چكیده: 1

فصل اول

كلیات تحقیق

1-1)مقدمه. 3

1-2)بیان مسئله پژوهش… 4

1-3)اهمیت و ضرورت انجام تحقیق.. 5

1-4)اهداف مشخص تحقیق (شامل اهداف كلی، ویژه وكاربردی): 7

1-4-1)اهداف كلی: 7

1-4-2)اهداف ویژه: 7

1-4-3)اهداف كاربردی: 7

1-5) بیان متغیرهای مورد بررسی در قالب یک مدل مفهومی.. 7

1-6)فرضیه ها 8

1-7)شرح كامل روش تحقیق بر حسب هدف، نوع داده‌ها و نحوه اجراء. 9

1-8) دامنه تحقیق.. 9

1-8-1) قلمرو موضوعی.. 9

1-8-2)قلمرو مكانی.. 9

1-8-3) قلمرو زمانی.. 9

1-9)روش‌ها و ابزار تجزیه و تحلیل داده‏ها 9

1-10)تعریف نظری وعملیاتی مفاهیم ومتغیرها 10

1-10-1)تعریف نظری: 10

1-10-1-1)مدیریت زنجیره تأمین: 10

1-10-1-2)مدیریت تقاضا: 10

1-10-1-3)بخش‌بندی: 10

1-10-1-4) پیش‌بینی: 10

1-10-1-5)برنامه‌ریزی فروش و عملیات اجرایی: 10

1-10-1-6)حمایت از مدیریت تقاضا: 11

1-11-2)تعریف عملیاتی: 11

1-11-2-1)زنجیره تأمین: 11

 

1-11-2-2)مدیریت تقاضا: 11

1-11-2-3)بخش‌بندی: 12

1-11-2-4)پیش‌بینی: 12

1-11-2-5)برنامه‌ریزی فروش و عملیات اجرایی: 12

1-11-2-6)حمایت از مدیریت تقاضا: 13

فصل دوم

ادبیات ومبانی نظری وتجربی تحقیق

2-1) مقدمه. 15

2-2) مبانی نظری.. 16

2-2-1) مدیریت زنجیره تأمین.. 16

2-2-2-1) تاریخچه مدیریت زنجیره تامین.. 18

2-2-1-2) فرایندهای اصلی مدیریت زنجیره تأمین: 18

2-2-1-3) عملکردهایی برای مدیریت در برابر چالش‌های زنجیره تأمین: 30

2-2-1-4) یکپارچه‌سازی.. 31

2-2-2)مدیریت تقاضا 36

2-2-2-1) اثر شلاق چرمی‌ 38

2-2-3) بخش‌بندی.. 39

2-2-3-1) اهمیت بخش‌بندی بازار. 40

2-2-3-2) مبنای بخش‌بندی بازارهای مصرف… 41

2-2-3-3) معیارهای تقسیم بازار مؤثر. 43

2-2-4) پیش‌بینی.. 44

2-2-5) برنامه‌ریزی فروش و عملیات… 57

2-2-6)رویکرد برنامه‌ریزی سود، فروش و عملیات… 58

2-2-7) حمایت از مدیریت تقاضا 59

2-3) پیشینه پژوهش… 60

2-3-1)تحقیقات داخلی.. 60

2-3-2)تحقیقات خارجی.. 68

فصل سوم

این مطلب را هم بخوانید :

روش اجرای تحقیق

3-1) مقدمه. 75

3-2) روش نمونه گیری وحجم نمونه. 76

3-2-1)جامعه آماری.. 76

3-2-2)تعیین حجم نمونه. 77

3-2-3)روش نمونه گیری.. 77

3-3)ابزارگردآوری داده ها: 78

3-3-1)اسناد و مدارك گذشته. 78

3-3-2) متون ومنابع علمی.. 78

3-3-3)اینترنت… 78

3-3-4)پرسشنامه. 78

3-4) نحوه امتیازبندی پرسشنامه: 79

3-5)روایی وپایایی پرسشنامه. 80

3-5-1) روایی.. 80

3-5-2) پایایی.. 80

3-6)روش‌ها و ابزار تجزیه و تحلیل داده‏ها 82

فصل چهارم

تجزیه وتحلیل اطلاعات

4-1) مقدمه. 88

4-2) آمار توصیفی.. 88

4-2-1) ویژگی‌های جمعیت شناختی نمونه آماری.. 88

4-2-2)توزیع فراوانی جنسیت… 88

4-2-4) توزیع فراوانی سن.. 89

4-2-5) توزیع فراوانی تحصیلات… 90

2-10)بررسی نرمال بودن داده ها 91

4-3)آمار استنباطی.. 92

4-3-1) آزمون فرضیات… 92

4-3-2) آزمون هم خطی بودن ارتباط میان متغیرها و برازش مدل رگرسیونی: 95

4-3-3)مدل برازش داده شده(پیشنهادی): 100

فصل پنجم

نتیجه گیری و پیشنهادات

5-1) مقدمه. 118

5-2) نتیجه گیری.. 118

5-2-2) نتایج آزمون فرضیات تحقیق.. 118

5-2-2-1) فرضیه اصلی اول. 118

5-2-2-2)فرضیه اصلی دوم. 119

5-2-2-3) فرضیه اصلی سوم. 119

5-2-2-4)فرضیه اصلی چهارم. 119

5-2-2-5)فرضیه اصلی پنجم. 119

5-3) پیشنهادات ارائه شده 120

5-3-1) مقایسه نتایج تحقیق با تحقیقات قبلی.. 121

5-4)پیشنهادات برای تحقیقات آتی: 122

5-5)امكانات ومحدودیت ها 122

منـابع. 123

منابع فارسی: 124

منابع لاتین.. 125

 

 

چكیده:

توانایی دریافت و تحویل به موقع تقاضای مشتریان در دنیای رقابتی امروز یک نگرانی عمده برای همه صنایع می­باشد، به‌ویژه اینکه در دهه گذشته با ورود شرکت‌های بسیاری به عرصه رقابت، مدیریت تقاضا به یک دوره جدید وارد شده است. مدیریت تقاضای مشتریان یکی از مسائل معاصر است که در تلاش برای اثربخشی زنجیره تأمین مورد بحث قرار گرفته است و منظور ازمدیریت تقاضا می‌تواند به‌صورت قابلیت شرکت برای فهم الزامات و تقاضای مشتری و تعامل آنها در مقابل قابلیت‌های زنجیره‌ی تأمین تعریف و تفسیر شود. و ذکر این نکته ضروری است که مدیریت تقاضا مکمل کننده‌ی مدیریت توزیع می‌باشد و مدیریت تقاضا در پی این است که کالا را با توجه به هر شرائط زمانی و با کیفیت مناسب و با حداقل هزینه‌ی تمام شده به دست مصرف کننده‌ی نهایی «مشتری» برساند. به عبارت بهتر مدیریت تقاضا در زنجیره‌ی تأمین هدف خود را «رضایت مشتری» و ایجاد انعطاف‌پذیری و نوآوری در سازمان می‌داند. پژوهش حاضر مدیریت تقاضای مشتریان در زنجیره تأمین شرکت‌های صنعتی تولید کننده و توزیع کننده در استان کرمانشاه و عوامل مؤثر بر آن را در میان شرکت‌های صنعتی تولیدکنندگان و توزیع کنندگان در زنجیره‌ی تأمین استان کرمانشاه مورد مطالعه قرار داده است که تعداد آن 795 شرکت می‌باشد و جامعه‌‌ی آماری ما را تشکیل می‌دهند. تحقیق به‌صورت پیمایشی صورت گرفته و حجم نمونه نیز از طریق فرمول کوکران که 384 شرکت می‌باشد به‌دست آمده است. با توزیع پرسشنامه در میان این 384 شرکت از شرکت‌های صنعتی تولید کننده و توزیع کننده در استان کرمانشاه داده‌های تحقیق به‌دست آمده است. روایی پرسشنامه با استفاده از نظر خبرگان تأیید و پایایی آن از طریق تکنیک آلفای کرونباخ تأیید شده است. برای تحلیل داده‌های پرسشنامه از دو نرم افزار SPSS و آموس استفاده شده است. نتایج آماری بصورت آمار توصیفی و آمار تحلیلی ارائه شده است. همچنین نتایج حاصل از این پژوهش مشخص کرد که عوامل بخش‌بندی، حمایت از مدیریت، پیش‌بینی و برنامه‌ریزی عملیات و فروش به ترتیب بیشترین اثر را داشتند.

