ه-سوالات تحقیق.. 7

و-فرضیات تحقیق.. 7

ز-موانع و محدودیت های تحقیق.. 8

فصل دوم-ادبیات و پیشینه تحقیق.. 9

مبحث اول : مفهوم جرم. 10

گفتار اول : تعریف جرم در لغت… 10

گفتار دوم: تعریف جرم در جرم شناسی.. 10

گفتار سوم: تعریف جرم در حقوق.. 11

مبحث دوم : مفهوم مجازات… 13

گفتار اول:مفهوم مجازات در لغت… 13

گفتار دوم-مفهوم مجازات در اصطلاح.. 13

مبحث سوم : انواع مجازات ها 15

گفتار اول : مجازاتهای عرفی.. 15

الف : مجازاتهای اصلی.. 16

ب : مجازاتهای تبعی و تکمیلی.. 17

ج : مجازات های ترهیبی و ترذیلی.. 18

گفتار دوم : مجازات های شرعی.. 18

الف : حدود. 18

ب : قصاص…. 19

ج : دیات… 20

د : تعزیرات… 21

مبحث سوم-مفهوم اسید. 21

مبحث چهارم-پیشینه مطالعات اسید پاشی  و سیر قانون گذاری در ایران. 24

گفتار اول: مطالعات داخلی.. 24

گفتار دوم-تاریخچه قبل از تدوین اولین قانون جزایی.. 31

گفتار سوم- بعد از تصویب اولین قانون جزایی در ایران. 33

مبحث پنجم- مبانی جرم اسید پاشی.. 34

گفتار اول-مصلحت حفظ نفس (جلوگیری از ورود ضرر به دیگران) 35

 

گفتار دوم- ضرورت حفظ نظم عمومی (جلوگیری از ورود ضرر به خود) 35

گفتار سوم-منابع جرم اسیدپاشی.. 36

گفتار چهارم- ماده واحده سال 1337 راجع به مجازات مرتکبین اسید پاشی.. 36

فصل سوم-بررسی جرم شناختی اسید پاشی.. 41

مبحث اول-  ماهیت جرم شناختی اسیدپاشی.. 42

مبحث  دوم- ویژگی بارز اسیدپاشی.. 42

مبحث سوم -آمار اسید پاشی در ایران. 43

مبحث چهارم: علل افزایش اسیدپاشی.. 43

گفتار اول: ترس از قانون، عامل قانونمندی شهروندان ایرانی و نه نفس قانون. 44

گفتار دوم: نبود یا کمبود حس مسئولیت از ناحیه دولت و جامعه مدنی.. 44

گفتارسوم: عدم درک درست از میزان وخامت پاشیدن اسید. 46

مبحث پنجم- انگیزه های اسیدپاشی.. 46

گفتار اول:  انتقام‌جویی.. 46

گفتار دوم:  انگیزه ناموسی.. 47

گفتار سوم:  اسیدپاشی به عنوان وسیله‌ای برای اخاذی و سرقت… 47

گفتار چهارم:  اختلاف خانوادگی.. 47

گفتار پنجم:  کینه‌های قدیمی.. 48

گفتار ششم:  نوعی خشونت علیه زنان. 48

گفتار هفتم: عقده های عاطفی دوره کودکی.. 48

گفتار هشتم:  وجود خلاء قانونی.. 48

گفتار نهم:  اهداف ایدئولوژیکی (سیاسی/ مذهبی) 49

گفتار دهم:  جهانی شدن: 49

مبحث  ششم- واکنش محاکم دادگستری در قبال ارتکاب این جرم. 49

مبحث هفتم -دیدگاه امام خمینی(ره) و مراجع. 50

گفتار اول: قانون مربوط به مجازات اسید پاشی.. 52

گفتار دوم: مجازات جرم اسید پاشی از منظر جنبه عمومی جرم. 53

گفتار سوم: عفو. 54

فصل چهارم-بررسی عناصر و مجازات جرم اسید پاشی.. 56

این مطلب را هم بخوانید :

