بخش نخست: مفهوم وماهیت ادغام وتجزیه ازدیدگاه حقوق تجارت ومقایسه آن باتبدیل،انحلال وتصفیه…………………………………………………………………………………………………………………………………………..10

گفتار اول: مفهوم وماهیت ادغام وتجزیه(اهداف وانگیزه)…………………………………………………………………….10

بند اول: تبیین موضوع ادغام…………………………………………………………………………………………………………10

بند دوم: تبیین موضوع تجزیه……………………………………………………………………………………………………….14

گفتار دوم: بررسی نظریه های حقوقی راجع به ادغام وتجزیه……………………………………………………………….16

بند اول: بررسی نظریات موافقان…………………………………………………………………………………………………..17

الف: دیدگاه موافقان تجزیه شرکتها…………………………………………………………………………………………….17

ب: دیدگاه موافقان ادغام شرکتها…………………………………………………………………………………………………17

بند دوم: بررسی نظریات مخالفان………………………………………………………………………………………………….19

الف: دیدگاه مخالفان ادغام شرکتها……………………………………………………………………………………………..19

ب: دیدگاه مخالفان تجزیه شرکتها……………………………………………………………………………………………….20

گفتار سوم: اصول کلی مرتبط با ادغام وتجزیه شرکتها…………………………………………………………………………21

بند اول: بین المللی شدن شرکت ها وکسب قدرت………………………………………………………………………….21

الف: بین المللی شدن شرکتها………………………………………………………………………………………………………21

ب: کسب قدرت………………………………………………………………………………………………………………………..22

بند دوم: اصل آزادی خرید و فروش وتسهیل رقابت………………………………………………………………………….23

الف: آزادی خرید وفروش…………………………………………………………………………………………………………..23

ب: تسهیل رقابت……………………………………………………………………………………………………………………….24

گفتارچهارم: تحلیل جایگاه ادغام وتجزیه درحقوق شرکتها ومقایسه آن باتبدیل انحلال وتصفیه………………..25

بند اول: تبدیل شرکتها ومقایسه آن با ادغام وتجزیه………………………………………………………………………….26

الف: مفهوم وفلسفه تبدیل درانواع شرکتهای تجاری………………………………………………………………………26

ب: مقایسه تبدیل با ادغام و تجزیه………………………………………………………………………………………………27

بند دوم: انحلال شرکتها تجاری ومقایسه آن با ادغام وتجزیه……………………………………………………………..29

الف: معنا ومفهوم انحلال……………………………………………………………………………………………………………29

ب: مقایسه بین انحلال با ادغام وتجزیه………………………………………………………………………………………..32

بند سوم: تصفیه شرکت ها ومقایسه آن با ادغام وتجزیه…………………………………………………………………….33

الف: معنا ومفهوم تصفیه…………………………………………………………………………………………………………….33

 

ب: مقایسه بین تصفیه با ادغام وتجزیه…………………………………………………………………………………………34

بخش دوم: تحلیل وبررسی ادغام و تجزیه ازدیدگاه حقوق رقابت تجارت………………………………………………35

گفتار اول: مفهوم و ماهیت حقوق رقابت وتحلیل جایگاه آن……………………………………………………………..36

بند اول: معنا ومفهوم حقوق رقابت از نگاه حقوقدانان داخلی وخارجی…………………………………………….36

الف: تبیین موضوع حقوق رقابت………………………………………………………………………………………………..37

ب: حقوق رقابت  تجاری در سیستم حقوقی ایران………………………………………………………………………..39

ج: حقوق رقابت تجاری دراروپا و ایالات متحده وآسیا………………………………………………………………….39

• در اروپا…………………………………………………………………………………………………………………….39
• در ایالات متحده آمریکا……………………………………………………………………………………………….40
• درآسیا……………………………………………………………………………………………………………………….42

بند دوم: تحلیل جایگاه ادغام و تجزیه در حقوق رقابت تجاری………………………………………………………..42

فصل سوم: تحلیل وبررسی ادغام شرکتها تجاری لایحه جدید قانون تجارت ومقایسه آن با قوانین فعلی………45