 

واژگان كلیدی: زنجیره تأمین، مدیریت تقاضا، پیش‌بینی، بخش‌بندی، حمایت از مدیریت، برنامه‌ریزی فروش و عملیات

 

فصل اول

كلیات تحقیق

1-1)مقدمه

مشتریان، امروزه، كلید موفقیت تجاری محسوب می شوند.

با تشدید رقابت در تجارت و تغییرات سریع تكنولوژیكی و نیز افزایش قدرت وحق انتخاب مشتریان، موفقیت از آن شركت‌هایی خواهد بود كه قادر باشند به‌نحو شایسته‌تری انتظارات و ارزش‌های مورد نظر مشتریان را درك و شناسایی كرده و به‌نحو مطلوب به آنها پاسخ دهند (وانگ[1]، 2007.(

در گذشته، مشتریان به‌ندرت خواهان یا قادر به دست کشیدن از محصول یا برند مصرفی خود بودند؛ امّا امروزه در قرن بیست و یکم، این موضوع تغییر یافته است. شرکت‌ها و برند‌ها در بازار امروزی با خصومت با یکدیگر به رقابت می‌پردازند؛ تا جایی که”حفظ سهم بازار” امری بسیار مشکل بوده و “بدست آوردن سهم بیشتر”غیرقابل تصور می‌نماید (کینینگهام، واورا، آکسوی و هنری[2]،2005).

در سالهای اخیر شرکت‌های زیادی به عرصه رقابت در شرکت‌های صنعتی تولید کننده و توزیع کننده کرمانشاه وارد شده‌اند و همچنین با ورود تجهیزات و تکنولوژی جدیدو تولید محصولات جدید، شرکت‌ها نه تنها جهت جذب مشتریان جدید كه حتی در حفظ مشتریان فعلی و وفادار خود با چالشی جدید روبرو شده‌اند.

در این پژوهش تلاش می‌شود با توجه به اهمیـّت مشتـریان در شرکت‌های صنعتی تولید کننده و توزیع کننده به بررسی مفهـوم “مدیریت تقاضا در زنجیره تأمین” پرداخته شود، به بیان دیگراین موضوع بررسی می‌شود كه چه عواملی باعث افزایش بهبود عملکرد مدیریت تقاضا در شرکت‌های صنعتی تولیدکننده و توزیع کننده استان کرمانشاه می­شود.

 

1-2)بیان مسئله پژوهش

امروزه مدیریت زنجیره تأمین به عنوان یکی از منابع زیرساختی پیاده‌سازی کسب و کار الکترونیک در دنیا مطرح است. از اوایل دهه60 به بعد، خواست مشتری بر کیفیت بالاتر و خدمت‌رسانی سریع موجب افزایش فشارهایی شد که قبلاً وجود نداشته است. براین‌اساس فعالیت‌هایی نظیر برنامه‌ریزی عرضه و تقاضا، تهیه مواد، تولید و برنامه‌ریزی محصول، خدمت نگهداری کالا، کنترل موجودی، توزیع، تحویل و خدمت به مشتری اینک به سطح زنجیره عرضه انتقال پیدا کرده است. مسأله کلیدی در یک زنجیره تأمین، مدیریت و کنترل هماهنگی تمامی‌این فعالیت‌هاست.

رقابت بی‌امان در بازارهای جهانی امروزی، عرضه محصولات تازه با حضور کوتاه در بازار و اوج گرفتن انتظارات مشتریان، بنگاه‌های کسب و کار را به سرمایه‌گذاری و تمرکز بر زنجیره‌های عرضه خود وادار نموده است. رقابت در کسب و کار امروز دیگر میان تک‌تک شرکت‌ها نیست بلکه میان زنجیره‌های تأمین اتفاق می‌افتد. مدیریت زنجیره تأمین به ابزاری استراتژیک برای شرکت‌ها تبدیل شده تا بتوانند کیفیت را مدیریت نمایند، مشتریان را راضی نگاه دارند و با توان رقابتی باقی بمانند (بهنام اژدری و اختیارزاده،1390).

محیط جمعیتی دارای منافع بسیاری می باشد زیرا شامل مردم است و این مردم هستند كه بازار را تشكیل می­دهند. و اینكه جمعیت جهان بطور انفجارآوری در حال رشد است و این جمعیت بسیار متنوع هم دارای فرصت‌ها و تهدیداتی می‌باشد(كاپوج[3],2008). در سالهای اخیر با توسعه شرکت‌های صنعتی تولید کننده و توزیع کننده و افزایش تعداد رقبا در این شرکت‌های صنعتی تولید کننده و توزیع کننده با مشكلات زیادی در زمینه جذب مشتریان جدید و حتی حفظ مشتریان فعلی مواجه شده­اند. بنابراین باید در اندیشه یافتن راهكاری جهت كشف عوامل مؤثر بر بهبود عملکرد زنجیره تأمین بود.

عموماً منافع مدیریت مؤثر زنجیره تأمین‏ در شرکت‌های صنعتی تولید کننده و توزیع کننده استان کرمانشاه شامل موجودی‌های پایین‏تر، هزینه‏های کمتر، بهره‏وری بالاتر، توانایی بهبودیافته برای پاسخ‏ به نوسانات تقاضا، زمانهای تحویل کوتاه‌تر، سود بیشتر و وفاداری بیشتر مشتری است. که همگی در گرو مدیریت تقاضای مطلوب در شرکت‌های صنعتی تولید کننده و توزیع کننده استان کرمانشاه می‌باشد.

شرکت‌های زنجیره تأمین در استان کرمانشاه همگی به دنبال ایجاد جذب مشتریان حتی خارج از این استان می‌باشند. مدیریت تقاضا دارای یک نقش فرااستانی است تقاضا را بررسی می‌کند به ایجاد راهکار‌ها می‌پردازد و در نتیجه هدف خود را رساندن کالا و خدمات نهایی با قیمت و هزینه کمتر و با کیفیت مناسب به دست مصرف کننده نهایی (مشتری می‌داند).

امید است این تحقیق به پركردن بخشی از این شكاف كمك کند.

با كمك یافته‌های این تحقیق شرکت‌های صنعتی تولید کننده و توزیع کننده استان کرمانشاه با شناخت عوامل مؤثر بر تقاضا در زنجیره تأمین قادر به حفظ مشتریان فعلی خود و همچنین جذب مشتریان رقبا خواهند بود. بنابراین ضروری می‌رسد تا به بررسی عواملی پرداخته شود كه تاكنون كمتر به‌صورت تفصیلی مورد توجه تحقیقاتی در شرکت‌های صنعتی تولید کننده و توزیع کننده استان کرمانشاه كه در این زمینه به انجام رسیده، قرار گرفته است.

