1.1 Pragmatic Competence. 3

1.2 Speech acts. 5

1.3 The Speech Act of Refusal…………………………………………………………………. 6

1.4 Explicit instruction for developing pragmatic knowledge……………………….. 7

1.5 Statement of the problem…………………………………………………………………… 8

1.6 Research question and hypothesis………………………………………………………. 9

1.7 Significance of the Study…………………………………………………………………… 9

Chapter two: Review of the literature

2. Review of the literature……………………………………………………………………….. 12

2.1 Introduction…………………………………………………………………………………….. 12

2.2 Semantics versus pragmatics……………………………………………………………… 14

2.3 Pragmatic competence versus pragmatic failure……………………………………. 15

2 4.Pragmatic Awareness………………………………………………………………………… 16

2.5 Cross-cultural pragmatics………………………………………………………………….. 18

2.6 Factors Influencing L2 Learners, pragmatic Acquisition…………………………. 18

2.6.1 Linguistic competence. 18

2.6.2 Length of Residence in a target Country……………………………………………. 20

2.7 Speech acts. 20

2.8 On heretical frameworks related to L2 pragmatic development 22

2.9 On teachability of pragmatic knowledge. 23

2.10 Factors Influencing L2 Learners’ Pragmatic Acquisition. 25

2.11 On how EFL learners produce refusals………………………………………………. 26

Chapter three: Methodology

3. Methodology……………………………………………………………………………………… 36

3.1 Introduction…………………………………………………………………………………….. 36

3.2 Participants………………………………………………………………………………………. 36

3.3 Instrument 37

3.4 Procedure………………………………………………………………………………………… 37

1.1 Pragmatic Competence. 3

1.2 Speech acts. 5

1.3 The Speech Act of Refusal…………………………………………………………………. 6

1.4 Explicit instruction for developing pragmatic knowledge……………………….. 7

1.5 Statement of the problem…………………………………………………………………… 8

1.6 Research question and hypothesis………………………………………………………. 9

1.7 Significance of the Study…………………………………………………………………… 9

Chapter two: Review of the literature

2. Review of the literature……………………………………………………………………….. 12

2.1 Introduction…………………………………………………………………………………….. 12

2.2 Semantics versus pragmatics……………………………………………………………… 14

2.3 Pragmatic competence versus pragmatic failure……………………………………. 15

2 4.Pragmatic Awareness………………………………………………………………………… 16

2.5 Cross-cultural pragmatics………………………………………………………………….. 18

2.6 Factors Influencing L2 Learners, pragmatic Acquisition…………………………. 18

2.6.1 Linguistic competence. 18

2.6.2 Length of Residence in a target Country……………………………………………. 20

2.7 Speech acts. 20

2.8 On heretical frameworks related to L2 pragmatic development 22

2.9 On teachability of pragmatic knowledge. 23

2.10 Factors Influencing L2 Learners’ Pragmatic Acquisition. 25

2.11 On how EFL learners produce refusals………………………………………………. 26

Chapter three: Methodology

3. Methodology……………………………………………………………………………………… 36

3.1 Introduction…………………………………………………………………………………….. 36

3.2 Participants………………………………………………………………………………………. 36

3.3 Instrument 37

3.4 Procedure………………………………………………………………………………………… 37

3.5 Data analysis. 39

Chapter four: Results & Discussion

4. Results and discussion………………………………………………………………………… 41

4.1 Overview.. 41

4.2 Demographic statistics………………………………………………………………………. 41

4.2.1 Demographic statistics of participants according to gender 41

4.2.2 Demographic statistics of participants according to age. 42

4.3 Descriptive Statistics. 43

4.4 Checking the assumptions of covariance analysis…………………………………. 44

4.5 The findings of the hypothesis of the study. 45

4.6 Discussion………………………………………………………………………………………. 46

Chapter five: Summary & Conclusion

5. Discussion and conclusion. 54

5.1 Introduction…………………………………………………………………………………….. 54

5.2. Summary……………………………………………………………………………………….. 54

5.3. Conclusion……………………………………………………………………………………… 55

5.4. Implications……………………………………………………………………………………. 56

5.5. Suggestions for further research. 57

5.6 Limitations of the study…………………………………………………………………….. 58

References. 60

Appendix…………………………………………………………………………………………….. 64

list of Table

Table 4.1 The Frequency and Percentage of Participants According to Gender 42

Table 4.2 Frequency and Percentage of Participants According to Age………….. 42

Table 4.3 Descriptive statistics of learners’ polite refusal in English for experimental and control groups. 43

Table 4.4. The test results of normality of variable distribution in the participants  44

Table 4.5. The results of homogeneity of the variances using Levene’s test 44

Table 4.6. The results of analyzing the homogeneity of the regression slopes in the variable of the study………………………………………………………………………………. 45

Table 4.7. The ANCOVA results of the posttest mean scores of “polite refusal” 46

 

list of Figure

Figure 4.1 The Frequency and Percentage of Participants According to Gender 42

Figure 4.2 Frequency and Percentage of Participants According to Age. 43

Figure 4.3. The comparison of pre- and posttest between control and experimental groups………………………………………………………………………………………………….. 46

 

Abstract

Communicative competence as the language users’ knowledge of how language is used encompasses one important component, pragmatic competence, which plays an important role in proper use of language in various contexts. The present study brought the concept of pragmatic competence into focus and took up an inquiry to make it clear whether L2 learners’ ability in using the speech acts of refusals can be developed by explicit instruction. To do so, the study encompassed 60 L2 learners who were in intermediate level of ability studying English in some language institutes in Ilam. The study was experimental in its approach having both control and experimental groups which were pre- and posttested to see the effect of interventionist approach on their pragmatic ability. In order to include continuous explanatory variables, covariates, ANCOVA was put to service. For the purpose of getting data to evaluate learners’ degree of refusal knowledge, the participants took the discourse completion test prior and after the training course. The findings of the study revealed that leaners’ knowledge of using speech acts of refusals improved significantly by applying the explicit technique of instruction in the classroom. Results in this study suggest equipping the language learners with understanding of both linguistic forms and behavior patterns in refusing strategies of the target language.

Keywords: Pragmatic competence, speech acts of refusals, explicit instruction, L2 learners

Chapter One:

Introduction

1.1 Pragmatic Competence

Over the last two decades, the development of learners’ communicative competence in second or foreign language has established one of the

 

3.5 Data analysis. 39

Chapter four: Results & Discussion

4. Results and discussion………………………………………………………………………… 41

4.1 Overview.. 41

4.2 Demographic statistics………………………………………………………………………. 41

4.2.1 Demographic statistics of participants according to gender 41

4.2.2 Demographic statistics of participants according to age. 42

4.3 Descriptive Statistics. 43

4.4 Checking the assumptions of covariance analysis…………………………………. 44

4.5 The findings of the hypothesis of the study. 45

4.6 Discussion………………………………………………………………………………………. 46

Chapter five: Summary & Conclusion

5. Discussion and conclusion. 54

5.1 Introduction…………………………………………………………………………………….. 54

5.2. Summary……………………………………………………………………………………….. 54

5.3. Conclusion……………………………………………………………………………………… 55

5.4. Implications……………………………………………………………………………………. 56

5.5. Suggestions for further research. 57

5.6 Limitations of the study…………………………………………………………………….. 58

References. 60

Appendix…………………………………………………………………………………………….. 64

list of Table

Table 4.1 The Frequency and Percentage of Participants According to Gender 42

Table 4.2 Frequency and Percentage of Participants According to Age………….. 42

Table 4.3 Descriptive statistics of learners’ polite refusal in English for experimental and control groups. 43

Table 4.4. The test results of normality of variable distribution in the participants  44

Table 4.5. The results of homogeneity of the variances using Levene’s test 44

Table 4.6. The results of analyzing the homogeneity of the regression slopes in the variable of the

این مطلب را هم بخوانید :

این مطلب را هم بخوانید :

 study………………………………………………………………………………. 45

Table 4.7. The ANCOVA results of the posttest mean scores of “polite refusal” 46

 

list of Figure

Figure 4.1 The Frequency and Percentage of Participants According to Gender 42

Figure 4.2 Frequency and Percentage of Participants According to Age. 43

Figure 4.3. The comparison of pre- and posttest between control and experimental groups………………………………………………………………………………………………….. 46

 

Abstract

Communicative competence as the language users’ knowledge of how language is used encompasses one important component, pragmatic competence, which plays an important role in proper use of language in various contexts. The present study brought the concept of pragmatic competence into focus and took up an inquiry to make it clear whether L2 learners’ ability in using the speech acts of refusals can be developed by explicit instruction. To do so, the study encompassed 60 L2 learners who were in intermediate level of ability studying English in some language institutes in Ilam. The study was experimental in its approach having both control and experimental groups which were pre- and posttested to see the effect of interventionist approach on their pragmatic ability. In order to include continuous explanatory variables, covariates, ANCOVA was put to service. For the purpose of getting data to evaluate learners’ degree of refusal knowledge, the participants took the discourse completion test prior and after the training course. The findings of the study revealed that leaners’ knowledge of using speech acts of refusals improved significantly by applying the explicit technique of instruction in the classroom. Results in this study suggest equipping the language learners with understanding of both linguistic forms and behavior patterns in refusing strategies of the target language.

Keywords: Pragmatic competence, speech acts of refusals, explicit instruction, L2 learners

Chapter One:

Introduction

1.1 Pragmatic Competence

Over the last two decades, the development of learners’ communicative competence in second or foreign language has established one of the

دست آیند.

یافته ها نشان داد که پس از اجرای ارایه ی چکیده به عنوان یک فعالیت پیش خوانی، شرکت کنندگان گروه آزمایش در پس آزمون بهتر عمل کردند. هنگامی که نتایج دو گروه را مقایسه کردیم، گروهی که یک چکیده پیش از متن دریافت کرده بود، بسیار بهتر از گروه همتای خود که خواندن را بدون هیچ گونه آمادگی ای تجربه کرده بودند، عمل کردند.

همچنین دیده شد که جنسیت هیچ اثر چشمگیری در توانایی درک مطلب ندارد.

 

واژگان کلیدی:

ارایه ی چکیده، فعالیت پیش خوانی، دانش آموزان زبان خارجی، توانایی درک مطلب، پیش زمینه.

 

Abstract

 

The present study was conducted to compare the learners’ comprehension ability before and after the implementation of a pre-reading activity that is giving a short summary before reading the passage. The research participants consisted of 40 intermediate EFL students studying at Safir language institute in Lahijan, Iran. A test of reading comprehension ability (OPT) was administered of which the scores were used to assign the subjects into 2 homogeneous groups. Both groups had subjects with the same language ability. The 2 subject groups were taught the same reading passages as treatments, with the difference that one group was given a summary before the passages and the other group without any summary before the passages. The research instrument consisted of 16 lesson plans, two reading comprehension tests (used as pre- and post-tests). The experiment of summary giving as a pre-reading activity was carried out for eight weeks totaling 16 periods. The data was analyzed statistically to identify means, standard deviation, and t-value.

It was found that after implementation of summary giving as a pre-reading activity the subjects of the experimental group performed better in the post-test. When compared the results of the 2 groups, it was found that the group receiving summary before passage outperformed their counterpart who experienced reading without any preparation.

Also it was found that gender has not any notable effect on reading comprehension ability.

 

Key words:

Summary giving, pre-reading activity, EFL students, reading comprehension ability, schema.

 

 

 

Table of Content

Subject                                                                                                             Page

Chapter One: Introduction ….…………………………………………….…………… 1

1.0. Introduction …………………………………….…………………….…….….….… 1

1.1. Theoretical Framework …..………………………..……………….…….……….… 3

دست آیند.

یافته ها نشان داد که پس از اجرای ارایه ی چکیده به عنوان یک فعالیت پیش خوانی، شرکت کنندگان گروه آزمایش در پس آزمون بهتر عمل کردند. هنگامی که نتایج دو گروه را مقایسه کردیم، گروهی که یک چکیده پیش از متن دریافت کرده بود، بسیار بهتر از گروه همتای خود که خواندن را بدون هیچ گونه آمادگی ای تجربه کرده بودند، عمل کردند.

همچنین دیده شد که جنسیت هیچ اثر چشمگیری در توانایی درک مطلب ندارد.

 

واژگان کلیدی:

ارایه ی چکیده، فعالیت پیش خوانی، دانش آموزان زبان خارجی، توانایی درک مطلب، پیش زمینه.

 

Abstract

 

The present study was conducted to compare the learners’ comprehension ability before and after the implementation of a pre-reading activity that is giving a short summary before reading the passage. The research participants consisted of 40 intermediate EFL students studying at Safir language institute in Lahijan, Iran. A test of reading comprehension ability (OPT) was administered of which the scores were used to assign the subjects into 2 homogeneous groups. Both groups had subjects with the same language ability. The 2 subject groups were taught the same reading passages as treatments, with the difference that one group was given a summary before the passages and the other group without any summary before the passages. The research instrument consisted of 16 lesson plans, two reading comprehension tests (used as pre- and post-tests). The experiment of summary giving as a pre-reading activity was carried out for eight weeks totaling 16 periods. The data was analyzed statistically to identify means, standard deviation, and t-value.

It was found that after implementation of summary giving as a pre-reading activity the subjects of the experimental group performed better in the post-test. When compared the results of the 2 groups, it was found that the group receiving summary before passage outperformed their counterpart who experienced reading without any preparation.

Also it was found that gender has not any notable effect on reading comprehension ability.

 

Key words:

Summary giving, pre-reading activity, EFL students, reading comprehension ability, schema.

 

 

 

Table of Content

Subject                                                                                                             Page

Chapter One: Introduction ….…………………………………………….…………… 1

1.0. Introduction …………………………………….…………………….…….….….… 1

1.1. Theoretical Framework …..………………………..……………….…….……….… 3

1.2. Statement of the Problem …………………………………………….….………..… 6

1.3. Significance of the Study ……………………………………………..…………..… 7

1.4. Purpose of the Study ………………………………….……..…………..……….…. 9

1.5. Research Questions …….…………………….………………………………….… 10

1.6. Hypotheses of the Study ……………….………………………………….…….…. 10

1.7. Definitions of Key terms ………………….………………………………….…….. 10

 

Chapter Two: Review of Literature ….…………………………………….………… 12

2.0. Introduction …………………………………………….…………..………….…… 12

2.1. Review of Theoretical Literature ……………………………………….………..… 13

2.1.1. The Definition of Reading ………………………………………….………… 13

2.1.2. Successful Readers ………………………………………………..….……….. 15

2.1.3. Purpose of Reading …………………..………………………….……………. 17

2.1.4. Reading Comprehension ……………………………………….…………..…. 21

2.1.5. Reading Strategies ………………………………….…………….…………… 26

2.1.6. Pre-reading Activities ………………………………………………….……… 33

2.1.7. Schema Theory …………………………………….………………..………… 44

2.1.7.1. Formal Schema ………….………….………..………………..………….. 50

2.1.7.2. Content Schema …………………….….……………………….…….….. 51

2.1.7.3. Cultural Schema …………………….…….…..……………….…….….. 54

2.2. Review of Practical Literature ……………..……………………………….……… 61

2.3 Summary ………………………………….………………………………..………. 71

 

Chapter Three: Methodology ……………………………………………….………… 72

3.0. Introduction ………………………………………..………………….…………… 72

3.1. The Design of the Study ……………….……..…..……….……………………..… 72

3.2. Selection of the Sample ………………………………………………………..….. 73

3.3. The Instrumentation of the Study ……………………………………………..……. 74

3.4. Procedure …………………………………..……………………………….……… 75

3.5. Methods of Analyzing Data …………………………………………………..…… 76

 

Chapter Four: Data Analysis …………..………………………….…………………. 77

4.0. Introduction …………………………………………………………..…………… 77

4.1. Data Analysis and Findings ……………………………………….…………..…… 77

4.2. Results of the Hypotheses Testing ……………………………………………..….. 83

4.2.1. Hypothesis One ……………………………..………………………………… 83

4.2.2. Hypothesis Two ……………………………………………………..………… 84

4.3. Summary ………………………………………..……………………….………… 84

 

Chapter Five: Discussion and Implication ……………………………….………….. 85

5.0. Introduction ……………………………………………………………….………… 85

5.1. General Discussion …………………………….…………………….………..…… 85

5.2. Implications of the Study …………………….…………………….………….…… 86

5.3. Limitations of the Study ……………..….……………………………….………… 88

5.4. Suggestions for Further Study ……………….………………………….…..……… 88

 

Appendices ………….………………..…………………………………………….…. 90

Appendix A: Proficiency Test (Oxford Placement Test) ………………………………. 90

Appendix B: Reading Comprehension Pre-test ………………………………….…..… 95

Appendix C: Reading Comprehension Post-test ………………………………………… 99

 

References …………………………….……………………………………………… 104

 

 

 

 

 

 

 

List of Figures

Subject                                                                                                     page

Figure 1: Reading processes that are activated while reading ………………..……..….. 22

Figure 2:  Three Reading Comprehension Processes ……………………………..…..…. 25

Figure 3: Ajideh’s Model of Reading Approaches …………………………………….. 26

Figure 4: Classification of Strategies …………………………………………….…..…. 27

Figure 5: K-W-L Chart …………………………………………………………………. 43

Figure 6: Schema Types ………………………………………………………….…….. 54

Figure 7: The Design of the Study …….…………………………………..…………… 73

Figure 8: Selection of the Sample …………………………………………………..…. 74

Figure 9: The Linear Relationship between Pre-test and Post-test …………………..… 80

 

 

 

                                      List of Tables

Subject                                                                                                             Page

Table 0: Learning Strategies …………………………………………………..……….. 30

Table 1: Descriptive Statistics for the Proficiency Test ………………………………… 78

Table 2: Number of Students Participated in Pre-test and Post-test Case ……………… 78

Table 3: Descriptive Statistics for the Pre-test and Post-test …..………………….…… 79

Table 4: Levene’s Test of Equality of Error ………………………………………….…. 81

Table 5: Test of between – subjects’ effects ……………………..…………………..… 81

Table 6: Mean of reading Comprehension Ability …………….….……………………. 82

Table 7: Sum of Analysis of Covariance Source- Type III Sum of Squares ……….…… 82

Table 8: Independent t-test for male and female performance in reading ……………… 83

 

 

 

 

                                       List of Abbreviations

 

ANalysis of COVAriance ……………………………………………………… ANCOVA

Degree of Freedom ………………………………………………………………..….. DF

English as a Foreign Language …………………………………………………..….. EFL

English as a Second Language …………………………………………………..….. ESL

English Language Learners ….…………………………………………………..….. ELL

F-test distribution ………….……………………………………………………..……… F

Know-Want to know-Learned ……………………………………………….……. K-W-L

Language Experience Approach ……………………………………………………… LEA

Mean ………………………………………………………………………………..…. M

Number (of Participants) ………………………………………………………….…… N

Oxford Placement Test …………………………………………………………..….. OPT

Significance ………………………………………………………………….….….… Sig

Standard Deviation ……………………………………………………………………. SD

Standard Error …………………………………………………………………..….…. SE

Teaching English as a Foreign Language ……………………………………..……. TEFL

Teaching English to Speakers of Other Languages …………………………..….. TESOL

Test Of English as a Foreign Language …………………………………………… TOEFL

 

 

 

 

 

 

Chapter One: Introduction

 

1.0. Introduction

Since early 1980s English language has become a widespread international language due to its worldwide political and business importance.

