جدول 5-1-3 توزیع فراوانی و درصدی وضعیت اشتغال پاسخگویان …………………………………………………………….. 58

جدول 5-1-4 توزیع فراوانی و درصدی بعد خانوار پاسخگویان ……………………………………………………………………… 59

جدول 5-1-5 توزیع فراوانی و درصدی تحصیلات پاسخگویان ……………………………………………………………………… 60

جدول 5-1-6 توزیع فراوانی و درصدی درآمد ماهیانه­ی خانواده پاسخگویان ……………………………………………….. 61

جدول 5-1-7 توزیع فراوانی و درصدی مطالعه پاسخگویان در حوزه­ی سلامت…………………………………………….. 61

جدول 5-1-8 توزیع فراوانی و درصدی میزان استفاده­ی پاسخگویان از وسایل ارتباطی……………………………….. 62

جدول 5-1-9 توزیع فراوانی و درصدی هویت طبقاتی پاسخگویان ……………………………………………………………….. 63

جدول 5-1-10 آماره­های توصیفی نمره­ی مقیاس حمایت اجتماعی و ابعاد آن ………………………………………….. 64

جدول 5-1-11 آماره­های توصیفی نمره­ی مقیاس سبک زندگی سلامت محور و ابعاد آن …………………………… 65

جدول 5-1-12 سطوح سبک زندگی سلامت محور زنان مورد مطالعه ………………………………………………………….. 66

جدول 5-1-13 آماره­های توصیفی نمره­ی مقیاس سلامت عمومی خودگزارش شده …………………………………… 66

جدول 5-1-14 آماره­های توصیفی نمره­ی مقیاس خودکارآمدی سلامت عمومی………………………………………….. 67

جدول 5-1-15 توزیع فراوانی و درصدی سابقه­ی بیماری………………………………………………………………………………. 68

جدول 5-1-16 توزیع فراوانی و درصدی پاسخگویان برحسب سابقه­ی بیماری ……………………………………………. 69

جدول 5-1-17 آماره­های توصیفی سابقه­ی بیماری ………………………………………………………………………………………. 69

جدول 5-1-18 آماره­های توصیفی نمره­ی مقیاس آگاهی زنان از رفتار سلامتی ………………………………………….. 70

جدول 5-2-1 نتایج ضریب همبستگی سن پاسخگو و سبک زندگی سلامت محور و ابعاد آن …………………….. 72

جدول 5-2-2 نتایج تحلیل واریانس آنوا  سبک زندگی سلامت محور و ابعاد آن بر حسب وضعیت تاهل …… 73

این مطلب را هم بخوانید :

جدول 5-2-3 نتایج تحلیل واریانس سبک زندگی سلامت محور و ابعاد آن بر حسب وضعیت اشتغال………… 75

جدول 5-2-4 نتایج ضریب همبستگی بعد خانواده و سبک زندگی سلامت محور و ابعاد آن ………………………. 76

جدول 5-2-5  نتایج ضریب همبستگی تحصیلات پاسخگو و سبک زندگی سلامت محور و ابعاد آن ………….. 77

جدول 5-2-6 نتایج ضریب همبستگی درآمد ماهیانه خانواده و سبک زندگی سلامت محور و ابعاد آن ……… 77

جدول 5-2-7 نتایج تحلیل واریانس سبک زندگی سلامت محور و ابعاد آن  برحسب میزان مطالعه در حوزه سلامت ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 78

جدول 5-2-8 نتایج ضریب همبستگی میزان استفاده از وسایل ارتباطی و سبک زندگی سلامت محور و ابعاد آن ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 79

جدول 5-2-9 نتایج تحلیل واریانس سبک زندگی سلامت محور و ابعاد آن برحسب هویت طبقاتی …………… 80

جدول 5-2-10 نتایج ضریب همبستگی حمایت اجتماعی و سبک زندگی سلامت محور و ابعاد آن …………… 81

جدول 5-2-11 نتایج ضریب همبستگی سلامت عمومی خود گزارش شده و سبک زندگی سلامت محور و ابعاد آن ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 82

جدول 5-2-12 نتایج ضریب همبستگی خودکارآمدی سلامت و سبک زندگی سلامت محور و ابعاد آن……… 83

جدول 5-2-13 نتایج ضریب همبستگی سابقه­ی بیماری و سبک زندگی سلامت محور و ابعاد آن………………. 84

جدول 5-2-14 نتایج ضریب همبستگی آگاهی از رفتار سلامتی و سبک زندگی سلامت محور و ابعاد آن …. 84

جدول 5-2-15 نتایج رگرسیون گام به گام سبک زندگی سلامت محور………………………………………………………… 87

جدول 5-2-16 متغیرهای خارج شده از معادله رگرسیون در مرحلهی نهایی………………………………………………… 88

جدول 5-2-18 ضرایب رگرسیونی متغیرهای تاثیر گذار بر شاخص خودکارآمدی سلامت عمومی ……………… 89

جدول 5-2-19 ضرایب رگرسیونی متغیرهای تاثیر گذار بر شاخص سلامت عمومی خودگزارش شده…………. 89

جدول 5-2-20 ضرایب رگرسیونی متغیرهای تاثیر گذار بر شاخص آگاهی از رفتار سلامتی………………………… 90

جدول 5-2-21 میزان تاثیر مستقیم، غیرمستقیم و کل متغیرهای مستقل بر متغیر وابسته ……………………….. 93

جدول 1-6 نتایج آزمون فرضیه­های تحقیق…………………………………………………………………………………………………….. 98

فهرست نمودارها

عنوان                                                                                                   فهرست

نمودار 3-1 : مدل نظریه­ی عمل منطقی و رفتار برنامه­ریزی شده ………………………………………………………………….. 28