1-3)اهمیت و ضرورت انجام تحقیق

• در طول چند دهه اخیر، بازاریابی و تجارت دستخوش تغییرات بسیاری شده‌است. نتیجه توسعه شیوه‌های نوین در تجارت، تغییر رویکرد سازمان‌ها از تولیدمداری به مشتری‌مداری گردیده‌است. از اینرو امروزه توجه به مشتری محور کار سازمان‌ها قرار گرفته‌است (آلوارز و کاسیلز ,2005). امروزه بدلیل افزایش تعداد عرضه كنندگان و بیشتر شدن نسبت عرضه به تقاضا، مشتریان می‌توانند عرضه كننده خود را انتخاب كنند. بازار امروز متعلق به مشتری است (علی احمدی و الهیاری, 1382).
• در رقابت‌های موجود در در شرکت‌های صنعتی تولید کننده و توزیع کننده استان کرمانشاه عصر حاضر، باید محصولات متنوع را با توجه به درخواست مشتریان در استان کرمانشاه، در دسترس وی قرار داد. خواست مشتری بر كیفیت بالا و خدمت رسانی سریع، موجب افزایش فشارهایی شده است كه قبلاً وجود نداشته است، در نتیجه در شرکت‌های صنعتی تولید کننده و توزیع کننده استان کرمانشاه بیش از این نمی‌توانند به تنهایی از عهده تمامی‌كارها برآیند. در بازار رقابتی موجود، در استان کرمانشاه بنگاه‌های اقتصادی و تولیدی علاوه بر پرداختن به سازمان و منابع داخلی، خود را به مدیریت و نظارت بر منابع و اركان مرتبط خارج از سازمان نیازمند یافته‌اند. علت این امر در واقع دستیابی به مزیت یا مزایای رقابتی با هدف كسب سهم بیشتری از بازار است. بر این اساس، فعالیت‌های نظیر برنامه‌ریزی عرضه و تقاضا، تهیه مواد، تولید و برنامه‌ریزی محصول، خدمت نگهداری كالا، كنترل موجودی، توزیع، تحویل و خدمت به مشتری كه قبلا همگی در سطح شركت انجام می‌شده اینك به سطح زنجیره عرضه انتقال پیدا كرده است. مسئله كلیدی در زنجیره تأمین، در شرکت‌های صنعتی تولید کننده و توزیع کننده استان کرمانشاه مدیریت و كنترل هماهنگ تمامی‌این فعالیت‌ها است. مدیریت زنجیره تأمین (SCM) پدیده‌ای است كه این كار را به طریقی انجام می‌دهد كه مشتریان بتوانند خدمت قابل اطمینان و سریع را با محصولات با كیفیت در حداقل هزینه دریافت كنند. در حالت كلی زنجیره تأمین از دو یا چند سازمان تشكیل می‌شود كه رسماً از یكدیگر جدا هستند و به وسیله جریان‌های مواد، اطلاعات و جریان‌های مالی به یكدیگر مربوط می‌شوند. این در شرکت‌های صنعتی تولید کننده و توزیع کننده استان کرمانشاه می‌توانند بنگاه‌هایی باشند كه مواد اولیه، قطعات، محصول نهایی و یا خدماتی چون توزیع، انبارش، عمده فروشی و خرده فروشی تولید می‌كنند. حتی خود مصرف كننده نهایی را نیز می‌توان یكی از این سازمان‌ها در نظر گرفت.(معصومی‌، 1390).

باید در نظر داشت که در ابتدا سازمان‌ها سودآوری را در گرو جذب هرچه بیشتر مشتریان می‌دانستند، در حالیکه تحقیقات نشان می‌دهد که هزینه جذب یک مشتری جدید تقریباً پنج برابر حفظ یک مشتری قدیمی‌و وفادار است(کیم و همکاران[4],2004).

• یافته‌های این تحقیق در شرکت‌های صنعتی تولید کننده و توزیع کننده استان کرمانشاه نه تنها به درك عوامل مؤثر بر مدیریت تقاضا در زنجیره تأمین مؤثر است بلكه توسعه دهنده‌ی تحقیقات پیشین در این زمینه می‌باشد. این تحقیق در پی درك مدیریت مطلوب تقاضا می‌باشد.

نتیجه این تحقیق در در شرکت‌های صنعتی تولید کننده و توزیع کننده استان کرمانشاه نشان داد که جایگاه مدیریت تقاضا باید به درستی معین گردد. مدیریت تقاضا باید پیش‌بینی را به درستی تعریف کند. عوامل

كلیات پژوهش

 

 

مقدمه

در دنیای كنونی نقش ارتباطات در یك مجموعه، به عنوان یكی از عناصر اولیه مدیریت به شمار می رود. بنابراین به نظر می رسد با توجه به رشد روز افزون سازمانها از یك سو و پیچیدگی مباحث مدیریتی از سوی دیگر اهمیت نیاز به ارتباطات روزانه و موثر بیشتر
می شود.

ارتباطات سازمانی شامل فرایندی است كه دو یا چند واحد از یك مجموعه از طریق تبادل نظر، اطلاعات مورد نیاز خود را مبادله كرده و از آنجایی كه ارتباطات از عناصر اولیه مدیریت است، مدیران باید در سطوح مختلف با افراد مجموعه و یا همطراز خود ارتباط موثر برقرار كنند.

ارتباطات موثر یكی از عناصر كلیدی موفقیت مدیران است چرا كه اطلاعات به عنوان یك ورودی با اهمیت در سیستم سازمانی و در سایه ارتباطات موثر وارد مجموعه

 شده و پس از راه یابی ، نیازمند سیستم ارتباطی كارآمد خواهد بود، تا مورد پردازش قرار گیرد و همانند خون در شریان آن مجموعه جریان یابد.

بدیهی است ارتباط مدیران با افرادی كه در مجموعه تحت نظارت آنان انجام وظیفه
می نمایند، باید به بهترین شیوه ارتباطی جهت نیل به اهداف آن مجموعه باشد چرا كه همه جوانب كار مانند آموزشی، ارجاع، ماموریت و ارزیابی عملكرد از طریق این ارتباطات صورت می گیرد.

بنابراین به نظر می رسد یك مدیر موفق با بهره گیری از روشهای اثر بخش ارتباطات برای افزایش كارایی مجموعه خود نقش ارزنده ای دارد.

هر جا كه ارتباطات موثرتر، بهتر و شفاف تر خواهد بود عملكرد مدیران هم نیز بهبود داشته و مطمئناً عكس این قضیه نیز به اثبات رسیده است (رحمانی ، 1369 .

این مطلب را هم بخوانید :

 ص 26).

 

 

• بیان مسئله:

ناتوانی‌های ویژه‌ی یادگیری1 اصطلاحی است کلی که به گروهی ناهمگن از اختلال‌ها که به صورت غیر منتظره‌ای ظاهر می‌شوند و علی رغم آموزش متعارف، حواس سالم، هوش طبیعی، انگیزه‌ی کافی و فرصت اجتماعی- فرهنگی مناسب مشکلات ویژه و مزمنی در کسب و کاربرد توانایی‌های خواندن (نارساخوانی2)، نوشتن (نارسانویسی3) و ریاضی( حساب‌ نارسایی4) دارند اطلاق می‌گردد.اصطلاح ناتوانی‌های ویژه‌ی یادگیری شامل کودکانی که مشکل یادگیری آن‌ها عمدتا نتیجه‌ی معلولیت در بینایی، شنوایی، و یا حرکتی یا هوش پایین، اختلال هیجانی و یا وضع نامساعد اجتماعی و فرهنگی است، نمی‌شود.

این تعریف توسط راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی5 (DSM- IV-TR) و طبقه‌بندی بین‌المللی بیماری‌ها6 (ICD-10) ، مورد تایید قرار گرفته است (کارند7 و همکاران،2005).

تقریبا نیمی از دانش‌آموزانی که در آمریکا خدمات آموزش استثنایی دریافت می‌کنند دارای ناتوانی‌های یادگیری تشخیص داده می‌شوند (فلچر8 و همکاران،2007)، که شایع‌ترین نوع ناتوانی یادگیری نارساخوانی است. بعضی کودکان علی رغم وجود هوش طبیعی، فرصت‌های مناسب آموزشی و عدم وجود اختلال‌های هیجانی، یادگیری خواندن برای آن‌ها دشوار است. همچنین سن خواندن کودکان دارای نارساخوانی دو سال یا بیشتر از سن تقویمی آن‌ها پایین‌تر است (واجوهیئن و نایدو9،2011).

ناتوانایی خواندن، زیربنای بسیاری از مشکلات یادگیری دانش‌آموزان است، به‌طوری که ضعف در خواندن و مهارت منجر به ناتوانی در حل مسئله نیز می‌گردد (سیگل10،1988؛به نقل از مولوی و میرزای ناظر،1381).[1]

 

امروزه محققانی که در حوزه‌ی خواندن کار می‌کنند به‌عنوان مثال الن کن1 (کن و لیمرمن2،1997) استفانی هاروی3 (هاروی و گودس4،2001) ، تیموتی شانهن5 (تیرنی6 و شانهن، 1991)، و دیگر محققان توافق دارند که عادات و مهارت‌های پایه‌ای وجود دارد که درک خواندن و یادگیری در تمامی زمینه‌ها را افزایش می‌دهد (به نقل از کوتا7،2008).