 

1.2. Statement of the Problem …………………………………………….….………..… 6

1.3. Significance of the Study ……………………………………………..…………..… 7

1.4. Purpose of the Study ………………………………….……..…………..……….…. 9

1.5. Research Questions …….…………………….………………………………….… 10

1.6. Hypotheses of the Study ……………….………………………………….…….…. 10

1.7. Definitions of Key terms ………………….………………………………….…….. 10

 

Chapter Two: Review of Literature ….…………………………………….………… 12

2.0. Introduction …………………………………………….…………..………….…… 12

2.1. Review of Theoretical Literature ……………………………………….………..… 13

2.1.1. The Definition of Reading ………………………………………….………… 13

2.1.2. Successful Readers ………………………………………………..….……….. 15

2.1.3. Purpose of Reading …………………..………………………….……………. 17

2.1.4. Reading Comprehension ……………………………………….…………..…. 21

2.1.5. Reading Strategies ………………………………….…………….…………… 26

2.1.6. Pre-reading Activities ………………………………………………….……… 33

2.1.7. Schema Theory …………………………………….………………..………… 44

2.1.7.1. Formal Schema ………….………….………..………………..………….. 50

2.1.7.2. Content Schema …………………….….……………………….…….….. 51

2.1.7.3. Cultural Schema …………………….…….…..……………….…….….. 54

2.2. Review of Practical Literature ……………..……………………………….……… 61

2.3 Summary ………………………………….………………………………..………. 71

 

Chapter Three: Methodology ……………………………………………….………… 72

3.0. Introduction ………………………………………..………………….…………… 72

3.1. The Design of the Study ……………….……..…..……….……………………..… 72

3.2. Selection of the Sample ………………………………………………………..….. 73

3.3. The Instrumentation of the Study ……………………………………………..……. 74

این مطلب را هم بخوانید :

3.4. Procedure …………………………………..……………………………….……… 75

3.5. Methods of Analyzing Data …………………………………………………..…… 76

 

Chapter Four: Data Analysis …………..………………………….…………………. 77

4.0. Introduction …………………………………………………………..…………… 77

4.1. Data Analysis and Findings ……………………………………….…………..…… 77

4.2. Results of the Hypotheses Testing ……………………………………………..….. 83

4.2.1. Hypothesis One ……………………………..………………………………… 83

4.2.2. Hypothesis Two ……………………………………………………..………… 84

4.3. Summary ………………………………………..……………………….………… 84

 

Chapter Five: Discussion and Implication ……………………………….………….. 85

5.0. Introduction ……………………………………………………………….………… 85

5.1. General Discussion …………………………….…………………….………..…… 85

5.2. Implications of the Study …………………….…………………….………….…… 86

5.3. Limitations of the Study ……………..….……………………………….………… 88

5.4. Suggestions for Further Study ……………….………………………….…..……… 88

 

Appendices ………….………………..…………………………………………….…. 90

Appendix A: Proficiency Test (Oxford Placement Test) ………………………………. 90

Appendix B: Reading Comprehension Pre-test ………………………………….…..… 95

Appendix C: Reading Comprehension Post-test ………………………………………… 99

 

References …………………………….……………………………………………… 104

 

 

 

 

 

 

 

List of Figures

Subject                                                                                                     page

Figure 1: Reading processes that are activated while reading ………………..……..….. 22

Figure 2:  Three Reading Comprehension Processes ……………………………..…..…. 25

Figure 3: Ajideh’s Model of Reading Approaches …………………………………….. 26

Figure 4: Classification of Strategies …………………………………………….…..…. 27

Figure 5: K-W-L Chart …………………………………………………………………. 43

Figure 6: Schema Types ………………………………………………………….…….. 54

Figure 7: The Design of the Study …….…………………………………..…………… 73

Figure 8: Selection of the Sample …………………………………………………..…. 74

Figure 9: The Linear Relationship between Pre-test and Post-test …………………..… 80

 

 

 

                                      List of Tables

Subject                                                                                                             Page

Table 0: Learning Strategies …………………………………………………..……….. 30

Table 1: Descriptive Statistics for the Proficiency Test ………………………………… 78

Table 2: Number of Students Participated in Pre-test and Post-test Case ……………… 78

Table 3: Descriptive Statistics for the Pre-test and Post-test …..………………….…… 79

Table 4: Levene’s Test of Equality of Error ………………………………………….…. 81

Table 5: Test of between – subjects’ effects ……………………..…………………..… 81

Table 6: Mean of reading Comprehension Ability …………….….……………………. 82

Table 7: Sum of Analysis of Covariance Source- Type III Sum of Squares ……….…… 82

Table 8: Independent t-test for male and female performance in reading ……………… 83

 

 

 

 

                                       List of Abbreviations

 

ANalysis of COVAriance ……………………………………………………… ANCOVA

Degree of Freedom ………………………………………………………………..….. DF

English as a Foreign Language …………………………………………………..….. EFL

English as a Second Language …………………………………………………..….. ESL

English Language Learners ….…………………………………………………..….. ELL

F-test distribution ………….……………………………………………………..……… F

Know-Want to know-Learned ……………………………………………….……. K-W-L

Language Experience Approach ……………………………………………………… LEA

Mean ………………………………………………………………………………..…. M

Number (of Participants) ………………………………………………………….…… N

Oxford Placement Test …………………………………………………………..….. OPT

Significance ………………………………………………………………….….….… Sig

Standard Deviation ……………………………………………………………………. SD

Standard Error …………………………………………………………………..….…. SE

Teaching English as a Foreign Language ……………………………………..……. TEFL

Teaching English to Speakers of Other Languages …………………………..….. TESOL

Test Of English as a Foreign Language …………………………………………… TOEFL

 

 

 

 

 

 

Chapter One: Introduction

 

1.0. Introduction

Since early 1980s English language has become a widespread international language due to its worldwide political and business importance.

       1-2-1 فیروزه چیست؟…………………………………………………         5

       2-2-1 آب و هوای منطقه…………………………………………………………….          6

       3-2-1 وضعیت اجتماعی…………………………………………………….           7

       4-2-1 اسناد تاریخی…………………………………………………………           7

       5-2-1دﻟﻴﻞ ﻣﻨﺤﺼﺮ ﺑﻪ ﻓﺮد ﺑﻮدن ﻓﻴﺮوزه ﻧﻴﺸﺎﺑﻮر……………………………           8

3-1 تعریف مشکل…………………………………………………………………..           9

4-1 اهمیت مسئله………………………………………………………………….          10

1-4-1 دلیل انتخاب موضوع………………………………………………..          11

2-4-1نقش صنایع دستی در اقتصاد کشور…………………………………………………….         11

3-4-1 نقش بسته بندی در جامعه…………………………………………………………         12

4-4-1 نقش بسته بندی در صادرات……………………………………………………………………..         12

          1-4-4-1 بسته بندی نا مطلوب آفت اعتبار کالای ایرانی در بازار جهانی………………………………..         12

          2-4-4-1 بایدها و نباید ها در بسته بندی صادراتی………………………………………         13

          3-4-4-1 ویژگیهایی كه در یك بسته بندی صادراتی باید رعایت شود………………………………..        13

          4-4-4-1 وفاداری مشتریان به نام تجاری محصول………………………………………        14

          5-4-4-1 نقش بسته بندی در محیط………………………………………………          15

                   1-5-4-4-1 حفظ و نگهداری کالا……………………………………..         15

                   2-5-4-4-1 جذابیت و زیبایی…………………………………………………………………         15

                   3-5-4-4-1 جلب توجه مشتری…………………………………………………………        15

                   4-5-4-4-1 ایجاد علاقه…………………………………………..       15

                  5-5-4-4-1 ایجاد تمایل به خرید……………………………………….      15

                  6-5-4-4-1 تحقق عمل خرید……………………………………..      16

                  7-5-4-4-1 ارضای خواسته مشتری………………………………………     16

6-4-4-1 عناصر اصلی در بسته بندی……………………………………….     16

7-4-4-1 معادن فیروزه دنیا………………………………………………………………………….      16

          1-7-4-4-1 ایران……………………………………………………………………………     16

          2-7-4-4-1 امریکا ………………………………………………………………     19

           3-7-4-4-1 افغانستان …………………………………………………………..     20

       1-2-1 فیروزه چیست؟…………………………………………………         5

       2-2-1 آب و هوای منطقه…………………………………………………………….          6

       3-2-1 وضعیت اجتماعی…………………………………………………….           7

       4-2-1 اسناد تاریخی…………………………………………………………           7

       5-2-1دﻟﻴﻞ ﻣﻨﺤﺼﺮ ﺑﻪ ﻓﺮد ﺑﻮدن ﻓﻴﺮوزه ﻧﻴﺸﺎﺑﻮر……………………………           8

3-1 تعریف مشکل…………………………………………………………………..           9

4-1 اهمیت مسئله………………………………………………………………….          10

1-4-1 دلیل انتخاب موضوع………………………………………………..          11

2-4-1نقش صنایع دستی در اقتصاد کشور…………………………………………………….         11

3-4-1 نقش بسته بندی در جامعه…………………………………………………………         12

4-4-1 نقش بسته بندی در صادرات……………………………………………………………………..         12

          1-4-4-1 بسته بندی نا مطلوب آفت اعتبار کالای ایرانی در بازار جهانی………………………………..         12

          2-4-4-1 بایدها و نباید ها در بسته بندی صادراتی………………………………………         13

          3-4-4-1 ویژگیهایی كه در یك بسته بندی صادراتی باید رعایت شود………………………………..        13

          4-4-4-1 وفاداری مشتریان به نام تجاری محصول………………………………………        14

          5-4-4-1 نقش بسته بندی در محیط………………………………………………          15

                   1-5-4-4-1 حفظ و نگهداری کالا……………………………………..         15

                   2-5-4-4-1 جذابیت و زیبایی…………………………………………………………………         15

                   3-5-4-4-1 جلب توجه مشتری…………………………………………………………        15

                   4-5-4-4-1 ایجاد علاقه…………………………………………..       15

                  5-5-4-4-1 ایجاد تمایل به خرید……………………………………….      15

                  6-5-4-4-1 تحقق عمل خرید……………………………………..      16

                  7-5-4-4-1 ارضای خواسته مشتری………………………………………     16

6-4-4-1 عناصر اصلی در بسته بندی……………………………………….     16

7-4-4-1 معادن فیروزه دنیا………………………………………………………………………….      16

          1-7-4-4-1 ایران……………………………………………………………………………     16

          2-7-4-4-1 امریکا ………………………………………………………………     19

           3-7-4-4-1 افغانستان …………………………………………………………..     20

فصل دوم: گردآوری اطلاعات

2-گردآوری اطلاعات………………………………………………………………….     21

1-2 شناسایی سنگ فیروزه…………………………………………………………………     22

2-2 دسته بندی فیروزه از نظر سنگ………………………………………………………………………     22

3-2 تقسیم بندی فیروزه نیشابور…………………………………………………………………….     23

        1-3-2  انواع فیروزه نیشابور از نظر نوع ذخیره…………………………………………………………..      23

        2-3-2 تقسیم بندی فیروزه از لحاظ طرح و شکل ظاهری………………………………………      23

                     1-2-3-2 عجمی………………………………………………………………………….     24

                     2-2-3-2 شجری………………………………………………….     24

         3-3-2 تقسیم بندی فیروزه از لحاط رنگ…………………………………………………     24

         4-3-2 تقسیم بندی فیروزه از لحاظ کیفیت و ارزش اقتصادی سنگ خام فیروزه……………………….         26

                    1-4-3-2 عجمی………………………………………..          27

                    2-4-3-2 چغاله………………………………………………………..          27

                    3-4-3-2 سنگ رگه دار……………………………………………        28

                    4-4-3-2 توفال……………………………………………………          28

                    5-4-3-2 شکوفه و خزامه…………………………………………….         29

          5-3-2 تقسیم بندی فیروزه از لحاظ کار استخراجی آن………………………………         29

4-2 اسامی سنگ فیروزه و انواع آن پس از قیمت گذاری……………………………..        31

           1-4-2 عجمی…………………………………………….        31

           2-4-2 عجمی نیم رنگ………………………………………..        31

           3-4-2 عربی…………………………………………………………..        32

            4-4-2 توفال…………………………..       32

            5-4-2 توفال نیم رنگ…………………………………….       32

           6-4-2 توفال سفید…………………………..       33

7-4-2 چغاله……………………………………………………………………      32

          8-4-2 شجری……………………………………….      33

          9-4-2 شکوفه……………………………………………………………      33

          10-4-2 چال یا نرم……………………………………………………………      33

          11-4-2 درشت…………………………………………………………      33

5-2 مشخصاتی که فیروزه را بر این اساس قیمت گذاری می کنند………………….      34

6-2 انواع ………………….      34

         1-6-2 مشرقی………………………………………………………….      34

         2-6-2 مغربی…………………………………………………………     34

7-2 خصوصیات فیروزه………………………………………………………………………………….. 35

        1-7-2 ترکیب شیمیایی…………………………………………………….       35

         2-7-2 رنگ………………………………………………………..      35

         3-7-2 سختی…………………………………………………………….      35

         4-7-2 ضریب شکست…………………………………………………      35

         5-7-2 سیستم تبلور……………………………………………………………………………..      36

8-2 صنایع مرتبط با فیروزه……………………………………………………………………………..      35

        1-8-2 صنایع دستی فلزی…………………………………………………………………….35

       2-8-2 صنایع دستی سنگی…………………………………………………………………………     36

9-2 خطرات تهدید کننده فیروزه…………………………………………………………………………..      36

10-2 محصولاتی که فیروزه در آن کار می شود………………………………………………..      36

11-2 موادی که باعث تغییر رنگ فیروزه می شود………………………………………………      37

12-2 تاثیرات و فواید فیروزه روی بدن انسان……………………………………………………      37

13-2 تقسیم بندی فیروزه در هنگام تراش………………

14-2 اشکال فیروزه تراشیده……………………………………………………………..      39

       1-14-2 تراش سنتی……………………………………………………………………………      39

       2-14-2 تراش جدید………………………………………………………………..      39

15-2 انواع ومشخصات فیروزه تراشیده…………………………………………..      40

        1-15-2 عجمی………………………………………………………………..      40

        2-15-2 شجری………………………………………………………………………..     40

16-2 قیمت گذاری فیروزه تراشیده………………………………………………………     41

       1-16-2 عال عجمی……………………………………………………….     41

       2-16-2 عجمی درجه مرغوب…………………………………………..     41

       3-16-2 عال عربی………………………………………………….      41

       4-16-2 عربی درجه مرغوب………………………………………………………..      41

5-16-2 شجری تراشیده………………………………………………………………….     41

17-2 انواع دستگاه فیروزه تراشی………………………….     41

18-2 عملیاتی که هنگام فیروزه تراشی انجام می شود…………………………..    42

        1-18-2 باب حبه…………………………………………………….   42

        2-18-2 چفت…………………………………………………….    42

        3-18-2 اجنه………………………………………………………….    42

        4-18-2 حبه کردن…………………………………………………………    42

5-18-2 خم تراش…………………………………………………………………………    43

6-18-2 سر چوب کردن………………………………………….    43

7-18-1-2 کندل……………………………………………………………..    43

8-18-2 لوخ……………………………………………………………………….    43

9-18-2 لار…………………………………………………………………………………..    43

10-18-2 کشکول…………………………………………………….    44

19-2 افرادی که در قیمت گذاری فیروزه نقش دارند………………………………………..44.

