1-2-1سبوس گندم ………………………………………………………………………………………………………………………….9

1-3 انواع نان………………………………………………………………………………………………………………………………….. 10

1-4 مقایسه انواع نان ………………………………………………………………………………………………………………………..11

1-4-1-مقایسه بین نان های حجیم و نیمه حجیم……………………………………………………………………………….11

1-4-2 مقایسه انواع نان های سنتی ایرانی………………………………………………………………………………………….12

1-5 آرد مصرفی در تولید نان……………………………………………………………………………………………………………..13

1-6 تغییر الگوی تولید نان و کاهش ضایعات ……………………………………………………………………………….14

1-7 روش های نگهداری نان……………………………………………………………………………………………………………..14

الف

1-8 نانهای فانتزی حجیم و نیمه حجیم……………………………………………………………………………………………….15

1-9 نان صنعتی………………………………………………………………………………………………………………………………..15

1-9-1 خط تولید نان صنعتی……………………………………………………………………………………………………………16

1-9-2 شرح فرآیند تولید ……………………………………………………………………………………………………………….17

1-10 بررسی نقاط قوت و ضعف تکنولوژیهای مرسوم در فرآیند تولید……………………………………………………33

فصل دوم  پیشینه تحقیق………………………………………………………………………….35

2-1 مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………………………….36

2-2مروری بر کارهای گذشته…………………………………………………………………………………………………………….37

فصل سوم  آشنای با نرم افزار فلوئنت………………………………………………………..44

3-1 مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………………………….45         3-2 اهمیت انتقال حرارت و جریات سیال………………………………………………………………………………………… .45

3-3 متد های پیشگویی……………………………………………………………………………………………………………………..46

3  -3-1 امتیازات یک محاسبه تئوری………………………………………………………………………………………………….47

3-3-2 نارسایی های محاسبه تئوری…………………………………………………………………………………………………48

3-3-3 انتخاب متد پیش گویی…………………………………………………………………………………………………………..49

3-4 CFD چیست؟…………………………………………………………………………………………………………………………..49

3-4-1 یک برنامه CFD  چگونه کار می کند؟………………………………………………………………………………………51

3-4-2 توانایی نرم افزار فلوئنت……………………………………………………………………………………………………….53

 

3-5 آشنایی کلی با نرم افزار و قابلیت های آن………………………………………………………………………………………54

3-5-1 مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………………55

3-5-2 ساختار برنامه………………………………………………………………………………………………………………………56

ب

3-5-3 قابلیت های  برنامه………………………………………………………………………………………………………………57

3-5-4 دید کلی از نرم افزار فلوئنت…………………………………………………………………………………………………58

3-5-5 اجرا کردن نرم افزار فلوئنت………………………………………………………………………………………………….62

3-5-5-1 محاسبه گر یک دقته و دو دقته…………………………………………………………………………………………62

3-5-5-2 اجرا نرم افزار فلوئنت در سیستم عامل………………………………………………………………………………62

3-5-5-3 انتخاب شیوه محاسباتی و فرمول بندی……………………………………………………………………………..63

3-5-5-4 وارد کردن شبکه………………………………………………………………………………………………………….64

3-5-5-5 تعریف شرایط مرزی……………………………………………………………………………………………………68

فصل چهارم فرضیات شبیه سازی و معادلات………………………………………………88

4-1 مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………………………….89

4-2 شبکه بندی………………………………………………………………………………………………………………………………..97

4-2-1 نان سنگک با شبکه بندی نوع اول………………………………………………………………………………………….97

4-2-2 نان سنگک با شبکه بندی نوع دوم…………………………………………………………………………………………99

4-2-3 نان بربری گرد با حفره های منظم………………………………………………………………………………………..100

4-2-4 نان بربری گرد با حفره های نا منظم…………………………………………………………………………………….101

4-2-5 نان بربری دراز با حفره های منظم……………………………………………………………………………………….102

4- 2- 6نان بربری دراز با حفره های نا منظم……………………………………………………………………………………103

4-3 معادلات ………………………………………………………………………………………………………………………………..105

4-4 شرایط مرزی……………………………………………………………………………………………………………………………106

ج

4-5 خواص فیزیکی………………………………………………………………………………………………………………………..106

فصل پنجم نتایج شبیه سازی…………………………………………………………………..108

 

این مطلب را هم بخوانید :

5-1 مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………………………..109

5-2 کانتورهای مربوط به نان سنگک…………………………………………………………………………………………………109

5-3 کانتورهای مربوط به نان بربری………………………………………………………………………………………………….129

5-3-1 کانتورهای مربوط به نان بربری دراز با شبکه بندی (مش) منظم ………………………………………………129

5-3-2 کانتورهای مربوط به نان بربری دراز با شبکه بندی (مش) نا منظم……………………………………………138

5-3-3کانتورهای مربوط به نان بربری گرد با شبکه بندی (مش) منظم…………………………………………………149

5-3-4کانتورهای مربوط به نان بربری گرد با شبکه بندی (مش)نا منظم ……………………………………………..160

فصل ششم نتیجه گیری………………………………………………………………………….166

ضمائم………………………………………………………………………………………………..169

پیوست الف…………………………………………………………………………………………169

پیوست ب…………………………………………………………………………………………..172

منابع و ماخذ………………………………………………………………………………………180

 

 

 

 

 

د

 

 

 

 

 فهرست جدول ها

جدول 3-1 منوهای مورد استفاده در هر مرحله…………………………………………………………………………………….61

جدول 3-2تقسیم بندی انواع نواحی……………………………………………………………………………………………………69

جدول3-3 پیش فرضهای تنظیم شده در سیستم SI برای شرط مرز ورودی سرعت……………………………………77

جدول3-4 پیش فرضهای تنظیم شده در سیستم SI برای شرط مرز ورودی جریان جرمی…………………………..81

جدول الف-1 مقایسه مشخصات نان سنتی و صنعتی…………………………………………………………………………..170

جدول الف-2 ادامه مقایسه مشخصات نان سنتی و صنعتی…………………………………………………………………..171

جدول ب-1 استاندارد ملی نان…………………………………………………………………………………………………………177

جدول ب-2 مشخصات نان……………………………………………………………………………………………………………..179

 

 

ه

 

 

 

 

 

فهرست نمودارها

نمودار 4-1 مقادیر ضریب هدایت حرارتی ارائه شده توسط وونگ و زو………………………………………………..107

نمودار 4-2 مقادیر ظرفیت حرارتی ویژه ارائه شده توسط وونگ و زو…………………………………………………..107

نمودار5-1 تغییرات درجه حرارت نسبت به زمان پخت نان سنگک……………………………………………………….127

نمودار5-2 تغییرات درجه حرارت نسبت به زمان پخت نان بربری دراز با شبکه بندی منظم……………………..137

نمودار5-3 تغییرات درجه حرارت نسبت به زمان پخت نان بربری دراز با شبکه بندی نا منظم………………….147

نمودار5-4 تغییرات درجه حرارت نسبت به زمان پخت نان بربری گرد با شبکه بندی منظم……………………..158

نمودار5-5 تغییرات درجه حرارت نسبت به زمان پخت نان بربری گرد با شبکه بندی نا منظم………………….164

 

و

 

 

 

 

فهرست شکل ها

شکل 1-1 تشریح فرآیند تولید نان صنعتی …………………………………………………………………………………………..17

شکل 1-2 دستگاه اتو ماتیک آماده ساز خمیر غیر پیوسته……………………………………………………………………….20

شکل 1-3 دستگاه اتو ماتیک آماده ساز خمیر پیوسته……………………………………………………………………………..21

شکل 1-4 دستگاه مخلوط کن دارای تغار دوار……………………………………………………………………………………..23

شکل 1-5 دستگاه چانه گیر اتو ماتیک محفظه ای………………………………………………………………………………….27

شکل 1-6 نمای شماتیک ذستگاه چانه گیر اتوماتیک محفظه ای……………………………………………………………..27

.شکل 1-7 فر چند طبقه ای……………………………………………………………………………………………………………….30

شکل 1-8 فر تونلی………………………………………………………………………………………………………………………….31

شکل1-9 نمایی از فر تونلی با تغییرات درجه حرارت…………………………………………………………………………..32

شکل2-1 نمایی از فر تونلی شبیه سازی شده توسط میراده…………………………………………………………………….38

ز

 

شکل2-2 نمای شماتیک فر با سینی متحرک مدل شده توسط تردتای………………………………………………………39

شکل2-3 فر نان صنعتی مورد مطالعه ونگ و زو…………………………………………………………………………………..40

شکل 2-4 فر الکتریکی مورد مطالعه توسط چانول و. آنیشاپروین……………………………………………………………41

شکل2-5. نتایج حاصل از شبیه سازی چانول برای درجه ژلاتینه شدن وتغییرات دما داخل نان……………………41

شکل2-6 نمای از فر با سینی های چرخان………………………………………………………………………………………….42

 

شکل 4-1 نمای شماتیک از نان سنگک مدل شده…………………………………………………………………………………90

شکل 4-2 نمای شماتیک ازتنور نان سنگک مدل شده……………………………………………………………………………91

شکل4-3 نمای شماتیک از نان بربری گرد با آرایش حفره های مربعی…………………………………………………….92

شکل 4-4 نمای شماتیک ازنان بربری گرد با آرایش حفره های مثلثی………………………………………………………92

شکل 4-5 نمای شماتیک ازنان بربری دراز با آرایش حفره های مثلثی……………………………………………………..93

شکل 4-6 نمای شماتیک از نان بربری دراز با آرایش حفره های مربعی…………………………………………………..93

شکل 4-7 نمای شماتیک از تنورنان بربری…………………………………………………………………………………………..94

شکل 4-8 نمای شماتیک از قرار گرقتن نان سنگک درون تنور……………………………………………………………….95

شکل 4-9 نمای شماتیک از قرار گرفتن نان بربری دراز درون تنور………………………………………………………….96

شکل 4-10 نمای شماتیک از قرار گرفتن نان بربری گرد درون تنور………………………………………………………..96

شکل 4-11 نمای تنور نان سنگک شبکه بندی هرم های 4 وجهی…………………………………………………………..97

ح

شکل 4-12نمایی از نان سنگک شبکه بندی شده با هرم های 4 وجهی……………………………………………………98

شکل 4-13 نمای تنور نان سنگک شبکه بندی منشور های 5 وجهی……………………………………………………….99

شکل 4-14نمایی از نان سنگک شبکه بندی شده با منشور 5 وجهی………………………………………………………..99

شکل 4-15 نمای تنور نان بربری شبکه بندی شده………………………………………………………………………………100

شکل 4-16نمای شبکه بندی نان بربری گرد با حفره های منظم…………………………………………………………….101

شکل 4-17نمای نزدیک شبکه بندی نان بربری گرد با حفره های منظم………………………………………………….101

