2-2-3- كنگرة رم (1972).. 38

2-2-4- كنفرانس ونیز (1964 ).. 39

2-2-5- بیانیة مكزیكوسیتی (2000 میلادی).. 40

2-2-6- بیانیة استكهلم (1998).. 41

2-2-7- كنگرة آمستردام (1975).. 42

2-3- تجارب بهسازی و بازسازی بافت‌های قدیم شهری در كشورهای مختلف جهان 43

2-3-1- تجارب مرمت و بازسازی بافت‌های قدیم در فرانسه   43

2-3-2- تجارب مرمت و بازسازی بافت‌های قدیم در انگلستان   46

2-3-4- تجارب مرمت و بازسازی بافت‌های قدیم در ایتالیا   50

2-3-5- تجارب مرمت و بازسازی بافت‌های قدیم در استكهلم   54

2-3-6- تجارب مرمت و بازسازی بافت‌های قدیم در چكسلواكی سابق   55

2-4- تجارب كشورهای جهان سوم (آسیا – آفریقا) 57

2-4-1- تجارب كشور مصر؛ شهر قاهره.. 57

2-4-2- تجارب كشور سوریه ؛ شهر دمشق.. 57

2-4-3- تجارب كشور لبنان ؛ شهر بیروت.. 58

2-4-4- تجارب كشور ژاپن.. 61

2-5- تجربیات بهسازی و نوسازی بافت‌های قدیم شهری در ایران 62

2-5-1- كرمان.. 62

2-5-2- شهر شوشتر.. 63

2-5-3- قزوین.. 64

2-5-4- شهركرد.. 66

جمع بندی و نتیجه گیری 69

 

عنوان                                                      صفحه

 

فصل سوم : روند تحولات سیاستها و برنامه‌های بهسازی  و نوسازی شهری در ایران 71

3-1- سیاست‌ها و برنامه‌های بهسازی و نوسازی بافت‌های شهری در ایران 72

 

3-1-1- سیاستها و برنامه‌های اجرایی بهسازی و نوسازی بافت‌های شهری در قبل از انقلاب اسلامی (قبل از سال 1300 خورشیدی).. 72

3-1-1-1- سیاست‌ها و برنامه‌های دورة پهلوی اول (1320-1300)   73

3-1-1-2- سیاست‌ها و برنامه‌های دورة پهلوی دوم (1357 – 1320)   74

3-1-1-2-1- برنامه اول عمرانی (1334 -1327).. 74

3-1-1-2-2- برنامه دوم عمرانی (1341-1334).. 75

3-1-1-2-3- برنامه سوم عمرانی (1346-1341).. 75

3-1-1-2-4- برنامة چهارم عمرانی (1351-1347).. 76

3-1-1-2-5- برنامة پنجم عمرانی (1356 -1352).. 76

3-1-2- سیاست‌ها و برنامه‌های بهسازی و نوسازی بافت‌های شهری در دورة پس از انقلاب اسلامی (1357).. 77

3-1-2-1- برنامة اول توسعه اقتصادی – اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران
(1366-1362).. 78

3-1-2-2- برنامه دوم توسعه اقتصادی – اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران
(77-73).. 79

3-1-2-3- برنامة سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران
(1383-1379).. 83

3-2- طرح‌های بهسازی بافت قدیم 84

 

عنوان                                                      صفحه

 

فصل چهارم : مطالعات طبیعی، اجتماعی ـ فرهنگی و اقتصادی شهر سبزوار با تاكید بر
بافت قدیم آن 88

مقدمه 89

4-1- موقع جغرافیایی، حدود و وسعت شهرستان سبزوار 90

4-2- موقع سیاسی شهرسبزوار درتقسیمات سیاسی شهرستان سبزوار 90

4-3- خلاصه‌ای بر شرایط طبیعی شهر سبزوار 95

4-3- 1- تقسیم بندی منطقه به بخش‌های طبیعی.. 95

4-3-2- زمین شناسی و خصوصیات تكتونیكی منطقه.. 96

4-3-3- منابع آب.. 98

4-3-4- خاك شناسی.. 100

4-3-5- آب و هوا و مشخصات آن.. 101

این مطلب را هم بخوانید :

 