20-2 ابزارآلاتی که در هنگام استخراج فیروزه به کار می روند……………………..    44

21-2 استخراج فیروزه به روش قدیمی و کنونی…………………………………………………..    46

22-2 نحوه ﺟﺪا ﻛﺮدن ﻓﻴﺮوزه از ﺳﻨﮓ ﺑﺎﻃﻠﻪ……………………………………………………    49

23-2 محبوبیت رنگ های فیروزه در میان جهانیان……………………………………………………….    50

25-2 ویژگی های یک فیروزه خوب…………………………………………………………    50

26-2 چگونگی استفاده از فیروزه نیشابور…………………………………………..    50

27-2 تشخیص فیروزه از متشابهات طبیعى و مصنوعى آن……………………………………………….    51

           1-27-2 پلاستیک…………………………………………………………………………….      51

           2-27-2 رنگ شده……………………………………………………….      52

           3-27-2 مالاکیت و آزوریت………………………………………      52

28-2 ویژگی های فیروزه چینی…………………………………………………      52

29-2 حدود قیمت سنگ فیروزه……………………………………………….      52

30-2 فعالیت هایی از فیروزه که در مشهد انجام می شود…………………………………………..      53

31-2 دلیل اعتقاد مردم به فیروزه…………………………………………………………       53

32-2  بررسی بازار………………………………………………………………………………….     55

1-32-2 سنگ های قیمتی………………………………………………………….       56

1-1-32-2 طبیعی…………………………………………………………..       56

1-1-1-32-2الماس……………………………………………………………………………….       56

2-1-1-32-2زمرد……………………………………………………………………..       56

3-1-1-32-2 فیروزه……………………………………………………………..       56

4-1-1-32-2 یاقوت…………………………………………………………………………       57

2-1-32-2 مصنوعی…………………………………………………57

        1-2-1-32-2 سمنت پلاست……………………………………………………..      57

        2-2-1-32-2 کامپوزیت……………………………………………………….      58

                   1-2-2-1-32-2 انواع سنگ با سطوح مختلف……………………………………….      58

                  2-2-2-1-32-2 انواع سنگ با طرح های مختلف…………………………………..      58

33-2افراد مرتبط با محصول……………………………………………..      59

1-33-2تولید کنندگان…………………………………………………………………………..      59

2-33-2فروشندگان………………………………………………………………………     59

3-33-2 مشتریان……………………………………………………………………….     60

34-2 نمونه های موجود در بازار…………………………………………………………..      61

35-2 محدودیت ها………………………………………………………………………………      62

1-35-2 محدودیت مواد……………………………………………………………………….      62

2-35-2 محدودیت ساخت و تولید……………………………………..      62

36-2 محیط زیست…………………………………………………….       62 

1-36-2 نقش ضایعات فیروزه……………………………………………       62

1-1-36-2 قبل از دستیابی………………………………………………………62

2-1-36-2  بعد از دستیابی……………………………………………..       63

37-2مزایا و معایب خصوصی سازی صنعت فیروزه…………………………………………..       63

1-37-2شرایط معادن فیروزه قبل از واگذاری به بخش خصوصی…………………..        63

2-37-2مشکلات و مزایای خصوصی‌سازی…………………………………………..       64

3-37-2مشكلات فیروزه تراشان…………………………………………………………       65

4-37-2 سود و منفعت برای روستاییان…………………………………………        66

38-2 به کارگیری اصول در بازاریابی…………………………………..       66

39-2 تکنولوژی………………………………………………….       67

1-39-2 دستی………………………………………………………        67

2-39-2 تولید انبوه………………………………………………………….        67

40-2  قوانین…………………………………………………..        67

1-40-2 محلی……………………………………………………..        67     

2-40-2 داخلی………………………………………………………………………        67

3-40-2 بین المللی…………………………………………………………………………………..        69

1-3-40-2 قوانین صادرات…………………………………………………………….        69

2-3-40-2 قوانین بسته بندی های صادراتی…………………………………………………       70

3-3-40-2 هدف از بسته بندی های صادراتی……………………………………………….       70

4-3-40-2 نحوه بسته بندی…………………………………….       71

فصل سوم: بسته بندی

3-بسته بندی……………………………………………………….        72

1-3 بسته بندی چیست؟……………………………………………………….        73

2-3 کارکردهای بسته بندی………………………………………………………………………..        75

3-3 عملکردهای بسته بندی………………………………………………………..       75

4-3 ویژگی های یک بسته بندی خوب………………………………………………..      77

1-4-3 آسان ‌ترشدن استفاده از محصول……………………………………….      77

2-4-3 نقش اطلاع رسانی بسته ‌بندی……………………………………….      78

3-4-3 بازاریابی برای محصول……………………………………………………      78

4-4-3 بسته بندی،وظیفه حفاطتی……………………………………………………………..      78

5-4-3 ساختار اطلاعاتی بسته بندی……………………………………………..      79

5-3 طراحی گرافیک بسته بندی………………………………….     80 

6-3 چگونه یک طراحی بسته بندی به انتخاب اول تبدیل می شود؟…………………………….      83

7-3 بررسی رنگ در بسته بندی و ارتباط آن با فروش………………………………………….      83

8-3 بررسی سمت راست یا سمت چپ بودن تصویر و ارتباط آن با فروش…………………      87

9-3 بررسی خلاقیت گرافیکی در بسته بندی و ارتباط آن با فروش……………………………………..       87

10-3 اهمیت طراحی بسته بندی……………………………………………………………….       88

11-3 چند نکته اساسی در طراحی بسته بندی محصولات………………………………….      89

1-11-3استفاده از خلاقیت و ایجاد تفاوت……………………………………..       89

2-11-3 انتخاب رنگ و فونت در طراحی بسته بندی………………………………       89

3-11-3 استفاده از تصاویر……………………………………………….       90

4-11-3 ارتباط معنایی…………………………………………………….     91

5-11-3 ادبیات مناسب در طراحی بسته بندی………………………….. ……………       91

6-11-3 توجه به نحوه استفاده…………………………………………..       91

7-11-3 بازشدن آسان و امنیت بالا………………………………………………………       92

12-3 تصویر چیست؟…………………………………………………………       93

13-3 آرم چیست؟…………………………………………………………………………………….       93

14-3 کارکردهای آرم در فرآیند ارتباط………………………………………………………………….       95

15-3 کارکرد سخن گشا………………………………………………………………………………………      96

16-3 کارکرد هنری آرم…………………………………………………………………………………………..      96

17-3 اهداف اصلی تعیین شده برای آرم…………………………………………………………….      97

18-3 مشخصات و ویژگی رنگ…………………………………………………….      97

19-3انواع رنگ………………………………………………………….       99

1-19-3 رنگهای حسی………………………………………………………………….      99

2-19-3 رنگهای مرئی………………………………………………………………     101

20-3 بررسی انواع رنگ………………………………………………………………..      100

1-20-3 قرمز……………………………………………………………      100

2-20-3 صورتی………………………………………………………………..      101

3-20-3 نارنجی……………………………………………………………      101

4-20-3 زرد……………………………………………     102

5-20-3 قهوه ای………………………………………………………………………     103

6-19-3 آبی……………………………………………….      103

7-20-3 سبز………………………………………………      104

8-20-3 ارغوانی………………………………………………..      105

9-20-3 خاکستری…………………………………………………………..     105

10-20-3 سفید………………………     107

11-20-3 مشکی……………………………………………………. ……………………………    107

21-3 رنگهای غالب و واکنشهای آنها…………………………………………………     108

22-3 دسته بندی ویژگی های رنگها………………………………………………………….     112

1-22-3 رنگ های آرام، صاف، ساکت………………………………….     112

2-22-3 رنگهای خاکی…………………………………………………………………     112

3-22-3 رنگهای نرم،دلپذیر،مهربان……………………………..112

4-22-3 رنگهای صامت، گنگ و خفه…………………………………………………….      113

5-22-3 رنگهای هوس انگیز……………………………………      113

6-22-3 رنگهای معنوی و روحانی………………..      114

7-22-3 رنگهای رمانتیک…………………………………………      114

8-22-3 رنگهای وسوسه انگیز………………………………      114

9-22-3 رنگهای قدرتمند…………………………………………….      115

10-22-3 رنگهای برازنده،زیبا،با سلیقه…………………………………………………      115

11-22-3 رنگهای ستبر و نیرومند……………………………………….      116

12-22-3 رنگهای ظریف،ملایم…………………………………………………………….      116

13-22-3 رنگ های انرژیک و پرجنب و جوش…………………………………………………….      116

14-22-3 رنگهای سنتی……………………………………………………………….     117

15-21-3 رنگهای کلاسیک………………………………………     117

16-22-3 رنگهای شاد،سرزنده و با نشاط………………………………………….     118

17-22-3 رنگهای خیال انگیز………………………………………………..      118

18-22-3 رنگهای خنک وسرد………………………………………………..      119

19-22-3 رنگهای گرم و داغ……………………………………………………….       119

20-22-3 رنگهای طبیعی…………………………………………………………………      120

فصل چهارم :تجزیه و تحلیل اطلاعات و نتیجه گیری

4-تجزیه و تحلیل اطلاعات و نتیجه گیری…………………………………….     121

1-4 تحلیل ها……………………………………………………………..     122

    1-1-4 ارائه راه کارهایی مفید برای صنایع دستی……………………………………………     122

3-1-4 بررسی چالش ها در بسته بندی صنایع دستی……………………………………     122

4-1-4 اهمیت دادن به بسته بندی صنایع دستی……………………………………………     122

5-1-4 جلب مشتری برای خرید صنایع دستی………………………………………….     122

6-1-4 ارزش نهادن صنایع دستی ایران برای کشورها………………………………     122

7-1-4 نگه داری آثار برای انتقال به نسل های آینده………………………………………………….     123

2-4 جمع بندی…………………………………………………………………     125

3-4 حوزه طراحی………………………………………………………………..     131

      1-3-4 لیست بایدها………………………………………………………………….     131

     2-3-4 لیست نبایدها……………………………………………………………………     132

3-3-4لیست خواسته ها…………………………………………………………………………     132

      4-3-4 لیست ناخواسته ها……………………………………………………….     132

فصل پنجم:طراحی

5- طراحی………………………………………………..       134

1-5 طراحی مقدماتی……………………………………………………………………………..      134

2-5 تجزیه و تحلیل طرح ها…………………………………………………….       135

3-5 انتخاب طرح برتر……………………………………………………………………………..    136

4-5 طراحی جزئیات………………………………………………………………………………………….     136

5-5 الگوریتم محصول……………………………………………………………………………………………………..     137

6-5 ساخت و بررسی اقتصادی…………………………………………….    137

7-5 طرح نهایی…………………………………………    138

پوستها……………………………………………………….     139

فهرست منابع و مآخذ………………………………………………………………………….    148

مقدمه:

معدن فیروزه نیشابور در 55كیلومترى شمال غرب شهرستان نیشابور واقع شده است. فیروزه بعنوان یك كانى ثانویه در نتیجه تاثیر محلولهاى سطحى بر سنگهاى آذرین دوران سوم در نواحى با آلتراسیون[1] و درزه ها و شكستگى های ثانویه تكتونیكى[2] تشكیل شده است. كانى سازى آن به سه شكل: رگچه و رگه، جانشینى و پركننده حفرات مى باشد. سنگ فیروزه بر اساس شكل و رنگ به انواع مختلفى تقسیم می شود.

سابقه بهره برداری از رخنمون معدن فیروزه نیشابور به 3000 سال قبل مى رسد كه آثار فعالیتهاى معدنكارى قدیمی بصورت غارهای كوچك و بزرگ در محدوده اطراف معدن دیده مى شود. بهره بردارى از معدن به شكل كنونى از سال 1332شروع شده است. كاهش و بعضا” اتمام استخراج فیروزه در كارگاههاى استخراجى، توقف ادامه پیشروى تونل اصلى، كاهش طرحهاى اكتشافى جدید و تعدیل نیروى انسانى، باعث ركود فعالیت معدن كاهش تولید و همچنین نزول كیفیت فیروزه استخراجى شده است. بواسطه شهرت و اهمیت جهانى فیروزه نیشابور، اشتغال زایى، رونق صنعت فیروزه تراشى.، انجام سرمایه گذارى هاى جدید در قالب طرحهاى اكتشافى با هدف رشد و شكوفایی صنایع معدنى ضرورى به نظر مى رسد بدین منظور برخى از نواحى كانى سازى بكر فیروزه با ذخیره و كیفیت قابل قبول جهت اجراى طرحهاى اكتشافى و استخراجى توصیه می گردد.

در حال حاضر دو طرح اكتشافى شامل چاه اكتشافى غار سبز واقع در تونل اصلى با هدف دست یابى به كانى سازى احتمالى فیروزه در محدوده زیر كارگاههاى قدیمى غار سبز، و تونل اكتشافى میل قره خالى واقعدر تونل قره دم براى رسیدن به نواحى بكر احتمالى واقع در زیر مجموعه كارگاههاى قدیمى قره دم در حال اجرا مى باشد.

غار عبد الرزاقى واقع در شمال شرق تونل اصلى از قدیمى ترین و بزرگترین نقاط معدنكاری شدادى فیروزه محسوب می شود. ادامه پیروى تونل اصلى برای رسیدن به نواحى كانى سازى بكر در زیر غار عبدالرزاقى در صورت حل مشكلات موجود امكانپذیر است. درغیر اینصورت پس از بررسیهاى فنى و اقتصادى، حفر تونلى از سطح زمین جهت دستیابی به ذخایر احتمالى فیروزه مرغوب در زیر غار مذكور و غارهاى مجاور، پیشنهاد مى گردد. شروع مجدد عملیات اكتشافی داخل چاه معدنى شماره 2 واقع در تونل اصلى معدن براى دستیایى به ذخایر احتمالى فیروزه در زیر كارگاههاى استخراج شده ركوب كه از گسترش سطحى و ارتفاعى قابل توجهى برخوردارند، توصیه مى گردد.

1.کلیات طرح:

1-1 تاریخچه

فیروزه یکى از قدیمى ترین کانى هاى شناخته شده با عنوان گوهر است .در کتاب هاى باستان شناسى غربى عنوان گردیده است که این کانى اولین بار در چهار دستبند جسد مومیایى شده یکى از شاهزادگان مصرى که مربوط به پادشاه دوم اولین سلسله حکمرانى مصر مى باشد،دیده شده است .فیروزه توسط مصریان و سومرى ها همراه با سایر سنگ هاى قیمتى ،بسیار مورد استفاده بوده است .بزرگترین معدن گزارش شده معدن فیروزه سینیا و قدیمیترین معدن فیروزه در وادى مغارا[3]در ناحیه سینیا[4] است .این معدن قدیمى براى مدت دو هزار سال ،در خدمت فراعنه مصر بوده است .در اواسط قرن نوزدهم که این معدن مجدد مورد بررسى قرار گرفت ،کار بر روى این معدن قدیمى ،تا اوایل قرن حاضر از سر گرفته شده است. هندیان و مردمان کلمبیایى ،این کانى را به صورت دانه تسبیحى و آویز مورد استفاده قرار مى دادند.

تصویر 1-1 نمونه ای از سنگ فیروزه

2-1 بیان مسئله

فیروزه و صنایع مرتبط آن در همه جا ارزش و اهمیت زیادی برخوردار است.از آنجایی که این سنگ قیمتی به کشورهای مختلف به خصوص کشور های عربی صادر می شود بسته بندی شکیل و مناسبی ندارد و صاحبان صنایع برای بسته بندی آن از کاغذهای معمولی و مدل های پیش پا افتاده استفاده می کنند.برای حل این مسئله به دنبال راه حل های جدید هستیم تا بتوانیم با یک بسته بندی متفاوت وجذاب بر ارزش آن بیفزاییم و آن را پر اهمیت تر جلوه دهیم ،با این کار به ملت هایی که این سنگ قیمتی را تهیه می کنند بفهمانیم که ما برای حفظ صنایع ملی خودمان می کوشیم و اهمیت و خواص این سنگ را کشف می کنیم.

1-2-1 فیروزه چیست؟

 

یك آلومینیوم فسفات آبدار مس است.فیروزه به معنای سنگ تركی است، پس از استخراج رگه‌های این سنگ از معادن برای تراش، آن را ابتدا به كشور عثمانی (تركیه حاضر) فرستاده و سپس قسمت عمده آن از طریق جاده ابریشم به كشورهای مختلف صادر می‌شد. از این رو اروپاییان كه برای نخستین بار این سنگ را در عثمانی مشاهده كردند، نام آن را سنگ تركی نهادند. با توجه به شرایط بسیار سخت تشكیل فیروزه، تنها منبع شناخته شده این سنگ گرانبها تا زمان‌های طولانی معادن فیروزه نیشابور بود كه برخی از انواع آن از كیفیتی استثنایی برخوردار بودند. جهت درك اهمیت جواهرات خصوصا فیروزه در روزگار گذشته تنها اشاره به این نكته كه بخش قابل‌توجهی از فیروزه‌ها و لاجوردهایی كه به‌طور گسترده در مقبره‌ها و تابوت فراعنه مصر به‌كار رفته از ایران در آن زمان صادر شده است.با توجه به اینكه

 

فصل دوم: گردآوری اطلاعات

2-گردآوری اطلاعات………………………………………………………………….     21

1-2 شناسایی سنگ فیروزه…………………………………………………………………     22

2-2 دسته بندی فیروزه از نظر سنگ………………………………………………………………………     22

3-2 تقسیم بندی فیروزه نیشابور…………………………………………………………………….     23

        1-3-2  انواع فیروزه نیشابور از نظر نوع ذخیره…………………………………………………………..      23

        2-3-2 تقسیم بندی فیروزه از لحاظ طرح و شکل ظاهری………………………………………      23

                     1-2-3-2 عجمی………………………………………………………………………….     24

                     2-2-3-2 شجری………………………………………………….     24

         3-3-2 تقسیم بندی فیروزه از لحاط رنگ…………………………………………………     24

         4-3-2 تقسیم بندی فیروزه از لحاظ کیفیت و ارزش اقتصادی سنگ خام فیروزه……………………….         26

                    1-4-3-2 عجمی………………………………………..          27

                    2-4-3-2 چغاله………………………………………………………..          27

                    3-4-3-2 سنگ رگه دار……………………………………………        28

                    4-4-3-2 توفال……………………………………………………          28

                    5-4-3-2 شکوفه و خزامه…………………………………………….         29

          5-3-2 تقسیم بندی فیروزه از لحاظ کار استخراجی آن………………………………         29

4-2 اسامی سنگ فیروزه و انواع آن پس از قیمت گذاری……………………………..        31

           1-4-2 عجمی…………………………………………….        31

           2-4-2 عجمی نیم رنگ………………………………………..        31

           3-4-2 عربی…………………………………………………………..        32

            4-4-2 توفال…………………………..       32

            5-4-2 توفال نیم رنگ…………………………………….       32

           6-4-2 توفال سفید…………………………..       33

7-4-2 چغاله……………………………………………………………………      32

          8-4-2 شجری……………………………………….      33

          9-4-2 شکوفه……………………………………………………………      33

          10-4-2 چال یا نرم……………………………………………………………      33

 