برآورد شده است که شیوع نارساخوانی در کودکان در سن مدرسه بین 10-5 درصد است اگرچه در بعضی از پژوهش‌ها این رقم بالای 20 درصد نیز گزارش شده است (بروسنان8 و همکاران،2002).

بسیاری از پژوهشگران، کاربرد راهبردهای فراشناختی در فرآیند یادگیری را بسیار مهم می‌دانند (شکرپور،2011)، که در این میان خواندن بیشتر مورد توجه قرار گرفته است ( اندرسون،آسبرن9 و تیرنی،1984).

روانشناسان شناختی، فراشناخت10 را به‌عنوان سیستم”کنترل اجرایی11” ذهن انسان می‌دانند که به‌عنوان شناخت‌های سطح بالای، ناظر بر تفکر فرد و دانش و اعمال او است. به عبارت دیگر فراشناخت آگاهی و کنترل افکار خود است. فراشناخت اغلب به‌عنوان تفکر در مورد تفکر یا شناخت در مورد شناخت است (کو و هو12،2010)، که شوارتز13(2003) ادعا می‌کند که تفکر در یادگیری دانش‌آموزان اثرات شگرفی دارد که حتی برای کودکان دوره‌ی ابتدایی کاربرد آن کار دشواری نیست.[2]

 

بسیاری از مشکلات یادگیری ناشی از فقدان مهارت‌ها و راهبردهای فراشناختی است. این مهارت‌ها و راهبردها به فرد امکان انتخاب، کنترل، نظارت، و مدیریت و در نتیجه بهبود فرآیندهای شناختی را می‌دهد(صادقی و ولی اله،1389).

یکی از مشکلاتی که کودکان دارای ناتوایی‌های یادگیری با آن روبه رو هستند، نقص در فراشناخت و حافظه‌ی فعال است.

در کل راهبردهای فراشناختی تاثیر عمده‌ای بر خواندن دارند. تعیین تاثیر آموزش این راهبردها بر خواندن به ‌ویژه در دانش‌آموزان دارای نارساخوانی ضروری می‌نماید. از این جهت که دیگر کودکان نارساخوان در مولفه‌های خواندن (سرعت، دقت، درک خواندن)، از همتایان عادی خود به شکل قابل توجهی در سطح ضعیف‌تری قرار دارند( قائمی، سلیمانی و دادگر،1389)، و در پژوهش‌های انجام شده در این زمینه، اکثرا بر جنبه‌ی خاصی از خواندن به‌ویژه مهارت توجه شده و دید کلی به سه جنبه‌ی خواندن ندارند و همچنین دسته‌ای از این پژوهش‌ها روی افراد عادی یا دیگر اختلال‌ها که مشکل اصلی آن‌ها خواندن نیست صورت گرفته است. به همین جهت پژوهش حاضر به منظور پاسخگویی به این سوال طراحی شده است که آیا آموزش راهبردهای فراشناختی بر سه مولفه‌ی سرعت، دقت، و مهارت خواندن دانش‌آموزان نارساخوان تاثیری دارد؟ و کدام یک از این آموزش‌ها اثربخشی موثرتری در خواندن دانش‌آموزان دارد؟

1-Specific learning disabilities

2-Dyslexia

3-Dysgraphia

 

این مطلب را هم بخوانید :

4-Dyscalculia

5-Diagnostic and statistical manual of mental disorders fourth edition

6-International classification of diseases 10th revision              

چکیده ………………………………………………………………………………………………………………………………1

فصل اول: معرفی پژوهش

1-1- مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………….3

1-2- بیان مسئله…………………………………………………………………………………………………………………5

1-3- اهمیت و ضرورت انجام پژوهش……………………………………………………………………………….. 8

1-4- اهداف پژوهش………………………………………………………………………………………………………..10

1-4-1- هدف کلی…………………………………………………………………………………………………………..10

1-4-2- اهداف اختصاصی…………………………………………………………………………………………………10

1-5-فرضیه‏های پژوهش……………………………………………………………………………………………………10

1-6-متغیر های پژوهش…………………………………………………………………………………………………….11

1-6-1- تعریف مفهومی متغیرها…………………………………………………………………………………………11

1-6-2- تعریف عملیاتی متغییرها……………………………………………………………………………………….11

2-1- هوش هیجانی …………………………………………………………………………………………………………13

2-1-1- هیجان چیست؟……………………………………………………………………………………………………13

2-1-2-مبانی فیزیولوژیکی هیجان………………………………………………………………………………………15

2-1-3-تاریخچه هوش هیجانی………………………………………………………………………………………….16

2-1-4- تعاریف هوش هیجانی………………………………………………………………………………………….21

2-1-5- دیدگاه های موجود در باب هوش هیجانی………………………………………………………………21

2-1-5-1- دیدگاه توانایی (پردازش اطلاعات) ……………………………………………………………………21

2-1-5-2- دیدگاه ترکیبی (شخصیتی- اجتماعی- هیجانی) هوش هیجانی……………………………….23

2-1-6- مدل مختلط هوش هیجانی بار- آن…………………………………………………………………………24

2-1-6-1- مقیاسهای کلی یا ترکیبی EQ-I بار- آن (1997) ………………………………………………..24

2-1-7- مدل مختلط هوش هیجانی گلمن……………………………………………………………………………26

2-1-8- مقایسه مدلهای توانایی و ترکیبی هوش هیجانی……………………………………………………….28

2-1-9- اهمیت هوش هیجانی ………………………………………………………………………………………….28

2-2- استرس شغلی………………………………………………………………………………………………………….30

 

2-2-1- مقدمه ………………………………………………………………………………………………………………..30

2-2-2- تاریخچه استرس …………………………………………………………………………………………………31

2-2-3- تعریف استرس…………………………………………………………………………………………………….32

2-2-4- تعاریفی در طبقه بندی اصطلاح استرس………………………………………………………………….33

2-2-5- وضع فعلی استرس…………………………………………………………………………………………….. 35

2-2-6- عوامل ایجاد کننده استرس…………………………………………………………………………………….36

2-2-6-1-فشار ………………………………………………………………………………………………………………36

2-2-6-2- ناکامی ……………………………………………………………………………………………………………37

2-2-6-3- واکنش در برابر ناکامی (پرخاشگری) …………………………………………………………………37

2-2-6-4- تعارض…………………………………………………………………………………………………………. 38

2-2-7- استرس شغلی …………………………………………………………………………………………………….39

2-2-8- نشانه های استرس شغلی ……………………………………………………………………………………..42

2-2-8-1- نشانه های روانی……………………………………………………………………………………………..42

2-2-8-2- نشانه های جسمانی………………………………………………………………………………………….42

2-2-8-3- نشانه های رفتاری……………………………………………………………………………………………43

2-2-9- ویژگی های شغل ………………………………………………………………………………………………..44

2-2-9-1- آهنگ کار  ……………………………………………………………………………………………………..44

2-2-9-2- تکرار کار  ……………………………………………………………………………………………………..44

2-2-9-3- نوبت کاری……………………………………………………………………………………………………..44

2-2-10- بررسی اثرات استرس شغلی………………………………………………………………………………..45

2-2-11- سه خصلت شخصیتی افراد مستعد استرس …………………………………………………………..48

2-2-12- عوامل استرس شغلی در محیط کار ……………………………………………………………………..49

2-2-12-1- شرایط کاری ………………………………………………………………………………………………..49

2-2-12-2- تراکم کاری…………………………………………………………………………………………………. 50

2-2-12-3- ابهام نقش …………………………………………………………………………………………………….50

2-2-12-4- عدم امنیت شغلی……………………………………………………………………………………………50

این مطلب را هم بخوانید :

