1 ـ 1 بیان مسئله   ……………………………………………………………………………………………………. 2

1 ـ 2 اهمیت و ضرورت مسئله ………………………………………………………………………………………….. 3

1 ـ 3 اهداف تحقیق ……………………………………………………………………………………………………….    3

1 ـ 4 سوالات اصلی تحقیق ………………………………………………………………………………………………. 4

1 ـ 5 قلمرو تحقیق  ………………………………………………………………………………………………………. 4

1 ـ 6 روند انجام تحقیق ……………………………………………………………………………………………………… 5

1 ـ 7 جنبه جدید بودن و نوآوری تحقیق …………………………………………………………………………………………….. 5

فصل دوم : ادبیات تحقیق ……………………………………………………………………………………………. 6

2 ـ 1 مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………. 7

2 ـ 2 باز زنده‌سازی روستایی …………………………………………………………………………………………………………. 8

2 ـ 2 ـ 1 انواع مداخلات روستایی ………………………………………………………………………………………………….. 8

2 ـ 2 ـ 2 باز زنده‌سازی در بافت‌های با ارزش روستایی …………………………………………………………………… 8

2 ـ 2 ـ 3 حفاظت و باز زنده‌سازی اماكن و بافت‌های با ارزش روستایی ……………………………………………. 9

2 ـ 2 ـ 4 تحولات اقتصادی دهه هشتاد و آغاز رویكرد بازآفرینی ………………………………………………………. 10

2 ـ 2 ـ 5 مداخله در بافت روستایی …………………………………………………………………………………… 10

2 ـ 2 ـ 6 تعریف باز زنده‌سازی مناطق روستایی ……………………………………………………………………………… 11

2 ـ 2 ـ 7 سطوح عملیاتی پروژه باز زنده‌سازی ………………………………………………………………………………… 12

2 ـ 2 ـ 8 روند عملیات باز زنده‌سازی ……………………………………………………………………………………………… 12

2 ـ 2 ـ 8 ـ 1 درك ابعاد خاص فرسودگی ………………………………………………………………………………………….. 13

2 ـ 2 ـ 8 ـ 2 شناسایی منابع موجود ……………………………………………………………………………………… 14

2 ـ 2 ـ 8 ـ 3 حس مكان كالبدی ……………………………………………………………………………………………. 14

2 ـ 2 ـ 8 ـ 4 حس مكان كاركردی …………………………………………………………………………………………. 14

2 ـ 2 ـ 8 ـ 5 مدیریت عملیات باز زنده‌سازی ……………………………………………………………………………………. 15

2 ـ 2 ـ 8 ـ 5 ـ 1 ابعاد كلیدی مدیریت فضاهای عمومی در عملیات باز زنده‌سازی ………………………………. 16

ـ تنظیم كاركردها و میزان تأثیر آنها بر هم ……………………………………………………………………………………….. 16

ـ برنامه حمایتی فیزیكی ، جریان‌های حمایتی ( ابقاء نگاه داشتن ) ………………………………………………………. 17

ـ سرمایه‌گذاری (سرمایه‌های جدید و منابع متداوم ) در فضاهای عمومی …………………………………………….. 17

ـ تناسب و هم پایگی و هماهنگی مداخله ………………………………………………………………………………… 17

1 ـ 1 بیان مسئله   ……………………………………………………………………………………………………. 2

1 ـ 2 اهمیت و ضرورت مسئله ………………………………………………………………………………………….. 3

1 ـ 3 اهداف تحقیق ……………………………………………………………………………………………………….    3

1 ـ 4 سوالات اصلی تحقیق ………………………………………………………………………………………………. 4

1 ـ 5 قلمرو تحقیق  ………………………………………………………………………………………………………. 4

1 ـ 6 روند انجام تحقیق ……………………………………………………………………………………………………… 5

1 ـ 7 جنبه جدید بودن و نوآوری تحقیق …………………………………………………………………………………………….. 5

فصل دوم : ادبیات تحقیق ……………………………………………………………………………………………. 6

2 ـ 1 مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………. 7

2 ـ 2 باز زنده‌سازی روستایی …………………………………………………………………………………………………………. 8

2 ـ 2 ـ 1 انواع مداخلات روستایی ………………………………………………………………………………………………….. 8

2 ـ 2 ـ 2 باز زنده‌سازی در بافت‌های با ارزش روستایی …………………………………………………………………… 8

2 ـ 2 ـ 3 حفاظت و باز زنده‌سازی اماكن و بافت‌های با ارزش روستایی ……………………………………………. 9

2 ـ 2 ـ 4 تحولات اقتصادی دهه هشتاد و آغاز رویكرد بازآفرینی ………………………………………………………. 10

2 ـ 2 ـ 5 مداخله در بافت روستایی …………………………………………………………………………………… 10

2 ـ 2 ـ 6 تعریف باز زنده‌سازی مناطق روستایی ……………………………………………………………………………… 11

2 ـ 2 ـ 7 سطوح عملیاتی پروژه باز زنده‌سازی ………………………………………………………………………………… 12

2 ـ 2 ـ 8 روند عملیات باز زنده‌سازی ……………………………………………………………………………………………… 12

2 ـ 2 ـ 8 ـ 1 درك ابعاد خاص فرسودگی ………………………………………………………………………………………….. 13

2 ـ 2 ـ 8 ـ 2 شناسایی منابع موجود ……………………………………………………………………………………… 14

2 ـ 2 ـ 8 ـ 3 حس مكان كالبدی ……………………………………………………………………………………………. 14

2 ـ 2 ـ 8 ـ 4 حس مكان كاركردی …………………………………………………………………………………………. 14

2 ـ 2 ـ 8 ـ 5 مدیریت عملیات باز زنده‌سازی ……………………………………………………………………………………. 15

2 ـ 2 ـ 8 ـ 5 ـ 1 ابعاد كلیدی مدیریت فضاهای عمومی در عملیات باز زنده‌سازی ………………………………. 16

