ب-سوابق تحقیق.. 5

ج-اهداف تحقیق.. 8

د-سوالات تحقیق.. 9

ر-فرضیه ها 9

و-روش تحقیق.. 9

فصل دوم-ادبیات و پیشینه تحقیق.. 10

مبحث اول-تعریف جرم. 10

گفتار اول-تعریف جرم در لغت… 11

گفتار دوم-تعریف جرم در اصطلاح.. 11

مبحث دوم-تعریف مجازات… 13

گفتار اول-تعریف مجازات در لغت… 13

گفتار  دوم-تعریف مجازات در اصطلاح.. 13

مبحث سوم-مفهوم زندان. 16

گفتار اول-مفهوم حبس در حقوق ایران. 16

گفتار دوم-مفهوم حبس در فقه. 18

گفتار سوم-تعریف لغوی زندان. 20

گفتار چهارم-زندان از دیدگاه قرآن و روایات… 20

مبحث چهارم-مشروعیت زندان. 23

گفتار دوم-مشروعیت زندان از نظر سنت معصومین.. 26

گفتار سوم-مشروعیت زندان از نظر عقل.. 28

مبحث پنجم-تاریخچه زندان. 28

گفتار اول-تاریخچه زندان در دنیا 28

گفتار دوم- زندان در تاریخ اسلام. 32

مبحث ششم-اهداف و كاركرد های زندان. 39

فصل سوم-آثار زندان بر جامعه و مجرم. 42

مبحث اول- تاثیر زندان بر زندانی از دیدگاه آسیب شناسی.. 43

مبحث دوم-مجازات حبس در قانون آیین دادرسی کیفری جدید. 51

مبحث سوم-مجازات حبس در قانون مجازات اسلامی مصوب 1392.. 54

 

مبحث چهارم-پیامد های منفی و مثبت زندان. 58

گفتار اول-پیامدهای فردی منفی زندان. 60

گفتار دوم-پیامدهایی اجتماعی مثبت زندان. 62

مبحث پنجم-انواع آسیب های زندان بر فرد و جامعه. 65

گفتار اول- جسمی.. 65

گفتار دوم- روحی- فرد زندانی، خانواده و سایر بستگان. 65

گفتار سوم- بهداشتی.. 65

گفتار چهارم- اخلاقی.. 65

گفتار پنجم-اقتصادی- فرد، خانواده، جامعه و دولت… 66

گفتار ششم- تحصیلی.. 66

گفتار هفتم- از دست دادن کار و امنیت شغلی.. 66

گفتار هشتم- آموختن روش‌های بزهکاری به صورت حرفه‌ای.. 67

مبحث ششم-آثار زندان بر خانواده زندانی.. 68

مبحث هفتم-اهداف مجازات زندان. 69

گفتار اول-تحقق عدالت… 69

گفتار دوم- ارضای افکار عمومی.. 70

گفتار سوم- جلب رضایت مجنی علیه. 71

گفتار اول- تأمین تغذیه مطلوب… 72

گفتار دوم- ارائه فعالیتهای آموزشی و فرهنگی و تربیتی.. 73

گفتار سوم- ایجاد و توسعه اشتغال و حرفه‌آموزی.. 74

گفتار چهارم-ارائه اقدامات بهداشتی و درمانی.. 76

گفتار پنجم-ارائه خدمات مشاوره‌ای و مددكاری.. 77

گفتار ششم-ارائه خدمات رفاهی به زندانیان. 77

گفتار هفتم-رعایت و اجرای قوانین ، مقررات و آئین نامه سازمان : 78

مبحث نهم-تاثیر زندان بر کاهش جرایم. 79

فصل چهارم- نتیجه گیری و پیشنهاد ها 93

فهرست منابع.. 95

الف-منابع فارسی……………………………………95

این مطلب را هم بخوانید :

1کتب…………………………………….95

1-1-کتب فارسی ……………………………95

مقالات……………………………………96

3-پایان نامه ها………………………………………96

4-منابع اینترنتی…………………………..97

ب-منابع عربی……………………………..98

چکیده انگلیسی…………………………………………………………………………………104

 

چکیده

 