شکل 4-18 نمای نان بربری گرد  شبکه بندی شده با حفره های نا منظم………………………………………………..102

شکل 4-19 نمای  نردیک از نان بربری گرد  شبکه بندی شده با حفره های نا منظم………………………………..102

شکل4-20نمای نان بربری دراز شبکه بندی شده با حفره های منظم هرم های 4 وجهی…………………………..103

شکل 4-21نمای نزدیک نان بربری دراز شبکه بندی شده با حفره های منظم………………………………………….103

شکل4-22نمای نان بربری دراز شبکه بندی شده با حفره های نا منظم هرم های 4 وجهی……………………….104

شکل4-23نمای نزدیک نان بربری دراز شبکه بندی شده با حفره های  نا منظم هرم های 4 وجهی……………104

شکل5-1 کانتور توزیع دما در بالای نان در زمان 61 ثانیه…………………………………………………………………….110

شکل5-2 کانتور توزیع دما در پایین نان در زمان 61 ثانیه……………………………………………………………………..110

شکل5-3 کانتور توزیع دما مقطع افقی تنور در زمان 61 ثانیه………………………………………………………………..111

شکل5-4 کانتور توزیع سرعت مقطع افقی تنور در زمان 61 ثانیه………………………………………………………….111

شکل5-5 کانتور توزیع دما مقطع عرضی تنور در زمان 61 ثانیه……………………………………………………………112

ط

شکل5-6 کانتور توزیع دما در بالای نان در زمان 161 ثانیه………………………………………………………………….113

شکل5-7 کانتور توزیع دما درپایین نان در زمان 161 ثانیه…………………………………………………………………….113

شکل5-8 کانتور توزیع دما مقطع افقی تنور در زمان 161 ثانیه………………………………………………………………113

شکل5-9 کانتور توزیع سرعت مقطع افقی تنور در زمان 161 ثانیه………………………………………………………..114

شکل5-10 کانتور توزیع دما مقطع عرضی تنور در زمان 161 ثانیه…………………………………………………………114

شکل5-11 کانتور توزیع دما در بالای نان در زمان 261 ثانیه…………………………………………………………………116

شکل5-12 کانتور توزیع دما درپایین نان در زمان 261 ثانیه………………………………………………………………….116

شکل5-13 کانتور توزیع دما مقطع افقی تنور در زمان 261 ثانیه……………………………………………………………117

شکل5-14 کانتور توزیع سرعت مقطع افقی تنور در زمان 261 ثانیه………………………………………………………117

شکل5-15 کانتور توزیع دما مقطع عرضی تنور در زمان 261 ثانیه…………………………………………………………118

شکل5-16 کانتور توزیع دما در بالای نان در زمان 361 ثانیه…………………………………………………………………119

شکل5-17کانتور توزیع دما در پایین نان در زمان 361 ثانیه………………………………………………………………….119

شکل5-18 کانتور توزیع دما مقطع افقی تنور در زمان 361 ثانیه…………………………………………………………….120

شکل5-19 کانتور توزیع سرعت مقطع افقی تنور در زمان 361 ثانیه………………………………………………………120

شکل5-20 کانتور توزیع دما مقطع عرضی تنور در زمان 361 ثانیه…………………………………………………………121

شکل5-21 کانتور توزیع دما در بالای نان در زمان 461 ثانیه………………………………………………………………..122

شکل5-22 کانتور توزیع دما در پایین نان در زمان 461 ثانیه…………………………………………………………………122

ی

شکل5-23 کانتور توزیع دما مقطع افقی تنور در زمان 461 ثانیه……………………………………………………………123

شکل5-24 کانتور توزیع سرعت مقطع افقی تنور در زمان 461 ثانیه………………………………………………………123

شکل5-25 کانتور توزیع دما مقطع عرضی تنور در زمان 461 ثانیه…………………………………………………………124

شکل5-26 کانتور توزیع دما در بالای نان در زمان 561 ثانیه…………………………………………………………………125

شکل5-27 کانتور توزیع دما در پایین نان در زمان 561 ثانیه…………………………………………………………………125

شکل5-28 کانتور توزیع دما مقطع افقی تنور در زمان 561 ثانیه…………………………………………………………….126

شکل5-29 کانتور توزیع سرعت مقطع افقی تنور در زمان 561 ثانیه………………………………………………………126

شکل5-30 کانتور توزیع دما مقطع عرضی تنور در زمان 561 ثانیه…………………………………………………………127

شکل5-31 کانتور توزیع درجه حرارت در بالای نان بربری دراز در زمان 71 ثانیه…………………………………..129

شکل 5-32 کانتور توزیع درجه حرارت در پایین نان بربری دراز در زمان 71 ثانیه………………………………….129

شکل5-33 کانتور توزیع در جه حرارت تنور در نمای افقی در زمان 71 ثانیه………………………………………….130

شکل5-34 کانتور توزیع سرعت هوای داغ تنور در نمای افقی در زمان 71 ثانیه……………………………………..130

شکل5-35 کانتور توزیع در جه حرارت تنور در نمای عرضی در زمان 71 ثانیه………………………………………130

شکل 5-36 کانتور توزیع درجه حرارت در بالای نان بربری دراز در زمان 121 ثانیه………………………………..131

شکل 5-37 کانتور توزیع درجه حرارت در پایین نان بربری دراز در زمان 121 ثانیه………………………………..131

شکل5-38 کانتور توزیع در جه حرارت تنور در نمای افقی در زمان 121 ثانیه………………………………………..132

شکل5-39 کانتور توزیع سرعت هوای داغ تنور در نمای افقی در زمان 121 ثانیه……………………………………132

ک

شکل5-40 کانتور توزیع در جه حرارت تنور در نمای افقی در زمان 121 ثانیه………………………………………..132

شکل 5-41 کانتور توزیع درجه حرارت در بالای نان بربری دراز در زمان 171 ثانیه………………………………..133

شکل 5-42 کانتور توزیع درجه حرارت در پایین نان بربری دراز در زمان 171 ثانیه………………………………..133

شکل5-43 کانتور توزیع در جه حرارت تنور در نمای افقی در زمان 171 ثانیه………………………………………..134

شکل5-44 کانتور توزیع سرعت هوای داغ تنور در نمای افقی در زمان 171 ثانیه……………………………………134

شکل5-45 کانتور توزیع در جه حرارت تنور در نمای عرضی در زمان 171 ثانیه…………………………………….134

شکل 5-46 کانتور توزیع درجه حرارت در بالای نان بربری دراز در زمان 221 ثانیه………………………………..135

شکل 5-47 کانتور توزیع درجه حرارت درپایین نان بربری دراز در زمان 221 ثانیه…………………………………135

شکل5-48 کانتور توزیع در جه حرارت تنور در نمای افقی در زمان 221 ثانیه……………………………………….136

شکل5-49 کانتور توزیع سرعت هوای داغ تنور در نمای افقی در زمان 221 ثانیه……………………………………136

شکل5-50 کانتور توزیع در جه حرارت تنور در نمای عرضی در زمان 221 ثانیه…………………………………….136

شکل 5-51 کانتور توزیع درجه حرارت در بالای نان بربری دراز در زمان 71 ثانیه………………………………….138

شکل 5-52 کانتور توزیع درجه حرارت در پایین نان بربری دراز در زمان 71 ثانیه………………………………….138

شکل5-53 کانتور توزیع در جه حرارت تنور در نمای افقی در زمان 71 ثانیه………………………………………….139

شکل5-54 کانتور توزیع سرعت هوای داغ تنور در نمای افقی در زمان 71 ثانیه……………………………………..139

شکل5-55 کانتور توزیع در جه حرارت تنور در نمای عرضی در زمان 71 ثانیه………………………………………139

شکل 5-56 کانتور توزیع درجه حرارت در بالای نان بربری دراز در زمان 121 ثانیه………………………………..140

شکل 5-57 کانتور توزیع درجه حرارت درپایین نان بربری دراز در زمان 121 ثانیه…………………………………140

ل

شکل5-58 کانتور توزیع در جه حرارت تنور در نمای افقی در زمان 121 ثانیه………………………………………..141

شکل5-59 کانتور توزیع سرعت هوای داغ تنور در نمای افقی در زمان 121 ثانیه……………………………………141

شکل5-60 کانتور توزیع در جه حرارت تنور در نمای عرضی در زمان 121 ثانیه……………………………………141

شکل 5-61 کانتور توزیع درجه حرارت در بالای نان بربری دراز در زمان 171 ثانیه……………………………….142

شکل 5-62 کانتور توزیع درجه حرارت پایین نان بربری دراز در زمان 171 ثانیه…………………………………….143

شکل5-63 کانتور توزیع در جه حرارت تنور در نمای افقی در زمان 171 ثانیه………………………………………..143

شکل5-64 کانتور توزیع سرعت هوای داغ تنور در نمای افقی در زمان 171 ثانیه……………………………………144

شکل5-65 کانتور توزیع در جه حرارت تنور در نمای عرضی در زمان 171 ثانیه…………………………………….144

شکل 5-66 کانتور توزیع درجه حرارت در بالای نان بربری دراز در زمان 220 ثانیه………………………………..145

شکل 5-67 کانتور توزیع درجه حرارت درپایین نان بربری دراز در زمان 220 ثانیه…………………………………145

شکل5-68 کانتور توزیع در جه حرارت تنور در نمای افقی در زمان 220 ثانیه……………………………………….146

شکل5-69 کانتور توزیع سرعت هوای داغ تنور در نمای افقی در زمان 220 ثانیه……………………………………146

شکل5-70 کانتور توزیع در جه حرارت تنور در نمای عرضی در زمان 220 ثانیه…………………………………….147

شکل 5-71 کانتور توزیع درجه حرارت در بالای نان بربری گرد در زمان 71 ثانیه…………………………………..148

شکل 5-72 کانتور توزیع درجه حرارت درپایین نان بربری گرد در زمان 71 ثانیه……………………………………148

شکل5-73 کانتور توزیع در جه حرارت تنور در نمای افقی در زمان 71 ثانیه………………………………………….149

شکل5-74 کانتور توزیع سرعت هوای داغ تنور در نمای افقی در زمان 71 ثانیه……………………………………..149

شکل5-75 کانتور توزیع در جه حرارت تنور در نمای عرضی در زمان 71 ثانیه………………………………………149

م

شکل 5-76 کانتور توزیع درجه حرارت در بالای نان بربری گرد در زمان 121 ثانیه……………………………….150

شکل 5-77 کانتور توزیع درجه حرارت در پایین نان بربری گرد در زمان 121 ثانیه……………………………….150.