این مطلب را هم بخوانید :

          11-4-2 درشت…………………………………………………………      33

5-2 مشخصاتی که فیروزه را بر این اساس قیمت گذاری می کنند………………….      34

6-2 انواع ………………….      34

         1-6-2 مشرقی………………………………………………………….      34

         2-6-2 مغربی…………………………………………………………     34

7-2 خصوصیات فیروزه………………………………………………………………………………….. 35

        1-7-2 ترکیب شیمیایی…………………………………………………….       35

         2-7-2 رنگ………………………………………………………..      35

         3-7-2 سختی…………………………………………………………….      35

         4-7-2 ضریب شکست…………………………………………………      35

         5-7-2 سیستم تبلور……………………………………………………………………………..      36

8-2 صنایع مرتبط با فیروزه……………………………………………………………………………..      35

        1-8-2 صنایع دستی فلزی…………………………………………………………………….35

       2-8-2 صنایع دستی سنگی…………………………………………………………………………     36

9-2 خطرات تهدید کننده فیروزه…………………………………………………………………………..      36

10-2 محصولاتی که فیروزه در آن کار می شود………………………………………………..      36

11-2 موادی که باعث تغییر رنگ فیروزه می شود………………………………………………      37

12-2 تاثیرات و فواید فیروزه روی بدن انسان……………………………………………………      37

13-2 تقسیم بندی فیروزه در هنگام تراش………………

14-2 اشکال فیروزه تراشیده……………………………………………………………..      39

       1-14-2 تراش سنتی……………………………………………………………………………      39

       2-14-2 تراش جدید………………………………………………………………..      39

15-2 انواع ومشخصات فیروزه تراشیده…………………………………………..      40

        1-15-2 عجمی………………………………………………………………..      40

        2-15-2 شجری………………………………………………………………………..     40

16-2 قیمت گذاری فیروزه تراشیده………………………………………………………     41

       1-16-2 عال عجمی……………………………………………………….     41

       2-16-2 عجمی درجه مرغوب…………………………………………..     41

       3-16-2 عال عربی………………………………………………….      41

       4-16-2 عربی درجه مرغوب………………………………………………………..      41

5-16-2 شجری تراشیده………………………………………………………………….     41

17-2 انواع دستگاه فیروزه تراشی………………………….     41

18-2 عملیاتی که هنگام فیروزه تراشی انجام می شود…………………………..    42

        1-18-2 باب حبه…………………………………………………….   42

        2-18-2 چفت…………………………………………………….    42

        3-18-2 اجنه………………………………………………………….    42

        4-18-2 حبه کردن…………………………………………………………    42

5-18-2 خم تراش…………………………………………………………………………    43

6-18-2 سر چوب کردن………………………………………….    43

7-18-1-2 کندل……………………………………………………………..    43

8-18-2 لوخ……………………………………………………………………….    43

9-18-2 لار…………………………………………………………………………………..    43

10-18-2 کشکول…………………………………………………….    44

19-2 افرادی که در قیمت گذاری فیروزه نقش دارند………………………………………..44.

20-2 ابزارآلاتی که در هنگام استخراج فیروزه به کار می روند……………………..    44

21-2 استخراج فیروزه به روش قدیمی و کنونی…………………………………………………..    46

22-2 نحوه ﺟﺪا ﻛﺮدن ﻓﻴﺮوزه از ﺳﻨﮓ ﺑﺎﻃﻠﻪ……………………………………………………    49

23-2 محبوبیت رنگ های فیروزه در میان جهانیان……………………………………………………….    50

25-2 ویژگی های یک فیروزه خوب…………………………………………………………    50

26-2 چگونگی استفاده از فیروزه نیشابور…………………………………………..    50

27-2 تشخیص فیروزه از متشابهات طبیعى و مصنوعى آن……………………………………………….    51

           1-27-2 پلاستیک…………………………………………………………………………….      51

           2-27-2 رنگ شده……………………………………………………….      52

           3-27-2 مالاکیت و آزوریت………………………………………      52

28-2 ویژگی های فیروزه چینی…………………………………………………      52

29-2 حدود قیمت سنگ فیروزه……………………………………………….      52

30-2 فعالیت هایی از فیروزه که در مشهد انجام می شود…………………………………………..      53

31-2 دلیل اعتقاد مردم به فیروزه…………………………………………………………       53

32-2  بررسی بازار………………………………………………………………………………….     55

1-32-2 سنگ های قیمتی………………………………………………………….       56

1-1-32-2 طبیعی…………………………………………………………..       56

1-1-1-32-2الماس……………………………………………………………………………….       56

2-1-1-32-2زمرد……………………………………………………………………..       56

3-1-1-32-2 فیروزه……………………………………………………………..       56

4-1-1-32-2 یاقوت…………………………………………………………………………       57

2-1-32-2 مصنوعی…………………………………………………57

        1-2-1-32-2 سمنت پلاست……………………………………………………..      57

        2-2-1-32-2 کامپوزیت……………………………………………………….      58

                   1-2-2-1-32-2 انواع سنگ با سطوح مختلف……………………………………….      58

                  2-2-2-1-32-2 انواع سنگ با طرح های مختلف…………………………………..      58

33-2افراد مرتبط با محصول……………………………………………..      59

1-33-2تولید کنندگان…………………………………………………………………………..      59

2-33-2فروشندگان………………………………………………………………………     59

3-33-2 مشتریان……………………………………………………………………….     60

34-2 نمونه های موجود در بازار…………………………………………………………..      61

35-2 محدودیت ها………………………………………………………………………………      62

1-35-2 محدودیت مواد……………………………………………………………………….      62

2-35-2 محدودیت ساخت و تولید……………………………………..      62

36-2 محیط زیست…………………………………………………….       62 

1-36-2 نقش ضایعات فیروزه……………………………………………       62

1-1-36-2 قبل از دستیابی………………………………………………………62

2-1-36-2  بعد از دستیابی……………………………………………..       63

37-2مزایا و معایب خصوصی سازی صنعت فیروزه…………………………………………..       63

1-37-2شرایط معادن فیروزه قبل از واگذاری به بخش خصوصی…………………..        63

2-37-2مشکلات و مزایای خصوصی‌سازی…………………………………………..       64

3-37-2مشكلات فیروزه تراشان…………………………………………………………       65

4-37-2 سود و منفعت برای روستاییان…………………………………………        66

38-2 به کارگیری اصول در بازاریابی…………………………………..       66

39-2 تکنولوژی………………………………………………….       67

1-39-2 دستی………………………………………………………        67

2-39-2 تولید انبوه………………………………………………………….        67

40-2  قوانین…………………………………………………..        67

1-40-2 محلی……………………………………………………..        67     

2-40-2 داخلی………………………………………………………………………        67

3-40-2 بین المللی…………………………………………………………………………………..        69

1-3-40-2 قوانین صادرات…………………………………………………………….        69

2-3-40-2 قوانین بسته بندی های صادراتی…………………………………………………       70

3-3-40-2 هدف از بسته بندی های صادراتی……………………………………………….       70

4-3-40-2 نحوه بسته بندی…………………………………….       71

فصل سوم: بسته بندی

3-بسته بندی……………………………………………………….        72

1-3 بسته بندی چیست؟……………………………………………………….        73

2-3 کارکردهای بسته بندی………………………………………………………………………..        75

3-3 عملکردهای بسته بندی………………………………………………………..       75

4-3 ویژگی های یک بسته بندی خوب………………………………………………..      77

1-4-3 آسان ‌ترشدن استفاده از محصول……………………………………….      77

2-4-3 نقش اطلاع رسانی بسته ‌بندی……………………………………….      78

3-4-3 بازاریابی برای محصول……………………………………………………      78

4-4-3 بسته بندی،وظیفه حفاطتی……………………………………………………………..      78

5-4-3 ساختار اطلاعاتی بسته بندی……………………………………………..      79

5-3 طراحی گرافیک بسته بندی………………………………….     80 

6-3 چگونه یک طراحی بسته بندی به انتخاب اول تبدیل می شود؟…………………………….      83

7-3 بررسی رنگ در بسته بندی و ارتباط آن با فروش………………………………………….      83

8-3 بررسی سمت راست یا سمت چپ بودن تصویر و ارتباط آن با فروش…………………      87

9-3 بررسی خلاقیت گرافیکی در بسته بندی و ارتباط آن با فروش……………………………………..       87

10-3 اهمیت طراحی بسته بندی……………………………………………………………….       88

11-3 چند نکته اساسی در طراحی بسته بندی محصولات………………………………….      89

1-11-3استفاده از خلاقیت و ایجاد تفاوت……………………………………..       89

2-11-3 انتخاب رنگ و فونت در طراحی بسته بندی………………………………       89

3-11-3 استفاده از تصاویر……………………………………………….       90

4-11-3 ارتباط معنایی…………………………………………………….     91

5-11-3 ادبیات مناسب در طراحی بسته بندی………………………….. ……………       91

6-11-3 توجه به نحوه استفاده…………………………………………..       91

7-11-3 بازشدن آسان و امنیت بالا………………………………………………………       92

12-3 تصویر چیست؟…………………………………………………………       93

13-3 آرم چیست؟…………………………………………………………………………………….       93

14-3 کارکردهای آرم در فرآیند ارتباط………………………………………………………………….       95

15-3 کارکرد سخن گشا………………………………………………………………………………………      96

16-3 کارکرد هنری آرم…………………………………………………………………………………………..      96

17-3 اهداف اصلی تعیین شده برای آرم…………………………………………………………….      97

18-3 مشخصات و ویژگی رنگ…………………………………………………….      97

19-3انواع رنگ………………………………………………………….       99

1-19-3 رنگهای حسی………………………………………………………………….      99

2-19-3 رنگهای مرئی………………………………………………………………     101

20-3 بررسی انواع رنگ………………………………………………………………..      100

1-20-3 قرمز……………………………………………………………      100

2-20-3 صورتی………………………………………………………………..      101

3-20-3 نارنجی……………………………………………………………      101

4-20-3 زرد……………………………………………     102

5-20-3 قهوه ای………………………………………………………………………     103

6-19-3 آبی……………………………………………….      103

7-20-3 سبز………………………………………………      104

8-20-3 ارغوانی………………………………………………..      105

9-20-3 خاکستری…………………………………………………………..     105

10-20-3 سفید………………………     107

11-20-3 مشکی……………………………………………………. ……………………………    107

21-3 رنگهای غالب و واکنشهای آنها…………………………………………………     108

22-3 دسته بندی ویژگی های رنگها………………………………………………………….     112

1-22-3 رنگ های آرام، صاف، ساکت………………………………….     112

2-22-3 رنگهای خاکی…………………………………………………………………     112

3-22-3 رنگهای نرم،دلپذیر،مهربان……………………………..112

4-22-3 رنگهای صامت، گنگ و خفه…………………………………………………….      113

5-22-3 رنگهای هوس انگیز……………………………………      113

6-22-3 رنگهای معنوی و روحانی………………..      114

7-22-3 رنگهای رمانتیک…………………………………………      114

8-22-3 رنگهای وسوسه انگیز………………………………      114

9-22-3 رنگهای قدرتمند…………………………………………….      115

10-22-3 رنگهای برازنده،زیبا،با سلیقه…………………………………………………      115

11-22-3 رنگهای ستبر و نیرومند……………………………………….      116

12-22-3 رنگهای ظریف،ملایم…………………………………………………………….      116

13-22-3 رنگ های انرژیک و پرجنب و جوش…………………………………………………….      116

14-22-3 رنگهای سنتی……………………………………………………………….     117

15-21-3 رنگهای کلاسیک………………………………………     117

16-22-3 رنگهای شاد،سرزنده و با نشاط………………………………………….     118

17-22-3 رنگهای خیال انگیز………………………………………………..      118

18-22-3 رنگهای خنک وسرد………………………………………………..      119

19-22-3 رنگهای گرم و داغ……………………………………………………….       119

20-22-3 رنگهای طبیعی…………………………………………………………………      120

فصل چهارم :تجزیه و تحلیل اطلاعات و نتیجه گیری

4-تجزیه و تحلیل اطلاعات و نتیجه گیری…………………………………….     121

1-4 تحلیل ها……………………………………………………………..     122

    1-1-4 ارائه راه کارهایی مفید برای صنایع دستی……………………………………………     122

3-1-4 بررسی چالش ها در بسته بندی صنایع دستی……………………………………     122

4-1-4 اهمیت دادن به بسته بندی صنایع دستی……………………………………………     122

5-1-4 جلب مشتری برای خرید صنایع دستی………………………………………….     122

6-1-4 ارزش نهادن صنایع دستی ایران برای کشورها………………………………     122

7-1-4 نگه داری آثار برای انتقال به نسل های آینده………………………………………………….     123

2-4 جمع بندی…………………………………………………………………     125

3-4 حوزه طراحی………………………………………………………………..     131

      1-3-4 لیست بایدها………………………………………………………………….     131

     2-3-4 لیست نبایدها……………………………………………………………………     132

3-3-4لیست خواسته ها…………………………………………………………………………     132

      4-3-4 لیست ناخواسته ها……………………………………………………….     132

فصل پنجم:طراحی

5- طراحی………………………………………………..       134

1-5 طراحی مقدماتی……………………………………………………………………………..      134

2-5 تجزیه و تحلیل طرح ها…………………………………………………….       135

3-5 انتخاب طرح برتر……………………………………………………………………………..    136

4-5 طراحی جزئیات………………………………………………………………………………………….     136

5-5 الگوریتم محصول……………………………………………………………………………………………………..     137

6-5 ساخت و بررسی اقتصادی…………………………………………….    137

7-5 طرح نهایی…………………………………………    138

پوستها……………………………………………………….     139

فهرست منابع و مآخذ………………………………………………………………………….    148

مقدمه:

معدن فیروزه نیشابور در 55كیلومترى شمال غرب شهرستان نیشابور واقع شده است. فیروزه بعنوان یك كانى ثانویه در نتیجه تاثیر محلولهاى سطحى بر سنگهاى آذرین دوران سوم در نواحى با آلتراسیون[1] و درزه ها و شكستگى های ثانویه تكتونیكى[2] تشكیل شده است. كانى سازى آن به سه شكل: رگچه و رگه، جانشینى و پركننده حفرات مى باشد. سنگ فیروزه بر اساس شكل و رنگ به انواع مختلفى تقسیم می شود.

سابقه بهره برداری از رخنمون معدن فیروزه نیشابور به 3000 سال قبل مى رسد كه آثار فعالیتهاى معدنكارى قدیمی بصورت غارهای كوچك و بزرگ در محدوده اطراف معدن دیده مى شود. بهره بردارى از معدن به شكل كنونى از سال 1332شروع شده است. كاهش و بعضا” اتمام استخراج فیروزه در كارگاههاى استخراجى، توقف ادامه پیشروى تونل اصلى، كاهش طرحهاى اكتشافى جدید و تعدیل نیروى انسانى، باعث ركود فعالیت معدن كاهش تولید و همچنین نزول كیفیت فیروزه استخراجى شده است. بواسطه شهرت و اهمیت جهانى فیروزه نیشابور، اشتغال زایى، رونق صنعت فیروزه تراشى.، انجام سرمایه گذارى هاى جدید در قالب طرحهاى اكتشافى با هدف رشد و شكوفایی صنایع معدنى ضرورى به نظر مى رسد بدین منظور برخى از نواحى كانى سازى بكر فیروزه با ذخیره و كیفیت قابل قبول جهت اجراى طرحهاى اكتشافى و استخراجى توصیه می گردد.

در حال حاضر دو طرح اكتشافى شامل چاه اكتشافى غار سبز واقع در تونل اصلى با هدف دست یابى به كانى سازى احتمالى فیروزه در محدوده زیر كارگاههاى قدیمى غار سبز، و تونل اكتشافى میل قره خالى واقعدر تونل قره دم براى رسیدن به نواحى بكر احتمالى واقع در زیر مجموعه كارگاههاى قدیمى قره دم در حال اجرا مى باشد.

غار عبد الرزاقى واقع در شمال شرق تونل اصلى از قدیمى ترین و بزرگترین نقاط معدنكاری شدادى فیروزه محسوب می شود. ادامه پیروى تونل اصلى برای رسیدن به نواحى كانى سازى بكر در زیر غار عبدالرزاقى در صورت حل مشكلات موجود امكانپذیر است. درغیر اینصورت پس از بررسیهاى فنى و اقتصادى، حفر تونلى از سطح زمین جهت دستیابی به ذخایر احتمالى فیروزه مرغوب در زیر غار مذكور و غارهاى مجاور، پیشنهاد مى گردد. شروع مجدد عملیات اكتشافی داخل چاه معدنى شماره 2 واقع در تونل اصلى معدن براى دستیایى به ذخایر احتمالى فیروزه در زیر كارگاههاى استخراج شده ركوب كه از گسترش سطحى و ارتفاعى قابل توجهى برخوردارند، توصیه مى گردد.

