مقدمه :

هدف تحقیق حاضر بررسی، تحلیل و کشف چارچوبهای برنامه ریزی برای جهان در سازمان ملل و سئوال اصلی آن، چگونگی برنامه ریزی سازمان ملل برای جهان میباشد. یافتن پاسخ این سئوال میتواند در بهبود امر برنامه ریزی برای جهان و اثربخشی سازمان ملل موثر باشد و برنامه ریزی کلان کشورها را نیز بهبود بخشد و راهی برای ایجاد درکی جدید از مفهوم برنامه ریزی، بگشاید. این تحقیق با استفاده از روش نظریه مبنایی نظام مند(بلحاظ تناسب آن با تحقیق) صورت گرفته است و لذا فصول این تحقیق با توجه به کیفی بودن آن با ترتیب مطالب در روشهای کمی تفاوت دارد[i].

1-2 بیان مساله[ii]  :

1-2-1 انگاره های محقق :

دو مساله از کودکی در ذهن محقق(بدلیل بستر فرهنگی که در آن قرار گرفته بود)، به دغدغه هایی مهم تبدیل شدند: علاقه به نظریه پردازی(و حرکت در سپهر علوم) و نیز انجام رسالت انسانی در برابر جامعه(بعدها علاقه به مبحث برنامه ریزی نیز بدانها اضافه گردید). برداشتهای محقق از مفاهیم دینی چون اشاره امام علی(ع) به اخذ پیمان از دانایان مبنی بر عدم رضایت بر گرسنگی مظلومان(دشتی، 1386) و شرکت پیامبر اکرم اسلام(ص) در پیمان حلف الفضول در پیش از بعثت(با عده ای که بعدها مشرک ماندند) و افتخار پیامبر اكرم(ص) بدان حتی پس از بعثت(سبحانی، 1373؛ ” حلف الفضول “، 1391) و علائق پیش گفته، توجه محقق را به این موضوع جلب کرد که محو فقر شدید، مقوله ای محوری است و لذا وی را به کنکاش در این زمینه واداشت که چگونه میتوان بر فقر شدید فائق آمد. البته یافتن پاسخ این سئوال که چگونه اقتصادهای کم درآمد در دنیای امروز میتوانند در مسیر توسعه اقتصادی پایدار قرار گیرند، تا به هدف فوریِ کاهش فقر و هدف بلند مدتِ رسیدن به ثروتی همانند اقتصادهای توسعه یافته دست یابند، در حقیقت هدف نهایی اقتصاد توسعه نیز میباشد[iii](آزاد، 1389). مدتی به بررسی تلاشهای فردی و گروهی گذشت ولی این احساس بوجود آمد که چنین تلاشهایی گرچه موثرند ولی ناکافی هستند و نیاز به یک برنامه منسجم و همه جانبه در سطح کشور وجود دارد تا پراکندگی فعالیتها، موجب انحطاط انرژیها نگردد. از این رو ایجاد نهادهایی برای سازماندهی موثر اقدامات جمعی(آزاد، 1389)، ضروری به نظر رسید. ازسوی دیگر برای محو فقر شدید در یک کشور، بسترهای مناسب و برنامه های موازی دیگر نیز مورد نیازند و این برنامه ها باید یکپارچه شوند. تدوین چنین برنامه هایی از توان افراد و گروههای بی ساختار خارج است و نیازمند ایجاد سازمانهای تخصصی تر چون یک حزب سیاسی، سازمانی غیر دولتی و یا ایجاد دولتی توانمند میباشد(آزاد، 1389). بررسی دستاورهای کشورهای مختلف نشان میدهد که گرچه سطح تاثیر برنامه ها بر محو فقر شدید، با تشکیل نهادهای تخصصی و یا دولتِ توانمند[iv]، نسبت به فعالیتهای فردی و گروهی افزایش مییابد ولی جهانی شدن[v] و حتی فراجهانی شدن[vi]، آثار متقابل برنامه های اجرا شده در کشورهای مختلف را بر یکدیگر افزایش داده است و نیاز به همکاری و برنامه جهانی(و سازمانی جهانی) از این جهت احساس میشود(برای مثال یکی از اهداف توسعه هزاره سوم[vii]، پایداری محیط زیست و جلوگیری از تغییرات نامطلوب آب و هوایی است که بخشی از آن ناشی از دی اکسید کربن و آلاینده ها است. دولتهای توسعه یافته خواهان اخذ

مقدمه :

هدف تحقیق حاضر بررسی، تحلیل و کشف چارچوبهای برنامه ریزی برای جهان در سازمان ملل و سئوال اصلی آن، چگونگی برنامه ریزی سازمان ملل برای جهان میباشد. یافتن پاسخ این سئوال میتواند در بهبود امر برنامه ریزی برای جهان و اثربخشی سازمان ملل موثر باشد و برنامه ریزی کلان کشورها را نیز بهبود بخشد و راهی برای ایجاد درکی جدید از مفهوم برنامه ریزی، بگشاید. این تحقیق با استفاده از روش نظریه مبنایی نظام مند(بلحاظ تناسب آن با تحقیق) صورت گرفته است و لذا فصول این تحقیق با توجه به کیفی بودن آن با ترتیب مطالب در روشهای کمی تفاوت دارد[i].

1-2 بیان مساله[ii]  :

1-2-1 انگاره های محقق :

دو مساله از کودکی در ذهن محقق(بدلیل بستر فرهنگی که در آن قرار گرفته بود)، به دغدغه هایی مهم تبدیل شدند: علاقه به نظریه پردازی(و حرکت در سپهر علوم) و نیز انجام رسالت انسانی در برابر جامعه(بعدها علاقه به مبحث برنامه ریزی نیز بدانها اضافه گردید). برداشتهای محقق از مفاهیم دینی چون اشاره امام علی(ع) به اخذ پیمان از دانایان مبنی بر عدم رضایت بر گرسنگی مظلومان(دشتی، 1386) و شرکت پیامبر اکرم اسلام(ص) در پیمان حلف الفضول در پیش از بعثت(با عده ای که بعدها مشرک ماندند) و افتخار پیامبر اكرم(ص) بدان حتی پس از بعثت(سبحانی، 1373؛ ” حلف الفضول “، 1391) و علائق پیش گفته، توجه محقق را به این موضوع جلب کرد که محو فقر شدید، مقوله ای محوری است و لذا وی را به کنکاش در این زمینه واداشت که چگونه میتوان بر فقر شدید فائق آمد. البته یافتن پاسخ این سئوال که چگونه اقتصادهای کم درآمد در دنیای امروز میتوانند در مسیر توسعه اقتصادی پایدار قرار گیرند، تا به هدف فوریِ کاهش فقر و هدف بلند مدتِ رسیدن به ثروتی همانند اقتصادهای توسعه یافته دست یابند، در حقیقت هدف نهایی اقتصاد توسعه نیز میباشد[iii](آزاد، 1389). مدتی به بررسی تلاشهای فردی و گروهی گذشت ولی این احساس بوجود آمد که چنین تلاشهایی گرچه موثرند ولی ناکافی هستند و نیاز به یک برنامه منسجم و همه جانبه در سطح کشور وجود دارد تا پراکندگی فعالیتها، موجب انحطاط انرژیها نگردد. از این رو ایجاد نهادهایی برای سازماندهی موثر اقدامات جمعی(آزاد، 1389)، ضروری به نظر رسید. ازسوی دیگر برای محو فقر شدید در یک کشور، بسترهای مناسب و برنامه های موازی دیگر نیز مورد نیازند و این برنامه ها باید یکپارچه شوند. تدوین چنین برنامه هایی از توان افراد و گروههای بی ساختار خارج است و نیازمند ایجاد سازمانهای تخصصی تر چون یک حزب سیاسی، سازمانی غیر دولتی و یا ایجاد دولتی توانمند میباشد(آزاد، 1389). بررسی دستاورهای کشورهای مختلف نشان میدهد که گرچه سطح تاثیر برنامه ها بر محو فقر شدید، با تشکیل نهادهای تخصصی و یا دولتِ توانمند[iv]، نسبت به فعالیتهای فردی و گروهی افزایش مییابد ولی جهانی شدن[v] و حتی فراجهانی شدن[vi]، آثار متقابل برنامه های اجرا شده در کشورهای مختلف را بر یکدیگر افزایش داده است و نیاز به همکاری و برنامه جهانی(و سازمانی جهانی) از این جهت احساس میشود(برای مثال یکی از اهداف توسعه هزاره سوم[vii]، پایداری محیط زیست و جلوگیری از تغییرات نامطلوب آب و هوایی است که بخشی از آن ناشی از دی اکسید کربن و آلاینده ها است. دولتهای توسعه یافته خواهان اخذ مالیات از شرکتهای آلاینده  محیط زیست در کشورهای در حال توسعه هستند و دولتهای کشورهای در حال توسعه نیز تمایل به دریافت یارانه از کشورهای توسعه یافته بدلیل نقش عمده آنها در آلودگی محیط زیست دارند. جمع بین این دو دیدگاه نیاز به همکاری بین مللی دارد تا امکان حل مشکل آلاینده هایی چون دی اکسید کربن بوجود آید(آزاد، 1389)). بنابراین برای مبارزه با فقر، استفاده از فرصت و امکانِ سازمانی جهانی چون سازمان ملل به ذهن متبادر میشود. ایجاد سازمانی برای هماهنگی فعالیتهای جهانی، همان ایده ای است که در ابتدا برای برنامه ریزی درباره صلح جهانی و سپس برای فعالیتهای اقتصادی و اجتماعی و بعدها برای سایر فعالیتها، منجر به تاسیس و سپس فربه شدن سازمان ملل با سازمانهای تخصصی متعدد گردیده است(مرکز اطلاعات سازمان ملل متحد–تهران، 1389؛ موسسه تحقیقاتی تدبیر اقتصاد،1382). همانطورکه گفته شد بنظر میرسد که محو فقر شدید در درون یک برنامه جامع با نگاه و توجه به سایر برنامه ها و عوامل تاثیرگذار میتواند موفق شود و با نگاهی اجمالی به روند برنامه ریزیها در سازمان ملل نیز، شاهد یکپارچگی بیشتر در برنامه ریزیها طی دهه1990هستیم که درنهایت منجر به تهیه اهداف توسعه هزاره سوم گردیده است. اما در عمل بنظر میرسد که برنامه های طراحی شده در سازمان ملل و آثار اجرای آنها چندان در بین شهروندان جهانی احساس نمیشود و حتی بسیاری از نخبگان و یا تصمیم گیران دولتی، از این برنامه ها اطلاعی ندارند چه رسد به اینکه در اجرایی شدن آنها بکوشند. تغییر سیاستهای کشورها در طی سالهای اجرای برنامه هایی چون اهداف توسعه هزاره سوم نیز خود مزید بر علت میشود و دستاوردهای محو فقر یا مشاهده نمیشوند یا در آنجا که مشاهده میشوند در معرض تهدیدند. با این اوصاف، پرداختن به دغدغه محو فقر، مستلزم تفکر درباره پدیده برنامه ریزی برای جهان در سازمانی چون سازمان ملل میباشد، بویژه که با تغییراتی چون جهانی شدن و فراجهانی شدن[viii]، ظهور فناوری اطلاعات، تجارت الکترونیک، بحرانهای اقتصادی جدید و تروریسم، درک پیچیدگیهای این برنامه ریزی اهمیت مییابد تا با چنین درکی امکان بازنگری عملکرد سازمان ملل و سازمانهای جهانی مشابه در تحقیقات آتی فراهم شود. از سوی دیگر، با کندوکاو در سرفصلهای تحقیقاتی نظریه پردازان دانشگاه هاروارد[1] در زمینه برنامه ریزی(مدرسه کسب و کار هاروارد،2011) و از جمله در کارهای پورتر[2] (بویژه تحقیق وی و همکارانش با عنوان ارائه بهداشت جهانی که به ضرورت تلفیق آموخته های مدیریت استراتژیک با برنامه ریزیهای بهداشتی برای جهان با توجه به تفاوت کشورهای فقیر و غنی از نظر زیرساختها و منابع انسانی و مالی می پردازد(جین، واین تراب، راتیگان، پورتر و کیم، 2008))، خلاء دانش در زمینه برنامه ریزی برای جهان، در ذهن جرقه می خورد[ix]. لذا بنظر میرسد، بررسی این سئوال که”سازمان ملل چگونه برای جهان برنامه ریزی می نماید؟”، دغدغه ارائه نظریه در زمینه برنامه ریزی و پرداختن به موضوعی بدیع و حرکت در سپهر علم را نیز ارضاء نماید[x]. شکل1-1، فرآیند فکری منجر به طرح سئوال چگونگی برنامه ریزی سازمان ملل برای جهان را نشان میدهد.