2-2-12-5- مسئولیت ……………………………………………………………………………………………………..51

2-2-12-6- روابط با زیر دستان ……………………………………………………………………………………….51

2-2-12-7- روابط با همکاران ………………………………………………………………………………………….51

2-2-12-8-ارزشیابی شدن به وسیله دیگران………………………………………………………………………..52

2-2-12-9- فناوری و خصیصه های مادی …………………………………………………………………………52

2-3- تاب آوری……………………………………………………………………………………………………………….53

2-3-1- مقدمه ………………………………………………………………………………………………………………..53

2-3-2- تاریخچه تاب آوری……………………………………………………………………………………………..54

2-3-3- حوزه های عملکردی تاب آوری……………………………………………………………………………55

2-3-4- تاب آوری از نظر تاریخی……………………………………………………………………………………..56

2-3-5- مدل های تاب آوری…………………………………………………………………………………………….58

2-3-5-1-مدل جبرانی……………………………………………………………………………………………………..59

2-3-5-2-مدل چالش………………………………………………………………………………………………………59

2-3-5-3-مدل عامل حفاظتی…………………………………………………………………………………………….60

2-4- شادکامی………………………………………………………………………………………………………………….62

2-4-1- تعاریف و مفاهیم شادکامی…………………………………………………………………………………….62

2-4-2- تاریخچه شادکامی ……………………………………………………………………………………………….64

2-4-3- جایگاه شادی در چهار چوب هیجانها ……………………………………………………………………66

2-4-4- شاخص های شادکامی …………………………………………………………………………………………67

2-4-4-1-حالت چهره – قیافه …………………………………………………………………………………………67

2-4-4-2-بیان احساسات شاد توسط خود فرد…………………………………………………………………….68

2-4-4-3-توجه به محتوی گفتار فرد …………………………………………………………………………………68

2-4-5- دیدگاه شناختی و شادکامی …………………………………………………………………………………..68

2-4-6- صفات شخصیتی و روان شناختی مرتبط با شادمانی………………………………………………….69

2-4-6-1-برون گرایی و روان نژندی ………………………………………………………………………………..70

2-4-6-2- مطلوبیت اجتماعی و وظیفه شناسی…………………………………………………………………..70

2-4-6-3-انعطاف پذیری …………………………………………………………………………………………………71

2-4-6-4-عزت نفس ………………………………………………………………………………………………………71

2-4-6-5- خوش بینی …………………………………………………………………………………………………….72

2-4-6-6-تداوم شادی …………………………………………………………………………………………………….73

2-4-7- جنبه های پنهان شادی …………………………………………………………………………………………75

2-4-8- دیدگاه های نظری در مورد شادکامی ……………………………………………………………………..78

2-4-8-1- دیدگاه لذت گرایی…………………………………………………………………………………………..78

2-4-8-2- دیدگاه معنوی………………………………………………………………………………………………….79

2-4-8-3- نظریه ی داینر و همکاران………………………………………………………………………………….81

2-4-8-4- نظریه ی آرگایل و همکاران ……………………………………………………………………………..81

2-4-9-دیدگاه های شناختی و شادی …………………………………………………………………………………82

2-4-10- دیدگاههای زمینه ای در مورد شادی ……………………………………………………………………84

2-4-10-1- نظریه روابط و فعالیتهای اجتماعی …………………………………………………………………..84

2-4-10-2- شادی در نظریه فروید…………………………………………………………………………………….85

2-4-10-3- نظریه تعادل حالات هیجانی …………………………………………………………………………..85

2-4-10-4- شادی در نظریه الیس …………………………………………………………………………………….86

2-4-10-5- نظریه زیست شناختی در مورد شادی……………………………………………………………….86

2-4-10-6- شادی در نظریه فاوا ………………………………………………………………………………………87

2-4-10-7- شادی در نظریه مزلو ……………………………………………………………………………………..88

2-4-10-8- شادکامی از دیدگاه دنیل گیلبرت………………………………………………………………………88

2-4-10-9- شادی از دیدگاه مارتین سلیگمن ……………………………………………………………………..92

2-4-10-10- شادی درنظریه فوردایس……………………………………………………………………………….94

2-4-11- عوامل تأثیر گذار بر شادکامی……………………………………………………………………………….96

2-4-11-1- تفاوت های جنسیتی ……………………………………………………………………………………..96

2-4-11-2- درآمد ………………………………………………………………………………………………………….97

2-4-11-3- ازدواج …………………………………………………………………………………………………………97

2-4-11-4- تحصیلات ……………………………………………………………………………………………………98

2-4-11-5-رضایت شغلی ……………………………………………………………………………………………….98

2-4-11-6- سلامتی ………………………………………………………………………………………………………..99

2-4-11-7- مذهب …………………………………………………………………………………………………………99

2-4-11-8- اوقات فراغت و تفریح …………………………………………………………………………………100

2-4-11-9- موفقیت و تأیید اجتماعی ……………………………………………………………………………..100

2-4-11-10- حوادث زندگی …………………………………………………………………………………………100

2-4-11-11- توانایی ها………………………………………………………………………………………………….101

2-4-11-12- سن …………………………………………………………………………………………………………101

2-4-12- راهکارهای افزایش شادکامی……………………………………………………………………………..102

2-5- پیشینه تحقیقات انجام شده………………………………………………………………………………………109

2-5-1- تحقیقات داخلی…………………………………………………………………………………………………109

2-5-1-1- رابطه هوش هیجانی و شادکامی……………………………………………………………………….109

2-5-1-2- رابطه هوش هیجانی و تاب آوری…………………………………………………………………….110

2-5-1-3- رابطه استرس شغلی و تاب آوری ……………………………………………………………………111

2-5-1-4- رابطه استرس شغلی و شادکامی……………………………………………………………………….112

2-5-2- تحقیقات خارجی ……………………………………………………………………………………………..113

2-5-2-1- رابطه هوش هیجانی و شادکامی……………………………………………………………………….113

2-5-2-2- رابطه هوش هیجانی و تاب آوری…………………………………………………………………….114

2-5-2-3- رابطه استرس شغلی و تاب آوری ……………………………………………………………………115

2-5-2-4- رابطه استرس شغلی و شادکامی……………………………………………………………………….116

فصل سوم: روش پژوهش

3-1- طرح پژوهش ………………………………………………………………………………………………………123

3-2- طبقه بندی متغیر ها…………………………………………………………………………………………………123

3-3- جامعه آماری پژوهش …………………………………………………………………………………………….123

3-4- نمونه آماری پژوهش و روش نمونه‌گیری …………………………………………………………………123

3-5- روش اجرا ……………………………………………………………………………………………………………123

3-6- ابزار سنجش …………………………………………………………………………………………………………124

3-6-1-پرسشنامه هوش هیجانی بار آن……………………………………………………………………………..124

3-6-2- پرسشنامه استرس شغلی HES …………………………………………………………………………..124

3-6-3- پرسشنامه تاب آوری کانر و دیوید سون (CD-RISC) ………………………………………..125

3-6-4- پرسشنامه شادکامی آکسفورد………………………………………………………………………………..125

3-7- روشهای آماری تحلیل داده‌ها ………………………………………………………………………………….126

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ها

4-1- تحلیل داده‌های کمی از زاویه توصیفی …………………………………………………………………….129

4-2- تحلیل داده‌های کمی از زاویه استنباطی …………………………………………………………………..130

4-2-1- یافته‌های مربوط به فرضیه اول……………………………………………………………………………..130

4-2-2- یافته‌های مربوط به فرضیه دوم…………………………………………………………………………….131

4-2-3- یافته‌های مربوط به فرضیه سوم……………………………………………………………………………133

فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری

5-1-بحث و تفسیر نتایج ………………………………………………………………………………………………..136

5-2- محدودیت‌ها …………………………………………………………………………………………………………139

5-3- پیشنهادات ……………………………………………………………………………………………………………139

5-3-1- پیشنهادات کاربردی……………………………………………………………………………………………139

5-3-2- پیشنهادات پژوهشی…………………………………………………………………………………………….139

فهرست منابع………………………………………………………………………………………………………………….140

فهرست منابع فارسی………………………………………………………………………………………………………..140

فهرست منابع لاتین………………………………………………………………………………………………………….142

ضمائم……………………………………………………………………………………………………………………………146

چکیده انگلیسی…………………………………………………………………………………………………………….. 156

                                                                                       

                            

فهرست جداول

عنوان                                                صفحه

 