4-3-5-1- شاخص‌های اقلیمی منطقه.. 103

4-3-5-1-1- درجه حرارت.. 103

4-3-5-1-2- میزان بارندگی.. 104

4-3-5-1-3- رطوبت نسبی.. 104

4-3-5-1-4- وزش باد.. 105

4-3-5-1-5- موقعیت خورشید.. 105

4-3-5-2- نمودارهای اقلیمی.. 106

4-4- وضعیت اقلیمی سبزوار و آسایش انسان (روش اولگی) 108

4-5- تأثیر اقلیم در ساخت و بافت شهر 109

جمع بندی و نتیجه گیری 110

مقدمه 112

عنوان                                                      صفحه

 

4-6- میزان جمعیت و پراكندگی آن در شهرستان سبزوار 113

4-6-1- پیش بینی جمعیت شهر سبزوار برای سال‌های 1390 و 1395 با استفاده از مدل رشد نهایی.. 114

4-6-2- جمعیت، تراكم و  نحوه توزیع آن در شهر سبزوار   115

4-6-3- ساختار سنی و  جنسی جمعیت سبزوار.. 119

4-6-4- ویژگی مهاجرت در شهر سبزوار.. 123

4-6-5- وضعیت سواد و آموزش در شهر سبزوار.. 125

4-7- مشخصات جمعیتی بافت قدیم 127

4-7-1- سهم جمعیتی بافت قدیم از جمعیت كل شهر.. 127

4-7-2- چگونگی پراكنش جمعیت در بافت قدیم سبزوار.. 127

4-7-3- ساختار سنی و جنسی جمعیت بافت قدیم سبزوار.. 128

4-7-4- وضعیت مهاجرت در بافت قدیم.. 131

4-7-5- تحولات جمعیتی بافت قدیم.. 132

4-7-6- توزیع و تراكم جمعیت در بافت قدیم.. 133

4-7-7- تراكم خالص و ناخالص شهری در بافت قدیم.. 135

4-7-8- وضعیت سواد و آموزش در بافت قدیم.. 138

4-7-8-1- بررسی درصد باسوادی در محلات بافت قدیم.. 139

4-8- سابقه سكونت 140

جمع بندی 140

4-9- ساختار اقتصادی و كاركردهای شهر سبزوار.. 142

4-9-1- تعیین پایه اقتصادی شهر سبزوار.. 142

4-10- ویژگی‌های اقتصادی جمعیت بافت قدیم 145

عنوان                                                      صفحه

 

4-10-1- وضعیت اشتغال در سطح محله‌های بافت.. 145

4-10-2- جمعیت فعال و غیر فعال بافت قدیم.. 147

فصل پنجم : خلاصه‌ای بر جغرافیای شهری و شهرشناسی سبزوار 149

مقدمه 150

5-1- تاریخ مختصر سبزوار 151

5-2- وجه تسمیه 153

5-3- موقع سبزوار در سلسله مراتب شهری خراسان و كشور 154

5-4- روند رشد فیزیكی شهر سبزوار 155

5-4-1- توسعه فیزیكی و تغییرات ساخت كالبدی در دورة اول (1345 – 1300).. 156

5-4-2- توسعه فیزیكی و تغییرات ساخت كالبدی شهر در دورة دوم (1365 – 1345).. 158

5-4-3- توسعه فیزیكی و تغییرات ساخت كالبدی شهر در دورة سوم  (1375 – 1365).. 159

5-5- اثرات توسعه فیزیكی بر بافت قدیم شهر سبزوار 162

5-6- نقش عمومی شهر سبزوار 164

جمع بندی و نتیجه گیری 166

 

فصل ششم : مشخصات، ویژگی‌ها، محدودیت‌ها و امكانات فیزیكی كالبدی بافت قدیم سبزوار 168

مقدمه 169

6-1- مشخصات جغرافیایی بافت قدیم سبزوار 170

6-2- بررسی بافت قدیم، ویژگیها و مشخصات آن 175

6-2-1- تراكم و دانه بندی بافت قدیم.. 181

6-2-2- جمع بندی ویژگی‌های بافت قدیمی شهر سبزوار.. 182

6-3- آثار و بناهای باارزش تاریخی در بافت قدیم سبزوار 186

عنوان                                                      صفحه

 