مبحث اول-بررسی عناصر جرم اسید پاشی.. 57

گفتار دوم: ارکان اصلی متشکله جرم اسیدپاشی.. 57

بند اول رکن قانونی.. 57

بند دوم  رکن مادی.. 57

بند سوم- رکن روانی.. 60

گفتار دوم-ارکان دیگر جرم اسیدپاشی.. 61

بند اول- مرتکب جرم. 61

بند دوم- بلوغ. 62

بند سوم- عقل.. 63

بند چهارم- اختیار. 64

بند پنجم-  انسان بودن. 65

بند ششم-توجه جرم به شخص دیگر. 66

بند هفتم- عمل مرتکب… 67

بند هشتم-وسیله ارتکاب… 68

بند نهم-  نتیجه مجرمانه. 70

بند دهم-فوت مجنی علیه. 70

مبحث دوم-سایر صدمات جسمانی.. 79

مبحث سوم-شروع به جرم اسیدپاشی.. 83

مبحث پنجم- معاونت در جرم اسید پاشی.. 86

مبحث ششم-تعدد جرم اسید پاشی.. 88

مبحث هفتم-موقعیت اسید پاشیاز نظر مطلق و مقید بودن. 88

مبحث هشتم-تخفیف مجازات جرم اسید پاشی.. 88

مبحث نهم-تعویق صدور حکم جرم اسید پاشی.. 90

مبحث دهم-تعلیق اجرای مجازات جرم اسید پاشی.. 91

مبحث یازدهم –مجازات اسیدپاشی.. 91

گفتار اول-مجازات حق الناسی.. 91

بند اول- قصاص نفس… 92

بند دوم- قصاص عضو. 96

بند سوم- بدل از قصاص…. 98

گفتار دوم- مجازات با جنبه عمومی.. 101

بند اول- حبس… 101

بند دوم- سایر مجازات های تبعی و تكمیلی.. 103

فصل پنجم-نتیجه گیری و پیشنهاد ها 106

الف-نتیجه گیری.. 107

ب-پیشنهادها 117

ج-منابع و مآخذ. 119

یکم: منابع فارسی.. 119

دوم: مقالات… 120

سوم:جراید. 120

چهارم: منابع اینترنتی.. 121

پنجم: منابع لاتین: 121

د-چکیده انگلیسی.. 122

 

چکیده:

اسیدپاشی به استفاده تعمدی از اسید جهت حمله به انسان دیگر اطلاق می شود که غالب قربانیان آن، زن ها و کودکان هستند. مهاجمین اغلب سر و صورت قربانی را هدف قرار می دهند تا او را کریه المنظر یا نابینا سازند. حمله اسیدی به ندرت عامل قتل می شود، لیکن باعث لطمات شدید جسمی، وحشت روانی، انزوای اجتماعی و محدودیت فعالیت اقتصادی قربانی یا قربانیان می شود.

مهاجمین به چندین دلیل و انگیزه از جمله انتقام به خاطر رد پیشنهاد ازدواج یا روابط جنسی ، مشاجره به خاطر زمین زراعی، تلافی حقارت کشی و حسادت مرتکب اسیدپاشی می شوند. با اینکه ارتکاب این جرم بیش تر در کشور بنگلادش شایع است، اما کشورهایی نظیر هند، پاکستان، کامبوج، افغانستان، ایران، فلسطین، کشورهایی در آفریقا و حتی برخی کشورهای غربی کمابیش شاهد این فعل غیر انسانی هستند.

در پژوهش حاضر، سعی شده است به آسیب شناسی پدیده مذموم اسیدپاشی از جمله علل و انگیزه ها، پیامدهای فردی و اجتماعی آن، مجازات ها و راه های پیشگیری و کاهش آن پرداخته شود. جمع آوری داده های تحقیق به صورت کتابخانه ای و یادداشت برداری از متون نوشتاری مانند کتاب، مقالات، جراید و وبگاه های اینترنتی بوده است. یافته های کلی این تحقیق حاکی از آن است که ارتکاب این جرم، عمدتاً ناشی از انتقام جویی های عشقی و  ناموسی بوده و هدف آن، از بین بردن زیبایی مجنی علیه به عنوان سر منشأ شر میباشد.

 

کلید واژه ها:

 اسیدپاشی، جرم، مجازات، پیشگیری، علل و عوامل، پیامدها

 

 

فصل اول-کلیات تحقیق

 

الف-بیان مساله

اسیدپاشی به استفاده تعمدی از اسید جهت حمله به انسان دیگر اطلاق می شود که غالب قربانیان آن، زن ها و کودکان هستند. مهاجمین اغلب سر و صورت قربانی را هدف قرار می دهند تا او را کریه المنظر یا نابینا سازند. حمله اسیدی به ندرت عامل قتل می شود، لیکن باعث لطمات شدید جسمی، وحشت روانی، انزوای اجتماعی و محدودیت فعالیت اقتصادی قربانی یا قربانیان می شود. از طرف دیگر، شمار کثیری از قربانیان که از کشورهای توسعه نیافته هستند بدون حمایت قضائی، حمایت مالی و دستیابی آسان و مکفی به امدادهای پزشکی و در نتیجه با چهره ای کریه یا چشمانی نابینا در عذابی مادام العمر رها می شوند.