در تمام دوران زندان علاوه بر ناملایمات و مصائبی که زندانی در ندامتگاه با آن ها مواجه می شود در عین حال مسایل بی شمار خانوادگی و اقتصادی بر خانواده او تاًثیر می گذارد و بر مشکلات وی اضافه می شود و پی آمدهای ناگوار روحی او را دو چندان می سازد .دوری همسر و فرزندان از زندانی و تاًثیرات منفی آن بر ساختار خانواده در موارد بسیاری به طلاق و از هم گسیختن خانواده می انجامد .و بالاخره هنگامی که پرده پایانی فرا می رسد و زندانی آزاد می شود با مسائل انطباقی پس از آزادی روبرو خواهد شد.  به عبارت دیگر انتقال از زندان به خانه و جامعه نیز به سادگی روی نمی دهد و در بسیاری از موارد زندانی ، زندان و مصائب ناشی از آن را با خود به خانه ارمغان می برد و مدت ها طول می کشد تا از تاًثیر تبعات منفی زندان خود را خلاص کند ، تازه اگر بتواند و خانه و خانواده ای بر جا مانده باشد.

 

واژگان کلیدی:جرم،مجازات،زندان،مجرم،قانون.

 

فصل اول-كلیات تحقیق

 

مقدمه

شیوه مجازات به مرور زمان و درطول تاریخ تغییرات چشمگیری پیدا کرده است. در گذشته مجازات ها صورت های خشن تری در مقایسه با حال داشتند. امروزه مجازات حبس و سلب آزادی، جایگزین شیوه های پیشین شده و به همین دلیل در دوران معاصر بر اهمیت زندان ها و نقش آنها در مجازات و پیشگیری از جرم افزوده شده است.  اثر زندان به لحاظ ماهیتش نه تنها بازدارنده نیست بلکه امروزه به دلیل تنوع جمعیت زندان، اثرات برنامه های اصلاحی کم رنگ شده و خطر تکرار جرم افزایش یافته است.وجود مجازاتی در قالب حبس و زندانی کردن مجرم از دو طریق باعث پیشگیری از وقوع جرم می شود. نخست مجرم را از جامعه دور نگه می دارد واحتمال ارتکاب مجدد جرم را کاهش می دهد. دوم، زندان سبب می شود که پیش یا هنگام ارتکاب به جرم نسبت به آن حساب گری نمایند و از ترس عواقب از انجام آن عمل منصرف شوند.نوع زندانیان بر اساس ترکیب اجتماعی، سیاسی و اقتصادی به همراه مسائل نژادی و جنسی ، مشکلات متعددی را ایجاد می کند.  کسانی که مرتکب جرم می شوند در اکثر موارد فرصت های بسیاری را از حیث کار، تحصیل و موقعیت های اجتماعی از دست می دهند و تاثیر بسیار نامطلوبی در زندگی آینده آنان خواهد گذاشت و همچنین هزینه و وقتی که جامعه صرف آن می کنداهمیت زیادی داشته و باری بر دوش جامعه محسوب محسوب می گردد.تحقیقات، آمار و اطلاعات نشان می دهد که بین مقدار نتایج منفی مجازات و میزان جرم رابطه خطی برقرار نیست و اکثریت افرادی که یک بار زندانی می شوند مجددا دچار بزهکاری می شوند و به زندان باز می گردند و در موارد خاصی افزایش مجازات از تکرار جرم کاسته است یا ثابت نگه داشته می شود و چنانچه مجازات افزایش بیشتری یابد، چه بسا جرم هم افزایش پیدا کند. ویزه معتقد است که هر چه مجازات ها بیشتر و نیز احتمال کشف و کنترل رفتار انحرافی بالاتر باشد،احتمال کار انحرافی کاهش می یابد. او معتقد است که مجازات های مالی و اقتصادی موثرتر از زندان هستند، زیرا مجازات زندان نه تنها چندان مناسب نیست، بلکه در موارد زیادی نیز تاثیر معکوس دارد. ساترلند می گوید: یکی از ضعف های بزرگ روش های قضایی عصر حاضر، تکیه مداوم بر تهدید به مجازات کردن برای جلب نظر مردم به منظور احترام به قانون است، در حالی که هیچ گاه با تهدید و ارعاب احترام به قانون میسر نشده و کسی با میل و اراده به آنچه به زور بر او تحمیل شده سر تعظیم فرود نیاورده است.دورکیم جامعه شناس فرانسوی نیز معتقد است مجازات نقش مفیدی ندارد و تنها در موارد معدودی ممکن است به طور مستقیم در تنبیه مقصر یا ارعاب دیگران موثر واقع شود. در یک دیدگاه کلی می توان اذعان نمود که زندان تاثیرات عینی شامل زمینه خانوادگی ، اشتغال ، بیکاری، آموزش و یادگیری فنون ارتکاب جرم و… می باشند. تاثیرات ذهنی منفی نیز شامل تصور زندانی از مدیریت زندان، توجیه گرایی برای جرم انجام شده، دیدگاه او نسبت به دستگاه قضایی، دیدگاه او نسبت به قانون و… می شود.توضیح این که از هم گسیختگی های خانوادگی به صورت: طلاق ، بی سرپرستی ، دوری از خانواده ، فقدان همانند سازی لازم با خانواده ، عدم پذیرش و طرد شدن از خانواده و … در خانواده های زندانیان جلوه گر می گردد. علاوه بر موارد یاد شده ورود به زندان منجر به تغییر در منابع و هزینه ها می شود.زندانیان با از دست دادن شغل خود، باعث پایین آمدن سطح زندگی خویش می شوند و احتمال به دست آوردن شغل مناسب بعد از آزادی از زندان کاهش می یابد. در نتیجه سبب از دست دادن ابزار مشروع کسب می شود.آموزش و یادگیری فنون ارتکاب جرم و نیز یادگیری گرایش به جرم و افزایش کیفیت و کمیت جرم از سوی مجرم از جمله دیگر اثرات منفی زندان است . در این رابطه ((آرنولد)) و ((هاگان)) به ضرب المثلی اشاره می کنند که می گوید:((زندان آموزشگاه تبهکاری است.تقریبا مشابه به همین نتیجه را ((کاپلان)) و ((جانسون)) به دست آورده اند. آنها نشان داده اند که مجازات های قبلی روی انحراف بعدی تاثیر دارد.

