1-1- مقدمه  …………………………………………………………………………………………………….. 1                                

1-2-بیان مساله………………………………………………………………………………………………….. 1

1-3- اهمیت و ضرورت موضوع پژوهش……………………………………………………………. 2

1-4- اهداف پژوهش…………………………………………………………………………………………. 2

1-5-روش پژوهش…………………………………………………………………………………………….. 2

1-6-قلمرو مکانی پژوهش…………………………………………………………………………………. 3

1-7- قلمرو زمانی پژوهش…………………………………………………………………………………. 3

1-8-روش نمونه گیری و تعیین حجم نمونه……………………………………………………….. 3

1-9- ابزارهای گردآوری……………………………………………………………………………………. 3

1-10- روش تجزیه و تحلیل……………………………………………………………………………… 3

1-11-  محدودیتهای پژوهش…………………………………………………………………………….. 3

1-12- شرح واژه­ها و اصطلاحات به کار رفته در پژوهش…………………………………… 4

فصل دوم: نقوش هندسی ایران ……………………………………………………….. 5         

2-2-تاریخچه نقوش هندسی در ایران ……………………………………………………………….. 8

2-1- گذر اجمالی بر نقوش هندسی…………………………………………………………………… 6

      2-2-1- تاریخچه نقوش هندسی قبل از اسلام……………………………………………………… 8

      2-2-2- تاریخچه نقوش هندسی بعد از اسلام……………………………………………………… 11

 فصل سوم: عمارت زینت الملک ……………………………………………………… 15          

3-1- جایگاه خانه در معماری سنتی ایران………………………………………………………… 16

3-2- خانه سازی و معماری مسکونی دوره  قاجاریه شیراز………………………………… 18

3-3- تاریخچه­ی عمارت زینت الملک……………………………………………………………….. 22

       3-3-1- تاریخچه عمارت نارنجستان قوام………………………………………………………….. 22

       3-3-2- تاریخچه خانه زینت الملک قوام…………………………………………………………… 24

 3-4- توصیف پلان و تزیینات خانه­ی زینت الملک …………………………………………… 27

فصل چهارم: آنالیز و تقسیم بندی نقوش هندسی ………………………………… 38   

فصل پنجم: پروژه­ی عملی………………………………………………………………. 82              

جمع بندی…………………………………………………………………………………… 138

منابع و مآخذ…………………………………………………………………………………   139

منابع و مآخذ  تصاویر……………………………………………………………………   142

– مقدمه

یکی از پراهمیت ترین و برجسته ترین تزیینات هنر اسلامی نقوش هندسی هستند. این نقوش چنان با هنر اسلامی درآمیخته­اند که گویی جزء لاینفک  و جدا ناشدنی

این مطلب را هم بخوانید :

پایان نامه : نظریه‎های تأثیر همسالان - مجله علمی دانش بنیان رضوی آن به حساب می­آیند. فراگیری و گسترش این نقوش را تمامی زمینه­های هنری، از معماری و خانه سازی گرفته تا ساخت ساز وسایل کاربردی و تزیینی می­بینیم.

نقوش هندسی به مثابه­ی گنجینه­ای عظیم و ارزشمند در دسترس هنر و هنرمندان عصر حاضر این مرز و بوم قرار گرفته است. این نقوش با قابلیت بالای ترکیب ، گسترش ،پوشانندگی و تطبیق با زمینه­های مختلف جایگاه مهمی در عناصر تزیینی سنتی ایران را به خود اختصاص داداه است و عدم استفاده از آن در هنرهای دستی باعث انزوای این نقوش به حیطه­ی معماری می­شود.

فصل اول این پروژه به بیان مختصری از مساله، هدف و روش این پژوهش اختصاص داده شده و در فصل دوم جایگاه نقوش هندسی در ادوار گوناگون ایران بررسی شده است. در فصل سوم به تاریخچه و توصیف عمارت قاجاری زینت الملک قوام پرداخته شده است.در این فصل چندین نمونه از معماری مسکونی شیراز در دوران قاجار ذکر شده است. در این میان عمارت زینت الملک که در واقع عمارت درونی نارنجستان قوام است مورد توجه قرار گرفته است. در فصل پنجم نقوش هندسی که در بنا استفاده شده است عکاسی شده و جدا در جدولی آنالیز شده اند . این جداول به واگیره های تکرار شده، نحوه گسترش و آنالیز خطی تزیینات خانه زینت الملک اختصاص داده شده است و در فصل پنجم در قسمت پروژه عملی روند تغییر و استفاده از این نقوش در ساخت زیورآلات دنبال می­شود.

در این پروژه سعی بر استفاده و سنجش امکان استفاده از این نقوش در طراحی و ساخت زیورآلات  شده است. امید است مطالب و پیشنهادات این رساله مورد توجه اصناف و دست اندرکاران این هنر-صنعت قرار گیرد.

1-2- بیان مسأله(تعریف موضوع پژوهش )

نقوش هندسی یکی از تزیینات شاخص و برجسته آثار هنری ایرانی و اسلامی است که در جای جای هنرهای این مرز و بوم همچون معماری، فلزکاری، مینیاتور، جلدسازی، هنرهای­چوبی و غیره به چشم می­خورد. می­توان گفت شکل بلورین منتج از نظم و توسع بی انتهای رازگونه ای که در عین کثرت گرایی، نوعی وحدت را فرامی خواند، به این نقوش این امکان را می دهد که بر هر زمینه ای نقش بندد و آن را تزیین نماید و در عین حال هیچ گونه کمی و کاستی نداشته باشد. این هنر در قالب تزیینات وابسته به معماری علاوه بر اُرُسی­ها و تزئینات بنا، بر بسترهای دیگری همچون ظروف فلزی و سفالین،جلد کتب و هنرهای مستظرفه دیگر در طول تاریخ نمایش داده شده است.

هنرمند ایرانی همواره این نقوش را به خاطر داشته است. چنانکه آنها را بر روی سقف­ها، دیوارها، ظروف آیینی و بالأخص جلد قرآن، نقش می­زدند که دارای اهمیت ویژه ای بوده است. قابلیت نقوش هندسی به