جدول 2-1) ظهور مفهوم هوش عاطفی (مایر، 2001) …………………………………………………………….20

جدول 2-2) مؤلفه های هوش هیجانی (به نقل از مایر، 2001) …………………………………………………27

جدول 2-3) توصیف مختصر سه موج بررسی تاب آوری (ریچاردسون، ٢٠٠٢)………………………….58

جدول 2-4) خلاصه پیشینه های انجام شده………………………………………………………………………….117

جدول 4-1)فراوانی ودرصد فراوانی جنسیت،وضعیت تاهل ونوع استخدام در بین پاسخگویان….. 129

جدول 4-2 )فراوانی ودرصد فراوانی سنوات خدمت وسطح تحصیلات در بین پاسخگویان………..129

جدول 4-3)  آمار توصیفی متغییر های تحقیق……………………………………………………………………….130

جدول 4-4) تحلیل واریانس……………………………………………………………………………………………….130

جدول 4-5) رگرسیون برای رابطه تاب آوری با هوش هیجانی و استرس شغلی………………………..130

جدول 4-6) تحلیل واریانس……………………………………………………………………………………………….131

جدول 4-7) رگرسیون برای رابطه شادکامی با هوش هیجانی و استرس شغلی…………………………..132

جدول 4-8) همبستگی پیرسون…………………………………………………………………………………………..133

 

 

فهرست اشکال

عنوان                                                صفحه

 

شکل 2-1) مدل جبرانی……………………………………………………………………………………………………….59

شکل2-2) مدل چالش…………………………………………………………………………………………………………60

شکل2-3) مدل عامل حفاظتی……………………………………………………………………………………………….61

 

 

چکیده

تحقیق حاضر با هدف بررسی ارتباط هوش هیجانی و استرس شغلی با تاب آوری و شادکامی انجام شد. طرح پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر روش و ماهیت توصیفی ، پیمایشی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری این تحقیق شامل کارکنان مشغول به خدمت دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه در سال 1392 برابر 1150 نفر بودند. حجم نمونه براساس فرمول کوکران برابر 288 نفر انتخاب شد که از روش نمونه گیری تصادفی ساده از بین جامعه آماری برگزیده شدند. برای جمع آوری داده هااز پرسشنامه های سنجش هوش هیجانی بارآن ، پرسشنامه استرس شغل HESو پرسشنامه تاب آوری کانر و دیویدسون و پرسشنامه شادکامی آکسفورد استفاده شد. نتایج این پژوهش نشان داد که بین هوش هیجانی و تاب آوری رابطه مثبت و معناداری وجود دارد یعنی با افزایش نمره هوش هیجانی میزان تاب آوری افزایش می یابد. همچنین مشاهده شد که با افزایش استرس شغلی تاب آوری کاهش می یابد. از طرفی مشخص شد که بین تاب آوری و شادکامی نیز رابطه مثبت معناداری وجود دارد.

 

واژگان کلیدی: هوش هیجانی، استرس شغلی، تاب آوری، شادکامی.

فصل اول

معرفی پژوهش

 

1-1- مقدمه

روانشناسی صرفا یک شاخه پزشکی علاقه‏مند به بیماری یا بهداشت نیست بلکه گسترده‏تر است و موضوعاتی از قبیل کار، تحصیلات، بینش، عشق، رشد و بازی را نیز دربرمی‏گیرد. روانشناسان اکنون به تحقیقات جامعی در مورد نقاط قوت و فضیلت‏های انسانی نیازمندمند. روانشناسانی که با خانواده‏ها، مدارس، انجمن‏های مذهبی و شرکت‏ها کار می‏کنند نیازمند توسعه جوی هستند که بر این نقاط قوت تاکید نماید. امروزه نظریه‏های روانشناسی عمده به سمت دیدگاهی نوین مبتنی بر پرورش نقاط قوت تغییر مسیر داده‏اند. دیگر نظریه روانشناسانی برجسته‏ای وجود ندارد که افراد انسانی را به عنوان کالبدهای منفعل پاسخ به محرک‏ها تعریف نماید و امروزه انسان‏ها بیشتر به عنوان افرادی تصمیم گیرنده با امکان انتخاب گزینه‏های متعدد و امکان چیره‏دست شدن و کار آمد شدن تعریف می‏شوند. موضوعات روانشناسی مطرح شده در آغاز قرن بیست و یکم عمدتا بر تجربه مثبت انسانی و آن‏چه که لحظه‏ای را بهتر از لحظه دیگر می‏کند تمرکز کرده‏اند.به گفته دانیل خانمن، کیفیت عاطفی تجربه جاری اساس و بلوک یا روانشناسی مثبت‏نگر است(خانمن، 1999).

مثبت نگری حاصل تعامل آرام و بدون مشکل با محیط اجتماعی است که پیامد آن مجموعه ای از تمایلات مبتنی بر رضایت مندی، خوش بینی، امید، اعتماد و اطمینان خاطر در فرد است. نقطه مقابل آن وجود بیزاری، ترس، عصبانیت، ناامیدی و نگرانی خواهد بود. مثبت نگری زمانی بوجود می آید که افراد احساس نمایند درکشان از خودشان تأیید شده است. مثبت نگری نوعی خیر عمومی است که پیامد و حاصل آن را باید در تشریک مساعی، طراوت اجتماعی، وفاق اجتماعی، عواطف مثبت، زندگی انجمنی و مشارکت اجتماعی جستجو کرد. مثبت نگری نوعی سرمایه عاطفی است که هزینه های کنترل و نظارت رسمی را کاهش می دهد و افراد را متقاعد به رفتار مطابق با ارزش ها و هنجارهای اجتماعی پذیرفته شده می نماید. سرمایه ای که به واسطه استفاده از آن زایش تازه ای پیدا می کند، زیرا وقتی افراد از عواطف مثبتی که دیگران ابراز می دارند استفاده می کنند به نوعی عواطف مثبت تازه ای را تولید می کنند. مهمترین تأثیر مثبت نگری بر زندگی عادی یا روزمره این است که در صورت وجود مثبت نگری زندگی روزمره معطوف به آینده خواهد بود و افراد جامعه از گذشته نگری منفی و داشتن کنش های آنی و لحظه ای رهایی پیدا خواهند کرد. آنها پذیرای برنامه داشتن و کنش های عقلانی معطوف به هدف خواهند شد؛ کنش هایی که آنها را وادار به تلاش و کوشش مضاعف و نیل به اهداف متعالی تر می نماید به گونه ای که نوعی آینده گرایی و آینده اندیشی را در افراد جامعه تقویت می نماید که خود می تواند پیامدهای مثبت متعددی را به دنبال داشته باشد.

روانشناسی مثبت نگر به عنوان رویکردی تازه در روانشناسی، بر فهم و تشریح شادمانی و احساس ذهنی بهزیستی و همچنین پیش بینی دقیق عواملی که بر آ نها مؤثرند، تمرکز دارد. این رویکرد از منظری مثبت گرایانه با ارتقای احساس ذهنی بهزیستی و شادمانی، در عوض درمان نواقص و اختلالات سروکار دارد. بنابراین، روان شناسی مثبت نگر تکمیل کننده روان شناسی بالینی سنتی است. فهم، درک و شفاف سازی شادمانی و احساس ذهنی بهزیستی، موضوع محوری روا نشناسی مثبت نگراست (سلیگمن، ۲۰۰۵)

مارتین سلیگمن، (پدر روان‌شناسی مثبت) می‌گوید: این روان‌شناسی، روان‌شناسی قرن بیست و یکم است؛ علمی که به جای توجه به ناتوانی‌ها و ضعف‌های بشری، متمرکز شده است روی توانایی‌های آدم‌ها؛ توانایی‌هایی از قبیل شاد زیستن‏، لذت بردن، قدرت حل مسأله و خوش‌بینی .

مازلو هم در سلسله مراتبی که برای نیازها در نظر گرفته بود «نیاز به خودشکوفایی» را در بالاترین مرتبه قرار داده بود. او می‌گفت افراد در مرحله خودشکوفایی، یک حس شادی را تجربه می‌کند، توأم با آرامش.

حتی قبل از انسان‌گراها، یک روان‌شناس آمریکایی به نام ویلیام جیمز، نگرانی اصلی روان‌شناسی را «شادی و بهزیستی انسان‌ها» می‌دانست. «مارتین سلیگمن» بنیانگذار جنبش روانشناسی مثبت در دهه قبل می گوید؛ «تصور کنید دارویی کشف شده است که می تواند طول عمر شما را هشت الی ۹ سال بیشتر کند. احساس خوشبختی همان دارو است.»