 

الف-بیان مساله

قوه قضائیه قوه ای مستقل است که پشتیبان حقوق فردی و اجتماعی و مسوول تحقق بخشیدن به عدالت, موظف به کشف جرم, تعقیب, مجازات و تعزیر مجرمان و اجرای حدود و مقررات مدون جزایی اسلامی است. همچنین باید اقدام مناسب برای پیشگیری از وقوع جرم و اصلاح مجرمان را انجام دهد.یکی از وظایف قوه قضائیه مجازات مجرمان است و در حال حاضر زندان مهم ترین مجازات جرایم متفاوت به شمار می رود.بنابراین درک تاثیر زندان بر زندانی و کارکرد آن به عنوان یک مجازات در دستیابی نهاد مورد نظر به اهداف خود بسیار مهم به نظر می رسد.یکی از قدیمی ترین گونه های مجازات که قدمت آن به درازای تاریخ بزهکاری و قانون شکنی انسان ها می رسد، زندان است.براساس تحقیقات انجام شده ۸۵ درصد از بزهکاران، سابقه حداقل یکبار دستگیری را در بایگانی عمر خویش دارند و حدود ۹۰ درصد باندهای قانون شکنی مثل توزیع مواد مخدر، سرقت مسلحانه، کلاهبرداری و عملیات تقلب آمیز باندهای جعل در زندان، هسته اولیه تشکل خود را شکل داده اند.با زندانی شدن یک فرد نه تنها آثار سوء حادث می شود بلکه افراد و گروه های مختلفی از این امر متاثر می شوند. اولین فردی که زندان بر او اثر منفی داشته، خود زندانی است و در مراحل بعدی خانواده و جامعه از این امر متاثر می گردند.امروزه اثر زندان به سلب آزادی  خلاصه نمی شود، بلکه به علت تراکم جمعیت زندان ها، بلاتکلیف ماندن آنها در بازداشتگاه ها و زندان ها به مدت زیاد،می تواند منشاء بسیاری از انحرافات در میان زندانیان باشد. شاید زندان آخرین راه برای دستگاه های اجرایی باشد ولی برای فرد زندانی می تواند ابتدای راه باشد برای یک شروع تازه ،افراد با ورود به زندان این زمینه را پیدا می کنند تا دوستانی را بیابند که همانند آنها هستند و به این طریق آنها همدردان خود را پیدا کرده و رابطه های عمیق دوستانه می تواند از داخل زندان آغاز شود.

در این مقاله به نوعی سعی شده است عوامل اجتماعی که با عث اینگونه رابطه های عمیق می شود و گاهی فردی کم سابقه بعد از خروج از زندان به یک فرد حرفه ای و نیمه حرفه ای تبدیل می شود را بررسی کند.بنابراین درک تاثیر زندانی بر زندانی و کارکرد آن به عنوان یک مجازات در دستیابی نهاد مورد نظر به اهداف خود بسیار مهم به نظر می رسد.مفهوم جرم و مجازات همواره مترادف یکدیگر هستند، به گونه ای که تعریف جرم بدون مجازات مربوط به آن و به عکس، عملی نمی باشد.