مهاجمین به چندین دلیل و انگیزه از جمله انتقام به خاطر رد پیشنهاد ازدواج یا روابط جنسی ، مشاجره به خاطر زمین زراعی، تلافی حقارت کشی و حسادت مرتکب اسیدپاشی می شوند. با اینکه ارتکاب این جرم بیش تر در کشور بنگلادش شایع است، اما کشورهایی نظیر هند، پاکستان، کامبوج، افغانستان، ایران، فلسطین، کشورهایی در آفریقا و حتی برخی کشورهای غربی کمابیش شاهد این فعل غیر انسانی هستند.

کارشناسان اجتماعی و قضائی و جامعه شناسان در کنکاش دلایل شیوع ارتکاب جرم با اسید به عواملی همچون سهولت دسترسی به ابزار جرم (اسید)، خلا قضائی و خرده فرهنگ های مخرب در بین جوامع پی برده اند.   متأسفانه در قانون مجازات اسلامی چنین جرمی تعریف نشده و برای آن كیفر مقرر نشده است و از آنجا كه طبق اصل قانونی بودن جرم و مجازات، هیچ فعل یا ترك فعلی، جرم محسوب نمی‌شود، مگر به موجب قانون، لذا باید به سراغ قوانین جزایی گذشته (قبل از انقلاب) برویم که چنین ماده قانونی را تحت عنوان «قانون مجازات پاشیدن اسید» که مصوب سال 1337 ‌می باشد، خواهیم یافت. متن این قانون به شرح زیر است: «هرکس عمداً با پاشیدن اسید یا هر نوع ترکیبات شیمیایی دیگر موجب قتل کسی بشود، به مجازات اعدام و اگر موجب مرض دایمی یا فقدان یکی از حواس مجنی علیه شود به حبس جنایی درجه یک و اگر موجب قطع یا نقصان یا از کار افتادن عضوی از اعضا شود، به حبس جنایی درجه دو از 2 سال تا 10 سال و اگر موجب صدمه دیگری شود، به حبس جنایی درجه دو از 2 سال تا 5 سال محکوم خواهد شد. مجازات شروع به پاشیدن اسید به اشخاص، حبس جنایی درجه دو از 2 سال تا 5 سال است».

آنچه در گام نخست مهم جلوه می کند، شناسایی دقیق ریشه ها و عوامل و فرآیندهای مؤثر بر آن جرم است؛ از سوی دیگر، نظر به روند روزافزون موارد اسیدپاشی در جوامع در عصر حاضر، واضح و مبرهن است که سیاست کیفری و مجازات ها به تنهایی کافی نبوده و قدرت بازدارندگی ندارند.در پژوهش حاضر، محقق بر آنست تا به طور مفصل به این پدیده شوم، علل و انگیزه ها و اهداف آن با تاکید بر جامعه ایران بپردازد.

ب-اهمیت و ضرورت انجام تحقیق

این جرم که معمولاً روی صورت قربانیان انجام می گیرد،عموماً به انگیزه ی تباه ساختن آینده و گوشه نشین کردن دائمی قربانی انجام می گیرد که متاسفانه در عمل نیز چنین شده و قربانی جرم تا مدت های طولانی و حتی تا پایان عمر از بند لطمات جسمانی و روانی این جرم خلاصی نخواهد یافت . با این وجود این جرم از جرایمی است که در کتب و مقالات حقوقی مهجور مانده و کم تر مورد تحلیل حقوق دانان و ارباب نظر قرار گرفته است.