ـ تنظیم كاركردها و میزان تأثیر آنها بر هم ……………………………………………………………………………………….. 16

ـ برنامه حمایتی فیزیكی ، جریان‌های حمایتی ( ابقاء نگاه داشتن ) ………………………………………………………. 17

ـ سرمایه‌گذاری (سرمایه‌های جدید و منابع متداوم ) در فضاهای عمومی …………………………………………….. 17

ـ تناسب و هم پایگی و هماهنگی مداخله ………………………………………………………………………………… 17

ـ مدلهای مدیریت فضاهای عمومی …………………………………………………………………………………….. 18

2 ـ 2 ـ 8 باز زنده‌سازی موفق ………………………………………………………………………………………………. 20

2 ـ 2 ـ 8 ـ 1 باز زنده‌سازی كالبدی ………………………………………………………………………………………… 20

2 ـ 2 ـ 8 ـ 2 باز زنده‌سازی اقتصادی ……………………………………………………………………………………………… 20

2 ـ 2 ـ 9 ـ 3 باز زنده‌سازی اجتماعی ……………………………………………………………………………………………… 20

2 ـ 2 ـ 10 اصول بازآفرینی و باز زنده‌سازی موفق ………………………………………………………………………….. 21

2 ـ 2 ـ 10 ـ 1 اصل اول : بهبود تنوع كاربری (فعالیت ) ………………………………………………………………….. 21

2 ـ 2 ـ 10 ـ 2 اصل دوم : تشویق فشردگی ………………………………………………………………………………………. 23

2 ـ 2 ـ 10 ـ 3 اصل سوم : ایجاد تراكم توسعه …………………………………………………………………………………. 23

2 ـ 2 ـ 10 ـ 4 اصل چهارم : بالا بردن سهولت دسترسی …………………………………………………………………… 24

2 ـ 2 ـ 10 ـ 5 اصل پنجم : آفرینش پیوندهای عملكردی …………………………………………………………………….. 25

2 ـ 2 ـ 10 ـ 6 اصل ششم : ساختن یك سامانه هویتی مثبت ………………………………………………………………. 25

2 ـ 3 ورودی و مسیرارتباطی شهر………………………………………………………………………………. 30

2 ـ 3 ـ 1 اجزاء ورودی و مسیرهای دسترسی بناهای سنتی ایران …………………………………………………….. 31

2 ـ 3 ـ 2 اصول تركیب كالبدی ورودی بناهای سنتی ایران ……………………………………………………………….. 32

2 ـ 3 ـ 3 ورودی در بافت های قدیم ایران ………………………………………………………………………………………… 33

2 ـ 3 ـ 4 مركزیت فضاهای جمعی ………………………………………………………………………………………………….. 36

2 ـ 3 ـ 5 معیارهای كیفیت فضایی …………………………………………………………………………………………………… 39

1 ـ 4 ارتباط بین عناصر روستایی ………………………………………………………………………………………………….. 42

2 ـ 4 ـ 1 مفهوم ارتباط ……………………………………………………………………………………………………. 42

2 ـ 4 ـ 2 تاریخچه بحث ارتباط در طراحی « در مقیاس گسترده » …………………………………………………….. 43

2 ـ 4 ـ 3 مقایسه مفهوم ارتباط (ایران و غرب ) ……………………………………………………………………………….. 45

2 ـ 4 ـ 4 كل و جزء                         ………………………………………………………………………………………47

2 ـ 4 ـ 4 ـ 1 بكارگیری مباحث كل و جزء در آثار نظریه‌پردازان ………………………………………………………. 47

2 ـ 4 ـ 5 نشانه‌های طبیعی و مصنوع ……………………………………………………………………………….. 52

2 ـ 4 ـ 5 ـ 1 تركیب و ارتباط بین عناصر مصنوع و طبیعی ……………………………………………………………… 52

2 ـ 4 ـ 6 محیط طبیعی و توسعه پایدار روستایی ………………………………………………………………………………. 52

2 ـ 4 ـ 6 ـ 1 ارتباط میان رودخانه و روستا …………………………………………………………………………………….. 54

طراحی الهامی و اكولوژیكی ……………………………………………………………………………………………………………. 56

2 ـ 5 جمع‌بندی     ………………………………………………………………………………………………………….. 56

فصل سوم : روش تحقیق (تجربیات ایران و جهان ) ………………………………………………. 61

3 ـ 1 مقدمه……………………………………………………………………………………………………………… 62

3 ـ 2 روش تحقیق ………………………………………………………………………………………………… 62

3 ـ 3 جامعه آماری……………………………………………………………………………………………………….   62

3 ـ 4 تجربیات مشابه (نمونه‌های ساختاری گذشته در خارج از ایران )………………………………………………. 63

3 ـ 4 ـ 1 ساختار طراحی شهر رم ……………………………………………………………………………….. 63

3 ـ 4 ـ 2 ارتباط بین عناصر مصنوع و طبیعی در پیازادل پوپولودرم …………………………………………………. 65

3 ـ 4 ـ 3 ساختار طراحی شهری پاریس …………………………………………………………………………. 67

3 ـ 4 ـ 3 ـ 1 تركیب عناصر طبیعی و مصنوع در شهر پاریس ………………………………………………………….. 70

3 ـ 4 ـ 4 پیازادلاسینیوریا (میدان قرون وسطایی ) در فلورانس ایتالیا ………………………………………………… 72

3 ـ 4 ـ 5 پروجا ، شهرك قرون وسطی بر فراز تپه‌های اومبریان ……………………………………………………….. 74

3 ـ 4 ـ 6 میدان سن ماركو در ونیز ایتالیا ………………………………………………………………………………… 76

3 ـ 4 ـ 7 مجرای فضای گرنیوج ………………………………………………………………………………………………. 79

3 ـ 5 نمونه های ساختاری گذشته (ایران ) ……………………………………………………………………………… 81

3 ـ 5 ـ 1 ساختار طراحی شهر اصفهان در دوره 2صفویه………………………………………………………………….. 81

3 ـ 5 ـ 1 ـ 1 مادی ها در دوران صفویه …………………………………………………………………………………………… 84

3 ـ 5 ـ 1 ـ 2 چهارباغ و باغات صفوی ( ارتباط با طبیعت ) …………………………………………………………….. 85

