مبحث دوم: مدعی له، مدعی علیه، مدعی به.. 3

مبحث سوم: دین، داین، مدیون.. 4

فصل دوم: مال.. 5

مبحث اول: تعریف مال.. 5

گفتار نخست: داشتن منفعت عقلایی و مشروع.. 5

الف) نفع عقلایی و مشروع.. 5

ب) منافع مادی و منافع معنوی.. 7

ج) نسبیت نفع.. 8

گفتار دوم: قابلیت داد و ستد.. 9

گفتار سوم: قابلیت اختصاص یافتن.. 9

مبحث دوم: آثار حقوقی تعریف مال.. 10

فصل سوم: عطف به ماسبق شدن این قانون (از ابتدای سال 1303).. 12

مبحث اول: محدوده قانون در حقوق جزای ماهوی.. 12

گفتار نخست: سابقه تاریخی.. 13

الف) قاعده عطف به ماسبق نشدن قوانین جزایی در اسلام.. 13

ب) قاعده عطف به ماسبق نشدن قوانین جزایی در حقوق موضوعه   14

گفتار دوم: اشکالات مرتبط به اصل عطف به ماسبق نشدن قوانین کیفری   17

الف) اشکال ناشی از تاریخ قانون.. 17

1- قوانین جزایی مصوب مجلس شورای اسلامی.. 17

2- قوانینی که در نتیجه اختیارات تصویب می شوند.. 19

ب) اشکال مربوط به تعیین تاریخ وقوع جرم.. 20

1- جرم ساده و آنی.. 20

2- جرم مستمر.. 20

3- جرم مرکب.. 21

4- جرم به عادت.. 21

ج) اشکال مربوط به تشخیص شدت و خفت قوانین جزایی.. 22

مبحث دوم: محدوده قانون در حقوق جزای شکلی.. 24

گفتار نخست: دلایل عطف به ماسبق شدن قواعد شکلی.. 24

 

گفتار دوم: استثنائات وارده بر این اصل.. 25

بخش دوم: ماده 2. 27

فصل اول: ضمان.. 27

مبحث اول: اوصاف عقد ضمان:.. 27

گفتار نخست: ضمان عقد رضایی و سبب انتقال دین است:.. 28

گفتار دوم : ضمان عقدی معوض است:.. 28

گفتار سوم: ضمان عقد تبعی است:.. 28

گفتار چهارم : ضمان از عقود مسامحه است:.. 29

گفتار پنجم : ضمان عقدی لازم است:.. 30

مبحث دوم: انعقاد ضمان.. 30

گفتار نخست: تراضی و اهلیت.. 31

الف) لزوم تراضی:.. 31

ب) شکل تراضی:.. 31

ج) لزوم منجز بودن ضمان:.. 31

د) اهلیت ضامن و طلبکار:.. 32

گفتار دوم: موضوع ضمان.. 32

الف) وجود دین.. 32

1- التزام به تأدیه دین آینده:.. 32

2- ضمان از دین معلق:.. 33

ب) اوصاف دین.. 33

1- موضوع دین باید مال باشد:.. 34

2- موضوع تعهد باید مال کلی باشد:.. 34

3- لزوم مشروع بودن دین:.. 34

4- لزوم قابلیت تعیین دین:.. 34

مبحث سوم: آثار ضمان.. 35

گفتار نخست: اثر ضمان بین ضامن و مضمون له.. 35

الف) نقل ذمه (قاعده کلی).. 35

ب) ضمان وثیقه ای و تضامنی.. 36

این مطلب را هم بخوانید :

گفتار دوم: اثر ضمان بین ضامن و مضمون عنه.. 36

الف) شرایط رجوع ضامن به مضمون عنه.. 37

1- لزوم اذن:.. 37

2- لزوم تأدیه:.. 37

ب) زمان ایجاد دین و مطالبه آن.. 38

1- زمان ایجاد دین:.. 38

2- زمان مطالبه:.. 39

1-2- ضمان از دین حال.. 39

2-2- ضمان از دین مؤجل.. 39

فصل دوم: کفالت.. 40

مبحث اول: اوصاف عقد کفالت.. 40

مبحث دوم: انعقاد و شرایط صحت کفالت.. 41

گفتار نخست: کفالت حکمی و قهری.. 41

گفتار دوم: لزوم معلوم و معین بودن مکفول و مکفول له.. 42

گفتار سوم: لزوم ثبوت دین.. 42

مبحث سوم: آثار کفالت.. 43

گفتار نخست: رابطه کفیل و مکفول له.. 43

الف) زمان احضار:.. 43

1- کفالت مطلق:.. 43

2- کفالت مؤجل:.. 44

3- کفالت موقت:.. 44

ب ) تکرار احضار:.. 44

ج ) مکان احضار:.. 45

گفتار دوم: رابطه کفیل و مکفول.. 45

الف) پرداخت دین به کفیل.. 45

1- کفالت به اذن مکفول انجام شده است.. 45

2- کفالت بدون اذن مکفول واقع شده است.. 46

ب) پرداخت وجه التزام:.. 46

مبحث چهارم: پایان کفالت.. 47

گفتار نخست: سقوط تعهد کفیل.. 47

الف) اجرای تعهد؛ احضار مکفول.. 47

ب ) حضور مکفول:.. 47

ج )  بری شدن ذمه مکفول:.. 48

د )  انتقال حق مکفول له به دیگری:.. 48

و ) فوت مکفول:.. 48

ه ) فوت کفیل:.. 49

گفتار دوم: انحلال و زوال کفالت.. 49

الف) فسخ کفالت: شرط خیار.. 49

ب) اعسار کفیل:.. 50

ج) اقاله کفالت:.. 50

فصل سوم : مجوز قانونی (امر آمر قانونی).. 51

مبحث اول: شرایط تحقق امر آمر قانونی.. 52

گفتار نخست: امر از ناحیه آمر قانونی صادر شده باشد.. 52

گفتار دوم: آمر باید در سلسله مراتب اداری قرار گرفته باشد   53

گفتار سوم: امر آمر قانونی واجد شرایط کتبی و رسمی باشد.. 53

گفتار چهارم: مأمور موظف به اجرای امر باشد.. 53

مبحث دوم: حدود مسؤولیت آمر و مأمور در اجرای قانون.. 54

گفتار نخست: نظریه کورکورانه.. 54

گفتار دوم: نظریه «سرنیزه آگاه».. 54

گفتار سوم: نظریه بینابین.. 55

فصل چهارم : علم (آگاه و عالم بودن به حرمت عمل مجرمانه).. 56

مبحث اول: علم به حکم کیفری.. 56

مبحث دوم: علم به حکم کیفری که پایه حکم کیفری است.. 57

فصل پنجم : انجام عملیات نسبت به مال (بیع، اجاره، قرض، صلح، رهن)   58

مبحث اول: بیع.. 58

گفتار نخست: مفهوم بیع.. 58

گفتار دوم: اوصاف عقد بیع.. 58

الف) بیع از عقود تملیکی است.. 59

ب) بیع از عقود معوض است.. 59

ج) مبیع باید عین باشد.. 59

د) عقد بیع لازم است.. 60

گفتار سوم: انعقاد بیع.. 60

الف) اصل حاکمیت اراده در بیع.. 60

ب) وجود و سلامت اراده.. 61

مبحث دوم: اجاره.. 61

گفتار نخست: مفهوم اجاره.. 61

گفتار دوم: اوصاف عقد اجاره.. 62

الف ) اجاره عقد تملیکی است.. 62

ب) اجاره عقدی است معوض.. 62

ج) اجاره عقدی است موقت.. 62

گفتار سوم: انعقاد اجاره.. 62

الف) وجود و سلامت اراده.. 62

ب) اهلیت دو طرف.. 63

گفتار چهارم: موضوع عقد اجاره.. 63

الف) عین مورد اجاره؛ اجاره مشاع.. 63

ب ) شرایط موضوع اجاره.. 63

گفتار پنجم: آثار اجاره.. 64

الف) اجاره عقدی است لازم.. 64

ب) تملیک منفعت و عوض.. 64

ج) تعهدهای موجر.. 64

د) تعهدهای مستأجر.. 64

مبحث سوم: قرض.. 65

گفتار نخست: مفهوم قرض.. 65

گفتار دوم: اوصاف عقد قرض.. 65

گفتار سوم: انعقاد قرض.. 65

گفتار چهارم: موضوع قرض.. 66

گفتار پنجم: آثار قرض.. 66

الف) اثر شرط اجل درعقد.. 66

ب) انتقال موضوع قرض:.. 66

مبحث چهارم: صلح.. 67

گفتار نخست: مفهوم صلح.. 67

گفتار دوم: انعقاد صلح.. 67

گفتار سوم: موضوع صلح.. 68

الف) اثر انتفاء موضوع.. 68

ب) بطلان صلح نامشروع.. 68

گفتار چهارم: آثار صلح.. 69

الف) در رابطه دو طرف.. 69

1- اثر ساقط کننده صلح؛ صلح اسقاط:.. 69

2- اثر اعلام کننده صلح:.. 69

3- اثر ایجادکننده حق:.. 70

ب) نسبت به اشخاص ثالث.. 70

1- اثر نسبی صلح:.. 70

2- اثر صلح به نفع شخص ثالث:.. 70

3- اثر صلح به زیان اشخاص ثالث:.. 71

مبحث پنجم: رهن.. 71

گفتار نخست: مفهوم رهن.. 71

گفتار دوم: انعقاد رهن.. 71

الف) لزوم ایجاب و قبول.. 71

ب) لزوم قبض مال مرهون.. 72

ج) لزوم وجود و اهلیت دو طرف در زمان قبض.. 72

گفتار سوم: مورد رهن.. 72

الف) لزوم عین بودن مورد رهن.. 72

ب) مورد رهن باید ملک و قابل فروش باشد.. 73

1- لزوم این شرط:.. 73

2- رهن مال غیر:.. 73

گفتار چهارم: آثار رهن.. 74

الف) حقوق و تکالیف راهن.. 74

ب) حقوق و تکالیف مرتهن.. 74

فصل ششم : ماده 238 قانون مجازات عمومی:.. 75

مبحث اول: تحلیل ماده.. 75

مبحث دوم: نسخ ماده.. 77

بخش سوم: جرم معرفی مال غیر به عوض مال خود، جرم در حکم کلاهبرداری   79

فصل اول: ماهیت جرم.. 79

مبحث اول: طبقه بندی حقوقی جرم.. 79

مبحث دوم: طبقه بندی فقهی جرم.. 79

فصل دوم: ارکان جرم.. 80

مبحث اول: رکن قانونی جرم.. 80

مبحث دوم: رکن مادی جرم.. 80

گفتار نخست: موضوع جرم.. 80

الف) انواع مال.. 80

ب) تعلق مال به غیر.. 82

1- عدم تعلق مال به شخص معرفی کنند:.. 82

2- در مالکیت دیگری بودن.. 82

گفتار دوم: عمل مرتکب.. 88

گفتار سوم: شرایط لازم برای تحقق جرم.. 88

گفتار چهارم: مقید بودن جرم و رابطه علیت.. 88

مبحث سوم: رکن روانی.. 89

گفتار نخست: علم مرتکب.. 89

الف) علم به حکم قانونی:.. 89

ب) علم به موضوع حکم:.. 89

گفتار دوم: عمد عام.. 90

گفتار سوم: عمد خاص.. 90

گفتار چهارم: انگیزه.. 90

فصل سوم: مجازات.. 92

مبحث اول: تعیین مجازات.. 92

مبحث دوم : تعدد اعتباری جرم معرفی مال غیر به عوض مال خود با برخی جرایم.. 93

گفتار نخست: تعدد اعتباری با کلاهبرداری.. 94

گفتار دوم : تعدد اعتباری با جعل.. 94

گفتار سوم : تعدد اعتباری با جرم خیانت در امانت.. 94

مبحث سوم: مسائل شکلی.. 95

گفتار نخست: غیرقابل گذشت بودن جرم معرفی مال غیر به عوض مال خود   95

گفتار دوم: ادله اثبات جرم.. 95

گفتار سوم:  دادگاه صلاحیتدار.. 96

بخش چهارم: نتیجه گیری و پیشنهادات.. 97

فصل اول : نتیجه گیری.. 97

فصل دوم :پیشنهادات.. 99

منابع :.. 100

مقدمه

طرح تحقیق

 1- موضوع تحقیق :

قانون مجازات

1-8-2 روش و ابزار جمع آوری اطلاعات 9

1-8-3  جامعه آماری تحقیق 9

1-8-4 روش انتخاب جامعه نمونه آماری 10

1-8-5 روش تجزیه و تحلیل اطلاعات 10

1-9 محدودیت های تحقیق 10

 

فصل دوم

2-1 مقدمه 12

2-2 گردشگری 12

2-2-1 مفاهیم و تعاریف گردشگری 12

2-2-2 تعاریف فنی صنعت گردشگری 14

2-2-3 انواع گردشگری 15

2-3 توریسم درمانی 18

2-3-1 مفاهیم و تعاریف توریسم درمانی 18

2-3-2 انواع فعالیتهای گردشگری با هدف بهبود جسمی و درمان امراض 19

2-3-3 تاریخچه توریسم درمانی 22

2-4 بررسی توریسم درمانی در جهان 25

2-4-1 عوامل موثر در توریسم درمانی 27

2-4-2 آثار رشد و توسعه توریسم درمانی بر کشورها 31

2-4-3 موانع گسترش توریسم درمانی 31

2-4-4 پیش بینی آینده توریسم درمانی در جهان 33

2-4-5 مروری بر توریسم درمانی در برخی کشورها 37

2-5 توریسم درمانی در ایران 39

2-5-1 جایگاه و ساختار برنامه ریزی برای توریسم درمانی 42

2-5-2 نقاط قوت، ضعف، تهدیدها و چالش های توریسم درمانی در ایران 44

2-5-2-1 نقاط قوت و فرصت ها 44

2-5-2-2 نقاط ضعف و تهدیدها 45

2-5-2-3 چالش ها و موانع پیش روی صنعت گردشگری درمانی در ایران 46

 

 

فصل سوم

3-1 مقدمه 48

3-2 جغرافیای طبیعی منطقه 48

3-3 پیشینه تاریخی شهر مشهد 48

3-4 موقعیت شهر مشهد 49

3-5 مشخصات اقلیمی 50

3-6 جغرافیای انسانی 50

3-6-1 تعداد جمعیت 50

3-6-2 سواد و تحصیلات 51

3-7 مروری بر وضعیت کشاورزی، صنعتی، تجاری و فرهنگی مشهد 51

3-7-1 وضعیت کشاورزی 51

3-7-2  وضعیت صنعتی 51

3-7-3 وضعیت تجاری 52

3-7-4  وضعیت فرهنگی 53

3-8 ظرفیت های گردشگری 54

3-8-1 جاذبه های تاریخی، فرهنگی 54

3-8-1-1 مجموعه آستان مقدس رضوی 54

3-8-1-2 مجموعه فرهنگی- تاریخی توس 56

3-8-1-3 مجموعه فرهنگی- تاریخی آرامگاه نادری 59

3-8-1-4 دیگر آثار 60

3-8-2 جاذبه های طبیعی 60

3-8-2-1 تفرجگاه ها و باغ ها 60

3-8-2-2 ییلاقات 61

3-9  بررسی وضعیت گردشگری شهر مشهد 62

3-9-1 تاسیسات گردشگری موجود 62

3-9-2 ورود مسافر 64

3-10 زیرساختهای درمانی موجود شهر مشهد 67

 

این مطلب را هم بخوانید :

