کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل


آخرین مطالب


 

کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کاملکلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

لطفا صفحه را ببندید کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

لطفا صفحه را ببندید

کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

لطفا صفحه را ببندید

کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

لطفا صفحه را ببندید

کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

لطفا صفحه را ببندید

کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

لطفا صفحه را ببندید

کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

لطفا صفحه را ببندید

کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

 

کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کاملکلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

لطفا صفحه را ببندید کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

لطفا صفحه را ببندید

کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

لطفا صفحه را ببندید

کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

لطفا صفحه را ببندید

کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

لطفا صفحه را ببندید

کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

لطفا صفحه را ببندید

کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

لطفا صفحه را ببندید

کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل


 



همچنین میزان خلاقیت مدیران را با ابزاری که توسط رندسیپ ابداع گردیده و از نوع لیکرت با 5 طیف و 50 گویه بود، اندازه گیری شد.آن گاه رابطه ی میان تعهد شغلی و خلاقیت مدیران مورد سنجش قرار گرفت که در سطح 01/ معنی دار بود.

همچنین در مورد تأثیر متغیرهای دموگرافیک تأیید شد که چهار متغیر جنسیت ، سن ، تحصیلات و سابقه مدیریتی در رابطه تعهد شغلی و میزان خلاقیت مدیران آموزشی ،مؤثرند.

تجزیه و تحلیل داده ها در دو سطح آمار توصیفی و استنباطی انجام پذیرفت. نتایج اصلی پژوهش نشان داد که : 1)بین تعهد شغلی و میزان خلاقیت مدیران مدارس متوسطه در سطح 01/ رابطه ی معنادار و مثبت وجود دارد. 2)بین وابستگی حرفه ای مدیران مدارس و میزان خلاقیت آن ها در محیط کار در سطح 01/ رابطه ی معنادار و مثبت وجود دارد. 3) بین پایبندی به ارزش های کار و میزان خلاقیت مدیران مدارس در سطح 01/ رابطه ی معنی دار و مثبت وجود دارد. 4)بین مزایای دریافتی مناسب و خلاقیت مدیران در محیط کار رابطه معنی داری وجود ندارد. 5)بین سطح تحصیلات مدیران مدارس و خلاقیت مدیران در محیط کار  رابطه ی معنی داری وجود ندارد. 6) بین سابقه  مدیریت و خلاقیت رابطه ی معنی داری وجود ندارد.

7)بین تعهد شغلی و خلاقیت مدیران براساس جنسیت،  برای آزمودنی های زن رابطه در سطح 05/  معنی دار بود . و برای آزمودنی های مرد رابطه در سطح 01/ معنی دار  بود .

8)بین تعهد شغلی و خلاقیت مدیران براساس سن ، برای مدیران کمتر از 40 سال رابطه ی معنی داری در سطح 01/  وجود دارد و برای مدیران 40 سال و بالاتر رابطه ی معنی داری در سطح 05/ وجود دارد.

 

فصل اول

طرح تحقیق

 

  • مقدمه

در رأس همه ی مدیریت ها مدیریت خداوند متعال است.اگر کتاب خدا قرآن کریم را یک بار از ابتدا تا انتها از بعد برخورد مدیریتی خدا و خلقت مورد مطالعه و دقت قرار دهید خواهید دید که آفریدگار جهان به بهترین وجه  حدود 250 بار از آفرینش ، خلق و آفریدن در هستی سخن گفته و هر پرتو هستی برگ زرین خلق و زایش جدید را در بطن خود به همراه دارد.(رحیمی ،1380)

همه سازمان ها نیز برای بقا ،نیازمند اندیشه های نو و نظرات بدیع و تازه اند. افکار ونظرات جدید همچون روحی در کالبد سازمان، دمیده می شود و آن را از نیستی و فنا نجات می دهد. در عصر ما برای بقا و پیشرفت و حتی حفظ وضع موجود باید جریان نوجویی و نوآوری را در سازمان تداوم بخشید تا از رکود و نابودی آن جلوگیری شود.(آقایی فیشانی ،1377)

برای آنکه بتوان در دنیای متلاطم و متغیر امروزه به حیات ادامه داد،باید به نوآوری و خلاقیت روی آورد و ضمن شناخت تغییر و تحولات محیط برای رویارویی با آن ها پاسخ های بدیع و تازه تدارک دید و همراه تأثیر پذیری از این تحولات بر آن ها تأثیر نهاد و بدان ها شکل دلخواه دا د .

امروزه جامعه ی ما بیش از هر زمان دیگر به افراد هوشمند و خلاق نیاز دارد.هر قدر جهانی که در آن زندگی می کنیم ،پیچیده تر می شود ،نیاز به شناسایی و پرورش ذهن های خلاق و آفریننده نیز بیشتر و شدیدتر می گردد.به همین دلیل، در شرایط کنونی مسئله ی خلاقیت از مهمترین مسائل  در قلمرو روانشناسی آموزشگاهی است. با توجه به این امر ،باید مدیرانی مبتکر وخلاق را برای  رده های متفاوت مدیریت بر گزیده، مدیران توانمندی که قادر باشند با اتخاذ تدابیر و شیوه های بایسته ، به ویژه در دستگاه آموزش و پرورش ، زمینه را برای تجلی و بروز استعدادها و خلاقیت های معلمان و دانش آموزان فراهم آورند.

اگر به استناد نظر ((ژان پیاژه)) هدف اصلی آموزش و پرورش را آفرینش و بویژه آفرینش انسان های توانا به انجام دادن کارهای نو ، انسان هایی خلاق و نوآفرین و کاشف بدانیم ، وظیفه و رسالت سازمان های آموزش پرورشی و از جمله مدارس این است که با به کارگماری مدیران متعهد ، مبتکر و نوآور و ارائه  طرح های جدید و روش های نو ، زمینه ی بروز این ویژگی های آدمی را در معلمان و دانش آموزان فراهم آورند و فضای متعهدانه مدرسه را به فضای بالنده ،خلاق ،مبتکر ،گرم ،صمیمانه ،  اثربخش و لذت بخش تبدیل کنند.(سریداران،1376)

البته این امر مستلزم تدوین طرح ها و برنامه های گوناگونی است که مدیران مدارس باید با اجرای تدریجی آن ها ،تحول ، تحرک و تغییرات جدیدی در واحدهای آموزشی پدید آورند.

به طور کلی ،برنامه ریزی در تمام سطوح مدیریت  به ویژه مدیریت مدرسه ،مستلزم داشتن اندیشه ی خلاق ،ارائه ی ابتکارات جدید،ورزیدگی و مهارت در به کار گرفتن منابع و عوامل متعدد است.

 

 

 

1-2 بیان مسئله

مفاهیم تعهد شغلی و خلاقیت همواره مورد توجه کلیه دست اندرکاران امور در تمامی سازمان ها بوده است.

یکی از اولین مطالعات مؤثر در زمینه تعهد شغلی ، تحقیقی است که توسط(لوداهل وکیجنر،1965) به منظور اندازه گیری میزان مشارکت شغلی کارکنان  روی نمونه ای شامل 137 پرستار ، 70 مهندس و 46 دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت انجام گرفت.

نتایج این تحقیق نشان داد که بالاترین میزان مشارکت شغلی مربوط به دانشجویان کارشناسی ارشد و پائین ترین آن مربوط به پرستاران بوده است. و به طور کلی ، میزان مشارکت شغلی این سه گروه بیش از سطح متوسط بوده است.

تعهد شغلی فرد به معنی  وظایف مسؤولیت های شغلی و انجام درست و معقول کار است، به گونه ای که حتی اگر ناظری بر کار فرد نظارت نداشته باشد او در انجام امور محوله کوتاهی نکند.(لوداهل و کیجنر،1965)

همچنین به میزانی که شخص ، کار یا عملکردش را موجب سربلندی و  کسب اعتبارش بداند تعهد شغلی او افزایش می یابد. ایمان ، احساس تعلق و وفاداری به هدف از ویژگی های تعهد است که با در اختیار گذاشتن انرژی و وفاداری  انسان به نظام اجتماعی ، رفاه  جامعه و پای بندی به ارزش های معنوی حاکم بر کار مانند انصاف ، هم نوایی را به ارمغان می آورد.

بنابر این شناسایی و تثبیت عوامل مؤثر بر تعهد می تواند به تحقق آرمان های سازمان در مقیاس کلان و شغل به عنوان اصلی ترین جزء آن بیانجامد ، حتی اگر اهداف دوربرد و به ظاهر غیر قابل دسترسی برای آن ها طراحی شده باشد.

بلا و همکارانش برای تعهد شغلی ، چهار بعد را که شامل وابستگی حرفه ای ، وابستگی سازمانی ، پای بندی به ارزش های  کار و میزان مشارکت شغلی است ، در نظر گرفتند.(بلا،1993)

پرورش خلاقیت ، یکی از مهمترین هدف های آموزش وپرورش است که حتی پیش از تعلیمات رسمی آغاز گردید و مسؤولیتی را که به تنهایی به عهده خانواده کودک بود، هم گام با آنان بر دوش می گیرد.

جوامعی که بتوانند خلاقیت را در سازمان ها احیاء و شکوفا سازند ، می توان رشد و شکوفایی را برای آن ها انتظار داشت و بر عکس به هر میزانی که خلاقیت ، پرورش نیابد رکود علمی ، صنعتی و فرهنگی را باید برای آن ها متصور شد.

الوانی(1379) معتقد است : ((خلاقیت به معنای تولید یک اندیشه و فکر جدید است یا به عبارت دیگر خلاقیت اشاره به قدرت ایجاد اندیشه های نو دارد)) .

