عنوان : واکنش آریل گلی اکسال ها با دی آمین های مختلف تحت شرایط مایکروویو
 

دانشگاه ارومیه
مرکز آموزش های نیمه حضوری
 

دانشكده شیمی
گروه شیمی آلی
 
پایان نامه جهت اخذ درجه كارشناسی ارشد در گرایش شیمی آلی
 
موضوع:
واکنش آریل گلی اکسال ها با دی آمین های مختلف تحت شرایط مایکروویو
 
استاد راهنما :
پروفسور جبار خلفی
 
شهریور ماه 1392
برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده پایان نامه درج نمی شود

(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)

تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

فهرست مطالب
عنوان                                                                          صفحه

فصل اول: مقدمه

1-1. پیرازین ها 2

1-2. ساختار پیرازین ها 2

1-3. سنتز پیرازین ها 4

1-3-1. استفاده از ترکیبات 1و2-دی آمینها با ترکیبات 1و2-دی کربونیلدار. 4

1-3-2. استفاده ازترکیب -آمینو کربونیل.. 5

1-3-3. استفاده از – آمینو هیدروکسیلها 5

1-3-4. استفاده از اكسیم ها 6

1-3-5. استفاده از اتیلن دی آمین.. 6

1-3-6. استفاده از α-هالوكتون ها در حضور مایكروویو. 6

1-3-7. واکنش درون مولکولی 6

1-4. سنتز پیریدو]3و4-[b پیرازین.. 7

1-4-1. واکنش3و4-دی آمینوپیریدین با ترکیبات 1و2-دی کربونیل دار. 7

1-4-2. واکنش 5-برومو-3و4- دی آمینو پیریدین با 2-(متیل تیو)-1-فنیل اتانون. 7

1-5. واکنش های پیرازین‌ ها 8

1-6. كینوكسالین ها 10

1-7. روش های سنتز كینوكسالین ها 10

1-7-1. تراكم دی آمین های آروماتیك با تركیبات دی كربونیل دار. 10

1-7-2. حلقه زایی درون ملكولی.. 11

1-7-3. تجزیه حلقه. 12

1-7-4. سنتز کینوکسالین های جوش خورده 12

1-7-5. استفاده از کینوکسالین-آلفاکتول یا دی اون. 15

1-7-6. با استفاده از  گلی اکسال آزاد به عنوان سینتن.. 17

1-7-7. استفاده از دی کتون یا سینتن مربوطه. 17

1-7-8. استفاده از دی کتون ها برای تولید یک محصول. 18

1-7-9. استفاده از دی کتون برای تولید دو محصول ایزومری.. 19

1-8. واكنش های كینوكسالین ها 20

1-8-1. واكنش های جایگزینی.. 20

1-8-2. كاهش: 20

1-8-3. سنتزپیرازولوكینوكسالین ها از كینوكسالین ها 21

1-9. کاربرد کینوکسالین ها 22

1-9-1. فعالیت آنتی باکتریایی.. 22

1-9-2. فعالیت های ضد سرطانی کینوکسالین ها 23

 فصل دوم: بحث و بررسی

2-1. روش ها ی تهیه آریل گلی اکسال‌ ها 25

1-9-3. ملاتونین 22

1-9-4. سروتونین 22

1-9-5. ایندول -3- کربینول (I3C) 22

1-9-6. دی ایندولیل متان. 23

فصل دوم: بحث و بررسی

2-1. روش های تهیه آریل گلی اکسال‌ها 25

2-2. روش کلیسنتز مشتقات جدید-3-هیدروکسی- 2-آریل -6و7-دی هیدرو-H1-ایندول -4(H5)-اون ها 27

2-3. مکانیسم سنتز مشتقات جدید-3-هیدروکسی- 2-آریل -6و7-دی هیدرو-H1-ایندول -4(H5)-اون ها 27

2-4. شناسایی مشتقات جدید مشتقات جدید-3-هیدروکسی- 2-آریل -6و7-دی هیدرو-H1-ایندول -4(H5)            -اون ها 28

2-4-1. 3-هیدروکسی-2-فنیل-6و7-دی هیدرو-H1-ایندول-4(H5)-اون. 28

2-4-2. 2-(4-بروموفنیل)-3-هیدروكسی-6و7-دی هیدرو- H1-ایندول-4( H5) – اون. 29

2-4-3. 3-(3-متوكسی فنیل)-3-هیدروكسی-6و7-دی هیدرو- H1-ایندول-4( H5)- اون. 30

2-4-4. 4-(4-فلوئوروفنیل)-3-هیدروكسی-6و7-دی هیدرو- H1-ایندول-4( H5)- اون. 30

2-4-5. 3-(4-نیتروفنیل)-3-هیدروكسی-6و7-دی هیدرو- H1-ایندول-4( H5)- اون. 31

2-4-6. 3-(4-متوكسی فنیل)-3-هیدروكسی-6و7-دی هیدرو- H1-ایندول-4( H5)- اون. 31

2-4-7. 3-(3و4-دی متوكسی فنیل)-3-هیدروكسی-6و7-دی هیدرو- H1-ایندول-4    ( H5)- اون. 32

2-4-8. 3-(3و4-متیلن دیوكسی فنیل)- 6و7-دی هیدرو- H1-ایندول-4      (H5)- اون. 32

2-4-9. 3 -( [1وَ1-بای فنیل]-4-ایل)- 3-هیدروكسی-6و7-دی هیدرو- H1-ایندول-4( H5)- اون. 33

فصل سوم: بخش تجربی

3-1. مواد شیمیایی و دستگاه های مورد استفاده 35

3-2. روش های سنتزی مورد استفاده 36

3-2-1. سنتز مشتقات جدید -3-هیدروکسی- 2-آریل -6و7-دی هیدرو-H1-ایندول -4(H5)-اون ها 36

 فصل چهارم ضمیمه طیف

 منابع و مآخذ. 53

 

چکیده :

کارهای انجام شده دراین پایان ­نامه شامل سنتز مشتقات جدید 3-هیدروکسی- 2-آریل -6و7-دی هیدرو-H1-ایندول -4(H5)-اون ها می­باشد.

در این روش ابتدا استوفنون‌ ها به آریل گلی اکسال ‌ها­ی مربوطه اکسید، سپس به مخلوط آریل گلی­­ اکسال (1) و سیکلو ­هگزان -1و3- دی ­­­اون (2) در آب، آمونیوم استات اضافه نموده و در دمای رفلاکس بهم زده شد. جامد بدست آمده  جداسازی و با آب مقطر شستشو داده شد تا آمونیوم استات اضافی از محیط خارج شود و مشتقات ایندولون ها (3) بصورت جامدات کریستالی با راندمان بالا بدست آمد.

ساختار تمام ترکیبات از طریق داده ‌های طیفی (رزونانس مغناطیسی هسته ای هیدروژن، کربن و مادون قرمز) مورد تایید قرار گرفتند.

