررسی دیدگاه مفسران عامه و کیفیت دلالت آیه/93

4-1- گفتار اول: تعارض با قرآن 93

4-1-1- آیاتی در نکوهش اصحاب 93

4-1-2- تعارض رضایت دائمی اصحاب با آیات دیگر قرآن 103

4-1-3- محاسبۀ پیامبران در روز قیامت 104

4-1-4- تهدید همسران رسول خداˆ در قرآن 107

4-1-5- وجود منافقین در میان «السابقون الاولون» 112

4-1-6- قرآن کریم و کشف حقیقت برخی از اصحاب: 114

4-1-6-1- بانیان مسجد ضرار: 115

4-1-6-2- فراریان از جنگ 116

4-1-6-3- ثعلبة‌بن‌حاطب بدری 118

4-1-6-3-1- ثعلبۀ انصاری از «السابقون الاولون» و از بانیان مسجد ضرار 120

4-1-6-3-3- حضور ثعلبه در دو جنگ بدر و احد 122

4-1-6-3-4- ثعلبة و امتناع از پرداخت زكات 123

4-1-6-3-5- ثعلبة‌بن‌حاطب از منافقان بود 125

4-1-6-4- ولیدبن‌عُقبه 125

4-1-6-5- عبدالله‌بن سعدبن‌ابی اسرح 127

4-1-6-6- طلحة‌بن‌عبیدالله 129

4-1-6-7- ابوبکر و عمر 130

4-1-6-8- عثمان‌بن‌عفان 134

4-2- گفتار دوم: مخالفت با تاریخ قطعی 138

4-2-1- پیامبر و کشف حقیقت برخی از اصحاب 138

4-2-2- پیشگویی پیامبرˆ از ارتداد گروهی از اصحاب 143

4-2-3- اعتراف برخی از صحابه به بدعت‌گذاری پس از رحلت پیامبرˆ 146