شکل5-78 کانتور توزیع در جه حرارت تنور در نمای افقی در زمان 121 ثانیه………………………………………..151

شکل5-79 کانتور توزیع سرعت هوای داغ تنور در نمای افقی در زمان 121 ثانیه……………………………………151

شکل5-80 کانتور توزیع در جه حرارت تنور در نمای عرضی در زمان 121 ثانیه…………………………………….152

شکل 5-81 کانتور توزیع درجه حرارت در بالای نان بربری گرد در زمان 171 ثانیه………………………………..153

شکل 5-82 کانتور توزیع درجه حرارت درپایین نان بربری گرد در زمان 171 ثانیه………………………………….153

شکل5-83 کانتور توزیع در جه حرارت تنور در نمای افقی در زمان 171 ثانیه………………………………………..154

شکل5-84 کانتور توزیع سرعت هوای داغ تنور در نمای افقی در زمان 171 ثانیه……………………………………154

شکل5-85 کانتور توزیع در جه حرارت تنور در نمای عرضی در زمان 171 ثانیه…………………………………….155

شکل 5-86 کانتور توزیع درجه حرارت در بالای نان بربری گرد در زمان 221 ثانیه………………………………..156

شکل 5-87 کانتور توزیع درجه حرارت در پایین نان بربری گرد در زمان 221 ثانیه………………………………..156

شکل5-88 کانتور توزیع در جه حرارت تنور در نمای افقی در زمان 221 ثانیه……………………………………….157

شکل5-89 کانتور توزیع سرعت هوای داغ تنور در نمای افقی در زمان 221 ثانیه……………………………………157

شکل5-90 کانتور توزیع در جه حرارت تنور در نمای عرضی در زمان 221 ثانیه…………………………………….158

شکل 5-91 کانتور توزیع درجه حرارت در بالای نان بربری گرد در زمان 71 ثانیه………………………………….159

شکل 5-92 کانتور توزیع درجه حرارت در پایین نان بربری گرد در زمان 71 ثانیه…………………………………..159

ن

شکل5-93 کانتور توزیع در جه حرارت تنور در نمای افقی در زمان 71 ثانیه………………………………………….160

شکل5-94 کانتور توزیع سرعت هوای داغ تنور در نمای افقی در زمان 71 ثانیه……………………………………..160

شکل5-95 کانتور توزیع در جه حرارت تنور در نمای عرضی در زمان 71 ثانیه……………………………………..161

شکل 5-96 کانتور توزیع درجه حرارت در بالای نان بربری گرد در زمان 171 ثانیه……………………………….162

شکل 5-97 کانتور توزیع درجه حرارت در پایین نان بربری گرد در زمان 171 ثانیه………………………………..162

شکل5-98 کانتور توزیع در جه حرارت تنور در نمای افقی در زمان 171 ثانیه……………………………………….163

شکل5-99 کانتور توزیع سرعت هوای داغ تنور در نمای افقی در زمان 171 ثانیه……………………………………163

شکل5-100 کانتور توزیع در جه حرارت تنور در نمای عرضی در زمان 171 ثانیه………………………………….164

 

 

 

 

 

 

 

 

 

س

 

 

چکیده

با توجه به ویژگیهای منطقه ای،فرهنگی،اقتصادی و اجتماعی کشور ما، غلات به ویژه نان از منابع اصلی الگوی غذایی روزانه جامه ایرانی است.

در این تحقیق پخت 2 نوع نان سنتی(سنگک،بربری)با 3 هندسه متفاوت( مثلثی, گرد و دراز) در تنور بوسیله دینامیک سیالات محاسباتی شبیه سازی شده است که هدف تعیین وضعیت پخته شدن در قسمتهای بیرونی و درونی نان می باشد.

بعد از توضیح درباره سیستم و نکاتی پیرامون آن،بطور مختصر مروری بر تاریخچه مدل سازی انجام داده و در ادامه مدل بدست آمده از معادلات مربوطه،توسط(CFD) شرح داده می شود.

همچنین اثر شبکه بندی منظم و نا منظم و نیز آرایش حفره ها ونحوه حرکت جریان هوای داغ در داخل تنور مورد بررسی قرار گرفته است.

جهت گسسته سازی فضای سه بعدی برای حل معادلات حاکم از روش شبکه بندی نا منظم استفاده شده است. در این نوع شبکه بندی فضا به هرم های 4 وجهی تقسیم شده است. در نان سنگک برای تحلیل اثر

می‌تواند در سایر پژوهشهای با بکار گرفتن سایر عوامل نظیر خصوصیات اقلیمی (بارش)، رسوب، تکتونیک و پوشش گیاهی ارتقا یابد.

کلید واژه : مخروط افکنه، دشت جیرفت، مدلسازی، خوشه بندی

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فهرست مطالب

عنوان ………………………………… صفحه

چکیده و

 

فصل اول

1- 1 مقدمه 1

1-2 تبیین مسأله پژوهشی 2

1-3 اهداف: 3

1 – 4 – پرسشهای اساسی پژوهش: 3

1 – 4 – 1 پرسشها : 3

1- 5 – پیشینه تحقیق 3

1- 6- کلیدواژه 8

1-6 – 1- تعاریفی از مخروط افکنه توسط محققین 8

 

1-6 – 1 – 1 – انواع پارادیم در مطالعه مخروط افکنه‌ها 8

1-6-2- دشت جیرفت 9

1- 6-3 – مدل و مدلسازی 9

1-6- 3- 1- تاریخچه پیدایش مدل در ژئومورفولوژی و انواع مدل 10

1-6 – 3- 2- تحلیل کمی در ژئومورفولوژی و انواع مدل ریاضی 11

1-6 – 3 – 2 – 1 همبستگی و رگرسیون 11

1-6 – 3 – 2 – 2 – همبستگی 11

1-6 – 3 – 2 – 3 – مفهوم معنی‌داری در همبستگی 12

1-6 – 3 – 2 -4 – رگرسیون خطی 12

1-6 – 3 – 2- 5 – رگرسیون غیرخطی 12

1-6 – 3 – 2 – 6 – تحلیل خوشه‌ای 13

1-7- کلیات روش تحقیق …………………….. 13

1- 8 موقعیت منطقه مطالعاتی 14

1-8- 1 موقعیت سیاره‌ای و جهانی 14

1 – 8- 2- موقعیت ریاضی 14

1-8-3 – موقعیت نسبی 15

1-8 – 4 – موقعیت زمین شناسی 16

1- 8 – 5 – موقعیت اداری وسیاسی 17

1- 8 – 6 – موقعیت هیدرولوژیکی 17

1- 9 – پایگاه اطلاعات جغرافیایی 18

عنوان                                                 صفحه

1-9 -1 – نقشه‌های مورد استفاده 18

1-10- تصاویر ماهواره‌ای……………………. 20

 

فصل دوم : روش پژوهش ومراحل آن

2 – 1- روابط کمی در مطالعه مخروط افکنه‌ها 21

این مطلب را هم بخوانید :

2-2-1- شیوه انجام بررسی و مطالعات 22

2-3 دسته‌بندی پارامترهای ژئومورفولوژی حوضه‌ها و مخروط افکنه‌ها 22

2-4 – نقشه موقعیت مکانی حوضه- مخروط‌ها 23

2-5 – خصوصیات فیزیوگرافی حوضه – مخروط‌ها 24

2- 5 – 1- خصوصیات مورفومتری حوضه‌ها 24

2-5 – 2 – خصوصیات فیزیوگرافی مخروط افکنه‌ها 41

2- 6- نقشه‌های زمین شناسی منطقه و جنس زمین شناسی منطقه 47

2- 7 همبستگی مقدماتی بین خصوصیات مورفومتری حوضه – مخروط‌ها 49

 

فصل سوم: ویژگیهای طبیعی منطقه

3-1 – مقدمه 51

3- 2 – خصوصیات فیزیکی دشت جیرفت: 51

3-2 – 1 – مساحت دشت 51

3-2 – 3 – ارتفاع: 51

3- 2 – 3 – شیب دشت 52

3- 3 – اقلیم منطقه 53

3 – 4- عوامل و عناصر تشکیل دهنده آب وهوای دشت جیرفت: 53

3 – 4 – 1 – دما 53

3-4-2- توده غربی 53

3-4-4 – توده قطبی 54

3-4-5- بارش 54

3-4-6- رطوبت 55

3-5 – اقلیم محلی حاکم بر منطقه جیرفت 55

3-5-1 اقلیم گرم و خشک 55

3-5-2 اقلیم معتدل کوهستانی: 55

3-5-4 اقلیم سرد کوهستانی 55

 

عنوان                                                 صفحه

3-6 – زمین شناسی 55

3-6 زمین ساخت یا تکتونیک منطقه 57

3- 7 – گسل‌های منطقه مورد مطالعه 57

3-7-1 – گسل سبزواران 57

3- 7 – 2 – گسل جیرفت 58

3- 7 – 3 – گسل دوساری 58

3-7-4- گسل کهنوج 58

3- 7 – 5 –گسل سرگریچ 58

3 -7 – 5 – گسل سمک 58

3- 8- واحدهای ژئومورفولوژی منطقه 59

3-8 -1- مناطق مرتفع 60

3-8- 2- مخروط افکنه‌ها 60

3-8-3 – دشت جیرفت 60

3- 9- تقسیم‌بندی انواع دشت در منطقه مورد مطالعه 60

3-9- 1 – دشت سر 61

3 – 9 -1- 1 – انواع دشت سر در دشت مورد مطالعه 61

-5-1-1-1 دشت سر لخت 61

3-9-1-1-3 دشت سر پوشیده (پلایا) 62

4-5-1-1-4 دشت سر انتهایی (باهادا) 62

 

فصل چهارم : نتایج و یافته تحقیق

4-1 – مقدمه …………………………….. 63

4-2 شیب مخروط افکنه‌ها 64

4- 3 ویژگیهای شیب در مخروط افکنه‌های دشت جیرفت 64

4-3-1 رابطه ی شیب مخروط با مساحت حوضهی آبریز 64

4-3-2 ارتباط شیب مخروط با مساحت مخروط افکنه 64

4-3-3 ارتباط شیب و شعاع مخروط افکنه 65

4- 3-4 ارتباط شیب و ارتفاع مخروط 65

4-4 مساحت مخروط افکنه با مساحت حوضه ی آبریز 65

4-4-1 رابطه ی مساحت مخروط با مساحت حوضه ی آبریز 66

4- 5 همبستگی بین خصوصیات مهم ژئومتری حوضه‌ها با مخروط افکنه‌ها 66

 

عنوان                                         صفحه

 