3 ـ 6 نمونه‌های ساختاری معاصر ( در خارج از ایران ) ………………………………………………………………….. 87

3 ـ 6 ـ 1 باز زنده‌سازی مركز شهری ملبورن ………………………………………………………………………………….. 87

3 ـ 6 ـ 1 ـ 1 استراتژی پلان سال 1985 شهر ملبورن ……………………………………………………………………… 90

3 ـ 6 ـ 2 بررسی موردی لبه شمالی شهر ملبورن ـ ارتباط محدوده مركزی شهر و رودخانه یارا …………… 91

3 ـ 6 ـ 3 اتصال زمینهایی پاركلند به شرق محدوده مركزی شهر ـ حذف موانع شهری ………………………… 94

3 ـ 7 جمع‌بندی     …………………………………………………………………………………………………. 100

فصل چهارم : شناخت و تحلیل محدوده مورد مطالعه ……………………………………………… 104

4 ـ 1 شناخت و تحلیل محدوده ………………………………………………………………………………….. 105

4 ـ 1 ـ 1 محدوده حوزه نفوذ طراحی ……………………………………………………………………… 105

4 ـ 2 محدوده طراحی ……………………………………………………………………………………… 106

4 ـ 1 ـ 1 ـ 1 تاریخچه شهر كرج …………………………………………………………………………… 106

4 ـ 1 ـ 2 روستای كندر …………………………………………………………………………………….. 107

4 ـ 1 ـ 2 ـ 1 شرایط فرهنگی ……………………………………………………………………………… 108

4 ـ 1 ـ 2 ـ 2 شرایط اقتصادی ……………………………………………………………………………… 108

4 ـ 1 ـ 2 ـ 3 ویژگیهای اقلیمی ( آب و هوایی ) ………………………………………………………… 110

4 ـ 1 ـ 2 ـ 3 ـ 1 توپوگرافی ……………………………………………………………………………. 110

4 ـ 1 ـ 2 ـ 3 ـ 2 شرایط آب و هوایی …………………………………………………………………… 111

4 ـ 1 ـ 2 ـ 3 ـ 3 دمای هوا ……………………………………………………………………………………. 111

4 ـ 1 ـ2 ـ 3 ـ 4 رطوبت نسبی ………………………………………………………………………………….. 112

4 ـ 1 ـ 2 ـ 3 ـ 5 جریان‌های هوایی ………………………………………………………………………………. 112

4 ـ 1 ـ 3 ساختار فضایی محدوده ………………………………………………………………………………… 113

4 ـ 1 ـ 4 موقعیت عمومی محدوده حوزه نفوذ در شبكه دسترسی‌های شهری و منطقه‌ای ……………………….. 113

4 ـ 1 ـ 5 برداشت جهت حركت معابر …………………………………………………………………………….. 113

4 ـ 1 ـ 6 برداشت اطلاعات كلی حمل و نقل عمومی …………………………………………………………. 116

4 ـ 1 ـ 7 شناخت نقاط و محورهای فعالیتی در محدوده حوزه نفوذ طرح ……………………………………………… 121

4 ـ 2 محدوده طراحی ……………………………………………………………………………………………………….. 125

4 ـ 2 ـ 1 عناصر تاریخی كندر …………………………………………………………………………………………….. 127

4 ـ 3 تحلیل یكپارچه                         ……………………………………………………………………………………129

4 ـ 3 ـ 1 قوتها ……………………………………………………………………………………………………. 129

4 ـ 3 ـ 2 فرصتها  ……………………………………………………………………………………….. 129

4 ـ 3 ـ 3 ضعفها   …………………………………………………………………………………………….. 129

4 ـ 3 ـ 4 تهدیدها   ………………………………………………………………………………………. 130

فصل پنجم ………………………………………………………………………………………………….. 131

5 ـ 1 مقدمه …………………………………………………………………………………………….. 132

5 ـ 2 چشم‌انداز ………………………………………………………………………………………………….. 132

5 ـ 3 اهداف اصلی………………………………………………………………………………………………..   132

5 ـ 4 راهبردها …………………………………………………………………………………………………………… 132

5 ـ 5 ضوابط اجرایی                         …………………………………………………………………….133

5 ـ 5 ـ 1 اقلیم ، توپوگرافی و عوامل طبیعی ……………………………………………………………………. 133

5 ـ 5 ـ 2 دید و منظر ……………………………………………………………………………………………….      133

5 ـ 5 ـ 3 امنیت ……………………………………………………………………………………………………. 135

5 ـ 5 ـ 4 مدیریت روستایی …………………………………………………………………………………….. 135

5 ـ 5 ـ 5 دسترسی و پاركینگ ………………………………………………………………………………….. 136

فصل ششم …………………………………………………………………………………………………………….. 138

6- طراحی محدوده…………………………………………………………………………………………………. 139

6 ـ 1 آلترناتیو پیشنهادی ………………………………………………………………………………………. 140

6 ـ 2 طرح نهایی   ……………………………………………………………………………………………… 142

6 ـ 3 جمع بندی ……………………………………………………………………………………………………… 167

منابع و مراجع    …………………………………………………………………………………………….. 138

كلیات تحقیق

1 ـ 1 بیان مسئله

آنچه باید امروزه در ارتقاء كیفیت روستاهای كشورمان مدنظر قرار گیرد، تعیین نوع مداخله مناسب روستایی بر اساس ویژگیها و پتانسیلهای روستا و همچنین استفاده مناسب از این پتانسیلها جهت افزایش كیفیت و هویت‌دهی به بافت روستای موردنظر می‌باشد. پیرامون مسیر ارتباطی امامزاده عبداله كندر یكی از محدود مكانهای خاصی است كه هم ماهیت مذهبی و هم ماهیت تاریخی دارد، همچنین وجود عناصر طبیعی و تاریخی، همجوار با یكدیگر در این محدوده ویژگی بخصوصی را به محدوده مذكور داده است كه با استفاده مطلوب از پتانسیلهای بیان شده می‌تواند نقش مهمی در هویت روستای كندر ایفا نماید.