1-2-2- دغدغه های سازمان ملل:  

برنامه ریزی برای جهان از مهمترین فعالیتهای سازمان ملل میباشد. شاید در نگاه اول نحوه برنامه ریزی سازمان ملل برای جهان، بدون ابهام به نظر برسد. در شکل1-2، سیستم سازمان ملل در یک نگاه مشاهده میشود. اما آنچه از توصیف این سیستم درک میشود(سیدو، 2003)، تنها درکی مکانیکی را فراهم میسازد که چندان برای برنامه ریزان سازمان ملل، رهگشا نیست. سازمان ملل امروزه با دغدغه هایی مواجه است که پاسخگویی بدانها مستلزم درک دقیقتر فرآیند برنامه ریزی برای جهان در سازمان ملل، میباشد. هیچگاه تا این حد، خدمات مختلف از سازمان ملل تقاضا نمیشده است. برای مثال در کشور بروندی، یکپارچه شدن خدمات ارائه شده توسط سازمان ملل و پیگیری این خدمات برای دوران پس از خروج صلح بانان در سال 2005، حائز اهمیت بودند. دبیرکل سازمان ملل به شورای امنیت پیشنهاد تأسیس دفتر هماهنگی و یکپارچه سازی

 مالیات از شرکتهای آلاینده  محیط زیست در کشورهای در حال توسعه هستند و دولتهای کشورهای در حال توسعه نیز تمایل به دریافت یارانه از کشورهای توسعه یافته بدلیل نقش عمده آنها در آلودگی محیط زیست دارند. جمع بین این دو دیدگاه نیاز به همکاری بین مللی دارد تا امکان حل مشکل آلاینده هایی چون دی اکسید کربن بوجود آید(آزاد، 1389)). بنابراین برای مبارزه با فقر، استفاده از فرصت و امکانِ سازمانی جهانی چون سازمان ملل به ذهن متبادر میشود. ایجاد سازمانی برای هماهنگی فعالیتهای جهانی، همان ایده ای است که در ابتدا برای برنامه ریزی درباره صلح جهانی و سپس برای فعالیتهای اقتصادی و اجتماعی و بعدها برای سایر فعالیتها، منجر به تاسیس و سپس فربه شدن سازمان ملل با سازمانهای تخصصی متعدد گردیده است(مرکز اطلاعات سازمان ملل متحد–تهران، 1389؛ موسسه تحقیقاتی تدبیر اقتصاد،1382). همانطورکه گفته شد بنظر میرسد که محو فقر شدید در درون یک برنامه جامع با نگاه و توجه به سایر برنامه ها و عوامل تاثیرگذار میتواند موفق شود و با نگاهی اجمالی به روند برنامه ریزیها در سازمان ملل نیز، شاهد یکپارچگی بیشتر در برنامه ریزیها طی دهه1990هستیم که درنهایت منجر به تهیه اهداف توسعه هزاره سوم گردیده است. اما در عمل بنظر میرسد که برنامه های طراحی شده در سازمان ملل و آثار اجرای آنها چندان در بین شهروندان جهانی احساس نمیشود و حتی بسیاری از نخبگان و یا تصمیم گیران دولتی، از این برنامه ها اطلاعی ندارند چه رسد به اینکه در اجرایی شدن آنها بکوشند. تغییر سیاستهای کشورها در طی سالهای اجرای برنامه هایی چون اهداف توسعه هزاره سوم نیز خود مزید بر علت میشود و دستاوردهای محو فقر یا مشاهده نمیشوند یا در آنجا که مشاهده میشوند در معرض تهدیدند. با این اوصاف، پرداختن به دغدغه محو فقر، مستلزم تفکر درباره پدیده برنامه ریزی برای جهان در سازمانی چون سازمان ملل میباشد، بویژه که با تغییراتی چون جهانی شدن و فراجهانی شدن[viii]، ظهور فناوری اطلاعات، تجارت الکترونیک، بحرانهای اقتصادی جدید و تروریسم، درک پیچیدگیهای این برنامه ریزی اهمیت مییابد تا با چنین درکی امکان بازنگری عملکرد سازمان ملل و سازمانهای جهانی مشابه در تحقیقات آتی فراهم شود. از سوی دیگر، با کندوکاو در سرفصلهای تحقیقاتی نظریه پردازان دانشگاه هاروارد[1] در زمینه برنامه ریزی(مدرسه کسب و کار هاروارد،2011) و از جمله در کارهای پورتر[2] (بویژه تحقیق وی و همکارانش با عنوان ارائه بهداشت جهانی که به ضرورت تلفیق آموخته های مدیریت استراتژیک با برنامه ریزیهای بهداشتی برای جهان با توجه به تفاوت کشورهای فقیر و غنی از نظر زیرساختها و منابع انسانی و مالی می پردازد(جین، واین تراب، راتیگان، پورتر و کیم، 2008))، خلاء دانش در زمینه برنامه ریزی برای جهان، در ذهن جرقه می خورد[ix]. لذا بنظر میرسد، بررسی این سئوال که”سازمان ملل چگونه برای جهان برنامه ریزی می نماید؟”، دغدغه ارائه نظریه در زمینه برنامه ریزی و پرداختن به موضوعی بدیع و حرکت در سپهر علم را نیز ارضاء نماید[x]. شکل1-1، فرآیند فکری منجر به طرح سئوال چگونگی برنامه ریزی سازمان ملل برای جهان را نشان میدهد.

این مطلب را هم بخوانید :

1-2-2- دغدغه های سازمان ملل:  

برنامه ریزی برای جهان از مهمترین فعالیتهای سازمان ملل میباشد. شاید در نگاه اول نحوه برنامه ریزی سازمان ملل برای جهان، بدون ابهام به نظر برسد. در شکل1-2، سیستم سازمان ملل در یک نگاه مشاهده میشود. اما آنچه از توصیف این سیستم درک میشود(سیدو، 2003)، تنها درکی مکانیکی را فراهم میسازد که چندان برای برنامه ریزان سازمان ملل، رهگشا نیست. سازمان ملل امروزه با دغدغه هایی مواجه است که پاسخگویی بدانها مستلزم درک دقیقتر فرآیند برنامه ریزی برای جهان در سازمان ملل، میباشد. هیچگاه تا این حد، خدمات مختلف از سازمان ملل تقاضا نمیشده است. برای مثال در کشور بروندی، یکپارچه شدن خدمات ارائه شده توسط سازمان ملل و پیگیری این خدمات برای دوران پس از خروج صلح بانان در سال 2005، حائز اهمیت بودند. دبیرکل سازمان ملل به شورای امنیت پیشنهاد تأسیس دفتر هماهنگی و یکپارچه سازی

یکی از روش‌های استخراج صمغ‌ها و موسیلاژها، استخراج آبی است (64).

همچنین موسیلاژ استخراج شده باید به اجزای تشکیل شده خود تجزیه شود تا بتوان بر روی آن آنالیزهای لازم را انجام داد.

اندازه‌گیری قندها با روش فنل‌سولفوریک بر پایه جذب در 490 نانومتر، یک کمپلکس آروماتیک رنگی را بین فنل و کربوهیدرات تشکیل می‌دهد. مقدار قند موجود با مقایسه با منحنی کالیبراسیون به کمک یک اسپکتروفتومتر اندازه گرفته‌می شود. دقت روش فنل سولفوریک اسید 2% ± است (32 ،42 ،44 و 60).

کربوهیدراتها معمولا نور ماورای بنفش را جذب نمی‌کنند. بنا‌براین با افزودن یک ماده رنگساز5 به مولکول کربوهیدرات اغلب در روش جذب UV در طول موج انتخابی کربوهیدرات‌ها تشخیص داده ‌می‌شوند(28).

در مقالات گروه بزرگی از معرف های مشتق‌ساز برای منوساکاریدها گزارش شده‌است. مثل

1-فنیل-3-متیل-5-پیرازولون(PMP)، 8-آمینوپیرن1،3،6-تری‌سولفونات، بنزآمیدین، FMOC-هیدرازین، فنیل‌ایزوسیانات، 2-آمینوبنزوئیک‌اسید، – ρ آمینو بنزوئیک‌اسید‌اتیل‌استر، آمینوپیرازین اسیدآنترانیلیک (AA) (28،44، 58 و 66).

و در نهایت ترکیبات مشتق شده برای آنالیز و شناسایی نیازمند دستگاه‌های آنالیزی همچون کروماتوگرافی گازی  یا مایع با کارایی بالا هستند (33،42،43،44، 52 و54).

فصل اول

1-1 بیان مسئله

مساله طرح شده عبارت است از اینکه لعاب گیاه پنیرک (مالوا نگلکتا)[2] از چه منوساکاریدهایی تشکیل شده است.چهار منوساکارید گلوکوز، فروکتوز، مانوز و گالاکتوز در لعاب محلول در آب پنیرک جستجو می شوند. لذا در این تحقیق مساله اول چگونگی استخراج موسیلاژ محلول در آب از برگ­ها و ساقه گیاه می باشد و مساله دوم جستجو وکاربرد روشی دقیق و مناسب برای تجزیه صمغ به منوساکاریدها و در نهایت کاربرد روشی برای جستجو و اندازه­گیری حداقل 4 منوساکارید د

یکی از روش‌های استخراج صمغ‌ها و موسیلاژها، استخراج آبی است (64).

همچنین موسیلاژ استخراج شده باید به اجزای تشکیل شده خود تجزیه شود تا بتوان بر روی آن آنالیزهای لازم را انجام داد.

اندازه‌گیری قندها با روش فنل‌سولفوریک بر پایه جذب در 490 نانومتر، یک کمپلکس آروماتیک رنگی را بین فنل و کربوهیدرات تشکیل می‌دهد. مقدار قند موجود با مقایسه با منحنی کالیبراسیون به کمک یک اسپکتروفتومتر اندازه گرفته‌می شود. دقت روش فنل سولفوریک اسید 2% ± است (32 ،42 ،44 و 60).

کربوهیدراتها معمولا نور ماورای بنفش را جذب نمی‌کنند. بنا‌براین با افزودن یک ماده رنگساز5 به مولکول کربوهیدرات اغلب در روش جذب UV در طول موج انتخابی کربوهیدرات‌ها تشخیص داده ‌می‌شوند(28).

در مقالات گروه بزرگی از معرف های مشتق‌ساز برای منوساکاریدها گزارش شده‌است. مثل

1-فنیل-3-متیل-5-پیرازولون(PMP)، 8-آمینوپیرن1،3،6-تری‌سولفونات، بنزآمیدین، FMOC-هیدرازین، فنیل‌ایزوسیانات، 2-آمینوبنزوئیک‌اسید، – ρ آمینو بنزوئیک‌اسید‌اتیل‌استر، آمینوپیرازین اسیدآنترانیلیک (AA) (28،44، 58 و 66).

و در نهایت ترکیبات مشتق شده برای آنالیز و شناسایی نیازمند دستگاه‌های آنالیزی همچون کروماتوگرافی گازی  یا مایع با کارایی بالا هستند (33،42،43،44، 52 و54).

فصل اول

1-1 بیان مسئله

مساله طرح شده عبارت است از اینکه لعاب گیاه پنیرک (مالوا نگلکتا)[2] از چه منوساکاریدهایی تشکیل شده است.چهار منوساکارید گلوکوز، فروکتوز، مانوز و گالاکتوز در لعاب محلول در آب پنیرک جستجو می شوند. لذا در این تحقیق مساله اول چگونگی استخراج موسیلاژ محلول در آب از برگ­ها و ساقه گیاه می باشد و مساله دوم جستجو وکاربرد روشی دقیق و مناسب برای تجزیه صمغ به منوساکاریدها و در نهایت کاربرد روشی برای جستجو و اندازه­گیری حداقل 4 منوساکارید در صمغ هیدرولیز شده به روش کروماتوگرافی صفحه نازک و یا کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا می باشد.

 

1-2  ضرورت و اهمیت موضوع

طبق مطالعات به عمل آمده ،گیاه پنیرک دارای موسیلاژ زیادی است که استخراج آن می تواند از نظر تغذیه ای و تجاری اقتصادی حایز اهمیت باشد. درضمن به علت ویسکوزیته بالای موسیلاژ پنیرک، استخراج آن از فیبر‌های نامحلول دشوار است. لذا روشی با هزینه کم و بازدهی بالا برای استخراج آزمایشگاهی این ماده ضروری است.

همچنین تعیین مقدار کربوهیدرات کل موسیلاژ، می‌تواند راهی برای تعیین ماهیت و شناسایی ساختار باشد و نیز قدم اول برای رسیدن به منوساکاریدها است؛ که در این تحقیق از روش فنل سولفوریک استفاده می شود. سرانجام از آنجا که برای اندازه­گیری منوساکاریدهای صمغ‌ها معمولا در تحقیقات قبل نمونه مورد آزمون به خارج از کشور ارسال می­شد؛ لذا اندازه­گیری واحدهای تشکیل دهنده ساختار کربوهیدراتها، صمغ­ها و موسیلاژها خصوصا با روش و دستگاهی که امکان دسترسی بیشتری برای محققین و کاربران داشته باشد از اهداف این پژوهش بود.

 

1-3  هدف اصلی

از آنجا که هدف  علمی  تحقیق اندازه گیری منوساکاریدهای لعاب گیاه مالوا نگلکتا است و نظر به اینکه مقادیر و نسبت منوساکاریدهای استخراج شده از لعاب گیاه مالوا نگلکتا هنوز بخوبی شناسایی و اندازه­گیری نشده است و نیز روش مورد استفاده در این تحقیق، برای اولین بار است که در اندازه‌گیری منوساکاریدهای این لعاب بکار می رود؛ گامی در افزایش اطلاعات و معلومات در شناخت ترکیب لعاب و خواص منحصر به فرد آن خواهد بود.

از نظر کاربردی، با توجه به ارزش و اهمیت این لعاب در صنایع دارویی، آرایشی و بهداشتی و نیز مصرف خود گیاه در خوراک­های خاص و محلی نقاط مختلف کشور، شناسایی اجزای تشکیل دهنده این لعاب

ر صمغ هیدرولیز شده به روش کروماتوگرافی صفحه نازک و یا کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا می باشد.

 

1-2  ضرورت و اهمیت موضوع

طبق مطالعات به عمل آمده ،گیاه پنیرک دارای موسیلاژ زیادی است که استخراج آن می تواند از نظر تغذیه ای و تجاری اقتصادی حایز اهمیت باشد. درضمن به علت ویسکوزیته بالای موسیلاژ پنیرک، استخراج آن از فیبر‌های نامحلول دشوار است. لذا روشی با هزینه کم و بازدهی بالا برای استخراج آزمایشگاهی این ماده ضروری است.

همچنین تعیین مقدار کربوهیدرات کل موسیلاژ، می‌تواند راهی برای تعیین ماهیت و شناسایی ساختار باشد و نیز قدم اول برای رسیدن به منوساکاریدها است؛ که در این تحقیق از روش فنل سولفوریک استفاده می شود. سرانجام از آنجا که برای اندازه­گیری منوساکاریدهای صمغ‌ها معمولا در تحقیقات قبل نمونه مورد آزمون به خارج از کشور ارسال می­شد؛ لذا اندازه­گیری واحدهای تشکیل دهنده ساختار کربوهیدراتها، صمغ­ها و موسیلاژها خصوصا با روش و دستگاهی که امکان دسترسی بیشتری برای محققین و کاربران داشته باشد از اهداف این پژوهش بود.

 

1-3  هدف اصلی

 

این مطلب را هم بخوانید :

از آنجا که هدف  علمی  تحقیق اندازه گیری منوساکاریدهای لعاب گیاه مالوا نگلکتا است و نظر به اینکه مقادیر و نسبت منوساکاریدهای استخراج شده از لعاب گیاه مالوا نگلکتا هنوز بخوبی شناسایی و اندازه­گیری نشده است و نیز روش مورد استفاده در این تحقیق، برای اولین بار است که در اندازه‌گیری منوساکاریدهای این لعاب بکار می رود؛ گامی در افزایش اطلاعات و معلومات در شناخت ترکیب لعاب و خواص منحصر به فرد آن خواهد بود.

از نظر کاربردی، با توجه به ارزش و اهمیت این لعاب در صنایع دارویی، آرایشی و بهداشتی و نیز مصرف خود گیاه در خوراک­های خاص و محلی نقاط مختلف کشور، شناسایی اجزای تشکیل دهنده این لعاب

اهداف کلی…………………………………………………………………………………………………………….9

اهداف کاربردی………………………………………………………………………………………………………10

-فرضیه های پژوهش………………………………………………………………………………………………10

فصل دوم(پیشینه تحقیق)

-نظریه های موجود در تبیین اعتیاد………………………………………………………………………..12

نظریه روان تحلیلگری…………………………………………………………………………………………….12

رفتارگرایان شناختی………………………………………………………………………………………………15

روان شناسی خود…………………………………………………………………………………………………..15

نظریه های زیستی روانی……………………………………………………………………………………16

نظریه وابستگی جسمانی اعتیاد………………………………………………………………………….16

نظریه های مشوق مثبت اعتیاد……………………………………………………………………………17

نظریه های اجتماعی-فرهنگی…………………………………………………………………………….19

1-نظریه بی هنجاری………………………………………………………………………………………….19

2-نظریه انزواطلبی مرتون………………………………………………………………………………….20

3-نظریه برچسب زنی………………………………………………………………………………………..21

4-نظریه انتقال فرهنگی…………………………………………………………………………………….21

5-نظریه تفسیر انتخاب عقلایی………………………………………………………………………….23

متغیرهای علت شناختی سوءمصرف مواد……………………………………………………………..24

متغیرهای روانشناختی……………………………………………………………………………………….24

تغییرات خلقی…………………………………………………………………………………………………..24

شخصیت و ارتباط آن با مصرف مواد……………………………………………………………………27

مکانیزم های زیست شناختی……………………………………………………………………………..28

مکانیزم های احتمالی………………………………………………………………………………………..29

تعاملات زیست شناختی در مصرف مواد و الکل…………………………………………………..31

متغیرهای اجتماعی و فرهنگی…………………………………………………………………………..32

انواع مواد مخدر……………………………………………………………………………………………….33

معروفترین داروهای اعتیاد آور………………………………………………………………….36

همراهی سوءمصرف مواد و سایر اختلالات روانپزشکی………………………………..38

اهداف کلی…………………………………………………………………………………………………………….9

اهداف کاربردی………………………………………………………………………………………………………10

-فرضیه های پژوهش………………………………………………………………………………………………10

فصل دوم(پیشینه تحقیق)

-نظریه های موجود در تبیین اعتیاد………………………………………………………………………..12

نظریه روان تحلیلگری…………………………………………………………………………………………….12

رفتارگرایان شناختی………………………………………………………………………………………………15

روان شناسی خود…………………………………………………………………………………………………..15

نظریه های زیستی روانی……………………………………………………………………………………16

نظریه وابستگی جسمانی اعتیاد………………………………………………………………………….16

نظریه های مشوق مثبت اعتیاد……………………………………………………………………………17

نظریه های اجتماعی-فرهنگی…………………………………………………………………………….19

1-نظریه بی هنجاری………………………………………………………………………………………….19

2-نظریه انزواطلبی مرتون………………………………………………………………………………….20

3-نظریه برچسب زنی………………………………………………………………………………………..21

4-نظریه انتقال فرهنگی…………………………………………………………………………………….21

5-نظریه تفسیر انتخاب عقلایی………………………………………………………………………….23

متغیرهای علت شناختی سوءمصرف مواد……………………………………………………………..24

متغیرهای روانشناختی……………………………………………………………………………………….24

تغییرات خلقی…………………………………………………………………………………………………..24

شخصیت و ارتباط آن با مصرف مواد……………………………………………………………………27

مکانیزم های زیست شناختی……………………………………………………………………………..28

مکانیزم های احتمالی………………………………………………………………………………………..29

تعاملات زیست شناختی در مصرف مواد و الکل…………………………………………………..31

متغیرهای اجتماعی و فرهنگی…………………………………………………………………………..32

انواع مواد مخدر……………………………………………………………………………………………….33

معروفترین داروهای اعتیاد آور………………………………………………………………….36

همراهی سوءمصرف مواد و سایر اختلالات روانپزشکی………………………………..38

ابراز وجود:تعریف و مولفه های آن…………………………………………………………….40

-سبک های پاسخ……………………………………………………………………………………42

سبک غیر ابرازمندانه……………………………………………………………………………….42

سبک پرخاشگرانه……………………………………………………………………………………43

سبک ابرازمندانه……………………………………………………………………………………..44

ویژگی های رفتار ابرازوجودمندانه…………………………………………………………….46

مولفه های ابراز وجود………………………………………………………………………………47

مولفه های رفتار آشکار ابراز وجود……………………………………………………………47

مولفه های پنهان ابراز  وجود……………………………………………………………………50

حقوق و مسولیت های ابراز وجود……………………………………………………………..55

حقوق بشر برای ابراز وجود………………………………………………………………………55

-منابع تکوین خود………………………………………………………………………………….57

الف:خود مشاهده گری…………………………………………………………………………….58

ب:مقایسه اجتماعی………………………………………………………………………………..59

ج:پسخوراندهای اجتماعی……………………………………………………………………….60

آسیب شناسی روانی در سطح فردی…………………………………………………………61

افزایش خود مشاهده گری،کاهش مقایسه اجتماعی و پسخوراند اجتماعی….62

کاهش خودمشاهده گری،افزایش مقایسه اجتماعی و پسخوراند اجتماعی…..63

پیشینه پژوهشی(بررسی متون)………………………………………………………………64

فصل سوم

نوع مطالعه……………………………………………………………………………………………68

جامعه آماری………………………………………………………………………………………..68

نمونه و روش نمونه گیری………………………………………………………………………68

ملاک های ورود به پژوهش………………………………………………………………….. 68

ملاک های خروج از پژوهش…………………………………………………………………68

ابزار پژوهش……………………………………………………………………………………….69

روایی و پایایی پرسشنامه…………………………………………………………………….69

شیوه نمره گذاری پرسشنامه………………………………………………………………..70

شیوه ی جمع آوری داده ها…………………………………………………………………..70

روش اجرای پژ وهش……………………………………………………………………………70

چارچوب درمان…………………………………………………………………………………..71

روش تجزیه و تحلیل داده ها……………………………………………………………….71

ملاحضات اخلاقی………………………………………………………………………………..71

مقررات حاکم بر جلسات مشاوره گروهی………………………………………………72

پروتکل درمان………………………………………………………………………………….73

فصل چهارم:(تجزیه و تحلیل داده ها).

-یافته های توصیفی…………………………………………………………………………76

تحلیل داده ها…………………………………………………………………………………77

فصل پنجم(بحث و نتیجه گیری):

بحث و بررسی یافته ها……………………………………………………………………80

نتیجه گیری………………………………………………………………………………….86

محدودیت های پژوهشی……………………………………………………………….87

پیشنهادات…………………………………………………………………………………..87

پیشنهادات پژوهشی…………………………………………………………………….87

پیشنهادات اجرایی……………………………………………………………………….88

منابع……………………………………………………………………………………………90

پیوست………………………………………………………………………………………..98

پروتکل………………………………………………………………………………………..100

 

یکی از مشكلات  اساسی که جامعه امروزی با آن مواجهه است مسئله اعتیاد می باشد. بطوریکه امروزه اعتیاد بعنوان یکی از مشکلات جدی در سلامت جسمی، روانی و اجتماعی است . این  روند ضربات قابل توجهی بر بنیادهای اخلاقی، اقتصادی ، و اجتماعی یك جامعه  وارده می نماید  و باعث می شود که از درون به فساد و انحطاط  كشیده شود .  بعبارت دیگر هیچ جامعه ای از این معضل  بطور کامل  مصون  نیست ( کجباف، 1390). مهم ترین عوارض روانی اعتیاد عبارتند از : افسردگی، اضطراب، فراموشی، روان پریشی و اختلالات مغزی، لیكن ازمشكلات اجتماعی ناشی از اعتیاد می توان از جرائمی مثل سرقت، فحشا و خشونت، افزایش مشاغل كاذب و كاهش كارآیی و تعداد بسیار زیادی خانواد ه های آشفته یا از هم گسیخته نام برد.(سازمان بهداشت جهانی[1]،2004) . این مشکلات با توجه به تعداد معتادان نیازمند توجه جدی می باشد.آمار اعتیاد در طی سال های  اخیر طبق مطالعات انجام شده در نوسان بوده است به گونه ای که در سال1390،این بر آورد در جمعیت 15 تا64 سال(طبق سرشماری سال1358 که معادل50 ملیون نفر بود)تعداد معتادان یک میلیون و سیصد و بیست و پنج هزار نفر اعلام شد.(صرامی وقربانی،1392).برخی  از گزارش های ارائه شده در کشور ما شمار مصرف کنندگان مواد را  نزدیک به 8/1 تا 3/3 میلیون نفر اعلام کرده اند.(پژوهشگاه جهاد دانشگاهی1389). عوامل متعددی با اعتیاد در ارتباط  می باشد  مثل عوامل ژنتیکی، نوروبیولوژیکی، اجتماعی (مانند خانواده و محیط زندگی)،عوامل روانی و شخصیتی که  می توان  از آنها نام برد.(کیانی پور،1390).  در این بین به اعتقاد هانسن عوامل شخصیتی یکی از مهم ترین عوامل می باشد.(هانسن[2]،2001 ، نقل ازدوستیان و اعظمی1391). یکی از عوامل  مهم شخصیتی ابراز وجود می باشد. ابراز وجود عبارت است از توانایی فرد برای دفاع از خود و توانایی “نه گفتن”به تقاضاهایی که فرد نمی خواهد انجام بدهد.(زرگر و نجاریان1387).