6-4- كاربری‌های موجود در بافت قدیم سبزوار 193

6-5- شبكه‌های ارتباطی 201

6-5-1- راه‌های درون منطقه‌ای.. 201

6-5-2- راه‌های درون شهری.. 201

6-5-3- بررسی وضعیت خیابانهای محصور كنندة بافت قدیم به لحاظ ساختار ارتباطی و شریانی آن.. 204

6-5-4- طبقه بندی معابر بافت قدیم از نظر سلسله مراتبی بر حسب نقش و عملكرد.. 205

6-5-5- گذرهای قدیمی بافت قدیم سبزوار.. 206

6-6- مسائل و مشكلات فیزیكی ـ كالبدی بافت قدیم سبزوار 210

6-6-1-مشكلات مربوط به شبكة معابر بافت.. 210

6-6-2-كمبود عناصر خدماتی، تأسیساتی و تسهیلات شهری و زیر بنایی   212

6-6-3- فرسودگی و فشرده بودن بناهای موجود در بافت قدیمی   215

6-6-3-1- خصوصیات كالبدی مساكن بافت قدیم سبزوار.. 217

6-6-3-1-1- كیفیت ابنیه.. 217

6-6-3-1-2- عمر ساختمان.. 218

6-6-3-1-3- نوع مصالح ساختمانی.. 218

6-6-3-1-4- تعداد طبقات.. 218

6-6-3-1-5- نحوة تصرف مسكن.. 219

6-6-3-1-6- مساحت زیر بنا و تعداد اتاقهای واحدهای مسكونی موجود در بافت قدیم.. 220

6-6-4- تعارض بخشهای بافت قدیم با ساختار كلی شهر.. 220

6-6-5- تراكم و تمركز فعالیت‌ها.. 220

6-6-6- كاهش ارزشهای محله‌ای و سكونتی.. 221

عنوان                                                      صفحه

 

6-6-7- انحطاط كیفیت فرهنگی و بصری.. 221

6-7- امكانات فیزیكی ـ كالبدی بافت قدیم سبزوار 222

6-7-1- فرسودگی و وجود سطوح مخروبه در بافت.. 222

6-7-2- امكانات شبكة حمل و نقل.. 222

6-7-3- امكانات، تاسیسات و تجهیزات زیرساختی.. 223

6-8- اهداف بهسازی بافت قدیم ناشی از مسائل، مشكلات و پتانسیل‌های موجود 223

 

فصل هفتم : آزمون فرضیات و نتایج 229

7-1- بررسی فرضیه‌ها 230

7-1-1- فرضیه اول.. 230

7-1-2- فرضیه دوم.. 235

7-1-3- فرضیه سوم.. 241

7-1-4- فرضیه چهارم.. 248

1-3-5-بافت قدیم، عامل تبادل فرهنگ.. 252

2-3-5-طراحی شهری : تجلی و تبلور فرهنگی.. 253

 

فصل هشتم : ارائه راهكارها و پیشنهادات 258

ارائه راهكارها و پیشنهادات 259

منابع و مأخذ 264

منابع انگلیسی : 272

منابع الكترونیكی : 273

 

 

فهرست جداول

 

عنوان                                                      صفحه

 

جدول (4-1 ) بخش ها، مراكز و دهستانهای شهرستان سبزوار 91

جدول (4-2) : جمعیت و مشخصات آن در شهرستان سبزوار (85-1345) 113

جدول ( 4-3 ) تحولات تراكم نسبی جمعیت شهرستان سبزوار طی دهة 1385-1375 114

جدول ( 4-4 ) مشخصات نواحی شهری سبزوار بر حسب تقسیمات شش گانه سال 1373 116

جدول ( 4-5) درصد گروههای سنی عمده نسبت به كل جمعیت شهر سبزوار در سالهای
35 تا 85 119

جدول ( 4-6 ) توزیع و تركیب سنی و جنسی جمعیت سبزوار به تفكیك مرد و زن در سال 1385 121

جدول (4-7) نسبت جنسی جمعیت شهر سبزوار طی سالهای35 تا 85 122

جدول (4-8 ) حجم و جمعیت غیربومی در شهر سبزوار 123

جدول ( 4-9) جمعیت 6 ساله و بیشتر بر حسب جنس، سن، وضع سكونت به تفكیك استان و شهرستان در سال 1385 126