محققان در زمینه خوشبختی به پشتوانه هزاران تحقیق در این مورد می گویند «خوشبختی ساختنی است».(دینر، 1984).

اغلب مردم آن‏چه را که در رابطه با زندگی‏شان اتفاق می‏افتد خوب یا بد ارزیابی می‏کنند و طبیعتا آن‏ها قادر به قضاوت در مورد زندگی خود هستند.آن‏ها تقریبا همیشه هیجانات و خلقیاتی را تجربه می‏کنند که یا مؤلفه‏ای خوشایند دارد که منجر به یک واکنش مثبت می‏شود و یا مؤلفه‏ای ناخوشایند دارد و واکنشی منفی را می‏طلبد. بنابراین همواره سطحی از شادمانی ذهنی بر زندگی مردم حاکم است، حتی اگر به طور هشیارانه به آن نپردازند.

سلیگمن ( ۲۰۰۲ ) در کتاب خود با عنوان شادمانی اصیل هیجان های مثبت را در سه مقوله آن هایی که با گذشته، حال و آینده پیوند دارند، طبقه بندی می کند. هیجان های مثبت مرتبط با آینده، خوش بینی، امید، اعتماد، ایمان و اعتقاد را شامل می شوند. رضامندی، خشنودی، تحقق، غرور و آرامش خاطر هیجان های مثبت عمده ای هستند که با گذشته پیوند دارند. در ارتباط با هیجان های مثبت حال دو طبقه متمایزوجود دارد: لذت های آنی و رضامندی های پایدارتر. لذت ها، هم لذت های جسمانی و هم لذت های عالی تر را شامل می شوند. لذت های جسمانی از طریق حواس حاصل می شوند. احساس هایی که از امر جنسی، عطرهای خوش و چاشنی های خوشمزه بروز می کنند، در این مقوله قرار می گیرند. برعکس، لذت های عالی تر از فعالیت های پیچیده تر به دست می آیند و احساس هایی مانند سعادت، شعف، راحتی، سرخوشی و شادمانی را شامل می شوند. رضامندی ها که حالت های شیفتگی یا جذبه را شامل    می شوند و حاصل فعالیت هایی هستند که به کارگیری نیرومندی های یکتا و التزامی را می طلبند، با لذت ها تفاوت دارند. قایق رانی، تدریس و کمک به دیگران مصداق های چنین فعالیت هایی هستند. نیرومندی های التزامی آن دسته ازصفات شخصی هستند که با فضیلت های خاصی رابطه دارند و در ارزش های عملی طبقه بندی نیرومندی ها تعریف می شوند.در مطالعه هیجان های مثبت و شادمانی، نکته حساس یافتن یک راه موشکافانه برای تشخیص دادن حالت های عاطفی مثبت و منفی است (سلیگمن، 2002).

 

1-2- بیان مسئله

درسال های اخیر رویکرد روانشناسی مثبت با شعار توجه به استعدادها و توانمندی های انسان مورد توجه پژوهشگران حوزه های مختلف روانشناسی قرار گرفته است. این رویکرد بر شناسایی سازه ها و پرورش توانمندیهایی تأکید می کند که ارتقاء سلامت و شادکامی انسان را فراهم می کند. تاب آوری مهمترین راهبردی است که در این رویکرد مورد توجه پژوهشگران است(کیانی دهکردی، 1383).

از نظر تاریخی در علوم رفتاری و اجتماعی از یک رویکرد مشکل مدار[1] برای مطالعه رشد انسان و جامعه پیروی می کردند. این رویکرد آسیب شناختی، بر مشکلات، بیماریها و اختلالات، ناسازگاری ها، کجروی و عدم شایستگی تمرکز داشت. تأکید این رویکرد بر شناسایی عوامل خطر مربوط به اختلالات گوناگون مثل بیماریهای روانی، بزهکاری، الکلیسم و سوء مصرف مواد بوده است. در مطالعات طولی که در چارچوب این رویکرد در جمعیت های پرخطر انجام گرفته، درصدی از افراد در معرض خطر به مشکلات و آسیبهایی مبتلا می شدند، اما درصد بیشتری نیز سالم می ماندند. محققان برای این افراد که در شرایط ناگوار و پرخطر، پیامدهای نامطلوب را نشان نمی دادند، اصطلاحات گوناگونی مثل آسیب ناپذیر، مقاوم در برابر استرس، سرسخت و شادکام به کار بردند. اخیراً نیز اکثر محققان واژه تاب آور در برابر شرایط پرخطر و ناگوار را به کار می برند(بنارد[2] ، 1991)

گارمزی و ماستن[3] (1991، نقل از محمدی، 1384) تاب آوری[4] را فرایند یا توانایی سازگاری موفقیت آمیز به رغم شرایط چالش انگیز و تهدید کننده تعریف کرده اند.

از جمله مسایلی که در حوزه عوامل مؤثر بر تاب آوری مطرح است، نقش هوش بر تاب آوری است. برخی یافته ها حکایت از آن دارد که هوش یک عامل تعیین کننده تاب آوری است (اگلند و سروف، 1993، رادک- یارو و شرمن، 1990). و برخی هم خلاف این نظر را تأیید کردند(فرایبورگ، بارلوگ، مارتینیوسن، رزنوینگ و هجمدال 2005)[5]. لازم به ذکر است که این محققان، هوش عمومی را که توسط آزمونهای سنتی هوش سنجیده می شود، مد نظر قرار می دادند. اما امروزه گونه ای دیگر از هوش تحت عنوان هوش هیجانی[6] مطرح است که در سال 1990 توسط سالوی[7] و می یر[8] مطرح شد.

هوش هیجانی شامل درک، فهم و استدلال و اداره هیجان در خود و دیگران است ( سالوی و همکاران، 2000 ) و مجموعه ای از تواناییها، کفایت ها و مهارتهای غیرشناختی است که توانایی فرد برای کسب موفقیت در مقابله با اقتضائات محیطی را تحت تأثیر قرار می دهدوباعث فائق آمدن فردبر فشارها و نیازهای محیط می گردد (بار- اون، 1997).

نظریه پردازان هوش هیجانی براین باورند که بین هوش هیجانی و قدرت مقابله با موقعیتهای مخاطره آمیز رابطه مثبت وجود دارد (سالوی، بدل، دیتویلر و مایر، 2000 ) و بالا بودن هوش هیجانی را به عنوان یک عامل محافظت کننده مطرح نمودند.

رابطه هوش هیجانی و تاب آوری به وسیله جوکار( 1386 )، زارعان، اسدالله پور و بخشی پور(1387)، شاکری نیا و محمد پور (1389)، خدایاری(1389)، انگلبرگ و سجوبرگ (2004)، (سالوی، بدل، دیتویلر و مایر، 2000) مورد بررسی قرار گرفته است.

ارگان (به نقل از فرسه[9] و زاف [10]،1999) معتقد است که وقتی فرد در شرایطی قرار می گیرد که تحت فشار است و احساس ناراحتی و ناکامی می کند، گفته می شود که وی تحت استرس می باشد . در تعریفی دیگر، استرس به عنوان فرسودگی بدنی و عاطفی درنظر گرفته می شود که بر اثر مسائل و مشکلات واقعی یا خیالی به وجود می آید (کویل[11] ، ادواردز، هاننیگان، فوترگیل و بورنارد، 2005 ). برای فهم بهتر استرس بایستی به سه جز توجه نمود : 1- بعد فیزیولوژیکی 2- بعد وقایع و محرک هایی که استرس را به وجود آورده اند 3- بعد ارزیابی شناختی از موقعیت یا استرس های موجود . در اصل امروزه اعتقاد براین است که استرس ، ارزیابی شناختی از محرک های پیرامو نی و جنبه های فیزیولوژیکی است (بیکر [12]، دمر وتی، دی بوئر وشائوفلی، 2003) استرس شغلی یکی از رایج ترین پدیده ها در محیط های شغلی دارای روابط فردی است (گواریتالت – چالوین[13] ، کالیچ من، دمی و پیترسون،2000 )

همچنین رابطه استرس و تاب آوری نیز توسط میچل کریپل و دونا هندرسون یکنگ (2010)، کوترل (2001)، گیللسپی ، والش، وینفیلد، استاف و دئوا (2001)، جکسون و روت من (2006)، تافت (1989) و … مورد بررسی قرار گرفته است.