تحقیات انجام شده نشان داده اند که  این متغیر رابطه نزدیکی با گرایش به مواد دارد، بطوریکه این مطالعات نشان داده اند  که بین کمبود این مهارت و بروز اعتیاد رابطه معکوس وجود دارد. (فرانکن[3]1384 ؛ حاج حسنی،1390؛ دلاور و رشید،1383؛ ملک پور و قربانی، 1383).

در بحث درمان اعتیاد نیز،روش های متعددی برای درمان اعتیاد به مواد وجود دارد در حال حاضر بیشترین تا کید بر روی درمان های نگهدارنده متمرکز است.که پایه اصلی این درمان ها درمان دارویی می باشد. در سال های اخیر تمرکز صرف بر روی این درمان ها باعث شده است تا موفقیت چندانی به دست نیاید.(ریماز،1388) به نظر می رسد  بسیاری از معتادان دچار عود می شوندبنابراین استفاده از درمان های روانی و اجتماعی در کنار این درمان ها جایگاه و اهمیت خود را نشان داده است.(دباغی،اصغرنژاد1387 نقل از کمرزین1390)یکی از رواندرمانی های نسبتا جدیدرواندرمانی های مبتنی بر منابع شناخت خود می باشد( یونسی ، 1382) که بر گرفته از از کارهای یونگ [4]و شونمن [5]( 1984) می باشدکه به نظرمی رسد بتواند در بهبود این افراد موثر باشد.

بیان مسئله:

 

ابراز وجود:تعریف و مولفه های آن…………………………………………………………….40

-سبک های پاسخ……………………………………………………………………………………42

سبک غیر ابرازمندانه……………………………………………………………………………….42

سبک پرخاشگرانه……………………………………………………………………………………43

سبک ابرازمندانه……………………………………………………………………………………..44

ویژگی های رفتار ابرازوجودمندانه…………………………………………………………….46

مولفه های ابراز وجود………………………………………………………………………………47

مولفه های رفتار آشکار ابراز وجود……………………………………………………………47

مولفه های پنهان ابراز  وجود……………………………………………………………………50

حقوق و مسولیت های ابراز وجود……………………………………………………………..55

حقوق بشر برای ابراز وجود………………………………………………………………………55

-منابع تکوین خود………………………………………………………………………………….57

الف:خود مشاهده گری…………………………………………………………………………….58

ب:مقایسه اجتماعی………………………………………………………………………………..59

ج:پسخوراندهای اجتماعی……………………………………………………………………….60

آسیب شناسی روانی در سطح فردی…………………………………………………………61

افزایش خود مشاهده گری،کاهش مقایسه اجتماعی و پسخوراند اجتماعی….62

کاهش خودمشاهده گری،افزایش مقایسه اجتماعی و پسخوراند اجتماعی…..63

پیشینه پژوهشی(بررسی متون)………………………………………………………………64

فصل سوم

نوع مطالعه……………………………………………………………………………………………68

جامعه آماری………………………………………………………………………………………..68

نمونه و روش نمونه گیری………………………………………………………………………68

ملاک های ورود به پژوهش………………………………………………………………….. 68

ملاک های خروج از پژوهش…………………………………………………………………68

ابزار پژوهش……………………………………………………………………………………….69

روایی و پایایی پرسشنامه…………………………………………………………………….69

شیوه نمره گذاری پرسشنامه………………………………………………………………..70

این مطلب را هم بخوانید :

شیوه ی جمع آوری داده ها…………………………………………………………………..70

روش اجرای پژ وهش……………………………………………………………………………70

چارچوب درمان…………………………………………………………………………………..71

روش تجزیه و تحلیل داده ها……………………………………………………………….71

ملاحضات اخلاقی………………………………………………………………………………..71

مقررات حاکم بر جلسات مشاوره گروهی………………………………………………72

پروتکل درمان………………………………………………………………………………….73

فصل چهارم:(تجزیه و تحلیل داده ها).

-یافته های توصیفی…………………………………………………………………………76

تحلیل داده ها…………………………………………………………………………………77

فصل پنجم(بحث و نتیجه گیری):

بحث و بررسی یافته ها……………………………………………………………………80

نتیجه گیری………………………………………………………………………………….86

محدودیت های پژوهشی……………………………………………………………….87

پیشنهادات…………………………………………………………………………………..87

پیشنهادات پژوهشی…………………………………………………………………….87

پیشنهادات اجرایی……………………………………………………………………….88

منابع……………………………………………………………………………………………90

پیوست………………………………………………………………………………………..98

پروتکل………………………………………………………………………………………..100

 

یکی از مشكلات  اساسی که جامعه امروزی با آن مواجهه است مسئله اعتیاد می باشد. بطوریکه امروزه اعتیاد بعنوان یکی از مشکلات جدی در سلامت جسمی، روانی و اجتماعی است . این  روند ضربات قابل توجهی بر بنیادهای اخلاقی، اقتصادی ، و اجتماعی یك جامعه  وارده می نماید  و باعث می شود که از درون به فساد و انحطاط  كشیده شود .  بعبارت دیگر هیچ جامعه ای از این معضل  بطور کامل  مصون  نیست ( کجباف، 1390). مهم ترین عوارض روانی اعتیاد عبارتند از : افسردگی، اضطراب، فراموشی، روان پریشی و اختلالات مغزی، لیكن ازمشكلات اجتماعی ناشی از اعتیاد می توان از جرائمی مثل سرقت، فحشا و خشونت، افزایش مشاغل كاذب و كاهش كارآیی و تعداد بسیار زیادی خانواد ه های آشفته یا از هم گسیخته نام برد.(سازمان بهداشت جهانی[1]،2004) . این مشکلات با توجه به تعداد معتادان نیازمند توجه جدی می باشد.آمار اعتیاد در طی سال های  اخیر طبق مطالعات انجام شده در نوسان بوده است به گونه ای که در سال1390،این بر آورد در جمعیت 15 تا64 سال(طبق سرشماری سال1358 که معادل50 ملیون نفر بود)تعداد معتادان یک میلیون و سیصد و بیست و پنج هزار نفر اعلام شد.(صرامی وقربانی،1392).برخی  از گزارش های ارائه شده در کشور ما شمار مصرف کنندگان مواد را  نزدیک به 8/1 تا 3/3 میلیون نفر اعلام کرده اند.(پژوهشگاه جهاد دانشگاهی1389). عوامل متعددی با اعتیاد در ارتباط  می باشد  مثل عوامل ژنتیکی، نوروبیولوژیکی، اجتماعی (مانند خانواده و محیط زندگی)،عوامل روانی و شخصیتی که  می توان  از آنها نام برد.(کیانی پور،1390).  در این بین به اعتقاد هانسن عوامل شخصیتی یکی از مهم ترین عوامل می باشد.(هانسن[2]،2001 ، نقل ازدوستیان و اعظمی1391). یکی از عوامل  مهم شخصیتی ابراز وجود می باشد. ابراز وجود عبارت است از توانایی فرد برای دفاع از خود و توانایی “نه گفتن”به تقاضاهایی که فرد نمی خواهد انجام بدهد.(زرگر و نجاریان1387).

تحقیات انجام شده نشان داده اند که  این متغیر رابطه نزدیکی با گرایش به مواد دارد، بطوریکه این مطالعات نشان داده اند  که بین کمبود این مهارت و بروز اعتیاد رابطه معکوس وجود دارد. (فرانکن[3]1384 ؛ حاج حسنی،1390؛ دلاور و رشید،1383؛ ملک پور و قربانی، 1383).

در بحث درمان اعتیاد نیز،روش های متعددی برای درمان اعتیاد به مواد وجود دارد در حال حاضر بیشترین تا کید بر روی درمان های نگهدارنده متمرکز است.که پایه اصلی این درمان ها درمان دارویی می باشد. در سال های اخیر تمرکز صرف بر روی این درمان ها باعث شده است تا موفقیت چندانی به دست نیاید.(ریماز،1388) به نظر می رسد  بسیاری از معتادان دچار عود می شوندبنابراین استفاده از درمان های روانی و اجتماعی در کنار این درمان ها جایگاه و اهمیت خود را نشان داده است.(دباغی،اصغرنژاد1387 نقل از کمرزین1390)یکی از رواندرمانی های نسبتا جدیدرواندرمانی های مبتنی بر منابع شناخت خود می باشد( یونسی ، 1382) که بر گرفته از از کارهای یونگ [4]و شونمن [5]( 1984) می باشدکه به نظرمی رسد بتواند در بهبود این افراد موثر باشد.

بیان مسئله:

تجزیه شدن به عناصر سازنده را به وسیله­ی موجودات ذره­بینی خاک دارند ( فیگویرو[4] و همکاران، 2004).

مواد استفاده شده برای بسته بندی که از سوخت های فسیلی تولید شده اند عملاً تجزیه ناپذیر می باشند. به همین دلیل مواد بسته بندی غذاها نیز مانند سایر مواد بسته بندی مشکلات جدی رااز لحاظ محیط زیست ایجاد می کنند. در نتیجه مطالعاتی جهت استفاده از بسته بندی های زیست پایه تخریب پذیر انجام گرفته است. حدود 125 میلیون تن سالانه در جهان پلاستیک تولید می شود که حدود 30 میلیون تن آن در بخش بسته بندی مصرف می شود ( مارینیلو[5] و همکاران، 2003؛ لین[6] و همکاران، 2005). به منظور کاهش ضایعات بسته بندی پلاستیکی زیست تخریب ناپذیر استفاده از پلاستیک های زیست پایه تخریب پذیر مانند نشاسته، سلولز، PLA، ژلاتین و… ضروری می­باشد  ( الماسی[7] و همکاران، 2009؛ ویلهلم[8] و همکاران، 2003).

بسته یا پوشش غذا نقش منحصر به فردی در سلامت غذا و در نتیجه مصرف کننده ایفا می کند. مسلم است که بیشتر فرآورده های غذایی با نوعی روش بسته بندی به مصرف کننده می رسد و در نتیجه بسته بندی بخش مهمی در زنجیره غذایی می باشد ( کیم[9] و همکاران، 2003). اما مواد بسته بندی قدیمی که از مواد نفتی مشتق شده بودند هیچ یک زیست تخریب پذیر نبوده و از لحاظ زیست محیطی قابل تحمل نیستند و خطرات سلامتی را تحمیل می کنند؛ برای مثال مهاجرت افزودنی های مضر به غذا. زیست تخریب پذیری مواد پلاستیکی سنتزی حاصل از مشتقات نفتی بسیار کند بوده و تجزیه کامل آن­ها چندین سال به طول می انجامد و این امر باعث افزایش آلودگی های زیست محیطی می­گردد. لذا طی سال های اخیر یافتن جایگزینی مناسب برای پلاستیک های سنتزی به طوریکه زیست تخریب پذیری بالایی داشته و آلودگی زیست محیطی کمتری بر جای بگذارد توجه محققین را به خود را جلب کرده است. بیوپلیمرهای خوراکی با زیست تخریب پذیری بالا که از منابع قابل تجدید کشاورزی حاصل می­شوند گزینه ای مناسب در این زمینه به شمار می روند. با وجود مزایای مسلم زیست محیطی و پایداری پلیمرهای زیستی این قیمت رو به رشد نفت خام و گاز طبیعی است که عامل محرکه برای سرمایه گذاری اقتصادی در این زمینه است. این موضوع و دو عامل محرکه تلاش برای بازیافت بیشتر ضایعات و همچنین ثبات محیط زیست و مدیریت کشاورزی این ضرورت را ایجاد می­کند که تغییری به سمت پلاستیک­های زیستی صورت گیرد.

 

1-2- پیش زمینه

بسته­بندی پوششی است كه سلامت كالای محتوی خودرا­پس ازتولید تا مرحله­ی مصرف حفظ می­نماید وبا ایجاد یك مانع فیزیكی بین محصولات غذایی ومحیط خارج بهداشت محصول راتضمین می­كندوعمركالای فاسدشونده را افزایش می­دهد. درسا­ل­های اخیربه علت افزایش مصرف پلاستیک­ها و با توجه  به طول عمربالای آن­هاوتقریبا زیست تخریب­پذیر1 نبودن آن­ها، سنتز پلیمر­های زیست­تخریب­پذیرافزایش یافته است (قنبرزاده و همکاران1388).

در بسته­بندی مواد غذایی از مواد مختلفی نظیر شیشه، پلاستیک­های سخت و نیمه سخت، فلزات سخت (قوطی­ها) استفاده می­شود این مواد در اکثر موارد توسط مصرف کننده دور ریخته می­شوند (بدیعی و همکاران، 1387). مواد بسته بندی پلیمری که کاربرد گسترده­ای در صنعت بسته­بندی دارند، غیر­قابل تجزیه و غیر قابل برگشت به محیط زیست هستند و به همین دلیل، از مهمترین آلاینده­های طبیعت محسوب می­شوند ( الماسی، 1388 و ایران منش، 1388). ازویژگی­های مطلوب برای هر بسته­بندی، بازیافت آسان آن و ایجاد كمترین خسارت به محیط زیست است. هرساله بالغ بر چند میلیون تن ضایعات پلاستیكی از جمله كیسه­ها، پاكت­های پلاستیكی و مواد بسته بندی وارد محیط زیست گردید و به علت عدم بازگشت به چرخه زیست محیطی باعث ایجاد مشكلات فراوان برای محیط زیست می­شوند. تولید فیلم­های تجزیه­پذیر طبیعی وجایگزین نمودن آن­ها به جای پلاستیك­های سنتزی راه حلی برای به حداقل رساندن آثار نامطلوب و زیان­آور زباله­های حاصل از مواد سنتزی است (دارائی وهمكاران، 1388).

بسته بندی های زیست تخریب پذیر که قابلیت خوراکی بودن و مصرف به همراه ماده غذایی را دارند شامل فیلم ها و پوشش های خوراکی می باشند. فیلم های خوراکی لایه هایی از مواد قابل هضم هستند که به عنوان پوشش مواد غذایی(پوشش های خوراکی)و یا به عنوان مانعی بین غذا و سایر مواد و یا محیط ها استفاده می شوند.پوشش های خوراکی قابل تجزیه به وسیله میکروارگانیسم ها مصرف شده و به ترکیبات ساده تبدیل می شوند. ­پلی ساکارید هایی مانند کیتوزان، نشاسته و سلولز، پروتئین هایی مانند زئین و کلاژن و چربی هایی مانند تری گلیسیریدها و اسیدهای چرب می توانند به عنوان فیلم های خوراکی استفاده شوند. فیلم های پلی ساکاریدی قیمت پایینی دارند اما مانع مناسبی در برابر نفوذ رطوبت نیستند. فیلم های پلی ساکاریدی دارای قابلیت های مفیدی مثل شکل پذیری در فرآیند، خاصیت ارتجاعی و ممانعت خوب در برابر نفوذ اکسیژن هستند. ­اما عبور­ناپذیری آن­ها در برابر نفوذ آب ضعیف است ( آل حسن و همکاران، 2012).

تولید بیوپلیمر­هایی که از منابع تجدیدپذیر بدست می­آیند بر خلاف پلیمر­های سنتزی که بیشتر منشا نفتی دارند در محیط طبیعی تجزیه پذیر هستند و موجب حفظ منابع تجدید ناپذیر می­گردد. این بیوپلیمر­ها که قابلیت برگشت به طبیعت را دارند از محصولات کشاورزی بدست آمده و موجب آلودگی محیط زیست نمی­شوند و در فرآیند کمپوست توسط میکروارگانیسم ها به محصولات طبیعی مانند آب، متان، دی اکسید کربن، و توده زیستی تبدیل می­شوند. پلیمر­هایی که پس از فرایند تجزیه توسط میکروارگانیسم ها ­ کاملا به محصولات طبیعی تبدیل می­شوند زیست تخریب پذیر نامیده می­شوند (قنبرزاده و همکاران، 1388).

بسته بندی­های زیستی حاصل از بیوپلیمر­های خالص دارای سرعت زیست تخریب پذیری بالاتری نسبت به فیلم­های آلیاژ شده می­باشند ولی کیفیت مکانیکی و

تجزیه شدن به عناصر سازنده را به وسیله­ی موجودات ذره­بینی خاک دارند ( فیگویرو[4] و همکاران، 2004).

مواد استفاده شده برای بسته بندی که از سوخت های فسیلی تولید شده اند عملاً تجزیه ناپذیر می باشند. به همین دلیل مواد بسته بندی غذاها نیز مانند سایر مواد بسته بندی مشکلات جدی رااز لحاظ محیط زیست ایجاد می کنند. در نتیجه مطالعاتی جهت استفاده از بسته بندی های زیست پایه تخریب پذیر انجام گرفته است. حدود 125 میلیون تن سالانه در جهان پلاستیک تولید می شود که حدود 30 میلیون تن آن در بخش بسته بندی مصرف می شود ( مارینیلو[5] و همکاران، 2003؛ لین[6] و همکاران، 2005). به منظور کاهش ضایعات بسته بندی پلاستیکی زیست تخریب ناپذیر استفاده از پلاستیک های زیست پایه تخریب پذیر مانند نشاسته، سلولز، PLA، ژلاتین و… ضروری می­باشد  ( الماسی[7] و همکاران، 2009؛ ویلهلم[8] و همکاران، 2003).

بسته یا پوشش غذا نقش منحصر به فردی در سلامت غذا و در نتیجه مصرف کننده ایفا می کند. مسلم است که بیشتر فرآورده های غذایی با نوعی روش بسته بندی به مصرف کننده می رسد و در نتیجه بسته بندی بخش مهمی در زنجیره غذایی می باشد ( کیم[9] و همکاران، 2003). اما مواد بسته بندی قدیمی که از مواد نفتی مشتق شده بودند هیچ یک زیست تخریب پذیر نبوده و از لحاظ زیست محیطی قابل تحمل نیستند و خطرات سلامتی را تحمیل می کنند؛ برای مثال مهاجرت افزودنی های مضر به غذا. زیست تخریب پذیری مواد پلاستیکی سنتزی حاصل از مشتقات نفتی بسیار کند بوده و تجزیه کامل آن­ها چندین سال به طول می انجامد و این امر باعث افزایش آلودگی های زیست محیطی می­گردد. لذا طی سال های اخیر یافتن جایگزینی مناسب برای پلاستیک های سنتزی به طوریکه زیست تخریب پذیری بالایی داشته و آلودگی زیست محیطی کمتری بر جای بگذارد توجه محققین را به خود را جلب کرده است. بیوپلیمرهای خوراکی با زیست تخریب پذیری بالا که از منابع قابل تجدید کشاورزی حاصل می­شوند گزینه ای مناسب در این زمینه به شمار می روند. با وجود مزایای مسلم زیست محیطی و پایداری پلیمرهای زیستی این قیمت رو به رشد نفت خام و گاز طبیعی است که عامل محرکه برای سرمایه گذاری اقتصادی در این زمینه است. این موضوع و دو عامل محرکه تلاش برای بازیافت بیشتر ضایعات و همچنین ثبات محیط زیست و مدیریت کشاورزی این ضرورت را ایجاد می­کند که تغییری به سمت پلاستیک­های زیستی صورت گیرد.

 

1-2- پیش زمینه

بسته­بندی پوششی است كه سلامت كالای محتوی خودرا­پس ازتولید تا مرحله­ی مصرف حفظ می­نماید وبا ایجاد یك مانع فیزیكی بین محصولات غذایی ومحیط خارج بهداشت محصول راتضمین می­كندوعمركالای فاسدشونده را افزایش می­دهد. درسا­ل­های اخیربه علت افزایش مصرف پلاستیک­ها و با توجه  به طول عمربالای آن­هاوتقریبا زیست تخریب­پذیر1 نبودن آن­ها، سنتز پلیمر­های زیست­تخریب­پذیرافزایش یافته است (قنبرزاده و همکاران1388).

در بسته­بندی مواد غذایی از مواد مختلفی نظیر شیشه، پلاستیک­های سخت و نیمه سخت، فلزات سخت (قوطی­ها) استفاده می­شود این مواد در اکثر موارد توسط مصرف کننده دور ریخته می­شوند (بدیعی و همکاران، 1387). مواد بسته بندی پلیمری که کاربرد گسترده­ای در صنعت بسته­بندی دارند، غیر­قابل تجزیه و غیر قابل برگشت به محیط زیست هستند و به همین دلیل، از مهمترین آلاینده­های طبیعت محسوب می­شوند ( الماسی، 1388 و ایران منش، 1388). ازویژگی­های مطلوب برای هر بسته­بندی، بازیافت آسان آن و ایجاد كمترین خسارت به محیط زیست است. هرساله بالغ بر چند میلیون تن ضایعات پلاستیكی از جمله كیسه­ها، پاكت­های پلاستیكی و مواد بسته بندی وارد محیط زیست گردید و به علت عدم بازگشت به چرخه زیست محیطی باعث ایجاد مشكلات فراوان برای محیط زیست می­شوند. تولید فیلم­های تجزیه­پذیر طبیعی وجایگزین نمودن آن­ها به جای پلاستیك­های سنتزی راه حلی برای به حداقل رساندن آثار نامطلوب و زیان­آور زباله­های حاصل از مواد سنتزی است (دارائی وهمكاران، 1388).

بسته بندی های زیست تخریب پذیر که قابلیت خوراکی بودن و مصرف به همراه ماده غذایی را دارند شامل فیلم ها و پوشش های خوراکی می باشند. فیلم های خوراکی لایه هایی از مواد قابل هضم هستند که به عنوان پوشش مواد غذایی(پوشش های خوراکی)و یا به عنوان مانعی بین غذا و سایر مواد و یا محیط ها استفاده می شوند.پوشش های خوراکی قابل تجزیه به وسیله میکروارگانیسم ها مصرف شده و به ترکیبات ساده تبدیل می شوند. ­پلی ساکارید هایی مانند کیتوزان، نشاسته و سلولز، پروتئین هایی مانند زئین و کلاژن و چربی هایی مانند تری گلیسیریدها و اسیدهای چرب می توانند به عنوان فیلم های خوراکی استفاده شوند. فیلم های پلی ساکاریدی قیمت پایینی دارند اما مانع مناسبی در برابر نفوذ رطوبت نیستند. فیلم های پلی ساکاریدی دارای قابلیت های مفیدی مثل شکل پذیری در فرآیند، خاصیت ارتجاعی و ممانعت خوب در برابر نفوذ اکسیژن هستند. ­اما عبور­ناپذیری آن­ها در برابر نفوذ آب ضعیف است ( آل حسن و همکاران، 2012).

تولید بیوپلیمر­هایی که از منابع تجدیدپذیر بدست می­آیند بر خلاف پلیمر­های سنتزی که بیشتر منشا نفتی دارند در محیط طبیعی تجزیه پذیر هستند و موجب حفظ منابع تجدید ناپذیر می­گردد. این بیوپلیمر­ها که قابلیت برگشت به طبیعت را دارند از محصولات کشاورزی بدست آمده و موجب آلودگی محیط زیست نمی­شوند و در فرآیند کمپوست توسط میکروارگانیسم ها به محصولات طبیعی مانند آب، متان، دی اکسید کربن، و توده زیستی تبدیل می­شوند. پلیمر­هایی که پس از فرایند تجزیه توسط میکروارگانیسم ها ­ کاملا به محصولات طبیعی تبدیل می­شوند زیست تخریب پذیر نامیده می­شوند (قنبرزاده و همکاران، 1388).

بسته بندی­های زیستی حاصل از بیوپلیمر­های خالص دارای سرعت زیست تخریب پذیری بالاتری نسبت به فیلم­های آلیاژ شده می­باشند ولی کیفیت مکانیکی و نفوذپذیری آن­ها به نسبت پایین تر است (قنبرزاده و همکاران، 1388).