آنچه پیرامون امامزاده عبداله روستای كندر به عنوان یك بافت تاریخی روستایی، بیش از جنبه‌های دیگر فرسودگی نمایان است، پیچیدگی عملكردی بافت می‌باشد. در واقع علی‌رغم وجود پتانسیلهای طبیعی و تاریخی در این محدوده، عدم استفاده صحیح از پتانسیلهای مذكور، از بین رفتن فضاهای پیرامون و ساختمان‌سازی بدون توجه به ویژگیهای كالبدی محدود و عملكرد روستایی بدون در نظر گرفتن عوامل كالبدی و عملكردی موردنیاز، موجب شده است كه محدوده امامزاده به عنوان استخوان‌بندی اصلی روستای كندر، عملكرد مناسبی نداشته و همچنین با توجه به وجود درصد بالایی از اراضی بایر بلااستفاده، بخصوص همجوار عناصر طبیعی همچون رودخانه در این محدوده، به عنوان بافتی ناكارآمد در روستا عمل نماید.

با نگاهی متفاوت در این محدوده، محور رودخانه روستای كندر و كناره‌های آن یكی از فرصت‌های طبیعی ویژه روستا جهت گسترش فضاهای باز، سبز و متفاوت به شمار می‌آید، همچنین وجود جاذبه‌های تاریخی چون امامزاده عبداله طاهر ـ بقعه متبرك امامزاده یحیا و كاربریهای عمده تفریحی چون چشمه با منظری بی‌بدیل از روستای كندر، بیانگر پتانسیلهای عمده این محدوده جهت ایجاد ارتباط مطلوب بین عناصر مذكور و در نتیجه بهبود و تقویت عملكرد (ارتباطی ) روستای كندر و در نتیجه استخوانبندی روستای كندر باشد.

1 ـ 2 اهمیت و ضرورت مساله

از آنجا كه بناهای تاریخی جزء اولین نقاطی هستند كه اكثر مسافران با آن برخورد دارند و بخش عمده تصویر روستا شكل می‌گیرد، لذا پرداختن به این مسئله امری اجتناب‌ناپذیر است. با نگاهی به گذشته و بافت‌های تاریخی، قدیمی و بناهای تاریخی در می‌یابیم كه نقش عمده‌ای در شخصیت بخشی به روستاها و شهرها را ایفا می‌كردند. با تغییر یافتن مقیاس روستاها و تغییر شكل زندگی روستائیان تكنولوژی پرداختن به موضوع حفظ ارزش مكانها و تدوین راهكارهایی برای زنده كردن بافتهای تاریخی ضروری است. از طرفی وجود عناصر تاریخی و طبیعی در حوالی روستای كندر به طور حتم بر میزان هویت امامزاده و در نتیجه میزان تاثیرگذاری آن بر ارتقا كیفیت روستا و در نتیجه بر میزان اهمیت موضوع مورد بررسی می‌افزاید.

1 ـ 3 اهداف تحقیق

از جمله اهم اهداف موردنظر در این پژوهش، می توان به موارد ذیل اشاره كرد :

ـ بررسی جایگاه عناصر تاریخی ـ طبیعی و یادگاری های ذهنی ـ خاطره‌ای امامزاده قدیم روستای كندر در ارتقاء هویت محدوده

ـ ایجاد راههای دسترسی مناسب و ارتباط بخشیدن بین عناصر شاخص طبیعی و مصنوع واقع در محدوده

ـ تبیین معیارهای طراحی جهت ارتقاء كیفیت بافت تاریخی موجود در حوالی امامزاده روستای كندر

ـ تامین تحرك لازم و ارتباط ضروری بین فعالیتهای گوناگون روستایی در حداقل وقت و هزینه

ـ فراهم آوردن فضای لازم جهت گذراندن اوقات فراغت و ارتقای فضاهای فرهنگی روستاییان

ـ ایجاد كاربری های منطبق و متناسب با عملكرد فرهنگی ـ سیاحتی مانند تجاری ـ فرهنگی

ـ ارتقای كیفیت دسترسیها با استفاده از روشهای طراحی روستایی در نقاط متعدد كه امامزاده عبداله در مركز آن است.

ـ حفظ و ارتقای قابلیت‌های فضایی و كالبدی موجود شامل فضاهای باز ارزشمند از نظر هندسه مكانی، نشانه‌ها و گره‌ها و ساختمان‌های با ارزش تاریخی

ـ به كارگیری مناسب از فرصتهای بصری و ادراك محیطی و زمینه شامل ایجاد خوانایی، حس مكان، تمركز و منظره های مطلوب بصری

ـ توجه به الگوی مناسب حركات پیاده در داخل محدوده به منظور پیوند بین نقاط با اهمیت در درون محدوده و رونق فعالیتهای اطراف امام‌زاده

1 ـ 4 سوالات اصلی تحقیق

ـ آیا می‌توان از طریق باززنده‌سازی بافت تاریخی در حوالی امامزاده عبداله روستای كندر، كیفیت فضای ارتباطی مذكور را ارتقا داد ؟

ـ آیا با برقراری ارتباط بین عناصر طبیعی و عناصر تاریخی هویت‌زا، می‌توان به ارتقاء هویت كالبدی روستا و باز‌زنده‌سازی بافت تاریخی كمك كرد؟

1 ـ 5 قلمرو تحقیق

قلمرو موضوعی : به طور كلی تحقیق به بحث باز‌زنده‌سازی بافت تاریخی و ارتباط بین عناصر شاخص طبیعی و تاریخی می‌پردازد.