جدول ( 4-10  ) درصد گروههای سنی عمده در بافت قدیم شهر سبزوار در سالهای 65 و 75 129

جدول (4-11 ) مقایسه نسبت جنسی در بافت قدیم در مقایسه با كل شهر در سالهای
65 و 75 130

جدول ( 4-12 ) منشأ استانی مهاجران وارد شده به بافت قدیم سبزوار در سال 1382 131

جدول ( 4-13 ) توزیع فضایی جمعیت در بافت قدیم در سالهای 65 و 75 و 85 134

جدول (4-14) مقایسه درصد باسوادی شهر سبزوار و بافت قدیم سال 65 و 75 و 85. 138

عنوان                                                      صفحه

 

جدول (4-15) درصد باسوادی در قطعات (محلات) بافت قدیم سبزوار در سالهای 65 و 75. 139

جدول (4-16 ) تعداد و درصد شاغلین در زیربخش‌های خدمات و بازرگانی سبزوار در
سال 1375 144

جدول (4-17) تعداد و درصد شاغلین در بخش‌های صنعت و معدن و ساختمان سبزوار
در سال 1375 145

جدول (4-18) مقایسه وضعیت اشتغال در بافت قدیم سبزوار به تفكیك قطعات در
سالهای 65 و 75 146

جدول (4-19) مقایسه جمعیت فعال و نسبت فعالیت در بافت قدیم و شهر سبزوار در
سالهای 65 و 75 148

جدول (6-1) توزیع كاربری‌ها در بافت قدیم سبزوار 198

جدول(6-2) نتایج حاصل از نمونه‌گیری‌های پرسشنامة الف در خصوص مشكلات ناشی از ضعف دسترسی‌ها در بافت قدیم سبزوار 211

جدول (6-3) نتایج حاصل از نمونه‌گیری‌های پرسشنامة ج در خصوص مشكلات زیست محیطی بافت قدیم سبزوار 214

جدول ( 6-4 ) طبقه بندی بناهای مسكونی موجود در بافت قدیم سبزوار بر اساس كیفیت 217

جدول ( 6-5) تعداد طبقات واحدهای مسكونی بافت قدیم سبزوار 219

جدول(6-6) محدودیت‌ها و امكانات فیزیكی ـ كالبدی بافت قدیم سبزوار 227

جدول (7-1) نتایج حاصل از نمونه‌گیری‌های پرسشنامة الف در خصوص پیشنهادات ساكنین بافت قدیم جهت بهبود وضعیت دسترسی به خارج از بافت 232

 

 

عنوان                                                      صفحه

 

جدول(7-2) نتایج حاصل از نمونه‌گیری‌های پرسشنامة ب در خصوص مشكلات و محدودیت‌های مربوط به عناصر خدماتی در داخل بافت قدیم 237

جدول (7-3) نتایج حاصل از نمونه‌گیری‌های پرسشنامة ب در خصوص پیشنهادات ساكنین بافت قدیم جهت بهره‌مندی بهتر از عناصر خدماتی موجود 239

جدول (7-4) نتایج حاصل از نمونه‌گیری‌های پرسشنامة ج در خصوص مشكلات ناشی از كیفیت و نوع معماری واحدهای مسكونی موجود در بافت قدیم 242

جدول (7-5) نتایج حاصل از نمونه‌گیری‌های پرسشنامة ج در خصوص مهمترین دلایل نوسازی سكونت‌گاههای قدیمی موجود در بافت قدیم از دیدگاه ساكنین بافت 244

جدول(7-6) نتایج حاصل از نمونه‌گیری‌های پرسشنامة ج در خصوص مشكلات ناشی از فشردگی مساكن موجود در بافت قدیم 246

جدول(7-7) نتایج حاصل از نمونه‌گیری‌های پرسشنامه ج در خصوص پیشنهادات ساكنین بافت جهت حفظ و احیای بافت قدیم سبزوار 257

فهرست نمودارها

 

عنوان                                                      صفحه

 