بخش اول: تعریف و معنا و مفهوم ادغام در شرکتهای تجاری…………………………………………………………….46

گفتار اول: معنا و مفهوم ادغام و بررسی جایگاه آن…………………………………………………………………………46

بند اول: تعریف ادغام و جایگاه آن در معاهدات…………………………………………………………………………..46

الف: تعریف ادغام…………………………………………………………………………………………………………………46

ب: جایگاه ادغام در معاهدات…………………………………………………………………………………………………51

1- معاهده ی رم………………………………………………………………………………………………………….51

2- جونیت ونچر(سرمایه گذاری مشترک)……………………………………………………………………….53

بند دوم: انواع ادغام و تاثیرات آن برسهامداران شرکتهای تجاری………………………………………………….54

الف: انواع ادغام………………………………………………………………………………………………………………….54

1- ادغام ساده …………………………………………………………………………………………………………………55

1-1ادغام با تشریفات مختصر……………………………………………………………………………….57

1-2 ادغام باتشریفات طولانی……………………………………………………………………………..59

1-3 ادغام شرکت تجاری کوچک درشرکت تجاری بزرگ……………………………………..60

2- ادغام مرکب………………………………………………………………………………………………………………..63

ب: تاثیرات ادغام برسهامداران شرکتهای تجاری و بررسی سهامدار ساکت……………………………………….64

1- تاثیرات ادغام برسهامداران………………………………………………………………………………………….64

2-  بررسی جایگاه سهامدار ساکت…………………………………………………………………………………..68

این مطلب را هم بخوانید :

1-1                   سهامدار مجنون……………………………………………………………………………………………….69

1-2 سهامدار سفیه…………………………………………………………………………………………………..70

1-3 سهامدار صغیر……………………………………………………………………………………………..70

گفتار دوم: گستره قابلیت اعمال ادغام درانواع شرکتهای تجاری و غیر تجاری…………………………………..72

بند اول: گستره قابلیت اعمال ادغام  در انواع شرکتهای موضوع ماده 143لایحه جدید……………………..72

الف: ادغام درانواع شرکتهای تجاری……………………………………………………………………………………….72

ب:  ادغام در شرکتهای تعاونی……………………………………………………………………………………………….75

ج: ادغام در شرکتها و موسسات……………………………………………………………………………………………78

1- ادغام در شرکتهای ایرانی و خارجی (چند ملیتی)………………………………………………………………78

2- ادغام در موسسات مالی و غیر مالی…………………………………………………………………………………81

• ادغام بانکها و موسسات………………………………………………………………………………………82

بخش دوم: تحلیل حقوقی جایگاه ادغام در حقوق شرکتها با رویکرد جدید قانون تجارت و مرجع حل      اختلاف آن……………………………………………………………………………………………………………………………………..85.

گفتار اول: جایگاه عمل ادغام در حقوق شرکتهای لایحه جدید قانون تجارت…………………………………..85.

بند اول: مبحث رضایت یا عدم رضایت شرکا و مسئولیت شرکای ضامن………………………………………85

بند دوم: ثبت وطرح ادغام (جایگاه نمایندگی وشعبه) و اظهارنامه مربوط به آن………………………………87

بندسوم: مفهوم قائم مقامی درعمل ادغام و بررسی جایگاه مدیران…………………………………………………. 97

الف: قائم مقامی درادغام……………………………………………………………………………………………………….97

ب:  جایگاه مدیران در طرح ادغام………………………………………………………………………………………….99

بندچهارم: جایگاه طلبکاران شرکت ادغام شونده وادغام پذیر(ایمنی حقوق بستانکارن)……………………..99

بندپنجم: حل وفصل اختلافات راجع به ادغام…………………………………………………………………………….102

فصل چهارم: تحلیل وبررسی تجزیه شرکتهای تجاری لایحه جدید قانون تجارت ومقایسه آن باقوانین فعلی…………………………………………………………………………………………………………………………………………….105