1.کلیات طرح:

1-1 تاریخچه

فیروزه یکى از قدیمى ترین کانى هاى شناخته شده با عنوان گوهر است .در کتاب هاى باستان شناسى غربى عنوان گردیده است که این کانى اولین بار در چهار دستبند جسد مومیایى شده یکى از شاهزادگان مصرى که مربوط به پادشاه دوم اولین سلسله حکمرانى مصر مى باشد،دیده شده است .فیروزه توسط مصریان و سومرى ها همراه با سایر سنگ هاى قیمتى ،بسیار مورد استفاده بوده است .بزرگترین معدن گزارش شده معدن فیروزه سینیا و قدیمیترین معدن فیروزه در وادى مغارا[3]در ناحیه سینیا[4] است .این معدن قدیمى براى مدت دو هزار سال ،در خدمت فراعنه مصر بوده است .در اواسط قرن نوزدهم که این معدن مجدد مورد بررسى قرار گرفت ،کار بر روى این معدن قدیمى ،تا اوایل قرن حاضر از سر گرفته شده است. هندیان و مردمان کلمبیایى ،این کانى را به صورت دانه تسبیحى و آویز مورد استفاده قرار مى دادند.

تصویر 1-1 نمونه ای از سنگ فیروزه

2-1 بیان مسئله

فیروزه و صنایع مرتبط آن در همه جا ارزش و اهمیت زیادی برخوردار است.از آنجایی که این سنگ قیمتی به کشورهای مختلف به خصوص کشور های عربی صادر می شود بسته بندی شکیل و مناسبی ندارد و صاحبان صنایع برای بسته بندی آن از کاغذهای معمولی و مدل های پیش پا افتاده استفاده می کنند.برای حل این مسئله به دنبال راه حل های جدید هستیم تا بتوانیم با یک بسته بندی متفاوت وجذاب بر ارزش آن بیفزاییم و آن را پر اهمیت تر جلوه دهیم ،با این کار به ملت هایی که این سنگ قیمتی را تهیه می کنند بفهمانیم که ما برای حفظ صنایع ملی خودمان می کوشیم و اهمیت و خواص این سنگ را کشف می کنیم.

1-2-1 فیروزه چیست؟

یك آلومینیوم فسفات آبدار مس است.فیروزه به معنای سنگ تركی است، پس از استخراج رگه‌های این سنگ از معادن برای تراش، آن را ابتدا به كشور عثمانی (تركیه حاضر) فرستاده و سپس قسمت عمده آن از طریق جاده ابریشم به كشورهای مختلف صادر می‌شد. از این رو اروپاییان كه برای نخستین بار این سنگ را در عثمانی مشاهده كردند، نام آن را سنگ تركی نهادند. با توجه به شرایط بسیار سخت تشكیل فیروزه، تنها منبع شناخته شده این سنگ گرانبها تا زمان‌های طولانی معادن فیروزه نیشابور بود كه برخی از انواع آن از كیفیتی استثنایی برخوردار بودند. جهت درك اهمیت جواهرات خصوصا فیروزه در روزگار گذشته تنها اشاره به این نكته كه بخش قابل‌توجهی از فیروزه‌ها و لاجوردهایی كه به‌طور گسترده در مقبره‌ها و تابوت فراعنه مصر به‌كار رفته از ایران در آن زمان صادر شده است.با توجه به اینكه

مقدمه. 2

طرح موضوع. 3

فرضیه پژوهش… 5

روش تحقیق. 6

فصل دوم

پیشینه تحقیق. 8

طنز در ایران. 8

نمایشهای شادی آور ایران. 9

فصل سوم

اشکال خنده آور. 12

اثر گذاری طنز بر خواننده. 15

نویسنده و طنز آوری.. 19

نشانه شناسی و معنی شناسی طنز. 20

روان شانسی طنز. 21

خرافه وطنز. 23

فصل چهارم

عوامل نمایش و طنز نویسی… 27

طنز نویسی و شخص بازی.. 28

شخصیت.. 28

شخصیت طنز در قالب بچه، حیوان، شئ. 29

نقش شخصیت سیاه در طنز. 31

تیپ سازی در طنز. 33

طنز نویسی و مکالمه. 34

واژه در طنز. 35

اسامی شخصیتها در طنز. 35

متلک گویی در طنز. 36

طنزپرانی. 38

عاطفه و طنز. 40

مقدمه. 2

طرح موضوع. 3

فرضیه پژوهش… 5

روش تحقیق. 6

فصل دوم

پیشینه تحقیق. 8

طنز در ایران. 8

نمایشهای شادی آور ایران. 9

فصل سوم

اشکال خنده آور. 12

اثر گذاری طنز بر خواننده. 15

نویسنده و طنز آوری.. 19

نشانه شناسی و معنی شناسی طنز. 20

روان شانسی طنز. 21

خرافه وطنز. 23

فصل چهارم

عوامل نمایش و طنز نویسی… 27

طنز نویسی و شخص بازی.. 28

شخصیت.. 28

شخصیت طنز در قالب بچه، حیوان، شئ. 29

نقش شخصیت سیاه در طنز. 31

تیپ سازی در طنز. 33

طنز نویسی و مکالمه. 34

واژه در طنز. 35

اسامی شخصیتها در طنز. 35

متلک گویی در طنز. 36

طنزپرانی. 38

عاطفه و طنز. 40

جناس… 41

تکرار. 43

نعل وارونه. 44

پکری، پکری زدن. 45

طنز نویسی و حرکت… 47

شیرین کاری.. 49

اعمال فیزیکی. 52

خرافات در طنز. 53

خرافه و حرکت.. 55

طنز نویسی و ساختار. 56

ساختار طنز در نمایش ها شادی آور ایرانی. 57

صندوق کابلی. 57

بقال بازی.. 58

کچلک بازی.. 60

رو حوضی. 60

چگونگی تفکر نویسنده وطنز نو. 62

خلاصه نمایشنامه. 66

مجلس تقلید، عروس حاکم ملایر با دختر شاه پریان. 66

خلاصه نمایشنامه. 69

حکایت مرده بی صاحب.. 69

فصل پنجم

نتیجه گیری.. 73

منابع. 75

 

مقدمه:

نمایش نامه نویسی طنز، به روز کردن آن و به عبارتی نو آوری در آن در کلیه عوامل نمایش اعم از مکالمه، حرکت، ساختار، شخص بازی، از یکدیگر تفکیک ناپذیر است و در صورت آفرینش متن طنز نمایشی بدون در نظر گرفتن مسائل روز، قدرت نمایشنامه در طرح لبخند ضعیف و لحظه ای می شود. مطمئناً با کسالت مخاطب همراه است. و از آنجائیکه طنز ارتباط تنگاتنگ با فرهنگ هر ملت دارد و هر ملتی به فکر پیشرفت خود و آینده است و هر پیشرفتی مستلزم تغییر افکار مردمان آن سرزمین است. بنابر این نیاز، تغییر افکار متفکرین به خصوص نویسندگان طنز در نمایش نامه می تواند به موفقیت این هدف مردمی نقش به سزایی داشته باشد.

و با شناخت اصول شناخته شده سنتی شیوه های طنز آوری علاوه بر شناخت فرهنگ و پس از آن شیوه های مشخص شده طنز با به روز آمد کردن آن می توان یک نمایشنامه طنز مردم پسند کامل به وجود آورد.

حرفهای دیروز که باعث خنده می شد امروزه خنده دار نیست. اگر یک لطیفه چند بارتوسط یک نفرشنیده شود.  میزان خنده آوری آن لطیفه کاهش می یابد. بنابر این نویسندگان طنز می بایست به فکر طنز نو باشند.

 

طرح موضوع:

ادبیات نمایشی یا دراماتیک از انواع مهم ادبیات است که به دو نوع کمدی و تراژدی تقسیم می شود. در نوع کمدی اثر نمایشی است که توجه بیننده را به خود جلب کرده و باعث سر گرمی می شود و هدف کمدی خنده و تفریح است اما در واقع مسائل جدی در پرده شوخی مطرح می شود.

معادل کمدی در ایران را در بخش نمایش های سنتی مثل بقال بازی، نمایش تخته حوضی و سیاه بازی داریم که برای ایجاد روحیه ایی شاد و خنده در بین مردم اجرا می شود. با تاکید بر اینکه خنده تعادل آدمی را حفظ می کند نیاز بشر به پرداخت طنز و شوخی بااهمیت است.

همه ما مایل هستیم در زندگی موفق باشیم. و موفقیت بیشتر از هر چیز به سلامت روح و جسم مرتبط است و نمی توان تاثیر خنده و شوخی را در این سلامت روان انکار کرد.

بنابر این خندیدن و شاد بودن رسیدن به موفقیت است و اگر نویسندگان طنز مردمان را شاد کنند علاوه بر آنکه در سلامت آنها نقش دارند در موفقیت آنها نیز تاثیر گذار می باشند.

کار خوب آن است که تبسمی از شادمانی بر چهره دیگری ظاهر کنیم محقق بر آن است که به طنز نویسی بهای بیشتری بدهد طنز پرداز بیش از هر چیز بیننده ایی دقیق است و باید بداند طنز پردازی با طنز پرانی متفاوت است او باید متوجه ویژگی های متغییر جامعه که برای مردم به عنوان مشکل مطرح است باشد. محقق در این تحقیق میخواهد با شیوه های طنز آوری و بسط این موضوع اثر گذاری در توجه بیشتر به طنز نویسی ادبیات نمایشی معاصر ایران داشته باشد و شیوه های جدید طنز آوری را به همراه خلاقیت و راهکارهای جدید طنز نویسی ارائه دهد.

پژوهش حاضر بر آن است پس از شناخت اصول سنتی نمایشنامه نویسی طنز ایران، که درطنز نویسی نمایش  کاربردزیادی دارد. به نویسنده توصیه می کند با شناخت این اصول وچگونگی استفاده ازقدرت تفکر وخلاقیت درنوشتن نمایشنامه طنز نوآوری داشته باشد.وباافزایش طنزپرانی به میزان کافی از کسالت نمایش  نامه برای مخاطب بکاهد.

 

فرضیه پژوهش:

با مطالعه ای از آمار نمایشنامه های چاپ رسیده در دوره معاصر به فقر طنز در نمایش نامه های مکتوب پی برده می شود و این فقر با ساده انگاری طنز و بی توجهی به آن همراه است و چه بسیاری از نمایش نامه های مکتوب به جای طنز آفرینی و نو آوری در آن با مطالب کسل کننده تکراری خواننده را بی توجه تر به نمایش نامه طنز کرده است اگر قرار است نمایش نامه ای از شلیک خنده برای مخاطب دور باشد بهتر است نام خود را به عنوان طنز حذف کرده و به عنوان یک نمایش نامه بامزه و جالب معرفی شود.

1-چگونه می توان با شناخت شیوه های طنز نویسی سنتی در عوامل نمایش به شیوه های نو از طنز نویسی دست یافت؟

2-چگونه می توان با شناخت طنز پرانی میزان خنده آوری یک نمایش را می توان  افزایش داد؟

 

جناس… 41

تکرار. 43

نعل وارونه. 44

پکری، پکری زدن. 45

طنز نویسی و حرکت… 47

شیرین کاری.. 49

اعمال فیزیکی. 52

خرافات در طنز. 53

خرافه و حرکت.. 55

طنز نویسی و ساختار. 56

ساختار طنز در نمایش ها شادی آور ایرانی. 57

صندوق کابلی. 57

بقال بازی.. 58

کچلک بازی.. 60

رو حوضی. 60

چگونگی تفکر نویسنده وطنز نو. 62

خلاصه نمایشنامه. 66

مجلس تقلید، عروس حاکم ملایر با دختر شاه پریان. 66

خلاصه نمایشنامه. 69

حکایت مرده بی صاحب.. 69

فصل پنجم

نتیجه گیری.. 73

منابع. 75

 

مقدمه:

نمایش نامه نویسی طنز، به روز کردن آن و به عبارتی نو آوری در آن در کلیه عوامل نمایش اعم از مکالمه، حرکت، ساختار، شخص بازی، از یکدیگر تفکیک ناپذیر است و در صورت آفرینش متن طنز نمایشی بدون در نظر گرفتن مسائل روز، قدرت نمایشنامه در طرح لبخند ضعیف و لحظه ای می شود. مطمئناً با کسالت مخاطب همراه است. و از آنجائیکه طنز ارتباط تنگاتنگ با فرهنگ هر ملت دارد و هر ملتی به فکر پیشرفت خود و آینده است و هر پیشرفتی مستلزم تغییر افکار مردمان آن سرزمین است. بنابر این نیاز، تغییر افکار متفکرین به خصوص نویسندگان طنز در نمایش نامه می تواند به موفقیت این هدف مردمی نقش به سزایی داشته باشد.

این مطلب را هم بخوانید :

و با شناخت اصول شناخته شده سنتی شیوه های طنز آوری علاوه بر شناخت فرهنگ و پس از آن شیوه های مشخص شده طنز با به روز آمد کردن آن می توان یک نمایشنامه طنز مردم پسند کامل به وجود آورد.

حرفهای دیروز که باعث خنده می شد امروزه خنده دار نیست. اگر یک لطیفه چند بارتوسط یک نفرشنیده شود.  میزان خنده آوری آن لطیفه کاهش می یابد. بنابر این نویسندگان طنز می بایست به فکر طنز نو باشند.

 

طرح موضوع:

ادبیات نمایشی یا دراماتیک از انواع مهم ادبیات است که به دو نوع کمدی و تراژدی تقسیم می شود. در نوع کمدی اثر نمایشی است که توجه بیننده را به خود جلب کرده و باعث سر گرمی می شود و هدف کمدی خنده و تفریح است اما در واقع مسائل جدی در پرده شوخی مطرح می شود.

معادل کمدی در ایران را در بخش نمایش های سنتی مثل بقال بازی، نمایش تخته حوضی و سیاه بازی داریم که برای ایجاد روحیه ایی شاد و خنده در بین مردم اجرا می شود. با تاکید بر اینکه خنده تعادل آدمی را حفظ می کند نیاز بشر به پرداخت طنز و شوخی بااهمیت است.

همه ما مایل هستیم در زندگی موفق باشیم. و موفقیت بیشتر از هر چیز به سلامت روح و جسم مرتبط است و نمی توان تاثیر خنده و شوخی را در این سلامت روان انکار کرد.

بنابر این خندیدن و شاد بودن رسیدن به موفقیت است و اگر نویسندگان طنز مردمان را شاد کنند علاوه بر آنکه در سلامت آنها نقش دارند در موفقیت آنها نیز تاثیر گذار می باشند.

کار خوب آن است که تبسمی از شادمانی بر چهره دیگری ظاهر کنیم محقق بر آن است که به طنز نویسی بهای بیشتری بدهد طنز پرداز بیش از هر چیز بیننده ایی دقیق است و باید بداند طنز پردازی با طنز پرانی متفاوت است او باید متوجه ویژگی های متغییر جامعه که برای مردم به عنوان مشکل مطرح است باشد. محقق در این تحقیق میخواهد با شیوه های طنز آوری و بسط این موضوع اثر گذاری در توجه بیشتر به طنز نویسی ادبیات نمایشی معاصر ایران داشته باشد و شیوه های جدید طنز آوری را به همراه خلاقیت و راهکارهای جدید طنز نویسی ارائه دهد.

پژوهش حاضر بر آن است پس از شناخت اصول سنتی نمایشنامه نویسی طنز ایران، که درطنز نویسی نمایش  کاربردزیادی دارد. به نویسنده توصیه می کند با شناخت این اصول وچگونگی استفاده ازقدرت تفکر وخلاقیت درنوشتن نمایشنامه طنز نوآوری داشته باشد.وباافزایش طنزپرانی به میزان کافی از کسالت نمایش  نامه برای مخاطب بکاهد.

 

فرضیه پژوهش:

با مطالعه ای از آمار نمایشنامه های چاپ رسیده در دوره معاصر به فقر طنز در نمایش نامه های مکتوب پی برده می شود و این فقر با ساده انگاری طنز و بی توجهی به آن همراه است و چه بسیاری از نمایش نامه های مکتوب به جای طنز آفرینی و نو آوری در آن با مطالب کسل کننده تکراری خواننده را بی توجه تر به نمایش نامه طنز کرده است اگر قرار است نمایش نامه ای از شلیک خنده برای مخاطب دور باشد بهتر است نام خود را به عنوان طنز حذف کرده و به عنوان یک نمایش نامه بامزه و جالب معرفی شود.