3-10-1 بیمارستان امام رضا(ع) 67

3-10-2 بیمارستان رضوی 68

3-10-3 بیمارستان تخصصی چشم خاتم الانبیاء 69

3-10-4 بیمارستان امید 70

3-10-5 بیمارستان دکتر شیخ 70

3-10-6 بیمارستان پیوند اعضاء منتصریه 71

3-10-7 بیمارستان قائم 72

3-11 وضعیت موجود توریسم درمانی در مشهد مقدس 72

 

فصل چهارم

4-1 مقدمه 77

4-2 متغیرهای توصیفی تحقیق 77

4-3 یافته های حاصل از ویژگی های پاسخگویان 78

4-3-1 ویژگیهای مربوط به جنسیت پاسخگویان 78

4-3-2 ویژگیهای مربوط به سن پاسخگویان 79

4-3-3 ویژگیهای مربوط به سابقه کار پاسخگویان 80

4-3-4 ویژگیهای مربوط به سطح تحصیلات پاسخگویان 81

4-3-5 ویژگیهای مربوط به سطح شغلی پاسخگویان 82

4-4  یافته های بدست آمده از سوالات پرسشنامه ها 83

 

فصل پنجم

5-1 مقدمه 91

5-2  خلاصه نتایج تحقیق 91

5-2-1 شاخص اداری- اجرایی 91

5-2-2 شاخص اقتصادی 93

5-2-3  شاخص قانونی- سیاسی 95

5-2-4  شاخص بازاریابی- اطلاع رسانی 95

5-3  راهکارها جهت توسعه گردشگری درمانی در مشهد مقدس 98

5-4  پیشنهادات 103

5-4-1 پیشنهادات اجرایی تحقیق 103

5-4-2 پیشنهادات پژوهشی 104

 

فهرست جداول                     

جدول 2-1 : روند تاریخی و رشد گردشگری سلامت…………………………………….…………………….22

جدول 2-2 : روند تاریخی و رشد توریسم درمانی………………………….……………………………………23 جدول 2-3 : گردشگری درمانی در کشورهای مبدا و مقصد…………………………….…..………………….27

جدول 2-4 : مقایسه قیمت برخی خدمات در کشورها……………………….………………………………….28

جدول 2-5 : آثار رشد گردشگری پزشکی بر کشورها…………….…….…………………………….…………31

جدول 3-1 : هتل ها………………….…………….……….……………………….………………………………63

جدول3-2 : هتل آپارتمان ها…………………………….…………………………………..……………………..63

جدول 3-3 : مهمانپذیر ها……………….…….………………………………………………..………………….63 جدول 3-4 : منازل شخصی……………..………….……………………….……………………………………..63

جدول 3-5 : تعداد افراد خارجی وارد شده به مشهد در سال ………………….………………………..139264

جدول 3-6 : وضعیت تورگردانی دفاتر خدمات مسافرتی مشهد در سال………………..….………… 139264

جدول 3-7 : نوع تورهای دفاتر خدمات مسافرتی مشهد در سال…….……………………………….. 139265

جدول 3-8 : آمار مقایسه ای مسافران خارجی شهر مشهد از …………..……..……………..1384 – 139265

جدول 3-9 : آمار مقایسه ای مسافران داخلی شهر مشهد از…………….…….………………1384 – 139266

جدول 4-1 : ویژگی های مربوط به جنسیت پاسخگویان…………..….……………………………………….78

جدول 4-2 : ویژگی های مربوط به گروههای سنی پاسخگویان……………….…..………………………….79

جدول 4-3 : ویژگی های مربوط به سابقه کار پاسخگویان…………..……….……..…………………………80

جدول 4-4 : ویژگی های مربوط به سطح تحصیلات پاسخگویان…………..………….……..……………..81

جدول 4-5 : ویژگی های مربوط به سطح شغلی پاسخگویان………………..……….……………..………..82

جدول 4-6 : فراوانی نظر کارشناسان به راهکارهای پیشنهاد شده…………….….………….…………………88

جدول 5-1 : راهکارهای اداری- اجرایی……………….……………………………..………………………….91

جدول 5-2 : راهکارهای اقتصادی…………….…………………………………………………………………..93

جدول 5-3 : راهکارهای قانونی- سیاسی…………….…………………………………………………………..95

جدول 5-4 : راهکارهای بازاریابی- اطلاع رسانی……………………….…………..………………………….96

 

 

 

فهرست نمودارها و اشکال

نمودار 3 – 1 : واحدهای اقامتی مشهد …………………………………………………………………62

نمودار 3 – 2 : هتل ……………….……………………………………………………………………………..63

نمودار 3 – 3 : هتل آپارتمان ……………………………………………………………………………………63

نمودار 3 – 4 : مهمانپذیر…………………………………………………………………………………………63

نمودار 3 – 5 : تاسیسات گردشگری شهرستان مشهد ………………….…………………………………….64

نمودار 3 – 6 : آمار مقایسه ای مسافران خارجی شهر مشهد از 1384 – 1392……………………………65

نمودار 3 – 7 : نوع وسیله سفر مسافران ورودی به مشهد مقدس ………………………………………….66

نمودار 3 – 8 : آمار مقایسه ای مسافران داخلی شهر مشهد از 1384 – 1392…………………………….66

نمودار 5 – 1 : فراوانی نظر کارشناسان درخصوص راهکارهای اداری- اجرایی….…….………………..93

نمودار 5 – 2 : فراوانی نظر کارشناسان درخصوص راهکارهای اقتصادی ……….………………….…….94

نمودار 5 – 3 : فراوانی نظر کارشناسان درخصوص راهکارهای قانونی- سیاسی……….………………..96

نمودار 5 – 4 : فراوانی نظر کارشناسان درخصوص راهکارهای بازاریابی- اطلاع رسانی…….…………98

 

فهرست اشکال و عکس ها :

شکل 2 – 1 : تقسیم بندی گارسیا وبنگا، 2005 ……………..……………………………………………..21

عکس 3 – 1 : حرم مطهر امام رضا(ع)………………..……………………………………………………..54

عکس 3 – 2 : آرامگاه فردوسی …………………………………………..…………………………..………57

عکس 3 – 3 : بنای هارونیه ………………..…………………………………………………………………58

عکس 3 – 4 : مجسمه نادرشاه در باغ نادری ………………………………….……………………………59

 

چکیده :

گردشگری درمانی که از بهم پیوستن دو شاخه پردرآمد گردشگری و خدمات درمانی بوجود آمده است، همواره در جهان مورد توجه بوده و هست، بطوریکه بر اساس آمار بین المللی این شاخه از صنعت گردشگری حتی در دوران رکود اقتصادی در جهان توانسته سالانه رشدی معادل 20 درصد برای خود به ثبت برساند و بسیاری را به خود مشغول کند. عمده ترین دلیل سفر گردشگران درمانی در سراسر جهان را می توان نبود زیرساختهای درمانی در زادگاهشان یا پایین بودن سطح ارایه خدمات درمانی نام برد. در کشورهای عراق، افغانستان، کشورهای حاشیه جنوب خلیج فارس و جمهوری آذربایجان یا اصلا زیرساختهای درمانی وجود ندارد یا اگر هم هست محدود و غیرقابل دسترس همگان است. با توجه به آثار مثبت توسعه گردشگری درمانی از قبیل توسعه زیرساختهای بهداشتی، افزایش تعداد بیمارستانهای استاندارد بین المللی، افزایش سطح خدمات و کیفیت ، افزایش درآمدهای ارزی و جلوگیری از خروج نیروهای متخصص پزشکی و بهداشتی، بررسی و ارایه راهکار جهت توسعه این شاخه از گردشگری می تواند در راستای اهداف برنامه های توسعه ای دولت جمهوری اسلامی ایران قرار گیرد.

شهر مشهد به عنوان دومین کلان شهر کشور و دومین شهر بزرگ مذهبی جهان اسلام بعد از مکه معظمه با وجود ظرفیتهای فراوان گردشگری و زیرساختهای خدمات درمانی موجود می تواند به عنوان قطب گردشگری پزشکی خاورمیانه و همچنین در بین کشورهای اسلامی ایفای نقش نماید.

هدف اصلی تحقیق ارایه راهکار جهت توسعه توریسم درمانی در شهر مشهد می باشد که لازمه آن شناخت و بررسی وضع موجود گردشگری درمانی این شهر می باشد. پس از بررسی وضع موجود راهکارهایی در چهارشاخص اداری- اجرایی، اقتصادی، قانونی- سیاسی و بازاریابی- اطلاع رسانی تعریف گردید و بر اساس نظر کارشناسان راهکارهای دارای اولویت مشخص گردیدند.

کلمات کلیدی: گردشگری درمانی، توریسم درمانی، گردشگری پزشکی، خدمات درمانی، مشهد مقدس

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1-1 مقدمه

جهانگردی و گردشگری بزرگترین تحرک اجتماعی انسان در طول تاریخ است، از نظر کسب درآمد تا سال 2020 در راس تمام فعالیتها قرار خواهد گرفت. فعالیتی است که منشاء عمیق ترین اثرات فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی می باشد، اثرات تخریبی زیست محیطی کمی داشته و فاقد خصلت استهلاکی است. منبع لایزال و تمام نشدنی، که به عنوان صادرات نامرئی کشورها مطرح گردیده است.

استفاده از منابع طبیعی جهت تقویت روح و روان جایگاه ویژه ای در سلامتی انسانها دارد. بطوری که در برنامه ریزی شهرهای توسعه یافته، جهت گذراندن اوقات فراغت ساکنین، مناطقی تاسیس و راه اندازی میگردد. از لحاظ جاذبه های طبیعی ایران جزء پنج کشور اول جهان است و با بهره گیری از آب و هوای سالم شهر، چشم اندازهای بی نظیر طبیعی، کوه ها، چشمه ها و …. در صورت برنامه ریزی  و سرمایه گذاری مناسب، رعایت اصول بهداشتی و امنیتی میتوان توریسم طبیعی و درمانی را در آنها رونق بخشید.

گردشگرانی كه به ایران سفرمی كنند بیشتر با هدف آشنایی با فرهنگ و تمدن ایرانی و اسلامی، زیارت و بازدید از اماكن مذهبی، دیدن از جاذبه های طبیعی و اكوتوریسمی، فرهنگ و تمدن باستانی و اهداف تجاری و بازرگانی و یا درمانی وپزشكی وارد ایران می شوند اما با وجود اهمیت بی بدیل صنعت گردشگری در توسعه و شكوفایی اقتصادی، سیاست گذاری های مناسبی در خصوص ارتقاء آن در كشورمان صورت نپذیرفته است. (بهرامی،1389،2 )

شهر مشهد به عنوان مهمترین قطب گردشگری شرق کشور و دومین کلانشهر کشور و دومین شهر بزرگ مذهبی جهان اسلام بعد از مکه معظمه علاوه بر توانمندیهای گردشگری متعدد از لحاظ گردشگری درمانی بخصوص گردشگری پزشکی با توجه به وجود مراکز فوق تخصصی و تخصصی مجهز در سالهای اخیر جاذب این نوع از گردشگران از جمله کشورهای همسایه می باشد. زائران مانند گذشته تنها برای زیارت به این شهر سفر نمی کنند بلکه نیازهای دیگری در طول سفر خود دارند که با افزایش ماندگاری و به دنبال آن افزایش هزینه های مختلف میتوانند موجب رونق اقتصادی هرچه بیشتر منطقه گردند. شهر مشهد سالانه حدود 30 میلیون نفر زائر و گردشگر را میزبانی می نماید که حدود 5 درصد آنان گردشگران خارجی می باشند.

در این تحقیق کوشیده شده با توجه به ظرفیتهای موجود گردشگری در مشهد مقدس راهکارهای توسعه گردشگری درمانی به عنوان پردرآمدترین شاخه گردشگری بررسی و ارایه گردد.

1-2 بیان مساله

گردشگری فعالیت اقتصادی است كه بدلیل ماهیت و ویژگی های خاص آن، فرصت هایی مناسب برای ورود به عرصه تجارت بین المللی را فارغ از سطح توسعه یافتگی كشورها فراهم می آورد. این مهم باعث شده است كه از این فعالیت اقتصادی به عنوان صنعت یاد شود كه اساسا ماهیت خدماتی دارد و بعد از صنعت نفت و خودرو به عنوان سومین صنعت جهان شناخته شود(حقیقی وهمكاران،1388،23) و بعد از صنعت های نفت، و اتومبیل، مردمی ترین منبع درآمد شمرده می شود، زیرا بیشتر در آمد حاصل از آن به طور مستقیم و بدون واسطه به دست مردم میرسد(گندمكار، 1390،266). می توان گفت فعالیت گردشگری از جمله فعالیتهایی است كه از نظرماهیت خود یك محصول اجتماعی – فرهنگی و از نظر برنامه ریزی و مدیریتی یك فعالیت میان بخشی می باشد(مشیری و نظری،1385،17).

زندگی صنعتی در بیشتر کشورهای دنیا الزاماتی را با خود همراه دارد و نیازها برای تناسب اندام و استفاده از منابع طبیعی و ویتامین ها، کاهش درد و تسلط بر اعصاب و افزایش سلامت روح و روان و جسم بسیار چشمگیر است. امروزه سفر برای درمان و بازیابی توان از دست رفته یکی از مهمترین اهداف گردشگری است. از دهه 1990 عوامل چندی دست به دست هم دادند تا توریسم سلامت تقویت شود. از سویی در کشورهای توسعه یافته هزینه بالای خدمات درمانی و پزشکی، زمان طولانی که بیماران باید در انتظار نوبت بمانند و همچنین زمانیکه باید صرف گرفتن تاییدیه بیمه خود نمایند، موجب پیدایش این انگیزه گردید تا علیرغم وجود برخی مشکلات خدمات مذکور را در کشورهای دیگر دریافت نمایند.(راس،2001،58)

برآوردها نشان می دهد که هر توریست سلامت سه برابر یک توریست عادی ارزآوری دارد. این درآمد باعث شده که برخی کشورهای آسیایی چون سنگاپور، تایلند و هند بطور چشمگیری در حال تبلیغ سرویس های درمانی خود در میان بیماران جهان باشند. درباره گردش مالی حاصل از توریسم درمانی آمار دقیقی وجود ندارد، اما بر اساس آمار بهداشت جهانی سالانه حدود 50 میلیارد دلار صرف درمان بیماران منطقه در کشورهای اروپایی و آمریکایی میشود که جذب درصدی از این مبلغ می تواند تاثیر چشمگیری در اقتصاد گردشگری کشورهای آسیایی داشته باشد.