کانت ، شادی را ارضای تمامی امیال می داند (آیزنک[14] ،1990،نقل از فیروز بخت و بیگی ، 1375 ). به اعتقاد لاما [15]مهمترین هدف زندگی ما رسیدن به شادی است ، چه انسان معتقد به اصول مذهبی باشد، چه نباشد. حرکت وفعالیت انسان در هر مذهبی که باشد برای دست یافتن به شادی است (لاما و کاتلر[16]، نقل از انوشیروانی ،1382).شادی نه تنها به سطح بالایی از عاطفه یا هیجان مثبت بستگی دارد بلکه به سنجش عمیق تر رضایت کلی از زندگی نیز وابسته است.

رجبی و شیرعلی پور( 1388 )، شریعتی و رمضانی( 1388 )، کاظمی، نیک منش و میناخانی ( 1388 )، پورزارعی( 1382 ) گالاگر و ولا – برودیک( 2008 )، جوده (2007)، فورنهام و کریستفور

1-5 تعاریف نظری و عملیاتی متغیرها……… ……………………………………………………………………

 

فصل دوم : پیشینه پژوهش

2-1 مبانی نظری ……………………………………………………………………………………………………….

2-2-1 رضایت زناشویی……………………………………………………………………………………………..

2-2-2 رواندرمانی راه حل محور …………………………………………………………………………………………..

2-2-3 ارتباط بین متغیرها …………………………………………………………………………………………….

2-3 پیشینه ی پژوهش …………………………………………………………………………………………………

2-3-1پژوهش های داخل کشور …………………………………………………………………………………..

2-3-2 پژوهش های خارج از کشور………………………………………………………………………………….

2-3-3 جمع بندی……………………………………………………………………………………………………..

 

فصل سوم : روش شناسی پژوهش

3-1 روش پژوهش…………………………………………………………………………………………………….

3-2 جامعه آماری ………………………………………………………………………………………………….

3-3 نمونه و روش نمونه گیری ……………………………………………………………………………………..

3-4  ابزار جمع آوری داده ها  ……………………………………………………………………………………..

3-5  متغیرهای پژوهش ………………………………………………………………………………………………

3-6 روش اجرای پژوهش ………………………………………………………………………………………….

3-7 روش های تجزیه و تحلیل داده ها …………………………………………………………………………..

 

فصل چهارم : یافته های پژوهش

4-1 یافته های توصیفی …………………………………………………………………………………………….

4-2 یافته های استنباطی ……………………………………………………………………………………………

 

فصل پنجم : بحث و تفسیر نتایج

5-1 بحث و نتیجه گیری …………………………………………………………………………………………..

5-2 محدودیت های پژوهش ……………………………………………………………………………………..

 

5-3 پیشنهادهای پژوهش ………………………………………………………………………………………….

5-3-1 پیشنهادهای کاربردی …………………………………………………………………………………….

5-3-2 پیشنهادهای پژوهشی …………………………………………………………………………………….

 

منابع

منابع فارسی ………………………………………………………………………………………………………….

منابع لاتین ……………………………………………………………………………………………………………

پیوست ها ……………………………………………………………………………………………………………..

فهرست نمودارها

نمودار 4-1 …………………………………………………………………………………………………………….

نمودار 4-2 ……………………………………………………………………………………………………………

نمودار 4-3 …………………………………………………………………………………………………………..

 

فهرست جداول

جداول توصیفی پژوهش……………………………………………………………………………………………

جدول 4-1 ………………………………………………………………………………………………………….

جدول 4-2 ………………………………………………………………………………………………………….

جدول 4-3 ………………………………………………………………………………………………………….

جدول 4-4 …………………………………………………………………………………………………………..

جداول استنباطی پژوهش ………………………………………………………………………………………….

جدول 4-5 ………………………………………………………………………………………………………….

جدول 4-6 …………………………………………………………………………………………………………..

جدول 4-7 …………………………………………………………………………………………………………..

جدول 4-8 …………………………………………………………………………………………………………..

جدول 4-9 ……………………………………………………………………………………………………………

جدول 4-10 ………………………………………………………………………………………………………….

جدول 4- 11 ………………………………………………………………………………………………………..

 

این مطلب را هم بخوانید :

فصل یکم

مقدمه

 

 

1-1 بیان مسئله

در دهه های گذشته مشکلات اقتصادی و تغییر در انتظارات خانواده ها از زندگی  ،  در آمد بیشتر را برای بقای خانواده ضروری ساخته است . امروزه در اغلب کشور ها سبک زندگی از خانواده های با یک نان آور به سمت خانواده های با دو نفر شاغل تغییر کرده و به گونه ای که زوج های هر دو شاغل ، تعداد زیادی از زوج ها را تشکیل می دهند .

در این زوج ها علی رغم این که همسر شاغل نسبت به همسر غیر شاغل شوهرش را بهتر حمایت می کند  و از نظر اقتصادی وضعبت بهتری دارند و اضطراب کم تری را در مسایل مادی تجربه می کنند  ،  اما  در زندگی آنها انواعی  از تعارضات خانوادگی و کاری وجود دارد که تنیده گی های شغلی ، فشار کاری زیاد ، تعارض نقش ، مشکلات مربوط به مراقبت از کودک ، نگهداری از بزرگسالان و  مسایل مربوط به تعادل شغل  ، خانواده و نیاز های شخصی از جمله آنها است  اگر موارد فوق الذکر حل نشود مشکلاتی در روابط زناشویی و در نتیجه آن ،  مشکلاتی در رشد و تکامل خانواده به وجود خواهد امد که رفع این مهم مستلزم آن است که هر یک از زوجین در هویت شخصی منحصر به فرد خود جدا باقی بماند و در عین حال توان این را داشته باشد که این هویت را در لحظاتی برای سلامت و بهبود ی رابطه ، که در ازدواج امری جدا نشدنی است ، کنار بگذارد .

باید در نظر داشت که در  بسیاری از موارد زوجین هر دو شاغل نمی توانند  به هویت جدای یکدیگر احترام گذاشته  و رابطه ای توام با درکی را ایجاد کنند که خود باعث می شود که زوجین نتوانند از استعداد ها و ظرفیت های بالقوه خود جهت ارائه راه حل مشکلاتشان استفاده کنند در این مورد رویکردهای درمان خانواده می توا نند به زوج در مسیر رشد و تکامل یاری رسانند . رویکرد درمان کوتاه مدت را ه حل محور از رویکرد های مهم در عرصه خانواده درمانی است که توسط استیودشیرز و اینسو کیم برگ شکل گرفته است  . درمان گر راه حل محور به خانواده کمک می کند تا از طریق صحبت راه حلی ( solution – talk)  باور کنند که واقعیت در ذهن آنها است ، تا بتوانند راه حل های منطبق بر ادراک خود را خلق کنند . راه حل های قابل کاربرد از همکاری اعضای خانواده منتج می شوند و در اثر آن ، خانواده ادراکات جدید و  نیرو بخشی درباره خود به دست می آورد . اگر مراجعان بتوانند با موفقیت به یک تغییر شناختی و احساسی برسند توانایی آنها برای حل و منترل مشکل نشان داده می شود .

دیدگاه راه حل محور یک دیدگاهی غیر بیماری شناختی نسبت به مراجع دارد  و  به مراجعین کمک می کند تا  برای مشکلات کنونی خودراه حل بیابند .این دیدگاه بر این جا واکنون و هم چنین آینده تاکید دارد .بر اساس دیدگاه درمان راه حل محور ، تغییر و دگرگونی امری اجتناب ناپذیر بوده و مخصوصا تغییرات سازنده امکان پذیر است .

لذا در این نوع درمان ،تمرکز بر روی مسایلی است که احتمال تغییر درآنها و نه به زمینه های سخت و غیر قابل تغییر وجود دارد. به همین علت ، درمان و مشاوره راه حل محور به مشاوره امید واری شهرت