1-3) پرسش­های پژوهش ………………………………………………………………………………………………4

1-4) فرضیه …………………………………………………………………………………………….4

1-5) اهداف تحقیق …………………………………………………………………………….5

1-6) روش پژوهش ……………………………………………………………………………….

فصل2) مبانی نظری پژوهش

2-1) زمینه­های ظهور و شکل­گیری حکومت قاجار ……………………………………..6

2-2) پادشاهان دوره قاجار …………………………………………………………………………..10

2-3) دوره نخستین قاجار و ارتباط آن با سنتهای پیشین …………………………..12

2-4) هنر ایران در دوران قاجار ……………………………………………………………………………..14

2-4-1) دوره زند،پیشینه سبک هنری قاجار در سده هیجدهم ……………………………………………………….15

2-4-2) نخستین مقطع سبک هنری قاجار،سلطنت فتحعلی شاه ……………………………………………………17

2-4-3) دومین مقطع سبک هنری قاجار،سلطنت محمدشاه و ناصرالدین شاه ……………………………….18

2-5) زمینه­های فرهنگی هنر قاجار ………………………………………………………..19

2-6) نقاشی دوره قاجار ………………………………………………………………22

2-7) مکتب قاجار ……………………………………………………………………….33

2-8) ویژگی­های نقوش تزیینی هنر و معماری دوره قاجار …………………………………………………………….37

2-9) مضامین رایج در نقاشی دوره قاجار ………………………………………………………………………………..42

2-10) تجزیه و تحلیل آثار نقاشی در دوره قاجار …………………………………………………………………………….46

2-11) دیوارنگاری در دوره قاجار …………………………………………………………………………………………………47

2-12) موقعیت طبیعی شیراز …………………………………………………………………………..48

2-13) تاریخچه مختصر شیراز ……………………………………………………………………53

2-14) محلات شیراز در عهد قاجار …………………………………………………….54

فصل سوم) یافته­های پژوهش

3-1) خانه عطروش …………………………………………………………………………………………56

3-2) نماهای مختلف خانه عطروش ……………………………………………………………..57

3-3) موقعیت مکانی ……………………………………………………………………………………58

3-4) ساختمان اصلی شمالی خانه عطروش ……………………………………………………59

3-5) بررسی آثار هنری قسمتهای مختلف بنا (کاشیکاری حیاط) ………………………………………………….61

 

3-6) حوض­خانه ……………………………………………………………………………………………97

3-7) ساختمان شمالی ………………………………………………………………………………..129

3-8) بررسی تحلیلی داده های پژوهش ……………………………………………134

فصل چهارم) نتیجه­پژوهش

نتیجه­گیری ……………………………………………………………………………………135

فهرست منابع

منابع ………………………………………………………………………….139

مقدمه

شهر شیراز یکی از کانون­های اصلی هنر نقاشی ایران در دوران زند و قاجار بود که با مطالعه آثار باقی­مانده از آن دوران می­توان به شکل کامل­تری از شناخت نقاشی ایرانی در آن دوران رسید. در میان آثار نقاشی باقی­مانده از این دوران می­توان به خانه­های تاریخی متعددی اشاره کرد که هر یک به فراخور خود ویژگی­های سبک­شناختی و زیبایی­شناختی نقاشی دوران زند و قاجار را بازتاب می­دهند. یکی از این خانه­ها، معروف به خانه عطروش است.

خانه قدیمی آقای حاج محمود عطروش معروف به منزل حاج میرزا محمدعلی فیروز­آبادی از جالب­ترین و زیباترین خانه­های قدیمی دوره قاجاریه از نظر کاشیکاری و نقاشی محسوب می­گردد. محل آن در بازار حاجی انتهای کوچه زنجیرخانه قرار­دارد که نمونه­های نفیسی از کاشیکاری مربوط به دوره قاجاریه در خانه عطروش نصب گردیده و از بهترین نمونه کاشیکاری هفت رنگ دوره قاجاریه محسوب می­گردد.خانه عطروش از نظر شکل و فرم کاشیکاری جالب و منحصر به فرد محسوب می­شود، منزل مذکور از نظر نقاشی و رنگ و روغن بر روی چوب، گچ، تابلوهای کاشیکاری، آجرکاری باید از نمونه­های جالب هنری دوره قاجاریه محسوب داشت. ساختمان شمالی شامل یک تالار اصلی در وسط و دو­گوشواره در طرفین آن در طبقه فوقانی و یک حوض­خانه و دو­گوشواره در­طرفین آن در طبقه زیر می­گردد که آنها را مورد بررسی قرار خواهیم داد.

در این پایان­نامه به کلیات پژوهش،مطالبی درباره دوره قاجار،شیراز در زمان قاجار، بررسی آثار هنری قسمتهای مختلف بنا شامل کاشیکاری دیوارهای حیاط و تابلوهای نقاشی و در انتها به نتیجه پژوهش و اینکه تصاویر خانه مذکور با چه مضامینی کار شده است و اینکه گونه­های مختلف انسانی،حیوانی و گیاهی در چه جایگاهی قرار­دارند پرداخته می­شود.

1-1) بیان مسئله

در دوره قاجار ایران شدیداً تحت تاثیر پیشرفت­های صنعتی و دیگر جاذبه­های اروپایی قرار­گرفت و از ورود افکار و محصولات آنها استقبال شد.این روند بر هنر ایران کم­کم تأثیر گذاشت، اما بعضی از سنتهای پایدار بویژه در نقاشی به­جا ماند. مکتب نقاشی قاجار از دوره زند شروع شد و تا دوره قاجار و کمی پس از آن امتداد یافت.

این مطلب را هم بخوانید :

 این شیوه به عنوان سبکی منسجم و مکتبی متشکل در نقاشی ایران از­جایگاه ویژه­ای برخوردار است که همه ویژگی­های موضوعی و کاربردی یک مکتب نقاشی را دارد. این شیوه بیشتر از تلفیق ویژگی­های هنر نقاشی سنتی ایرانی با عناصر و شیوه­های نقاشی اروپایی شکل گرفت. هر­چند آثاری نزدیک به این شیوه از دوره صفوی در ایران تا­حدی مرسوم بود و فرنگی­سازی نامیده می­شد، اما ابتدا در دوره زند و در ادامه آن در دوره قاجار شکل مشخص خود را یافت.

خانه آقای حاج محمود عطروش معروف به منزل محمد­علی فیروزآبادی از زیباترین خانه­های قدیمی دوره قاجاریه در شهر شیراز می­باشد.در ورودی آن در دالان قرار­دارد و به مغرب باز می­شود.این خانه قدیمی شامل یک رشته ساختمان در سمت شمال و یک رشته ساختمان در سمت مغرب می­باشد. دیوار جنوبی و شرقی و نمای ساختمان شمالی کاشیکاری است و تابلوهای نفیس کاشیکاری مربوط به دوره قاجاریه در دیوار جنوبی و شرقی و حوض­خانه آن نصب گردیده که از بهترین نمونه کاشیکاری هفت رنگ دوره قاجاریه محسوب می­گردد.

ساختمان شمالی دو­طبقه است و در­گوشه شمال شرقی آن ده پله سنگی یکپارچه نصب شده که حیاط را به ساختمان مربوط می­سازد،در­گوشه شمال غربی نیز راهرویی تعبیه شده که به وسیله پلکان به کفشکن غربی ساختمان مربوط می­شود.در زیر ساختمان شمالی حوض­خانه­ای تعبیه و در­طرفین حوض­خانه دو­گوشواره دیده می­شود. حوض­خانه کاشیکاری است و کاشیکاری آن نوع مخصوصی است که به کاشی خاتم­سازی معروف است.ازاره گوشه­های طرفین حوض­خانه نیز کاشیکاری زیبای خاصی را دارد،ازاره سنگی بنا در سمت شمال و مغرب با ارتفاع 5/2 متر از قطعات سنگ یکپارچه تهیه و نصب گردیده است.

خانه عطروش از­نظر شکل و فرم کاشیکاری جالب و منحصر به فردی محسوب می­شود، منزل مذکور از نظر نقاشی و رنگ و روغن بر روی چوب، گچ، تابلوهای کاشیکاری، آجرکاری باید از نمونه­های جالب هنری دوره قاجاریه محسوب داشت. ساختمان شمالی شامل یک تالار اصلی در وسط و دو­گوشواره در طرفین آن در طبقه فوقانی و یک حوض­خانه و دو­گوشواره در طرفین آن در طبقه زیر می­گردد که آنها را مورد بررسی قرار خواهیم داد.

در این پایان­نامه با توجه به مبانی زیبایی شناختی هنر قاجار به بررسی آثار هنری قسمتهای مختلف بنا شامل کاشیکاری دیوارهای حیاط و تابلوهای نقاشی پرداخته می­شود.

موضوعات: بدون موضوع  لینک ثابت


فرم در حال بارگذاری ...