از نظر آمابیل (1980) خلاقیت در هر شخص تابعی از سه مؤلفه تخصص ، مهارت تفکر خلاق و انگیزش می باشد. مدیران خلاق می توانند هرسه را تحت تأثیر قرار دهند و خلاقیت را در کارکنان  خود تقویت کنند.اما اینکه خلاقیت افراد در چه محیط هایی رشد پیدا می کند.

حسینی (1380)(( معتقد است که با ایجاد نظام مشارکتی ،  به منزله ی یکی از راهکارهای مهم، می توان فضایی خلاق و پویا در سازمان بوجود آورد)). آنچه در این

این مطلب را هم بخوانید :

 مطالعه مورد نظر ماست ، بررسی رابطه ی بین تعهد شغلی با میزان خلاقیت مدیران است ، زیرا محیط کار امروزی به کارکنانی نیاز دارد که بتوانند تصمیم بگیرند ، راه حل های تازه ای برای مسائل ارائه دهند، خلاقیت داشته باشند و در قبال  نتایج کار مسؤول شناخته شوند . و همچنین این ابهام که افراد خلاق تا چه اندازه از وقت خود را با شغلشان سپری  می کنند و تعهد کاری ایشان به چه میزان است ؟

چون که خلاقیت هر فرد را مهمترین سلاح او در برابر فشارهای روحی ناشی از زندگی و کار روزانه و امور فوق العاده دانسته و حس وفاداری و وظیفه شناسی و تعهد نسبت به سازمان را در مسیر شغلی ایجاد و تقویت می کند و کارکنان را به کار و کوشش بیشتر بر می انگیزد و اشتیاق بیشتر فرد را به عنوان یک همکار برای پاسخگویی به خواسته ها که از شغل او دارند.

خلاقیت نیز نوعی رفتار عاطفی مثبت است که حالت ها و فعالیت های اثربخش را افزایش می دهد ،لذا این پژوهش درصدد آن است که رابطه بین سه عامل تعهد شغلی (وابستگی حرفه ای ،پایبندی به ارزش های کار و مزایای دریافتی مناسب) با میزان خلاقیت در مدیران مدارس متوسطه شهر بوشهر  را بررسی کند تا دریابد کدامیک از این عوامل برای بالا بردن خلاقیت افراد سازمان ها بااهمیت تر و با ارزش تر است و آنان را در انجام دادن فعالیت ها یاری می رساند.

1-3 اهمیت تحقیق                                               

در مدیریت ،آنچه که در محل کار مورد نظر است ،ابتدا جنبه ی تخصصی یا فنی کار و سپس جنبه ی انسانی آن است.  این امر از آنجا اهمیت پیدا می کند که هر مدیری بر اساس شرح وظایف معین کاری  به

موضوعات: بدون موضوع  لینک ثابت
[سه شنبه 1399-07-01] [ 07:24:00 ق.ظ ]




2-2-2-مفهوم خشکی…………………………………………………. 5

2-2-3-تفاوت خشکسالی و خشکی………………………………… 6

2-3-خسارات خشکسالی……………………………………………. 6

2-3-1-خسارات اقتصادی……………………………………………… 6

2-3-2-خسارات کشاورزی……………………………………………. 7

2-3-3-اثرات زیست محیطی…………………………………………. 7

2-3-4-اثرات اجتماعی………………………………………………… 7

2-4-انواع خشکسالی………………………………………………… 8

2-4-1-خشکسالی هواشناسی…………………………………….. 8

2-4-2-خشکسالی هیدرولوژیک…………………………………….. 8

2-4-3-خشکسالی کشاورزی………………………………………… 9

2-4-4-خشکسالی اقتصادی و اجتماعی…………………………… 9

2-5-روش های مطالعه خشکسالی……………………………….. 10

2-5-1-روش مطالعه بیلان آبی………………………………………. 10

2-5-2-روشهای تحلیل سینوپتیک………………………………….. 11

2-5-3-روش تحلیل داده های بارندگی……………………………… 11

2-5-4-روش استفاده از اطلاعات ژئومورفولوژیک و تاریخی………. 12

2-6-ویژگی‌های خشکسالی………………………………………… 12

2-6-1-شروع و پایان………………………………………………….. 12

2-6-2-شدت………………………………………………………….. 13

2-6-3-فراوانی………………………………………………………… 13

2-6-4-وسعت………………………………………………………….13

2-7-شاخص های خشکسالی…………………………………….. 14

2-7-1-شاخص شدت خشکسالی پالمر (PDSI)………………… 15

2-7-2-شاخص ذخیره آب سطحی (SWSI)………………………. 17

2-7-3-شاخص رطوبت محصول  (CMI)……………………………. 19

2-7-4-شاخص احیایی (RDI)………………………………………. 19

2-7-5-شاخص خشکسالی بالم و مولی(BMDI)……………….. 20

 

2-7-6-شاخص درصد بارش متعارف (PNPI)……………………… 21

2-7-7-شاخص خشکسالی ویژه محصول (CSDI)………………. 22

2-7-8-شاخص خشکسالی رطوبت خاک (SMDI)……………… 22

2-7-9-شاخص بارش سراسری (RI)……………………………. 22

2-7-10-شاخص ناهنجاری بارش (RAI)…………………………. 23

2-7-11-شاخص بارش مؤثر (EPI)………………………………… 24

2-7-12-شاخص بارش استاندارد (SPI)………………………….. 25

2-7-13-شاخص دهک‌ها………………………………………….. 26

2-7-14-شاخص های جریان کم…………………………………… 27

2-7-15-شاخص های نوسانات اقیانوسی-اتمسفری…………… 27

2-7-16-نمایش خشکسالی ایلات متحده (USDM)…………….. 28

2-7-17-اختلاف نرمال شده پوشش گیاهی (NDVI)…………….. 29

2-8-معیارهای ارزیابی شاخص‌های خشکسالی………………. 30

2-8-1-معیار‌های بنیادی……………………………………………. 30

2-8-2-معیار‌های آماری…………………………………………….. 32

2-9-نقاط ضعف شاخص‌های خشکسالی……………………….. 32

2-9-1-واحد زمان…………………………………………………….. 32

2-9-2-تعیین و تعریف دوره کمبود آب………………………………. 33

2-9-3-دوره ذخیره منابع آب………………………………………… 33

2-9-4-توجه به اتلاف منابع آب……………………………………… 33

2-9-5-داده‌های مورد استفاده………………………………………. 33

2-9-6-گوناگونی و تنوع اطلاعات…………………………………… 34

2-10-مطالعات انجام شده در زمینه خشکسالی……………….. 34

فصل سوم: مواد و روش‌ها

3-1-خصوصیات منطقه مورد مطالعه……………………………… 42

3-2-انتخاب ایستگاه‌ها ……………………………………………..44

3-3-داه‌های مورد استفاده………………………………………… 45

3-4-تبخیر‌تعرق مرجع………………………………………………. 45

این مطلب را هم بخوانید :

 

3-4-1-روش استاندارد تعیین تبخیر‌تعرق مرجع…………………. 46

3-4-2-معادله پنمن-مونتیت فائو………………………………….. 48

3-4-3-محاسبه ET0 برای روزهایی که تمام داده‌ها موجود است…..48

3-4-4-محاسبه ET0 برای روزهایی که برخی داده ها ثبت نشده‌اند..50

3-5-شاخص‌های خشکسالی……………………………………. 51

3-6-مقایسه نتایج شاخص‌ها در هر ایستگاه…………………… 52

3-7-انتخاب بهترین شاخص، تحلیل فراوانی و پهنه‌بندی شاخص منتخب…..53

3-8-تحلیل فراوانی…………………………………………………. 53

3-8-1-احتمال تجربی داده ها…………………………………….. 54

3-8-2-برازش تابع توزیع احتمال………………………………….. 54

3-8-3-آزمون نیکویی برازش………………………………………. 55

فصل چهارم: نتایج و بحث

4-1-مقدمه……………………………………………………………56

4-2-نتایج در مقیاس 3 ماهه……………………………………… 57

4-2-1-ایستگاه اردستان…………………………………………… 57

4-2-2-ایستگاه اصفهان……………………………………………. 58

4-2-3-ایستگاه خوروبیابانک………………………………………. 59

4-2-4-ایستگاه داران………………………………………………. 60

4-2-5-ایستگاه شرق اصفهان…………………………………….. 61

4-2-6-ایستگاه شهرضا …………………………………………….62

4-2-7-ایستگاه کاشان………………………………………………63

4-2-8-ایستگاه کبوترآباد……………………………………………. 64

4-2-9-ایستگاه گلپایگان……………………………………………. 65

4-2-10-ایستگاه میمه………………………………………………. 66

4-2-11-ایستگاه نائین………………………………………………. 67

4-2-12-ایستگاه نطنز………………………………………………… 68

4-3-نتایج در مقیاس 12 ماهه………………………………………. 69

4-3-1-ایستگاه اردستان……………………………………………. 69

4-3-2-ایستگاه اصفهان……………………………………………… 70

4-3-3-ایستگاه خوروبیابانک………………………………………… 71

4-3-4-ایستگاه داران………………………………………………… 72

4-3-5-ایستگاه شرق اصفهان………………………………………. 73

4-3-6-ایستگاه شهرضا……………………………………………… 74

4-3-7-ایستگاه کاشان……………………………………………… 75

4-3-8-ایستگاه کبوترآباد…………………………………………….. 76

4-3-9-ایستگاه گلپایگان……………………………………………… 77

4-3-10-ایستگاه میمه……………………………………………….. 78

4-3-11-ایستگاه نائین………………………………………………. 79

4-3-12-ایستگاه نطنز……………………………………………….. 80

4-4-مقایسه‌ی شاخص‌ها………………………………………….. 81

4-5-خلاصه نتایج تمام شاخص ها و انتخاب بهترین شاخص……. 83

4-6-نتایج تحلیل فراوانی متغیر RPE………………………………..