با توجه به ظرفیتهای موجود مناسب و قابل توجه در ایران، وجود شرایط اقلیمی و تنوع آب و هوایی، مراکز درمانی طبیعی، پایین بودن هزینه درمان نسبت به تسهیلات درمانی و خدمات ارایه شده در این زمینه(در مقایسه با بسیاری از کشورهای دنیا) و در مقابل نیاز ایران به توسعه صنعت گردشگری و آشنا نمودن مردم دنیا با قابلیت ها و ظرفیتهای بسیار موجود، کشور ایران به هیچ وجه از جایگاه مناسبی در صنعت گردشگری برخوردار نمی باشد. عمده ترین تلاشهای مربوط به توسعه صنعت گردشگری در ایران معطوف به رهیافتهای تشویقی و تبلیغاتی و یا به عبارتی تقاضا محور بوده است كه از پتانسیلهای كشور در جهت جذب گردشگر در زمینه توریسم درمانی با وجود كادر پزشكی و امكانات پزشكی و درمان ارزانتر همچنین جاذبه های طبیعی چون چشمه های آب گرم فراوان ، گل فشانها، گنبدهای نمكی، آب و هوای مناسب، در كشور استفاده بهینه صورت نگرفته است. كشور ایران از گذشته های دور دارای پزشكان ماهری بوده و درحال حاضر نیز در زمینه داروهای نوتركیبی، سلولهای بنیادین، درمانهای چشم پزشكی و سرطانها، همچنین هزینه كم پزشكی نسبت به كشورهای اروپایی وآسیایی دارای پتانسیلهایی می باشد و دارای پتانسیلهای بی شمار طبیعت درمانی است كه می تواند در منطقه و در بین كشورهای اسلامی به قطب گردشگری درمانی طبیعی تبدیل شود و حرف نخست را در این زمینه بزند و پذیرای بیمارانی از كشورهای اسلامی همسایه و حوضه جنوب شرقی آسیا باشد و با توجه به توانمندی های ذكر شده در ایران در پزشكی و طبیعت درمانی می تواند نسبت به بسیاری از كشورهای اروپایی و آمریكایی جاذب بسیاری از توریست های درمانی باشد و از این طریق باعث ایجاد اشتغال و سود آوری اقتصادی به كشور گردد و از نظر فرهنگی و سیاسی نیز باعث ارتقاء ایران شود.

در اینجا باید اشاره كرد كه به علت اشتراكات زیادی كه از لحاظ فرهنگی، اجتماعی وآداب و رسوم دینی از جمله وجود غذای حلال، ایجاد امنیت اجتماعی، تناسب فضاها و امكانات گردشگری با فرهنگ مسلمانان سایر ملل و وجود اماكن مذهبی در كشور با توجه به اعتقادات مسلمانان در كشور های مسلمان با تبلیغات گسترده و افزایش امكانات پزشکی، رفاهی، می توان پذیرای گردشگران درمانی در ایران باشیم و حرف نخست را از این نظر در بین كشورهای اسلامی داشته باشیم. اما باوجود اینكه ایران در میان كشورهای منطقه بالاترین توانایی را در بخش گردشگری درمانی دارا است از این فرصت ها همانطور كه گفته شد به طور كامل استفاده نشده است.

1-3 ضرورت و اهمیت تحقیق

امروزه صنعت گردشگری به اندازه ای در توسعه اقتصادی، اجتماعی کشورها اهمیت دارد که اقتصاددانان آن را صادرات نامرئی نام نهاده اند. فراگیری و اشتغالزایی صنعت گردشگری، یکی از ویژگیهای این صنعت اقتصادی پایه است. این صنعت امروزه به صنعتی بسیار پول ساز تبدیل شده و در حال افزایش در کشورهای پیشرفته با سرعتی بیشتر از رشد سالیانه است.

گردشگری درمانی که از بهم پیوستن دو شاخه پردرآمد گردشگری و خدمات درمانی بوجود آمده است، همواره در جهان مورد توجه بوده و هست، بطوریکه بر اساس آمار بین المللی این شاخه از صنعت گردشگری حتی در دوران رکود اقتصادی در جهان توانسته سالانه رشدی معادل 20 درصد برای خود به ثبت برساند و بسیاری را به خود مشغول کند.

به همین دلیل بسیاری از کشورهای مستعد و توانا در زمینه پزشکی جهان برای جلب نظر گردشگران نیازمند خدمات درمانی، از هیچ کاری دست برنداشتند و با تمام توان سعی در جلب نظر این گروه به داخل مرزها و مراکز درمانی شان داشته اند.(جباری،1387،22).

عمده ترین دلیل سفر گردشگران درمانی در سراسر جهان را می توان نبود زیرساختهای درمانی در زادگاهشان یا پایین بودن سطح ارایه خدمات درمانی نام برد، اما نمیتوان از کشورهایی که هزینه درمان در آنها بسیار هنگفت است نیز چشم پوشی کرد، چون بسیاری از گردشگران سلامت گوشه و کنار جهان از پیشرفته ترین کشورها سفر خود را آغاز می کنند و فقط به دنبال دستیابی به خدمات باکیفیت و ارزان در دیگر نقاط جهان هستند؛ نکته ای که باعث شده بسیاری از کشورها روی آن سرمایه گذاری کرده ، با ارتقای سطح کیفی خدمات پزشکی خود با کمترین هزینه آنها را به خود جلب کنند. امتیاز ایران برای توجه به صنعت گردشگری پزشکی امتیاز منطقه ای و بازار بسیار مستعد منطقه است(جباری،1387،36)

در کشورهای عراق، افغانستان، کشورهای حاشیه جنوب خلیج فارس و جمهوری آذربایجان یا اصلا زیرساختهای درمانی وجود ندارد یا اگر هم هست محدود و غیرقابل دسترس همگان است. بنابراین برخی سیاستمداران و نیازمندان خدمات درمانی این کشورها علاقمند هستند در دیگر کشورهای منطقه درمان شوند که این موضوع برای ایران یک ظرفیت فوق العاده است که باید از آن بخوبی استفاده کنیم. از سوی دیگر متخصصان ایرانی میان گردشگران نیازمند به دریافت خدمات درمانی کشورهای یادشده بسیار خوشنام هستند. به عبارت دیگر بازارهای هدف بسیار بکر و مناسب اطراف ایران در کنار وجود متخصصین و تجهیزات به روز و مدرن درمانی می تواند بهترین سرمایه ایران برای توسعه گردشگران درمانی در منطقه باشد.

براساس برآورد سازمان جهانی گردشگری(UNWTO) هر گردشگر درمانی می تواند از 3000 تا 4000 دلار سودآوری برای کشور مقصد خود داشته باشد. در این زمینه میتوان به درآمد صنعت گردشگری سلامت سال 2012 میلادی در کشورهای همسایه اشاره کرد؛ ترکیه چهار میلیارد دلار، هندوستان 17 میلیارد دلار و اردن یک میلیارد دلار.

1-3  اهمیت و ضرورت مساله ………………………………………………………………………………..      5

1-4 سوال پژوهش ……………………………………………………………………………………………       6

1-5  اهداف پژوهش …………………………………………………………………………………………        7

1-6 فرضیات ………………………………………………………………………………………………..            7

1-7 پیشنه تحقیق …………………………………………………………………………………………….                7

1-7-1  پیشینه پژوهش در خارج از کشور………………………………………………………………….         10

1-7-2 : پیشنه تحقیق در داخل کشور……………………………………………………………………….         11

1-8  روند یابی پژوهش ……………………………………………………………………………………         12

1-8-1 روش پژوهش …………………………………………………………………………………….           12

1-8-2 ابزار گرد آوری داده ها ……………………………………………………………………….. ..           12

1-8-3  جامعه آماری ……………………………………………………………………………………..          13

1-8-4 روایی …………………………………………………………………………………………….           13

1-9  مشکلات تحقیق ……………………………………………………………………………………….        13

 

 

فصل دوم: مبانی نظری پژوهش

2-1 مقدمه………………………………………………………………………………………………..          15

2-2  مروری بر مفاهیم اصلی ………………………………………………………………………….            15

• گردشگری ………………………………………………………………………………….. 15

 

• انواع گردشگری ……………………………………………………………………………             15

 

 

• انواع گردشگری از نظر مکان مقصد ………………………………………………………….. 16

 

• انواع گردشگری از نظر موضوع……………………………………………………………….. 16

 

• اصول گردشگری پایدار ……………………………………………………………………….. 17

 

 

• اهداف گردشگری پایدار ……………………………………………………………………….. 17

 

• تعریف آژانس گردشگری …………………………………………………………………….. 17

 

• تورهای ورودی ……………………………………………………………………………….          18

 

• درجه بندی آژآنس های گردشگری ورودی ……………………………………………………… 18

 

• مفهوم بازاریابی ………………………………………………………………………………..        18

 

• مفهوم بازاریابی گردشگری …………………………………………………………………… . 18

 

• گردشگری الکترونیک …………………………………………………………………………… 19

 

• سیستم هوشمند ………………………………………………………………………………. .. 19

 

• گردشگری هوشمند ……………………………………………………………………………. 20

 

• ابزارهای گردشگری هوشمند …………………………………………………………………..   20

 

 

فصل سوم: خصوصیات منطقه مورد مطالعه

3-1 مقدمه ……………………………………………………………………………………………        25

3-2 موقعیت جغرافیای تهران ………………………………………………………………………..        27

3-3 شرایط آب و هوایی تهران  ………………………………………………………………………        28

3-4 آب و هوای شهر تهران …………………………………………………………………………        28

3-5 جاذبه ای گردشگری شهر تهران ………………………………………………………………..       29

3-6 مناطق مختلف تهران …………………………………………………………………………..        30

3-7 اطلاعات در مورد آژآنس های گردشگری در ایران و تهران ………………………………..         31

3-7-1 تعداد کل آژانس هاس گردشگری در ایران و تهران ………………………………………..        31

این مطلب را هم بخوانید :

3-7-2 تعداد آژآنس های گردشگری ورودی در تهران ………………………………………………….    31

3-7-3 پراکندگی آژانس های ورودی فعال در تهران ……………………………………………………     32

 

فصل چهارم: یافته های پژوهش

4-1 مقدمه  ……………………………………………………………………………………………..     35

4-2 بررسی نمونه به تفکیک جنسیت ………………………………………………………………….       35

4-3 برررسی نمونه به تفکیک گروه سنی……………………………………………………………..        36

4-4 بررسی نمونه به تفکیک تحصیلات ………………………………………………………………         36

4-5 بررسی نمونه به تفکیک زمان آشنایی با مفهوم گردشگری هوشمند ……………………………..          37

4-6 بررسی سوالات پرسشنامه پژوهش ……………………………………………………………..          37

4-6-1  بررسی نمونه به لحاظ میزان تاثیر استفاده از فن آوری اطلاعات و ارتباطات در توسعه گردشگری    37

4-6-2  بررسی نمونه به لحاظ میزان تاثیر توسعه فن آوری اطلاعات و ارتباطات در یک کشور در ورود

به رقابت بین المللی……………………………………………………………………………………….     38

4-6-3  بررسی نمونه به تفكیك میزان آشنایی با مفهوم گردشگری الکترونیک……………………………       39

4-6-4  بررسی نمونه به تفكیك میزان آشنایی با مفهوم گردشگری هوشمند……………………………….       40

4-6-5  بررسی نمونه به تفکیک زمان آشنایی با مفهوم گردشگری هوشمند………………………………       41

4-6-6  بررسی نمونه به تفكیك میزان آشنایی با ابزارهای هوشمند بازاریابی…………………………….        42

4-6-7  بررسی نمونه به تفكیك میزان مجهز بودن به ابزارهای هوشمند…………………………………        42

4-6-8  بررسی نمونه به تفكیك میزان استفاده از ابزارهای هوشمند……………………………………..        43

4-6-9  بررسی نمونه به تفكیك میزان جذب مشتریان با استفاده از ابزارهای هوشمند…………………..        44

4-6-10  بررسی نمونه به تفكیك میزان پیش بینی جذب مشتریان با استفاده ازابزارهای هوشمند در آینده…      45

4-6-11  بررسی نمونه به تفكیك میزان تاثیر بازاریابی هوشمند در جذب گردشگر خارجی……………..       45

4-6-12  بررسی نمونه به تفكیك میزان آشنایی مسئولین با بازاریابی هوشمند……………………………      46

4-6-13  بررسی نمونه به تفكیك میزان تاثیر آشنایی مسئولین بابازاریابی هوشمند در توسعه و فروش…….    47

4-6-14  بررسی نمونه به تفكیك میزان تاثیر توسعه گردشگری هوشمند بر ترغیب و تشویق گردشگران

خارجی………………………………………………………………………………………………. ..       48

4-6-15  بررسی نمونه به تفكیك میزان تاثیر بازاریابی هوشمند بر توسعه گردشگری یک کشور………….     49

4-6-16  بررسی نمونه به تفكیك میزان تاثیر بازاریابی هوشمند بر ارز آوری از طریق گردشگری ورودی…. 50

 

4-6-17  بررسی نمونه به تفكیك میزان استفاده آژانس ها از روش بازاریابی هوشمند برای بازاریابی گردشگری…51

4-6-18  بررسی نمونه به تفكیك میزان تاثیر صرف بودجه در زمینه تبلیغات و بازاریابی هوشمند میتواند درافزایش

در آمد ارزی و  فروش آژانسها…………………………………………………………………………………..51

 

4-6-19  بررسی نمونه به تفكیك میزان استفاده از روشهای بازاریابی هوشمند………………………………….  52

4-6-20 بررسی  روشهای بازاریابی هوشمند موثرتر و کاربردی تر…………………………………………..  53

4-6-21 بررسی و پیش بینی روشهای بازاریابی هوشمند برای توسعه سریع گردشگری در آینده  …………….   54

4-6-22 روش های ترجیحی بازاریابی در شرکت های بررسی شده……………………………………………  55

4-6-23 بررسی شبکه های اجتماعی مورد استفاده در آژانس های گردشگری بررسی شده ……………………..56

4-6-24 بررسی تاثیر بازاریابی هوشمند در گردشگری بین المللی و داخلی ………………………………….   56

4-6-25  تحلیل نظرات و پیشنهادات ارایه شده در راستای توسعه بازاریابی و گردشگری هوشمند……………    57

 

فصل پنجم: نتیجه گیری

5-1 مقدمه  ………………………………………………………………………………………………..     60

5-2 آزمون فرضیات ………………………………………………………………………………………      60

5-3 نتیجه گیری ………………………………………………………………………………………….      62

5-4 ارایه پیشنهادات  …………………………………………………………………………………….       63

5-5 پیشنهاد برای آینده …………………………………………………………………………………..       63

منابع ………………………………………………………………………………………………………      64

خلاصه انگلیسی …………………………………………………………………………………………..     69

پرسشنامه پژوهش ………………………………………………………………………………………..      70

 

 

 

 

 

 

فهرست جدول ها                                                                                     صحفه

جدول شماره 3-1  میانگین ماهانه پارامترهای اقلیمی ایستگاه  تهران مهرآباد از بدو تاسیس…………………      28

جدول شماره 3-2  فراوانی و درصد آژانس های مسافرتی در تهران  ……………………………………..       31

جدول شماره -33 : فراوانی و درصد آژانس های ورودی در تهران …………………………………………     31

جدول  شماره 3-4:   فراوانی آژانس های ورودی در مناطق 22 گانه شهر تهران ……………………….. .      32

جدول شماره 4-1 : جدول فراوانی پاسخ گویان بر اساس جنیست  ……………………………………………      35

جدول شماره  4-2 : جدول فراوانی پاسخ گویان به  تفکیک گروه سنی………………………………………….    36

جدول شماره 4-3 :  جدول فراوانی  پاسخ گویان بر اساس تحصیلات …………………………………………………………………….     36

جدول شماره 4-4 : جدول فراوانی به تفکیک میزان آشنایی با مفهوم گردشگری …………………………………..  37

جدول  شماره 4-5 : جدول فراوانی میزان استفاده از فن آوری اطلاعات و ارتباطات در توسعه گردشگری……   38

جدول شماره 4-6 :جدول فراوانی میزان تاثیر  فن آوری اطلاعات و ارتباطات در یک کشور در ورود به رقابت بین المللی……………………………………………………………………………………………………….          39

جدول شماره 4-7  جدول فراوانی میزان آشنایی پاسخ گویان با مفهوم گردشگری هوشمند ……………………       40

جدول شماره 4-8  : جدول فراوانی میزان آشنایی پاسخ گویان با مفهوم گردشگری هوشمند…………………….     41