ب-سوابق تحقیق

در ارتباط با موضوعات مشابه رساله چندین مقاله و فارسی و  مقاله وکتاب عربی وجود دارد، که هر کدام به جهاتی به موضوع مورد نظر اشاره کرده اند. به این صورت که در مقالات فارسی با  موضوع تاثیر زندان بر کاهش جرایم, بیشتر به بیان کلیات مذکور در این رابطه پرداخته شده  و  منابع خارجی نیز موضوع را به نحو جامع بررسی ننموده و از دید ما فضای بحث و بررسی بیشتری وجود دارد.در زیر به برخی از این منابع اشاره می نماییم.

 

-1 زندان و تبعید در اسلام ، شیخ نجم الدین الطبسی ترجمه مصطفی شفیعی و سید محمد رضا حسینی ، انتشارات صفحه نگار   بهار 1385 :

در این رساله آمده است:

در عصر حاضر نظامهای قضایی و کیفری باید کاملتر و امروزی شود تا محکومیت ها و اعمال آنها به گونه ای باشد که اعتماد زندانی به او باز گردد و برای ایفای نقشی سازنده و مفید در جامعه آماده شود زندان باید آخرین چاره باشد آنهم برای کسانی که تهدید آشکاری برای اجتماع هستند.

اکنون در بسیاری از نظامهای جزایی جانشین های گوناگون برای محکومیت به حبس در نظر گرفته شده است. از جمله بازداشت در منزل , آزادی محدود, آزادی با مجوز و دیگر شکلهای بازداشت ناپیوسته, مجازات تعلیقی که دامنه آن از حبس تعلیقی تا عفو مشروط و طیف گسترده ای از اقدامهای تعلیقی, آزادی تعلیقی و مشروط را در بر می گیرد.

جانشین هایی برای محکومیت های توفیقی که هم به سود خلافکار است و هم به سود جامعه،اجرای طرح خدمت به جامعه به جای رفتن به زندان،استفاده از مچ بندهای الکترونیکی به عنوان زنجیرهای نامرئی نشان می دهد که انسان در قرن حاضر در کیفر شناسی علمی خود به دنبال راههایی می گردد که در آن اثری از زندان نباشد و به جای زندانی کردن مجرم از شیوه های جایگزین دیگری استفاده نمایند.

 

-2       مجموعه مقالات همایش بین المللی کاهش استفاده از مجازات زندان ، دبیرخانه کاهش استفاده از مجازات زندان ،انتشارات راه تربیت سال 86 :

در این رساله آمده است:

 

تاوقتی زندان ها هتل حبس و خانه امید نامیده شوند و خوردن و خوابیدن تنها کار آنها باشد هیچ امیدی به اصلاح مجرمان نباید داشت، در حالی که اگر زندانیان به کار و اشتغال وادار شوند و ضمن کسب درآمد از حرفه و سابقه فنی خود بهره جویند (کارهایی مثل کشاورزی، راه و ساختمان و امثال اینها) هم این همه نیروی راکد درجا نمی زنند، هم کمکی به خانواده های اغلب محروم و گرفتار آنها می شود.

 

3-حبس انسان مدار ، مرکز بین المللی اصلاح قوانین و سیاست جنایی ، ترجمه حسن طغرانکار ، انتشارات راه تربیت :

در این کتاب آمده است:

مفهوم جرم و مجازات همواره مترداف یکدیگر هستند, به گونه ای که تعریف جرم بدون مجازات مربوط به آن و به عکس عملی نمی باشد. شیوه مجازات به مرور زمان و در طول تاریخ تغییرات چشمگیری پیدا کرده است. در گذشته مجازات ها صورتهای خشن تری در مقایسه با حال داشتند. امروزه مجازات حبس و سلب آزادی, جایگزین شیوه های پیشین شده و به همین دلیل در دوران معاصر بر اهمیت زندان ها و نقش آنها در مجازات و پیشگیری از جرم افزوده شده است.
وجود مجازاتی در قالب حبس و زندانی کردن مجرم از 2 طریق باعث پیشگیری از وقوع جرم می شود. نخست مجرم را از جامعه دور نگه می دارد و احتمال ارتکاب مجدد جرم را کاهش می دهد.

دوم, زندان سبب می شود که افراد پیش یا هنگام ارتکاب جرم نسبت به عواقب آن حسابگری نمایند و از ترس عواقب از انجام آن عمل منصرف شوند.

 

-4  مقدمه ای بر جامعه شناسی زندان ، تالیف علی شمس ، انتشارات راه تربیت ، چاپ چهارم سال 1387 :

در این کتاب آمده است: