1-5 سوال های تحقیق. 8

1-6 تعریف مفهومی واژگان کلیدی تحقیق. 9

1-7 تعریف عملیاتی متغیرهای تحقیق. 10

1-8 روش شناسی تحقیق. 12

1-9 قلمرو تحقیق. 14

1-10 جامعه آماری.. 14

فصل دوم: مروری بر ادبیات تحقیق.. 16

2-1 مقدمه. 17

2-2 شرکت هلدینگ.. 18

2-2-1 تعریف شرکت هلدینگ.. 19

2-2-2 انواع شرکتهای هلدینگ.. 20

2-2-3 ماهیت شرکت های هلدینگ.. 21

2-2-4 مزایا و معایب شرکت های هلدینگ.. 23

2-2-5 معیارهای ارزیابی عملکرد در شرکت های هلدینگ.. 24

2-2-6 ارزش آفرینی در شرکت های هلدینگ.. 25

2-3 تامین مالی. 26

2-3-1 تامین مالی از طریق بدهی. 27

2-3-1-1 انواع بدهی. 27

2-3-1-2 مزایا و معایب تامین مالی از طریق بدهی. 28

2-3-1-3 منابع تأمین مالی از طریق بدهی. 29

2-3-2 تامین مالی از طریق سهام. 37

2-3-2-1 مزایا و معایب تامین مالی از طریق سهام. 37

2-3-2-2 منابع سرمایه سهام. 38

2-3-3 تئوری سلسله مراتبی روش های تامین مالی. 38

2-3-4 عوامل تعیین کننده ساختار تامین مالی. 39

2-3-5 دلایل ترجیح شرکت ها به تامین مالی داخلی. 40

 

2-4 بازار سرمایه داخلی. 41

2-5 مدلهای تصمیم گیری چند شاخصه. 46

2-6 مدل فرآیند تحلیل شبکهای(ANP) 49

2-7 دیمتل. 52

2-8 تصمیم گیری چندهدفه. 54

2-8-1 شکل ریاضی مدل های چندهدفه. 54

2-8-2 معرفی مفاهیم اولیه. 55

2-8-3 روش های حل مسائل چندهدفه. 56

2-8-3-1 برنامه ریزی آرمانی. 57

2-8-3-2 ساختار برنامه ریزی آرمانی. 58

2-9 پیشینه تحقیق. 59

3-1 مقدمه. 65

فصل سوم: روش تحقیق.. 64

3-2 مراحل اجرای تحقیق. 67

3-3 روش تحقیق. 67

3-4 جامعه آماری.. 68

3-5 قلمرو تحقیق. 70

3-6 شیوه ها و ابزار گردآوری داده. 71

3-7 روش تجزیه و تحلیل داده ها 71

3-8 بکارگیری روش دیمتل برای تعیین روابط بین معیارها 72

3-9 بکارگیری روش ANP برای اولویت بندی معیارها و روش ها 74

3-10 تعریف مساله و صورت بندی ریاضی مدل(برنامه ریزی آرمانی) 77

3-11جمع بندی.. 84

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ها 85

4-1 مقدمه. 86

4-2 بکارگیری تکنیک دیمتل برای تعیین روابط درونی بین معیارها 86

این مطلب را هم بخوانید :

4-3 بکارگیری روش ANP برای اولویت بندی معیارها و روش های تامین مالی. 90

4-3-1 ساختار مسئله به تصویر فرایند تحلیل شبکهای.. 91

4-3-2  ابرماتریس ناموزون (وزندهی نشده) 91

4-3-3 ابرماتریس موزون یا وزندهیشده 92

4-3-4 ابرماتریس حدی یا محدود 93

4-4 حل مدل طراحی شده برنامه ریزی آرمانی. 97

4-5 اعتبارسنجی مدل. 109

4-6 جمع بندی.. 110

فصل پنجم: خلاصه، نتیجه گیری و پیشنهادات.. 112

5-1 خلاصه تحقیق. 113

5-2 پیشنهادات.. 114

5-3 محدودیت های تحقیق. 115

فهرست منابع و مآخذ. 116

ضمائم. 121

فهرست جداول

جدول2-1: ماهیت شرکت های هلدینگ.. 21

جدول2-2: طیف ساعتی. 47

جدول3-1:تشریح وضعیت هلدینگ های تابعه. 69

جدول3-2 : معیارهای موثر بر انتخاب روش تامین مالی. 72

جدول3-3: ویژگی های مدل برنامه ریزی آرمانی. 78

جدول 4-1: ماتریس ارتباط مستقیم. 87

جدول4-2: ماتریس نرمال شده ارتباط مستقیم. 87

جدول4-3: ماتریس ارتباط کامل. 88

جدول4-4: مختصات عوامل. 89

جدول4-5: ماتریس روابط بین معیارها 90

جدول4-6: نتایج حاصل از رتبه بندی گزینه ها و معیارها 94

جدول4-7: رتبه بندی.. 95

جدول4-8: توضیحات مربوط به ستون های مربوطه. 96

جدول4-9: پارامترهای مورد نیاز مدل. 97

جدول4-10: جواب متغیرهای مدل پیشنهادی (میلیون ریال) 105

جدول4-11: مقایسه هزینه تامین مالی واحدهای تابعه در حالت واقعی و حالت پیشنهادی.. 109

فهرست شکل ها

شکل2-1: مدل ذینفعان. 26

شکل3-1: مراحل اجرای تحقیق. 67

شکل4-1: نمودار گرافیکی عوامل. 89

شکل4-2: ساختار مساله به تصویر ANP. 91

شکل4-3: ابرماتریس ناموزون. 92

شکل4-4: ابرماتریس موزون. 92

شکل4-5: ابرماتریس حدی.. 93

شکل4-6: اولویت بندی نهایی. 94

شکل4-7: اولویت بندی گزینه ها 96

 

 

 

 

فصل اول: کلیات تحقیق

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1-1 مقدمه

    بسیاری از مسائل مالی دارای ماهیتی چند معیاره و چند هدفه بوده که بعضا این معیارها و اهداف با یکدیگر در تضاد می باشند. برنامه ریزی تامین مالی یکی از همین مسائلی است که معیارها و اهداف متعددی در تصمیم گیری های مربوط به آن دخیل بوده و همین امر، استفاده از روش های چند معیاره و چندهدفه را برای اخذ تصمیم بهینه در تامین مالی ضروری ساخته است. تنوع روش های تامین مالی و پیچیدگی تصمیم های مزبور در چند دهه اخیر افزایش چشم گیری داشته است. این رشد گسترده، نیاز فزاینده ای به مدلهای فراگیر و یکپارچه ایجاد نموده که برای پاسخگویی به این نیاز، مدل سازی مالی از پیوند رویکرد مالی و برنامه ریزی ریاضی به وجود آمده است. این مدلها از پیشرفت های برنامه ریزی ریاضی و مباحث مالی به موازات هم استفاده می نمایند (آذر و معماریانی، 1376).

ماهیت چندهدفه مساله تصمیم گیری تامین مالی و نیز فقدان مدلی مناسب و جامع در این زمینه، ضرورت ایجاد یک سیستم پشتیبان تصمیم را برای تصمیم گیران حوزه مالی دو چندان می کند. مدیران شرکت های هلدینگ نیز با این مساله روبرو بوده و با توجه به مشکلاتی که در زمینه تامین مالی دارند، در جستجوی مدلی هستند که بتواند آنها را در تامین مالی هرچه بهتر یاری رساند.

بنابراین از یک طرف با توجه به اهمیتی که شرکت های هلدینگ در اقتصادهای نوپا داشته و نیز اهمیت اجرای بازار سرمایه داخلی صحیح و تامین مالی مناسب در شرکت های هلدینگ به منظور دستیابی به اهداف شرکت و از طرفی دیگر با توجه به اینکه تحقیقات زیادی در این زمینه در کشور ما صورت نپذیرفته و نیز مدیران شرکت های هلدینگ برای موفقیت نیاز به مدلی جهت تامین مالی مناسب دارند، لذا ضرورت دیده شد تا مدلی طراحی گردد که ضمن معرفی بازار سرمایه داخلی، به مدیران شرکت های هلدینگ در تامین مالی هرچه بهینه تر شرکت کمک کند.

بر اساس توضیحات و نکات فوق چگونه می توان با توجه به شرایط محیطی حاکم بر شرکت های هلدینگ و ویژگی های خاص مربوط به آنها و نیز ترجیحات مدیران ارشد،‌ ساز و کاری مناسب به منظور تامین مالی مناسب برای واحدهای تابعه این شرکت ها طراحی نمود؟

1-2 بیان مساله تحقیق

شرکت های هلدینگ از ساختارهای سازمانی متعارف در بسیاری از کشورها بوده و نقشی بسیار اساسی در اقتصاد هر کشور ایفا می کنند. در دنیای کنونی مدیران شرکت های هلدینگ با محیطی پویا و دائما در حال تغییر رو به رو هستند. به عقیده وینسو (1982)، آنها با مسائلی همچون ساختارهای مالیاتی گوناگون، ریسک نرخ ارز، ریسک نوسان نرخ بهره، بازار سرمایه ناکارا و مسائلی از این قبیل مواجه هستند. یکی از دغدغه های اصلی مدیران شرکت های هلدینگ و واحدهای تابعه، بحث تامین مالی مناسب است. بنابراین، چنین مدیرانی نه تنها باید نگران تعیین ساختار سرمایه بهینه باشند بلکه باید به منابع وجوه هم توجه فراوانی داشته باشند. بنابراین توجه به شرکت های هلدینگ و تامین مالی در این شرکت ها از اهمیت خاصی برخوردار است.

به عقیده باردلت و دیگران(2011)، مهمترین تصمیماتی که توسط مدیران شرکت های هلدینگ اخذ می شود، تصمیمات مربوط به تامین مالی و چگونگی تخصیص منابع بدست آمده بین واحدهای تابعه است. یکی از مزایایی که شرکت های هلدینگ نسبت به شرکت های تک بخشی دارند این است که این شرکت ها از امکان تامین مالی داخلی یا استفاده از مکانیزم بازار سرمایه داخلی برخوردارند. در شرکت های هلدینگ مدیران توانایی انتقال وجوه بین واحدهای تابعه به منظور سرمایه گذاری در بهترین فرصت ها و بنابراین ایجاد بازار سرمایه داخلی را دارند. در این رابطه مدیران عالی به عنوان یک سرمایه گذار به ارزیابی فرصت های کسب و کار در شرکت می پردازند. اما گاهی اوقات ممکن است سوگیری های خاصی در تخصیص سرمایه به واحدهای تابعه ایجاد گرد. بنابراین نیاز است مدلی طراحی گردد تا مدیران را در تامین مالی و تخصیص هرچه بهینه تر منابع یاری رساند و از ناعدالتی ها در تخصیص وجوه جلوگیری کند.

لنگ و استالز(1994) در مطالعه ای نشان دادند شرکت های هلدینگی که از مکانیزم بازار سرمایه داخلی استفاده کردند نسبت به شرکت های هلدینگی که واحدهای تابعه آن به صورت مستقل عمل می نمودند، وضعیت بهتری از لحاظ عملکرد مالی دارند( شین و استالز ،1998). با بررسی صورت های مالی واحدهای تابعه شرکت های هلدینگ پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران نظیر شرکت هلدینگ غدیر، ملاحظه شد مراودات مالی بین این واحدها بسیار ناچیز است و تامین مالی داخلی در این شرکت ها صورت نمی پذیرد. از این رو می توان گفت شرکت های هلدینگ ایرانی از مکانیزم بازار سرمایه داخلی استفاده نمی کنند. گرچه ممکن است شرکت های هلدینگ ایرانی وضعیت خوبی داشته باشند، اما برای رسیدن به وضعیتی بهتر و نیز حداکثرسازی ارزش شرکت هلدینگ، نیاز است مدلی طراحی گردد تا ضمن بکارگیری مفروضات بازار سرمایه داخلی، مدیران را در تامین مالی هر چه بهتر یاری رساند.

از طرفی دیگر بسیاری از مسائل مالی دارای ماهیتی چند معیاره و چند هدفه بوده که بعضا این معیارها و اهداف با یکدیگر در تضاد می باشند. برنامه ریزی تامین مالی یکی از همین مسائلی است که معیارها و اهداف متعددی در تصمیم گیری های مربوط به آن دخیل بوده و همین امر، استفاده از روش های چند معیاره و چندهدفه را برای اخذ تصمیم بهینه در تامین مالی ضروری ساخته است. تنوع روشهای تامین مالی و پیچیدگی تصمیم های مزبور در چند دهه اخیر افزایش چشم گیری داشته است. این رشد گسترده، نیاز فزاینده ای به مدلهای فراگیر و یکپارچه ایجاد نمود که برای پاسخگویی به این نیاز، مدل سازی مالی از پیوند رویکرد مالی و برنامه ریزی ریاضی به وجود آمده است. این مدلها از پیشرفت های برنامه ریزی ریاضی و مباحث مالی به موازات هم استفاده می نمایند. (آذر، 1376). بنابراین ضروری است تا یک مدل ریاضی برای تامین مالی شرکت های هلدینگ طراحی گردد تا همه اهداف یا آرمانهای مورد نظر مدیران را در نظر بگیرد.

بنابراین به دنبال طراحی مدلی هستیم که مدیران شرکت های هلدینگ و واحدهای تابعه را در اجرای هرچه صحیح تر بازار سرمایه داخلی کمک کرده و آنان را در برنامه ریزی تامین مالی با توجه به اهداف متعدد و متضاد یاری رساند. لذا سوالی که در این تحقیق با آن روبرو هستیم، این است که چگونه می توان یک مکانیزم پشتیبان تصمیم طراحی کرد تا شرکت های هلدینگ را در برنامه ریزی تامین مالی با توجه به رویکرد بازار سرمایه داخلی یاری رساند.

1-3 اهمیت و ضرورت تحقیق

از لحاظ نظری فواید و اهمیت این تحقیق به شرح ذیل است:

مطالعه شرکت های هلدینگ بنا به دلایل زیر از اهمیت برخوردار است:

• شرکت های هلدینگ یکی از اشکال سازمانی متعارف در بسیاری از کشورها هستند.
• چنین شرکت هایی از بازیگران اصلی اقتصادهای نوپا به شمار می آیند.
• این شرکت ها می توانند کمبود منابع مالی، انسانی و مواد را جبران کرده و از این حیث به مزایای رقابتی دست یابند که شرکت های تک واحدی هرگز نمی توانند به آن دست پیدا کنند.

تشکیل شرکت های هلدینگ مزایای بسیاری دارد. برخی از این مزایا عبارت اند از:

• افزایش قدرت مالی در برابر شرایط پر ریسک بازار؛
• توانایی بسیج کردن کارمندان و کارگران با تجربه در جهت تامین نیازهای شرکت های عملیاتی؛
• ایجاد یک دیوار حافظ بسیار قدرتمند میان شرکت مادر و توابع در جهت کاهش ریسک های مالی؛
• تنوع گرایی در مجموعه داده ها، فرآیندها و ستاده های شرکت؛
• استفاده کامل از تشویق های اقتصادی در سیستم های مالیاتی و
• ایجاد یک بازار سرمایه داخلی و فراهم نمودن یک حالت جایگزین مالی که بدینوسیله وابستگی مالی شرکت به بازارهای سرمایه ای خارجی کاسته می شود.

یکی از مزایای بالقوه شرکت های هلدینگ، ایجاد بازار سرمایه داخلی است.مزایای ایجاد بازار سرمایه داخلی عبارت اند از:

• نقش بسیار اساسی در گردش وجوه میان واحدهای شرکت های هلدینگ دارد.
• تخصیص منابع داخلی در بازار سرمایه داخلی می تواند کاراتر از تخصیص هایی باشد که توسط بازار سرمایه خارجی صورت می پذیرد.
• استفاده از بازار سرمایه داخلی باعث تعامل بهتر با بازار سرمایه خارجی می شود.
• استفاده هرچه کاراتر و بیشتر از بازار سرمایه داخلی، منجر به افزایش ارزش شرکت خواهد شد.
• بازار سرمایه داخلی یکی از کانال های مهم تخصیص سرمایه در اقتصادهای نوین صنعتی است.
• گاهی اوقات تامین مالی خارجی همراه با مشکل است اما تامین مالی داخلی در دسترس بوده و مزیت بیشتری نسبت به بازار سرمایه خارجی دارد.
• شاید مهمترین تصمیمی که توسط مدیران عالی شرکت های هلدینگ گرفته می شود بحث تخصیص سرمایه و گردش وجوه میان واحدهای تابعه باشد.

بنابراین از یک طرف با توجه به اهمیتی که شرکت های هلدینگ در اقتصادهای نوپا داشته و نیز اهمیت اجرای بازار سرمایه داخلی صحیح و تامین مالی مناسب در شرکت های هلدینگ به منظور دستیابی به اهداف شرکت و از طرفی دیگر با توجه به اینکه تحقیقات زیادی در این زمینه در کشور ما صورت نپذیرفته و نیز مدیران شرکت های هلدینگ برای موفقیت نیاز به مدلی جهت تامین مالی مناسب دارند، لذا ضرورت دیده شد تا مدلی طراحی گردد که ضمن معرفی بازار سرمایه داخلی، به مدیران شرکت های هلدینگ در تامین مالی هرچه بهینه تر شرکت کمک کند.

اهمیت و ضرورت عملی تحقیق نیز عبارت است از:

• کاربرد فراوان مدل طراحی شده در شناسایی منابع بالقوه؛
• اجرای صحیح بازار سرمایه داخلی در شرکت های هلدینگ و واحدهای تابعه؛
• تامین مالی مناسب و
• کاهش هزینه سرمایه و حداکثرسازی ارزش شرکت.

1-4 اهداف تحقیق