جدول  شماره 4-9 جدول فراوانی میزان آشنایی پاسخ گویان با مفهوم گردشگری هوشمند……………………….     41

جدول شماره 4-10 جدول فراوانی میزان آشنایی پاسخ گویان با ابزارهای هوشمند……………………………..     42

جدول شماره 4-11 جدول فراوانی میزان مجهز بودن شرکت های گردشگری به ابزارهای هوشمند ………..      43

جدول 4-12 جدول فراوانی میزان استفاده شرکت های گردشگری به ابزارهای هوشمند……………………..       44

جدول شماره4-13  جدول فراوانی میزان جذب گردشگر با ابزارهای هوشمند………………………………..      44

جدول شماره 4-14  فراوانی پیش بینی جذب مشتری باابزارهای هوشمند در آینده…………………………..       45

جدول شماره 4-15  جدول فراوانی میزان تاثیر بازاریابی هوشمند در جذب گردشگر خارجی ……………..        46

جدول شماره 4-16 جدول فراوانی میزان آشنایی مسیولین با بازاریابی هوشمند …………………………….        47

جدول شماره 4-17  جدول فراوانی میزان تاثیر  آشنایی مسیولین با بازاریابی هوشمند در توسعه گردشگری ایران   48

جدول شماره 4-18  جدول فراوانی میزان آشنایی تاثیر توسعه گردشگری هوشمند بر تشویق گردشگران خارجی     49

جدول شماره  4-19  جدول فراوانی میزان تاثیر بازاریابی هوشمند در توسعه گردشگری کشور………………….  50

جدول شماره 4-20  جدول فراوانی میزان تاثیر بازاریابی هوشمند بر ارز آوری از طریق گردشگری ورودی…..   50

جدول شماره 4-21 جدول فراوانی میزان استفاده آژانس ها از روش بازاریابی هوشمند برای بازاریابی گردشگری   51

جدول شماره 4-22 جدول فراوانی میزان تاثیر صرف بودجه در زمینه تبلیغات و بازاریابی هوشمند میتواند درافزایش

در آمد ارزی و  فروش آژانسها ……………………………………………………………………………..        52

جدول شماره 4-23 : جدول فراوانی میزان استفاده از روش های بازاریابی هوشمند در آژانس های گردشگری     52

جدول شماره 4-24 جدول فراوانی میزان روش های  کاربردی و موثر بازاریابی هوشمند…………………..      54

جدول شماره 4 -25 : جدول فراوانی پیش بینی روش های بازاریابی هوشمند در توسعه گردشگری در آینده         55

جدول شماره 4-26 جدول فراوانی روش های ترجیحی بازاریابی در آژانس های بررسی شده ……………        55

جدول شماره 4-27  جدول فراوانی شبکه های اجتماعی استفاده شده در آژانس های بررسی شده …………         56

جدول شماره 4-28  جدول فراوانی میزان تاثیر بازاریابی هوشمند در گردشگری داخلی و بین المللی ……..        57

 

فهرست نقشه ها

نقشه شماره 3-1 ایران ……………………………………………………………………………………….         26

نقشه شماره 3-2  تهران  ………………………………………………………………………………………..      27

نقشه  3-3  : مناطق  22 گانه تهران ………………………………………………………………………………………         31

 

فهرست نمودار

نمودار 1-1 : نسل های وب          ……………………………………………………………………………………..            9

 

پیوست

پیوست شماره 1 : پرسشنامه پژوهش …………………………………………………………………………………………………………………………………….      70

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

به نام خدا

اظهار نامه

اینجانب آنوشا خضری نژاد (920094017 ) دانشجوی رشته جغرافیا و برنامه ریزی گردشگری دانشکده علوم انسانی اظهار می کنم که این پایان نامه حاصل تلاش خودم بوده و در جاهایی که از منابع دیگران استفاده کرده ام، نشانی دقیق و مشخصات کامل آن را نوشته ام . همچنین اظهار می کنم که تحقیق و موضوع پایان نامه ام تکراری نیست.

 

 

نام و نام خانوادگی:

تاریخ و امضا:

 

 

 

 

 

 

.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

چکیده

 

 

پژوهش حاضر با بررسی بازاریابی هوشمند در توسعه گردشگری ایران با رویکرد آژانس های درجه یک تهران صورت گرفته است. این پژوهش با رویکرد تحلیلی- پیمایشی می باشد. جامعه این پژوهش آژانس های ورودی شهر تهران بودند که با توجه به تعداد کم آژانس های ورودی در تهران به تمامی آژانس های فعال تهران پرسشنامه فرستاده شد. پرسشنامه محقق ساخته به تمامی افراد مورد بررسی از طریق پست الکترونیک فرستاده شد که پس از سه بار پیگیری تعداد 39 آژانس به آن پاسخ دادند. یافته های پژوهش نشان می دهد که اگرچه مفهوم بازاریابی هوشمند و گردشگری هوشمند مفهومی جدید و نوپا در گردشگری ایران می باشد اما آمار حاکی از آن است که  استفاده از بازاریابی هوشمند و افزایش گردشگران ورودی و فروش بیشتر دفاتر گردشگری با یکدیگر رابطه مستقیم دارند و  همچنین  استفاده از بازاریابی هوشمند  منجر به  افزایش ارز آوری حاصل از گردشگری ورودی می گردد .

 

 

 

کلید واژه ها:

گردشگری  و ابزارهای هوشمند،  بازاریابی هوشمند ،آژانس های ورودی تهران، افزایش گردشگری

 

 

 

 

 

 

 

 

فصل اول

کلیات پژوهش

 

 

 

 

 

1-1   مقدمه  :

دنیای امروز به شکل گریز ناپذیری تبدیل به دهکده­ای جهانی با ارتباطات گسترده و عمیق شده است. فن آوری اطلاعات و استفاده از آن امروزه به شکل یکی از کلیدهای اصلی در توسعه کشورها، مخصوصا کشورهای جهان سوم مطرح گردیده است (اولینر و سیشل[1]:2003 )

از سوی دیگر توریسم نیز به فراخور گذشت زمان امروزه به عنوان صنعتی درآمدزا و نجات دهنده برای کشورهای مختلف در آمده است. لزوم توجه به توریسم و استفاده از فناوری های نوین در جهت گسترش آن و استفاده کردن از مزایای بیشمار اقتصادی آن برای کشورها، تحقیق و پژوهش پیرامون رابطه بین گسترش فناوری اطلاعات و ارتباطات و توسعه توریسم را ضروری ساخته است (مارتین[2] و همکاران: 2004).

در عصر حاضر دگرگونی ژرف تکنولوژیکی، مکانیسم‏ها و شرایط و در نتیجه بحث های تکنیکی و فنی به سوی پیچیدگی، تنوع و ظرافت بیشتری گرایش یافته است. در این میان دگرگونی‏های اقتصادی مهم حاصله در برگیرنده شماری از روابط تولید پیچیده، فراگیر و روابط مبادلاتی می باشد که در امر جهانی شدن روندی رو به گسترش دارد بر این مبنا گردشگری نیز که در رویکردی خاص در هزاره سوم مورد توجه می باشد؛ تحولاتی را پذیرا شده که به فراگیر شدن آن منتهی گردیده است (جرجنسون و کازویوکی[3]: 2005).

گردشگری در رابطه با بسترهای تکنولوژیکی بحث شده و بسترهای اقتصادی حاصل از جهانی شدن، اصلی مستحکم در سیاست های اقتصادی در هزاره سوم محسوب می شود. تحولات حاصل از مباحث فوق در رابطه با گردشگری در دوسویه تاثیر گذاری، از یک سو به شکل گیری گردشگری الکترونیکی منتهی گردیده و از دیگر سو شکل گیری گردشگری مجازی را سبب شده است و با رشد سریع تکنولوژی اطلاع رسانی در چارچوب نظام مبادله الکترونیکی و سرعت بخشیدن به امر بازاریابی و مسافرت، کاهش هزینه ها و دستیابی به بازارهای جدید را در زمینه گردشگری فراهم آورده است (جنیفر[4] و همکاران: 2003)

بطور کلی استفاده از تکنولوژی اطلاعات و ارتباطات و گسترش آن در زمینه عرضه و تقاضای گردشگری سبب آن شد که گردشگران قبل از سفر به ارزیابی و بررسی وضعیت مقاصد بپردازند و تجربه ای مجازی را در چارچوب دورنمایی گردشگر در ذهن خود شکل دهد. علاوه برآن این امر زمینه های دموکراتیک شدن انتخاب مقاصد را برای سفر فراهم آورده است. این خود نشان از گذار به انعطاف پذیری ارائه محصول گردشگری در رابطه به عرضه دارد که به گونه‏ای متبلور کننده تولید بهنگام بر آمده از شیوه تولید پسافوردیسم می باشد (بروان[5]: 2003). به عبارتی دیگر محصول گردشگری در یک تنوع خاص در برگیرنده پاسخگویی به تقاضای شخصی و متکثر گردشگران بوده و گردشگران را قادر می سازد در راستای انگیزه های شخصی و تمایلات خود به انتخاب مقاصد گردشگری برای سفر بپردازند.

 

• طرح مساله :

در عصر کنونی کشورها و جوامع بشری به صورت فزاینده‏ای به این حقیقت پی برده‏اند که برای حفظ وضع اقتصادی خود باید ابتکار عمل به خرج داده و در صدد یافتن راه ‏های تازه‏ای برای گسترش روابط تجاری خود و خروج از وابستگی به تک محصولی‏ها برآیند. صنعت گردشگری همواره عامل مهمی در جهت بهبود وضع اقتصادی جوامع و کشورها و دستیابی به توسعه است (یاوری و دیگران[6]:1390). برخورداری ایران از میراث طبیعی و تاریخی غنی و موقعیت جغرافیایی مناسب (وجه عرضه) و وجود بازارهای گسترده‏ی منطقه‏ای، ملی و بین المللی برای این عرضه (وجه تقاضا) بستر و موقعیت مناسبی را برای حضور توانمند ایران در بازارهای گردشگری فراهم آورده است.

زیر ساخت های شهری به دلیل رشد سریع شهر نشینی در سراسر جهان  و این که بیش از نیمی از جمعیت در شهرها ساکن شده اند با مشکلات عدیده و پیچیده ای مواجه گردیده است که در نتیجه این فشارها مقاصد گردشگری ، مجموعه ای از چالش های جدید را تجربه می کنند. این چالش ها برخواسته از تغییر سلیقه ، علایق و نیازهای  مشتریان و مقاصد می باشد که تحت تاثیر تکنولوژی های جدید قرار گرفته است. به منظور حل این چالش ها، مقاصد گردشگری ابتدا  باید نوع تغییرات را شناسایی کنند تا برای آنها پاسخ مناسب یافته و آنها را حل نمایند. از منظر  گردشگری ، فن آوری اطلاعات و ارتباطات میتواند تجربه های با ارزشی برای گردشگران به ارمغان آورده و منجر به کارایی و حمایت از سازمانهای مربوطه گردد. (ژنگ شیانگ و لیز توسیادیا [7] :2014 )

شهر هوشمند بیانگر محیط و جامعه ای است که تکنولوژی در آن وارد شده و از این تکنولوژی برای  بهبود کیفیت زندگی شهروندان، کارایی بهتر سرویس های شهری مانند استفاده بهینه از انرژی و یا نمایش بهتر ترافیک استفاده میشود.( وینسینتی[8] : 2012 ) توسعه شهر هوشمند منجر به تشویق و گسترش مقاصد گردشگری هوشمند می گردد.

با ورود تکنولوژی در محیط و مقاصد گردشگری، کیفیت تجربیات گردشگران بهبود یافته و مقاصد گردشگری رقابتی تر می گردند.

در این راستا استفاده از روش های بازاریابی هوشمند در توسعه صنعت گردشگری از اهمیت به سزایی برخوردار است. با استفاده از بازاریابی هوشمند، شرکت ها میتوانند با بررسی پتانسیل ها، نقاط قوت و ضعف خود و شرکت های رقیب با درایت و دقت بیشتری در بازار رقابتی وارد شوند و این امر موجب جذب گردشگر با استفاده از شیوه های صحیح و مدرن ارتباطی می گردد که نتیجه آن افزایش ورود گردشگر در یک کشور، ارز آوری بیشترمی باشد.

با ظهور بازاریابی هوشمند یا دیجیتال، انقلاب عظیمی برپا گردید، انقلابی که با نوآوری همراه بوده و تحول و دگرگونی را در بازارها به ارمغان آورد و تعریف بازاریابی را تغییر داد.

از جمله عواملی که باعث می شود بسیاری از شرکت ها و افراد رسانه های دیجیتال را برای بازاریابی برگزینند عبارتند از  :

• خیل عظیمی از مخاطبان آنلاین
• ارز آوری و برگشت سرمایه
• معیارهایی که برپایه داده های اطلاعاتی شکل گرفته اند

درعصر حاضر ، افزایش کارآمدی بازاریابی از اهمیت والایی برخوردار و موضوع بسیار با ارزشی به حساب می آید.

 

• 3 اهمیت و ضرورت مساله

دست یابی به توسعه، یکی از مهمترین اهداف در هر جامعه ای می باشد.  جوامع با توجه به شرایط خود (اعم از مادی، غیر مادی، داخلی و بین المللی) یکی از راه‏های رسیدن به توسعه را برمی گزینند.

امروزه صنعت گردشگری صنعتی جهانی است که هر ساله صدها میلیون نفر را در حوزه بین المللی و بومی در بر می‏گیرد (میسون[9]: 1390 )؛ و حجم عظیم مالی توام با اشتغالی که به طور مستقیم و غیر مستقیم ایجاد می‏کند سبب شده است که کشورهای مختلف جهان با توجه به توانمندی‏های طبیعی، میراث فرهنگی و تاریخی خود سعی کنند سهمی از این اقتصاد را به خود اختصاص دهند (پاپلی و سقایی[10]: 1388) تا از این طریق به توسعه گردشگری و توسعه‏ای جامع دست یابند.                  ایران از نظر دارا بودن جاذبه های گردشگری در میان ده کشور برتر جهان قرار دارد . طبیعت چهار فصل، جاذبه های طبیعی مناطق دریای خزر، طبیعت رویایی اردبیل، آسمان پرستاره و دیگر دیدنی های کویر، خلیج فارس و جاذبه های کیش، مراکز مهم زیارتی شیعیان و مهم تر از همه جاذبه های بی نظیر تاریخی  و فرهنگی اصفهان، شیراز و دیگر شهرهای ایران، کشور ما را از نظر پتانسیل های گردشگری ممتاز ساخته است. اما این پتانسیل بدون اطلاع رسانی، آن هم به زبان روز دنیا سودی نخواهد داشت.

دفاتر و آژانس های گردشگری از مهم ترین ارکان و قطب های گردشکری در کشور به شمار می آیند که به عنوان یکی از زیرساخت های مهم، نقش تعیین کننده ای در جذب گردشگر دارند. روش های بازاریابی آژانس های گردشگری در ایران اغلب روش های ابتدایی و سنتی بوده و تنها تعداد محدودی از آژانس ها توانسته اند تا حدودی با استفاده از روش های مدرن وارد بازار رقابتی شوند. اغلب آژانس های گردشگری دارای ضعف های عمده در بازاریابی الکترونیکی E -marketing هستند.