4-7-نتایج پهنه بندی فراوانی نسبی خشکسالی با  شاخص RPEI

فصل پنجم: نتیجه‌گیری کلی و پیشنهادها

5-1-نتیجه‌گیری کلی……………………………………………….. 92

5-2-پیشنهادها……………………………………………………… 94

پیوست1……………………………………………………………… 96

پیوست2……………………………………………………………  108

فهرست منابع …………………………………………………….. 120

چکیده انگلیسی…………………………………………………… 127

چکیده:

خشکسالی یکی از بلایای طبیعی و تکرارشونده است که در هر منطقه اقلیمی اتفاق می‌افتد و خسارات زیادی به بخش‌های مختلف وارد می‌کند. مهمترین عامل مؤثر در خشکسالی، کمبود بارش نسبت به حالت شرایط عادی است که میزان تبخیرتعرق نیز بر شدت آن می‌افزاید. بدین منظور در این تحقیق چهار شاخص خشکسالی پیشنهادی، که مبتنی بر داده‌های بارش و تبخیر‌تعرق مرجع هستند، در مقیاس‌های 3، 6 و 12 ماهه (از زمستان) در استان اصفهان بکار گرفته شد. این شاخص‌ها عبارتند از مقادیر استانداردشده‌ی «نسبت بارش به تبخیرتعرق، RPEI»، «نسبت بارش به اختلاف بارش و تبخیرتعرق (کمبود بارش)، RPPDI»، «کمبود بارش، PDI» و «تبخیرتعرق، ETI». برای محاسبه تبخیر‌تعرق مرجع از روش استاندارد پنمن-مونتیت فائو استفاده شد. به منظور مقایسه نتایج، چهار شاخص فوق با «شاخص بارش استانداردشده، SPI» در مقیاس‌های مشابه مقایسه شدند. نتایج نشان داد شاخص ETI كه تابع ساده‌ای از تبخیرتعرق می‌باشد، بیشترین عدم‌تطبیق با SPI، براساس وقایع مورد نظر خشکسالی، ترسالی یا شرایط عادی را داراست. این نتیجه،  متفاوت عمل‌كردن تغییرات حدی بارش و تبخیرتعرق را نشان می‌دهد. بنابراین، تبخیرتعرق عامل مهم و تأثیرگذاری در استان است، ولی نحوه‌ی دخالت آن در معادلات نیز قابل‌توجه می‌باشد. دو شاخص اول (RPEI و RPPDI) دارای تطابق بیشتری با شاخص SPI  بوده و نسبت به نوسان‌های تبخیرتعرق از حساسیت كمتری برخوردارند.شاخص PDI با استانداردسازی اختلاف بارش و تبخیرتعرق، در شرایط میانه‌ای قرار دارد. نتایج تحلیل فراوانی نسبت بارش به تبخیرتعرق (RPE) نشان داد که از لحاظ خشکی داران و خوروبیابانک به ترتیب مرطوب ترین و خشک ترین مناطق در بین ایستگاه ها هستند .نتایج پهنه‌بندی درصد فراوانی نسبی خشکسالی ها با توجه به شاخص RPEI نیز نشان داد به طور کلی در شرق و شمال شرق استان اصفهان  و قسمت کوچکی از غرب استان، خشکسالی بیشتر اتفاق می‌افتد و بنابراین این مناطق حسّاس‌تر بوده و نیازمند توجه بیشتر در مدیریت‌های خشکسالی هستند.

فصل اول: کلیات و اهداف پژوهش

1-1- کلیات

خشکسالی یک رخداد طبیعی است که همه ساله گریبان‌گیر مناطق وسیعی از دنیا می‌شود. این رویداد در جوامعی که با مسئله کم‌آبی و کاهش نزولات جوی روبرو می‌باشند هر چند سال یکبار، به وقوع می‌پیوندد.در حال حاضر حدود 80 کشور در مناطق خشک و نیمه‌خشک دنیا قرار گرفته اند. کشور ایران نیز با بارندگی متوسط سالانه حدود 250 میلی‌متر جزء مناطق خشک و نیمه‌خشک دنیا محسوب می شود. هر‌چند که مناطق شمالی کشور ایران سالانه حدود 2000 میلی‌متر بارش دریافت می کند ولی بارش سالانه برخی از مناطق مرکزی کشور به 50 میلی‌متر هم نمی‌رسد. این تنوع اقلیمی اثر کاهشی روی منابع آب، پوشش گیاهی و جوامع انسانی دارد. از سوی دیگر با رشد سریع جمعیت و افزایش تقاضا برای مصرف آب و نیز توزیع نامناسب مکانی و زمانی منابع آب، خصوصاً در مناطق خشک سبب بروز پدیده هایی چون خشکسالی می شود. خشکسالی از نظر فراوانی، شدت، مدت، وسعت، خسارت مالی و تلفات جانی آثار شدیدتر و درازمدت‌تری نسبت به سایر بلایای طبیعی دارد.

2-1- ضرورت تحقیق

از لحاظ اقلیمی مناطق خشک و نیمه خشک وسعت بسیار زیادی از مناطق کشور ایران را به خود اختصاص داده اند. از طرفی بارش کم، توزیع زمانی و مکانی نامناسب و روش های نامناسب مدیریتی در این مناطق باعث شده خشکسالی خسارات جبران‌ناپذیری از خود به جای بگذارد.

یکی از راه های بسیار مناسب برای مدیریت و کاهش خسارات خشکسالی، سیستم پایش خشکسالی می‌باشد. در این سیستم با استفاده از پارامترهای اقلیمی هیدرولوژیک می توان شدت و توسعه مکانی و زمانی خشکسالی را تشخیص داد. به منظور بیان کمی خشکسالی با استفاده از شاخص‌های خشکسالی، وجود داده های بلندمدت و مناسب اقلیمی و هیدرولوژیک ضروری است، که در فصل بعد مهم‌ترین این شاخص‌ها معرفی می‌شوند. بارش مهم‌ترین پارامتر اقلیمی است که بر خصوصیات خشکسالی (شدت، تداوم و وسعت) مؤثر است. از دیگر پارامترهای مؤثر می‌توان به تبخیروتعرق پتانسیل اشاره کرد. وجود برنامه‌های از‌پیش‌آماده برای مقابله با خشکسالی و هم‌چنین پایش و پیش‌بینی خشکسالی‌ها با استفاده از این سیستم، می‌توان خسارات ناشی از خشکسالی ها را به طور قابل ملاحظه‌ای کاهش داد و هم‌چنین نوع و زمان فعال شدن این برنامه‌ها را تعیین نمود.

3-1- اهداف تحقیق

با توجه به مطالب گفته شده می توان اهداف این تحقیق را این گونه بیان نمود:

1- تعیین یک شاخص خشکسالی جدید که تلفیقی بوده و حتی الامکان از دو و یا سه نوع پارامترهای هواشناسی، هیدرولوژیک و کشاورزی استفاده شده باشد.

2- تهیه نقشه های درصد فراوانی نسبی خشکسالی ها برای استان اصفهان.

3- ارائه راهکارهای مناسب جهت کنترل خشکسالی در استان اصفهان با توجه به نتایج تحقیق.

4-1- محدودیت های تحقیق

1- محدود بودن تعداد ایستگاه ها: در این تحقیق به منظور محاسبه‌ی دقیق تبخیر‌وتعرق مرجع، روش پنمن-مونتیت به‌کار برده می شود. برای محاسبه‌ی تبخیر‌تعرق با این روش به داده‌های رطوبت نسبی، دمای‌هوا، ساعات آفتابی و سرعت باد نیاز است. این داده‌ها فقط در ایستگاه‌های سنوپتیک ثبت‌می‌شوند.هم‌چنین برای جلوگیری از خطای ناشی از کوتاه‌بودن دوره‌ی‌آماری از ایستگاه‌هایی استفاده شد که بالای 10 سال آمار داشتند. این دو عامل تعداد ایستگاه های مورد استفاده این تحقیق  را به 12 ایستگاه سینوپتیک استان محدود می‌کند.

2- به دلیل استفاده از ایستگاه‌های سینوپتیک داده‌های مورد استفاده در این تحقیق جهت محاسبه شاخص‌ها، به دو پارامتر بارش و تبخیر‌تعرق مرجع محدود می‌شود.

فصل دوم: مقدمه و بررسی منابع

1-2- مقدمه

کمبود آب و مواد غذایی متأثر از بحران های اقلیمی، زنگ خطر را برای کشور ایران  به صدا در آورده است، به ویژه آن که زراعت های دیم و پوشش های منابع طبیعی از ریزش های نامنظم و ناچیز جوی در اکثر سال ها در رنج می‌باشند. خشکسالی‌ها و ترسالی‌ها معمولاً تأثیرات شدیدی بر منابع آب، محصولات کشاورزی، تجارت و بازرگانی و به طور کلی اقتصاد و بحران‌های سیاسی دارند. به علت قرار گرفتن ایران در کمربند خشک آب و هوایی جهان، بارش های آن از دو ویژگی میزان کم و نوسانات شدید برخوردار است. این دو عامل موجب ایجاد خشکسالی‌هایی با شدت‌های مختلف در کشور می‌شود که خسارت‌های گسترده‌ای را بر نظام اکولوژیک و اقتصادی مناطق تحت تأثیر تحمیل می‌کند.

خشكسالی یكی از بلایای طبیعی است كه به دلیل تاثیر قابل ملاحظه‌ای كه بر روی بخش كشاورزی و اقتصاد دارد، زندگی جمع قابل ملاحظه ای از ساكنان منطقه را تحت تاثیر قرار می‌دهد. خشكسالی بر خلاف بلایایی مانند زلزله یا سیل، به ظاهر تعداد تلفات محدودی دارد ولی معمولاً مناطق وسیع تری را در‌بر‌می‌گیرد و مدت زمان وقوع آن نیز طولانی خواهد بود [68].