فصل پنجم: نتیجه‌گیری و پیشنهاد‌ها

5 – 1 نتیجه گیری 84

5 – 1 – 1 اثبات فرضیات و پاسخگویی به سوالات تحقیق 84

5-2 – تحلیل نتایج تفکیک مدل‌ها 85

5- 3 پاسخگویی به پرسش‌های تحقیق 85

5- 4 – نتایج خوشه بندی 86

5-5- پیشنهادات 86

5-6 – پیشنهاد‌های علمی پژوهشی 86

5-7 – پشنهادات اجرایی 87

منابع و مأخذ…………………………….. 88

 

 

فهرست شکل‌ها

عنوان                                         صفحه

شکل (1-1) سه منطقه، حمل و رسوبگذاری که در نهایت به تشکیل مخروط افکنه منجر می‌شود……………………. 11

شکل(1-2) موقعیت سیاره‌ای منطقه مورد مطالعه…… 14

شکل(1-3) موقعیت ریاضی منطقه مورد مطالعه…….. 15

شکل(1 – 4) موقعیت نسبی دشت جیرفت…………… 16

شکل(1 – 5) موقعیت زمین شناسی منطقه…………. 17

شکل(1- 6) موقعیت هیدرولوژیک منطقه مورد مطالعه.. 17

شکل(1-7) اندکس نقشه‌های 1:50000…………….. 18

شکل(1-8) اندکس نقشه‌های 1:100000……………. 18

شکل(1-9) اندکس نقشه‌های 1:25000…………….. 19

شکل (1- 10)تصویر سه بعدی دشت جیرفت بااستفاده از Google Earth……………………………………. 19

شکل (1-11) موقعیت مخروط افکنه‌های دشت جیرفت با استفاده ازGoogle Earts……………………………… 20

شکل(2-1)موقعیت مکانی حوضه – مخروط‌ها………… 23

شکل (2- 2)موقعیت مکانی مخروط افکنه‌ها درنقشه توپوگرافی……………………………………….. 23

شکل (2-3) نقشه زمین شناسی منطقه مورد مطالعه…. 47

شکل(2-4) نقشه جنس زمین شناسی منطقه مورد مطالعه. 47

شکل(3-1) طبقات ارتفاعی منطقه مورد مطالعه……. 52

شکل(3- 2) نقشه شیب دشت مورد مطالعه…………. 52

شکل (3-3) نمودار درصد بارندگی فصلی شهرستان جیرفت طی دوره آماری 1384-1369………………………….. 54

شکل (3- 4) نقشه زمین شناسی منطقه مورد مطالعه… 56

شکل (3-5) نقشه مواد مادری منطقه مورد مطالعه…. 57

شکل (3- 6) نقشه گسل‌های منطقه مورد مطالعه از تصاویر ماهواره‌ای GoogleEarts……………………….. 58

شکل(3-7) گسل‌های منطقه مورد مطالعه………….. 59

شکل (3-8) نقشه واحدهای ژئومورفولوژی منطقه…… 59

شکل(3-10)نقشه انواع دشت سر در منطقه مورد مطالعه 60

شکل (4 – 1) ارتباط بین مساحت حوضه با مساحت مخروط 81

شکل (4 – 2) ارتباط مساحت مخروط با شیب مخروط 81

شکل (4 – 3) ارتباط شیب و شعاع مخروط 81

شکل (4 – 4) ارتباط شیب وشعاع مخروط از نوع توانی 82

شکل (4 – 5) ارتباط شیب و مساحت مخروط افکنه 82

شکل (4-6) ارتباط مساحت مخروط با عامل شکل حوضه 82

 

عنوان                                         صفحه

 

شکل(4- 7) نمودار دندروگرام حاصل از طبقه‌بندی مخروط افکنه‌های منطقه بر اساس بر اساس کل متغیرهای اندازه‌گیری شده…………………………………….. 83

شکل (4- 8) نمودار دندروگرام حاصل از طبقه‌بندی مخروط افکنه‌های منطقه بر اساس بر اساس مشخصات اندازه‌گیری مربوط به حوضه…………………………………. 83

 

 

فهرست جدول‌ها

عنوان                                                        صفحه

جدول (1-1) پارادایم‌های مختلف مورد استفاده در مطالعه مخروط افکنه‌ها(درون 1996) ………………….. 9

جدول (2-1) خصوصیات مورفومتری حوضه شماره 1…… 24

جدول(2-2) خصوصیات مورفومتری حوضه شماره 2……. 25

جدول (2-3) خصوصیات مورفومتری حوضه شماره 3…… 26

جدول (2-4)خصوصیات مورفومتری حوضه شماره 4……. 27

جدول (2-5) خصوصیات مورفومتری حوضه شماره 5…… 28

جدول (2- 6)خصوصیات مورفومتری حوضه شماره 6…… 29

جدول (2-7)خصوصیات مورفومتری حوضه شماره 7……. 30

جدول (2-8) خصوصیات مورفومتری حوضه شماره 8…… 31

جدول (2-9)خصوصیات مورفومتری حوضه شماره 9……. 32

جدول (2- 10)خصوصیات مورفومتری حوضه شماره 10…. 33

جدول (2- 11) خصوصیات مورفومتری حوضه شماره11…. 34

جدول (2- 12) خصوصیات مورفومتری حوضه شماره12…. 35

جدول (2-13) خصوصیات مورفومتری حوضه شماره13….. 36

جدول (2- 14)خصوصیات مورفومتری حوضه شماره14….. 37

جدول (2- 15) خصوصیات مورفومتری حوضه شماره15…. 38

جدول (2-16)خصوصیات مورفومتری حوضه شماره16…… 39

جدول (2- 17)خصوصیات مورفومتری حوضه شماره17….. 40

جدول (2-18)خصوصیات مخروط افکنه شماره 1……… 41

جدول (2-19) خصوصیات مخروط افکنه شماره 2…….. 41

جدول (2- 20) خصوصیات مخروط افکنه شماره 3……. 42

جدول (2-21) خصوصیات مخروط افکنه شماره 4…….. 42

جدول (2-22) خصوصیات مخروط افکنه شماره 5…….. 42

جدول (2- 23)خصوصیات مخروط افکنه شماره 6…….. 43

جدول (2- 24)خصوصیات مخروط افکنه شماره 7…….. 43

جدول (2- 25) خصوصیات مخروط افکنه شماره 8……. 43

جدول(2- 26) خصوصیات مخروط افکنه شماره 9…….. 44

جدول (2- 27) خصوصیات مخروط افکنه شماره10……. 44

جدول (2 -28) خصوصیات مخروط افکنه شماره11……. 44

جدول (2- 29) خصوصیات مخروط افکنه شماره12……. 45

جدول (2- 30) خصوصیات مخروط افکنه شماره13……. 45

عنوان                                                        صفحه

 

جدول (2 – 31)خصوصیات مخروط افکنه شماره14……. 45

جدول (2 – 32) خصوصیات مخروط افکنه شماره15…… 45

جدول (2 – 33) خصوصیات مخروط افکنه شماره16…… 46

جدول (2 -34) خصوصیات مخروط افکنه شماره17……. 46

جدول(2- 35 )جنس حوضه……………………… 48

جدول (2- 36)همبستگی بین خصوصیات مورفومتری حوضه‌ها 49

جدول شماره(2-37) جدول همبستگی بین خصوصیات مخروط افکنه‌ها…………………………………. 49

جدول (2- 38) همبستگی حوضه- مخروط‌ها…………. 50

جدول3-1. میانگین ماهانه و فصلی شهرستان جیرفت طی دوره آماری 1384-1369………………………….. 54

جدول(3- 2) تشکیلات زمین شناسی دشت جیرفت و ارتفاعات مشرف به آن…………………………………… 54

جدول (4-1) نتایج حاصل از خوشه‌بندی مخروط افکنه‌های منطقه مورد مطالعه بر اساس مشخصات اندازه‌گیری مربوط به حوضه……………………………………….. 64

جدول (4-2)مربوط به نتایج حاصل از خوشه‌بندی مخروط افکنه‌های منطقه مورد مطالعه بر اساس کل متغیرهای اندازه‌گیری شده…………………………… 64

جدول(4 – 3) : جدول طبقه‌بندی مساحت مخروط…….. 65

جدول (4 – 4) روش تفکیک انواع مدل‌های خطی – غیرخطی 67

جدول (4 – 5) : تفکیک مدل‌ها………………… 68

جدول(4- 6) : تفکیک مدل‌های رگرسیون………….. 69

جدول(4 -7 ): روش تفکیک مدل‌ها………………. 70

جدول(4- 8) : روش تفکیک مدل‌ها………………. 71

جدول(4 – 9) روش تفکیک مدل‌ها……………….. 72

جدول (4 – 10) تفکیک مدل‌ها…………………. 73

جدول(4 – 11) ضرایب استاندارد………………. 74

جدول(4- 12) ضرایب اسناندارد……………….. 75

جدول (4 – 13) : ضرایب استاندارد……………. 76

جدول(4 – 14): ضرایب استاندارد……………… 77

جدول (4 – 15): ضرایب استاندارد…………….. 78

جدول(4 -16 )ضرایب استاندارد……………….. 79

جدول (4-17) ضرایب استاندارد……………….. 80

 

 

 

 

 

 

فصل اول

کلیات تحقیق

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1- 1 مقدمه

عوارض ژئومورفیکی نواحی خشک به طور اعم و مخروط افکنه‌ها به طور اخص به علت ویژگی‌های خاص و منحصر به فرد بودن، همواره در سطح جهان مورد توجه پژوهشگران بوده است و محققان کشورهای مختلف جهان به این نواحی توجه خاص داشته اند. در نواحی خشک و بیابانی عوارض دیگری هم وجود دارد که در کنار مخروط افکنه‌ها تکامل می‌یابند. دشت سرها شامل : دشت سر فرسایشی، دشت سر آپانداژ و دشت سرپوشیده، اوئد یا خشک رودها، انواع ناهمواریهای ماسه‌­ای، و تمام اشکال و عوارض موجود در پلایا‌ها، جزء اشکالی اند که در نواحی خشک با ویژگیهای متفاوتی که حاصل تغییرات محلی آنها از محلی به محل دیگراست، دیده می‌شود. ژئومورفولوژی هریک از این عوارض پیچیدگی خاص خود را دارد. از نظر تکامل این عوارض تا حدودی به یکدیگر وابسته است و تغییر در هر کدام بر تکامل دیگری اثر می‌گذارد. (مقصودی و محمد نژاد آروق، 1390).. به طور کلی این عوارض، تحت تاثیر متغیرهای محیطی و فرایندهایی است که در طول زمان تغییر کرده و قابل تحلیل‌اند. در واقع در بررسی مخروط افکنه‌ها می‌توان متغیر‌های موثر در تشکیل و تحول آنها را یک به یک مشخص کرد و تاثیر زمانی و فضایی هر کدام از آنها را بر خصوصیات مخروط افکنه مانند وسعت، شیب، نوع رسوبات، جریان‌های سطحی و… مورد بررسی قرار داد. متغیر‌های فراوانی در تشکیل و سپس تحول و تکامل مخروط- افکنه‌ها تأثیر دارند. برخی از این متغیرها محلی اند و ممکن است ناشی از حوضه­ی آبریز باشد که مخروط افکنه در خروجی آن تشکیل شده است. مانند مقدار، جنس و نوع رسوب و نحوه جریان رودخانه یا ممکن است عملکردی گسترده ومنطقه‌ای داشته باشند و از این طریق مخروط افکنه‌ها را تحت تأثیر قرار دهند.