تكرار حوادث اسیدپاشی در جامعه، موضوعی قابل تأمل است و در جامعه ما اسیدپاشی نتیجه یك پدیده تام است، یعنی جمیع عوامل اقتصادی، فرهنگی، مذهبی و فضای اجتماعی در بروز این حوادث دخیل هستند. باتوجه به جو اجتماعی جامعه و عواملی كه برای بروز چنین حوادثی مساعد است، بدون شك اگر نگوییم در آینده پدیده اسیدپاشی در کشور افزایش خواهد یافت،دست کم می توان به جرات ادعا کرد که بنا به دلایل عدیده ای همچون به سستی گراییدن بنیان های اعتقادی، اخلاقی وسنن فرهنگی، رشد نرخ بیکاری، عدم توزیع عادلانه ثروت و موقعیت های اجتماعی و عدم احقاق متناسب برخی مطالبات دیگر، بروز خشونت و پرخاشگری در روابط و فضاهای اجتماعی و بین افراد جامعه غیرمحتمل نیست که اسیدپاشی می تواند کمافی السابق یکی از مظاهر و مراتب آن باشد. لذا شایسته است رهبران و مدیران کلان و نخبگان کشور ضمن شناخت و تسلط به زوایا و ویژگی های تهدیدهای فعلی و آتی کشور، در جهت کاهش معضلات جامعه و مهم تر از آن، در حوزه پیشگیری از بحران ها و سونامی های در پیش رو از جمله حملات اسیدی تلاش و برنامه ریزی کنند.

برخلاف جوامع غربی که مطالعات و کنکاش گسترده ای در ارتباط با اسیدپاشی و جستجوی موارد عینی آن در کشورهای کمتر توسعه یافته انجام داده و گزارش های فراوانی از مشاهدات خود انعکاس داده اند، این پدیده در کشور ما، با وجود ارتکاب قابل ملاحظه آن، به ویژه در دو دهه اخیر صرفا به انعکاس در رسانه ها ی نوشتاری محدود شده و به طرز معنی داری، نه تنها زوایا، دلایل و انگیزه ها و حتی تعداد دقیق سالانه ارتکاب این جرم مبهم و مجهول مانده است، بلکه در حوزه ی قضایی و کیفری نیز شاهد وضع قوانین کیفری متناسب با آن نیز در طی دهه های گذشته نبوده ایم.

 

 

ج-سوابق تحقیق

نجفی توانا [1]

محقق و استاد دانشگاه، با رویکردی جرم شناختی به اسیدپاشی نگریسته و آن را یک موقعیت متمایز و متفاوتی در میان انواع جرایم خشونت آمیز جسمی معرفی می کند.

خوارزمی[2]

در مقاله ای تحت عنوان « بررسی جرم اسیدپاشی از نگاه فقه و قانون مجازات اسلامی» ، ضمن ارائه تعریفی جرم شناختی از اسیدپاشی،  به احکام کیفری آن در قوانین قضایی جمهوری اسلامی ایران اشاره می کند.

معید فر[3]

در این راستا، او نیز به ریشه های رفتارهای این چنینی در جامعه پرداخته.

حسنی[4]

دست به ابتکار جالبی زده و در بحبوحه تشدد آرا و ایده ها نسبت به نوع و میزان مجازات مرتکبین اسیدپاشی، با طرح سه سوال پیرامون حکم مجازات عاملین اسیدپاشی، کیفیت اجرای قصاص و مجازات جایگزین اعدام از علمای عظام اسفتا نموده اند که به تفصیل در فصل سوم آورده خواهد شد.

فلاح ماکرانی[5]

طی مقاله ای تحت عنوان ” بررسی علل بروز جرم اسیدپاشی از منظر قانون و جامعه” به مباحثی همچون ویژگی های روانی و شخصیتی اسیدپاش و دیدگاه جامعه بر او ، انگیزه ها و پیامدهای این عمل، برخی راهکارهای پیش گیرانه و … پرداخته است.

صادقی[6]

راهکاری را جهت حل ضعف قوانین کیفری کنونی مطرح می کند و علاوه بر استفاده از مجازات های قابل اعمال فعلی، عنوان کیفری نهادن بر قصاص را بسیار موثر می داند.

معید فر[7]

در این راستا، او نیز به ریشه های رفتارهای این چنینی در جامعه پرداخته و می گوید: «زمانی که طرح هایی این چنینی مانند حمایت از ناهیان امر به معروف و نهی از منکر در جامعه مطرح می شود و مسئله برخورد با افراد جنبه شخصی پیدا می کند، ممکن است حوادث سازمان یافته و خطرناکی نظیر این در جامعه مطرح شود.

حافظی[8]

فوق تخصص جراحی لاستیک است. وی با بیان این که آمار سوختگی به د لیل اسید پاشی در کشور ما نسبت به آمارهای جهانی درصد بسیار بالایی را به خود اختصاص داده است.

فروتن[9]

مدیرعامل انجمن قربانیان سوختگی، ضمن بازشماری علل و شرایط پیدایش اسیدپاشی، در مورد راهکارهای موجود برای پیشگیری.

کشاورز[10]

کشاورزی،اسید پاشی به زنان را ثمره افراطی‌گری قلمداد کرد.