صنعت گردشگری نیز می بایست هم پای با دیگرصنایع و برندها در زمینه‌ ی استفاده از فناوری های نوین گام بردارد و از تکنولوژی ها درجهت ارتقای خدمات بازاریابی بهره مند گردد. داشتن یک روش متفاوت در بازاریابی های خلاقانه و هوشمندSmart or intelligent  Marketing  می تواند  منجر به تمایز یک شرکت گردشگری نسبت به سایرین گردد. اغلب شرکت های گردشگری در ایران با روش های مدرن بازاریابی آشنایی ندارند و اغلب نحوه استفاده صیحیح این روش ها را نمی دانند و از آن بهره  نمی گیرند. این ضعف ها را می توان  ناشی از عدم آشنایی با فن آوری های اطلاعات و ارتباطات ، نداشتن نیروی انسانی متخصص، عدم آشنایی با شبکه های اجتماعی و نداشتن پروفایل به روز در این شبکه ها و نا آشنایی با مفاهیم بازاریابی مدرن و کاربرد آنها باتوجه به شرایط موجود  دانست. چنانچه دفاتر گردشگری نتوانند خود را با علوم، فنون و تکنولوژی جدید تطبیق و یا روش های سنتی و قدیمی را ادامه دهند، با گذشت اندک زمانی با رکود و کاهش جذب گردشگر مواجه خواهند شد و به عبارتی در بازار رقابتی شکست خورده و میدان را به حریف واگذار میکنند ودر نهایت  از بازار رقابتی حذف می گردند.

 

 

• 4 سوال ها پژوهش
• آیا بازاریابی هوشمند در جذب گردشگر خارجی و توسعه گردشگری ایران موثر است ؟

 

• آیا صرف بودجه و زمان در حیطه بازاریابی هوشمند باعث افزایش ارز آوری حاصل از گردشگری خارجی خواهد شد؟

 

1-5. روش تحقیق. 6

1-6. پیشینه تحقیق. 6

فصل دوم: مبانی نظری تحقیق

2-1. ویژگی های جمعیتی بخش کوچصفهان. 9

2-2. موقعیت اقتصادی. 10

2-3. تفکیک جمعیت بخش کوچصفهان. 11

2-4. کوههای گیلان. 13

2-5. ویژگیهای اقلیمی استان گیلان. 13

2-6. برنامه ریزی فضاهای آموزش.. 13

2-7. تأمین منابع وامکانات مادی وتکنولوژیک.. 14

2-8. فضاهای آموزشی. 15

2-8-1. مطلوبیت زمین مدرسه 15

2-9. مدارس استان گیلان با تکیه بر بخش کوچصفهان. 16

2-10. چگونگی پراکندگی مدارس ابتدائی بخش کوچصفهان بر اساس توپوگرافی منطقه 18

2-11. بررسی وضعیت مدارس ابتدائی بخش کوچصفهان از نظر مصالح وعمر ساختمان. 19

2-12. ساختمان مدرسه 20

2-13. ویژگیهای کلاس درس.. 21

2-13-1. بررسی نور طبیعی کلاس.. 21

2-13-2. رنگ.. 21

2-13-3. جایگاه معلم 21

2-13-4. میز ونیمکت.. 21

2-14. تابلوها وکتیبه ها 22

2-15. درب ورودی. 22

2-16. ضوابط مکان یابی وساختن محیط های آموزشی. 22

2-16-1. دسترسی. 22

2-16-2. آسایش محیطی. 22

 

2-16-3. نور. 23

2-17. نگاهی به ویژگیهای اقلیمی منطقه مورد مطالعه ورابطه آن با موضوع تحقیق. 24

2-17-1. نحوه تأثیر عوامل اقلیمی در رابطه با ساختار فضاهای آموزش.. 24

2-17-2. نحوه تأثیر عوامل اقلیمی در تعیین جهت ساختمان 24

2-17-3. ویژگیهای معماری بومی مناطق معتدل مرطوب.. 24

2-17-4. ساختمان در رابطه با اقلیم 26

2-17-5. تابش آفتاب حرارت.. 26

2-17-5-1. تشخیص مواقع گرم وسرد یک محل. 26

2-17-6. گرمای خورشید جذب شده در حوار ساختمان در مواقع گرم وسرد 26

2-17-7. تأثیر سایه بان ها 27

2-17-8. باد 27

2-18. تهویه مورد نیاز در اقلیم معتدل ومرطوب.. 28

2-19. بارندگی رطوبت. 28

2-19-1. راههای نفوذ رطوبت به ساختمان. 29

2-19-2. نفوذ آب باران. 29

2-19-3. تعرق. 29

2-19-4. تابش آفتاب.. 30

2-19-5. فشار هوا 31

2-19-6. باد 31

2-19-7. دما 31

2-19-8. رطوبت نسبی. 32

2-19-9. نزولات جوی. 33

2-19-9-1. رطوبت نسبی.. 34

2-19-10. طبقه بندی اقلیمی. 35

2-19-11. خاک وکاربری اراضی. 35

2-19-12. زمین شناسی. 36

این مطلب را هم بخوانید :

فصل سوم: مواد و روش

3-1. داده ها وروش ها 38

3-2. داده ها 38

3-3. روش کار. 39

3-4. روش ماهونی. 39

3-5. روش زیست اقلیم اولگی. 41

3-6. روش بیوکلیماتیک ساختمانی گیونی. 41

فصل چهارم: یافته های تحقیق

4-1. نگاهی اجمالی به آموزش وپرورش گیلان. 44

4-1-1. تغییروتحولات جمعیت دانش آموزان کوچصفهان. 44

4-1-2. پراکندگی فضای آموزشی کوچصفهان براساس توپوگرافی. 45

4-1-2-1. طبقه بندی به روش دومارتن.. 47

4-1-2-2. طبقه بندی به روش کلیماتیک آمبرژه 47

4-1-2-3. روشها وتقسیمات اقلیمی در طراحی ساختمان.. 48

4-1-2-4. روش اولگی.. 48

4-1-2-5. روش گیونی.. 50

4-1-2-6. معیارماهانی.. 52

4-1-2-7. روش لنکستر –کارستن.. 57

4-1-2-8. بارندگی.. 57

4-1-2-9. دما 61

4-1-2-10. رطوبت نسبی.. 64

4-1-2-11. ساعات آفتابی وابرناکی.. 65

4-1-2-12. مدت روشنایی.. 66

4-1-2-13. زاویه تابش مدار میل ومقدار انرژی دریافتی.. 68

4-1-2-14. باد. 70

4-1-2-15. عرض کلاس به متر. 72

4-1-2-16. طول کلاس به متر. 72

4-1-2-17. آلودگی صوتی برای کلاس… 73

4-1-2-18. تعداد کلاسهای دارای پنچره نامناسب.. 75

4-1-2-19. تعداد کلاسهایی که درمعرض مستقیم نورآفتاب.. 76

4-1-2-20. کلاسهایی که باد عامل مزاحم تدریس… 77

4-1-2-21. تعداد طبقات.. 78

4-1-2-22. سال تأسیس آموزشگاهها 78

4-1-2-23. مواد ومصالح تشکیل دهنده بنا 80

4-1-2-24. پوشش ومصالح سربندی.. 81

4-1-2-25. کیفیت بنا 82

4-1-2-26. ارتفاع ساختمان.. 83

4-1-2-27. مصالح نمای مدارس… 84

4-1-2-28. رنگ… 85

4-1-2-29. ارزیابی سیستم سرمایش وگرمایش مدارس ابتدائی کوچصفهان.. 86

4-1-2-30. میزان استفاده از نور غیر طبیعی در فصل پاییز وزمستان.. 87

4-1-2-31. نوع سیستم گرمایشی درمدارس ابتدائی کوچصفهان.. 88

4-1-2-32. نوع سیستم سرمایشی درمدارس ابتدائی کوچصفهان.. 89

4-1-2-33. سیستم نورگیری ساختمان مدارس ابتدائی کوچصفهان.. 90

4-1-2-34. میزان رده خوری مدارس ابتدائی کوچصفهان.. 92

4-1-2-35. رطوبت در دیواره های داخلی.. 94

4-1-2-36. عناصر پیرامون محیط آموزش ابتدائی.. 95

4-1-2-37. جهت گیری ساختمان مدرسه. 96

4-1-2-38. رنگ پرده های کلاس… 97

4-1-2-39. مساحت ساختمان فضاهای آموزشی( مدارس ابتدائی). 98

4-1-2-40. مساحت عرصه یا فضای باز. 99

فصل پنجم: بحث، نتیجه گیری و پیشنهادات

5-1. نتیجه گیری. 107

5-2. آزمون فرضیات.. 110

5-3. پیشنهادات.. 111

5-3-1. پیشنهادات کلی. 111

5-3-2. پیشنهادات تفضیلی( جزئی) 112

منابع ومأخذ. 113

پیوست.. 115

 

 

فهرست جداول

عنوان                                                                                                      صفحه

جدول شماره (2-1 ) جایگاه جمعیت بخش کوچصفهان به شهرستان رشت( 1390) 9

جدول شماره (2-2)  ترکیب جنسی جمعیت بخش کوچصفهان. 9

جدول شماره (2-3)  جمعیت شش ساله وبیشتر وبا سواد 9

جدول شماره (2-4) جمعیت شهری وروستایی کوچصفهان. 10

جدول شماره (2-5) محصولات کشاورزی کوچصفهان. 11

جدول شماره (2-6) جمعیت بر حسب گروههای عمده سنی به تفکیک جنس.. 12

جدول. شماره (2-7) تعدادکلاس وفضاهای آموزش ودانش آموزان مقطع ابتدائی استان گیلان. 18

جدول شماره (2-8) تعداد کلاس وفضاهای آموزشی و دانش آموزان مقطع ابتدائی کوچصفهان. 18

جدول شماره (2-9) پراکندگی مدارس ودانش آموزان ابتدائی بخش کوچصفهان بر حسب وضعیت توپوگرافی. 19

جدول شماره (2-10) مقایسه شدت روشنایی مورد نیاز در عملکردهای مختلف( بر حسب L ux) 23

جدول شماره (2-11) اصول رعایت شده ودر معماری بومی مناطق معتدل مرطوب.. 25

جدول شماره (2-12) میزان تعرق نسبت به دمای محیط وفعالیت های انسانی. 30

جدول شماره (2-13) روند تغییرات دمای ماهانه در ایستگاه رشت( میانگین 10ساله 1382-1392) 32

جدول شماره (2-14) دمای متوسط ماهانه در ایستگاه رشت دوره آماری( 1382-1392) 32

جدول شماره (2-15) درصد رطوبت نسبی ماهانه در ایستگاه رشت( میانگین 10ساله) 33

جدول شماره (2-16) نوسانات درجه حرارت ماهیانه در منطقه مورد مطالعه 33

جدول شماره (2-17) متوسط حداقل وحداکثر، درجه حرارت.. 33

جدول شماره (2-18) میزان ماهانه وسالانه بارندگی ایستگاه رشت به میلیمتر. 34

جدول شماره (2-19) میزان رطوبت نسبی در ایستگاه مورد مطالعه واحد درصد 34

جدول شماره (2-20) طبقه بندی اقلیمی ایستگاه  رشت.. 35

جدول شماره (3-1) آمار میانگین ماهانه پارامترهای اقلیمی ایستگاه رشت( 1383-1392) 39

جدول شماره (3-2) ماهونی منطقه آسایش شب و روز. 40

جدول شماره (3-3) مشخصات جغرافیایی ایستگاه منطقه مورد مطالعه 41

جدول شماره (4-1) تعداد دانش آموزان استان گیلان( 83-92) 44

جدول شماره (4-2) جمعیت دانش آموزی بخش کوچصفهان سالهای( 1383-1392) 45

جدول شماره( 4-3) پراکندگی فضای آموزشی براساس ارتفاع. 45

جدول شماره( 4-4) پراکندگی فضای آموزشی درسطح کوچصفهان. 46

جدول شماره( 4-5) تعیین نوع اقلیم براساس روش دمارتن. 47

جدول شماره (4-6) میانگین دمای روزانه ودرصد رطوبت نسبی رشت( 1383-1392) 49

جدول شماره( 4-7) حداقل وحداکثر دماودرصد رطوبت نسبی ایستگاه رشت( 1383-1392) 51

جدول شماره (4-8) مفهوم شاخص ها 53

جدول شماره (4-9) ارزیابی ماهونی( تعیین شاخص گرمایی) درایستگاه رشت.. 54

جدول شماره (4-10) پیشنهادهای مقدماتی معماری. 55

جدول شماره (4-11) میانگین دما روزانه، درصد رطوبت نسبی رشت( 1383-1392) 57

جدول شماره (4-12) بارندگی ماهانه ایستگاه رشت( 1383-1392) 58

جدول شماره( 4-13) درصد بارندگی فصلی ایستگاه رشت.. 59

جدول شماره (4-14) رژیم درازمدت دمای ماهانی سالهای آماری( 1383-1392) 61

جدول شماره (4-15) متوسط حداقل وحداکثر، درجه حرارت.. 62

جدول شماره (4-16) درصد رطوبت نسبی در ایستگاه رشت( 1383-1392) 64

جدول شماره( 4-17) ساعات آفتابی ایستگاه رشت( 1383-1392) 65

جدول شماره (4-18) میانگین فراوانی تعداد روزهای حالات نیمه ابری وابری رشت( 1383-1392) 66

جدول شماره (4-19) زمان طلوع، غروب ومدت روشنایی کوچصفهان. 67

جدول شماره (4-20) زاویه تابش مدار میل مقدار انرژی دریافتی. 69

جدول شماره (4-21) تغییرات جهت وسرعت بادغالب، درصد وشدت آن در ایستگاه رشت( 1383-1392) 70

جدول شماره (4-22) عرض متوسط کلاسهای درس.. 72

جدول شماره (4-23) طول متوسط کلاس درس.. 73

جدول شماره (4-24) مزاحمت آلودگی صوتی در محوطه مدارس کلاس درس.. 74

جدول شماره (4-25) تعداد کلاسهای دارای پنچره نامناسب.. 75

جدول شماره (4-26) تعداد کلاس درمعرض نورمستقیم آفتاب.. 76

جدول شماره (4-27) کلاسهایی که باد عامل مزاحم تدریس.. 77

جدول شماره (4-28) بررسی استقرار مدارس ابتدایی به لحاظ تعداد طبقات.. 78

جدول شماره (4-29) سال احداث ساختمان( عمر مدارس ابتدائی) 79

جدول شماره (4-30) مواد ومصالح تشکیل دهنده بنا 80

جدول شماره (4-31) نوع پوشش سربندی مدارس ابتدائی کوچصفهان. 81

جدول شماره (4-32) کیفیت بناهای مدارس ابتدائی. 82

جدول شماره (4-33) ارتفاع ساختمانهای آموزشی( مدارس ابتدائی) 83

جدول شماره (4-34) مصالح نمای مدارس ابتدائی کوچصفهان. 84

جدول شماره (4-35) رنگ دیواره های درونی مدارس ابتدائی کوچصفهان. 85

جدول شماره (4-36) شرایط سرما درکلاسها درفصل زمستان. 86

جدول شماره (4-37) استفاده از نور غیر طبیعی درفصول پاییزوزمستان. 87

جدول شماره (4-38) استفاده از نوع سیستم گرمایشی مدارس ابتدائی کوچصفهان. 88

جدول شماره (4-39) نوع سیستم سرمایشی مدارس ابتدائی کوچصفهان. 89

جدول شماره (4-40) سیستم نورگیری ساختمانهای مدارس ابتدائی کوچصفهان. 90

جدول شماره (4-41) رده خوری ساختمان مدارس ابتدائی. 92

جدول شماره (4-42) جهت رده خوری ساختمان. 93

جدول شماره (4-43) نفوذ رطوبت در دیواره های داخلی. 94

جدول شماره (4-44) کاربری اراضی پیرامون مدارس ابتدایی کوچصفهان. 95

جدول شماره (4-45) جهت گیری ساختمان مدارس ابتدائی. 96

جدول شماره (4-46) تعداد مدارس برخوردار از پرده کلاس در کوچصفهان. 97

جدول شماره (4-47) رنگ پرده کلاسهای مدارس ابتدائی کوچصفهان. 98

جدول شماره (4-48) مساحت فضاهای آموزشی مدارس ابتدائی کوچصفهان. 99

جدول شماره (4-49) مساحت عرصه فضای باز مدارس ابتدائی. 100

جدول شماره (5-1) اولویت بندی عناصر همساز وناهمساز با شرایط اقلیمی. 111

 