 

از آنجا که مخروط افکنه‌ها جزء سیستم رودخانه ایی به شمار می‌رود و متشکل از حوضه‌های آبریز که فراهمی رسوب را بر عهده دارد و همین طور ناحیه انتقال و در نهایت ناحیه تراکمی اند (مقصودی ،1390 ). از آنجایکه خصوصیات مورفومتری نمایانگر توصیفات کمی از سطح مورفولوژی سیستم‌های ژئومورفیکی است که غالباً برای تخمین نسبت درجه توسعه یافتگی خصوصیات ژئومورفیکی یک یا گروهی از سیستم‌های ژئومورفیک قرار می‌گیرند. از این رو مدل‌های آماری مورفومتری سیستم‌های ژئومورفیک نیز برای تخمین مورفومتری سیستم‌های مشابه می‌تواند مورد استفاده قرار بگیرد. توصیفات کمی و آنالیز‌های مورفومتری سیستم‌های ژئومورفیک باعث می‌شود تا ژئومورفولوژیست‌ها با شیوه عاری از پیش داوری لندفرم‌های مشابه را در محیط‌های مختلف طبیعی با هم مقایسه کنند.(گورابی و همکاران، 1390). رسوبات مخروط افکنه تحت تأتیر دو فرایند کلی جریان‌های رودخانه‌ای و جریان‌های خرده دار‌[1] تقسیم می‌شوند (موسوی حرمی، 1389). در این پژوهش بررسی خصوصیات مورفومتری مخروط افکنه‌ها و حوضه‌های تغذیه کننده آنها و رابطه سنجی بین خصوصیات مخروط­ افکنه و حوضه‌ها، ارائه یک مدل مناسب در تحلیل روابط مخروط افکنه با حوضه‌های تغذیه کننده پرداخته شده.

 

1-2 تبیین مسأله پژوهشی

مخروط افکنه‌ها در محیطهای مختلفی ایجاد می‌شوند، این پدیده بخصوص در مناطق خشک و نیمه خشک یا مناطقی با خشکی فصلی، یعنی جایی که میزان بالایی از رسوب وجود دارد و تجمع در آن صورت می‌گیرد به وجود می‌آید. چنین مناطقی عمدتاً در محل گسلهای طویل یا پیشانی کوههای حاصل از فعالیت تکتونیکی قرار دارد (معتمد، 1379). مخروط افکنه‌ها اغلب جزء سیستم‌های بسته ومشخص اند. زیرا جریان انرژی ورودی و خروجی از سیستم مشخص بوده و عناصر آن شناخته شده است. به طور کلی این عوارض، تحت تأثیر متغیرهای محیطی و فرایندهایی است که در طول زمان تغییر کرده و قابل تحلیل

کلید واژه: حضانت، حق، سوء استفاده، مسولیت، ضمانت اجرا.

 

 

 

 

 

 

 

فهرست

عناوین                                                                                                                   صفحه

فصل اول: کلیات و مفاهیم 13

1. کلیات و مفاهیم. 14
2. 1. کلیات……………………………………………………………………………………………………………………………………………14

1 .1 .1. بیان مسئله تحقیق.. 14

2. 1. 1. سؤالات تحقیق.. 14
3. 1. 1. فرضیات تحقیق.. 15
4. 1. 1. ضرورت و اهداف.. 15
5. 1 .1. پیشینه تحقیق.. 15
6. 1. 1.نتایج.. 16
7. 1. مفاهیم. 17
8. 2. 1. معنا شناسی حضانت.. 17
9. 1. 2. 1. معنای لغوی حضانت.. 17
10. 1. 2. 1. تعمیم در معنای لغوی. 18
11. 1. 2. 1. تعریف حضانت در اصطلاح فقها 21
12. 1 2. 1. حضانت در قانون مدنی. 23
13. 1. 2. 1. حضانت در قران و روایات.. 23
14. 1. 2. 1. مباشرت در حضانت.. 26
15. 1. ماهیت شناسی حضانت… 27
16. 3. 1. معنای حق و تفاوت آن با حکم. 27
17. 1. 3. 1. حق و معنای اصطلاحی آن. 27
18. 1. 3. 1. تفاوت حق و حکم. 30
19. 1. 3. 1. حق یا تکلیف.. 30

فصل دوم: دوران، شروط و موارد سوء استفاده از حق حضانت… 33

1. 2. دوران حضانت و اولویت پدر و مادر. 34
2. 1. 2. جدایی پدر و مادر از فرزند. 34
3. 1. 2. حضانت در صورت جدایی پدر و مادر 35
4. 1. 1. 2. نظریه اول عدم تفاوت میان پسر و دختر 35
5. 1. 1. 2. نظریه دوم تفاوت میان پسر و دختر 37
6. 1. 2. حضانت در صورت فوت والدین. 41
7. 2. 1. 2. حضانت در صورت فوت یکی والدین. 41
8. 2. 1. 2. حضانت طفل در صورت فوت هر دو 43
9. 1. 2. پایان حضانت.. 45
10. 

1. 2. شروط حضانت… 46
2. 2. 2. شروط مشترک.. 46
3. 1. 2. 2. عقل و قدرت.. 46
4. 1. 2. 2. اسلام 49
5. 1. 2. 2. صلاحیت اخلاقی. 51
6. 1. 2. 2. عدم اعتیاد 52
7. 1. 2. 2. عدم ابتلا به بیماری‌های خطرناک.. 54
8. 2. 2. شرایط ویژه مادر 55
9. 2. 2. 2. فارغ بودن از حقوق زوجیت.. 55
10. 1. 2. 2. 2. موقعیت زمانی ازدواج مادر 59
11. 1. 2. 2. 2. تجدید پذیری حق مادر 61
12. 2. 2. 2. اقامت مادر 63
13. 2. 2. 2. آزادگی (برده نبودن). 64
14. 2. معیار و مبنای سوء استفاده از حق حضانت… 65
15. 3. 2. معیار سوء استفاده از حق.. 67
16. 3. 2. نتیجه بحث در حقوق کنونی. 68
17. 2. 3. 2. قلمرو اجرای نظریه در حقوق کنونی. 69
18. 3. 2. معیار سوء استفاده از حق در فقه. 70
19. 3. 3. 2. دلایل اثبات نظریه منع سوء استفاده از حق.. 71
20. 3. 2. در حقوق کنونی ایران. 71
21. 2. موارد سوء استفاده از حق حضانت… 73
22. 4. 2. بکار گیری کودک در فعالیت‌های مجرمانه. 73
23. 4. 2. آزار و اذیت کودک.. 73
24. 4. 2. منع از بازی و سرگرمی. 75
25. 4. 2. عدم استرداد طفل.. 76
26. 4. 2. عدم پرداخت هزینه نگهداری طفل.. 76
27. 4. 2. ممانعت از تحصیل کودک.. 76
28. 4. 2. ممانعت از ملاقات طفل.. 77
29. 4. 2. عدم مواظبت از طفل.. 79

فصل سوم: مسئولیت‌ها و ضمانت‌های اجرایی.. 80

1. 3. مفهوم و مصادیق سرپرست در قانون.. 82
2. 1. 3. مفهوم سرپرست.. 82
3. 1. 3. تقسیم سرپرست از حیث ماهیت.. 83
4. 2. 1. 3. سرپرست قانونی. 83
5. 2. 1. 3. سرپرست قراردادی. 84
6. 3. مسئولیت… 85
7. 2. 3. اقسام مسئولیت.. 87
8. 1. 2. 3. مفهوم و ماهیت مسئولیت قراردادی. 87
9. 1. 1. 2. 3. شرایط تحقق مسئولیت قراردادی. 88
10. 1. 2. 3. مفهوم مسئولیت مدنی. 88
11. 2. 1. 2. 3. مقایسه مسئولیت مدنی و مسئولیت جزائی. 90
12. 2. 1. 2. 3. مقایسه مسئولیت مدنی و مسئولیت قراردادی. 91
13. 2. 1. 2. 3. مبانی نظری مسئولیت مدنی. 91
14. 2. 1. 2. 3. منابع مسئولیت مدنی در فقه اسلامی و کلام فقها 93
15. 2. 1. 2. 3. شرایط تحقق مسئولیت مدنی. 95
16. 5. 2. 1. 2. 3.. عناصر مسئولیت.. 95
17. 5. 2. 1. 2. 3. آثار ایجاد مسئولیت مدنی. 96
18. 1. 2. 3. مفهوم مسئولیت کیفری. 98
19. 3. 1. 2. 3. مبانی کلی مسئولیت کیفری از دیدگاه حقوق عرفی. 99
20. 3. 1. 2. 3. زیر بنای مسئولیت در نظام کیفری اسلام 99
21. 3. 1. 2. 3. ارکان مسئولیت کیفری در قوانین وضعی. 101
22. 3. 1. 2. 3. شرایط عمومی تحقق مسئولیت کیفری. 101
23. 3. ضمانت‌های اجرایی حقوقی مسئولیت‌های ناشی از سوء استفاده از حق حضانت… 102
24. 3. 3. سلب حق حضانت.. 102
25. 3. 3. ممنوعیت آزار و اذیت کودک.. 104
26. 2. 3. 3. کودک آزاری جنسی. 104
27. این مطلب را هم بخوانید :
28. https://urlscan.io/result/3f866d10-a843-47e3-b625-31fe84d27ae0/
29. 3. 3. بکار‌گیری کودک در فعالیت‌های مجرمانه. 105
30. 3. 3. الزام به استرداد طفل.. 106
31. 3. 3. الزام به پرداخت هزینه نگهداری طفل.. 107
32. 3. 3. محدودیت صلاحیت اعمال حق حضانت.. 108
33. 3. 3. الزام به تحصیل کودک.. 108
34. 3. 3. ترتیب لازم برای ملاقات طفل.. 111
35. 3. 3. ضمانت اجرای عدم مواظبت طفل.. 112

نتایج… 113

پیشنهادات… 114

ضمایم و پیوست‌ها 115

فهرست منابع.. 119

 

 

     

 

 

 

 