فصل اول

مقدمه

1-1. اصول شیمی سبز:

با پیشرفت علوم و گذر از دهه­ های صنعتی شدن در غرب، بشر رفته رفته متوجه زیان­ های وارد شده بر محیط زیست شد و با وضع قوانین سختگیرانه سعی در حفظ منابع موجود خود و جلوگیری از آلودگی محیط زیست کرد.

شیمی سبز که در اوایل دهه ی 90 معرفی شد شامل فرآیند های شیمیایی و فناوری ­هایی است که به حفظ محیط زیست و بهبود کیفیت زندگی کمک می کند. شیمی

این مطلب را هم بخوانید :

دانلود پایان نامه درمورد قانون مجازات، مجازات اسلامی، جرم انگاری

 سبز را با نام­ های متفاوتی مانند شیمی دوست ­دار محیط زیست، شیمی پاک و اقتصاد اتمی نیز می خوانند.1 عبارت شیمی سبز که توسط IUPAC پذیرفته شده، به این صورت تعریف می شود:

«اختراع، طراحی و بکارگیری فرآورده ­های شیمیایی و فرآیند­ هایی که تولید و مصرف مواد خطرناک را کاهش می­ دهد و یا حذف می کند.»2

اصول شیمی سبز معنای تازه­ ای از اصطلاح «محیط زیست» را در اختیار شیمیدان­ ها قرار داد. دوازده اصل شیمی سبز که توسط پاﻧول آناستاس و جان وارنر نوشته شد، همه­ ی موارد از جمله طراحی سنتز موثرتر، استفاده از مواد کم خطرتر و بکارگیری منابع تجدیدپذیر را شامل می­ شود.

1. جلوگیری از تولید زباله، بهتر از نابود کردن آن پس از تشکیل می­ باشد.
2. روش ­های سنتزی باید به گونه ­ای باشد که در طی فرآیند، تبدیل مواد اولیه به محصول نهایی حداکثر باشد.
3. در روش ­های سنتزی قابل اجرا موادی که سمیت کمتری دارند و یا هیچ سمیتی برای سلامتی بشر و محیط زیست ندارد، بکار می رود و یا تولید می شود.
4. محصول ­های شیمیایی باید به گونه ای طراحی شوند، که اثر عوامل کاهش دهنده­ی سمیت در آنها تغییر نکند (محصول پایدار باشد).
5. بکارگیری مواد کمکی (حلال ­ها، مواد جدا کننده و …) تا حد امکان ضرورتی نداشته باشد و در صورت استفاده بی ­ضرر باشد.
6. انرژی مورد نیاز از نظر اقتصادی و زیست محیطی باید در پایین ترین سطح ممکن قرار گیرد. بطوریکه روش­ های سنتزی در دما و فشار محیط قابل انجام باشد.
7. مواد اولیه از منابع تجدید پذیر باشد.
8. از مشتق­ سازی غیر ضروری (گروه حجیم، محافطت کردن / محافظت زدایی) تا حد امکان جلوگیری شود.
9. واکنشگرهای کاتالیزوری (که تا حد امکان انتخابی عمل کنند) نسبت به واکنشگرهای استوکیومتری ارجح می باشد.

کمیته ساختمان کشتی[6]، هشت نوع طبقه‌بندی را برای خوردگی تعریف نموده است. این طبقه‌بندیها مشتمل بر خوردگی یکسان یا عمومی، خوردگی گالوانیکی، خوردگی ناشی از ترک مویی، خوردگی حفره‌دار، خوردگی درون دانه‌ای، فروشست انتخابی[7]، خوردگی سرعت و ترکهای خوردگی تنشی می‌باشند. بعلاوه، این موضوع بایستی تاکید گردد که انواع خوردگیهای مزبور از یکدیگر کاملاً مستقل نبوده و درجات معینی از همپوشانی بین آنها برقرار است [6].

خوردگی در سازه‌های دریایی عمدتا به دو شکل خوردگی عمومی و خوردگی محلی دیده می‌شود. عموماً، خوردگی حفره‌دار بعنوان بیشترین حمله خورنده محلی شناخته می‌شود و در مقایسه با کل سطح درمعرض، نسبتاً کوچک می‌باشند. بعنوان مثالی از خوردگی عمومی می‌توان به چارچوبهای نگهدارنده کشتی‌های فله‌بر که دارای پوشش محافظتی نظیر رنگهای اپوکسی می‌باشند، اشاره نمود [7]. خوردگی حفره دار، در سازه‌های فولادی که در تماس با آب هستند یا در معرض شرایط آب و باد هستند، همچنین در مخازن حامل محموله‌های مایع ایجاد می‌شود (شكل ‏1‌.‌‌1). معمولاً سوراخها در امتداد گرانش رشد می‌نمایند. حفره‌های خیلی عمیق می‌توانند سبب ایجاد سوراخ در صفحه گردیده و ممکن است سبب آلودگی جدی شوند. حفره‌ها در ورقهایی که زیر آب نمی‌روند و یا صرفاً در معرض اسپری آب هستند، ایجاد نمی‌شوند. در صورت مشاهده خوردگی متمرکز در چارچوبهای نگهدارنده فله‌برها، محلهای حملات خورنده که حفره‌ای هستند نسبتاً بزرگ می‌باشند (تقریباً تا قطر 50 میلی‌متر) [6].

خوردگی عمومی مشکلی است که در المانهای صفحه‌ای که فاقد پوشش محافظتی هستند، رخ می‌دهد (شكل ‏1‌.‌‌1) و سطوح ورق ممکن است به‌صورت طیف‌های موجی‌شکل خورده شوند [7]. این نوع خوردگی به شکل زنگ بر روی سطوح فولادی محافظت نشده ظاهر می‌شوند. مقیاس زنگ زدگی دائماً ارتباط آهن تازه با حملات خورنده را قطع می‌نماید. همچنین، مقیاس زنگ زدگی دارای عمق ثابت و غلظت یکنواختی بر روی سطح می‌باشد. خوردگی عمومی بر روی کل سطح صفحه فولادی گسترش می‌یابد و سبب کاهش ضخامت، و متعاقب آن موجب تسهیل ترکهای خستگی، شکستگی ترد و گسیختگی ناپایدار می‌گردد [6].

2-1- سوابق مطالعات قبلی

ماتئوس و ویتز[1] [8]، تاثیرات خوردگی عمومی بر روی پس-کمانش ورقهای یک طرف خورده شده را با استفاده از شیوه کاهش ضخامت یکسان[2]  و مدل شبه تصادفی سطح ضخامت[3] ارزیابی کردند. آنها مشخص نمودند که شیوه معمول کاهش ضخامت یکسان برای تخمین تاثیرات خوردگی عمومی روش دقیقی نمی‌باشد، برای اینکه مفاصل پلاستیک شکل می‌گیرد، به این دلیل که بی‌نظمی سطح صفحه سبب کاهش اندکی در مقاومت نهایی آن گردیده و سبب تاثیر چشمگیری در رفتار پس-کمانش صفحه می‌گردد.