بخش نخست: تعریف وتحلیل تجزیه درانواع شرکتهای تجاری……………………………………………………….106

گفتاراول: معنا ومفهوم تجزیه وبررسی عوامل ایجاد آن ……………………………………………………………….106

بند اول: تعریف تجزیه وتحلیل جایگاه آن……………………………………………………………………………..106

بند دوم: انواع تجزیه وتاثیرات آن برسهامداران……………………………………………………………………….109

الف: انواع تجزیه…………………………………………………………………………………………………………….109

1 -تجزیه کلی…………………………………………………………………………………………………………..110

2-تجزیه جزئی………………………………………………………………………………………………………….111

ب: تاثیر تجزیه بر سهامداران شرکتهای تجاری……………………………………………………………………112

بند سوم: عوامل ایجاد تجزیه درحقوق شرکت های تجاری……………………………………………………..114

الف: اختلاف بین سهامداران ومدیران شرکت (تئوری نمایندگی)……………………………………………114

ب: احتراز از تراکم زیاد امور ……………………………………………………………………………………………116

ج: عدم پویایی در جلب سرمایه و توسعه شرکت…………………………………………………………………117

بخش دوم: گستره ی قابلیت اعمال تجزیه درانواع شرکتهای تجاری وتحلیل جایگاه آن درلایحه جدیدقانون تجارت…………………………………………………………………………………………………………………………………………118

گفتاراول: قابلیت اعمال تجزیه درشرکتهای تجاری و موسسات……………………………………………………118

بند اول: تجزیه درشرکتهای تجاری لایحه جدید قانون تجارت …………………………………………………118

الف: قابلیت اعمال تجزیه درشرکتهای موضوع ماده597………………………………………………………..118

ب: قابلیت اعمال تجزیه درموسسات………………………………………………………………………………….120

بند دوم: تحلیل حقوقی تجزیه با رویکرد لایحه جدید قانون تجارت……………………………………………121

الف: مسولیت شرکای ضامن و رضایت شرکا ………………………………………………………………………121

ب: تحلیل جایگاه مدیران…………………………………………………………………………………………………..122

ج: مسئول تادیه دیون وایفای تعهدات ونحوه ی تقسیم اموال ومطالبات…………………………………….123

د: تحلیل انحلال وعدم توقف درتجزیه………………………………………………………………………….125 فصل پنجم: نتیجه گیری………………………………………………………………………………………………………………….128

منابع و ماخذ…………………………………………………………………………………………………………………………………136

 

چکیده

کنجکاوی برای دستیابی به مسائل حقوقی جدیدی که نیاز آنها بیش ازپیش احساس می شد دلیلی شد برای اینکه حقوق دانان رابه فکر وضع قوانین جدید کند. یکی ازاین مباحث که باخلاء قانونگذاری مواجه است بحث ادغام وتجزیه ی شرکتهاست که درقانون تجارت1311ولایحه اصلاحی1347موردغفلت قانونگذار مواجه شد. این روند درلایحه جدید قانون تجارت مورد توجه قرارگرفت درفصل سوم، مبحث اول، گفتار اول به این مقوله پرداخته می شود. در ماده590 ادغام شرکتها به دوقسم ساده ومرکب انجام می گیرد. به جذب یک یاچند شرکت درشرکت دیگر،ادغام ساده وبه تشکیل شرکت جدید ازطریق ادغام حداقل دوشرکت دریکدیگر ادغام مرکب اطلاق می گردد. درادغام ساده شرکت جذب شده ودرادغام مرکب شرکتهای طرف ادغام شخصیت حقوقی خود راازدست می دهند. برای ادغام شرکتها اخذ مجوز ازشورای رقابت الزامی است.

درماده592 تجزیه شرکتها به دوقسم کلی وجزئی انجام می گیرد. به واگذاری بخشی ازاموال ودیون شرکت به یک یاچندشرکت جدید، تجزیه جزئی وبه واگذاری کلیه اموال ودیون شرکت به حداقل دوشرکت جدید، تجزیه کلی اطلاق می گردد. درتجزیه کلی شرکت تجزیه شده شخصیت حقوقی خود رااز دست می دهد. انگیزه هایی چند مدیران رابه فکر ادغام شرکتها می پردازد ازجمله افزایش دراندازه حجم تولید، هزینه ی بهای تمام شده ی محصولات راکاهش می دهد، افزایش سهم بازار ودستیابی به قدرت بازار ، کاهش هزینه های مالی وافزایش ظرفیت بدهی همچنین استفاده ازظرفیت مالی می باشد. اماتجزیه شرکتها بخاطر عواملی چون اختلاف بین مدیران وسهامداران، احتراز ازتراکم زیاد امور، عدم پویایی درجلب سرمایه وتوسعه شرکت رخ می دهد.