فصل اول

کلیات و مفاهیم

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ازدواج مبنای تشکیل خانواده به عنوان اولین و مهمترین واحد اجتماعی است. زمان وقوع ازدواج (سنی که در آن ازدواج اتفاق می­افتد)، تأثیر بلافصل و بدون واسطه­ای را بر باروری اعمال می­کند. معمولاً ازدواج­های زودرس یا سنین پایین شروع ازدواج، با میزان باروری ارتباط مستقیم دارد. مطالعه حاضر به مسئله شیوع ازدواج در بین زنان کمتر از 20 سال و فرزندآوری آنان در سطح شهرستانی از بُعد فضایی نظر افکنده است. این مطالعه با استفاده از داده­های سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال 1385 انجام گرفته است. جهت بررسی رابطه معناداری بین متغیرها از ضریب همبستگی پیرسون، آزمون T مستقل، تحلیل مسیر و تحلیل رگرسیون چندمتغیره استفاده شده است. سپس از شاخص خودهمبستگی فضایی (موران) و شاخص محلی پیوند فضایی (لیسا) برای نشان دادن تغییرات و گرایش و عدم گرایش شهرستان­ها به تشکیل خوشه­های هم­جوار، استفاده شده است. نتایج آزمون T نشان می­دهد که نرخ ازدواج دختران نوجوان و فرزندآوری آنان در مناطق روستایی بالاتر از مناطق شهری است و شاهد گرایش شهرستان­ها به تشکیل خوشه­های هم­جوار در زمینه نرخ ازدواج دختران نوجوان و فرزندآوری آنان در مناطق روستایی هستیم. بین سطح توسعه یافتگی اقتصادی- اجتماعی شهرستان­ها و نرخ ازدواج دختران نوجوان و فرزندآوری آنان رابطه و همبستگی منفی وجود دارد و شاهد گرایش شهرستان­ها به همگن شدن در زمینه نرخ ازدواج دختران نوجوان و فرزندآوری آنان هستیم. بین درصد شهرنشینی و نرخ ازدواج دختران نوجوان و فرزندآوری آنان رابطه و همبستگی منفی وجود دارد و توزیع فضایی آن­ها در سطح کشور یک توزیع نیمه یکنواخت است. نتایج ضریب همبستگی نشانگر آن است که با افزایش درصد سطح تحصیلات و اشتغال زنان از نرخ ازدواج دختران نوجوان و فرزندآوری آنان کاسته می­شود. بین نرخ ازدواج دختران نوجوان و میزان فرزندآوری آنان در مناطق مختلف کشور رابطه و همبستگی مثبت وجود دارد و شاهد گرایش شهرستان­ها ­به تشکیل خوشه­های هم­جوار در زمینه این دو متغیر هستیم. نتایج تحلیل رگرسیون چند متغیره نشان می­دهد که متغیرهای نرخ ازدواج دختران نوجوان و سطح تحصیلات دیپلم زنان نوجوان مجموعا 59 درصد از تغییرات میزان فرزندآوری زنان نوجوان را تبیین می­کند.

 

واژگان کلیدی: ازدواج دختران نوجوان، فرزندآوری، توسعه یافتگی، شهرنشینی، تحصیلات، اشتغال، توزیع فضایی

 

 

 

 

فهرست مطالب

 

 

عنوان                                                                             صفحه      

 

فصل اول: مقدمه

1-1- کلیات……………………………………………………………………………………………………………………………. 2

1-2- بیان مسئله…………………………………………………………………………………………………………………….. 3

1-3- اهمیت و ضرورت تحقیق……………………………………………………………………………………………….. 6

1-4- اهداف تحقیق………………………………………………………………………………………………………………… 6

1-4-1 هدف کلی……………………………………………………………………………………………………………………. 6

1-4-2- اهداف جزئی……………………………………………………………………………………………………….. 7

 

فصل دوم: پیشینه تحقیق

 

2-1- مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………………. 9

2-2- مروری بر تحقیقات داخلی و خارجی……………………………………………………………………………… 9

2-2-1- تحقیقات داخلی………………………………………………………………………………………………….. 9

2-2-2- تحقیقات خارجی………………………………………………………………………………………………… 17

 

فصل سوم: مبانی نظری تحقیق

3-1- مروری بر نظریات موجود……………………………………………………………………………………………….. 27

3-1-1- نظریات مرتبط با سن ازدواج……………………………………………………………………………….. 27

3-1-1-1- نظریه­های اقتصادی…………………………………………………………………………………. 27

3-1-1-2- نظریه­های جامعه­شناختی………………………………………………………………………… 28

3-1-1-3- نظریه­های جمعیت­شناختی……………………………………………………………………… 28

3-1-1-4- نظریه نوسازی…………………………………………………………………………………………. 29

عنوان                                                                             صفحه      

 

3-1-1-5- نظریه مبادله……………………………………………………………………………………………. 30

3-1-1-6- نظریه برابری جنسیتی…………………………………………………………………………….. 31

3-1-2- نظریات مرتبط با باروری……………………………………………………………………………………… 32

3-1-2-1- نظریه­های اقتصادی…………………………………………………………………………………. 32

3-1-2-2- نظریه­های اجتماعی و فرهنگی…………………………………………………………………. 33

3-1-2-2-1- نظریه کالدول……………………………………………………………………………………… 34

3-1-2-2-2- نظریه کول………………………………………………………………………………………….. 35

3-1-2-2-3- نظریه دیویس و بلیک…………………………………………………………………………. 36

3-2 چارچوب نظری تحقیق……………………………………………………………………………………………………. 38

3-3- مدل تجربی تحقیق……………………………………………………………………………………………………….. 38

3-4- فرضیات تحقیق……………………………………………………………………………………………………………… 39

 

فصل چهارم: روش تحقیق

4-1- مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………………. 41

این مطلب را هم بخوانید :

4-2- روش تحقیق………………………………………………………………………………………………………………….. 41

4-3- ابزار جمع­آوری داده­ها…………………………………………………………………………………………………….. 42

4-4- جامعه آماری………………………………………………………………………………………………………………….. 42

4-5- واحد تحلیل…………………………………………………………………………………………………………………… 42

4-6- قلمرو زمانی و مکانی………………………………………………………………………………………………………. 43

4-7- حجم نمونه……………………………………………………………………………………………………………………. 43

4-8- تکنیک­های آماری تحلیل داده­ها…………………………………………………………………………………….. 43

4-8-1- تحلیل مدل خودهمبستگی فضایی و محلی…………………………………………………………. 43

4-8-2- شاخص موران…………………………………………………………………………………………………….. 45

4-8-3- شاخص محلی پیوند فضایی (لیسا)………………………………………………………………………. 46

4-9- تعریف نظری و عملیاتی متغیرها…………………………………………………………………………………….. 46

4-9-1- متغیرهای مستقل……………………………………………………………………………………………….. 46

4-9-2- متغیر وابسته………………………………………………………………………………………………………. 48

عنوان                                                                             صفحه      

 

فصل پنجم: یافته­های تحقیق

5-1- آمار توصیفی………………………………………………………………………………………………………………….. 50

5-2- آمار استنباطی و مکانی…………………………………………………………………………………………………… 66

5-3- تحلیل مسیر………………………………………………………………………………………………………………….. 90

فصل ششم: بحث و نتیجه گیری

6-1- مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………. 109

6-2- نتایج فرضیات    ……………………………………………………………………………………………………… 111

6-3- پیشنهادات تحقیق……………………………………………………………………………………………………. 121

6-4- محدودیت­های تحقیق………………………………………………………………………………………………. 121

 

فهرست منابع و مآخذ

منابع فارسی ………………………………………………………………………………………………………………………. 122

منابع انگلیسی ……………………………………………………………………………………………………………………. 126

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فهرست جدول­ها

 

عنوان                                                                                                    صفحه

 

جدول 4-1: انواع الگوهای توزیع فضایی پدیده­های زمین مرجع…………………………………….. 45

جدول 4-2 عناوین و وزن شاخص ­ها جهت تعیین درجه توسعه ­یافتگی شهرستان های

کشور…………………………………………………………………………………………………………………………….. 47

جدول 5-1 درصد زنان حداقل یکبار ازدواج کرده (کشور به تفکیک استان)………………….. 52

جدول 5-2 درصد ازدواج زنان نوجوان (کشور به تفکیک استان)  ………………………………… 55

جدول 5-3 میزان باروری ویژه گروه سنی 19-10 سال (کشور به تفکیک استان)…………. 58

جدول 5-4 درصد تحصیلات زنان 19-10 ساله کل کشور (به تفکیک استان)……………… 61

جدول 5-5 درصد اشتغال زنان 19-10 ساله در مناطق مختلف کشور………………………….. 64

جدول 5-6 نتایج ضریب همبستگی پیرسون بین سطح توسعه یافتگی اقتصادی –

اجتماعی شهرستان­ها و نرخ ازدواج دختران نوجوان……………………………………………………… 66

جدول 5-7 نتایج ضریب همبستگی پیرسون بین درصد تحصیلات دختران نوجوان و نرخ

ازدواج دختران نوجوان در مناطق مختلف کشور…………………………………………………………….. 70

جدول 5-8 آزمون رابطه نرخ ازدواج دختران نوجوان در مناطق روستایی و شهری………… 72

جدول 5-9 شاخص خودهمبستگی فضایی در سرشماری 1385 به تفکیک مناطق

شهری و روستایی………………………………………………………………………………………………………….. 73

جدول 5-10 نتایج ضریب همبستگی پیرسون بین درصد اشتغال زنان نوجوان و نرخ

ازدواج دختران نوجوان در مناطق مختلف کشور…………………………………………………………….. 75

جدول 5-11 ضریب همبستگی بین درصد شهرنشینی و نرخ ازدواج دختران نوجوان……. 76

جدول 5-12 نتایج ضریب همبستگی پیرسون بین سطح توسعه یافتگی اقتصادی –

اجتماعی شهرستان­ها و فرزندآوری زنان نوجوان …………………………………………………………. 77

جدول 5-13 نتایج ضریب همبستگی پیرسون بین درصد تحصیلات دختران نوجوان و

میزان فرزندآوری زنان نوجوان در مناطق مختلف کشور……………………………………………….. 81

عنوان                                                                                                    صفحه

 

جدول 5-14 آزمون رابطه میزان فرزندآوری زنان نوجوان در مناطق روستایی و شهری…. 84

جدول 5-15 شاخص خودهمبستگی فضایی در سرشماری 1385 به تفکیک مناطق

 شهری و روستایی…………………………………………………………………………………………………………. 85

جدول 5-16 نتایج ضریب همبستگی پیرسون بین درصد پایین اشتغال زنان نوجوان و

میزان فرزندآوری زنان نوجوان در مناطق مختلف کشور……………………………………………….. 86

جدول 5-17 ضریب همبستگی بین درصد شهرنشینی و فرزندآوری نوجوان…………………. 87

جدول 5-18 نتایج ضریب همبستگی پیرسون بین نرخ ازدواج دختران نوجوان و میزان

فرزندآوری زنان نوجوان در مناطق مختلف کشور…………………………………………………………… 89

جدول 5-19 عناصر متغیرهای زمینه­ای درون معادله برای پیش­بینی متغیر میانی نرخ

ازدواج دختران نوجوان در سطح شهرستان­ها……………………………………………………………….. 91

جدول 5-20 عناصر متغیرهای مستقل و زمینه­ای درون معادله برای پیش­بینی فرزندآوری

زنان نوجوان در سطح شهرستان­های کشور………………………………………………………………….. 92

جدول 5-21 میزان تأثیر مستقیم، غیر مستقیم و کل متغیرهای مستقل بر متغیر

وابسته فرزندآوری زنان نوجوان……………………………………………………………………………………… 93

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فهرست شکل­ها

 

عنوان                                                                                                    صفحه

 

شکل 4-1 انواع الگوهای توزیع فضایی پدیده­های زمین مرجع……………………………………………. 44

شکل 5-1 توزیع فضایی کل زنان ازدواج کرده در کشور بر اساس سرشماری 1385…………… 53

شکل 5-2 توزیع فضایی درصد ازدواج دختران در کشور بر اساس سرشماری 1385………….. 56

شکل 5-3 توزیع فضایی میزان باروری ویژه گروه سنی 19-10 ساله در مناطق مختلف

کشور بر اساس سرشماری 1385………………………………………………………………………………………. 59…………………………………………………………………………………………………………………………………………..