دایدولا و همکاران[4] [9]، یک مدل ریاضی را برای تخمین ضخامت باقیمانده ورقهای حفره شده، با استفاده از مقادیر میانگین و بیشینه داده‌های حفره‌ها یا تعداد حفره‌ها و عمق عمیقترین حفره پیشنهاد دادند، و روشی را برای ارزیابی تاثیر کاهش ضخامت ناشی از حفره شدن موضعی و کمانش صفحه مبتنی بر شیوه احتمالاتی، ارائه نمودند. بعلاوه، آنها ابزارهایی را که توانایی ارزیابی مقاومت باقیمانده صفحات حفره شده را داشتند، توسعه دادند.

اسلیتر و همکاران[5] [10]، مطالعه‌ای را بر روی مقاومت کمانشی و رفتار صفحات کشتی خورده شده را با استفاده از روش اجزاء محدود انجام دادند.

پایک و همکاران[6] [11]، [12]، بر روی مشخصات مقاومت نهایی المانهای صفحه‌ای حفره‌دار تحت نیروی فشاری محوری و نیروی برشی داخلی مطالعه نموده و فرمول نزدیکی را برای پیش‌بینی مقاومت نهایی صفحات حفره‌دار با استفاده از شیوه فاکتور کاهش مقاومت (مجزا ) استنتاج نمودند. آنها با حالتی سرو کار داشتند که شکل حفره‌های خوردگی بصورت استوانه‌ای بود.

وانگ و همکاران[7] [4]، مطالعه‌ای را بر روی فعل و انفعال متقابل گسیختگی کمانشی ورق‌های فولادی تقویت‌شده انجام دادند. آنها در این ارزیابی، رفتار کمانشی چهار ورق تقویت‌شده با اندازه واقعی را که دارای تقویت‌کننده‌های طولی از نوع سپری بودند را به روش‌های تجربی و تحلیلی بررسی نمودند. روش اجزاء محدود به‌کار گرفته شده در این ارزیابی، توانایی پیش‌بینی ظرفیت و حالت‌های گسیختگی نمونه‌ها را داشت. آنها در این مطالعه به وجود واکنش کمانشی متقابل، با توجه به تبعیت کمانش ورق از کمانش کلی، بصورت عملی پی بردند.

اوک و همکاران[8] [13]، بر روی ارزیابی اثرات خوردگی حفره‌ای موضعی که در یک یا چندین ناحیه بزرگ ممکن در مقاومت نهایی ورقهای تقویت نشده متمرکز می‌شوند، مطالعه نمودند. آنها روش رگرسیون چند متغیره را بمنظور استنتاج فرمول جدیدی برای پیش‌بینی مقاومت نهایی ورقهای تقویت نشده با خوردگی موضعی بکار بستند. نتایج آنها مشخص نمود که طول، عرض و عمق خوردگی حفره‌ای دارای اثرات کاهنده بر روی مقاومت نهایی ورقها، هنگامیکه لاغری ورق صرفاً یک اثر حاشیه‌ای بر روی کاهش مقاومت دارد، می‌باشد.

آنها همچنین تعیین کردند که موقعیت عرضی خوردگی حفره‌ای، عامل مهمی در تعیین مقدار کاهش مقاومت می‌باشد.

کمانش یا مقاومت نهایی ورقهای فولادی خورده‌ شده، بصورت تجربی، عددی یا تحلیلی توسط برخی از محققان ارزیابی گردیده است [14]، [15]، [16]، [17]، [18]. بسیاری از اینگونه مطالعات تحقیقی بر روی ورقهای تقویت شده با خوردگی حفره‌ای انجام گرفته‌اند.

 

خدمتی و همکاران[9] [5]، یک ارزیابی عددی را بمنظور مطالعه تاثیر فشار جانبی بر روی رفتار پس-کمانش و مشخصات مقاومتی ورقهای آلومینیومی تقویت‌شده که درمعرض فشار درون‌صفحه‌ای می‌باشند، انجام دادند. بدین منظور، مدلهای مختلفی که دارای چیدمان‌های جوشی و تقویت‌کننده‌های متفاوتی بودند، تجزیه و تحلیل گردیدند. از خلال مطالعات آنها مشخص گردید که تحت فشار درون‌صفحه‌ای خالص، وجود و آرایش خطوط جوش تاثیر چشمگیری بر روی مقاومت کمانشی اولیه[10] مدلها ندارد، اما رفتار پس-کمانش و مشخصات مقاومتی مدلها بوسیله نوع تقویت‌کننده‌ها و آرایش جوش تحت تاثیر قرار می‌گیرند.

خدمتی و همکاران [6]، در تحقیقاتشان بر روی مقاومت صفحات فولادی با ضایعات خوردگی توزیع شده تصادفی در هر دو طرف ورق تحت فشار تک محوری مطالعه نمودند، آنها یک سری از آنالیزهای اجزاء محدود الاستیک-پلاستیک غیرخطی بر روی ورقها در شرایط مختلف خورده‌نشده و بصورت تصادفی خورده‌شده و تحت نیروی فشاری داخلی را انجام دادند و سری کامل روابط میانگین تنش-میانگین کرنش ورقها، با درنظر گرفتن تغییرات نسبت صفحه ورق و ضخامت یا لاغری ورق را استنتاج نمودند.

آنها همچنین نتیجه گرفتند که بی‌قاعدگی اجزاء محدود در مدلهای ورق با خوردگی عمومی تصادفی سبب برخی تغییرات کوچک در روابط میانگین تنش-میانگین کرنش پس از احراز مقاومت نهایی می‌گردد. منحنی رابطه میانگین تنش-میانگین کرنش برای ورق خورده شده یکنواخت معادل می‌تواند بعنوان منحنی میانگین برای واکنش فشاری ورقهای خورده شده تصادفی درنظر گرفته شود.

قوامی و خدمتی [19]، مطالعه‌ای را بمنظور آنالیز تغییرشکل غیرخطی بزرگ ورق‌های تقویت‌شده انجام دادند. آنها بدین منظور یک سری ارزیابی‌های تجربی را بر روی ورق‌های فولادی تقویت‌شده که تحت فشار محوری یکنواخت بودند را تا رسیدن به گسیختگی نهایی، با استفاده از برنامه اجزاء محدود Ansys انجام دادند. در نتیجه این ارزیابی، مشخص گردید که المان SHELL43 می‌تواند برای مطالعه رفتار الاستیک-پلاستیک ورق‌های تقویت‌شده به‌کار برده شود.

این مطلب را هم بخوانید :

[1] Mateus and Witz

[2] Uniform Thickness Reduction Approach

[3] Quasi-Random Thickness Surface Model

[4] Daidola et al.

[5] Slater et al.

[6] Paik et al.

[7] Wang et al.