فهرست نمودارها

عنوان                                                                                                 صفحه

نمودار شماره (2-1) جمعیت بر حسب گروهای عمده نسبی به تفکیک جنسی……………… 12

نمودارشماره( 4-1) پراکندگی فضای آموزشی براساس ارتفاع…………………………… 45

نمودار  شماره( 4-2) پراکندگی فضای آموزش درسطح دهستان کوچصفهان……………… 46

نمودارشماره (4-3) اقلیم نمای آمبرژه منطقه مورد مطالعه…………………………….. 48

نمودار شماره ( 4-4) نمودار زیست اقلیمی اولگی ایستگاه سینوپتیک رشت………….. 49

نمودارشماره( 4-5) زیست اقلیمی گیونی ساختمانی ایستگاه رشت ( 1383-1392)… 52

نمودارشماره (4-6) لنگستر- کارستی وضعیت شرجی ایستگاه رشت طی دوره آماری( 1383-1392)………………………………….. 57

نمودار شماره (4-7) بارندگی ماهانه ایستگاه رشت( 1383-1392)……………………. 59

نمودار شماره (4-8) درصدبارندگی فصلی منطقه مورد مطالعه دوره آماری 10ساله… 59

نمودار شماره( 4-9) رژیم درازمدت دمای ماهانه سالهای آماری( 1383-1392)……. 62

نمودار شماره( 4-10) دمای ماهانه حداقل. حداکثر ایستگاه مورد مطالعه دوره آماری 10ساله………………………………….. 62

نمودار شماره (4-11) میانگین رطوبت نسبی به درصد درایستگاه رشت( 1383-1392)…. 65

نمودار شماره (4-12) زمان طلوع وغروب خورشید برای اول هرماه ایستگاه رشت….. 68

نمودارشماره (4-13) زمان طلوع وغروب خورشید برای پانزدهم هرماه ایستگاه رشت. 68

نمودار شماره (4-14) مدار میل خورشید ماهانه ایستگاه رشت……………………………. 69

نمودار شماره( 4-15) گلباد ایستگاه رشت.. 71

نمودار شماره( 4-16) عرض کلاسهای درس مدارس ابتدائی کوچصفهان………………. 72

نمودار شماره( 4-17) طول کلاسهای درس مدارس ابتدائی کوچصفهان………………. 73

نمودار شماره( 4-18) آلودگی صوتی محوطه مدارس ابتدائی کوچصفهان………………. 74

نمودار شماره (4-19) کلاسهای دارای پنچره نامناسب مدارس ابتدائی کوچصفهان……… 75

نمودار شماره( 4-20) کلاسهای درمعرض مستقیم نور آفتاب مدارس ابتدائی کوچصفهان 76

نمودار شماره (4-21) کلاسهای که باد عامل مزاحم مدارس ابتدائی کوچصفهان……….. 77

نمودار شماره (4-22) بررسی استقرار مدارس ابتدایی به لحاظ طبقات کوچصفهان………. 78

نمودار شماره (4-23) سال احداث ساختمان مدارس ابتدائی کوچصفهان………………. 79

نمودار شماره (4-24) مصالح تشکیل دهنده بنا مدارس ابتدائی کوچصفهان………………. 80

نمودار شماره (4-25) نوع پوشش سربندی مدارس ابتدائی کوچصفهان………………. 81

نمودار شماره (4-26) کیفیت بناهای مدارس ابتدائی کوچصفهان………………………. 82

نمودار شماره (4-27) ارتفاع ساختمانهای آموزشی مدارس ابتدائی کوچصفهان……… 83

نمودار شماره (4-28) نوع مصالح نمای مدارس ابتدائی کوچصفهان………………………. 84

نمودار شماره (4-29) رنگ دیوارهای درونی مدارس ابتدائی کوچصفهان………………. 85

نمودار شماره( 4-30) شرایط سرما در کلاسها درفصل زمستان مدارس ابتدائی کوچصفهان 86

نمودار شماره (4-31) استفاده از نور غیر طبیعی فصل پاییزوزمستان مدارس ابتدائی کوچصفهان………………………………. 87

نمودار شماره (4-32) استفاده از سیستم گرمایش مدارس ابتدائی کوچصفهان………………. 88

نمودار شماره (4-33) نوع سیستم سرمایشی مدارس ابتدائی کوچصفهان………………. 89

نمودار شماره (4-34) سیستم نورگیری ساختمان فصل بهار مدارس ابتدائی کوچصفهان……. 90

نمودار شماره( 4-35) سیستم نورگیری ساختمان در فصل تابستان مدارس ابتدائی کوچصفهان 91

نمودار شماره (4-36) سیستم نورگیری ساختمان فصل پاییزمدارس ابتدائی کوچصفهان……. 91

نمودار شماره( 4-37) سیستم نورگیری ساختمان در فصل زمستان مدارس ابتدائی کوچصفهان………………………………………….. 92

نمودار شماره( 4-38) رده خوردی ساختمان مدارس ابتدائی کوچصفهان………………. 93

نمودار شماره (4-39) جهت رده خوری ساختمان مدارس ابتدائی کوچصفهان……… 93

نمودارشماره( 4-40) نفوذ رطوبت به دیواره های داخلی مدارس ابتدائی کوچصفهان…… 94

نمودارشماره( 4-41) کاربری اراضی  پیرامون مدارس ابتدائی کوچصفهان………………. 95

نمودار شماره (4-42) جهت گیری ساختمان مدارس ابتدائی کوچصفهان………………. 96

نمودار شماره( 4-43) مدارس برخوردار از پرده کوچصفهان…………………………. 97

نمودار شماره (4-44) رنگ پرده های مدارس ابتدائی کوچصفهان………………………. 98

نمودار شماره (4-45) مساحت فضای آموزشی مدارس ابتدائی کوچصفهان………………. 99

نمودار شماره( 4-46) مساحت عرصه فضای باز مدارس ابتدائی کوچصفهان…………. 100

 

 

 

 

فهرست نقشه ها

عنوان                                                                                                 صفحه

شکل شماره ( 3-1) نقشه موقعیت بخش کوچصفهان………………………………. 42

شکل شماره (4-1) نقشه همباران منطقه مورد مطالعه…………………………………… 60

شکل شماره (4-2) نقشه همدما منطقه مورد مطالعه…………………………………… 63

شکل شماره( 4-3) نقشه توپوگرافی منطقه مورد مطالعه…………………………………. 101

شکل شماره (4-4) نقشه شبکه آب منطقه مورد مطالعه…………………………………. 102

شکل شماره (4-5) نقشه زمین شناسی منطقه مورد مطالعه…………………………… 103

شکل شماره (4-6) نقشه راههای منطقه مورد مطالعه…………………………………. 104

شکل شماره (4-7) نقشه تقسیمات سیاسی منطقه مورد مطالعه…………………………… 105

 

 

 

 

چکیده:

نتایج شناخت وبررسی استقرار مدارس ابتدائی با عناصر وخصوصیات اقلیمی هرناحیه، در کیفیت مدارس ابتدائی مؤثر است. درساخت فضاهاوبویژه فضاهای مسکونی وآموزشی، علاوه براصول ایمنی باید اصول آسایش ورفاه داخلی فضای مورد استفاده نیز مورد توجه قرارگیرد. دراقلیم های مختلف حتی دراقلیم های گرم وخشک یا بسیار سرد، روشهای مختلفی برای رسیدن به آسایش وصرفه جوئی مصرف انرژی وجود دارد، با توجه به اقلیم معتدل ومرطوب گیلان وریزشهای جوی دربسیاری از فصول سال جهت تأمین آسایش مطلوب وتشخیص نامناسب بودن محیط آموزشی نکات واصول مربوط به این اقلیم براساس استانداردهای تعیین شده باید رعایت گردد. دراین راستا با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی ومشاهدات مستقیم وتهیه پرسشنامه دراین تحقیق از پژوهشگر با هدف شناخت عوامل مؤثردرآب وهوای حاکم برآن وآشنائی با اقلیم وهمچنین استفاده از روش های صحیح واستفاده از امکانات موجود در بخش کوچصفهان ارزیابی کرده است.

بدین منظور پژوهشگر ابتدا یطور اجمال به وضعیت مدارس وتعداد ساختمان های آموزشی مقاطع تحصیلی ابتدائی بخش کوچصفهان پرداختع وسپس اقلیم منطقه وعناصر مهم ومؤثر برساخت وساز وکلیموگرامهای اقلیمی را مورد مطالعه قرار داده ودرنهایت براساس استاندارها ومعیار های موجود… دادهای حاصله را با وضعیت استقرار فضائی آموزشی بخش کوچصفهان با عناصر اقلیمی همساز تشخیص داده شده اند. جزئیات این تحقیق در متن رساله آمده است.

 

کلید واژه: نقش اقلیم- استقرار- مدارس ابتدائی- بخش کوچصفهان- گیلان

 

 

 

 

 

 

 

 

 

مقدمه

کیفیت استقرار مدارس یکی از عوامل بسیار مهم آموزشی است. وچون اثرات قابل توجهی درروحیه دانش آموزان وسطح یادگیری، آموزش دارد باید براساس موازین علمی و فنی مورد توجه قرار گیرد یکی از عوامل مؤثر در کیفیت استقرار مدارس، ایتدائی طراحی اقلیمی ویا همسازی استقرار فضای آموزشی با عناصر وویژگیهای اقلیمی است. ساختمان های آموزشی به دلیل ویژگی کاملأ متفاوتی که از نظر زمان اشتغال فضا، نسبت به ساختمانهای مسکونی مخصوص دارند بهنحو متفاوتی تحت تأثیر شرایط اقلیمی قرار می گیرند. شناخت پتانسیل های اقلیمی وطراحی ساختمان مطابق با شرایط اقلیمی از عمده ترین مسایل  استقرار مدارس بوده است. به منظور حصول به هدف اصلی درقالب فعالیت های میدانی اقدام گردید. جهت جمع آوری داده های مورد نیاز به فضای آموزشی مقطع تحصیلی بخش کوچصفهان شهرستان رشت مراجعه گردیده وسپس توصیف وتجزیه وتحلیل اطلاعات جمع آوری شده پرداخته شد. این پژوهش پنچ فصل مشتمل برکلیات تحقیق، مبانی نظری تحقیق، مواد روش، یافته های تحقیق، نتیجه گیری وپیشنهادات، است که جداول ونمودارهای زیادی استفاده شده است.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فصل اول کلیات تحقیق

 

 

 

 

 

1-1. بیان مسئله و سوال تحقیق

ساخت وساز فضای آموزشی یا براساس اجباری وطرح قبلی موجود انجام پذیر است که در حالت اول شرایط مناسب تر جهت یادگیری وبالا بردن سطح کیفی وصرف جویی درهزینه ها و به هدر نرفتن نیرو انرژی لازم خواهد بود از طرفی در حالت دوم به احتمال زیاد فضای مناسب وآسایش کافی جهت تربیت وتعلیم صورت نگیرد ونیروی انسانی به هدر می رود. تنوع آب وهوای ایران وعناصر اقلیمی آن شرایط مناسب آموزشی راهمواره با مشکل مواجه کرده است تنوع در عناصر آب وهوایی از یک طرف برای انسان نامطلوب بوده واز طرف دیگر نقش مهمی در ناسازگاری با شرایط مهم آموزشی دارد فضای آموزشی باید به نوعی طراحی وساخته شودکه دردسترس وقابل اجرا باشدواز طرفی بتوان تأثیر اقلیم را تا حدودی تعدیل ببخشد. کوچصفهان درشرق شهرستان رشت قرار دارد دارای شرایط آب وهوایی متنوع است طراحی فضای آموزشی برگرفته از برنامه ریزی قبلی یا بر اساس اجباری بودن طراحی قبل صورت گرفته است. درحالت اول شرایط مناسب تر ولی درنوع دوم ممکن است فضای مناسب وآسایش کافی برای یادگیری صورت نگیرد وموجب به هدر رفتن نیروی انسانی گردد هدف ما شناخت همسازی فضای آموزشی از لحاظ اقلیم وعناصر آن وبررسی شرایط مناسب فضای آموزشی وتأثیر اقلیم برآن است.

در این تحقیق سعی شده است که پاسخ های مناسبی به سوال زیر داده شود.

1- آیا رابطه ای بین عناصر اقلیمی وفضاهای آموزشی ازنظر معماری در بخش کوچصفهان وجود دارد؟

 

1-2. بیان ضرورت واهمیت تحقیق

چنانچه درطرح مسأله مورد پژوهش بیان گردید. تحولات دموگرافیک به همراه تغییروتحولات اجتماعی واقتصادی و… افزایش تقاضای آموزشی عمومی را بدنبال داشته است. واین تحولات بخصوص درمراحل اولیه با نابه هنجاری ها درسیستم ساخت وساز مدارس همراه بوده است نمد این پدیده درکلیت عرصه فضایی استان درساختار فضایی کالبدی فضاهای آموزشی به وضوح مشهود می باشد. لذا با مدنظر قرار دادن وضعیت مذکوردلایل مرتبط با ضرورت انجام این پژوهش به شرح زیرمی باشد.

• آموزش وپرورش بعنوان زیر بنایی ترین بخش، درطراحی آتی ساختار اقتصادی، اجتماعی وفرهنگی هرجامعه ای محسوب می گردد. برای این که بتواند به ایفای نقش خود درساختارتحولات موفق گردد، نیازمند پرورش فکری وذهنی کودکان ونوجوانان بعنوان بزرگترین منبع توسعه می باشد، واین مهم نیازمند به فضاهای مناسب با مدنظر قراردادن کلیه اصول ومعیارهای طراحی از جمله طراحی مناسب با ابعاد انسانی می باشد.
• اگرفضاهای آموزشی به مانندهرگونه فضای زیستی از اصول ومعیارهای اقلیمی تبعیت نکند عرضه های اقتصادی حاصل از انرژی به حداقل کاهش می یابد.
• علاوه برعامل صرفه انرژی درصورت قرارگرفتن فضاها دراماکن که به لحاظ اشراف مکان مشکل وموانع مواجه باشد اثرات منفی دربهره مندان خواهد داشت
• از دیگر دلایل مرتبط با ضرورت این پژوهش کیفیت پایین بهره برداری، واثرات منفی اقلیمی برسیستم سازه ها وبالابردن استهلاک ونگهداری بناو… می باشد. باتوجه به مطالب بیان شده درخصوص ضرورت پرداختی چنین پژوهش دلیل عمده مرتبط با این پژوهش را می توان به فرآیندهای یادگیری مرتبط داشت که درصورتیکه فضای آموزشی همساز با اصول ومعیارهای اقلیمی طراحی نشده باشد فرآیند یادگیری به حداقل کاهش می یابد واین مسئله موجب به هدر رفتن منابع مالی وانسانی درجامعه خواهد گردید. براساس عوامل برشمرده شده است. انجام چنین پژوهش ضرورت عام والزامی خواهد بود.