دلایل استفاده از این نوع بسته بندی عبارتند از: جلوگیری از انتقال رطوبت، جلوگیری از خروج ترکیبات فرار موجود در ماده غذایی، کاهش دهنده سرعت تنفس، به تاخیر انداختن تغییرات در بافت ماده غذایی، مانعی بسیار عالی در برابر عبور چربیها  و روغن ها، عبوردهی بسیار انتخابی گازهایی نظیر اکسیژن و دی اکسیدکربن (ایران منش، 1388).

زیست پلیمرهای خوراکی با­ زیست تخریب پذیری زیاد از منابع تجدیدپذیر کشاورزی حاصل می­شوند، گزینه مناسبی در این زمینه به شمارمی­آیند. تولید فیلم های زیست تخریب پذیر، ازپلی ساکاریدها، پروتئین ها،چربی ها یا مخلوطی از آن­ها استفاده می­شود. نشاسته از جمله پلی­ساکاریدهایی است که به فراوانی و با هزینه کم قابل تولید است. نشاسته به وفور در طبیعت یافت  می­شود، به دلیل قیمت پائین، خاصیت ترموپلاستیکی، قابلیت تجدید شوندگی و بازیافت زیستی، یکی از مواد خام جذاب و مورد علاقه برای استفاده در بسته بندی های خوراکی محسوب می­گردد ( پاندی[10] و همکاران، 2005).

درگروه مواد تجدیدشدنی برپایه ی موادپلیمری زیست تخریب پذیر، نشاسته یکی از قابل توجه ترین مواد بود به دلیل اینکه به آسانی دردسترس است ومیتواند محصولات نهایی موثری ایجاد کند. نشاسته فرم اصلی کربوهیدرات درگیاهان است. نشاسته یک پلیمر نیمه بلورین تشکیل شده از یک مخلوطی از آمیلوز،یک پلی ساکارید خطی وآمیلوپکتین یک پلی ساکارید منشعب می­باشد. نسبت مقدار آمیلوز و آمیلوپکتین به منبع گیاهی بستگی دارد. در کاربردهای بسته بندی، مواد برپایه نشاسته ، بدلیل زیست تخریب پذیری، به طورگسترده در دسترس بودن وهزینه کم مورد توجه زیاد واقع شده اند ( زپا[11] و همکاران، 2008)

نشاسته از پالم ساگو یک غله مهم بومی رو به رشد در آسیای جنوبی است نشاسته ساگو تنها مثال صنعتی (غذایی و غیر غذایی) نشاسته نشات گرفته از منبع متفاوتی نسبت به نشاسته­های رایج مانند غلات (برنج، ذرت)، غده ای (سیب زمینی )، ریشه­ای (تاپیوکا[12] ) و (نخود و لوبیا) است ( محمدی و همکاران،2011).

از آن جا که پلی­ساکارید­ها نسبت به پروتئین­ها از یکنواختی بیشتری در نوع واحد­های تشکیل دهنده برخوردارند، به دلیل ایجاد برهم­کنش­های بیشتر و قوی­تر در بین زنجیر­های پلیمر، معمولاً فیلم­های پلی ساکاریدی استحکام مکانیکی بهتری نسبت به فیلم­های پروتئینی دارند و فیلم حاصل از آن قوی­تر است. همچنین به علت ماهیت قطبی اکثر پلی­ساکارید­ها، بازدارندگی فیلم­های حاصل از آن­ها در مقابل گاز­ها مطلوب خواهد بود. اما ماهیت کاملاً آبدوست واحد­های تشکیل دهنده پلی ساکارید­ها باعث می­شود که نفوذ پذیری نسبت به بخار آب در فیلم­های پلی ساکاریدی نسبتاً بالاتر از اغلب فیلم­های پروتئینی باشد. فیلم­های با پایه سلولز اتلاف رطوبت و نیز جذب روغن را در غذاهای سرخ شدنی محدود می­نمایند (لازاریدون و بیلیادریس[13]، 2002).

به تازگی یک پلی ساکارید از مواد دیواره سلولی لپه سویا استخراج شده است.  SSPSاز خانواده پکتین مانند از بیوپلیمر اسیدی استخراج شده از محصول فرعی کربوهیدرات باقی مانده از تولید پروتئین سویا

 نفوذپذیری آن­ها به نسبت پایین تر است (قنبرزاده و همکاران، 1388).

دلایل استفاده از این نوع بسته بندی عبارتند از: جلوگیری از انتقال رطوبت، جلوگیری از خروج ترکیبات فرار موجود در ماده غذایی، کاهش دهنده سرعت تنفس، به تاخیر انداختن تغییرات در بافت ماده غذایی، مانعی بسیار عالی در برابر عبور چربیها  و روغن ها، عبوردهی بسیار انتخابی گازهایی نظیر اکسیژن و دی اکسیدکربن (ایران منش، 1388).

زیست پلیمرهای خوراکی با­ زیست تخریب پذیری زیاد از منابع تجدیدپذیر کشاورزی حاصل می­شوند، گزینه مناسبی در این زمینه به شمارمی­آیند. تولید فیلم های زیست تخریب پذیر، ازپلی ساکاریدها، پروتئین ها،چربی ها یا مخلوطی از آن­ها استفاده می­شود. نشاسته از جمله پلی­ساکاریدهایی است که به فراوانی و با هزینه کم

این مطلب را هم بخوانید :

این مطلب را هم بخوانید :

 قابل تولید است. نشاسته به وفور در طبیعت یافت  می­شود، به دلیل قیمت پائین، خاصیت ترموپلاستیکی، قابلیت تجدید شوندگی و بازیافت زیستی، یکی از مواد خام جذاب و مورد علاقه برای استفاده در بسته بندی های خوراکی محسوب می­گردد ( پاندی[10] و همکاران، 2005).

درگروه مواد تجدیدشدنی برپایه ی موادپلیمری زیست تخریب پذیر، نشاسته یکی از قابل توجه ترین مواد بود به دلیل اینکه به آسانی دردسترس است ومیتواند محصولات نهایی موثری ایجاد کند. نشاسته فرم اصلی کربوهیدرات درگیاهان است. نشاسته یک پلیمر نیمه بلورین تشکیل شده از یک مخلوطی از آمیلوز،یک پلی ساکارید خطی وآمیلوپکتین یک پلی ساکارید منشعب می­باشد. نسبت مقدار آمیلوز و آمیلوپکتین به منبع گیاهی بستگی دارد. در کاربردهای بسته بندی، مواد برپایه نشاسته ، بدلیل زیست تخریب پذیری، به طورگسترده در دسترس بودن وهزینه کم مورد توجه زیاد واقع شده اند ( زپا[11] و همکاران، 2008)

نشاسته از پالم ساگو یک غله مهم بومی رو به رشد در آسیای جنوبی است نشاسته ساگو تنها مثال صنعتی (غذایی و غیر غذایی) نشاسته نشات گرفته از منبع متفاوتی نسبت به نشاسته­های رایج مانند غلات (برنج، ذرت)، غده ای (سیب زمینی )، ریشه­ای (تاپیوکا[12] ) و (نخود و لوبیا) است ( محمدی و همکاران،2011).

از آن جا که پلی­ساکارید­ها نسبت به پروتئین­ها از یکنواختی بیشتری در نوع واحد­های تشکیل دهنده برخوردارند، به دلیل ایجاد برهم­کنش­های بیشتر و قوی­تر در بین زنجیر­های پلیمر، معمولاً فیلم­های پلی ساکاریدی استحکام مکانیکی بهتری نسبت به فیلم­های پروتئینی دارند و فیلم حاصل از آن قوی­تر است. همچنین به علت ماهیت قطبی اکثر پلی­ساکارید­ها، بازدارندگی فیلم­های حاصل از آن­ها در مقابل گاز­ها مطلوب خواهد بود. اما ماهیت کاملاً آبدوست واحد­های تشکیل دهنده پلی ساکارید­ها باعث می­شود که نفوذ پذیری نسبت به بخار آب در فیلم­های پلی ساکاریدی نسبتاً بالاتر از اغلب فیلم­های پروتئینی باشد. فیلم­های با پایه سلولز اتلاف رطوبت و نیز جذب روغن را در غذاهای سرخ شدنی محدود می­نمایند (لازاریدون و بیلیادریس[13]، 2002).

به تازگی یک پلی ساکارید از مواد دیواره سلولی لپه سویا استخراج شده است.  SSPSاز خانواده پکتین مانند از بیوپلیمر اسیدی استخراج شده از محصول فرعی کربوهیدرات باقی مانده از تولید پروتئین سویا

عنوان                                                                                                                          صفحه

فصل اول: طرح پژوهش……………………………………………………………………………………. 1

1-1)مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………… 2

1-2)بیان مسأله……………………………………………………………………………………………………………………. 3

1-3)ضرورت و اهمیت پژوهش……………………………………………………………………………………………………….. 5

1-4)اهداف تحقیق……………………………………………………………………………………………………………….. 7

1-4-1)هداف کلی………………………………………………………………………………………………………………… 7

1-4-2)اهداف جزئی………………………………………………………………………………………………………… 7

1-5)سؤالات تحقیق……………………………………………………………………………………………………… 7

1-6)تعریف عملیاتی و مفهومی متغییرها……………………………………………………………………………………….. 8

1-6-1)اثربخشی…………………………………………………………………………………………………………………… 8

1-6-2)آموزش کارکنان……………………………………………………………………………………………………………………. 8

1-6-3)اثربخشی آموزشی………………………………………………………………………………………………………………… 9

1-6-4)ارزیابی اثربخشی آموزش…………………………………………………………………………………………………….. 9

فصل دوم: پیشینه پژوهش………………………………………………………………………………………………………… 10

2-1)مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………. 11

2-2)مبانی نظری آموزش کارکنان………………………………………………………………………………………………… 11

2-2-1)مفهوم شناسی آموزش و آموزش کارکنان………………………………………………………………………. 11

2-2-2)اهمیت و ضرورت آموزش کارکنان………………………………………………………………………………….. 12

2-2-3)اهداف آموزشی نیروی انسانی………………………………………………………………………………………….. 13

2-2-4)انواع آموزش………………………………………………………………………………………………………………………. 15

2-2-5)روش های آموزش…………………………………………………………………………………………………………….. 18

2-2-6)اصول آموزش کارکنان……………………………………………………………………………………………………… 19

2-2-7)سطوح آموزش کارکنان در سازمان های صنعتی…………………………………………………………… 20

2-2-8)پیامدهای آموزش کارکنان……………………………………………………………………………………………….. 21

2-2-9)مراحل آموزش کارکنان……………………………………………………………………………………………………. 22

2-2-10)محتوای آموزش کارکنان……………………………………………………………………………………………….. 23

2-3) مبانی نظری ارزشیابی آموزشی…………………………………………………………………………………………… 24

عنوان                                                                                                                          صفحه

فصل اول: طرح پژوهش……………………………………………………………………………………. 1

1-1)مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………… 2

1-2)بیان مسأله……………………………………………………………………………………………………………………. 3

1-3)ضرورت و اهمیت پژوهش……………………………………………………………………………………………………….. 5

1-4)اهداف تحقیق……………………………………………………………………………………………………………….. 7

1-4-1)هداف کلی………………………………………………………………………………………………………………… 7

1-4-2)اهداف جزئی………………………………………………………………………………………………………… 7

1-5)سؤالات تحقیق……………………………………………………………………………………………………… 7

1-6)تعریف عملیاتی و مفهومی متغییرها……………………………………………………………………………………….. 8

1-6-1)اثربخشی…………………………………………………………………………………………………………………… 8

1-6-2)آموزش کارکنان……………………………………………………………………………………………………………………. 8

1-6-3)اثربخشی آموزشی………………………………………………………………………………………………………………… 9

1-6-4)ارزیابی اثربخشی آموزش…………………………………………………………………………………………………….. 9

فصل دوم: پیشینه پژوهش………………………………………………………………………………………………………… 10

2-1)مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………. 11

2-2)مبانی نظری آموزش کارکنان………………………………………………………………………………………………… 11

2-2-1)مفهوم شناسی آموزش و آموزش کارکنان………………………………………………………………………. 11

2-2-2)اهمیت و ضرورت آموزش کارکنان………………………………………………………………………………….. 12

2-2-3)اهداف آموزشی نیروی انسانی………………………………………………………………………………………….. 13

2-2-4)انواع آموزش………………………………………………………………………………………………………………………. 15

2-2-5)روش های آموزش…………………………………………………………………………………………………………….. 18

2-2-6)اصول آموزش کارکنان……………………………………………………………………………………………………… 19

2-2-7)سطوح آموزش کارکنان در سازمان های صنعتی…………………………………………………………… 20

2-2-8)پیامدهای آموزش کارکنان……………………………………………………………………………………………….. 21

2-2-9)مراحل آموزش کارکنان……………………………………………………………………………………………………. 22

2-2-10)محتوای آموزش کارکنان……………………………………………………………………………………………….. 23

2-3) مبانی نظری ارزشیابی آموزشی…………………………………………………………………………………………… 24

2-3-1) مفهوم شناسی ارزشیابی آموزشی………………………………………………………………………………….. 24

2-3-2) تاریخچه ارزشیابی……………………………………………………………………………………………………………. 26

2-3-3) ضرورت ارزشیابی…………………………………………………………………………………………………………….. 28

2-3-4) ارزشیابی و برنامه ریزی…………………………………………………………………………………………………… 28

2-3-5) موانع اثربخشی دوره های آموزشی………………………………………………………………………………… 29

2-3-6) عوامل مؤثر بر اثربخشی آموزش کارکنان………………………………………………………………………. 29

2-4)مبانی نظری رویکردهای ارزیابی اثربخشی دوره های آموزشی…………………………………………… 31

2-4-1)رویکرد ارزیابی مبتنی بر هدف………………………………………………………………………………………… 32

2-4-2)رویکرد فارغ از هدف…………………………………………………………………………………………………………. 34

2-4-3)رویکرد محاکمه قضایی……………………………………………………………………………………………………… 35

2-4-4)رویکرد مرور حرفه ای………………………………………………………………………………………………………. 35

2-4-5)رویکرد ارزشیابی واکنشی…………………………………………………………………………………………………. 36

2-4-6)رویکرد سیستمی………………………………………………………………………………………………………………. 37

2-5) الگوهای ارزیابی اثربخشی آموزشی……………………………………………………………………………………… 37

2-5-1) الگوی ارزیابی اثربخشی آموزشی کریک پاتریک…………………………………………………………… 38

2-5-2)الگوی ارزشیابی سیپ………………………………………………………………………………………………………. 44

2-5-3)مدل انتقالی……………………………………………………………………………………………………………………….. 49

2-5-4) تیپولوژی مدل انتقالی……………………………………………………………………………………………………… 50

2-5-5)مدل ارزشیابی اثربخشی سودمندی…………………………………………………………………………………. 53

2-5-5-1)مراحل ارزشیابی بر اساس مدل بازگشت سرمایه………………………………………………………. 54

2-5-5-2)مراحل جمع آوری و تجزیه و تحلیل داده ها برای مدل بازگشت سرمایه………………. 56

2-5-6)الگوی ارزشیابی IPOO………………………………………………………………………………………………….. 59

2-5-6-1)گام های فرایند ارزشیابی در مدل IPOO……………………………………………………………….. 60

2-6)الگوی پیشنهادی ارزیابی اثربخشی آموزش بانک رفاه………………………………………………………… 63

2-6-1)معرفی جامع الگوی انتقال یادگیری………………………………………………………………………………… 65

2-6-2)سؤال های مربوط به شاخص های الگو…………………………………………………………………………… 70

2-7)پیشینه تحقیق…………………………………………………………………………………………………………….. 73

2-7-1)تحقیقات انجام شده در ایران…………………………………………………………………………………………… 73

2-7-2)تحقیقات انجام شده در خارج از کشور……………………………………………………………………………. 75

فصل سوم: روش شناسی پژوهش…………………………………………………………………………………………….. 77

3-1)مقدمه ……………………………………………………………………………………………………………………………. 78

3-2)روش شناسی تحقیق…………………………………………………………………………………………………………….. 78

3-2-1)روش پژوهش…………………………………………………………………………………………………………………….. 78

3-3)جامعه و نمونه………………………………………………………………………………………………………………………… 78

3-3-1)جامعه ……………………………………………………………………………………………………………………………….. 78

3-3-2) نمونه…………………………………………………………………………………………………………………………………. 79

3-4)ابزار پژوهش ………………………………………………………………………………………………………………………….. 80

3-5)پایایی و روایی…………………………………………………………………………………………………………………………. 81

3-5-1)پایایی………………………………………………………………………………………………………………………………….. 81

3-5-2)روایی ………………………………………………………………………………………………………………………………… 81

3-6)شیوه تجزیه و تحلیل داده ها ………………………………………………………………………………………………. 82

3-6-1)سطح توصیفی …………………………………………………………………………………………………………………. 82

3-6-2)سطح استنباطی ………………………………………………………………………………………………………………. 82

3-7)روش اجرا……………………………………………………………………………………………………………………………….. 82

فصل چهارم: یافته های پژوهش ………………………………………………………………………………………………. 83

4-1)مقدمه ………………………………………………………………………………………………………………………….. 84

4-2)یافته های توصیفی پژوهش …………………………………………………………………………………………………. 84

4-3)یافته های استنباطی پژوهش ……………………………………………………………………………………………… 88

4-4)یافته های جانبی ………………………………………………………………………………………………………………….. 95

فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری……………………………………………………………………………………………. 134

5-1)مقدمه ……………………………………………………………………………………………………………………. 135

5-2)بحث و تفسیر نتایج…………………………………………………………………………………………………………….. 136

5-3)محدودیت های پژوهش……………………………………………………………………………………………………… 144

5-4)پیشنهادهای پژوهشی…………………………………………………………………………………………………………. 144

5-5)پیشنهادهای کاربردی…………………………………………………………………………………………… 145

منابع و مأخذ ……………………………………………………………………………………………………….. 146

پیوست ها……………………………………………………………………………………………………………. 151

مقدمه

امروزه جهان به سرعت در حال تغییر و تحول است. در عصر حاضر کم تر روزی را می توان یافت که بدون نوآوری در جهان اقتصاد، تغییر در تولید یا وضعیت خدمات باشد(آرمسترانگ و فلای[1]،2003). این رشد مستمر و مداوم، تغییر و تحول در شئون مختلف حیات اجتماعی، پیشرفت های شگرف و عمیق در علوم و فنون، ساختارهای سازمانی را پیچیده و تخصصی نموده است(مطهری نژاد،1382). تغییر مهم ترین خصیصه ای است كه سازمان ها به عنوان اركان اصلی جامعه كنونی با آن روبرو هستند. از دیدگاه سازمانی تغییر به مفهوم دگرگونی و تحول در سازمان، موجب استمرار فعالیت یا بقای آن با توجه به شرایط محیطی می شود.

در چنین شرایطی بیشتر سازمان ها به دنبال راه حلی برای این مشكل هستند. راه حلی كه توسط بیشتر صاحب نظران عنوان شده، آموزش و بهسازی منابع انسانی است(عباس زادگان و ترک زاده،1386، پابستاف[2]،1999 و کنستانتین[3] و دیگران،2005). امروزه آموزش و بهسازی منابع انسانی یكی از راهبردهای اصلی دستیابی به سرمایه انسانی و سازگاری مثبت با شرایط تغییر است و از همین رو جایگاه و اهمیت راهبردی آن در بقاء و توسعه سازمان ها غیر قابل انکار است(عباس زادگان و ترک زاده،1386،ص33).

همواره فشارهای فرهنگی، اجتماعی، تكنولوژیكی، اقتصادی و سیاسی با هم تركیب شده اند تا سازمان ها را مجبور نمایند به توانایی های اساسی خود به طور كل و به آموزش به طور خاص توجه بیشتری داشته باشند. در حقیقت اكنون بیشتر از هر زمانی سازمان ها باید روی آموزش محل كار و بهبود مداوم در عمل برای رقابت اعتماد نمایند(ثایر[4]،1997).

پیشرفت و توسعه سازمان ها و مؤسسات كه لازمه رسیدن ملت ها به توسعه همه جانبه اجتماعی و اقتصادی است، خود مستلزم وجود افرادی توسعه یافته در سازمان ها است(ابیلی و موفقی،1386،ص27).

علوی می نویسد: «وجود دوره های آموزشی در یك سازمان نشان دهنده آگاهی مدیریت بر علوم سازمانی تلقی شده و اجرای دوره های آموزشی به معنای بالندگی مدیریت و پویایی مجموعه
می باشد. آموزش كاركنان باید به طور مستمر با مجموعه فرایند های مدیریت نیروی انسانی مورد توجه قرار گیرد تا فعالیت های مدیریت منابع انسانی بتواند مثمر ثمر واقع شود»(علوی،1376).

آموزش و بهسازی منابع انسانی اقدامی راهبردی است كه در سطح فردی باعث ارزشمندی فرد و در سطح سازمانی باعث بهبود و توسعه سازمان و در سطح ملی و حتی فرا ملی منجر به افزایش بهره وری و نتایج مرتبط بعدی می شود. لذا می توان گفت یكی از اقدامات زیر بنایی كه باعث كارآمدی سازمان می‌شود ایجاد یا در اختیار گرفتن و توسعه پیوسته سرمایه انسانی از طریق آموزش و بهسازی آن است.

سازمان ها برای ارائه خدمات و كسب نتایج مطلوب، گریزی از حفظ و پرورش نیروی انسانی ندارند. باید در نظر داشت كه توسعه و تحول سازمان ها جدا از حمایت های آموزشی نیست و آموزش به عنوان یك وسیله پیشرفت، پاسخ گوی نیازهای سازمان ها است. آموزش علاوه بر رشد و بالندگی، گذرگاهی برای انتقال تجارب و معلومات فنی، تخصصی و تعلیم مهارت های لازم برای اجرای صحیح وظایف و مسؤولیت ها است(بابا رضا،1377).

بر همین اساس مشاهده می شود كه اغلب مؤسسات و سازمان های پیشرو، بیش از پیش توجه خود را به دوره های آموزشی و بهسازی منابع انسانی معطوف داشته اند. اما در حالی كه ضرورت طراحی و اجرای آموزش های حین كار در سازمان های صنعتی و تولیدی به صورت یك امر طبیعی در آمده و همگان بر آن اتفاق نظر دارند، آن چه در  طراحی و اجرای آموزش اهمیت فوق العاده ای پیدا می كند، ارزیابی اثربخشی این نوع آموزش هاست كه بتوان از نتایج به دست آمده، آموزش های تكمیلی و جهت داری را طراحی نمود(سلطانی،1380).

اگر چه می توان برای آموزش های سازمانی اهداف یا دلایل ضرورت بخش متنوعی را در نظر گرفت، ولی بدون تردید مهم ترین هدف آموزش های سازمانی، ایجاد تغییرات در عملكرد كاركنان به نحوی است كه موجب ارتقای سطح كیفی و كمی محصولات یا خدمات سازمان گردد. زمانی كه نتایج آموزش های سازمان بر اساس هدف مذكور سنجیده شود، اثربخشی آموزش مورد توجه قرارگرفته است(قهرمانی،1382).  به عبارت دیگر، سؤالی كه پیش روی مؤسسات قرار می گیرد آن است كه تلاش ها و فعالیت هایی كه با هدف توسعه منابع انسانی از طریق آموزش انجام می شود تا چه میزان به بهبود عملكرد سازمان منجرمی شود. این سؤال موجب گردید سازمان ها به ابزاری جهت اندازه گیری میزان اثربخشی آموزش بیاندیشند. آن چه در نظام آموزش سازمان ها باید مورد تأكید قرار گیرد نتایج حاصل از آموزش است، نه صرفاً انجام آموزش و یا آمار ساعات آموزشی، در این صورت ممكن است آموزش از نظر نفر ساعت ده سال و به صورت كمی رقم بالایی را نشان دهد در حالی كه از نظر محتوایی و تحقق اهداف تقریباَ بی اثر باشد و همبستگی بین آموزش و توسعه كاركنان چندان محسوس نباشد.

پس انتظار می رود كه در بررسی فعالیت های آموزشی این سؤال كه ” آیا آموزش ها اثر بخش بودند؟” مورد توجه قرار گیرد. به عبارت دیگر ارزش آموزش نیز مانند سایر فعالیت های سازمانی از طریق تعیین آن در دستیابی به اهداف سازمان اندازه گیری شود.

پژوهش حاضر جهت بررسی اثربخشی دوره های آموزشی ضمن خدمت بانک رفاه تنظیم می‏شود، تا به این وسیله گامی در جهت میزان تحقق اهداف آموزشی این سازمان برداشته شود و زمینه ای برای بهبود و افزایش کیفیت دوره های آموزشی فراهم آورد.