3-1-2- مواد غیر مصرفی………………………………………………………………….35 3-2- تهیه سیست آرتمیا و ضدعفونی آن………………………………………………………36 3-3- آماده سازی ظروف (زوگ های) غنی سازی……………………………………………….36 3-4- تخم گشایی سیست آرتمیا……………………………………………………………..37 3-5- جداسازی و شمارش لارو ها…………………………………………………………….38 3-6- غنی سازی ناپلیوس ها…………………………………………………………………39 3-7- تهیه محلول غنی سازی………………………………………………………………..40 3-8- نمونه برداری برای محاسبه میزان بقا و طول کل…………………………………………..41 3-9- نمونه برداری برای تعیین میزان اسیدهای چرب……………………………………………43 3-10- استخراج اسیدچرب…………………………………………………………………..43 3-11- آنالیز آماری…………………………………………………………………………45 فصل چهارم: نتایج 4-نتایج………………………………………………………………………………………47 عنوان صفحه 4-1- تغییرات میزان طول کل و درصد بقا در دو گونه آرتمیا فرانسیسکانا و آرتمیا ارومیانا با تراکم های متفاوت ناپلی و غلظت های مختلف روغن کلزا در 5 زمان متفاوت………………………………….47 4-2- ترکیب اسیدهای چرب ناپلیوس آرتمیا فرانسیسکانا و آرتمیا ارومیانا پیش از غنی سازی…………52 4-3- اسیدهای چرب LA، ALA و ARA دو گونه آرتمیا فرانسیسکانا و آرتمیا ارومیانا با تراکم های متفاوت ناپلی و غلظت های مختلف روغن کلزا در 5 زمان متفاوت………………………………….53 4-4- میزان اسیدهای چرب EPA و DHA دو گونه آرتمیا فرانسیسکانا و آرتمیا ارومیانا با تراکم های متفاوت ناپلی و غلظت های مختلف روغن کلزا در 5 زمان متفاوت………………………………….58 4-5- میزان PUFA، PUFA(n-6) و PUFA(n-3) دو گونه آرتمیا فرانسیسکانا و آرتمیا ارومیانا با تراکم های متفاوت ناپلی و غلظت های مختلف روغن کلزا در 5 زمان متفاوت…………………………….63 4-6- میزان SFA، MUFAو TFA دو گونه آرتمیا فرانسیسکانا و آرتمیا ارومیانا با تراکم های متفاوت ناپلی و غلظت های مختلف روغن کلزا در 5 زمان متفاوت…………………………………………68 فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری 5-بحث و نتیجه گیری…………………………………………………………………………75 5-1- تاثیر غنی سازی با روغن کلزا بر طول کل و درصد بقا آرتمیا فرانسیسکانا و آرتمیا ارومیانا……….75 5-2- ترکیب اسیدهای چرب مورد مطالعه در ناپلیوس آرتمیا فرانسیسکانا و آرتمیا ارومیانا پیش از غنی سازی……………………………………………………………………………………..77 5-3- تاثیر غنی سازی با روغن کلزا بر میزان ARA، EPA و DHAآرتمیا فرانسیسکانا و آرتمیا ارومیانا…………………………………………………………………………………….77 5-4- تاثیر غنی سازی با روغن کلزا بر میزان LA و ALAآرتمیا فرانسیسکانا و آرتمیا ارومیانا…………………………………………………………………………………….81 5-5- تاثیر غنی سازی با روغن کلزا بر میزان PUFA کل ، PUFA (n-6) و PUFA (n-3) درناپلی آرتمیا فرانسیسکانا و آرتمیا ارومیانا…………………………………………………………….84 5-6- تاثیر غنی سازی با روغن کلزا بر میزان SFA، MUFAو TFA آرتمیا فرانسیسکانا و آرتمیا ارومیانا…………………………………………………………………………………….86 5-7- مقایسه تیمارهای مختلف آرتمیا فرانسیسکانا و آرتمیا ارومیانا به منظور انتخاب بهترین تیمار در هر گونه………………………………………………………………………………………87 5-8- مقایسه بهترین تیمارهای آرتمیا فرانسیسکانا و آرتمیا ارومیانا………………………………..88 5-9- نتیجه گیری کلی……………………………………………………………………..89 5-10- پیشنهادات………………………………………………………………………….90 منابع………………………………………………………………………………………..93 فهرست جداول عنوان صفحه جدول 4-1- طول کل و درصد بقا در آرتمیا فرانسیسکانا با تراکم های متفاوت ناپلی و غلظت های مختلف روغن کلزا در 5 زمان متفاوت (میانگین ± انحراف از معیار)………………………………………………………..48 جدول 4-2- طول کل و درصد بقا در آرتمیا ارومیانا با تراکم های متفاوت ناپلی و غلظت های مختلف روغن کلزا در 5 زمان متفاوت (میانگین ± انحراف از معیار) …………………………………………………………50 جدول4-3- پروفیل اسیدهای چرب در ناپلیوس آرتمیا فرانسیسکانا و آرتمیا ارومیانا پیش از غنی سازی…………………………………………………………………………………………….52 جدول 4-4- میزان اسیدهای چرب LA، ALA و ARA (میلی گرم در گرم نمونه تر ناپلی) در آرتمیا فرانسیسکانا با تراکم های متفاوت ناپلی و غلظت های مختلف روغن کلزا در 5 زمان متفاوت (میانگین ± انحراف از معیار) …………………………………………………………………………………………..53 جدول 4-5- میزان اسیدهای چرب LA، ALA و ARA (میلی گرم در گرم نمونه تر ناپلی) در آرتمیا ارومیانا با تراکم های متفاوت ناپلی و غلظت های مختلف روغن کلزا در 5 زمان متفاوت (میانگین ± انحراف از معیار)…………………………………………………………………………………………….56 جدول 4-6- میزان اسیدهای چرب EPA و DHA (میلی گرم در گرم نمونه تر ناپلی) در آرتمیا فرانسیسکانا با تراکم های متفاوت ناپلی و غلظت های مختلف روغن کلزا در 5 زمان متفاوت (میانگین ± انحراف از معیار)……..58 جدول 4-7- میزان اسیدهای چرب EPA و DHA (میلی گرم در گرم نمونه تر ناپلی) در آرتمیا ارومیانا با تراکم های متفاوت ناپلی و غلظت های مختلف روغن کلزا در 5 زمان متفاوت (میانگین ± انحراف از معیار)…………..60 جدول 4-8- میزان اسیدهای چرب PUFA، PUFA(n-6) و PUFA(n-3) ( (میلی گرم در گرم نمونه تر ناپلی) در آرتمیا فرانسیسکانا با تراکم های متفاوت ناپلی و غلظت های مختلف روغن کلزا در 5 زمان متفاوت (میانگین ± انحراف از معیار) …………………………………………………………………………………. 63 جدول 4-9- میزان اسیدهای چرب PUFA، (n-6)PUFA و (n-3) PUFA (میلی گرم در گرم نمونه تر) در آرتمیا ارومیانا با تراکم های متفاوت ناپلی و غلظت های مختلف روغن کلزا در 5 زمان متفاوت (میانگین ± انحراف از معیار) ………………………………………………………………………………………….. 65 عنوان صفحه این مطلب را هم بخوانید : ریسک های بانکداری الکترونیک بر عملکرد بانک جدول 4-10- – میزان اسیدهای چرب SFA، MUFA و TFA (میلی گرم در گرم نمونه تر ناپلی) در آرتمیا فرانسیسکانا با تراکم های متفاوت ناپلی و غلظت های مختلف روغن کلزا در 5 زمان متفاوت (میانگین ± انحراف از معیار) …………………………………………………………………………………………….68 جدول 4-11- میزان اسیدهای چرب SFA، MUFA و TFA (میلی گرم در گرم نمونه تر ناپلی) در آرتمیا ارومیانا با تراکم های متفاوت ناپلی و غلظت های مختلف روغن کلزا در 5 زمان متفاوت (میانگین ± انحراف از معیار) …. 