2-2- خشکسالی و خشکی

1-2-2- مفهوم خشکسالی

تعریف كلی خشكسالی عبارت از وضعیت كمبود بارش است بطوری كه از نظر میزان به حدی باشد كه یك ناحیه را تحت تأثیر منفی قرار دهد [89]. اما تعریف خشکسالی و ارتباط آن با پدیده‌های

موضوعات: بدون موضوع  لینک ثابت
 [ 07:23:00 ق.ظ ]




2- 1- کشاورزی پایدار………………………………………………………………………….. 5

2-2- کشت مخلوط……………………………………………………………………………… 7

2-2 -2 مزایای کشت مخلوط…………………………………………………………………. 8

2-2 -2-1 افزایش عملکرد……………………………………………………………………… 8

2-2 -2-2کاهش خسارت ناشی از آفات و بیماری­ها………………………………………….. 9

2-2-2-3 حفاظت خاک………………………………………………………………………….. 9

2-2 -2-4 کنترل علف های هرز……………………………………………………………….. 10

2-2-2-5 بهبود حاصلخیزی و افزایش نیتروژن خاك………………………………………… 11

2-2-3 معایب کشت مخلوط…………………………………………………………………. 11

2-2-3-1 تفاوت نیازهای غذایی……………………………………………………………… 11

2-2-3-2 تفاوت عملیات زراعی……………………………………………………………….. 12

2-2-3-3 محدودیت استفاده از ماشین آلات کشاورزی…………………………………….. 12

2-2-3- 4 ایجاد رقابت بین گونه­ای…………………………………………………………….. 12

2-2-4 ارزیابی کشت مخلوط………………………………………………………………….. 13

2-2-4-1 نسبت برابری زمین…………………………………………………………………. 14

2-2-5 اهمیت کشت مخلوط لگوم و گراس…………………………………………………… 14

2-3-1 کاربرد کودهای شیمیایی و بیولوژیک در کشاورزی…………………………………… 15

2-3-2 کودهای بیولوژیک……………………………………………………………………….. 17

2-3-3 باکتری های حل کننده فسفات…………………………………………………………. 19

2-3-4 کود فسفر زیستی……………………………………………………………………….. 20

2-3-5 اهمیت و نقش کود زیستی فسفر………………………………………………………. 21

2-3-6 مکانیسم عمل باکتری­های محرک رشد گیاه……………………………………………… 22

2-3-6-1 تثبیت بیولوژیکی نیتروژن………………………………………………………………. 23

2-3-6-2  افزایش فراهمی عناصر غذایی…………………………………………………………. 23

2-3-6-3 حلالیت فسفر……………………………………………………………………………… 24

2-3-6-4 اثرات باکتری­های محرک بر رشد و مورفولوژی ریشه………………………………….. 25

2-3-6-5  تولید هورمون های گیاهی……………………………………………………………… 25

2-3-6-6 تحریک همزیستی بین گیاه و قارچ……………………………………………………….. 26

 

2-4 ذرت………………………………………………………………………………………………. 26

2-4-1 گستردگی گیاه ذرت………………………………………………………………………… 27

2-4-2 دلایل اهمیت ذرت در بین گیاهان زراعی………………………………………………… .28

اکولوژی ذرت……………………………………………………………………………………………. 28

2-5 خلر…………………………………………………………………………………………………. 29

2-5-1 اکولوژی خلر……………………………………………………………………………………… 30

2-5-2 ارزش غذایی و ترکیب شیمیایی گیاه خلر………………………………………………… 31

2-6 تأثیر کشت مخلوط بر عملکرد……………………………………………………………………. 32

2-7 تأثیر کشت مخلوط بر کیفیت علوفه………………………………………………………. 38

2-8 ارزیابی کشت مخلوط……………………………………………………………………………. 42

2-9 تأثیر کود فسفر زیستی بر عملکرد و کیفیت علوفه……………………………………………. 43

فصل سوم: مواد و روش ها

3- 1 مشخصات محل انجام آزمایش………………………………………………………………. 52

3-1-1 موقعیت جغرافیایی…………………………………………………………………………….. 52

3-1-2 اقلیم…………………………………………………………………………………………….. 52

3-2-2 مشخصات خاک محل آزمایش…………………………………………………………… 53

3-3 طرح و تیمارهای آزمایشی……………………………………………………………………. 53

3-4 ارقام مورد استفاده  …………………………………………………………………………….. 54

3-5 مراحل انجام آزمایش…………………………………………………………………………….. 55

3-5-1 تهیه زمین……………………………………………………………………………………… 55

3-5-2 کاشت…………………………………………………………………………………………… 55

3- 5-3 تنک و وجین کردن……………………………………………………………………….. 56

3-5-4 عملکرد و اجزای عملکرد دانه…………………………………………………………….. 56

3-5-5 ارزیابی کیفیت علوفه…………………………………………………………………………. 56

3-5-6 ارزیابی کشت مخلوط……………………………………………………………………….. 57

3-6 تجزیه آماری……………………………………………………………………………………… 58

فصل چهارم : نتایج و بحث

4-1 ذرت……………………………………………………………………………………………….. 60

این مطلب را هم بخوانید :

 

4-1-1 وزن هزار دانه…………………………………………………………………………………. 60

4-1-2 تعداد ردیف در بلال ذرت…………………………………………………………………… 62

4-1-3 تعداد دانه در ردیف ذرت………………………………………………………………….. 62

4-1-4 عملکرد دانه ذرت………………………………………………………………………….. 64

4-1-5 عملکرد بیولوژیک ذرت………………………………………………………………………. 68

4-1-6 شاخص برداشت……………………………………………………………………………. 60

4-2 خلر………………………………………………………………………………………………… 73

4-2-1 تعداد غلاف در بوته خلر……………………………………………………………………….. 73

4-2-2 تعداد دانه در غلاف خلر…………………………………………………………………………. 75

4-2-3 وزن هزار دانه خلر……………………………………………………………………………… 77

4-2-4 عملکرد دانه خلر………………………………………………………………………………. .78

4-2-5 عملکرد بیولوژیک خلر………………………………………………………………………….. 81

4-2-6 شاخص برداشت خلر……………………………………………………………………….. 83

4-3 ارزیابی کشت مخلوط………………………………………………………………………….. 84

4-4 ویژگی های کیفی علوفه……………………………………………………………………….. 85

4-4-1 درصد ماده خشک قابل هضم (DMD)………………………………………………………. 85

4-4-2 الیاف نامحلول در شوینده های خنثی (NDF)…………………………………………… 89

4-4-3 الیاف نامحلول در شوینده های اسیدی (ADF)…………………………………………. 93

4-4-4 کربوهیدراتهای محلول در آب (WSC)……………………………………………………. 94

4-4-5  پروتئین خام (CP)…………………………………………………………………………… 97

4-4-6 در صد خاکستر (Ash)…………………………………………………………………….. 101

4-5- نتیجه گیری…………………………………………………………………………………….. 102

پیشنهادات……………………………………………………………………………………………. 104

فصل پنجم : منابع

5-1 منابع……………………………………………………………………………………………… 106

چکیده:

به منظور بررسی اثرات کودهای فسفری زیستی و شیمیایی بر عملکرد و کیفیت علوفه در کشت مخلوط ذرت و خلر، در سال زراعی 89-1388 به طور همزمان دو آزمایش در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه شهید باهنر کرمان و مزرعه مجتمع اقتصادی کمیته امداد امام خمینی (ره) دشتکار در بردسیر کرمان به اجرا درآمد. آزمایش در هر دو محل، به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوك­های كامل تصادفی با چهار تكرار اجرا شد. عوامل مورد بررسی شامل چهار سطح کود فسفری (فسفر زیستی، فسفر شیمیایی، 50 درصد فسفر زیستی +50 درصد فسفر شیمیایی و شاهد) و پنج الگوی کشت به روش جایگزینی (ذرت خالص و نسبت­های 75:25، 50:50 و 25:75 از ذرت و خلر و خلر خالص) بودند. تجزیه مرکب داده­ها نشان داد که اثر مکان بر عملکرد و اجزای عملکرد به جز وزن هزار دانه ذرت و خلر معنی­دار شد، به طوری­که وزن هزار دانه، عملکرد دانه و بیولوژیک و شاخص برداشت ذرت در کرمان به ترتیب 10، 19، 17 و 21 درصد بیشتر از بردسیر بود. در مقابل، تعداد دانه در غلاف، عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک خلر در بردسیر به ترتیب 42، 5 و 7 درصد بیشتر از کرمان بود. تاثیر نسبت­های مختلف کشت مخلوط و کودهای فسفری بر وزن هزار دانه، تعداد دانه در ردیف، عملکرد دانه و بیولوژیک و شاخص برداشت ذرت معنی­دار شد. برهمکنش نسبت­های مختلف کشت مخلوط و کودهای فسفری بر تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف، عملکرد دانه و بیولوژیک و شاخص برداشت خلر معنی­دار گردید و حداکثر آنها از کشت مخلوط 25:75 ذرت و خلر، توام با مصرف50 درصد فسفر زیستی +50 درصد فسفر شیمیایی حاصل گردید. ارزیابی نسبت برابری زمین نشان داد که اجرای نسبت­های مختلف کشت مخلوط سبب افزایش نسبت برابری زمین به بیش از یک گردید و بیشترین آن (15/2) در کشت مخلوط 25:75 ذرت و خلر مشاهده شد. کربوهیدرات­های محلول در آب، قابلیت هضم ماده خشک، پروتئین خام، درصد خاکستر، الیاف شوینده خنثی، الیاف شوینده اسیدی به شدت تحت تاثیر نسبت­های کشت قرار گرفتند و اعمال کودهای فسفری نیز بر آنها به جز درصد خاکستر تاثیر معنی­داری داشت. قابلیت هضم ماده خشک، کربوهیدرات­های محلول در آب و پروتئین خام علوفه تحت تاثیر برهمکنش نسبت­های کاشت و کود فسفری قرار گرفت. نسبت­های مختلف کشت مخلوط ذرت و خلر نسبت به کشت خالص آن­ها دارای کیفیت علوفه بالاتری بودند که کیفیت برتر به دلیل قابلیت هضم ماده خشک، پروتئین خام، کربوهیدرات­های محلول در آب و درصد خاکستر بالاتر و الیاف شوینده خنثی و الیاف شوینده اسیدی پایین­تر در کشت مخلوط ذرت و خلر بود. کاربرد کود زیستی فسفر توام با فسفر شیمیایی، بهبود کیفیت علوفه را به همراه داشت.