نمودار (4-1) منحنی آمبروترمیك شهرستان سبزوار (2003-1954) 107

نمودار (4-2) بیوكلیماتیك اولگی شهر سبزوار- دوره زمانی (2003-1954) 109

نمودار (4-3) هرم سنی جمعیت شهر سبزوار -1385 120

نمودار (6-1) توزیع كاربری‌ها در بافت قدیم سبزوار 199

نمودار (6-2) : مشكلات ناشی از ضعف دسترسی‌ها در بافت قدیم سبزوار 211

نمودار (6-3) : مشكلات زیست محیطی بافت قدیم سبزوار 215

نمودار (7-1) وضعیت دستیابی به شبكه معابر بافت قدیم در مقایسه با بافت جدید 230

نمودار (7-2) وضعیت دسترسی به شبكه ارتباطی بافت قدیم در مقایسه با بافت جدید 231

نمودار (7-3) پیشنهادات ساكنین بافت قدیم جهت بهبود وضعیت دسترسی به خارج از بافت 232

نمودار (7-4) میزان علاقمندی ساكنین بافت جهت سكونت در بافت قدیم با توجه به سئوالات پرسشنامه (الف) 234

نمودار (7-5) مشكلات و محدودیت‌های مربوط به عناصر خدماتی در داخل بافت قدیم 237

نمودار (7-6) پیشنهادات ساكنین بافت قدیم جهت بهره مندی بهتر از عناصر خدماتی موجود 239

نمودار (7-7) میزان علاقمندی ساكنین بافت جهت سكونت در بافت قدیم با توجه به سئوالات پرسشنامه (ب) 240

نمودار (7-8) مشكلات ناشی از كیفیت و نوع معماری واحدهای مسكونی موجود در
بافت قدیم 242

نمودار (7-9) مهمترین دلایل نوسازی سكونت گاه قدیمی موجود در بافت قدیم از دیدگاه
ساكنین بافت 244

عنوان                                                      صفحه

 

نمودار (7-10) : مشكلات ناشی از فشردگی مساكن موجود در بافت قدیم 246

نمودار (7-11) میزان علاقمندی ساكنین بافت جهت سكونت در بافت قدیم با توجه به سئوالات پرسشنامه (ج) 247

نمودار (7-12) پیشنهادات ساكنین بافت جهت حفظ و احیای بافت قدیم سبزوار 257

فهرست نقشه‌ها

 

عنوان                                                      صفحه

 

نقشة (4-1) تقسیمات سیاسی استان خراسان رضوی به تفكیك شهرستان، بخش و دهستان………………………………… 92

نقشة (4-2) بخش‌ها، مراكز و دهستانهای شهرستان سبزوار  93

نقشة (4-3) سازمان فضایی شهرستان سبزوار……… 94

نقشة (4-4) منطقه‌بندی كالبدی شهر سبزوار…….. 118

نقشة (4-5) تراكم خالص مسكونی در بافت قدیم سبزوار به تفكیك قطعات(1375)…………………………….. 136

نقشة (4-6) تراكم ناخالص شهری در بافت قدیم سبزوار به تفكیك قطعات(1375)…………………………….. 137

نقشة (5-1) مراحل توسعه فیزیكی شهر سبزوار…… 161

نقشة (6-1) موقعیت بافت قدیم شهر سبزوار…….. 172

نقشة( 6-2) قطعه بندی بافت قدیم سبزوار(براساس محلات)  173

تصویر(6-1) عكس هوایی بافت قدیم سبزوار سال 1358 174

نقشة (6-3) محله‌بندی بافت قدیم سبزوار………. 185

نقشة (6-4) موقعیت عناصر و فضاهای تاریخی در بافت قدیم سبزوار  192

نقشة (6-5) كاربری‌های موجود در بافت قدیم سبزوار 200

نقشة (6-6) محورهای ارتباطی شهر سبزوار با شهرستان‌های اطراف    203

نقشة (6-7) سلسله مراتب راههای ارتباطی در بافت قدیم سبزوار    209

پیشگفتار

 

ایران با تاریخ بلند شهر نشینی دارای كهن شهرها و سكونت‌گاههای باستانی متعدد و متنوع در زیست بوم‌های گوناگون سرزمینی است. چشم اندازی گذرا بر سیمای شهرنشینی ایران بافت‌های قدیمی پرارزشی را به نمایش می‌گذارد كه میراث‌های فرهنگی این جامعه كهن در آنها نهفته است اما در چند دهه اخیر بافت‌های مزبور تحرك و نشاط گذشته خود را از دست داده و در آستانه ویرانی و تخریب قرار گرفته و محیطی نامناسب و بسیار كم رونق را برای زندگی ساكنین خود به وجود آورده است ولی با وجود همة این مسائل در ارزش وجودی آنها جای هیچ گونه شك و تردیدی نیست و تصور ما بر این است كه پژوهش و مطالعات بنیادی و شناخت جغرافیایی از این بافتهای شهری نخستین گامی است كه برای هر گونه حركت عمرانی با هدف بهسازی و باز زنده‌سازی آنها ضرورت كامل دارد.