71 فهرست اشکال عنوان صفحه شكل‌ 1-1: طرح‌ شماتیك‌ استفاده‌ از آرتمیا در نقش‌ یك‌ حامل(Van Stappen, 1996)……………………..10 شكل‌ 3-1. تخم گشایی سیست آرتمیا در زوگ های 7 لیتری………………………………………………..38 شكل‌ 3-2. جداسازی ناپلیوس ها از سیست ها و پوسته ها……………………………………………………39 شكل‌ 3-3. غنی سازی ناپلیوس ها با استفاده از امولسیون…………………………………………………….40 شكل‌ 3-4. شمارش ناپلیوس ها به منظور محاسبه درصد بقا………………………………………………….42 شكل‌ 3-5. کشیدن طول کل ناپلیوس ها با استریومیکروسکوپ ………………………………………………42 شكل‌ 3-6. نمونه برداری ناپلی برای اندازه گیری میزان اسیدهای چرب……………………………………….43 شكل‌ 3-7. دستگاه GC برای تعیین میزان اسیدهای چرب…………………………………………………..45 ضمائم عنوان صفحه ضمیمه 1- مقایسه بهترین تیمارهای آرتمیا فرانسیسکانا از لحاظ طول کل و درصد بقا و میزان اسیدهای چرب………………………………………………………………………………………………………1 ضمیمه 2- مقایسه بهترین تیمارهای آرتمیا ارومیانا از لحاظ طول کل و درصد بقا و میزان اسیدهای چرب………………………………………………………………………………………………………2 ضمیمه 3- مقایسه بهترین تیمارهای دو گونه آرتمیا فرانسیسکانا و آرتمیا ارومیانا از لحاظ طول کل و درصد بقا و میزان اسیدهای چرب………………………………………………………………………………………3 چکیده: تحقیق حاضر با هدف سازی غنی سازی آرتمیا ارومیانا و آرتمیا فرانسیسکانا با روغن کلزا با تاکید بر میزان رشد، بقا و پروفیل اسیدهای چرب ناپلی انجام پذیرفت. این تحقیق در قالب 18 گروه آزمایشی در هر دو گونه انجام گرفت. این دو گونه در تراکم های 50000، 100000 و 200000 ناپلی در لیتر با غلظت های 1/0، 2/0 و 3/0 گرم در لیتر روغن کلزا در دمای 1±28 درجه سانتیگراد و شوری 35 گرم در لیتر به مدت 18 ساعت غنی سازی شدند. داده ها با استفاده از روش آنالیز واریانس دوطرفه (Multivariate) یا tIndependent samples T-tes و آزمون دانکن مورد ارزیابی قرار گرفتند. در تمام بررسی ها، سطح معنی دار بودن آزمون ها 05/0> P نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که غنی سازی با روغن کلزا تاثیر معنی داری بر روی رشد، بقا و افزایش اسیدهای چرب 18 کربنه دارد (05/0>P). با افزایش مدت زمان غنی سازی در تیمارهای مختلف هر دو گونه، طول کل افزایش و درصد بقا کاهش یافت (05/0>P). میزان DHA و EPA و ARA در تیمارهای مختلف هر دو گونه با افزایش مدت زمان غنی سازی به طور معنی داری تحت تاثیر قرار نگرفتند (05/0<P). میزان LA، PUFA،PUFA (n-6)، PUFA(n-3)، SFA، MUFA و TFA در هر دو گونه به طور معنی داری افزایش یافتند (05/0>P) اما میزان ALA در اکثر تیمارهای آرتمیا ارومیانا نسبت به تیمار شاهد کاهش یافت اما در آرتمیا فرانسیسکانا افزایش آن در بعضی از تیمارها نسبت به شاهد مشاهده شد (05/0>P). با توجه به یافته های تحقیق آرتمیا ارومیانا در تراکم 100000 ناپلی در لیتر با غلظت 3/0 گرم در لیتر روغن کلزا به مدت 18 ساعت غنی سازی بهترین تیمار می باشد که این تیمار دارای حداکثر مقادیر اسیدهای چرب ALA، PUFA، PUFA(n-3)، SFA و TFA نسبت به بهترین تیمار گونه فرانسیسکانا است (05/0>P). اگرچه از لحاظ میزان اسیدهای چرب LA،EPA ، DHA، PUFA (n-6) و MUFA نسبت به گونه فرانسیسکانا مقادیر کمتری دارد ولی اختلاف معنی دار ندارد (05/0<P). کلمات کلیدی: آرتمیا ارومیانا، آرتمیا فرانسیسکانا، روغن کلزا، غنی سازی، رشد، بقا و پروفیل اسیدهای چرب ناپلی فصل اول: مقدمه و کلیات مقدمه یکی از مشکلات موجود در پرورش ماهیان، پرورش مراحل اولیه یا نوزادی آن ها است که دارای رشد بطئی همراه با تلفات بالا می باشد (Girri et al., 2002). در پرورش لارو آبزیان اصلی ترین مسئله، تامین غذایی مناسب با كیفیت بالاست كه به راحتی توسط لارو آن ها پذیرفته و هضم شود (Kim et al., 1996). منابع عمده انرژی متابولیک در طول مراحل جنینی و لاروی قبل از تغذیه فعال در ماهیان، چربی ها و اسیدهای آمینه می باشند. در زمان تخم گشایی، لارو دارای کیسه زرده، مقادیر بالایی از این منابع انرژی را دارد اما میزان آن ها در طول مرحله تغذیه درونی کاهش می یابند (Evans et al., 2000)، بنابراین لارو با تغذیه آغازین، به غذای زنده ای نیاز دارد که به اندازه کافی این منابع انرژی را دارا باشد. به دلیل متناسب نبودن اندازه دهان لارو بسیاری از ماهیان دریایی و برخی از ماهیان آب شیرین با ذرات غذای مصنوعی و عدم تامین نیازهای غذایی لاروها توسط این نوع مواد غذایی، استفاده از آنها در مراحل اولیه لارو آبزیان امکان پذیر نمی باشد در حالی که استفاده از غذای زنده در پرورش لارو آبزیان مختلف با رژیم غذای طبیعی آن ها همخوانی دارد و بیشتر قابل پذیرش و استفاده است (آق، 1381). پرورش موفقیت آمیز آبزیان به قابلیت دسترسی به غذای مناسب بستگی دارد تا بتواند رشد و خصوصاً سلامتی را در مراحل نوزادی و لاروی تضمین نماید. استفاده از غذای زنده در تغذیه آغازین بسیاری از گونه های پرورشی ماهی و میگو جهت بهبود وضعیت تغذیه ای، ضریب رشد و کاهش میزان تلفات لاروها از پیشرفت شایان توجهی در امر آبزی پروری به شمار می رود. امروزه در بین غذاهای زنده مورد استفاده در تغذیه آبزیان مختلف از جمله پرورش میگوهای پنائیده، میگوی دراز آب شیرین، پرورش ماهیان دریایی و آب شیرین و ماهیان آکواریومی، از ناپلئوس های آرتمیا، در سطح وسیعی به عنوان غذای آغازین استفاده می شود (آذری تاکامی و همکاران، 1386). ناپلی آرتمیا به عنوان بهترین غذای زنده قابل دسترس، به طور وسیع برای پرورش لارو ماهیان دریایی و سخت پوستان در تمام جهان مورد استفاده قرار می گیرد (Laven et al., 1989). مهم ترین عامل برای استفاده از آرتمیا به عنوان غذای زنده، ارزش غذایی آن به خصوص در مرحله ناپلیوس است كه دارای بیش از 60 درصد پروتئین و 15 درصد چربی بوده و همچنین كلیه اسیدهای آمینه ضروری و اكثر اسیدهای چرب را در حد مطلوب دارا می باشد (Ahmadi et al., 1990).

