مقدمه ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..2

کلیات ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….6

تاریخچه حق حبس …………………………………………………………………………………………………………………………………………………8

فصل اول: مفهوم حق حبس و سایر مفاهیم اصلی پژوهش

1-1- مفهوم حق حبس …………………………………………………………………………………………………………………………………………10

1-1-1- تعریف حق …………………………………………………………………………………………………………………………………………….10

1-1-2- مفهوم حبس در لغت ……………………………………………………………………………………………………………………………..10

1-1-3- مفهوم اصطلاحی حبس ………………………………………………………………………………………………………………………….11

1-1-3-1- معنای مصطلح حبس در فقه شیعه ……………………………………………………………………………………………………11

1-1-3-2- معنای اصطلاحی حبس در حقوق مدنی ایران و مواد مربوطه …………………………………………………………12

1-2- سایر مفاهیم مرتبط با حق حبس ………………………………………………………………………………………………………………..14

1-2-1- مورد عقد (عوض و معوّض) ………………………………………………………………………………………………………………..14

1-2-2- شرایط عوض و معوض …………………………………………………………………………………………………………………………16

1-2-3- عقد یا معامله معاوضی …………………………………………………………………………………………………………………………..18

1-2-3-1- مفهوم و تعریف عقد …………………………………………………………………………………………………………………………18

1-2-3-1-1- مفهوم لغوی عقد …………………………………………………………………………………………………………………………..19

1-2-3-1-2- مفهوم اصطلاحی عقد …………………………………………………………………………………………………………………..19

1-2-3-1-3- مفهوم لغوی معامله…………………………………………………………………………………………………………………………20

1-2-3-2- ماهیت و ارکان تشکیل دهنده عقد ……………………………………………………………………………………………………21

1-2-3-2-1- ماهیت عقد ……………………………………………………………………………………………………………………………………21

1-2-3-2-1-1- تعاریف عقد درفقه و حقوق ……………………………………………………………………………………………………21

1-2-3-2-1-2- ماهیت عقد در فقه عامه …………………………………………………………………………………………………………..21

1-2-3-2-1-3- ماهیت عقد در حقوق موضوعه ………………………………………………………………………………………………22

 

1-2-3-2-2- ماهیت معامله ………………………………………………………………………………………………………………………………..23

1-2-3-2-2-1- در مفهوم عام ……………………………………………………………………………………………………………………………23

1-2-3-2-2-2- در مفهوم خاص ……………………………………………………………………………………………………………………….23

1-2-3-2-2-3- در مفهوم اخص ……………………………………………………………………………………………………………………….23

1-2-3-2-3- تعریف معامله معاوضی ………………………………………………………………………………………………………………..24

1-2-3-2-4- شرایط معامله معاوضی …………………………………………………………………………………………………………………24

1-2-4- عقد معوض و عقد غیر معوض …………………………………………………………………………………………………………….24

1-2-4-1- تعریف عقد معاوضی …………………………………………………………………………………………………………………………25

1-2-4-1-1- ویژگی های عقود معاوضی ………………………………………………………………………………………………………….26

این مطلب را هم بخوانید :

1-2-4-1-2- آثار معاوضی بودن عقد ………………………………………………………………………………………………………………..26

1-2-4-1-3- فایده تشخیص عقود معوض ………………………………………………………………………………………………………..29

1-2-4-2- تعریف عقد غیر معاوضی ………………………………………………………………………………………………………………….29

1-2-4-2-1- معیار تشخیص عقود غیر معوض …………………………………………………………………………………………………29

1-2-4-2-2- اقسام عقود غیر معاوضی ………………………………………………………………………………………………………………31

1-2-4-3- تفاوت بین عقد معوض و غیر معوض بر مسئله شرط عوض …………………………………………………………31

1-2-4-4- تفاوت این دو نوع عقد از جهت آثار حقوقی ………………………………………………………………………………….35

1-2-4-5- نتیجه گفتار حاظر ………………………………………………………………………………………………………………………………35

1-2-5- تسلیم و تسلم …………………………………………………………………………………………………………………………………………36

1-2-5-1- تعریف تسلیم و تسلم ……………………………………………………………………………………………………………………….36

1-2-5-2- ماهیت و مبنای حقوقی تسلیم و تسلم ……………………………………………………………………………………………..37