1-چگونه می توان با شناخت شیوه های طنز نویسی سنتی در عوامل نمایش به شیوه های نو از طنز نویسی دست یافت؟

2-چگونه می توان با شناخت طنز پرانی میزان خنده آوری یک نمایش را می توان  افزایش داد؟

1-1 تعریف مسئله و اهمیت آن   3

1-2 اهمیت و ضرورت انجام تحقیق   5

1-3 اهداف تحقیق   6

1-3-1 اهداف کلی: 6

1-3-2 اهداف اختصاصی: 7

1-4 سوالات تحقیق   7

1-5  فرضیه‌های تحقیق   8

1-6 نوع و روش تحقیق   8

1-6-1 روش گردآوری اطلاعات   8

1-6-2 روش گرد آوری اطلاعات(میدانی ، كتابخانهای و غیره ) 9

1-7 منابع تحقیق: 9

1-8 ابزار گردآوری اطلاعات   9

1-9 روش تجزیه و تحلیل اطلاعات : 10

1-10 پیشینه تحقیق   10

1-11 روند تحقیق   12

1-12 كاربرد تحقیق   13

فصل دوم: ادبیات نظری پژوهش    14

شناخت فرهنگ وقف و اثرات مثبت آن بر توسعه اقتصادی پایدار  14

2-1 بررسی مفهوم: 14

2-1-1 وقف در لغت   14

2-1-2 مفهوم وقف   15

2-1-3 اقسام وقف   15

2-2 نگاهی به وقف در قبل از اسلام  16

2-3  پیشینه تاریخی وقف در جهان اسلام  17

2-3-1   وقف در قرآن   17

2-3-2  وقف در سیره پیامبر اسلام  18

2-3-3  وقف در سیره ائمه معصومین   19

2-4 وقف و سابقه تاریخی و شروط فقهی   20

1-1 تعریف مسئله و اهمیت آن   3

1-2 اهمیت و ضرورت انجام تحقیق   5

1-3 اهداف تحقیق   6

1-3-1 اهداف کلی: 6

1-3-2 اهداف اختصاصی: 7

1-4 سوالات تحقیق   7

1-5  فرضیه‌های تحقیق   8

1-6 نوع و روش تحقیق   8

1-6-1 روش گردآوری اطلاعات   8

1-6-2 روش گرد آوری اطلاعات(میدانی ، كتابخانهای و غیره ) 9

1-7 منابع تحقیق: 9

1-8 ابزار گردآوری اطلاعات   9

1-9 روش تجزیه و تحلیل اطلاعات : 10

1-10 پیشینه تحقیق   10

1-11 روند تحقیق   12

1-12 كاربرد تحقیق   13

فصل دوم: ادبیات نظری پژوهش    14

شناخت فرهنگ وقف و اثرات مثبت آن بر توسعه اقتصادی پایدار  14

2-1 بررسی مفهوم: 14

2-1-1 وقف در لغت   14

2-1-2 مفهوم وقف   15

2-1-3 اقسام وقف   15

2-2 نگاهی به وقف در قبل از اسلام  16

2-3  پیشینه تاریخی وقف در جهان اسلام  17

2-3-1   وقف در قرآن   17

2-3-2  وقف در سیره پیامبر اسلام  18

2-3-3  وقف در سیره ائمه معصومین   19

2-4 وقف و سابقه تاریخی و شروط فقهی   20

2-4-1 انعقاد وقف   22

2-5 خصوصیات اجتماعی و اقتصادی وقف اسلامی   23

2-5-1  کارکرد اجتماعی وقف   25

2-5-2 کارکرد اقتصادی وقف: 27

2-6 وقف و بهبود وضع اقتصادی جامعه: 28

2-7 وقف در ایران و جهان   30

2-8 وقف در سایر مذاهب و کشور‌های مختلف   31

2-8-1   وقف در ایران   32

2-8-2 آسیب شناسی وقف در ایران   35

2-9 کارکرد وقف در نهادهای فرهنگی و آموزشی: 36

2-9-1 فرهنگ وقف در آموزش    38

2-9-2  وقف مکان‌های آموزشی   39

2-9-3  تأثیرات وقف بر برنامه آموزشی   40

2-9-4  تعیین محتوای درسی در وقف نامهها 40

2-9-5  تعیین مدت زمان تحصیل در وقف نامهها 41

2-9 -6  تعیین نحوه اداره مدارس دروقف نامهها 41

2-9-7سنت وقف در دانشگاههای جهان   43

2-10 مفهوم توسعه: 44

2-10-1 نقش وقف در توسعه  44

2-10-2 وقف و توسعه اجتماعی   45

2-10-3 وقف و توسعه فکری و فرهنگی   46

2-11 تعریف پایداری: 47

2-11-1 توسعه پایدار چیست   49

2-11-2 تفهیم بنیادی توسعه پایدار  51

2-11-3 توسعه پایدار از دیروز تا امروز  52

2-11-4 مؤلفههای توسعه پایدار: 54

2-11-5 ارکان اصلی توسعه پایدار: 54

2-11- 6 اصول توسعه پایدار  55

2-11-6-1 کنار گذاشتن تصور قدر قدرتی انسان   55

2-11-6-2 عدالت وبرابری   55

2-11-6-3 اکوسیستم بسیار مهمتر از درک و تصور فعلی است   55

2-11-6-4 آشتی توسعه و پایداری   55

2-11-6-5 مردم محوری   56

2-11-6-6 مشارکت و وفاق   56

2-11-6-7 برنامه جامع ، چرخه‌ای و تلفیقی   56

2-11-6-8 دیدی سیستمی و کل گرایانه  57

2-11-6-9 ساخت بر روی آنچه که وجود دارد: 57

2-11-6-10 انعطاف پذیری   57

2-11-6-11 استفاده عاقلانه از منابع   57

2-11-6-12 تفکر جهانی و عمل محلی   58

2-11-7 اهداف کلی توسعه پایدار : 58

2-12 مؤلفه‌های توسعه پایدار در جهت رفاه اجتماعی   61

2-13 رشد ، توسعه پایدار و توسعه پایدار اقتصادی   62

‏2-13-1   توسعه پایدارازمنظراقتصادی   64

2-13-2 نقش امنیت اقتصادی در تامین توسعه پایدار  66

2-13-3 نقش وقف در تامین امنیت اقتصادی: 67

2-14 ارتباط وقف در پایداری اقتصادی   67

2-14-1 مؤلفه‌های وقف در توسعه پایدار اقتصادی   69

2-15  تأثیر وقف بر استقلال اقتصادی و رشد و توسعه: 70

2-16  تأثیر وقف بر تحقق عدالت اجتماعی و رفاه عمومی   72

2-17 نقش وقف در توسعه پایدار اقتصادی   74

2-17-1 نمونه‌ای موردی برای برسی و تفهیم بهتر موضوع  75

2-17-1-1 مدارس    75

2-17-1-2 نخستین مدرسه در اسلام  76

2-17-1-3 باز شناسی ربع رشیدی (ربع: خانه، سرا و محله) 78

2-17-1-4 هدف ربع رشید از احداث این فرهنگسرا 78

2-17-1-5 مؤلفه‌های شهرک دانشگاهی ربع الرشید: 79

2-17-1-6 نظام وقف در ربع الرشیدی   79

2-17-1-7  ربع الرشیدی شهری با شاخصه‌های توسعه پایداری   80

2-17-1-8  توجه به اقتصاد در ربع رشیدی   81

2-17-1-9 دلایل ناپایداری شهرک ربع رشید  81

2-18 نتیجه گیری: 82

2-18-1 راهبردها 85

2-18-2 راهكارها 85

2-18-3 فرآیند طراحی شهرک دانشگاهی با محوریت وقف   86

فصل سوم : شناخت بافت و اقلیم شهر شیراز  87

3-1 دورههای تاریخی توسعهی شهر شیراز  87

3-1-1  دوران باستان و ساسانی   87

3-1-2 دوران اسلامی   88

3-1-2-1   فتح فارس توسط مسلمانان   88

3-1-2-2 آل بویه تا صفویان   89

3-1-2-3 دوران صفویه تا دوران معاصر  89

3-1-2-4 معاصر  90

3-2 وجه تسمیه شیراز  91

3-3 تاریخچه شیراز  92

3-4 سیستم محلات شیراز  93

3-4-1 محلات دوران اتابکی مظفریان و آل بویه  93

3-4-2محلات شیراز در زمان صفویه: 93

3-4-3 محلات شیرازدر زمان  زندیه  94

3-4-4 محلات شیراز در عهد قاجار  96

3-5 ساختار ا صلی شهر شیراز در ادوار مختلف تاریخ   97

3-5-1 آل بویه  97

3-5-2 دوره اتابکان   98

3-5-3 دوره صفویان   99

3-5-4 دوره زندیه  101

3-6 استخوانبندی شهر در دوران  زندیه  102

3-6-1 بافت شهری در دوران زندیه  103

3-6-2 ویژگیهای فضایی و بصری   105

3-7 شیراز در دوره قاجاریه  105

3-8 شیراز در دوره پهلوی اول  106

3-9 شیراز از دوره پهلوی دوم تا دوره معاصر  107

3-10 ساختار فضایی شهر شیراز  109

3-10- 1 دوره پیش مدرن و پیش سرمایهداری (اواخر قرن سیزده ه.ش تا سال 1300 ه .ش): 109

3- 10-2 دوره مدرن سازی اولیه ( سال 1300 ه.ش تا اوایل سالهای 1330 ه.ش ) 110

3- 10-3 دوره مدرن سازی متأخر ( از سال 1330 تا اوایل سالهای 60) 112

3-10-4 ساختار فضائی شیراز در دوره چهارم ( دوره چالش سنت و مدرنیت ) 114

3-11  موقعیت جغرافیایی شیراز  116

3-12 آب و هوا 117

3-12-1 دمای هوا 117

3- 12 -2 رطوبت   118

3-12-3  بارندگی   119

3-12-4  باد  121

3-12-5 تابش    122

3-13 تحلیل شرایط آب و هوایی   123

3-13-1  منطقه آسایش    123

3-13-1 تقویم نیاز به سایه و آفتاب   128

3-14 زلزله  129

3-15 راههای منتهی به شیراز  130

3-16 ارتفاعات شیراز  132

3-17 جمعیت شیراز  132

فصل چهارم: مروری بر تجارب داخلی و خارجی   134

4-1 مدرسه چهار باغ اصفهان   134

4-1-1 شرایط گزینش و انتخاب مدرّسان و طلاب مدرسه چهارباغ اصفهان: 136

4-1-2 مواد آموزشی و دروس طلاب مدرسه چهارباغ اصفهان: 136

4-2-1 ربع رشیدی بنای وقفی دانشگاهی   138

4-3-1 شهرک دانشجویی هاروارد  140

4-3-2 تاریخچه  142

4-3-3 دانشکده‌ها و ساختمان‌های مربوط به آن   143

4-3-4 آموزش و تحصیلات   144

4-3-5 کتابخانه‌ها و آزمایشگاه‌ها 146

4-4 شهرک دانشجویی دانشگاه تهران   147

4-4-1 تأسیس    147

4-4-2 طرح و الگو  149

4-4-3 توسعه  149

4-4-4 انقلاب ۱۳۵۷ ایران   150

4-4-5 نقش سیاسی   150

فصل پنجم: استانداردها و معیارهای فنی طراحی   152

5-1 برنامه ریزی فیزیکی، شناخت و تعیین ابعاد و استانداردهای فضا 152

5-2 فضای اداری   152

5-2-1 گروه فضای اصلی   153

5-2-2 گروه فضاهای وابسته اصلی   153

5-2-3 گروه فضاهای رفاهی   153

5-2-4 گروه فضاهای گردشی   153

5-3 فضاهای اختصاصی   154

5-4 زیربنای خالص    154

5-4-1 فضاهای اصلی اداری   154

5-4-2 فضاهای وابسته اداری   155

5-4-3 فضاهای پشتیبانی و ارباب رجوع  155

5-5 مساحت محل کار (مساحت مفید) 156

5-6 مساحت مفید خالص    157

5-7 تجهیزات اداری   158

5-8 نوع ساختمان   158

5-8-2 سرویسها 158

5-8-3 منظرهها 159

5-8-4 ستها 159

5-9 انواع کالبد ساختمانهای اداری   159

5-9-1 عمق فضا 159

5-9-2 موقعیت هسته  160

5-9-3 تقسیم به اتاقها یا سلولاریزاسیون   160

5-10 هسته  161

5-10-1آسانسورها 161

5-10-2 مجاری   161

5-10-3 سرویس بهداشتی   162

5-10-4 کمدهای اتاق شستشو: 162

5-10-5 پلکانها 163

5-11 روابط در ساختمانهای اداری   163

5-11-1رابطه با دنیای خارج   163

5-11-2 لوازم فرار  164

5-12 حوزههای فعالیتهای دانشكده معماری : 164

5-12-1 فضاهای آموزشی: 169

5-12-1-1 كلاس نظری   170

5-12-1-2  كلاس عمومی: 170

5-12-2 فضاهای كمك آموزشی: 170

5-12-2-1 آزمایشگاه  170

2-2-12-5كارگاه  170

3-2-12-5 فضاهای ورزشی و پرورشی : 171

1-13-5كتابخانه: 171

5-13-2 نمازخانه : 171

5-13-3 سالن ورزشی: 171

5-13-4 سالن چند منظوره : 172

5-13-5 اتاق مشاوره : 172

5-13-6 اتاق ورزش : 172

5-13-7 اتاق بهداشت : 172

5-14 فضاهای اداری : 173

5-14-1 فضاهای پشتیبانی و خدمات : 173

5-14-2 فضاهای سبز : 173

5-14-3 فضای توقف وسایل نقلیه : 174

5-14-4 فضای ورودی : 174

5-14-5 فضای توقف وسایل نقلیه : 174

5-14-6 فضاهای ارتباطی و غیر مفید : 174

5-15 فضاهای نیمه باز یا مسقف : 175

5-15-1 ظرفیت : 175

5-15-2 ظرفیت دوره آموزشی یا مقطع آموزشی : 175

5-15-3 ظرفیت مجتمع آموزشی : 175

5-15-4 سطوح زیر بنایی: 175

5-15-4-1 خالص: 175

5-15-4-2 ناخالص : 176

5-15-4-3 سرانه : 176

5-15-4-4 سرانه خالص زیربنا : 176

5-15-4-5 سرانه ناخالص : 176

5-15-4-6 معیارهای تعیین ظرفیت : 177

5-15-4-7 ظرفیت كلاس : 177

5-15-4-8 ظرفیت كارگاه و آزمایشگاه : 177

5-16 ظرفیت فضاهای پرورشی : 177

5-16-1 كتابخانه : 177

5-16-2 نمازخانه : 178

5-16-3 سالن آمفی تئاتر : 178

5-16-4 سالن ورزشی: 178

5-16-5 سالن چند منظوره : 178

5-16-6 سالن غذاخوری : 179

5-16-7 فضاهای اداری : 179

5-16-8 سرویس های بهداشتی: 179

5-16-9 سرانه فضاها : 179

5-16-10 فضاهای بسته  179

5-17  فضاهای مربوط به فعالیتهای آموزشی: 181

5-18-1 مبلمان فضاهای اداری   182

5-18-2 قرارگیری دیوارها 182

5-18-3 کتابخانه  183

5-18-4 سالن مطالعه  184

5-19-5 قفسههای کتاب   184

5-20 طراحی سالن‌های اجتماعات   186

5-20 -1  هندسه کلی تالارها 186

5-20-2 اقدامات اصلی در برنامه ریزی سالنها 187

5-20-3 بخشهای مختلف سالنهای اجتماعات   187

5-20-3-1 ورودی سالن: 188

5-20-3 -2  سرسرا و سالن انتظار  188

5-20-3-3 سالنهای اجتماعات   190

5-20-3-3-1 تغییرات در ابعاد سالنهای اجتماعات   190

5-20-3-3-2 چند منظوره بودن و انعطافپذیری سالن   191

5-20-3-3-3 صندلی در سالنهای اجتماعات   192

5-20-3-3-4 بالکن در سالنها 195

5-20-3-3-5 شیب سالنها 196

5-21 اتاق تجهیزات تلفن   198

5-22 موتورخانه و برق اضطراری   198

5-23 تجهیزات بهداشتی، رختکن و نظافت   199

5-24 انبار مرکزی   199

5-25 محل زندگی سرایدار  200

5-26  فضای نمایشگاهی   200

فصل ششم: مکانیابی و روند طراحی شهرک دانشجویی   201

6-1 سیر تحولات شهرسازی شیراز  201

6-1-1 شیراز 1328  204

6-1-2 شیراز 1335  205

6-1-3 شیراز 1350  206

6-1-4 شیراز معاصر  207

6-1-5 شیراز در دوره کنونی   207

6-2 کاربریهای قدیم منطقه: 208

6-3 کاربریهای جدید منطقه  209

6-4 همجواریها در منطقه  209

6-5 مکان یابی سایت   210

6-5-1  مکانهای پیشنهادی برای سایت مجموعه  211

6-5- 2  موقعیت سایت نسبت به شهر  213

6-5-3  موقعیت سایت نسبت به شریانهای شهری وضع موجود  214

6-5-4  موقعیت قرارگیری سایت در مناطق شهرداری شیراز  214

6-6 دسترسیها 215

6-6-1دسترسی سواره  215

6-6-2 دسترسی پیاده  215

6-6-3 دسترسیها در طرحهای فرادست   216

6-6-4 موقعیت سایت نسبت به محورهای شریانی پیشنهادی شیراز  217

6-7 همجواریها 218

6-8 چشم اندازهای سایت در وضعیت کنونی   218

6-9 چشم‌اندازها 220

6-10 تحلیل سایت به کمک جدول sowt  221

6-11 نتیجه گیری   224

6-12 روند طراحی مجموعه شهرک دانشجویی   225

6-12-1 ترسیم خطوط اولیه برای رسیدن به پلان   225

6-12-2 ترسیم دیاگرامهای اولیه  226

6-12-3 ترسیم محورهای  تأثیر گذار بر زمین طرح   227

6-13 طراحی حجم‌های سه بعدی اولیه  229

6-14 ترسیم پلان نهایی بام مجموعه  230

6-14-1 فرایند طراحی سایت   231

6-14-2  ترسیم پلان بام دانشکده معماری   235

6-15  فرآیند طراحی دانشکده معماری   236

6-16 ترسیم پلان طبقه همکف و اول دانشکده معماری   239

6-17 نماها و برش‌های نهایی   242

6-19 طراحی فضاهای داخلی   244

6-20 سازه مجموعه دانشکده معماری   245

6-20-1 فونداسیون   245

6-20-2 جنس دیوارها 245

6-20-3 سقف مجموعه  245

6-20-3-1 سیستم تیر ویاراندیل1 245

6-20-3-2 سقف بتن پیش تنیده  246

6-20-4 ستونها 248

6-21 تأسیسات دانشکده معماری   248

6-22 نمایش سه بعدی مجموعه  250

فهرست منابع: 253

مقدمه:

            آدمی به حکم فطرت خویش، نوع دوستی و دیگر خواهی را ارج می‌نهد و از تماشای رنج بینوایان آزرده خاطر می­گردد و جان خویش را با یاری محرومان آرامش میبخشد. تاریخ و فرهنگ، آئین ما با وقف و خیر اندیشی واقفان و بیدار دلانی در آمیخته است که نام وی را بر صحیفه ایثار و رادمردی رقم زده­اند (شاکر ، 1373 ص87).