فصل اول: مقدمه

1- مقدمه

افزایش جمعیت جهان، تخریب منابع طبیعی و به دنبال آن نیاز مبرم به افزایش تولیدات غذایی، منجر به ایجاد فشار بر منابع طبیعی شده و پایداری سیستم­های كشاورزی را تهدید می­كند (Liebman and Davis, 2000). بنابراین نیاز به طراحی و اجرای سیستم­های برخوردار از پایداری و عملكرد بالا یک ضرورت محسوب می­شود (Agegnnehu et al., 2006). از این رو علاوه بر افزایش تولیدات كشاورزی از طریق افزایش سطح زیر كشت و عملكرد در واحد سطح، باید از عامل زمان و مكان در تولید محصولات زراعی، یعنی اجرای كشت مخلوط نیز استفاده گردد (Banik et al., 2006). نظام کشت مخلوط، با افزایش تعداد گونه­ در واحد سطح، به عنوان یک راه حل برای افزایش تولید در کشاورزی پیشرفته، پیشنهاد شده است (Brummer, 1998). در این راستا انتخاب گیاهانی كه كمترین رقابت را در یك موضع رشد[1] با هم داشته باشند، گام عمده­ای محسوب می­شود. بهره­برداری بیشتر از عوامل محیطی نیازمند تیپ ایده­آل گیاه زراعی است، که قادر باشد در كمترین زمان تمام موضع رشد ممكن را به طور كامل اشغال كند و از منابع و امكانات محیطی استفاده بیشتری ببرد (Banik et al., 2006).

یكی از دلایل اصلی برتری كشت مخلوط بر كشت خالص این است كه در اغلب موارد تولید بیشتری از آن در مقایسه با كشت خالص، از همان مقدار زمین بدست می­آید (Brummer, 1998). افزایش تولید در كشت مخلوط را می­توان به كاهش رشد علف­های هرز، كاهش خسارت آفات و بیماری­ها و استفاده بهینه­تر از منابع نسبت داد (Liebman and Davis, 2000). در كشت مخلوط گرامینه­ها با لگوم­ها، گرامینه­ها با برخورداری از ریشه­های افشان، ساختمان خاك را اصلاح نموده و از این طریق از فرسایش آبی خاک جلوگیری می­كنند (Lazanyi, 2000) و لگوم­ها نیز با برخورداری از ریشه عمودی گرایش به نفوذ در اعماق خاك دارند. بنابراین وجود یك گراس همراه با یك لگوم، در حفاظت خاك نقش مهمی ایفا می­كند.

ذرت (Zea mayse L.) به دلیل قدرت سازگاری بالا می­تواند با گیاهان زیادی به صورت مخلوط کشت گردد (Yazdani et al., 2009)، به طوری که در مناطق گرمسیری آمریکای لاتین ٦٠ درصد کشت ذرت به صورت زراعت مخلوط انجام می­شود (Francis and Decoteau, 1993). در چند دهه اخیر افزایش کاربرد کودهای شیمیایی نیتروژنی موجب شده است بقولات علوفه­ای نظیر خلر (Lathryrus sativas L.) که با تثبیت بیولوژیک نیتروژن به حاصلخیزی خاک کمک می­کنند، فراموش شوند. در حالی که، این گیاه از پتانسیل بالای تولید علوفه، توان رشد در خاک­های غیر بارور و فرسایش یافته برخوردار است و بدلیل دوره رشد کوتاه، برای تولید علوفه و مدیریت واحد زراعی مناسب می­باشد (Lazanyi, 2000).

در نیم قرن گذشته مصرف كودهای شیمیایی عملكرد بسیاری از محصولات زراعی را افزایش داده، ولی ثبات زیست محیطی ناشی از مصرف بیش از حد این كودها و عدم واكنش اغلب این محصولات به مصرف مقادیر بیشتر كودها، تولیدات مواد غذایی را در دهه­های آینده با مشكل مواجه خواهد ساخت. توجه به كودهای زیستی به عنوان جایگزینی برای كودهای شیمیایی، به منظور افزایش حاصلخیزی خاك در كشاورزی پایدار به عنوان یک رویکرد جدید مطرح شده است (Alikhan et al., 2009). كودهای بیولوژیكی شامل انواع ریز موجودات آزادزی هستند كه توانایی تبدیل عناصر غذایی اصلی را از فرم غیر قابل جذب به فرم قابل جذب طی فرایندهای بیولوژیكی دارند و منجر به توسعه سیستم ریشه­ای و جوانه­زنی بهتر بذور می­گردند (Arpana et al., 2002). آسیب­های زیست محیطی، تغییر ساختار شیمیایی، ‌فیزیكی و زیستی خاك و مشكلات بهداشتی سبب بازگشت به كودهای آلی با تغییراتی در قالب كشاورزی ارگانیك گردید. استفاده از كودهای زیستی را باید احیای فلور طبیعی خاك و مسیری برای رسیدن به كشاورزی پایدار دانست (Baqual and Das, 2006).

در استان كرمان بیشتر زمین­های زراعی به كاشت درختان باغی بویژه پسته اختصاص یافته است. بنابراین تامین علوفه برای دامداران مشكل می­ باشد و ارائه یك راهكار مناسب جهت استفاده از كودهای زیستی برای تولید علوفه با كمیت و كیفیت مناسب از اهمیت بالایی برخوردار است.  کشت گندمیان گرمسیری مانند ذرت، سورگوم و ارزن به عنوان کشت دوم و زراعت مخلوط یکی از راه­های بهره­برداری بهینه از نهاد­های تولیدی و تحقق اهداف کشاورزی پایدار است که یکی از روش­های همسو با طبیعت محسوب می­شود. با توجه به مزایای متعددی كه برای كشت مخلوط و کودهای زیستی بر شمرده شده است، انجام چنین تحقیقی در استان کرمان که از کم آبی رنج می­برد، حائز اهمیت می­باشد. انگیزه اصلی از اجرای این آزمایش ارائه شیوهای نوینی در کشاورزی می­باشد که بتواند علاوه بر استفاده مؤثر از عناصر غذایی موجود در خاک از طریق تاثیر کودهای زیستی باعث بالا بردن کیفیت علوفه برداشتی در کشت مخلوط نیز شود. از آنجا که تا به حال تحقیقی پیرامون تأثیر کودهای زیستی  بر کمیت و کیفیت علوفه حاصل از کشت

موضوعات: بدون موضوع  لینک ثابت
 [ 07:22:00 ق.ظ ]




فصل  دوم: کلیات و بررسی منابع

2-1- گیاهان دارویی در جهان و ایران ………………………………………….. 8

2-1-1- مزایای استفاده از گیاهان دارویی……………………………………… 9

2-1-2- معایب استفاده از گیاهان دارویی…………………………………….. 11

2-2- معرفی تاکسون مورد تحقیق ……………………………………………. 12

2-2-1 – بررسی جایگاه سیستماتیکی تاکسون مورد تحقیق……………… 13

2-2-2- خصوصیات ظاهری تیره نعناعیان……………………………………… 13

2-2-3- اهمیت تیره نعناعیان……………………………………………………. 15

2-2-4- جنس‌های مهم تیره نعناعیان…………………………………………. 15

2-3- جنس مرزه ………………………………………………………………….16

2-3-1- خصوصیات کلی گونه‌های جنس مرزه …………………………………18

2-3-2- برخی گونه‌های جنس مرزه…………………………………………… 19

2-4- مرزه بختیاری  Satureja bachtiarica Bunge…………………………..

2-4-1- گیاه‌شناسی…………………………………………………………….. 20

2-5- مرزه کلاری Satureja kallarica Ja.mzad ………………………………

2-5-1- گیاه‌شناسی……………………………………………………………. 22

2-4-2- اکولوژی مرزه بختیاری………………………………………………….. 23

2-5-2- اکولوژی مرزه کلاری…………………………………………………….. 23

2-4-3- پراکنش مرزه بختیاری…………………………………………………… 24

2-5-3- پراکنش مرزه کلاری……………………………………………………… 24

2-6- کشت و زراعت مرزه………………………………………………………. 25

2-7- فیتو‌شیمی جنس مرزه…………………………………………………… 26

2-8- خواص درمانی جنس مرزه……………………………………………….. 27

2-9- اسانس و مواد مؤثره ……………………………………………………….28

2-9-1- روش‌های استخراج اسانس…………………………………………… 28

2-9-2- بیوشیمی اسانس……………………………………………………… 30

2-9-3- عوامل مؤثر بر اسانس………………………………………………….. 32

2-10- انواع ترکیبات ثانویه………………………………………………………. 35

 

2-11-  فیتوشیمی………………………………………………………………..36

2-11-1- کاربرد فیتوشیمی……………………………………………………… 37

2-11-2- آشنایی با کروماتوگرافی گازی (GC) و طیف‌سنجی جرمی (MS)….37

2-11-3-  فرآیند دستگاه…………………………………………………………. 39

2-11-4- روش GC-MS……………………………………………………………

2-12-  بررسی منابع در خصوص فیتوشیمی اسانس گیاهان جنس مرزه…43

2- 13 – اهداف مورد مطالعه……………………………………………………. 49

فصل سوم: مواد و روش‌ها

3-1- خصوصیات مناطق مورد مطالعه………………………………………….. 51

3-1-1- خصوصیات جغرافیایی مناطق مورد مطالعه…………………………… 51

3-1-2- خصوصیات خاکشناسی مناطق مورد مطالعه……………………….. 56

3-1-3- خصوصیات هواشناسی مناطق مورد مطالعه………………………… 57

3-2- روش بررسی خصوصیات گیاه‏شناسی…………………………………. 58

3-2-1- زمان جمع‏آوری گیاه……………………………………………………… 58

3-2-2- روش جمع‏آوری گیاه…………………………………………………….. 58

3-2-3- روش آماده‏سازی گیاهان……………………………………………… 59

3-2-4- روش بررسی فیتوشیمیایی گیاهان…………………………………. 61

3-3- روش محاسبات آماری……………………………………………………. 65

فصل چهارم: نتایج و بحث

4-1- خصوصیات اکولوژیکی دو گونه مرزه بختیاری و کلاری……………………67

4-2- عملکرد اسانس…………………………………………………………….. 68

4-3- تجزیه فیتوشیمیایی اسانس ………………………………………………70

4-3-1- مرزه کلاری …………………………………………………………………70

4-3-2- مرزه بختیاری……………………………………………………………… 73

4-3-3- مرزه زراعی …………………………………………………………………74

4-3-4- مرزه خوزستانی…………………………………………………………… 75

4-4- مشاهدات میکرومورفولوژی مرزه کلاری و مرزه بختیاری…………………..84

4-5- نتیجه‌گیری کلی ……………………………………………………………. 85

این مطلب را هم بخوانید :

 

4-6- پیشنهادات……………………………………………………………………..86

منابع…………………………………………………………………………………87

چکیده:

مرزه کلاری (Satureja kallarica Jamzad.) و مرزه بختیاری (Satureja bachtiarica Bunge.) متعلق به تیره‌ی نعناییان (Lamiaceae) ازگیاهان دارویی، معطر و اندمیک در ایران می‌باشند. مرزه کلاری گیاهی علفی چندساله است که در ارتفاعات کوه کلار به صورت خودرو رشد می‌کند. قسمت‌های هوایی مرزه کلاری و مرزه بختیاری به ترتیب در دو مرحله از رشد (در زمان گل‌دهی و قبل از گل‌دهی) از کوه کلار و سبزکوه در استان چهارمحال و بختیاری جمع‌آوری شدند. تجزیه GC و GC/MS اسانس به دست آمده از قسمت‌های هوایی مرزه کلاری 12 ترکیب را نشان داد که9/91٪ از کل اسانس را شامل می‌شود. عملکرد اسانس مرزه کلاری و مرزه بختیاری به ترتیب 15/0 و 39/1 میلی‌لیتر در 100 گرم ماده خشک اندام هوایی بودند. ترکیبات اصلی اسانس در مرزه کلاری پیپریتنون اکسید (2/71٪)، لیمونن (7/6٪) و پیپریتنون (4/5٪) است. ترکیب اصلی اسانس در مرزه بختیاری کارواکرول (4/46 ٪)، گاما – ترپینن (32/21 ٪) و پارا- سیمن (42/9٪) می‌باشد. هر دو اسانس مرزه کلاری و مرزه بختیاری در مونوترپن‌ها به ویژه مونوترپن‌های اکسیژنه غنی می‌باشد. در نهایت از تحقیق حاضر چنین می‌توان نتیجه گرفت که این دو گیاه که از گونه‌های انحصاری ایران واندمیک استان چهارمحال و بختیاری هستند از نظر ریختی و به خصوص اسانس و ترکیبات ثانویه با یکدیگر تفاوت چشمگیری دارند. با توجه به نتایج تحقیق حاضر باید مدیریتی در جهت حفاظت از گیاهان انحصاری دارویی به خصوص گونه‌ی مرزه کلاری که در خطر تهدید می‌باشد اعمال شود.

فصل اول: مقدمه و بیان مسئله

1-1- مقدمه

گیاهان دارویی[1] به گیاهانی گفته می‌شود که دارای مواد مؤثره[2] مشخصی باشند و در درمان بیماری یا پیشگیری از بروز آن در انسان یا دام مورد استفاده قرار ‌گیرند و هم‌چنین نام آن‌ها در یکی از فارماکوپه‌های[3] معتبر بین المللی ذکر شده باشند (مجنون حسینی و دوازده امامی، 1386).

گیاهان دارویی از ارزش و اهمیت خاصی در تأمین بهداشت و سلامت جوامع، هم از لحاظ درمان و هم پیشگیری از بیماری‌ها، برخوردار بوده و هستند. این بخش از منابع طبیعی قدمتی همپای بشر داشته و در طول نسل‌ها یکی از مهم‌ترین منابع تأمین غذایی و دارویی بشر بوده است (قاسمی، 1388). گرایش عمومی جامعه به استفاده از داروها و درمان‌های گیاهی و به طور کلی فرآورده‌های طبیعی، به ویژه در سال‌های اخیر روبه افزایش بوده و مهم‌ترین علل آن، اثبات آثار مخرب و جانبی داروهای شیمیایی از یک طرف و ایجاد آلودگی‌های زیست محیطی که کره زمین را تهدید می‌کند، از سوی دیگر بوده است. در حال حاضر، حدود یک سوم داروهای مورد استفاده در جوامع انسانی را داروهایی با منشأ طبیعی و گیاهی تشکیل می‌دهد (آریا پور و میرزایی ملا احمد ، 1389).

اگرچه داروهای شیمیایی به طور سریع اثر بخشند ولی اکثر آن‌ها عوارض جانبی نامطلوبی بر بدن انسان بر جای می‌گذارند. در حالی که مواد دارویی حاصل از گیاهان با آن که به تدریج تأثیرگذار می‌باشند، دارای اثرات مفیدی بوده و چندان اثرات جانبی ندارد. مواد مؤثره گیاهان، به خصوص عطریات و اسانس‌ها، موارد استفاده‌ی متعدد و متفاوتی در صنایع لوازم آرایش، صنایع مواد شیمیایی خانگی دارند، به طوری که بدون حضور مواد مؤثره‌ی مذکور، ساخت و تهیه‌ی بسیاری از محصولات امکان‌پذیر نخواهد بود (امید بیگی، 1384).

جنس مرزه (Satureja) متعلق به تیره‌ی نعناعیان (Lamiaceae)، مشتمل بر حدود 200 گونه‌ی علفی و درختچه‌ای، که به طور وسیع در منطقه‌ی مدیترانه، آسیا و آمریکای شمالی گسترده شده است (Cantino et al., 1992). در فلور ایران، این جنس با 12 گونه‌ی متداول مشاهده شده میان رشته کوه‌ها در قسمت جنوب غربی کشور بیان گردیده است (Jamzad, 1992 ; Rechinger, 1982).

همه‌ی 9 گونه‌ی اندمیک مرزه در فلور ایرانیکا گزارش شده است، دو گونه‌ی مرزه کلاری (Satureja Kallarica Jamzad.) و مرزه بختیاری (Satureja Bachtiarica Bunge.) در منطقه چهارمحال و بختیاری، جنوب غربی ایران گسترده شده‌اند (Mozaffarian, 2008).

قسمت‌های هوایی و ترکیبات فرار مرزه به عنوان گیاه دارویی استفاده می‌گردد. مرزه‌ها منبعی از ترکیبات فعال بیولوژیکی با ارزش‌اند. هر دو اندام هوایی و ترکیبات با ارزش مرزه، که منبعی از ترکیبات فعال بیولوژیکی هستند، درتهیه‌ی داروهای عمومی و ترکیب شده با بسیاری از داروهای گیاهی استفاده می‌گردند (Mozaffarian, 2008). در ایران، گونه‌های مرزه به صورت متداول به عنوان چایی، چاشنی (ادویه و طعم‌دهنده)، و اهداف دارویی استفاده می‌شود (Bezic et al., 2009).

2-1- بیان مسئله

در سال‌های اخیر محققان پژوهش‌های زیادی در خصوص تهیه، تولید، فرآوری و اثر درمانی داروهای گیاهی بر انسان انجام داده‌اند. اغلب آن‌ها بر این اعتقادند که منابع گیاهی به دلیل فراوانی، سالم بودن و پایدار بودن، از ارزش قابل توجهی در مقایسه با داروهای شیمیایی برخوردارند. به همین دلیل اغلب محققان بر این باورند که اثر بخشی داروهای شیمیایی موجود، برای درمان انسان به دلیل افزایش مقاومت پاتوژن‌ها به این داروها، روز به روز، در حال کاهش است. نتایج اکثر تحقیقات، مؤید این مطلب است که ترکیب‌های ثانویه‌ی موجود در گیاهان دارویی، سبب کاهش رشد و حتی مرگ اکثر پاتوژن‌ها بالأخص باکتری‌ها می‌شود. هم‌چنین این مواد بر خلاف داروها‌ی شیمیایی، مسمومیت کمی را در سلول‌های میزبان ایجاد می‌کنند یا به عبارتی، اثرات جانبی داروهای طبیعی کم‌تر از داروهای مصنوعی است (قاسمی، 1388).

ماهیت طبیعی گیاهان دارویی باعث سازگاری بیشتر با بدن و رفع عوارض جانبی می‌شود. گیاهان دارویی به دلیل ماهیت طبیعی و وجود ترکیبات همولوگ دارویی در کنار هم، با بدن سازگاری بهتری دارند و معمولاً فاقد عوارض ناخواسته هستند، لذا به خصوص در موارد مصرف طولانی و در بیماری‌های مزمن، بسیار مناسب می‌باشند. کشور ایران به تنهایی به اندازه چهار برابر قاره اروپا دارای شرایط اقلیمی برای تولید گیاهان دارویی است، از این رو تولید این گیاهان می‌تواند در کنار طلای سیاه، نام طلای سبز را وارد سبد اقلام صادراتی کشورمان قرار دهد (هاشمی نژاد و بهادری، 1387).