4-1 نتایج.. 108

4-1-1 بررسی آلودگی هوا 118

4-1-2 بررسی آلودگی آب… 119

4-1-3 بررسی آلودگی صوت… 121

4-1-4 ماتریسهای تعاملی.. 128

4-1-4-1 ماتریس تعاملی آلاینده­های هوا 128

4-1-4-2 ماتریس تعاملی آلاینده­های آب… 130

4-1-4-3 ماتریس تعاملی آلایندههای صوت… 133

فصل پنجم بحث و نتیجه­گیری… 137

5-1 مقایسه روش سیستم اطلاعات جغرافیایی با ماتریس تعاملی در ارزیابی اثرات تجمعی   138

5-1-1 سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) 138

5-1-2 ماتریس تعاملی.. 139

5-2پاسخ به سوالات پژوهشی.. 140

5-3 بحث… 143

5-4 برنامه­های مدیریت محیط­زیستی.. 146

5-4-1 برنامه کنترل کیفیت و کمیت آب… 146

5-4-2 برنامه کنترل کیفیت هوا و صدا 146

5-4-3 تنظیم برنامه کنترل و پایش محیط­زیستی.. 147

5-4-4 برنامه­های کنترل شاخص­های اقتصادی- اجتماعی- فرهنگی.. 147

5-4- 5 ارائه گزارش نتایج.. 148

5-4-6 مراقبت و پایش طرحهای مدیریت… 148

5-4-7 بررسی و مراقبت در طرح مدیریت بازسازی منطقه. 148

5-4-8 مراقبت و بررسی در طرح مدیریت آلاینده­ها 149

5-4-9 اطلاعرسانی و آموزش…. 149

5-5 راهکارهای فنی و مدیریتی کاهش و کنترل آلایندهها سازگار با محیط­زیست… 150

5-6 محدودیت­های تحقیق.. 151

5-7 پیشنهادات… 151

منابع.. 153

پیوست ها 162

فهرست شکل‌ها و نمودارها

عنوان                                                                                                              صفحه

شکل 1-1 نمودار مراحل کلی انجام تحقیق.. 9

شکل2-1: ساختار معیارهای تصمیم­گیری در چهار سطح (اقتباس از قدسی پور،1384) 38

شکل 3-1 موقعیت منطقه مورد مطالعه. 58

شکل 3-2تصویر ماهواره ای سال 2000منطقه ویژه اقتصادی و خورهای اطراف آن.. 59

شكل 3-3:  نقشه جامع منطقه ویژه اقتصادی پتروشیمی ماهشهر (علیشاهی و همکاران، 1387). 60