نمودار 3-2 : طرح مدل قصد رفتاری ……………………………………………………………………………………………………………….. 31

نمودار 3-3 : اجزای اصلی نظریه­ی شناخت اجتماعی ……………………………………………………………………………………… 33

نمودار 3-4 : مدل ارتقاء سلامت پندر ………………………………………………………………………………………………………………. 40

نمودار 3- 5 : مدل مفهومی تحقیق ………………………………………………………………………………………………………………….. 41

نمودار 3 – 6 : مدل تجربی تحقیق …………………………………………………………………………………………………………………… 42

نمودار 5-1 مدل تحلیل مسیر- روند تاثیرگذاری متغیرهای جمعیتی، اجتماعی – اقتصادی و سلامتی بر سبک زندگی سلامت محور ………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 91

فصل اول

کلیات

1-1- مقدمه

یکی از ارکان عمده پیشرفت جوامع، ارتقاء بهداشت و تامین سلامت افراد می­باشد. از آنجا که رفتار ارتقاءدهنده سلامت به عنوان یک موضوع کلیدی در مفهوم ارتقاء سلامت[1] توجه ویژه­ای به خود جلب کرده است، لذا کاربرد الگوهای رفتاری مثبت در زندگی نه تنها در ارتقاء سلامت فردی بلکه در حفظ، بهبود و پیشبرد سلامت عمومی و برنامه­های مرتبط با آن نقش به سزایی دارد.

تعریف سلامت در مرکز دیدگاه رفتار ارتقاء دهنده سلامت، قرار می­گیرد. در این مرحله سلامتی با استفاده از کیفیت­های مثبت که توسط سازمان جهانی بهداشت[2] پیشنهاد شده است، تعریف می­شود. سلامتی به معنی تحقق بخشی به پتانسیل انسان و حفظ تعادل و جهت گیری هدفدار در محیط است (طل و همکاران، 1390 : 443).

مهم­ترین جنبه اهداف و استراتژی­های سازمان جهانی بهداشت در طرح «سلامت برای همه» در سال 2000، تاکید بر «ارتقای سلامت» بود. این مفهوم در اولین کنفرانس بین المللی ارتقای سلامت که در سال 1986 در اتاوای کانادا برگزار شد، به عنوان جریانی تعریف شد که «طی آن مردم تلاش می­کنند سلامت خود را افزایش دهند و کنترل بهتری بر آن داشته باشند» (سونمزر و دیگران[3] ، 2012 : 1241). به عبارت دیگر این مفهوم اشاره می­کند به «جریان توانمندسازی مردم برای افزایش کنترل و مدیریت سلامتشان و پیشرفت دادن آن جهت دستیابی به وضعیت بهزیستی کامل اجتماعی، فیزیکی و روانی. پس افراد و گروه­ها باید قادر به تشخیص آرزوها و مطلوبات خود برای جبران نیازها و تغییر یا انطباق با محیط باشند» (سازمان جهانی بهداشت : 1986).

ارتقاء سلامت با توجه به نقش محوری آن در مراقبت­های بهداشتی مورد توجه روز افزون است. امروزه با توجه به هزینه بالای مراقبت­های بهداشتی لزوم تغییر رویکرد درمانی به رویکرد پیشگیری بیشتر مورد توجه قرار گرفته است. در همین راستا، سازمان جهانی بهداشت معتقد است ارتقاء سلامت شامل تشویق سبک زندگی سلامت محور، ایجاد محیط­های حمایتی برای سلامت، تقویت اقدام جامعه، جهت­دهی مجدد خدمات بهداشتی و تعیین سیاست­های بهداشت عمومی است (آدامز[4]، 2000 : 23).

امروزه انجام رفتارهای ارتقاءدهنده سلامت یکی از بهترین راه­هایی است که مردم توسط آن می­توانند سلامتی خود را حفظ و کنترل کنند (مروتی شریف آباد و دیگران 2003 : 24). زیرا تحقیقات بسیاری نشان داده است که علت بسیاری از بیماری­های مزمن، سبک زندگی و رفتارهای انسان است (شعبان، 2007 :  24).

سبک زندگی سلامت محور، عبارتی است که به وفور در مباحث ارتقای سلامت، سلامت همگانی و اجرای مداخلات مربوط به سلامت به کار می­رود. سبک زندگی سلامت­محور، منبعی ارزشمند برای کاهش شیوع و تاثیر مشکلات بهداشتی، و نیز منبعی با ارزش برای ارتقای سلامت، سازش با عوامل استرس­زای زندگی و بهبود کیفیت آن است (نوری، 1385 : 8).

مفهوم «سبک زندگی» متکی بر این ایده است که مردم به طور معمول الگوی قابل تشخیصی از رفتار (برای مثال، مسایل عادی کار، فراغت، زندگی اجتماعی و …) را در زندگی روزانه­شان به نمایش می­گذارند. شیوه زندگی به عنوان یکی از تعیین کننده­های سلامت و بیماری مورد تاکید قرار گرفته است. تعریفی که للوند[5] از شیوه زندگی ارائه کرده است، به قرار زیر می­باشد : «مجموعه تصمیمات اتخاذ شده توسط افراد که بر سلامتشان تاثیر می گذارد و از سوی دیگر کما بیش تحت کنترل خود آنهاست. عادات بد بهداشتی افراد، موجب ایجاد مخاطرات خود خواسته برای آنها می­شود. وقتی مخاطرات مذکور موجب بیماری یا مرگ شود، می­توان شیوه زندگی قربانی را عامل مؤثر یا موجب بیماری یا مرگش دانست» (للوند، 1974؛ به نقل از نوری، 1385 : 8). همچنین سبک زندگی سلامت محور توسط والکر[6] چنین