             انسان امروز همچون نیاکان خویش به خوبی در یافته است بسیاری از معضلات که در زمینه‌های مختلف گریبان­گیر مردم یک جامعه است تنها از طریق دستگاه­های اجرایی قابل حل نبوده و مشارکت و معاضدت و یاری خود مردم را می­طلبد. اگر وقف در جامعه نهادینه شود افراد خیر و نیکوکار بخش قابل توجهی از کمبودها و تنگناهای جامعه را خودشناسی کرده و اموال و دارایی­های خود را داوطلبانه در جهت رفع آن‌ها به کار خواهند بست. متاسفانه این نهاد‌های مردمی با وجود برخورداری از قدمت و سابقه پر افتخار تاریخی آن گونه که شایسته است فراگیر نشده و نقش و  تأثیرات فرهنگی و تربیتی آن در ابعاد گوناگون تا حدودی مکتوم و مستور مانده است. در اجرای برنامه‌های بلند مدت و میان مدت توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، آنچه ذهن برنامه ریزان را بیشتر به خود مشغول می­کند، محدودیت‌های منابع در مقابل مصارف بی حد و حصر است. در نتیجه کشورهایی در این امر موفق خواهند بود که بتوانند از تعدد و تنوع مالی برخوردار باشند. در کشور ما درآمدهای بالقوه موقوفات در صورت شناسایی کامل بهرهبرداری بهینه می‌تواند به طور مستقیم و غیر مستقیم بخشی از نیازهای کشور را تامین کند. یکی از ابعاد وقف بعد اقتصادی آن است در این تحقیق سعی شده است گوشه‌ایی از وقف با رویکرد اقتصادی آن مورد توجه قرار گیرد ( خمینی، 1376).

وقف بارزترین و روشن ترین مصداق احسان، انفاق، صدقه جاریه، تعاون و باقیات صالحات است که منشا خدمات فراوان اقتصادی، رفاهی، و بهداشتی در جامعه گردیده است. وجود صدها درمانگاه، بیمارستان، مدرسه و … در سراسر کشورهای جهان شاهد و گواه آن است( دریکوند، 1386).

با این اوصاف بدیهی است توصیه فرهنگ وقف و تلاش برای دست یابی و موفقیت آن در ابعاد مختلف اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی به عنوان یکی از مسائل و دل مشغولی‌های مسئولان و صاحب نظران در کشورهای اسلامی و برخی کشورهای غیر اسلامی می­باشد( ارجمند نیا، 1380،ص 10).

 

فصل اول: کلیات پژوهش

1-1 تعریف مسئله و اهمیت آن

وقف که درآن اصل مال یا ملك می­ماند و منافع و عواید آن در امور عام­المنفعه مصرف می­شود در ساماندهی زندگی فردی و اجتماعی نقش فراوانی دارد.

نماد وقف در ادوار گذشته نیز وجود داشته و پس از اسلام با  تأثیر از جهان­بینی اسلامی به صورت جهت دار مطرح می­شود. هم­چنان که در صدر اسلام نیز مسبوق است بسیاری از موقوفات نه تنها به عنوان پشتوانه اقتصادی نظام اسلامی محسوب می­شوند بلکه در کم کردن فاصله طبقاتی و نهایتا تامین عدالت اجتماعی نقش مؤثری را ایفا می­کند. در مجموع با نهاد وقف که در آن مالکیت خصوصی به نوعی مالکیت عمومی تبدیل می­شود مراکز مختلف آموزشی، فرهنگی، بهداشتی و اقتصادی ایجاد می­گردد که این امر در شهرنشینی جوامع که از مؤلفه­های توسعه اقتصادی است نقش قابل توجهی دارند؛ و به شهرها نوعی برجستگی دینی، تاریخی و اقتصادی خواهد بخشید و توسعه را همراه با عدالت اجتماعی به ارمغان خواهد آورد( شاکر 1373، ص 87 ).

براساس  تأثیری که فرهنگ وقف در ماندگاری و پایایی توسعه اقتصادی دارا می­باشد می‌تواند در پیشبرد اهداف توسعه پایدار نقش موثری را ایفا نماید.  توسعه پایدار در حقیقت ایجاد تعادل میان توسعه و محیط زیست است. توسعه پایدار چهار جنبه دارد: پایداری در منابع طبیعی ، پایداری سیاسی، پایداری اجتماعی و پایداری اقتصادی، در حقیقت توسعه پایدار تنها بر جنبه زیست محیطی اتفاقی تمرکز ندارد بلکه به جنبه­های اجتماعی و اقتصادی آن هم توجه می­کند .توسعه پایدار محل تلاقی جامعه، اقتصاد و محیط زیست است( دانشنامه حقوق اقتصادی ، 1391، ش 1).

یکی از عوامل مهم توسعه و پیشرفت در هر جامعه آموزش و پرورش است. تاریخ آموزش و پرورش در ایران به دوران­های باستانی و آریایی­های نخستین می­رسد. در دوره مادها، کودکان و نوجوانان راه و رسم زندگانی و کار و جنگاوری را درخانه و قبیله می­آموختند. آموزش رسمی مخصوص روحانیان بود و مردم دیگر از خواندن و نوشتن بی­بهره بودند. در دوران هخامنشی آموزش رسمی ویژه موبدان، شاهزادگان و دولتمردان بود. اما چون در آیین زرتشت آموزش و پرورش مهم شمرده می­شد، مردم ایران اخلاق و مهارتهای سودمند را به فرزندان خود آموزش می­دادند . در دوره ساسانی فرهنگ و تمدن ایرانی به شرق و غرب گسترش یافت اما هنوز هم آموزش به گروهی خاص محدود می­شد (مستوفی، 1377، ص3).

با ورود اسلام به ایران تحولاتی در نحوه آموزش به وجود آمد. با توجه به اهمیتی که اسلام به شریعت و عدالت اجتماعی و تجلی ارزشهای انسانی نهاد موجب گسترش و ارتقاء سطح آموزش برای اقشار مختلف جامعه گردید( فصل نامه تاریخ اسلام ، 1391 ، ش5).

ازجمله مواردی که پس از ورود اسلام به ایران مورد توجه قرارگرفت هنر و معماری ایران است. با توجه به رویکرد عدالت محوری اسلام و اینکه تمام افراد جامعه می‌توانند به طور یکسان از امکانات جامعه بهره مند شوند، بناهای عام­المنفعه و عملکردهای جدید به وجود آمد که از جمله می‌توان به فضاهایی مانند: مساجد، آب انبارها، حمام و کاروانسراها و… اشاره کرد. وجود این فضاها و عملکردهای جدید باعث ایجاد هنر و معماری نوین گردید که با ارتقای معماری گذشته و به کارگیری اصول مبانی اسلام هنر و معماری ایرانی اسلامی را شکل داد (خطیبی، 1390).

مساجد، مدارس و حوزه­های علمیه جزء اولین فضاهای آموزشی بوده­اند، حوزه‌های علمیه از آن دسته فضاهایی بودند که محل اسکان و تحصیل دانش آموختگان توامان در یك مجموعه قرار داشت. این گونه فضاها طی سال­ها با به وجود آمدن مؤسس ات و مجتمع‌های دانشگاهی ارتقاء یافت اما همواره معایب و کاستی‌هایی به همراه داشته­اند.

حال با توجه به مباحث یاد شده سوال این است که چگونه می‌توان با بهره­وری از رویکرد اقتصادی توسعه پایدار بر اساس فرهنگ وقف موجب ارتقای سطح آموزش و بهبود مجموعه‌های دانشجویی شویم؟

1-2 اهمیت و ضرورت انجام تحقیق

انجام تحقیق در هر زمینه علمی، به دلایل مختلفی صورت می‌گیرد، از جمله این دلایل می‌توان به گسست دانش در آن زمینه یا نبود تحقیق جامع اشاره کرد. تحقیق حاضر از جمله تحقیقات بکر و جدید است که تا بحال انجام نشده است و ضروری است که به آن پرداخته شود.

تاکنون موضوع وقف و موقوفات از ابعاد مختلفی چون فقهی، حقوقی، قضایی و اعتقادی بررسی شده و بعضی از پژوهش­ها بر تأثیر آن‌ها بر محیط­های شهری و روستایی تأكید دارند. اما در زمینه تأثیر وقف در نظام آموزشی به ویژه شهر شیراز پژوهشی صورت نگرفته است. در پژوهش حاضر این موضوع به شكل مبسوط و كامل با مؤلفه­های تحقیق بررسی شده است.

از دیگر دلایل اهمیت تحقیق در ارتباط با موضوع مورد مطالعه، نیاز به ارتقای سطح آموزش و بهبود مجموعه‌های دانشجویی و برآورده کردن آن از طریق توسعه پایدار بر اساس فرهنگ وقف است.

1-3 اهداف تحقیق

1-3-1 اهداف کلی:

هدف اصلی از طراحی شهرک دانشجویی، علاوه بر اینکه پاسخگوی نیازهای ساکنین در مقیاس شهری– کشوری است، موجب زنده نگاهداشتن هنر اصیل ایرانی در شهر شیراز می‌گردد.

طراحی این مجموعه با هدف احیای فصل مشترک فرهنگ وقف و معماری و معرفی و انتقال این میراث از گذشتگان به نسل­های آینده.

ایجاد مکانی جهت رسیدن به یک کیفیت محوری در فضای معماری که سبب ایجاد بهبود شرایط آموزشی در چهارچوب فرهنگ وقف و توسعه پایدار اقتصادی می‌شود.

1-3-2 اهداف اختصاصی:

این مجموعه علاوه بر آموزش و ایجاد مکانی برای پرورش بدون دغدغه مالی برای دانشجویان در شهر شیراز، اهداف اختصاصی زیر را دنبال می‌کند:

ـ ایجاد مکانی جهت معرفی پیشینه فرهنگی- هنری شیراز هم در هنر و هم در معماری .

ـ ایجاد مکانی جهت احیاء و حفظ فرهنگ وقف.  

 

2-4-1 انعقاد وقف   22

2-5 خصوصیات اجتماعی و اقتصادی وقف اسلامی   23

2-5-1  کارکرد اجتماعی وقف   25

2-5-2 کارکرد اقتصادی وقف: 27

2-6 وقف و بهبود وضع اقتصادی جامعه: 28

2-7 وقف در ایران و جهان   30

2-8 وقف در سایر مذاهب و کشور‌های مختلف   31

2-8-1   وقف در ایران   32

2-8-2 آسیب شناسی وقف در ایران   35

2-9 کارکرد وقف در نهادهای فرهنگی و آموزشی: 36

2-9-1 فرهنگ وقف در آموزش    38

2-9-2  وقف مکان‌های آموزشی   39

2-9-3  تأثیرات وقف بر برنامه آموزشی   40

2-9-4  تعیین محتوای درسی در وقف نامهها 40

2-9-5  تعیین مدت زمان تحصیل در وقف نامهها 41

2-9 -6  تعیین نحوه اداره مدارس دروقف نامهها 41

2-9-7سنت وقف در دانشگاههای جهان   43

2-10 مفهوم توسعه: 44

2-10-1 نقش وقف در توسعه  44

2-10-2 وقف و توسعه اجتماعی   45

2-10-3 وقف و توسعه فکری و فرهنگی   46

2-11 تعریف پایداری: 47

2-11-1 توسعه پایدار چیست   49

2-11-2 تفهیم بنیادی توسعه پایدار  51

2-11-3 توسعه پایدار از دیروز تا امروز  52

2-11-4 مؤلفههای توسعه پایدار: 54

2-11-5 ارکان اصلی توسعه پایدار: 54

2-11- 6 اصول توسعه پایدار  55

این مطلب را هم بخوانید :

2-11-6-1 کنار گذاشتن تصور قدر قدرتی انسان   55

2-11-6-2 عدالت وبرابری   55

2-11-6-3 اکوسیستم بسیار مهمتر از درک و تصور فعلی است   55

2-11-6-4 آشتی توسعه و پایداری   55

2-11-6-5 مردم محوری   56

2-11-6-6 مشارکت و وفاق   56

2-11-6-7 برنامه جامع ، چرخه‌ای و تلفیقی   56

2-11-6-8 دیدی سیستمی و کل گرایانه  57

2-11-6-9 ساخت بر روی آنچه که وجود دارد: 57

2-11-6-10 انعطاف پذیری   57

2-11-6-11 استفاده عاقلانه از منابع   57

2-11-6-12 تفکر جهانی و عمل محلی   58

2-11-7 اهداف کلی توسعه پایدار : 58

2-12 مؤلفه‌های توسعه پایدار در جهت رفاه اجتماعی   61

2-13 رشد ، توسعه پایدار و توسعه پایدار اقتصادی   62

‏2-13-1   توسعه پایدارازمنظراقتصادی   64

2-13-2 نقش امنیت اقتصادی در تامین توسعه پایدار  66

2-13-3 نقش وقف در تامین امنیت اقتصادی: 67

2-14 ارتباط وقف در پایداری اقتصادی   67

2-14-1 مؤلفه‌های وقف در توسعه پایدار اقتصادی   69

2-15  تأثیر وقف بر استقلال اقتصادی و رشد و توسعه: 70

2-16  تأثیر وقف بر تحقق عدالت اجتماعی و رفاه عمومی   72

2-17 نقش وقف در توسعه پایدار اقتصادی   74

2-17-1 نمونه‌ای موردی برای برسی و تفهیم بهتر موضوع  75

2-17-1-1 مدارس    75

2-17-1-2 نخستین مدرسه در اسلام  76

2-17-1-3 باز شناسی ربع رشیدی (ربع: خانه، سرا و محله) 78

2-17-1-4 هدف ربع رشید از احداث این فرهنگسرا 78

2-17-1-5 مؤلفه‌های شهرک دانشگاهی ربع الرشید: 79

2-17-1-6 نظام وقف در ربع الرشیدی   79

2-17-1-7  ربع الرشیدی شهری با شاخصه‌های توسعه پایداری   80

2-17-1-8  توجه به اقتصاد در ربع رشیدی   81

2-17-1-9 دلایل ناپایداری شهرک ربع رشید  81

2-18 نتیجه گیری: 82

2-18-1 راهبردها 85

2-18-2 راهكارها 85

2-18-3 فرآیند طراحی شهرک دانشگاهی با محوریت وقف   86

فصل سوم : شناخت بافت و اقلیم شهر شیراز  87

3-1 دورههای تاریخی توسعهی شهر شیراز  87

3-1-1  دوران باستان و ساسانی   87

3-1-2 دوران اسلامی   88

3-1-2-1   فتح فارس توسط مسلمانان   88

3-1-2-2 آل بویه تا صفویان   89

3-1-2-3 دوران صفویه تا دوران معاصر  89

3-1-2-4 معاصر  90

3-2 وجه تسمیه شیراز  91

3-3 تاریخچه شیراز  92

3-4 سیستم محلات شیراز  93

3-4-1 محلات دوران اتابکی مظفریان و آل بویه  93

3-4-2محلات شیراز در زمان صفویه: 93

3-4-3 محلات شیرازدر زمان  زندیه  94

3-4-4 محلات شیراز در عهد قاجار  96

3-5 ساختار ا صلی شهر شیراز در ادوار مختلف تاریخ   97

3-5-1 آل بویه  97

3-5-2 دوره اتابکان   98

3-5-3 دوره صفویان   99

3-5-4 دوره زندیه  101

3-6 استخوانبندی شهر در دوران  زندیه  102

3-6-1 بافت شهری در دوران زندیه  103

3-6-2 ویژگیهای فضایی و بصری   105

3-7 شیراز در دوره قاجاریه  105

3-8 شیراز در دوره پهلوی اول  106

3-9 شیراز از دوره پهلوی دوم تا دوره معاصر  107

3-10 ساختار فضایی شهر شیراز  109

3-10- 1 دوره پیش مدرن و پیش سرمایهداری (اواخر قرن سیزده ه.ش تا سال 1300 ه .ش): 109