واژگان کلیدی: ادغام،تجزیه،لایحه جدید،شورای رقابت،شرکتها

 

فصل اول: مقدمه

 

 الف: بیان مسأله اساسی تحقیق:

کنجکاوی و نیاز جامعه و حقوقدانان به داشتن قواعدی تازه و نوپا با توجه به ظهور شرکتهای تجاری در عرصه جامعه و همچنین نقصان قواعد موجود، حقوقدانان را به فکر وضع قوانین جدید وادار کرد. در نتیجه لایحه جدید قانون تجارت در سال 1390 تهیه و تدوین گردید. در فصل سوم این لایحه، در باب ادغام و تجزیه شرکت ها، بخشی به ادغام و تجزیه شرکتهای تجاری اختصاص داده شده است. بحث ادغام و تجزیه خود از مباحث مهم حقوق خصوصی و در زیر مجموعه تجارت قلمداد می شوند. بر اساس این مبحث، چون در قوانین فعلی ادغام و تجزیه با خلاء پیش بینی قانونگذار مواجه است. در لایحه جدید به طور اساسی به این دو مقوله پرداخته آنها را تفکیک و شرایط و ضوابط آنها را بیان و در صدد رفع مشکلات موجود می باشد که در این پایان نامه مورد بحث و بررسی قرار می گیرند.

ادغام شرکت تجاری و تجزیه آن از نظر حقوقی چه تعریفی دارد؟ اصولا فرایند ادغام و تجزیه چگونه صورت می گیرند؟ آیا هر شرکت تجاری می تواند با شرکت های تجاری دیگر ادغام شود؟ اصولا یک شرکت باید دارای چه ویژگی هایی باشد تا قابل ادغام با دیگر شرکت ها باشد؟ برای تجزیه یک شرکت تجاری چه شرایطی لازم است؟ ادغام در چه مواردی ممنوع است؟ دارایی شرکت، حقوق، تعهدات، دیون به کجا منتقل می شود؟ عمل ادغام به تصویب چه کسانی و با چه فرآیندی انجام می گیرد؟ مدیران برای عمل تجزیه چه اصولی را باید رعایت کنند؟ چه نیازی به اعلام طرح تجزیه و ادغام وجود دارد؟ به طور کلی، در این پایان نامه تلاش نگارنده بر این است تا قلمرو و آثار حقوقی دو مقوله ادغام و تجزیه شرکتهای تجاری را در پرتو لایحه جدید قانون تجارت و قانون فعلی مورد بررسی قرار دهد.

 

 

ب: اهمیت و ضرورت انجام تحقیق: (شامل اختلاف نظرها و خلاءهای تحقیقاتی موجود، میزان نیاز به موضوع، فواید احتمالی نظری و عملی آن و همچنین مواد، روش و یا فرآیند تحقیقی احتمالاً جدیدی كه در این تحقیق مورد استفاده قرار می‏گیرد.

همواره ضرورت، تازگی و نوآوری در علم حقوق و سایر رشته ها نیازی است که به چشم می خورد. با تصویب لایحه 90 قانون تجارت که با ارائه خلاقیت و نوآوری به دنبال حل مشکلات ادغام و تجزیه برآمده، ضرورت بودن تحقیقاتی در باب تجزیه و ادغام می تواند مسیر را برای حقوقدانان آسانتر کند. این تحقیق مجهولات ادغام و تجزیه را بیان می کند، خلاء تحقیقاتی در این باب وجود دارد با افزایش شرکت های خصوصی و دولتی نیاز به بروز بودن قوانین در این مورد هست مخصوصا مبحث ادغام و تجزیه که معمولاً روزی شرکت ها به آن دچار خواهند شد و این تحقیق می تواند بیان کننده مسائلی جذاب باشد که تاکنون در هیچ کتاب یا مقاله ای بیان نشده است.