شكل 3-4: نمایی از واحد الفین پتروشیمی مارون.. 62

شكل 3-5: نمایی از دودكشهای موجود در منطقه ویژه پتروشیمی ماهشهر. 69

شکل 3-6 منطقه بین جزرمدی خورموسی.. 72

شکل 3-7: موقعیت خوریات ماهشهر. 73

شكل 3-8: گل‌باد شهرستان ماهشهر. 75

شکل 3-9: مرز منطقه ویژه اقتصادی و مجتمع­های فعال از نظر پساب… 85

نمودار3-1:  غلظت آلاینده COD از خروجی فاضلاب مجتمع­ها 86

نمودار3-2: غلظت سالانه TDS خروجی مجتم­عهای پتروشیمی.. 86

نمودار3-3: غلظتهای pH خروجی مجتمع­ها 87

نمودار 3-4: غلظت کدورت از خروجی فاضلاب مجتمع­ها 87

شکل 3-10: مرز منطقه ویژه و موقعیت مجتمعهای فعال ازنظر آلودگی هوا 91

نمودار 3-5: غلظت  سالانهNOx مجتمع­های منطقه. 92

نمودار 3-6: غلظت  سالانه CO مجتمع­های منطقه ویژه 92

نمودار3-7: غلظت  سالانه SO2 مجتمع­های منطقه ویژه 93

شکل 3-11: مرز منطقه ویژه و نقاط نمونه­برداری صوت… 95

شکل 3-12: مرز منطقه ویژه و موقعیت خوریات منطقه. 99

شکل 3-13 مرز منطقه ویژه اقتصادی ماهشهر. 100

نمودار4-1 : مقایسه آلاینده CO مجتمع­های منطقه ویژه 108

نمودار4-2: مقایسه آلاینده NOx مجتمع­های منطقه ویژه 108

نمودار4-3: مقایسه آلاینده 2SO مجتمع­های منطقه ویژه 109

نمودار4-4:  مقایسه آلاینده  COD مجتمع­های منطقه ویژه 109

نمودار4-5: مقایسه میزان کدورت خروجی فاضلاب مجتمع­های منطقه ویژه 109

نمودار4-6:  مقایسه آلاینده TDS مجتمع­های منطقه ویژه 110

شکل4-1: پهنه­بندی آلاینده NOx 111

شکل  4-2: طبقه­بندی آلاینده NOx 111

شکل 4-3: پهنه­بندی آلاینده SO2 خروجی از مجتمع­ها 112

شکل 4-4: طبقه­بندی آلاینده SO2 112

شکل4-5: پهنه­بندی آلاینده CO خروجی از مجتمع­ها 113

شکل 4-6: طبقه­بندی آلاینده CO.. 113

شکل 4-7 : پهنهبندی کمی کدورت خروجی از مجتمع­ها 114

شکل 4-8: طبقه­بندی کیفی میزان کدورت فاضلاب خروجی مجتمع­ها 114

شکل 4-9 : پهنه­بندی آلاینده TDS خروجی از مجتمع­ها 115

شکل4-10: طبقه­بندی میزان TDSخروجی فاضلاب مجتمع­ها 115

شکل  4-11: پهنه­بندی آلاینده pH خروجی از مجتمع­ها 116

شکل 4-12: طبقه­بندی میزان pHخروجی فاضلاب مجتمع­ها 116

شکل 4-13 : پهنه­بندی آلاینده COD خروجی از مجتمع­ها 117

شکل 4-14 طبقه­بندی میزان COD خروجی فاضلاب مجتمع­ها 117

شکل 4-15: نقشه اثرات تجمعی آلاینده­های هوای خروجی از دودکش مجتمع­ها 119

شکل 4-16: نقشه اثرات تجمعی آلاینده­های فاضلاب خروجی از مجتمع­ها 120

شکل 4-17: نقشه اثرات تجمعی صوت… 122

شکل 4-18: نقشه اثرات تجمعی آب بر خاک منطقه ویژه اقتصادی ماهشهر. 124

شکل 4-19: نقشه اثرات تجمعی آب در بخشهای آبی موجود در منطقه ویژه 124

شکل 4-21: طبقه­بندی میزان اسیدیته خروجی از فاضلاب مجتمع­ها و خوریات منطقه. 125

شکل 4-20: طبقه­بندی میزان کدورت خروجی از مجتمع­ها و کدورت موجود در خوریات منطقه  125

شکل 4-22: نقشه اثرات تجمعی آب بر خورموسی و منطقه ویژه اقتصادی ماهشهر. 126

شکل 4-23: نقشه شاخص تجمعی آلودگی فلزات سنگین خوریات ماهشهر. 126

شکل 4-24: نقشه شاخص تجمعی آلودگی پارامترهای آب خوریات ماهشهر. 127

شکل 4-25: نقشه شاخص تجمعی آلودگی فاضلاب مجتمع­ها 127

شکل 4-26 : موقعیت مجتمع­های کدبندی شده هوا 129

شکل 4-27 : موقعیت مجتمع­های کدبندی شده آب… 131

نمودار4-8: میزان دامنه حرفی اثرات… 136

فهرست جداول

عنوان                                                                                                              صفحه

 

این مطلب را هم بخوانید :

جدول 2-1 مقایسه EIA و CEA در سطح پروژه 26

جدول2-2مقادیرکمی قضاوتهای مدل AHP(مقیاسی برای انجام مقایسه­های زوجی) 39

جدول 2-3 ارتباط مراحل CEA با GIS. 42

جدول 2-4: معیارهای ارزیابی.. 49

جدول 2-5 : محدوده مقادیر برای مقدار ES. 50

جدول 3-1  جمعیت شهرستان ماهشهر در سال 1390.. 81

جدول 3-2: مقادیر میانگین سالانه آلاینده­های پساب خروجی فاضلابهای مجتمع­های منطقه ویژه اقتصادی ماهشهر(بر حسب ppm) 84

جدول 3-3 : استانداردهای خروجی فاضلاب از مجتمع­های پتروشیمی (بر حسب ppm) 85

جدول  3-4: نتایج بدست آمده از آمار توصیفی مربوط به پارامترهای فاضلاب خروجی مجتمع­ها 85

جدول 3-5: وزن­های بدست آمده از پرسشنامه. 88

جدول  3-6 : وزن مربوط به طبقات اسیدیته آب… 88

جدول 3-7 : وزن مربوط به TDS. 88

جدول 3-8 : وزن مربوط به کدورت… 89

جدول 3-9 : وزن مربوط به COD.. 89

جدول3-10: میانگین سالانه آلاینده­های هوای خروجی دودکش­های مجتمع­های  منطقه ویژه اقتصادی ماهشهر 90

جدول  3-11: استانداردهای آلاینده­های هوا 91

جدول 3-12: نتایج بدست آمده از آمار توصیفی مربوط به آلاینده­های هوا خروجی از دودکش مجتمع­ها 91

جدول 3-13 : وزن مربوط به CO.. 93

جدول 3-14 : وزن مربوط به SO2 93

جدول 3-15 : وزن مربوط به NOx 94

جدول 3-16: مقادیر میانگین آلاینده­های  صوت خروجی از مجتمع­های منطقه ویژه اقتصادی ماهشهر (برحسب دسی بل) 94

جدول 3-17:  نتایج بدست آمده از آمار توصیفی صوت مجتمع­ها 95

جدول 3-18 : موقعیت جغرافیایی خوریات ماهشهر. 96

جدول 3-19 : مقادیر آلاینده­های خوریات ماهشهر (بر حسب میلی گرم بر لیتر) 96

جدول 3-20 : مقادیر فلزات سنگین خوریات ماهشهر (برحسب میکروگرم بر گرم) 97

جدول 3-21 : مقادیر شاخصهای تجمعی آلودگی خوریات… 97

جدول 3-22 : مقادیر شاخص تجمعی فلزات سنگین خوریات… 98

جدول3-23: استاندارد کیفیت رسوب حفاظت محیطزیست نیویورک برای فلزات سنگین  (برحسب میکروگرم بر گرم) 98