 

1-3. اهداف تحقیق

علمی:

• شناخت عوامل مؤثر درآب وهوای حاکم برآن وآشنایی با اقلیم
• استفاده از روش های صحیح واستفاده از امکانات موجود

کاربردی

• بکارگیری عوامل شناخته شده وشناخت تأثیرآن برانسان ویادگیری.
• کمک به طراحی وبرنامه ریزی جهت ایجاد شرایط مناسب فضای آموزشی در دوره ابتدایی.

ضرورت های خاص تحقیق:

• شناخت نقش عناصر اقلیمی درطراحی وبرنامه ریزی شرایط مناسب فضای آموزشی جهت ایجاد آسایش روحی. روانی یادگیرنده وبالا بردن درصد یادگیری.

 

1-4. فرضیه تحقیق

1-5. روش تحقیق. 6

1-6. پیشینه تحقیق. 6

فصل دوم: مبانی نظری تحقیق

2-1. ویژگی های جمعیتی بخش کوچصفهان. 9

2-2. موقعیت اقتصادی. 10

2-3. تفکیک جمعیت بخش کوچصفهان. 11

2-4. کوههای گیلان. 13

2-5. ویژگیهای اقلیمی استان گیلان. 13

2-6. برنامه ریزی فضاهای آموزش.. 13

2-7. تأمین منابع وامکانات مادی وتکنولوژیک.. 14

2-8. فضاهای آموزشی. 15

2-8-1. مطلوبیت زمین مدرسه 15

2-9. مدارس استان گیلان با تکیه بر بخش کوچصفهان. 16

2-10. چگونگی پراکندگی مدارس ابتدائی بخش کوچصفهان بر اساس توپوگرافی منطقه 18

2-11. بررسی وضعیت مدارس ابتدائی بخش کوچصفهان از نظر مصالح وعمر ساختمان. 19

2-12. ساختمان مدرسه 20

2-13. ویژگیهای کلاس درس.. 21

2-13-1. بررسی نور طبیعی کلاس.. 21

2-13-2. رنگ.. 21

2-13-3. جایگاه معلم 21

2-13-4. میز ونیمکت.. 21

2-14. تابلوها وکتیبه ها 22

2-15. درب ورودی. 22

2-16. ضوابط مکان یابی وساختن محیط های آموزشی. 22

2-16-1. دسترسی. 22

2-16-2. آسایش محیطی. 22

 

2-16-3. نور. 23

2-17. نگاهی به ویژگیهای اقلیمی منطقه مورد مطالعه ورابطه آن با موضوع تحقیق. 24

2-17-1. نحوه تأثیر عوامل اقلیمی در رابطه با ساختار فضاهای آموزش.. 24

2-17-2. نحوه تأثیر عوامل اقلیمی در تعیین جهت ساختمان 24

2-17-3. ویژگیهای معماری بومی مناطق معتدل مرطوب.. 24

2-17-4. ساختمان در رابطه با اقلیم 26

2-17-5. تابش آفتاب حرارت.. 26

2-17-5-1. تشخیص مواقع گرم وسرد یک محل. 26

2-17-6. گرمای خورشید جذب شده در حوار ساختمان در مواقع گرم وسرد 26

2-17-7. تأثیر سایه بان ها 27

2-17-8. باد 27

2-18. تهویه مورد نیاز در اقلیم معتدل ومرطوب.. 28

2-19. بارندگی رطوبت. 28

2-19-1. راههای نفوذ رطوبت به ساختمان. 29

2-19-2. نفوذ آب باران. 29

2-19-3. تعرق. 29

2-19-4. تابش آفتاب.. 30

2-19-5. فشار هوا 31

2-19-6. باد 31

2-19-7. دما 31

2-19-8. رطوبت نسبی. 32

2-19-9. نزولات جوی. 33

2-19-9-1. رطوبت نسبی.. 34

2-19-10. طبقه بندی اقلیمی. 35

2-19-11. خاک وکاربری اراضی. 35

2-19-12. زمین شناسی. 36

این مطلب را هم بخوانید :

فصل سوم: مواد و روش

3-1. داده ها وروش ها 38

3-2. داده ها 38

3-3. روش کار. 39

3-4. روش ماهونی. 39

3-5. روش زیست اقلیم اولگی. 41

3-6. روش بیوکلیماتیک ساختمانی گیونی. 41

فصل چهارم: یافته های تحقیق

4-1. نگاهی اجمالی به آموزش وپرورش گیلان. 44

4-1-1. تغییروتحولات جمعیت دانش آموزان کوچصفهان. 44

4-1-2. پراکندگی فضای آموزشی کوچصفهان براساس توپوگرافی. 45

4-1-2-1. طبقه بندی به روش دومارتن.. 47

4-1-2-2. طبقه بندی به روش کلیماتیک آمبرژه 47

4-1-2-3. روشها وتقسیمات اقلیمی در طراحی ساختمان.. 48

4-1-2-4. روش اولگی.. 48

4-1-2-5. روش گیونی.. 50

4-1-2-6. معیارماهانی.. 52

4-1-2-7. روش لنکستر –کارستن.. 57

4-1-2-8. بارندگی.. 57

4-1-2-9. دما 61

4-1-2-10. رطوبت نسبی.. 64

4-1-2-11. ساعات آفتابی وابرناکی.. 65

4-1-2-12. مدت روشنایی.. 66

4-1-2-13. زاویه تابش مدار میل ومقدار انرژی دریافتی.. 68

4-1-2-14. باد. 70

4-1-2-15. عرض کلاس به متر. 72

4-1-2-16. طول کلاس به متر. 72

4-1-2-17. آلودگی صوتی برای کلاس… 73

4-1-2-18. تعداد کلاسهای دارای پنچره نامناسب.. 75

4-1-2-19. تعداد کلاسهایی که درمعرض مستقیم نورآفتاب.. 76

4-1-2-20. کلاسهایی که باد عامل مزاحم تدریس… 77

4-1-2-21. تعداد طبقات.. 78

4-1-2-22. سال تأسیس آموزشگاهها 78

4-1-2-23. مواد ومصالح تشکیل دهنده بنا 80

4-1-2-24. پوشش ومصالح سربندی.. 81

4-1-2-25. کیفیت بنا 82

4-1-2-26. ارتفاع ساختمان.. 83

4-1-2-27. مصالح نمای مدارس… 84

4-1-2-28. رنگ… 85

4-1-2-29. ارزیابی سیستم سرمایش وگرمایش مدارس ابتدائی کوچصفهان.. 86

4-1-2-30. میزان استفاده از نور غیر طبیعی در فصل پاییز وزمستان.. 87

4-1-2-31. نوع سیستم گرمایشی درمدارس ابتدائی کوچصفهان.. 88

4-1-2-32. نوع سیستم سرمایشی درمدارس ابتدائی کوچصفهان.. 89

4-1-2-33. سیستم نورگیری ساختمان مدارس ابتدائی کوچصفهان.. 90

4-1-2-34. میزان رده خوری مدارس ابتدائی کوچصفهان.. 92

4-1-2-35. رطوبت در دیواره های داخلی.. 94

4-1-2-36. عناصر پیرامون محیط آموزش ابتدائی.. 95

4-1-2-37. جهت گیری ساختمان مدرسه. 96

4-1-2-38. رنگ پرده های کلاس… 97

4-1-2-39. مساحت ساختمان فضاهای آموزشی( مدارس ابتدائی). 98

4-1-2-40. مساحت عرصه یا فضای باز. 99

فصل پنجم: بحث، نتیجه گیری و پیشنهادات

5-1. نتیجه گیری. 107

5-2. آزمون فرضیات.. 110

5-3. پیشنهادات.. 111

5-3-1. پیشنهادات کلی. 111

5-3-2. پیشنهادات تفضیلی( جزئی) 112

منابع ومأخذ. 113

پیوست.. 115

 

 

فهرست جداول

عنوان                                                                                                      صفحه

جدول شماره (2-1 ) جایگاه جمعیت بخش کوچصفهان به شهرستان رشت( 1390) 9

جدول شماره (2-2)  ترکیب جنسی جمعیت بخش کوچصفهان. 9

جدول شماره (2-3)  جمعیت شش ساله وبیشتر وبا سواد 9

جدول شماره (2-4) جمعیت شهری وروستایی کوچصفهان. 10

جدول شماره (2-5) محصولات کشاورزی کوچصفهان. 11

جدول شماره (2-6) جمعیت بر حسب گروههای عمده سنی به تفکیک جنس.. 12

جدول. شماره (2-7) تعدادکلاس وفضاهای آموزش ودانش آموزان مقطع ابتدائی استان گیلان. 18

جدول شماره (2-8) تعداد کلاس وفضاهای آموزشی و دانش آموزان مقطع ابتدائی کوچصفهان. 18

جدول شماره (2-9) پراکندگی مدارس ودانش آموزان ابتدائی بخش کوچصفهان بر حسب وضعیت توپوگرافی. 19

جدول شماره (2-10) مقایسه شدت روشنایی مورد نیاز در عملکردهای مختلف( بر حسب L ux) 23

جدول شماره (2-11) اصول رعایت شده ودر معماری بومی مناطق معتدل مرطوب.. 25

جدول شماره (2-12) میزان تعرق نسبت به دمای محیط وفعالیت های انسانی. 30

جدول شماره (2-13) روند تغییرات دمای ماهانه در ایستگاه رشت( میانگین 10ساله 1382-1392) 32

جدول شماره (2-14) دمای متوسط ماهانه در ایستگاه رشت دوره آماری( 1382-1392) 32

جدول شماره (2-15) درصد رطوبت نسبی ماهانه در ایستگاه رشت( میانگین 10ساله) 33

جدول شماره (2-16) نوسانات درجه حرارت ماهیانه در منطقه مورد مطالعه 33

جدول شماره (2-17) متوسط حداقل وحداکثر، درجه حرارت.. 33

جدول شماره (2-18) میزان ماهانه وسالانه بارندگی ایستگاه رشت به میلیمتر. 34

جدول شماره (2-19) میزان رطوبت نسبی در ایستگاه مورد مطالعه واحد درصد 34

جدول شماره (2-20) طبقه بندی اقلیمی ایستگاه  رشت.. 35

جدول شماره (3-1) آمار میانگین ماهانه پارامترهای اقلیمی ایستگاه رشت( 1383-1392) 39

جدول شماره (3-2) ماهونی منطقه آسایش شب و روز. 40

جدول شماره (3-3) مشخصات جغرافیایی ایستگاه منطقه مورد مطالعه 41

جدول شماره (4-1) تعداد دانش آموزان استان گیلان( 83-92) 44

جدول شماره (4-2) جمعیت دانش آموزی بخش کوچصفهان سالهای( 1383-1392) 45

جدول شماره( 4-3) پراکندگی فضای آموزشی براساس ارتفاع. 45

جدول شماره( 4-4) پراکندگی فضای آموزشی درسطح کوچصفهان. 46

جدول شماره( 4-5) تعیین نوع اقلیم براساس روش دمارتن. 47

جدول شماره (4-6) میانگین دمای روزانه ودرصد رطوبت نسبی رشت( 1383-1392) 49

جدول شماره( 4-7) حداقل وحداکثر دماودرصد رطوبت نسبی ایستگاه رشت( 1383-1392) 51

جدول شماره (4-8) مفهوم شاخص ها 53

جدول شماره (4-9) ارزیابی ماهونی( تعیین شاخص گرمایی) درایستگاه رشت.. 54

جدول شماره (4-10) پیشنهادهای مقدماتی معماری. 55

جدول شماره (4-11) میانگین دما روزانه، درصد رطوبت نسبی رشت( 1383-1392) 57

جدول شماره (4-12) بارندگی ماهانه ایستگاه رشت( 1383-1392) 58

جدول شماره( 4-13) درصد بارندگی فصلی ایستگاه رشت.. 59

جدول شماره (4-14) رژیم درازمدت دمای ماهانی سالهای آماری( 1383-1392) 61

جدول شماره (4-15) متوسط حداقل وحداکثر، درجه حرارت.. 62

جدول شماره (4-16) درصد رطوبت نسبی در ایستگاه رشت( 1383-1392) 64

جدول شماره( 4-17) ساعات آفتابی ایستگاه رشت( 1383-1392) 65

جدول شماره (4-18) میانگین فراوانی تعداد روزهای حالات نیمه ابری وابری رشت( 1383-1392) 66

جدول شماره (4-19) زمان طلوع، غروب ومدت روشنایی کوچصفهان. 67

جدول شماره (4-20) زاویه تابش مدار میل مقدار انرژی دریافتی. 69

جدول شماره (4-21) تغییرات جهت وسرعت بادغالب، درصد وشدت آن در ایستگاه رشت( 1383-1392) 70

جدول شماره (4-22) عرض متوسط کلاسهای درس.. 72

جدول شماره (4-23) طول متوسط کلاس درس.. 73

جدول شماره (4-24) مزاحمت آلودگی صوتی در محوطه مدارس کلاس درس.. 74

جدول شماره (4-25) تعداد کلاسهای دارای پنچره نامناسب.. 75

جدول شماره (4-26) تعداد کلاس درمعرض نورمستقیم آفتاب.. 76

جدول شماره (4-27) کلاسهایی که باد عامل مزاحم تدریس.. 77

جدول شماره (4-28) بررسی استقرار مدارس ابتدایی به لحاظ تعداد طبقات.. 78

جدول شماره (4-29) سال احداث ساختمان( عمر مدارس ابتدائی) 79

جدول شماره (4-30) مواد ومصالح تشکیل دهنده بنا 80

جدول شماره (4-31) نوع پوشش سربندی مدارس ابتدائی کوچصفهان. 81

جدول شماره (4-32) کیفیت بناهای مدارس ابتدائی. 82

جدول شماره (4-33) ارتفاع ساختمانهای آموزشی( مدارس ابتدائی) 83

جدول شماره (4-34) مصالح نمای مدارس ابتدائی کوچصفهان. 84

جدول شماره (4-35) رنگ دیواره های درونی مدارس ابتدائی کوچصفهان. 85

جدول شماره (4-36) شرایط سرما درکلاسها درفصل زمستان. 86

جدول شماره (4-37) استفاده از نور غیر طبیعی درفصول پاییزوزمستان. 87

جدول شماره (4-38) استفاده از نوع سیستم گرمایشی مدارس ابتدائی کوچصفهان. 88

جدول شماره (4-39) نوع سیستم سرمایشی مدارس ابتدائی کوچصفهان. 89

جدول شماره (4-40) سیستم نورگیری ساختمانهای مدارس ابتدائی کوچصفهان. 90

جدول شماره (4-41) رده خوری ساختمان مدارس ابتدائی. 92

جدول شماره (4-42) جهت رده خوری ساختمان. 93

جدول شماره (4-43) نفوذ رطوبت در دیواره های داخلی. 94

جدول شماره (4-44) کاربری اراضی پیرامون مدارس ابتدایی کوچصفهان. 95

جدول شماره (4-45) جهت گیری ساختمان مدارس ابتدائی. 96

جدول شماره (4-46) تعداد مدارس برخوردار از پرده کلاس در کوچصفهان. 97

جدول شماره (4-47) رنگ پرده کلاسهای مدارس ابتدائی کوچصفهان. 98

جدول شماره (4-48) مساحت فضاهای آموزشی مدارس ابتدائی کوچصفهان. 99

جدول شماره (4-49) مساحت عرصه فضای باز مدارس ابتدائی. 100

جدول شماره (5-1) اولویت بندی عناصر همساز وناهمساز با شرایط اقلیمی. 111

 

فهرست نمودارها

عنوان                                                                                                 صفحه