بطور كلی بافت‌های قدیم به عنوان بخشهای مهمی از شهرها كه نشان دهندة گذشته و هویت آنها بوده در بیشتر كشورهای دنیا مورد توجه ویژه قرار دارند. در كشور ما نیز كه سابقة شهرنشینی كهن و دیرینه‌ای دارد و به عنوان هسته اولیه شهر و قسمتی كه نحوه اندیشیدن و نگرش نیاكان ما را در جنبه‌های مختلف زندگی نشان می‌دهد مورد توجه معماران و برنامه‌ریزان شهری قرار داشته و عموماً از زاویه و دید فرهنگ، هنر و زیبایی شناسی آن را بررسی می‌كنند و با هدف اصلاح كالبدی و سامان دهی آنها برنامه‌ها و راهكارهایی را ارائه می‌كنند. بافت قدیم سبزوار نیز به مانند بافت قدیمی سایر شهرها با توجه به دارا بودن ارزشهای تاریخی و فرهنگی و داشتن مشكلاتی نظیر افول كیفیت كالبدی، وضعیت وخیم زیست محیطی، دشواری دسترسی و مشكلات ترافیكی، كمبود عناصر خدماتی و انحطاط كیفیت فرهنگی و بصری نیازمند ارائه برنامه‌ها و راهكارهایی جهت ساماندهی و احیاء می‌باشد. بدین ترتیب تحقیق حاضر در هشت فصل به شرح زیر تدوین یافته است.

فصل اول شامل طرح تحقیق می‌باشد. در این فصل با طرح مسأله، ضرورت و اهمیت آن و با توجه به اهداف آن فرضیات تحقیق مشخص گردیده است و با توجه به محدوده مورد مطالعه جامعه آماری و حجم نمونه، روش تحقیق و چگونگی تجزیه و تحلیل اطلاعات مشخص شده است.

در فصل دوم چهارچوب نظریه تحقیق اعم از نظریه‌ها و راهبردهای ارائه شده در رابطه با بهسازی بافت قدیم تبیین گردیده است بررسی دیدگاههای نظری در این رابطه و آشنایی با چگونگی برخورد با بافتهای قدیمی در كشورهای مختلف جهت استفاده در تجزیه و تحلیل و ارائه راهكارهای پیشنهادی می‌باشد.

در فصل سوم به بررسی سیاست‌ها و قوانین مداخله در بافت قدیم و بهسازی و نوسازی آن در شهرهای ایران در مقاطع زمانی مختلف پرداخته شده است.

در فصل چهارم به بررسی ویژگیهای طبیعی، جمعیتی و اقتصادی سبزوار با تأكید بر بافت قدیم پرداخته شده است.

در فصل پنجم به بررسی جغرافیایی شهری و شهرشناسی سبزوار و روند توسعة فیزیكی شهر از آغاز تا اوایل قرن حاضر پرداخته شده است زیرا بهسازی بافت قدیم باید با توجه به پیشینه تاریخی و سیر و روند شكل گیری و تحول بافت شهر در ادوار مختلف تاریخی صورت بگیرد.

در فصل ششم به شناخت دقیق بافت قدیم سبزوار، ویژگیها، مشخصات شبكه معابر، نحوه توزیع كاربری‌ها در بافت قدیم، خصوصیات كالبدی مساكن ، محدودیت‌ها و امكانات فیزیكی ـ كالبدی بافت قدیم و اهداف برنامه‌های بهسازی بافت پرداخته شده است

و سرانجام در فصل هفتم با استفاده از نتایج پرسشنامه‌ها به بررسی آزمون فرضیات و نتایج پرداخته شده است.

و سرانجام در فصل هشتم به ارائه راهكارها و پیشنهادات پرداخته شده است.

 

فصل اول :

موضوعات: بدون موضوع  لینک ثابت


فرم در حال بارگذاری ...