فصل دوم: ماهیت و مبانی حق حبس از دیدگاه حقوقی و فقهی

2-1- بررسی ماهیت حق حبس …………………………………………………………………………………………………………………………..39

2-1-1- بحث مقدماتی در بیان حق …………………………………………………………………………………………………………………….39

2-1-2- ماهیت حق حبس …………………………………………………………………………………………………………………………………..39

2-1-3- تبیین ماهیت حق حبس از دیدگاه علمای فقه و حقوق ……………………………………………………………………….40

2-1-4- شناخت ماهیت حق حبس …………………………………………………………………………………………………………………….42

2-1-5- مطالعه تطبیقی در فقه عامه …………………………………………………………………………………………………………………….44

2-2- مبانی حق حبس در فقه امامیه و حقوق ایران ……………………………………………………………………………………………44

2-2-1- بررسی مبانی حق حبس از دیدگاه علمای شیعه …………………………………………………………………………………..44

2-2-2- بررسی مبانی حق حبس از دیدگاه دکترین حقوق مدنی ایران ……………………………………………………………..47

2-3- چگونگی پایان دادن به تنازع ناشی از حق حبس ………………………………………………………………………………………48

فصل سوم :موارد پیدایش حق حبس و شروط آن از دیدگاه حقوقی و فقهی

3-1- شرایط پیدایش حق حبس …………………………………………………………………………………………………………………………..53

3-1-1- موجدات حق حبس ……………………………………………………………………………………………………………………………….53

3-1-1-1- انعقاد عقد بیع صحیح میان بایع و مشتری ………………………………………………………………………………………..53

3-1-1-2- واجب التسلیم بودن تعهدات طرفین عقد …………………………………………………………………………………………54

3-1-1-3- لزوم همزمانی تعهدات طرفین عقد …………………………………………………………………………………………………..54

3-1-1-4- حق حبس هنگام حلول اجل …………………………………………………………………………………………………………….54

3-1-1-5- تعهدات بایع و مشتری مرکب از حال و مؤجل ……………………………………………………………………………….55

3-1-2- تبیین محدوده­ی حق حبس در حقوق ایران و فقه امامیه ……………………………………………………………………..55

3-1-2-1- حق حبس یک استثناء است ……………………………………………………………………………………………………………..56

3-1-2-2- دامنه جریان حق حبس محدود به عقود معاوضی است …………………………………………………………………..56

3-1-2-3- دامنه جریان حق حبس وسیعتر از عقود معاوضی است …………………………………………………………………..57

3-1-2-4- محدوده حق حبس در قوانین ایران ………………………………………………………………………………………………….58

3-1-3- شرایط حابس و محبوس ……………………………………………………………………………………………………………………….58

3-1-3-1- در شرایط حابس ……………………………………………………………………………………………………………………………….58

3-1-3-2- در شرایط محبوس …………………………………………………………………………………………………………………………….61

3-1-3-3- تکالیف حابس ……………………………………………………………………………………………………………………………………62

3-1-3-3-1- حفظ و نگهداری محبوس ……………………………………………………………………………………………………………64

3-1-3-3-2- منافع محبوس در زمان حبس ………………………………………………………………………………………………………66

3-1-4- بررسی وضعیت عین محبوسه در حین حبس ………………………………………………………………………………………68

3-1-4-1- انتفاع مشتری از مبیع در مدت حبس ……………………………………………………………………………………………….69

3-1-4-2- قبض مبیع بدون اذن بایع در مدت حبس …………………………………………………………………………………………69

3-1-4-3- تصرفات متبایعین در موضوع حق حبس ………………………………………………………………………………………….70

3-2- شرط حال بودن هر دو عوض در حق حبس …………………………………………………………………………………………….71

3-2-1- شرط حال بودن عوضین در حقوق مدنی ایران …………………………………………………………………………………….71

3-2-2- شرط حال بودن عوضین از منظر فقهای امامیه ……………………………………………………………………………………..74

3-3- مشروط نبودن تسلیم به شرط ضمن عقد …………………………………………………………………………………………………..75

3-3-1- مشروط نبودن تسلیم به شرط ضمن عقد در دکترین حقوق مدنی ………………………………………………………75

3-3-2- مشروط نبودن تسلیم به شرط ضمن عقد در فقه امامیه ………………………………………………………………………..76