شکل 5-4 توزیع فضایی سطح تحصیلات زنان 19-10 ساله کل کشور …………………………….. 62

شکل 5-5 توزیع فضایی درصد اشتغال زنان نوجوان 19-10 ساله در مناطق مختلف

کشور بر اساس سرشماری 1385……………………………………………………………………………………….. 65

شکل 5-6 توزیع فضایی نرخ ازدواج دختران نوجوان با سطح توسعه یافتگی اقتصادی –

اجتماعی سال 1385…………………………………………………………………………………………………………. 94

شکل 5-7 توزیع فضایی نرخ ازدواج دختران نوجوان و درصد تحصیلات زیر دیپلم و

 دیپلم کل کشور بر اساس سرشماری 1385……………………………………………………………………… 95

شکل 5-8 توزیع فضایی نرخ ازدواج دختران نوجوان روستایی و درصد تحصیلات زیر دیپلم و

دیپلم زنان نوجوان بر اساس سرشماری 1385………………………………………………………………….. 96

شکل 5-9 توزیع فضایی نرخ ازدواج دختران نوجوان و درصد تحصیلات عالی زنان نوجوان

در مناطق مختلف کشور…………………………………………………………………………………………………….. 97

شکل 5-10 توزیع فضایی نرخ ازدواج دختران نوجوان در مناطق شهری و روستایی بر

اساس سرشماری1385………………………………………………………………………………………………………. 74

شکل 5-11 توزیع فضایی نرخ ازدواج دختران نوجوان و درصد اشتغال زنان نوجوان در

مناطق مختلف کشور بر اساس سرشماری 1385………………………………………………………………. 98

 

عنوان                                                                                                    صفحه

 

کلیدواژه: علم مدرن، توسعه علم مدرن، چالش معرفتی اجتماعی

 

فهرست مطالب

فصل اول کلیات پژوهش…. 1

1.1          مقدمه. 2

1.2          طرح مساله. 4

1.3          ضرورت و اهمیت مساله. 6

1.4       پرسش های پژوهش…. 6

1.5          اهداف پژوهش…. 7

1.6          مروری بر پیشینه پژوهش…. 7

1.6.1            مطالعات مدرنیته در جامعه ایران.. 7

1.6.2            مطالعات تاریخ اجتماعی ایران.. 9

1.6.3          مطالعات جریان علم در ایران.. 11

1.7          روش پژوهش…. 15

فصل دوم رویکردهای نظری.. 16

مبانی اجتماعی – معرفتی علم مدرن و توسعه آن.. 16

2.1          مقدمه. 17

2.2          رویکرد های نظری مبانی معرفتی اجتماعی علم مدرن.. 17

2.2.1            دیدگاه های مطرح شده پیرامون شناخت علم مدرن.. 17

2.2.1.1              خاستگاه معرفتی – اجتماعی علم مدرن.. 18

2.2.1.2              نظریاتی پیرامون روش به کار گرفته شده در علم مدرن.. 22

2.2.1.3              ماهیت و اهداف معرفتی – اجتماعی علم مدرن.. 27

2.2.1.4              خروجی علم مدرن.. 31

2.2.2            رویکردهای نظری مناسبات علم مدرن و جامعه. 31

2.2.2.1              ساختار و  نهاد علم مدرن از نظر کارکردگرایان.. 33

2.2.2.2            رویکرد های جامعه شناختی کلاسیک علم و معرفت… 37

2.2.2.3              رویکرد جامعه شناسی معرفت علمی.. 39

2.2.2.4        رویکرد جامعه شناختی تمام عیار معرفت علمی.. 41

 

2.2.2.5              رویکرد جامعه شناختی گفتمان علمی.. 45

1.1.1.1              رویکرد جامعه شناختی پست مدرن به مناسبات علم مدرن و جامعه. 46

2.2.2.6              نظریات جدید مناسبات علم و جامعه. 46

2.2.3            جمع بندی.. 47

2.3          مبانی نظری توسعه علم مدرن.. 50

2.3.1            دیدگاه هایی پیرامون چگونگی پیشرفت و توسعه علم مدرن.. 50

2.3.1.1              دیدگاه فیلسوفان علم.. 51

2.3.1.2              دیدگاه روانشناسان علم و معرفت… 52

2.3.1.3              دیدگاه نظریه پردازان اجتماعی کلاسیک… 52

2.3.1.4              نظریات جدید چگونگی توسعه علم مدرن.. 55

2.4       فرضیات پژوهش…. 56

2.4.1          مفروضات معرفتی.. 57

2.4.2            مفروضات اجتماعی.. 57

2.5          مدل پژوهش…. 58

2.5.1            توسعه علم مدرن.. 58

فصل سوم رویکرد تاریخی اجتماعی به علم و تحولات علمی در ایران معاصر. 59

3.1          توصیف کلی فصل.. 60

3.2       نگرش تاریخی به سرنوشت علم در ایران.. 60

3.2.1            علم در ایران از آغاز دوره اسلامی تا قاجار 60

3.2.2            علم در ایران از قاجار تا عصر کنونی.. 62

3.2.2.1              تاسیس دارالفنون.. 63

3.3          رویکردهای نظری دلایل عدم توسعه علم مدرن در ایران.. 65

3.3.1            نظریات توسعه. 65

3.3.1.1              نظریه مدرنیزاسیون(نوسازی) 66

3.3.1.2              نظریه وابستگی.. 67

3.3.2            بررسی چالش های معرفتی اجتماعی توسعه علم مدرن در ایران.. 68

3.3.2.1              چالش ها، مسائل و محدودیت های اجتماعی روبرو شدن با علم مدرن در ایران  68

3.3.2.2              چالش ها، مسائل و محدودیت های معرفتی روبرو شدن با علم مدرن در ایران  77

این مطلب را هم بخوانید :

فصل چهارم. 84

جمع بندی و نتیجه گیری.. 84

4.1          توصیف کلی فصل.. 85

4.2          جمع بندی نظری مبانی معرفتی – اجتماعی علم مدرن.. 85

4.3          جمع بندی نظری چالش های معرفتی – اجتماعی علم مدرن در ایران.. 86

4.4       نتیجه گیری.. 88

5منابع  91

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فصل اول  کلیات پژوهش

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1.1       مقدمه

در مطالعه تاریخ زندگانی بشر، همواره تحولاتی به چشم می خورد که سرنوشت اجتماعات انسانی را دستخوش تغییراتی بنیادین نموده است. این تحولات گاه به صورت جریانی پیوسته و با آهنگی منظم و قابل انتظار پیش رفته و بارقه ای از امید را در ذهن دانشمندان، در درک قاعده مندی پدیده های اجتماعی و سیاسی و فرهنگی و.. روشن نموده است و گاه نیز بدون آمادگی قبلی جمعی و در میان بهت و حیرت محققان، تحولی اجتماعی چنان رقم خورده است که گویی مطالعات علمی و تلاش در جهت ساختارمند نمایی واقعیات، بر خلاف انتظار در جهات دیگری تداوم داشته است.

هرچند ظهور مدرنیته به عنوان بزرگترین دستاورد زندگی بشر، با توجه به روال تاریخی و معرفت شناسانه اروپای قرن 15و 16 میلادی اعم از فشارهای فکری ناشی از تسلط کلیسا به عنوان نهادی اجتماعی و سیاسی بر صحنه زندگی اجتماعی و نیز دوران رکود فکری به دلیل قداست امور روحانی و آمادگی همگانی برای رهایی از پیله تاریک انزوای عقلانیت و.. امری گریز ناپذیر به نظر می رسید، لیکن بدبینانه ترین نظریات اجتماعی و خوشبینانه ترین تئوری های شناختی هرگز پیامدهای مدرنیته را در جهان امروز، با چنین فراگیری و تعمق، پیش بینی نمی کردند.

جریان مدرنیسم، آغازگر عصر طلایی شکوفایی در تمامی عرصه های فکری و اجتماعی و صنعتی در غرب بوده و به دنبال چنین حرکتی ابعاد مختلفی از وجوه زندگانی بشر دستخوش تغییر و باز اندیشی شده است. تکنولوژی پا به دروازه های صنعت نهاده و با ایجاد تحولی بنیادین علی رغم تولیدات انبوه و مهم برای رفاه زندگی بشر و ایجاد فرصت های اشتغال و حرکت، نظام سرمایه داری را  با همه عوارض آن شالوده ای مستحکم بخشید. عرصه اقتصادی با وجود نظام های جدید، ارتباطات و اطلاعات، جان تازه ای گرفته و سامان یافت. صنایع نظامی نیز با پیشرفت بسیار، نوع جدیدی از اقتدار جهانی را رقم زد و وحشتی همگانی ایجاد نمود. پزشکی و بهداشت در شاخه های مختلف خود قدم های چشمگیری برداشت و به خدمت بشر همت گماشت.