3- 10-2 دوره مدرن سازی اولیه ( سال 1300 ه.ش تا اوایل سالهای 1330 ه.ش ) 110

3- 10-3 دوره مدرن سازی متأخر ( از سال 1330 تا اوایل سالهای 60) 112

3-10-4 ساختار فضائی شیراز در دوره چهارم ( دوره چالش سنت و مدرنیت ) 114

3-11  موقعیت جغرافیایی شیراز  116

3-12 آب و هوا 117

3-12-1 دمای هوا 117

3- 12 -2 رطوبت   118

3-12-3  بارندگی   119

3-12-4  باد  121

3-12-5 تابش    122

3-13 تحلیل شرایط آب و هوایی   123

3-13-1  منطقه آسایش    123

3-13-1 تقویم نیاز به سایه و آفتاب   128

3-14 زلزله  129

3-15 راههای منتهی به شیراز  130

3-16 ارتفاعات شیراز  132

3-17 جمعیت شیراز  132

فصل چهارم: مروری بر تجارب داخلی و خارجی   134

4-1 مدرسه چهار باغ اصفهان   134

4-1-1 شرایط گزینش و انتخاب مدرّسان و طلاب مدرسه چهارباغ اصفهان: 136

4-1-2 مواد آموزشی و دروس طلاب مدرسه چهارباغ اصفهان: 136

4-2-1 ربع رشیدی بنای وقفی دانشگاهی   138

4-3-1 شهرک دانشجویی هاروارد  140

4-3-2 تاریخچه  142

4-3-3 دانشکده‌ها و ساختمان‌های مربوط به آن   143

4-3-4 آموزش و تحصیلات   144

4-3-5 کتابخانه‌ها و آزمایشگاه‌ها 146

4-4 شهرک دانشجویی دانشگاه تهران   147

4-4-1 تأسیس    147

4-4-2 طرح و الگو  149

4-4-3 توسعه  149

4-4-4 انقلاب ۱۳۵۷ ایران   150

4-4-5 نقش سیاسی   150

فصل پنجم: استانداردها و معیارهای فنی طراحی   152

5-1 برنامه ریزی فیزیکی، شناخت و تعیین ابعاد و استانداردهای فضا 152

5-2 فضای اداری   152

5-2-1 گروه فضای اصلی   153

5-2-2 گروه فضاهای وابسته اصلی   153

5-2-3 گروه فضاهای رفاهی   153

5-2-4 گروه فضاهای گردشی   153

5-3 فضاهای اختصاصی   154

5-4 زیربنای خالص    154

5-4-1 فضاهای اصلی اداری   154

5-4-2 فضاهای وابسته اداری   155

5-4-3 فضاهای پشتیبانی و ارباب رجوع  155

5-5 مساحت محل کار (مساحت مفید) 156

5-6 مساحت مفید خالص    157

5-7 تجهیزات اداری   158

5-8 نوع ساختمان   158

5-8-2 سرویسها 158

5-8-3 منظرهها 159

5-8-4 ستها 159

5-9 انواع کالبد ساختمانهای اداری   159

5-9-1 عمق فضا 159

5-9-2 موقعیت هسته  160

5-9-3 تقسیم به اتاقها یا سلولاریزاسیون   160

5-10 هسته  161

5-10-1آسانسورها 161

5-10-2 مجاری   161

5-10-3 سرویس بهداشتی   162

5-10-4 کمدهای اتاق شستشو: 162

5-10-5 پلکانها 163

5-11 روابط در ساختمانهای اداری   163

5-11-1رابطه با دنیای خارج   163

5-11-2 لوازم فرار  164

5-12 حوزههای فعالیتهای دانشكده معماری : 164

5-12-1 فضاهای آموزشی: 169

5-12-1-1 كلاس نظری   170

5-12-1-2  كلاس عمومی: 170

5-12-2 فضاهای كمك آموزشی: 170

5-12-2-1 آزمایشگاه  170

2-2-12-5كارگاه  170

3-2-12-5 فضاهای ورزشی و پرورشی : 171

1-13-5كتابخانه: 171

5-13-2 نمازخانه : 171

5-13-3 سالن ورزشی: 171

5-13-4 سالن چند منظوره : 172

5-13-5 اتاق مشاوره : 172

5-13-6 اتاق ورزش : 172

5-13-7 اتاق بهداشت : 172

5-14 فضاهای اداری : 173

5-14-1 فضاهای پشتیبانی و خدمات : 173

5-14-2 فضاهای سبز : 173

5-14-3 فضای توقف وسایل نقلیه : 174

5-14-4 فضای ورودی : 174

5-14-5 فضای توقف وسایل نقلیه : 174

5-14-6 فضاهای ارتباطی و غیر مفید : 174

5-15 فضاهای نیمه باز یا مسقف : 175

5-15-1 ظرفیت : 175

5-15-2 ظرفیت دوره آموزشی یا مقطع آموزشی : 175

5-15-3 ظرفیت مجتمع آموزشی : 175

5-15-4 سطوح زیر بنایی: 175

5-15-4-1 خالص: 175

5-15-4-2 ناخالص : 176

5-15-4-3 سرانه : 176

5-15-4-4 سرانه خالص زیربنا : 176

5-15-4-5 سرانه ناخالص : 176

5-15-4-6 معیارهای تعیین ظرفیت : 177

5-15-4-7 ظرفیت كلاس : 177

5-15-4-8 ظرفیت كارگاه و آزمایشگاه : 177

5-16 ظرفیت فضاهای پرورشی : 177

5-16-1 كتابخانه : 177

5-16-2 نمازخانه : 178

5-16-3 سالن آمفی تئاتر : 178

5-16-4 سالن ورزشی: 178

5-16-5 سالن چند منظوره : 178

5-16-6 سالن غذاخوری : 179

5-16-7 فضاهای اداری : 179

5-16-8 سرویس های بهداشتی: 179

5-16-9 سرانه فضاها : 179

5-16-10 فضاهای بسته  179

5-17  فضاهای مربوط به فعالیتهای آموزشی: 181

5-18-1 مبلمان فضاهای اداری   182

5-18-2 قرارگیری دیوارها 182

5-18-3 کتابخانه  183

5-18-4 سالن مطالعه  184

5-19-5 قفسههای کتاب   184

5-20 طراحی سالن‌های اجتماعات   186

5-20 -1  هندسه کلی تالارها 186

5-20-2 اقدامات اصلی در برنامه ریزی سالنها 187

5-20-3 بخشهای مختلف سالنهای اجتماعات   187

5-20-3-1 ورودی سالن: 188

5-20-3 -2  سرسرا و سالن انتظار  188

5-20-3-3 سالنهای اجتماعات   190

5-20-3-3-1 تغییرات در ابعاد سالنهای اجتماعات   190

5-20-3-3-2 چند منظوره بودن و انعطافپذیری سالن   191

5-20-3-3-3 صندلی در سالنهای اجتماعات   192

5-20-3-3-4 بالکن در سالنها 195

5-20-3-3-5 شیب سالنها 196

5-21 اتاق تجهیزات تلفن   198

5-22 موتورخانه و برق اضطراری   198

5-23 تجهیزات بهداشتی، رختکن و نظافت   199

5-24 انبار مرکزی   199

5-25 محل زندگی سرایدار  200

5-26  فضای نمایشگاهی   200

فصل ششم: مکانیابی و روند طراحی شهرک دانشجویی   201

6-1 سیر تحولات شهرسازی شیراز  201

6-1-1 شیراز 1328  204

6-1-2 شیراز 1335  205

6-1-3 شیراز 1350  206

6-1-4 شیراز معاصر  207

6-1-5 شیراز در دوره کنونی   207

6-2 کاربریهای قدیم منطقه: 208

6-3 کاربریهای جدید منطقه  209

6-4 همجواریها در منطقه  209

6-5 مکان یابی سایت   210

6-5-1  مکانهای پیشنهادی برای سایت مجموعه  211

6-5- 2  موقعیت سایت نسبت به شهر  213

6-5-3  موقعیت سایت نسبت به شریانهای شهری وضع موجود  214

6-5-4  موقعیت قرارگیری سایت در مناطق شهرداری شیراز  214

6-6 دسترسیها 215

6-6-1دسترسی سواره  215

6-6-2 دسترسی پیاده  215

6-6-3 دسترسیها در طرحهای فرادست   216

6-6-4 موقعیت سایت نسبت به محورهای شریانی پیشنهادی شیراز  217

6-7 همجواریها 218

6-8 چشم اندازهای سایت در وضعیت کنونی   218

6-9 چشم‌اندازها 220

6-10 تحلیل سایت به کمک جدول sowt  221

6-11 نتیجه گیری   224

6-12 روند طراحی مجموعه شهرک دانشجویی   225

6-12-1 ترسیم خطوط اولیه برای رسیدن به پلان   225

6-12-2 ترسیم دیاگرامهای اولیه  226

6-12-3 ترسیم محورهای  تأثیر گذار بر زمین طرح   227

6-13 طراحی حجم‌های سه بعدی اولیه  229

6-14 ترسیم پلان نهایی بام مجموعه  230

6-14-1 فرایند طراحی سایت   231

6-14-2  ترسیم پلان بام دانشکده معماری   235

6-15  فرآیند طراحی دانشکده معماری   236

6-16 ترسیم پلان طبقه همکف و اول دانشکده معماری   239

6-17 نماها و برش‌های نهایی   242

6-19 طراحی فضاهای داخلی   244

6-20 سازه مجموعه دانشکده معماری   245

6-20-1 فونداسیون   245

6-20-2 جنس دیوارها 245

6-20-3 سقف مجموعه  245

6-20-3-1 سیستم تیر ویاراندیل1 245

6-20-3-2 سقف بتن پیش تنیده  246

6-20-4 ستونها 248

6-21 تأسیسات دانشکده معماری   248

6-22 نمایش سه بعدی مجموعه  250

فهرست منابع: 253

مقدمه:

            آدمی به حکم فطرت خویش، نوع دوستی و دیگر خواهی را ارج می‌نهد و از تماشای رنج بینوایان آزرده خاطر می­گردد و جان خویش را با یاری محرومان آرامش میبخشد. تاریخ و فرهنگ، آئین ما با وقف و خیر اندیشی واقفان و بیدار دلانی در آمیخته است که نام وی را بر صحیفه ایثار و رادمردی رقم زده­اند (شاکر ، 1373 ص87).

             انسان امروز همچون نیاکان خویش به خوبی در یافته است بسیاری از معضلات که در زمینه‌های مختلف گریبان­گیر مردم یک جامعه است تنها از طریق دستگاه­های اجرایی قابل حل نبوده و مشارکت و معاضدت و یاری خود مردم را می­طلبد. اگر وقف در جامعه نهادینه شود افراد خیر و نیکوکار بخش قابل توجهی از کمبودها و تنگناهای جامعه را خودشناسی کرده و اموال و دارایی­های خود را داوطلبانه در جهت رفع آن‌ها به کار خواهند بست. متاسفانه این نهاد‌های مردمی با وجود برخورداری از قدمت و سابقه پر افتخار تاریخی آن گونه که شایسته است فراگیر نشده و نقش و  تأثیرات فرهنگی و تربیتی آن در ابعاد گوناگون تا حدودی مکتوم و مستور مانده است. در اجرای برنامه‌های بلند مدت و میان مدت توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، آنچه ذهن برنامه ریزان را بیشتر به خود مشغول می­کند، محدودیت‌های منابع در مقابل مصارف بی حد و حصر است. در نتیجه کشورهایی در این امر موفق خواهند بود که بتوانند از تعدد و تنوع مالی برخوردار باشند. در کشور ما درآمدهای بالقوه موقوفات در صورت شناسایی کامل بهرهبرداری بهینه می‌تواند به طور مستقیم و غیر مستقیم بخشی از نیازهای کشور را تامین کند. یکی از ابعاد وقف بعد اقتصادی آن است در این تحقیق سعی شده است گوشه‌ایی از وقف با رویکرد اقتصادی آن مورد توجه قرار گیرد ( خمینی، 1376).

وقف بارزترین و روشن ترین مصداق احسان، انفاق، صدقه جاریه، تعاون و باقیات صالحات است که منشا خدمات فراوان اقتصادی، رفاهی، و بهداشتی در جامعه گردیده است. وجود صدها درمانگاه، بیمارستان، مدرسه و … در سراسر کشورهای جهان شاهد و گواه آن است( دریکوند، 1386).

با این اوصاف بدیهی است توصیه فرهنگ وقف و تلاش برای دست یابی و موفقیت آن در ابعاد مختلف اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی به عنوان یکی از مسائل و دل مشغولی‌های مسئولان و صاحب نظران در کشورهای اسلامی و برخی کشورهای غیر اسلامی می­باشد( ارجمند نیا، 1380،ص 10).

 

فصل اول: کلیات پژوهش

1-1 تعریف مسئله و اهمیت آن

وقف که درآن اصل مال یا ملك می­ماند و منافع و عواید آن در امور عام­المنفعه مصرف می­شود در ساماندهی زندگی فردی و اجتماعی نقش فراوانی دارد.

نماد وقف در ادوار گذشته نیز وجود داشته و پس از اسلام با  تأثیر از جهان­بینی اسلامی به صورت جهت دار مطرح می­شود. هم­چنان که در صدر اسلام نیز مسبوق است بسیاری از موقوفات نه تنها به عنوان پشتوانه اقتصادی نظام اسلامی محسوب می­شوند بلکه در کم کردن فاصله طبقاتی و نهایتا تامین عدالت اجتماعی نقش مؤثری را ایفا می­کند. در مجموع با نهاد وقف که در آن مالکیت خصوصی به نوعی مالکیت عمومی تبدیل می­شود مراکز مختلف آموزشی، فرهنگی، بهداشتی و اقتصادی ایجاد می­گردد که این امر در شهرنشینی جوامع که از مؤلفه­های توسعه اقتصادی است نقش قابل توجهی دارند؛ و به شهرها نوعی برجستگی دینی، تاریخی و اقتصادی خواهد بخشید و توسعه را همراه با عدالت اجتماعی به ارمغان خواهد آورد( شاکر 1373، ص 87 ).

براساس  تأثیری که فرهنگ وقف در ماندگاری و پایایی توسعه اقتصادی دارا می­باشد می‌تواند در پیشبرد اهداف توسعه پایدار نقش موثری را ایفا نماید.  توسعه پایدار در حقیقت ایجاد تعادل میان توسعه و محیط زیست است. توسعه پایدار چهار جنبه دارد: پایداری در منابع طبیعی ، پایداری سیاسی، پایداری اجتماعی و پایداری اقتصادی، در حقیقت توسعه پایدار تنها بر جنبه زیست محیطی اتفاقی تمرکز ندارد بلکه به جنبه­های اجتماعی و اقتصادی آن هم توجه می­کند .توسعه پایدار محل تلاقی جامعه، اقتصاد و محیط زیست است( دانشنامه حقوق اقتصادی ، 1391، ش 1).

یکی از عوامل مهم توسعه و پیشرفت در هر جامعه آموزش و پرورش است. تاریخ آموزش و پرورش در ایران به دوران­های باستانی و آریایی­های نخستین می­رسد. در دوره مادها، کودکان و نوجوانان راه و رسم زندگانی و کار و جنگاوری را درخانه و قبیله می­آموختند. آموزش رسمی مخصوص روحانیان بود و مردم دیگر از خواندن و نوشتن بی­بهره بودند. در دوران هخامنشی آموزش رسمی ویژه موبدان، شاهزادگان و دولتمردان بود. اما چون در آیین زرتشت آموزش و پرورش مهم شمرده می­شد، مردم ایران اخلاق و مهارتهای سودمند را به فرزندان خود آموزش می­دادند . در دوره ساسانی فرهنگ و تمدن ایرانی به شرق و غرب گسترش یافت اما هنوز هم آموزش به گروهی خاص محدود می­شد (مستوفی، 1377، ص3).

با ورود اسلام به ایران تحولاتی در نحوه آموزش به وجود آمد. با توجه به اهمیتی که اسلام به شریعت و عدالت اجتماعی و تجلی ارزشهای انسانی نهاد موجب گسترش و ارتقاء سطح آموزش برای اقشار مختلف جامعه گردید( فصل نامه تاریخ اسلام ، 1391 ، ش5).

ازجمله مواردی که پس از ورود اسلام به ایران مورد توجه قرارگرفت هنر و معماری ایران است. با توجه به رویکرد عدالت محوری اسلام و اینکه تمام افراد جامعه می‌توانند به طور یکسان از امکانات جامعه بهره مند شوند، بناهای عام­المنفعه و عملکردهای جدید به وجود آمد که از جمله می‌توان به فضاهایی مانند: مساجد، آب انبارها، حمام و کاروانسراها و… اشاره کرد. وجود این فضاها و عملکردهای جدید باعث ایجاد هنر و معماری نوین گردید که با ارتقای معماری گذشته و به کارگیری اصول مبانی اسلام هنر و معماری ایرانی اسلامی را شکل داد (خطیبی، 1390).

مساجد، مدارس و حوزه­های علمیه جزء اولین فضاهای آموزشی بوده­اند، حوزه‌های علمیه از آن دسته فضاهایی بودند که محل اسکان و تحصیل دانش آموختگان توامان در یك مجموعه قرار داشت. این گونه فضاها طی سال­ها با به وجود آمدن مؤسس ات و مجتمع‌های دانشگاهی ارتقاء یافت اما همواره معایب و کاستی‌هایی به همراه داشته­اند.

حال با توجه به مباحث یاد شده سوال این است که چگونه می‌توان با بهره­وری از رویکرد اقتصادی توسعه پایدار بر اساس فرهنگ وقف موجب ارتقای سطح آموزش و بهبود مجموعه‌های دانشجویی شویم؟

1-2 اهمیت و ضرورت انجام تحقیق

انجام تحقیق در هر زمینه علمی، به دلایل مختلفی صورت می‌گیرد، از جمله این دلایل می‌توان به گسست دانش در آن زمینه یا نبود تحقیق جامع اشاره کرد. تحقیق حاضر از جمله تحقیقات بکر و جدید است که تا بحال انجام نشده است و ضروری است که به آن پرداخته شود.

تاکنون موضوع وقف و موقوفات از ابعاد مختلفی چون فقهی، حقوقی، قضایی و اعتقادی بررسی شده و بعضی از پژوهش­ها بر تأثیر آن‌ها بر محیط­های شهری و روستایی تأكید دارند. اما در زمینه تأثیر وقف در نظام آموزشی به ویژه شهر شیراز پژوهشی صورت نگرفته است. در پژوهش حاضر این موضوع به شكل مبسوط و كامل با مؤلفه­های تحقیق بررسی شده است.

از دیگر دلایل اهمیت تحقیق در ارتباط با موضوع مورد مطالعه، نیاز به ارتقای سطح آموزش و بهبود مجموعه‌های دانشجویی و برآورده کردن آن از طریق توسعه پایدار بر اساس فرهنگ وقف است.

1-3 اهداف تحقیق

1-3-1 اهداف کلی:

هدف اصلی از طراحی شهرک دانشجویی، علاوه بر اینکه پاسخگوی نیازهای ساکنین در مقیاس شهری– کشوری است، موجب زنده نگاهداشتن هنر اصیل ایرانی در شهر شیراز می‌گردد.

طراحی این مجموعه با هدف احیای فصل مشترک فرهنگ وقف و معماری و معرفی و انتقال این میراث از گذشتگان به نسل­های آینده.

ایجاد مکانی جهت رسیدن به یک کیفیت محوری در فضای معماری که سبب ایجاد بهبود شرایط آموزشی در چهارچوب فرهنگ وقف و توسعه پایدار اقتصادی می‌شود.

1-3-2 اهداف اختصاصی:

این مجموعه علاوه بر آموزش و ایجاد مکانی برای پرورش بدون دغدغه مالی برای دانشجویان در شهر شیراز، اهداف اختصاصی زیر را دنبال می‌کند:

ـ ایجاد مکانی جهت معرفی پیشینه فرهنگی- هنری شیراز هم در هنر و هم در معماری .

ـ ایجاد مکانی جهت احیاء و حفظ فرهنگ وقف.