جدول 3-24: استانداردهای مربوط به پارامترهای آب… 98

جدول  3-25: نتایج بدست آمده از آمار توصیفی پارامترهای خوریات ماهشهر. 99

جدول 3-26: طبقه­بندی کیفی شاخص درجه آلودگی اصلاح شده 104

جدول3-27: کنشهای متقابل بین پروژه­های مختلف… 105

جدول 4-1 : کدبندی مجتمع­ها جهت ایجاد ماتریس تعاملی آلاینده­های هوا 129

جدول 4-2 : تعیین ضرایب تعاملی بین مجتمع­ها 130

جدول 4-3 : ماتریس محاسبه اثرات تجمعی.. 130

جدول 4-4 : کدبندی مجتمع­ها جهت ایجاد ماتریس تعاملی آلاینده­های آب… 132

جدول 4-5 : تعیین ضرایب تعاملی بین مجتمع­ها 132

جدول 4-6 : ماتریس محاسبه اثرات تجمعی.. 133

جدول 4-7 : کدبندی مجتمع­ها جهت ایجاد ماتریس تعاملی صوت… 134

جدول 4-8 : تعیین ضرایب تعاملی بین مجتمع­ها 135

جدول 4-9 : ماتریس محاسبه اثرات تجمعی.. 135

جدول 4-10 : نتایج حاصل از ماتریس پاستاکیا 136

چکیده

نظام اکولوژیکی ، نظامی فراگیر و به­هم پیوسته می­باشد و اقدامات انسانی نیز ترکیبی از فعالیتهای بزرگ ، کوچک و تکراری می­باشند. آنچه مسلم است ، این است که هر تصمیم و اقدام انسان بر محیط­زیست اثر می­گذارد به عبارتی دیگر ، فعالیتهای انسانی ، چه خرد و چه کلان در بستر نظام اکولوژیکی مجتمع می­گردند. در کشور ایران ارزیابی آثار توسعه بر محیط­زیست فقط در سطح پروژه به صورت (ارزیابی اثرات توسعه[1]) انجام می­شود. ضعف قابل توجه پروژه­های متمرکز بر EIA به­طور­کلی عدم توانایی کافی آن در رسیدگی به اثرات تجمعی بر محیط­زیست است اگر چه گزارش­های ارزیابی آثار توسعه بر محیط­زیست اطلاعات مفیدی در راستای پروژه فراهم می­نمایند، اما اثرات تجمعی پروژه­ها را در کنار هم که در طول زمان آشکار می­شوند نادیده می­گیرند. در این تحقیق ابتدا روش­های ارزیابی اثرات تجمعی بیان شد و سپس برای ارزیابی اثرات تجمعی صنایع پتروشیمی موجود در منطقه ویژه اقتصادی ماهشهر از بین روش­های ارزیابی اثرات تجمعی دو روش سامانه اطلاعات جغرافیایی و ماتریس تعاملی استفاده گردید. نتایج حاصل از این دو روش از نظر ماهیت متفاوت بوده و از نظر مزایا و معایب و میزان داده­های مورد نیاز برای هر روش مورد مقایسه قرار گرفت. لایه­های اطلاعاتی رستری از پهنه­بندی آلاینده­ها بصورت جداگانه نقشه­سازی و تلفیق شده و نقشه اثرات تجمعی آب، هوا و صوت مجتمع­های پتروشیمی تهیه گردید. مرحله بعدی محاسبه میانگین شاخص تجمعی برای آلاینده­های مربوط به خورموسی که مهمترین زیستگاه آبی در اطراف منطقه مطالعاتی است. مرحله بعدی نیز استفاده از روش ماتریس تعاملی با توجه به نزدیکی موقعیت مکانی مجتمع های پتروشیمی و به منظور کمی کردن اثرات صورت گرفت. در­نهایت با استفاده از ماتریس پاستاکیا که همان روش ارزیابی سریع است و استفاده از نظرات کارشناسی  میزان تجمعی بودن اثرات بر هر یک از محیط­های فیزیکی-شیمیایی، بیولوژیکی- اکولوژیکی، اجتماعی- فرهنگی و اقتصادی- فنی در مرحله بهره­برداری مشخص گردید.

واژه­های کلیدی: ارزیابی اثرات تجمعی، سامانه اطلاعات جغرافیایی،  ماتریس تعاملی، فرآیند تحلیل سلسله مراتبی، منطقه ویژه اقتصادی ماهشهر

 

فصل اول
چارچوب نظری

1-1 مقدمه

بشر در مواجهه با محیط­زیست که بقای وی به طور اجتناب­ناپذیری بدان وابسته است. شیوه معقولی را اتخاذ ننموده و به جای جامع­نگری، مال­اندیشی و برنامه­ریزی جهت بهره­وری دیرپا از محیط پیرامونش به بهره­گیری آنی و منفعت­جویی فوری و گذرا دلخوش داشته است (وهاب­زاده، 1372).

امروزه یکی از ارکان اقدامات حفاظتی از منابع طبیعی در مقابل اثرات زیانبار ناشی از پساب­ها، دودکش­ها و سروصدای ناشی از صنایع پتروشیمی، تجزیه و تحلیل اثرات آلودگی­ها بر جوامع­زیستی بویژه عناصری که از بیشترین حساسیت و آسیب­پذیری نسبت به آلودگی­های صنایع برخوردارند، می­باشند.

اولین بار صنعت پتروشیمی در امریکا پا به عرصه وجود گذاشت و امریکایی­ها اصطلاح « Petrochemicals» را برای مواد خام حاصله از نفت معمول نمودند و سپس در اروپا و ممالک دیگر استفاده از مواد نفتی به عنوان مواد خام اولیه آغاز گردید. در ایران نیز برای اولین بار در سال 1343 شمسی شرکت ملی صنایع پتروشیمی وابسته به شرکت ملی نفت ایران تشکیل شد و فعالیت­های خود را در این زمینه از صنعت آغاز نمود. صنایع پتروشیمی در ایران قدمتی در حدود نیم قرن دارد (مستجابی، 1387). اولین سازمان نسبتا متشکل برای این منظور بنگاه شیمیایی وابسته به وزارت اقتصاد بود. عمده­ترین فعالیت این بنگاه ایجاد کارخانه کود شیمیایی مرودشت فارس در سال 1338 بود تا اینکه در سال 1343 طبق قانون، کلیه فعالیت­هایی که به عنوان ایجاد و توسعه صنایع پتروشیمی توسط واحدهای تابعه وزارت خانه­ها و سازمان­های مختلف دولتی انجام می­شد، در شرکت ملی نفت ایران متمرکز گردید و شرکت مزبور برای تامین این منظور شرکتی فرعی به نام شرکت ملی صنایع پتروشیمی را تاسیس کرد. هدف اصلی این شرکت تولید فرآورده­های فرعی از نفت و مشتقات نفتی و گاز طبیعی و سایر مواد خام اعم از آلی و معدنی است. (رافعه­نژاد، 1386). شرکت ملی صنایع پتروشیمی به عنوان یکی از چهار شرکت اصلی وزرات نفت از بدو تاسیس در سال 1342 تا کنون نقش مهمی را در توسعه اقتصادی، گسترش صادرات غیر­نفتی و تامین مواد اولیه صنایع پایین دستی ایفا کرده و می­کند. این صنعت تا پایان جنگ تحمیلی 800 هزار تن انواع محصولات پتروشیمی را تولید کرد که در پایان برنامه پنج ساله سوم به مقدار 857 هزار تن انواع پلیمر توسعه یافت و پیش­بینی می­شود تا پایان سال 1388 یعنی پایان برنامه چهارم توسعه به رقم 10.4 میلیون برسد. در حال حاضر 11 طرح در منطقه ویژه اقتصادی ماهشهر، 15 طرح در منطقه ویژه اقتصادی پارس و 15 طرح در سایر مناطق کشور در دست احداث یا اجرا است که تاکنون 21 طرح مستقل و طرح توسعه برنامه پنج ساله دوم به بهره­برداری رسیده و 11 طرح نیز در دست مطالعه است.