نمودار شماره (2-1) جمعیت بر حسب گروهای عمده نسبی به تفکیک جنسی……………… 12

نمودارشماره( 4-1) پراکندگی فضای آموزشی براساس ارتفاع…………………………… 45

نمودار  شماره( 4-2) پراکندگی فضای آموزش درسطح دهستان کوچصفهان……………… 46

نمودارشماره (4-3) اقلیم نمای آمبرژه منطقه مورد مطالعه…………………………….. 48

نمودار شماره ( 4-4) نمودار زیست اقلیمی اولگی ایستگاه سینوپتیک رشت………….. 49

نمودارشماره( 4-5) زیست اقلیمی گیونی ساختمانی ایستگاه رشت ( 1383-1392)… 52

نمودارشماره (4-6) لنگستر- کارستی وضعیت شرجی ایستگاه رشت طی دوره آماری( 1383-1392)………………………………….. 57

نمودار شماره (4-7) بارندگی ماهانه ایستگاه رشت( 1383-1392)……………………. 59

نمودار شماره (4-8) درصدبارندگی فصلی منطقه مورد مطالعه دوره آماری 10ساله… 59

نمودار شماره( 4-9) رژیم درازمدت دمای ماهانه سالهای آماری( 1383-1392)……. 62

نمودار شماره( 4-10) دمای ماهانه حداقل. حداکثر ایستگاه مورد مطالعه دوره آماری 10ساله………………………………….. 62

نمودار شماره (4-11) میانگین رطوبت نسبی به درصد درایستگاه رشت( 1383-1392)…. 65

نمودار شماره (4-12) زمان طلوع وغروب خورشید برای اول هرماه ایستگاه رشت….. 68

نمودارشماره (4-13) زمان طلوع وغروب خورشید برای پانزدهم هرماه ایستگاه رشت. 68

نمودار شماره (4-14) مدار میل خورشید ماهانه ایستگاه رشت……………………………. 69

نمودار شماره( 4-15) گلباد ایستگاه رشت.. 71

نمودار شماره( 4-16) عرض کلاسهای درس مدارس ابتدائی کوچصفهان………………. 72

نمودار شماره( 4-17) طول کلاسهای درس مدارس ابتدائی کوچصفهان………………. 73

نمودار شماره( 4-18) آلودگی صوتی محوطه مدارس ابتدائی کوچصفهان………………. 74

نمودار شماره (4-19) کلاسهای دارای پنچره نامناسب مدارس ابتدائی کوچصفهان……… 75

نمودار شماره( 4-20) کلاسهای درمعرض مستقیم نور آفتاب مدارس ابتدائی کوچصفهان 76

نمودار شماره (4-21) کلاسهای که باد عامل مزاحم مدارس ابتدائی کوچصفهان……….. 77

نمودار شماره (4-22) بررسی استقرار مدارس ابتدایی به لحاظ طبقات کوچصفهان………. 78

نمودار شماره (4-23) سال احداث ساختمان مدارس ابتدائی کوچصفهان………………. 79

نمودار شماره (4-24) مصالح تشکیل دهنده بنا مدارس ابتدائی کوچصفهان………………. 80

نمودار شماره (4-25) نوع پوشش سربندی مدارس ابتدائی کوچصفهان………………. 81

نمودار شماره (4-26) کیفیت بناهای مدارس ابتدائی کوچصفهان………………………. 82

نمودار شماره (4-27) ارتفاع ساختمانهای آموزشی مدارس ابتدائی کوچصفهان……… 83

نمودار شماره (4-28) نوع مصالح نمای مدارس ابتدائی کوچصفهان………………………. 84

نمودار شماره (4-29) رنگ دیوارهای درونی مدارس ابتدائی کوچصفهان………………. 85

نمودار شماره( 4-30) شرایط سرما در کلاسها درفصل زمستان مدارس ابتدائی کوچصفهان 86

نمودار شماره (4-31) استفاده از نور غیر طبیعی فصل پاییزوزمستان مدارس ابتدائی کوچصفهان………………………………. 87

نمودار شماره (4-32) استفاده از سیستم گرمایش مدارس ابتدائی کوچصفهان………………. 88

نمودار شماره (4-33) نوع سیستم سرمایشی مدارس ابتدائی کوچصفهان………………. 89

نمودار شماره (4-34) سیستم نورگیری ساختمان فصل بهار مدارس ابتدائی کوچصفهان……. 90

نمودار شماره( 4-35) سیستم نورگیری ساختمان در فصل تابستان مدارس ابتدائی کوچصفهان 91

نمودار شماره (4-36) سیستم نورگیری ساختمان فصل پاییزمدارس ابتدائی کوچصفهان……. 91

نمودار شماره( 4-37) سیستم نورگیری ساختمان در فصل زمستان مدارس ابتدائی کوچصفهان………………………………………….. 92

نمودار شماره( 4-38) رده خوردی ساختمان مدارس ابتدائی کوچصفهان………………. 93

نمودار شماره (4-39) جهت رده خوری ساختمان مدارس ابتدائی کوچصفهان……… 93

نمودارشماره( 4-40) نفوذ رطوبت به دیواره های داخلی مدارس ابتدائی کوچصفهان…… 94

نمودارشماره( 4-41) کاربری اراضی  پیرامون مدارس ابتدائی کوچصفهان………………. 95

نمودار شماره (4-42) جهت گیری ساختمان مدارس ابتدائی کوچصفهان………………. 96

نمودار شماره( 4-43) مدارس برخوردار از پرده کوچصفهان…………………………. 97

نمودار شماره (4-44) رنگ پرده های مدارس ابتدائی کوچصفهان………………………. 98

نمودار شماره (4-45) مساحت فضای آموزشی مدارس ابتدائی کوچصفهان………………. 99

نمودار شماره( 4-46) مساحت عرصه فضای باز مدارس ابتدائی کوچصفهان…………. 100

 

 

 

 

فهرست نقشه ها

عنوان                                                                                                 صفحه

شکل شماره ( 3-1) نقشه موقعیت بخش کوچصفهان………………………………. 42

شکل شماره (4-1) نقشه همباران منطقه مورد مطالعه…………………………………… 60

شکل شماره (4-2) نقشه همدما منطقه مورد مطالعه…………………………………… 63

شکل شماره( 4-3) نقشه توپوگرافی منطقه مورد مطالعه…………………………………. 101

شکل شماره (4-4) نقشه شبکه آب منطقه مورد مطالعه…………………………………. 102

شکل شماره (4-5) نقشه زمین شناسی منطقه مورد مطالعه…………………………… 103

شکل شماره (4-6) نقشه راههای منطقه مورد مطالعه…………………………………. 104

شکل شماره (4-7) نقشه تقسیمات سیاسی منطقه مورد مطالعه…………………………… 105

 

 

 

 

چکیده:

نتایج شناخت وبررسی استقرار مدارس ابتدائی با عناصر وخصوصیات اقلیمی هرناحیه، در کیفیت مدارس ابتدائی مؤثر است. درساخت فضاهاوبویژه فضاهای مسکونی وآموزشی، علاوه براصول ایمنی باید اصول آسایش ورفاه داخلی فضای مورد استفاده نیز مورد توجه قرارگیرد. دراقلیم های مختلف حتی دراقلیم های گرم وخشک یا بسیار سرد، روشهای مختلفی برای رسیدن به آسایش وصرفه جوئی مصرف انرژی وجود دارد، با توجه به اقلیم معتدل ومرطوب گیلان وریزشهای جوی دربسیاری از فصول سال جهت تأمین آسایش مطلوب وتشخیص نامناسب بودن محیط آموزشی نکات واصول مربوط به این اقلیم براساس استانداردهای تعیین شده باید رعایت گردد. دراین راستا با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی ومشاهدات مستقیم وتهیه پرسشنامه دراین تحقیق از پژوهشگر با هدف شناخت عوامل مؤثردرآب وهوای حاکم برآن وآشنائی با اقلیم وهمچنین استفاده از روش های صحیح واستفاده از امکانات موجود در بخش کوچصفهان ارزیابی کرده است.

بدین منظور پژوهشگر ابتدا یطور اجمال به وضعیت مدارس وتعداد ساختمان های آموزشی مقاطع تحصیلی ابتدائی بخش کوچصفهان پرداختع وسپس اقلیم منطقه وعناصر مهم ومؤثر برساخت وساز وکلیموگرامهای اقلیمی را مورد مطالعه قرار داده ودرنهایت براساس استاندارها ومعیار های موجود… دادهای حاصله را با وضعیت استقرار فضائی آموزشی بخش کوچصفهان با عناصر اقلیمی همساز تشخیص داده شده اند. جزئیات این تحقیق در متن رساله آمده است.

 

کلید واژه: نقش اقلیم- استقرار- مدارس ابتدائی- بخش کوچصفهان- گیلان

 

 

 

 

 

 

 

 

 

مقدمه

کیفیت استقرار مدارس یکی از عوامل بسیار مهم آموزشی است. وچون اثرات قابل توجهی درروحیه دانش آموزان وسطح یادگیری، آموزش دارد باید براساس موازین علمی و فنی مورد توجه قرار گیرد یکی از عوامل مؤثر در کیفیت استقرار مدارس، ایتدائی طراحی اقلیمی ویا همسازی استقرار فضای آموزشی با عناصر وویژگیهای اقلیمی است. ساختمان های آموزشی به دلیل ویژگی کاملأ متفاوتی که از نظر زمان اشتغال فضا، نسبت به ساختمانهای مسکونی مخصوص دارند بهنحو متفاوتی تحت تأثیر شرایط اقلیمی قرار می گیرند. شناخت پتانسیل های اقلیمی وطراحی ساختمان مطابق با شرایط اقلیمی از عمده ترین مسایل  استقرار مدارس بوده است. به منظور حصول به هدف اصلی درقالب فعالیت های میدانی اقدام گردید. جهت جمع آوری داده های مورد نیاز به فضای آموزشی مقطع تحصیلی بخش کوچصفهان شهرستان رشت مراجعه گردیده وسپس توصیف وتجزیه وتحلیل اطلاعات جمع آوری شده پرداخته شد. این پژوهش پنچ فصل مشتمل برکلیات تحقیق، مبانی نظری تحقیق، مواد روش، یافته های تحقیق، نتیجه گیری وپیشنهادات، است که جداول ونمودارهای زیادی استفاده شده است.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فصل اول کلیات تحقیق

 

 

 

 

 

1-1. بیان مسئله و سوال تحقیق

ساخت وساز فضای آموزشی یا براساس اجباری وطرح قبلی موجود انجام پذیر است که در حالت اول شرایط مناسب تر جهت یادگیری وبالا بردن سطح کیفی وصرف جویی درهزینه ها و به هدر نرفتن نیرو انرژی لازم خواهد بود از طرفی در حالت دوم به احتمال زیاد فضای مناسب وآسایش کافی جهت تربیت وتعلیم صورت نگیرد ونیروی انسانی به هدر می رود. تنوع آب وهوای ایران وعناصر اقلیمی آن شرایط مناسب آموزشی راهمواره با مشکل مواجه کرده است تنوع در عناصر آب وهوایی از یک طرف برای انسان نامطلوب بوده واز طرف دیگر نقش مهمی در ناسازگاری با شرایط مهم آموزشی دارد فضای آموزشی باید به نوعی طراحی وساخته شودکه دردسترس وقابل اجرا باشدواز طرفی بتوان تأثیر اقلیم را تا حدودی تعدیل ببخشد. کوچصفهان درشرق شهرستان رشت قرار دارد دارای شرایط آب وهوایی متنوع است طراحی فضای آموزشی برگرفته از برنامه ریزی قبلی یا بر اساس اجباری بودن طراحی قبل صورت گرفته است. درحالت اول شرایط مناسب تر ولی درنوع دوم ممکن است فضای مناسب وآسایش کافی برای یادگیری صورت نگیرد وموجب به هدر رفتن نیروی انسانی گردد هدف ما شناخت همسازی فضای آموزشی از لحاظ اقلیم وعناصر آن وبررسی شرایط مناسب فضای آموزشی وتأثیر اقلیم برآن است.

در این تحقیق سعی شده است که پاسخ های مناسبی به سوال زیر داده شود.

1- آیا رابطه ای بین عناصر اقلیمی وفضاهای آموزشی ازنظر معماری در بخش کوچصفهان وجود دارد؟

 

1-2. بیان ضرورت واهمیت تحقیق

چنانچه درطرح مسأله مورد پژوهش بیان گردید. تحولات دموگرافیک به همراه تغییروتحولات اجتماعی واقتصادی و… افزایش تقاضای آموزشی عمومی را بدنبال داشته است. واین تحولات بخصوص درمراحل اولیه با نابه هنجاری ها درسیستم ساخت وساز مدارس همراه بوده است نمد این پدیده درکلیت عرصه فضایی استان درساختار فضایی کالبدی فضاهای آموزشی به وضوح مشهود می باشد. لذا با مدنظر قرار دادن وضعیت مذکوردلایل مرتبط با ضرورت انجام این پژوهش به شرح زیرمی باشد.

• آموزش وپرورش بعنوان زیر بنایی ترین بخش، درطراحی آتی ساختار اقتصادی، اجتماعی وفرهنگی هرجامعه ای محسوب می گردد. برای این که بتواند به ایفای نقش خود درساختارتحولات موفق گردد، نیازمند پرورش فکری وذهنی کودکان ونوجوانان بعنوان بزرگترین منبع توسعه می باشد، واین مهم نیازمند به فضاهای مناسب با مدنظر قراردادن کلیه اصول ومعیارهای طراحی از جمله طراحی مناسب با ابعاد انسانی می باشد.
• اگرفضاهای آموزشی به مانندهرگونه فضای زیستی از اصول ومعیارهای اقلیمی تبعیت نکند عرضه های اقتصادی حاصل از انرژی به حداقل کاهش می یابد.
• علاوه برعامل صرفه انرژی درصورت قرارگرفتن فضاها دراماکن که به لحاظ اشراف مکان مشکل وموانع مواجه باشد اثرات منفی دربهره مندان خواهد داشت
• از دیگر دلایل مرتبط با ضرورت این پژوهش کیفیت پایین بهره برداری، واثرات منفی اقلیمی برسیستم سازه ها وبالابردن استهلاک ونگهداری بناو… می باشد. باتوجه به مطالب بیان شده درخصوص ضرورت پرداختی چنین پژوهش دلیل عمده مرتبط با این پژوهش را می توان به فرآیندهای یادگیری مرتبط داشت که درصورتیکه فضای آموزشی همساز با اصول ومعیارهای اقلیمی طراحی نشده باشد فرآیند یادگیری به حداقل کاهش می یابد واین مسئله موجب به هدر رفتن منابع مالی وانسانی درجامعه خواهد گردید. براساس عوامل برشمرده شده است. انجام چنین پژوهش ضرورت عام والزامی خواهد بود.

 

1-3. اهداف تحقیق

علمی:

• شناخت عوامل مؤثر درآب وهوای حاکم برآن وآشنایی با اقلیم
• استفاده از روش های صحیح واستفاده از امکانات موجود

کاربردی

• بکارگیری عوامل شناخته شده وشناخت تأثیرآن برانسان ویادگیری.
• کمک به طراحی وبرنامه ریزی جهت ایجاد شرایط مناسب فضای آموزشی در دوره ابتدایی.

ضرورت های خاص تحقیق:

• شناخت نقش عناصر اقلیمی درطراحی وبرنامه ریزی شرایط مناسب فضای آموزشی جهت ایجاد آسایش روحی. روانی یادگیرنده وبالا بردن درصد یادگیری.