قلمرو جغرافیایی : محدوده مورد مطالعه در مركز روستای كندر و بافت تاریخی امامزاده عبداله و در محل اتصال محله‌های قدیمی، بالا (پائین ) و جدید می‌باشد.

1 ـ 6 روند انجام تحقیق

روند انجام این تحقیق مبنی بر 1. گردآوری اطلاعات از طریق مشاهده، تحقیق میدانی و بررسی كتابخانه‌ای و 2. تجزیه و تحلیل با داده‌ها در قالب چندین جدول و 3. طراحی بر اساس اطلاعات به دست آمده در دو مرحله قبل می‌باشد.

1 ـ 7 جنبه جدید بودن و نوع‌آوری

با توجه به اینكه شهر كرج همجوار پایتخت ایران بوده و جدیده به عنوان مركز استان البرز نیز در نظر گرفته شده است و همچنین دارای عناصر تاریخی و طبیعی عمده‌ای می‌باشد كه در شرایط موجود هیچكدام از آنها در ارتقا هویت بخشیدن به فضاهای تاریخی و مذهبی تاثیر بسزایی نداشته‌اند، می‌تواند كارهای مهمی روی آن صورت گیرد كه تا به امروز شاهد این امر نبوده‌ایم.

در نتیجه با بررسی منابع متنوعی كه در رابطه با استان البرز و بافت‌های تاریخی بوده‌اند و شناختی كامل از سایت روستای كندر عناصر شاخص تاریخی و قدیمی را در سایت موردنظر بررسی كرده و میزان ارتباط عناصر مذكور در جهت تقویت بافت تاریخی بهبود عملكرد و سیما و منظر روستای كندر، از جهات مختلف مورد كنكاش قرار گرفته است.

2 ـ ادبیات تحقیق

2 ـ 1 ـ مقدمه

امروزه در برخی طرحهای شهری و روستایی ایران كه جهت ارتقا بافت‌های فرسوده تهیه می‌شود، رشد و توسعه بدون توجه به ساختار فضایی و كلیت شهری و روستایی و همچنین انقطاع ارتباطی بین بافت قدیم و بافت‌های جدید به طور قابل توجهی مشهود می‌باشد. مداخلات مدرن، نظیر طرح های جامع و تفضیلی شهری و روستایی پروژه‌های تعریض معابر و…. پیامدهای نامطلوبی را در مقیاس استخوانبندی فضایی سازمان كالبدی شهری و روستایی شهری به همراه داشته است. از جمله این پیامدها می‌تواند به صدمه رساندن به منابع زیست محیطی نظیر تخریب اراضی مستعد كشاورزی در اثر گسترش هرز و بی‌رویه شهرها اشاره كرد كه در قالب توسعه های با تراكم پایین ایجاد شده است.

با توجه به موارد ذكر شده، در این پژوهش دسته‌ای از مداخلات روستایی در راستای تشخیص ارائه مناسب‌ترین نوع مداخله در جهت ارتقا فضاهای روستایی حاضر در كشور مورد بررسی مختصری واقع شده است. پس از بررسی دوره های مختلف مداخلات روستایی در ادامه به بحث در رابطه باز‌زنده‌سازی بافت روستایی و ابعاد كلیدی آن پرداخته شده است.

 

ـ مدلهای مدیریت فضاهای عمومی …………………………………………………………………………………….. 18

2 ـ 2 ـ 8 باز زنده‌سازی موفق ………………………………………………………………………………………………. 20

2 ـ 2 ـ 8 ـ 1 باز زنده‌سازی كالبدی ………………………………………………………………………………………… 20

2 ـ 2 ـ 8 ـ 2 باز زنده‌سازی اقتصادی ……………………………………………………………………………………………… 20

2 ـ 2 ـ 9 ـ 3 باز زنده‌سازی اجتماعی ……………………………………………………………………………………………… 20

2 ـ 2 ـ 10 اصول بازآفرینی و باز زنده‌سازی موفق ………………………………………………………………………….. 21

2 ـ 2 ـ 10 ـ 1 اصل اول : بهبود تنوع كاربری (فعالیت ) ………………………………………………………………….. 21

2 ـ 2 ـ 10 ـ 2 اصل دوم : تشویق فشردگی ………………………………………………………………………………………. 23

2 ـ 2 ـ 10 ـ 3 اصل سوم : ایجاد تراكم توسعه …………………………………………………………………………………. 23

2 ـ 2 ـ 10 ـ 4 اصل چهارم : بالا بردن سهولت دسترسی …………………………………………………………………… 24

2 ـ 2 ـ 10 ـ 5 اصل پنجم : آفرینش پیوندهای عملكردی …………………………………………………………………….. 25

2 ـ 2 ـ 10 ـ 6 اصل ششم : ساختن یك سامانه هویتی مثبت ………………………………………………………………. 25

2 ـ 3 ورودی و مسیرارتباطی شهر………………………………………………………………………………. 30

2 ـ 3 ـ 1 اجزاء ورودی و مسیرهای دسترسی بناهای سنتی ایران …………………………………………………….. 31

2 ـ 3 ـ 2 اصول تركیب كالبدی ورودی بناهای سنتی ایران ……………………………………………………………….. 32

2 ـ 3 ـ 3 ورودی در بافت های قدیم ایران ………………………………………………………………………………………… 33

2 ـ 3 ـ 4 مركزیت فضاهای جمعی ………………………………………………………………………………………………….. 36

2 ـ 3 ـ 5 معیارهای كیفیت فضایی …………………………………………………………………………………………………… 39

1 ـ 4 ارتباط بین عناصر روستایی ………………………………………………………………………………………………….. 42

2 ـ 4 ـ 1 مفهوم ارتباط ……………………………………………………………………………………………………. 42

2 ـ 4 ـ 2 تاریخچه بحث ارتباط در طراحی « در مقیاس گسترده » …………………………………………………….. 43