اما زیر بنایی ترین تحول در عرصه تفکر در نگاهی عام و به طور اخص در جریان علمی اتفاق افتاد به طوری که با پیدایش چنین جریانی در دنیای غرب طی قرون گذشته و نفوذ و گسترش فراگیر آن در مرزهای جهانی، دریچه ای جدید برای شناخت دنیای پیرامون بروی تمامی کسانی که دغدغه کسب معرفت و علم آموزی داشتند نیز گشوده شد. با این تفاوت که بر خلاف گذشته که تنها بخش اندکی از افراد، در هر جامعه به دنبال فراگیری دانش بودند، تفکر جدید با ارائه روشی نو و موضوعاتی که تمامی ابعاد زندگی بشری را شامل می شد، و در پی آن فناوری و ابداعات عظیمی که رفاه و قدرت طلبی بیشتری را به همراه داشت، توجه عمومی بیشتری را به خود جلب نمود. و به این ترتیب نه تنها زمینه های معرفت شناختی و روش شناختی بلکه جنبه های اجتماعی گسترده تری نیز به علم بخشید، به طوری که با تشکیل نهاد ها و سازمان های گوناگون علمی و نیز مباحث مدیریتی و استراتژیک، سرنوشت جامعه جهانی دستخوش تغییراتی شگرف شد.

اما باید اذعان نمود که رشد علم به عنوان یکی از مهمترین شاخص های پیشرفت در هر جامعه، دیر زمانیست که دیگر تنها دغدغه پژوهشگران حوزه های فلسفی و اجتماعی نیست، بلکه ذهن سیاست گذاران عرصه توسعه را نیز به خود مشغول داشته است، چرا که علم و بالاخص علم نوین، که با دستاوردهای تکنولوژیکی همراه است، زیربنای معرفتی – اجتماعی توسعه به عنوان جریانی جهان شمول است که امروز تمامی شئون زندگی بشری را تحت شعاع قرار داده و کنشگران سیاسی و اقتصادی را در رقابتی جهانی ناگزیر به دنبال یافتن راه حلی برای استفاده از حدکثر ظرفیت های ممکن جوامع خود برای پیشرفت بیشتر نموده است.

در تکامل پروسه مدرنیته در جهان غرب، مضمونی عمومی و گسترده از فرایند توسعه به عنوان مهمترین دستاورد این جریان را می توان مشاهده و بررسی کرد. مطمئنا یکی از اساسی ترین پیش شرط های پیشرفت هر جامعه به کار گیری درست از منابعی است که به طور طبیعی در اختیار آن گذارده شده و این مهم جز در سایه شناخت درست و آگاهی از سرمایه های درونی میسر نخواهد بود. از آنجا که تمایل به آگاهی و شناخت و به دنبال آن کسب علم و معرفت، سرمایه ایست که نسبت به سایر منابع در دسترس انسان، در وجود تمامی افراد بشر کمابیش یکسان و پر سابقه است، لاجرم جامعه جهانی در پرتو این گرایش همگانی، به امید تجربه پیشرفت و توسعه ای متوازن و نسبتا همگام در ساختارها و زیر ساختارهای خود، با آگاهی از خدمات ارزشمند علم مدرن، از پیوستن به مسیر پر شتاب مدرنیته باز نخواهد ایستاد.

بنابرین پر واضح است که یکی از اساسی ترین موضوعات مورد مطالعه محققان مدرنیسم، خصیصه ای است که علم مدرن را از آگاهی ها و دانش پیشین خود این چنین متمایز نموده و ثمره ای گرانقدر چون توسعه در تمامی جوانب بشری را به بار آورده و پیشرفت جوامعی که چنین دانشی را بنیان اپیستمولوژی خود قرار دادند را شتابی دوچندان بخشیده است.

علم مدرن به منزله یکی از ارکان مدرنیسم در جهان غرب، در شکوفایی توانمندی انسان در بهره گیری از ظرفیت های طبیعی و به دنبال آن امنیت و رفاه در پی کسب اقتدار جهانی، نقشی غیر قابل انکار بر عهده داشته است.

اما صاحب نظران حوزه های علم و معرفت و نیز جامعه شناسان و تاریخ نگاران بر این امر اذعان دارند که جریان توسعه و در سطوح بنیادین آن، پیشرفت علمی، هرگز به سادگی میسر نگردیده است. این تکامل همواره با موانع معرفتی و اجتماعی مختلفی پیش روی خود مواجه بوده و گاه تاب مقابله نداشته و انزوا را برگزیده و در بسیاری از حالات نیز راه حلی درخور برای عبور از بحران یافته و مراحل ترقی را پشت سر نهاده است. شناسایی این چالش ها و راه های مقابله با آن مساله ای است که از دیرباز پیشگامان توسعه و محققان اجتماعی را به مطالعه و بررسی های علمی ناگزیر نموده است. چنانچه می دانیم جامعه شناسی علم نیز به عنوان یکی از حوزه های مطالعات اجتماعی، با مطرح کردن موضوع علم و بالاخص علم مدرن به عنوان پدیده ای اجتماعی، به مطالعات پیرامون این نهاد معرفتی بشر دیدگاهی تازه بخشید. ویژگی نگاه اجتماعی به معرفت،  در نظر به بعد اجتماعی آگاهی و تاثیرات متقابلی است که بین معرفت و نظام اجتماعی برقرار است. مطالعات جامعه شناسانه معرفت و علم، تحلیل چگونگی تاثیرگذاری این علم بر شئون بشری و نیز تاثیرپذیری جامعه انسانی از دانش و آگاهی را قابلیتی دوچندان بخشیده است. اکنون این شاخه از علم اجتماعی با بهره گیری از روش های پژوهش جامعه شناسانه و با موضوعیت علم به عنوان شاخه ای از معرفت، ابزاری است که در ارائه تحلیل های جامع و موثر در شناخت نهاد اجتماعی علم،  خود را عهده دار مسئولیتی خطیر نموده است.

تجربه مدرنیته در جنبه های مختلف آن که منجر به توسعه ای همگون در جوامع گردد، همواره مناقشاتی از جانب نحله های مختلف فکری و اجتماعی را برانگیخته است. علم مدرن نیز به عنوان یکی از پر دستاوردترین مظاهر مدرنیسم، نه تنها در فرایند توسعه خود مسیری هموار و بی دغدغه را پشت سر نگذاشته است بلکه پیوسته با عناصری اجتماعی و معرفتی و موانعی عینی و ذهنی در جوامع مختلف در چالش بوده است.

آنچه در این مجال تحت عنوان ” مطالعه جامعه شناختی چالش های معرفتی – اجتماعی فرایند توسعه علم مدرن در ایران معاصر ” به آن پرداخته می شود، کوششی است در جهت شناخت این چالش ها در جریان توسعه علم مدرن در ایران با نگرشی جامعه شناسانه، چنانچه اهمیت آن ذکر شد.

با بررسی اجمالی تاریخ تکامل علم و جریان توسعه علم مدرن در چهارچوب اجتماعی معرفت شناسی علمی می توان الگویی در جهت مراتب و سیر تحول علم ارائه نموده و با نگاهی تاریخی به جریانات معرفتی و اجتماعی جامعه ایران در مواجهه با علم جدید، شرایط ایران معاصر و جایگاه آن را در الگوی ذکر شده جانمایی کرد.

از آنجا که هر تحلیل شناخت شناسانه متضمن برگشت به سطحی ابتدایی تر و ادراک بی آلایش موضوع و آگاهی از تعصبات و ارزش هایی است که در معرفت به مساله بی تاثیر نیستند، نگاه تاریخی روش دورخیز برای بهتر پریدن و نیز اطلاع از محیط عمومی زمان پدیده مورد بررسی است(کستلر:1390). چنانچه تجربه اندیشمندان اجتماعی نیز بیانگر نمایان شدن زوایایی از پدیده هاست که تاثیر خود را در گذر زمان و تغییرات ناشی از آن نشان داده اند.

1.2      طرح مساله

به طور کلی مساله اصلی مورد نظر این پژوهش، نقطه اتصال سه جهت و جریان مطالعاتی مجزاست که در ایده بنیادین این نوشتار، پیوندی قابل ملاحظه و تعمق یافته اند، به اجمال می توان گفت که در گام اول، مبناهای روشنگرانه معرفتی و ایده های نوین اجتماعی در علم مدرن به عنوان یکی از برجسته ترین جنبه های مدرنیته، که در قالب جریان فراگیر مدرنیسم رشد و شکوفایی یافته است، مساله اساسی مورد بررسی است. در این نگارش، تاکید بر شناسایی ویژگی های متمایز علم مدرن از سایر جریان های معرفتی پیش از خود است که به زعم دانشمندان، دستاوردهای این نوع از منش علمی، زیر بنای توسعه در کشورهای جهان شده است و میزان و نوع ارتباط با این جنبه از مدرنیسم، سبب عقب افتادگی و یا پیشرفت جامعه تعبیر می شود. چه به نظر می رسد با ترسیم الگویی از مبناهای معرفتی و اجتماعی علم مدرن بتوان سیر تکاملی پیشرفت آن به عنوان گام دوم مورد نظر این پژوهش را، در جوامع مختلف بهتر کنکاش نمود. بررسی مبانی معرفتی شامل خاستگاه، روش، موضوع و اهداف علم نوین و در مبانی اجتماعی نیز استمداد از نگاه جامعه شناسانه در درک چگونگی مناسبات علم مدرن و جامعه میزبان و توسعه دهنده آن مد نظر قرار گرفته است. چرا که رویکردهای جامعه شناسی علم و معرفت علمی، چه در دوره کلاسیک نظریه پردازی اجتماعی علم (رویکرد عقلانی) و چه در دوره جدیدتر که همگی در نقد تئوری اولیه، ساختاربندی شده اند (رویکرد نسبی گرایی)، هریک به نوعی مناسبات علم و جامعه را بررسی کرده و رابطه جامعه و معرفت علمی را چه در مرحله شکل گیری علم و چه در زمان بسط و ترویج و دوران زوال آن و نیز چگونگی این روابط از سوی کنشگران علمی و اجتماع درونی ایشان و نیز گرایشات اجتماعی و تاثیراتشان بر این اندیشمندان، مورد بررسی قرار می دهند. هدف از ارائه چنین نظریاتی به نوعی یافتن چهارچوبی مناسب برای اقامه برهان رابطه بنیان های های معرفتی – اجتماعی علم مدرن و توسعه آن است. در گام دوم اما، نه تنها شناسایی مبناهای شناختی و نیز لوازم ساختاری در چگونگی دستیابی به فرایند توسعه علم نوین و پیشرفت آن در جهت رسیدن به توسعه همه جانبه در جوامع مد نظر قرار گرفته است بلکه نکته چالش برانگیز در ذهن محققان، در تاملات تاریخی تجربه علم مدرن برای تبیین چگونگی روند این فرایند در کشورهای توسعه نیافته و یا در حال توسعه است. مساله اصلی مورد نظر این پژوهش نیز وضعیت معرفتی و اجتماعی علم نوین و فرایند توسعه آن در دوران جدید تاریخ جامعه ایران است. مفهوم علم و دانش در دوره های مختلف در ایران روندی تاریخی را گذرانده و