همان‌طور که می‌دانیم گیاهان دارویی مخازن غنی از متابولیت‌های ثانوی یعنی مخازن مواد مؤثره‌ی اساسی بسیاری از داروها هستند. مواد مذکور اگرچه اساساً با هدایت فرآیندهای ژنتیکی ساخته می‌شوند، ولی

موضوعات: بدون موضوع  لینک ثابت
 [ 07:22:00 ق.ظ ]




محسوب می­شوند در شیب­های شمالی کوه­های البرز قرار دارند (ساجدی و همكاران[2]، 2004) و بر اساس آخرین آماربرداری سراسری جنگل­های شمال، این گونه از نظر تعداد 6/23 درصد و از نظر حجم96/29 درصد از موجودی جنگل­های شمال ایران را تشكیل می­دهد (امینی و همکاران ، 1388).

راش شرقی تنها گونه راش در جنگل­های شمال ایران است که جوامع تیپیکی از راشستان­های خا­لص یا ﺁ­میخته را به وجود می­ﺁورد (مصدق، 1377). از چهار دهه گذشته در طرح­های جنگل­داری نظام پناهی در   توده­های راش انجام شده است (ثاقب طالبی و شولتز[3] ، 2002). امروزه بعد از 40 سال ما می­توانیم اذعان کنیم که نظام پناهی برای توده­های راش ﺁمیخته و کوهستانی جنگل­های خزری مناسب نمی­باشد (مروی مهاجر، 2004). اخیراً در اغلب توده­های جنگلی، نظام تک­گزینی جایگزین سیستم پناهی شده است (ثاقب طالبی و شولتز، 2002) و نظام تک­گزینی (تک­درختی و گروهی) یک نظام جنگل­شناسی مطلوب برای توده­های راش طبیعی جنگل­های خزری محسوب می­شود (مروی مهاجر، 2004). شیوه تک­گزینی، شیوه­ای است كه به منظور برداشت تك­درختان و یا گروهی از درختان در سرتاسر یك توده جنگلی طراحی شده است (فالک و همکاران[4] ، 2008) و در مدیریت جنگل­های ناهمسال كاربرد دارد (کلوپ سیک و بون سینا[5]، 2009).

در جنگل­های معتدله اختلالات با مقیاس کوچک که باعث افتادن تک­درختان و گروه­هایی از آنها و در نهایت منجر به تشکیل حفره می­شود نقش مهمی در هدایت پویایی توده­های جنگلی ایفا می­نماید (ناف و ولف ،2007). مشاهدات حاکی از ﺁن است که همانند جنگل­های راش اروپایی یاغربی    (Fagus sylvatica L) دخالت­های جنگل­شناسی در جنگل­های هیرکانی منجر به ایجاد حفره­هایی در سطوح کوچک و بزرگ شده است (موسوی و همکاران ، 1382).

باتوجه به اجرای شیوه تک­گزینی درختی در جنگل­های راش (قطعات3 و4 سری الندان ساری) در سال 1380 و تشکیل حفره­ به انداره­های مختلف در جنگل مورد نظر، مطالعه درباره خصوصیات  جنگل­شناسی حفره­ها مانند زادآوری، ویژگی­های خاک، تنوع پوشش گیاهی کف و پهنای حلقه­ های رویشی و تعداد و زی­توده کرم­های خاکی و مقایسه­ی آن با توده جنگلی مجاور بهره­برداری نشده برای اولین بار به صورت ترکیبی انجام شد.  نظر به اینکه توده­های جنگل طبیعی راش در شمال ایران به صورت دانه زاد  ناهمسال­می­باشند (فلاح وهمكاران ، 1379) و شیوه جنگل­شناسی مورد قبول سازمان جنگل­ها و مراتع نیز هدایت توده­های مذکور به شیوه تک­گزینی است ، از این رو در اجرای طرح­های جنگل­داری به روش دانه­زاد نا­همسال باید اطلاعاتی درباره بهترین وضعیت طبیعی و موجود توده­های راش در جنگل­های طبیعی به دست آید (فلاح و همكاران ، 1384). بنا­براین جهت اطلاع از روند توسعه و گسترش پایدار جنگل­ها بایستی نتایج حاصل از اجرای طرح­های جنگل­داری مورد سنجش و ارزیابی قرار گیرند (دردی تکه و همکاران، 1382). با مطالعه دقیق اثرات  شیوه­های جنگل­شناسی می­توان در مدیریت مناطق جنگلی  و در هنگام اجرای               طرح­های جنگل­داری به موفقیت بیشتری در حفظ بوم­سازگان جنگل نایل شد.

تحقیق حاضر در صدد پاسخگویی به سؤالات به شرح زیر بود:

1- اندازه حفره و میزان روشنایی چه تأثیری بر تنوع پوشش گیاهی كف جنگل و خواص فیزیكو-شیمیایی خاك  دارد؟

2- در حفره­های با سطوح مختلف، رویش شعاعی درختان حاشیه حفره­ها (چهار جهت اصلی جغرافیایی) و وضعیت شاخه­دهی آن­ها چگونه است؟

3- با توجه به حفره­های ایجاد شده با سطوح مختلف و میزان روشنایی، وضعیت كمی زادآوری راش و سایر گونه­ها چگونه می­باشد؟

4- آیا وضعیت تنوع و زی­توده كرم­های خاكی در حفره­ها با توده­های مجاور آنها متفاوت می­باشد؟

5- وضعیت زادآوری، تنوع گونه ­های علفی و چوبی، میزان رویش شعاعی در درختان آشکوب فوقانی، خواص خاک  در توده مجاور (اطراف حفره­ ها) نسبت به حفره­ ها چگونه است؟

3-1- فرضیه های تحقیق

1- حداکثر زادآوری در حفره­های کوچک مشاهده می­شود

2- تنوع گونه­های علفی و چوبی در حفره­های بزرگ بیشتر از حفره­های کوچک است

3- میزان رویش شعاعی درختان راش رو به حفره­ها و پشت به حفره­ها بعد و قبل از انجام عملیات برش نسبت به یکدیگر و توده­های مجاور متفاوت می­باشد.

4- میزان روشنایی، وضعیت زادآوری، تنوع گونه­ های علفی و چوبی، خواص خاک  در توده مجاور (اطراف حفره­ها) نسبت به حفره­ها  متفاوت می­باشد.

5- با افزایش مساحت حفره، تنوع و زی­توده كرم­های خاكی افزایش می­یابد.

4-1- اهداف تحقیق

1- تعیین مناسب­ترین مساحت حفره و پیشنهاد آن برای عملیات نشانه­گذاری درختان راش درشیوه تك­گرینی درختی

2- تعیین میزان رویش­شعاعی درختان حاشیه حفره­ها و مقایسه آن­ها با رویش شعاعی قبل از تشکیل حفره

3- تعیین وضعیت تنوع گونه­های علفی و چوبی در حفره ­ها

 

4 – تعیین ویژگی­های فیریکو- شیمیایی خاک در حفره ­ها

5- تعیین میزان رویش شعاعی درختان، تنوع گونه ­های علفی و چوبی و خصوصیات فیریکو شیمیایی خاک در توده­جنگلی اطراف حفره­ها

6- تعیین تنوع و زی­توده كرم­های خاكی و ارتباط آنها با خصوصیات فیزیكو- شیمیایی خاك حفره­ها و  توده­ های مجاور آنها

5-1- حفره ­های تاج­پوشش در جنگل

مفهوم حفره برای اولین بار توسط وات (1947) مطرح شد (هوث و همکاران[1]، 2006 ؛ نیوتون[2]،     2007؛ ژیان  و همکاران[3] ، 2008) و او از این اصطلاح برای توصیف فضای باز ایجاد شده در جنگل به علت مرگ درخت استفاده نمود (نیوتون ، 2007). حفره­ها در اثر مرگ یا آسیب یك یا چند درخت آشكوب فوقانی تشكیل شده و فضاهای باز كوچك در تاج­پوشش جنگل هستند كه سطحی كمتر از 1/0 هكتار در تیپ­های مختلف جنگل را اشغال می­نماید (یاماموتو[4]، 2000 ). به عقیده وان- ایسنرود و همکاران[5] (2000) حفره­های تاج پوشش در اثر نابودی عناصر ساختاری جنگل به وجود می­آیند. مكانیسم­های مختلفی منجر به حذف (برداشت) درختان آشكوب فوقانی و ایجاد حفره­های تاج پوشش می­شوند (هارت و گریسینو – مایر[6]، 2009) به طوری که  میزان نفوذ نور در آنها بیشتر از توده­جنگلی مجاور می­باشد (بانال و همکاران ، 2007).      حفره­های تاج پوشش جنگل سیستم­های  پویایی می­باشند که از نظر ایجاد و توسعه متنوع­اند و گاهی نیز با حفره­های دیگر ترکیب و در نهایت ناپدید می­شوند؛ همه این مراحل می­تواند هم­زمان در سطح توده­جنگلی اتفاق بیا­فتد (اوت و جودی [7] ، 2002).

از دهه 1980، حفره­های تاج­پوشش مورد توجه بوم­شناسان قرار گرفته كه هدف اصلی آنها آگاهی از عمل­كرد بوم­سازگان­های جنگلی و تهیه اطلاعات مفید برای مدیریت جنگل بوده (ناف و ولف[8]،2007) و  دیر زمانی است که به عنوان مؤلفه مهمی در بوم­سازگان­های جنگلی مطرح شده است (فاهی و پیوت من[9] ،2008 ). آگاهی از خصوصیات فیزیكی، فلوریستیك و ساختاری حفره­ها در مطالعه پویایی حفره­ها ضروری است ؛ چرا که اطلاعات كسب شده در زمان معین، واكنش گونه و یا گروهی از گونه­های گیاهی نسبت به شرایط محیطی حاصل از اختلال را منعكس می­سازد (مارتینز و رودریگرز[10] ، 2002).