 

1-2) بیان مسأله                                                                                                         در حال حاضر بسیاری از سازمان ها صرف نظر از نوع و میزان تحصیلات رسمی كاركنان خود و با توجه به پویایی موجود در علوم و هم چنین نیازمندی های شغلی، دوره های آموزشی متنوع و مداومی را برای آن ها تدارك می بینند(ساکی،1377). سرمایه گذاری در آموزش كاركنان روندی افزایشی

 

2-3-1) مفهوم شناسی ارزشیابی آموزشی………………………………………………………………………………….. 24

2-3-2) تاریخچه ارزشیابی……………………………………………………………………………………………………………. 26

2-3-3) ضرورت ارزشیابی…………………………………………………………………………………………………………….. 28

2-3-4) ارزشیابی و برنامه ریزی…………………………………………………………………………………………………… 28

2-3-5) موانع اثربخشی دوره های آموزشی………………………………………………………………………………… 29

2-3-6) عوامل مؤثر بر اثربخشی آموزش کارکنان………………………………………………………………………. 29

2-4)مبانی نظری رویکردهای ارزیابی اثربخشی دوره های آموزشی…………………………………………… 31

2-4-1)رویکرد ارزیابی مبتنی بر هدف………………………………………………………………………………………… 32

2-4-2)رویکرد فارغ از هدف…………………………………………………………………………………………………………. 34

2-4-3)رویکرد محاکمه قضایی……………………………………………………………………………………………………… 35

2-4-4)رویکرد مرور حرفه ای………………………………………………………………………………………………………. 35

2-4-5)رویکرد ارزشیابی واکنشی…………………………………………………………………………………………………. 36

2-4-6)رویکرد سیستمی………………………………………………………………………………………………………………. 37

2-5) الگوهای ارزیابی اثربخشی آموزشی……………………………………………………………………………………… 37

2-5-1) الگوی ارزیابی اثربخشی آموزشی کریک پاتریک…………………………………………………………… 38

2-5-2)الگوی ارزشیابی سیپ………………………………………………………………………………………………………. 44

2-5-3)مدل انتقالی……………………………………………………………………………………………………………………….. 49

2-5-4) تیپولوژی مدل انتقالی……………………………………………………………………………………………………… 50

2-5-5)مدل ارزشیابی اثربخشی سودمندی…………………………………………………………………………………. 53

2-5-5-1)مراحل ارزشیابی بر اساس مدل بازگشت سرمایه………………………………………………………. 54

2-5-5-2)مراحل جمع آوری و تجزیه و تحلیل داده ها برای مدل بازگشت سرمایه………………. 56

2-5-6)الگوی ارزشیابی IPOO………………………………………………………………………………………………….. 59

2-5-6-1)گام های فرایند ارزشیابی در مدل IPOO……………………………………………………………….. 60

2-6)الگوی پیشنهادی ارزیابی اثربخشی آموزش بانک رفاه………………………………………………………… 63

2-6-1)معرفی جامع الگوی انتقال یادگیری………………………………………………………………………………… 65

2-6-2)سؤال های مربوط به شاخص های الگو…………………………………………………………………………… 70

2-7)پیشینه تحقیق…………………………………………………………………………………………………………….. 73

2-7-1)تحقیقات انجام شده در ایران…………………………………………………………………………………………… 73

این مطلب را هم بخوانید :

2-7-2)تحقیقات انجام شده در خارج از کشور……………………………………………………………………………. 75

فصل سوم: روش شناسی پژوهش…………………………………………………………………………………………….. 77

3-1)مقدمه ……………………………………………………………………………………………………………………………. 78

3-2)روش شناسی تحقیق…………………………………………………………………………………………………………….. 78

3-2-1)روش پژوهش…………………………………………………………………………………………………………………….. 78

3-3)جامعه و نمونه………………………………………………………………………………………………………………………… 78

3-3-1)جامعه ……………………………………………………………………………………………………………………………….. 78

3-3-2) نمونه…………………………………………………………………………………………………………………………………. 79

3-4)ابزار پژوهش ………………………………………………………………………………………………………………………….. 80

3-5)پایایی و روایی…………………………………………………………………………………………………………………………. 81

3-5-1)پایایی………………………………………………………………………………………………………………………………….. 81

3-5-2)روایی ………………………………………………………………………………………………………………………………… 81

3-6)شیوه تجزیه و تحلیل داده ها ………………………………………………………………………………………………. 82

3-6-1)سطح توصیفی …………………………………………………………………………………………………………………. 82

3-6-2)سطح استنباطی ………………………………………………………………………………………………………………. 82

3-7)روش اجرا……………………………………………………………………………………………………………………………….. 82

فصل چهارم: یافته های پژوهش ………………………………………………………………………………………………. 83

4-1)مقدمه ………………………………………………………………………………………………………………………….. 84

4-2)یافته های توصیفی پژوهش …………………………………………………………………………………………………. 84

4-3)یافته های استنباطی پژوهش ……………………………………………………………………………………………… 88

4-4)یافته های جانبی ………………………………………………………………………………………………………………….. 95

فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری……………………………………………………………………………………………. 134

5-1)مقدمه ……………………………………………………………………………………………………………………. 135

5-2)بحث و تفسیر نتایج…………………………………………………………………………………………………………….. 136

5-3)محدودیت های پژوهش……………………………………………………………………………………………………… 144

5-4)پیشنهادهای پژوهشی…………………………………………………………………………………………………………. 144

5-5)پیشنهادهای کاربردی…………………………………………………………………………………………… 145

منابع و مأخذ ……………………………………………………………………………………………………….. 146

پیوست ها……………………………………………………………………………………………………………. 151

مقدمه

امروزه جهان به سرعت در حال تغییر و تحول است. در عصر حاضر کم تر روزی را می توان یافت که بدون نوآوری در جهان اقتصاد، تغییر در تولید یا وضعیت خدمات باشد(آرمسترانگ و فلای[1]،2003). این رشد مستمر و مداوم، تغییر و تحول در شئون مختلف حیات اجتماعی، پیشرفت های شگرف و عمیق در علوم و فنون، ساختارهای سازمانی را پیچیده و تخصصی نموده است(مطهری نژاد،1382). تغییر مهم ترین خصیصه ای است كه سازمان ها به عنوان اركان اصلی جامعه كنونی با آن روبرو هستند. از دیدگاه سازمانی تغییر به مفهوم دگرگونی و تحول در سازمان، موجب استمرار فعالیت یا بقای آن با توجه به شرایط محیطی می شود.

در چنین شرایطی بیشتر سازمان ها به دنبال راه حلی برای این مشكل هستند. راه حلی كه توسط بیشتر صاحب نظران عنوان شده، آموزش و بهسازی منابع انسانی است(عباس زادگان و ترک زاده،1386، پابستاف[2]،1999 و کنستانتین[3] و دیگران،2005). امروزه آموزش و بهسازی منابع انسانی یكی از راهبردهای اصلی دستیابی به سرمایه انسانی و سازگاری مثبت با شرایط تغییر است و از همین رو جایگاه و اهمیت راهبردی آن در بقاء و توسعه سازمان ها غیر قابل انکار است(عباس زادگان و ترک زاده،1386،ص33).

همواره فشارهای فرهنگی، اجتماعی، تكنولوژیكی، اقتصادی و سیاسی با هم تركیب شده اند تا سازمان ها را مجبور نمایند به توانایی های اساسی خود به طور كل و به آموزش به طور خاص توجه بیشتری داشته باشند. در حقیقت اكنون بیشتر از هر زمانی سازمان ها باید روی آموزش محل كار و بهبود مداوم در عمل برای رقابت اعتماد نمایند(ثایر[4]،1997).

پیشرفت و توسعه سازمان ها و مؤسسات كه لازمه رسیدن ملت ها به توسعه همه جانبه اجتماعی و اقتصادی است، خود مستلزم وجود افرادی توسعه یافته در سازمان ها است(ابیلی و موفقی،1386،ص27).

علوی می نویسد: «وجود دوره های آموزشی در یك سازمان نشان دهنده آگاهی مدیریت بر علوم سازمانی تلقی شده و اجرای دوره های آموزشی به معنای بالندگی مدیریت و پویایی مجموعه
می باشد. آموزش كاركنان باید به طور مستمر با مجموعه فرایند های مدیریت نیروی انسانی مورد توجه قرار گیرد تا فعالیت های مدیریت منابع انسانی بتواند مثمر ثمر واقع شود»(علوی،1376).

آموزش و بهسازی منابع انسانی اقدامی راهبردی است كه در سطح فردی باعث ارزشمندی فرد و در سطح سازمانی باعث بهبود و توسعه سازمان و در سطح ملی و حتی فرا ملی منجر به افزایش بهره وری و نتایج مرتبط بعدی می شود. لذا می توان گفت یكی از اقدامات زیر بنایی كه باعث كارآمدی سازمان می‌شود ایجاد یا در اختیار گرفتن و توسعه پیوسته سرمایه انسانی از طریق آموزش و بهسازی آن است.

سازمان ها برای ارائه خدمات و كسب نتایج مطلوب، گریزی از حفظ و پرورش نیروی انسانی ندارند. باید در نظر داشت كه توسعه و تحول سازمان ها جدا از حمایت های آموزشی نیست و آموزش به عنوان یك وسیله پیشرفت، پاسخ گوی نیازهای سازمان ها است. آموزش علاوه بر رشد و بالندگی، گذرگاهی برای انتقال تجارب و معلومات فنی، تخصصی و تعلیم مهارت های لازم برای اجرای صحیح وظایف و مسؤولیت ها است(بابا رضا،1377).

بر همین اساس مشاهده می شود كه اغلب مؤسسات و سازمان های پیشرو، بیش از پیش توجه خود را به دوره های آموزشی و بهسازی منابع انسانی معطوف داشته اند. اما در حالی كه ضرورت طراحی و اجرای آموزش های حین كار در سازمان های صنعتی و تولیدی به صورت یك امر طبیعی در آمده و همگان بر آن اتفاق نظر دارند، آن چه در  طراحی و اجرای آموزش اهمیت فوق العاده ای پیدا می كند، ارزیابی اثربخشی این نوع آموزش هاست كه بتوان از نتایج به دست آمده، آموزش های تكمیلی و جهت داری را طراحی نمود(سلطانی،1380).

اگر چه می توان برای آموزش های سازمانی اهداف یا دلایل ضرورت بخش متنوعی را در نظر گرفت، ولی بدون تردید مهم ترین هدف آموزش های سازمانی، ایجاد تغییرات در عملكرد كاركنان به نحوی است كه موجب ارتقای سطح كیفی و كمی محصولات یا خدمات سازمان گردد. زمانی كه نتایج آموزش های سازمان بر اساس هدف مذكور سنجیده شود، اثربخشی آموزش مورد توجه قرارگرفته است(قهرمانی،1382).  به عبارت دیگر، سؤالی كه پیش روی مؤسسات قرار می گیرد آن است كه تلاش ها و فعالیت هایی كه با هدف توسعه منابع انسانی از طریق آموزش انجام می شود تا چه میزان به بهبود عملكرد سازمان منجرمی شود. این سؤال موجب گردید سازمان ها به ابزاری جهت اندازه گیری میزان اثربخشی آموزش بیاندیشند. آن چه در نظام آموزش سازمان ها باید مورد تأكید قرار گیرد نتایج حاصل از آموزش است، نه صرفاً انجام آموزش و یا آمار ساعات آموزشی، در این صورت ممكن است آموزش از نظر نفر ساعت ده سال و به صورت كمی رقم بالایی را نشان دهد در حالی كه از نظر محتوایی و تحقق اهداف تقریباَ بی اثر باشد و همبستگی بین آموزش و توسعه كاركنان چندان محسوس نباشد.

پس انتظار می رود كه در بررسی فعالیت های آموزشی این سؤال كه ” آیا آموزش ها اثر بخش بودند؟” مورد توجه قرار گیرد. به عبارت دیگر ارزش آموزش نیز مانند سایر فعالیت های سازمانی از طریق تعیین آن در دستیابی به اهداف سازمان اندازه گیری شود.

پژوهش حاضر جهت بررسی اثربخشی دوره های آموزشی ضمن خدمت بانک رفاه تنظیم می‏شود، تا به این وسیله گامی در جهت میزان تحقق اهداف آموزشی این سازمان برداشته شود و زمینه ای برای بهبود و افزایش کیفیت دوره های آموزشی فراهم آورد.

 

1-2) بیان مسأله                                                                                                         در حال حاضر بسیاری از سازمان ها صرف نظر از نوع و میزان تحصیلات رسمی كاركنان خود و با توجه به پویایی موجود در علوم و هم چنین نیازمندی های شغلی، دوره های آموزشی متنوع و مداومی را برای آن ها تدارك می بینند(ساکی،1377). سرمایه گذاری در آموزش كاركنان روندی افزایشی