2 ـ 4 ـ 3 مقایسه مفهوم ارتباط (ایران و غرب ) ……………………………………………………………………………….. 45

2 ـ 4 ـ 4 كل و جزء                         ………………………………………………………………………………………47

2 ـ 4 ـ 4 ـ 1 بكارگیری مباحث كل و جزء در آثار نظریه‌پردازان ………………………………………………………. 47

2 ـ 4 ـ 5 نشانه‌های طبیعی و مصنوع ……………………………………………………………………………….. 52

2 ـ 4 ـ 5 ـ 1 تركیب و ارتباط بین عناصر مصنوع و طبیعی ……………………………………………………………… 52

2 ـ 4 ـ 6 محیط طبیعی و توسعه پایدار روستایی ………………………………………………………………………………. 52

2 ـ 4 ـ 6 ـ 1 ارتباط میان رودخانه و روستا …………………………………………………………………………………….. 54

این مطلب را هم بخوانید :

این مطلب را هم بخوانید :
 

طراحی الهامی و اكولوژیكی ……………………………………………………………………………………………………………. 56

2 ـ 5 جمع‌بندی     ………………………………………………………………………………………………………….. 56

فصل سوم : روش تحقیق (تجربیات ایران و جهان ) ………………………………………………. 61

3 ـ 1 مقدمه……………………………………………………………………………………………………………… 62

3 ـ 2 روش تحقیق ………………………………………………………………………………………………… 62

3 ـ 3 جامعه آماری……………………………………………………………………………………………………….   62

3 ـ 4 تجربیات مشابه (نمونه‌های ساختاری گذشته در خارج از ایران )………………………………………………. 63

3 ـ 4 ـ 1 ساختار طراحی شهر رم ……………………………………………………………………………….. 63

3 ـ 4 ـ 2 ارتباط بین عناصر مصنوع و طبیعی در پیازادل پوپولودرم …………………………………………………. 65

3 ـ 4 ـ 3 ساختار طراحی شهری پاریس …………………………………………………………………………. 67

3 ـ 4 ـ 3 ـ 1 تركیب عناصر طبیعی و مصنوع در شهر پاریس ………………………………………………………….. 70

3 ـ 4 ـ 4 پیازادلاسینیوریا (میدان قرون وسطایی ) در فلورانس ایتالیا ………………………………………………… 72

3 ـ 4 ـ 5 پروجا ، شهرك قرون وسطی بر فراز تپه‌های اومبریان ……………………………………………………….. 74

3 ـ 4 ـ 6 میدان سن ماركو در ونیز ایتالیا ………………………………………………………………………………… 76

3 ـ 4 ـ 7 مجرای فضای گرنیوج ………………………………………………………………………………………………. 79

3 ـ 5 نمونه های ساختاری گذشته (ایران ) ……………………………………………………………………………… 81

3 ـ 5 ـ 1 ساختار طراحی شهر اصفهان در دوره 2صفویه………………………………………………………………….. 81

3 ـ 5 ـ 1 ـ 1 مادی ها در دوران صفویه …………………………………………………………………………………………… 84

3 ـ 5 ـ 1 ـ 2 چهارباغ و باغات صفوی ( ارتباط با طبیعت ) …………………………………………………………….. 85

3 ـ 6 نمونه‌های ساختاری معاصر ( در خارج از ایران ) ………………………………………………………………….. 87

3 ـ 6 ـ 1 باز زنده‌سازی مركز شهری ملبورن ………………………………………………………………………………….. 87

3 ـ 6 ـ 1 ـ 1 استراتژی پلان سال 1985 شهر ملبورن ……………………………………………………………………… 90

3 ـ 6 ـ 2 بررسی موردی لبه شمالی شهر ملبورن ـ ارتباط محدوده مركزی شهر و رودخانه یارا …………… 91

3 ـ 6 ـ 3 اتصال زمینهایی پاركلند به شرق محدوده مركزی شهر ـ حذف موانع شهری ………………………… 94

3 ـ 7 جمع‌بندی     …………………………………………………………………………………………………. 100

فصل چهارم : شناخت و تحلیل محدوده مورد مطالعه ……………………………………………… 104

4 ـ 1 شناخت و تحلیل محدوده ………………………………………………………………………………….. 105

4 ـ 1 ـ 1 محدوده حوزه نفوذ طراحی ……………………………………………………………………… 105

4 ـ 2 محدوده طراحی ……………………………………………………………………………………… 106

4 ـ 1 ـ 1 ـ 1 تاریخچه شهر كرج …………………………………………………………………………… 106

4 ـ 1 ـ 2 روستای كندر …………………………………………………………………………………….. 107

4 ـ 1 ـ 2 ـ 1 شرایط فرهنگی ……………………………………………………………………………… 108

4 ـ 1 ـ 2 ـ 2 شرایط اقتصادی ……………………………………………………………………………… 108

4 ـ 1 ـ 2 ـ 3 ویژگیهای اقلیمی ( آب و هوایی ) ………………………………………………………… 110

4 ـ 1 ـ 2 ـ 3 ـ 1 توپوگرافی ……………………………………………………………………………. 110

4 ـ 1 ـ 2 ـ 3 ـ 2 شرایط آب و هوایی …………………………………………………………………… 111

4 ـ 1 ـ 2 ـ 3 ـ 3 دمای هوا ……………………………………………………………………………………. 111

4 ـ 1 ـ2 ـ 3 ـ 4 رطوبت نسبی ………………………………………………………………………………….. 112

4 ـ 1 ـ 2 ـ 3 ـ 5 جریان‌های هوایی ………………………………………………………………………………. 112

4 ـ 1 ـ 3 ساختار فضایی محدوده ………………………………………………………………………………… 113

4 ـ 1 ـ 4 موقعیت عمومی محدوده حوزه نفوذ در شبكه دسترسی‌های شهری و منطقه‌ای ……………………….. 113

4 ـ 1 ـ 5 برداشت جهت حركت معابر …………………………………………………………………………….. 113

4 ـ 1 ـ 6 برداشت اطلاعات كلی حمل و نقل عمومی …………………………………………………………. 116

4 ـ 1 ـ 7 شناخت نقاط و محورهای فعالیتی در محدوده حوزه نفوذ طرح ……………………………………………… 121