هنگامی كه حفره­ای در جنگل به وجود می­آید، مجموعه­ای از تغییرات فیزیكی و بیولوژیكی رخ داده و این تغییرات تفاوت­های محیطی را افزایش می­دهد (ژاﺋو و همکاران[11] ، 2005؛ زو  و همکاران ، 2007) كه در پویایی جمعیت گونه­های گیاهی مؤثر می­باشد (جیلیام[12] ، 2007). خرداقلیم در داخل حفره و اطراف آن بعد از تشكیل حفره تغییر می­یابد (زو و همکاران ، 2007). ایجاد حفره در جنگل  می­تواند منجر به تغییر در پویایی گونه و فرایندهای بوم­شناختی آن شود (رایت و همکاران[13]، 1998) و همچنین به طور مستقیم بر مقدار نور، الگوی باد و كمیت بارش مؤثر باشد (عبدالطیف و بلکبرن[14] ،2009). به علت افزایش نور و كاهش جذب آب در گیاهان، دمای سطح و مقدار رطوبت خاك  معمولاًً در حفره­ها بیشتر از توده جنگلی متراكم مجاور می­باشد و همچنین تجزیه ماده آلی و معدنی شدن عناصر غذایی ممكن است در حفره­ها بیشتر از  توده­جنگلی متراكم مجاور باشد (شارن­ بروک و باک­هایم[15]، 2007) هر چند میزان رطوبت خاک در نقاط مختلف حفره متفاوت است. شرایط نور در داخل حفره­ها متفاوت می­باشد و عوامل فاصله از حاشیه حفره، جهت از مرکز حفره و سایه ایجاد شده به وسیله گیاهان مجاور و بقایای گیاهی  نقش مهمی در ناهمگنی نور در داخل حفره­ها دارند (گری و اسپایز[16] ، 1999).

تغییر در اندازه حفره بر تركیب گونه، رویش و پراكنش ارتفاعی لایه زادآوری تأثیر­گذار می­باشد (استی دنیز و همکاران[17] ، 2010). عواملی نظیر اندازه حفره، زمان(فصل) تشكیل حفره و سن حفره تأثیر زیادی بر خرداقلیم و پراكنش بذر در حفره­ها دارند و بر شرایط تجدید حیات درحفره­ها و اختلاف بین ساختار جنگل در حفره­ها و توده جنگلی فاقد حفره اثرات مستقیم اعمال می­نماید (لانگ و یو[18]، 2008).

درختان پیرامون حفره­ها به ویژه در حاشیه­ی ­آنها تأثیر زیادی بر شرایط محیطی حفره­ها دارند و این اثرات توزیع منابع را در امتداد حاشیه حفره­ها تغییر می­دهد كه می­تواند باعث تقسیم­بندی آنها شود                   (دوچان­تال و همکاران[19] ،2003 ). حفره­ها اغلب باعث تغییر شرایط اقلیمی در اشكوب تحتانی شده كه در نهایت تغییراتی در ساختار و تر­كیب جنگل (کلینتون[20]، 2003 ) به ویژه در جنگل­های معتدله كه آشكوب تحتانی بسیار متنوع می­باشد (جیلیام، 2007)  به وجود می­آورد و منجر به تشكیل طبقات سنی مختلف و در نهایت تاج­پوشش چند آشكوبه می­شوند (تیل وپراکیس[21] ، 2009). از اینرو، حفره­ها یك منبع مهم تغییر در تركیب و تنوع جوامع­گیاهی به شمار می­آیند (سیدلاوا و همکاران[22] ،2009)؛ و تركیب و ساختار بسیاری از جوامع گیاهی را می­توان مشاهده نمود كه در نتیجه عكس­العمل گونه­های مختلف به اندازه، فراوانی و پراكنش حفره­ها به وجود آمده­اند (نیوتون ، 2007).

فرایندهای تشكیل حفره تا حدی ساختار جنگل را تعیین می­كنند و نقش مهمی را در حفاظت غنای گونه­های گیاهی ایفا می­نمایند (موسکولو و همکاران[23] ، 2007). حفره­های تاج پوشش باعث افزایش میزان نور و در بسیاری موارد موجب افزایش عناصر­غذایی می­شود، اما این تغییرات به موقعیت و اندازه حفره بستگی دارد (گال هیدی و همکاران[24] ، 2006). حفره­های تاج­پوشش شرایط نور، دما و رطوبت در بستر جنگل را تغییر می­دهند (هولسکا[25] ، 2003).

در مناطقی که حفره­ها تشکیل می­شوند فضای آزاد برای  تجدید حیات جنگل به وجود می­آید و تغییرات حاصله و ناهمگنی محیطی در داخل حفره­ها و اطراف آنها به حضور، رشد، توسعه و تنوع گیاهان تأثیر می­گذارد (وان ایسنرود وهمکاران ، 2000) و نقش مهمی را در هدایت پویایی توده­های­جنگلی ایفا می­نمایند (ناف و ولف ، 2007). به علت اینكه حفره­های تاج پوشش ساختار، تركیب و شرایط محیطی جنگل را تغییر می­دهد، اثرات لاشبرگ و عوامل دیگر كه بر زادآوری گیاهان مؤثر می­باشد ممكن است بین حفره­ها و تاج­پوشش متراكم جنگل متفاوت باشد (دوپوی و چازدن[26]، 2008). حفره­های تاج پوشش برای حفاطت  تنوع­زیستی و چرخه­حیات جنگل عامل مهمی تلقی می­شوند (وان ایسنرود و همکاران ، 2000) و نقش مهمی را در زادآوری جنگل از طریق  آماده­سازی زیستگاه برای نهال­ها  (نوماتا و همکاران[27] ، 2006 ) و پیوستگی (پر شدن) تاج­پوشش درختان اعمال می­كنند (شومان و همکاران ، 2003).

بر اساس نظریه پویایی حفره­ها، تفاوت در توانایی بردباری به سایه بر الگوی مكانی و زمانی رویش گونه­های درختی مؤثراست (بودریو و لوز[28] ، 2005 ). به طور كلی بسته (پر) شدن حفره­های تاج­پوشش از طریق رویش نهال­های درختان در آشكوب تحتانی واقع در حفره­ها و گسرش جانبی تا­ج درختان آشكوب فوقانی در حاشیه آنها انجام می­گیرد (پدرسون و هاوارد[29]، 2004). حفره­های تاج­پوشش در اثر جوانه­زدن بذرهای خفته در خاک، جست­دهی برخی گونه­های گیاهی، جوانه­زنی بذر­های انتقال یافته توسط باد یا جانوران به داخل حفره و رویش نهال­های مغلوب، تاج پوشش بسته را تشکیل می­دهند (فاین زینگر[30] ، 1989 ). رژیم

این مطلب را هم بخوانید :

 حفره­های تاج پوشش تحت تأثیر الگوهای اقلیمی، توپوگرافی، آفات و بیماری­ها و ویژگی­های فیزیولوژیکی درختان می­باشد (آبه و همکاران[31] ،1995 ). این متغیرها می­تواند مستقیم و یا غیرمستقیم در تشکیل  حفره­ها مؤثر باشند (آلم­کویست[32] ،2002 ).

یک حفره تاج­پوشش هنگامی بسته خواهد شد که درختان داخل حفره (حاصل از زادآوری جدید) به دوسوم ارتفاع درختان مجاور خود رسیده باشد (آلم­کویست ،2002). تیرل و کرو[33] (1994) سه معیار را برای بسته (پر) بودن حفره­ها ارائه داده­اند: ارتفاع درختان در حفره­ها نصف یا دوسوم ارتفاع درختان اطراف، قطر برابر سینه درختان در حفره­ها بیشتر از 25 سانتی­متر و تراکم تاج­پوشش به­طوری­که حفره بآسانی قابل تشخیص نباشد.

آگاهی از ارتباط بین اندازه حفره و تغییرات محیطی و اثر آنها بر زادآوری از مفاهیم ضروری برای توسعه تكنیك­های جنگل­داری نزدیك به طبیعت می­باشد (گال هیدی و همکاران ، 2006). مطالعات پویایی حفره­ها، سهم زیادی در میزان آگاهی در رابطه با نقش اختلالات  با مقیاس كوچك در بوم­سازگان­های جنگلی داشته است (کوتس،2002). اثرات حفره­های  تاج­پوشش بایستی به خوبی شناسایی شده و این مسأله برای احیای بوم­سازگان­های تخریب شده و مدیریت علمی بوم­سازگان­های جنگلی بسیار مهم می­باشد (ژیان، 2008).

1Huth et al.                                         6Hart&Grissino-Mayer

2Newton                                  7 Ott&Juday

3 Xian et al.                                        8Naaf&Wulf

4 Yamamoto                                     9 Fahey&Puettman

5 Van-Eysenrode et al.

[10] Martins&Rodrigues                                   5AbdLatif&Blackburn

   2 Zhao et al.                                                  6 Scharenbrock&Bockheim

3 Gilliam                                                        7 Gray&Spies

   4  Wright et al.                                               8St-Dentis et al.                                  .

1 Lang &Yu                                      7Galhidy et al.

[19] De Chantal et al.                               8Holeska

[20] Clinton

[21] Thiel &Prakis

5Seidlova et al

[23] Muscolo et al

[26] Dupuy&Chazden                                            5Feinsinger

[27] Numata et al.                                                    6Abe et al.

[28]Bodreau&laws                                                  7Almquist et al.

موضوعات: بدون موضوع  لینک ثابت
 [ 07:22:00 ق.ظ ]
 
مداحی های محرم