4 ـ 2 محدوده طراحی ……………………………………………………………………………………………………….. 125

4 ـ 2 ـ 1 عناصر تاریخی كندر …………………………………………………………………………………………….. 127

4 ـ 3 تحلیل یكپارچه                         ……………………………………………………………………………………129

4 ـ 3 ـ 1 قوتها ……………………………………………………………………………………………………. 129

4 ـ 3 ـ 2 فرصتها  ……………………………………………………………………………………….. 129

4 ـ 3 ـ 3 ضعفها   …………………………………………………………………………………………….. 129

4 ـ 3 ـ 4 تهدیدها   ………………………………………………………………………………………. 130

فصل پنجم ………………………………………………………………………………………………….. 131

5 ـ 1 مقدمه …………………………………………………………………………………………….. 132

5 ـ 2 چشم‌انداز ………………………………………………………………………………………………….. 132

5 ـ 3 اهداف اصلی………………………………………………………………………………………………..   132

5 ـ 4 راهبردها …………………………………………………………………………………………………………… 132

5 ـ 5 ضوابط اجرایی                         …………………………………………………………………….133

5 ـ 5 ـ 1 اقلیم ، توپوگرافی و عوامل طبیعی ……………………………………………………………………. 133

5 ـ 5 ـ 2 دید و منظر ……………………………………………………………………………………………….      133

5 ـ 5 ـ 3 امنیت ……………………………………………………………………………………………………. 135

5 ـ 5 ـ 4 مدیریت روستایی …………………………………………………………………………………….. 135

5 ـ 5 ـ 5 دسترسی و پاركینگ ………………………………………………………………………………….. 136

فصل ششم …………………………………………………………………………………………………………….. 138

6- طراحی محدوده…………………………………………………………………………………………………. 139

6 ـ 1 آلترناتیو پیشنهادی ………………………………………………………………………………………. 140

6 ـ 2 طرح نهایی   ……………………………………………………………………………………………… 142

6 ـ 3 جمع بندی ……………………………………………………………………………………………………… 167

منابع و مراجع    …………………………………………………………………………………………….. 138

كلیات تحقیق

1 ـ 1 بیان مسئله

آنچه باید امروزه در ارتقاء كیفیت روستاهای كشورمان مدنظر قرار گیرد، تعیین نوع مداخله مناسب روستایی بر اساس ویژگیها و پتانسیلهای روستا و همچنین استفاده مناسب از این پتانسیلها جهت افزایش كیفیت و هویت‌دهی به بافت روستای موردنظر می‌باشد. پیرامون مسیر ارتباطی امامزاده عبداله كندر یكی از محدود مكانهای خاصی است كه هم ماهیت مذهبی و هم ماهیت تاریخی دارد، همچنین وجود عناصر طبیعی و تاریخی، همجوار با یكدیگر در این محدوده ویژگی بخصوصی را به محدوده مذكور داده است كه با استفاده مطلوب از پتانسیلهای بیان شده می‌تواند نقش مهمی در هویت روستای كندر ایفا نماید.

آنچه پیرامون امامزاده عبداله روستای كندر به عنوان یك بافت تاریخی روستایی، بیش از جنبه‌های دیگر فرسودگی نمایان است، پیچیدگی عملكردی بافت می‌باشد. در واقع علی‌رغم وجود پتانسیلهای طبیعی و تاریخی در این محدوده، عدم استفاده صحیح از پتانسیلهای مذكور، از بین رفتن فضاهای پیرامون و ساختمان‌سازی بدون توجه به ویژگیهای كالبدی محدود و عملكرد روستایی بدون در نظر گرفتن عوامل كالبدی و عملكردی موردنیاز، موجب شده است كه محدوده امامزاده به عنوان استخوان‌بندی اصلی روستای كندر، عملكرد مناسبی نداشته و همچنین با توجه به وجود درصد بالایی از اراضی بایر بلااستفاده، بخصوص همجوار عناصر طبیعی همچون رودخانه در این محدوده، به عنوان بافتی ناكارآمد در روستا عمل نماید.

با نگاهی متفاوت در این محدوده، محور رودخانه روستای كندر و كناره‌های آن یكی از فرصت‌های طبیعی ویژه روستا جهت گسترش فضاهای باز، سبز و متفاوت به شمار می‌آید، همچنین وجود جاذبه‌های تاریخی چون امامزاده عبداله طاهر ـ بقعه متبرك امامزاده یحیا و كاربریهای عمده تفریحی چون چشمه با منظری بی‌بدیل از روستای كندر، بیانگر پتانسیلهای عمده این محدوده جهت ایجاد ارتباط مطلوب بین عناصر مذكور و در نتیجه بهبود و تقویت عملكرد (ارتباطی ) روستای كندر و در نتیجه استخوانبندی روستای كندر باشد.

1 ـ 2 اهمیت و ضرورت مساله

از آنجا كه بناهای تاریخی جزء اولین نقاطی هستند كه اكثر مسافران با آن برخورد دارند و بخش عمده تصویر روستا شكل می‌گیرد، لذا پرداختن به این مسئله امری اجتناب‌ناپذیر است. با نگاهی به گذشته و بافت‌های تاریخی، قدیمی و بناهای تاریخی در می‌یابیم كه نقش عمده‌ای در شخصیت بخشی به روستاها و شهرها را ایفا می‌كردند. با تغییر یافتن مقیاس روستاها و تغییر شكل زندگی روستائیان تكنولوژی پرداختن به موضوع حفظ ارزش مكانها و تدوین راهكارهایی برای زنده كردن بافتهای تاریخی ضروری است. از طرفی وجود عناصر تاریخی و طبیعی در حوالی روستای كندر به طور حتم بر میزان هویت امامزاده و در نتیجه میزان تاثیرگذاری آن بر ارتقا كیفیت روستا و در نتیجه بر میزان اهمیت موضوع مورد بررسی می‌افزاید.

1 ـ 3 اهداف تحقیق

از جمله اهم اهداف موردنظر در این پژوهش، می توان به موارد ذیل اشاره كرد :

ـ بررسی جایگاه عناصر تاریخی ـ طبیعی و یادگاری های ذهنی ـ خاطره‌ای امامزاده قدیم روستای كندر در ارتقاء هویت محدوده

ـ ایجاد راههای دسترسی مناسب و ارتباط بخشیدن بین عناصر شاخص طبیعی و مصنوع واقع در محدوده

ـ تبیین معیارهای طراحی جهت ارتقاء كیفیت بافت تاریخی موجود در حوالی امامزاده روستای كندر

ـ تامین تحرك لازم و ارتباط ضروری بین فعالیتهای گوناگون روستایی در حداقل وقت و هزینه

ـ فراهم آوردن فضای لازم جهت گذراندن اوقات فراغت و ارتقای فضاهای فرهنگی روستاییان

ـ ایجاد كاربری های منطبق و متناسب با عملكرد فرهنگی ـ سیاحتی مانند تجاری ـ فرهنگی

ـ ارتقای كیفیت دسترسیها با استفاده از روشهای طراحی روستایی در نقاط متعدد كه امامزاده عبداله در مركز آن است.

ـ حفظ و ارتقای قابلیت‌های فضایی و كالبدی موجود شامل فضاهای باز ارزشمند از نظر هندسه مكانی، نشانه‌ها و گره‌ها و ساختمان‌های با ارزش تاریخی

ـ به كارگیری مناسب از فرصتهای بصری و ادراك محیطی و زمینه شامل ایجاد خوانایی، حس مكان، تمركز و منظره های مطلوب بصری

ـ توجه به الگوی مناسب حركات پیاده در داخل محدوده به منظور پیوند بین نقاط با اهمیت در درون محدوده و رونق فعالیتهای اطراف امام‌زاده

1 ـ 4 سوالات اصلی تحقیق

ـ آیا می‌توان از طریق باززنده‌سازی بافت تاریخی در حوالی امامزاده عبداله روستای كندر، كیفیت فضای ارتباطی مذكور را ارتقا داد ؟

ـ آیا با برقراری ارتباط بین عناصر طبیعی و عناصر تاریخی هویت‌زا، می‌توان به ارتقاء هویت كالبدی روستا و باز‌زنده‌سازی بافت تاریخی كمك كرد؟

1 ـ 5 قلمرو تحقیق

قلمرو موضوعی : به طور كلی تحقیق به بحث باز‌زنده‌سازی بافت تاریخی و ارتباط بین عناصر شاخص طبیعی و تاریخی می‌پردازد.

قلمرو جغرافیایی : محدوده مورد مطالعه در مركز روستای كندر و بافت تاریخی امامزاده عبداله و در محل اتصال محله‌های قدیمی، بالا (پائین ) و جدید می‌باشد.

1 ـ 6 روند انجام تحقیق

روند انجام این تحقیق مبنی بر 1. گردآوری اطلاعات از طریق مشاهده، تحقیق میدانی و بررسی كتابخانه‌ای و 2. تجزیه و تحلیل با داده‌ها در قالب چندین جدول و 3. طراحی بر اساس اطلاعات به دست آمده در دو مرحله قبل می‌باشد.

1 ـ 7 جنبه جدید بودن و نوع‌آوری

با توجه به اینكه شهر كرج همجوار پایتخت ایران بوده و جدیده به عنوان مركز استان البرز نیز در نظر گرفته شده است و همچنین دارای عناصر تاریخی و طبیعی عمده‌ای می‌باشد كه در شرایط موجود هیچكدام از آنها در ارتقا هویت بخشیدن به فضاهای تاریخی و مذهبی تاثیر بسزایی نداشته‌اند، می‌تواند كارهای مهمی روی آن صورت گیرد كه تا به امروز شاهد این امر نبوده‌ایم.

در نتیجه با بررسی منابع متنوعی كه در رابطه با استان البرز و بافت‌های تاریخی بوده‌اند و شناختی كامل از سایت روستای كندر عناصر شاخص تاریخی و قدیمی را در سایت موردنظر بررسی كرده و میزان ارتباط عناصر مذكور در جهت تقویت بافت تاریخی بهبود عملكرد و سیما و منظر روستای كندر، از جهات مختلف مورد كنكاش قرار گرفته است.

2 ـ ادبیات تحقیق

2 ـ 1 ـ مقدمه

امروزه در برخی طرحهای شهری و روستایی ایران كه جهت ارتقا بافت‌های فرسوده تهیه می‌شود، رشد و توسعه بدون توجه به ساختار فضایی و كلیت شهری و روستایی و همچنین انقطاع ارتباطی بین بافت قدیم و بافت‌های جدید به طور قابل توجهی مشهود می‌باشد. مداخلات مدرن، نظیر طرح های جامع و تفضیلی شهری و روستایی پروژه‌های تعریض معابر و…. پیامدهای نامطلوبی را در مقیاس استخوانبندی فضایی سازمان كالبدی شهری و روستایی شهری به همراه داشته است. از جمله این پیامدها می‌تواند به صدمه رساندن به منابع زیست محیطی نظیر تخریب اراضی مستعد كشاورزی در اثر گسترش هرز و بی‌رویه شهرها اشاره كرد كه در قالب توسعه های با تراكم پایین ایجاد شده است.

با توجه به موارد ذكر شده، در این پژوهش دسته‌ای از مداخلات روستایی در راستای تشخیص ارائه مناسب‌ترین نوع مداخله در جهت ارتقا فضاهای روستایی حاضر در كشور مورد بررسی مختصری واقع شده است. پس از بررسی دوره های مختلف مداخلات روستایی در ادامه به بحث در رابطه باز‌زنده‌سازی بافت روستایی و ابعاد كلیدی آن پرداخته شده است.

موضوعات: بدون موضوع  لینک ثابت


فرم در حال بارگذاری ...