بند اول – مفهوم وکالت ظاهری ……………………………………………………………………………………. 72

گفتار دوم – شرایط تحقق …………………………………………………………………………………………………………… 74

بند اول – فقدان یا خروج از حدود وکالت …………………………………………………………………… 74

الف – فقدان اختیار ……………………………………………………………………………………………………….. 74

ب – تجاوز از حدود اختیار ……………………………………………………………………………………………. 75

1- شخص ثالث  (متضرر از ظاهر) ………………………………………………………………………………… 76

2- موکل ظاهری …………………………………………………………………………………………………………….. 77

3- وکیل ظاهری …………………………………………………………………………………………………………….. 78

بند دوم – رکن روانی …………………………………………………………………………………………………….. 79

الف – اعتقاد مشروع ………………………………………………………………………………………………………. 79

ب- حسن نیت ……………………………………………………………………………………………………………….. 80

گفتار سوم – وکالت ظاهری در فقه و حقوق ایران ……………………………………………………………………. 81

بند اول- وکالت ظاهری در فقه ……………………………………………………………………………………… 81

بند دوم – وکالت ظاهری در حقوق ایران …………………………………………………………………….. 83

الف – ماده 680 قانون مدنی …………………………………………………………………………………………. 84

ب – مقایسه ماده 680 با وکالت ظاهری ………………………………………………………………………. 87

ج – تجاوز از حدود اختیارات ……………………………………………………………………………………….. 87

د – رعایت مصلحت موکل ……………………………………………………………………………………………… 91

ه – فوت و جنون ……………………………………………………………………………………………………………. 92

مبحث سوم – تئوری حکومت اراده ظاهری در عمل حقوقی نماینده ……………………. 95

گفتار اول – سابقه تئوری در فقه امامیه …………………………………………………………………………………….. 96

گفتار دوم – ابعاد تئوری در حقوق مدنی ایران …………………………………………………………………………. 98

مبحث چهارم – تئوری نمایندگی مبتنی بر اختیارات ظاهری ( غیر ارادی ) ………….. 102

مبحث پنجم – تئوری اصیل افشاء  نشده ( مخفی ) ………………………………………….. 104

 

فصل سوم – اصول و قواعد  ناشی از نظریه ظاهر در حقوق تجارت

مبحث اول – تئوری ظاهر در اسناد تجاری ………………………………………………………. 113

گفتار اول – مفهوم اصل یا قاعده تجریدی بودن و ارتباط آن با نظریه ظاهر  …………………………. 120

بند اول – مفهوم اصل یا قاعده تجریدی بودن ………………………………………………………………..123

بند دوم – چگونگی ارتباط نظریه ظاهر و قاعده تجریدی بودن سند ………………………… 126

گفتار دوم – مفهوم اصل یا قاعده عدم استماع ایرادات و دفاعیات و ارتباط آن با نظریه ظاهر           126

بند اول – مفهوم اصل یا قاعده عدم استماع ایرادات ……………………………………………………….126

بند دوم – چگونگی ارتباط نظریه ظاهر و قاعده عدم استماع ایرادات و دفاعیات ……. 128

الف –  ایرادات و دفاعیات مطروحه در روابط پایه (روابط شخصی و خصوصی طرفهای پایه)………….. 128

ب – ایرادات و دفاعیات مربوط به خود سند براتی …………………………………………………….. 131

1- ایراد فقدان اهلیت برای امضای برات ………………………………………………………………………. 131

2- ایراد جعل در امضای برات…………………………………………………………………………………………. 134

3- ایراد سازشی بودن برات…………………………………………………………………………………………….. 135

4- ایراد اشتباه در برات…………………………………………………………………………………………………… 137

ج- ایراد و دفاعیات مربوط به دارنده سند تجاری…………………………………………………………. 137

1- ایراد و ادعای مطلع بودن دارنده از عدم اعتبار تعهدات براتی هنگام تحصیل برات 138

2- ایراد و ادعای مطروحه از سوی ید بلافصل و مستقیم قبل از دارنده…………………….. 138

گفتار سوم – مفهوم اصل یا قاعده استقلال امضائات و ارتباط آن با نظریه ظاهر ……………………. 139

بند اول – مفهوم اصل یا قاعده استقلال امضائات ……………………………………………………….. 139

بند دوم – چگونگی ارتباط نظریه ظاهر و قاعده استقلال امضائات……………………………… 140

گفتار چهارم – مفهوم اصل یا قاعده تنجیزی بودن اسناد تجاری …………………………………………….. 142

بند اول – اصل یا قابلیت انتقال سریع و آسان……………………………………………………………… 142

بند دوم – چگونگی ارتباط نظریه ظاهر و قاعده تنجیزی بودن اسناد تجاری…………… 144

گفتار پنجم – چگونگی ارتباط نظریه ظاهر و قاعده قابلیت انتقال سند تجاری……………………….. 149

گفتار ششم – مفهوم اصل یا قاعده تسلسل ظهر نویس ها و ارتباط آن با نظریه ظاهر……………….154

بند اول – مفهوم اصل یا قاعده تسلسل ظهر نویسها………………………………………………………….154

بند دوم – چگونگی ارتباط نظریه و قاعده تسلسل ظهر نویس ها………………………………………156

گفتار هفتم – چگونگی ارتباط نظریه با قاعده مسئولیت ناشی از امضاء ظاهر در سند تجاری……159

گفتار هشتم – مفهوم اصل یا قاعده تمامیت ظاهری و ارتباط آن با نظریه ظاهر …………………………..165

بند اول – مفهوم اصل یا قاعده تمامیت ظاهری …………………………………………………………………165

بند اول – چگونگی ارتباط نظریه و اصل تمامیت ظاهری در اسناد تجاری………………………..167

گفتار نهم – قلمرو نظریه ظاهر در اسناد تجاری ………………………………………………………………………………171

گفتار دهم – مبنای نظریه عمومی اعتماد به ظاهر در اسناد تجاری و مقایسه آن با نظریه Theorie  de  l apparence…………………………………………………………………………………………………………………………..174

مبحث دوم – نمایندگی ظاهری در شركتهای تجاری ……………………………………………………….. 181

گفتار اول – موضوع شركت …………………………………………………………………………………………………………. 182

گفتار دوم – اختیارات مدیران در شركتهای تجاری ایران …………………………………………………………. 183

بند اول – شركت تضامنی………………………………………………………………………………………………. 183

بند دوم – شركت با مسئولیت محدود…………………………………………………………………………… 187

1- تحدید اختیارات هیئت مدیره ……………………………………………………………………………………………….. 187

 

2- تحدید اختیارات مدیرعامل توسط هیئت مدیره……………………………………………………………………. 189

گفتار سوم – شركت سهامی…………………………………………………………………………………………………………. 192

گفتارچهارم – شركت عملی………………………………………………………………………………………………………….. 195

گفتار پنجم – شركت‌های زنجیره‌ای …………………………………………………………………………………………… 197

نتیجه‌گیری ……………………………………………………………………………………………………………………………………. 200

پیشنهادات………………………………………………………………………………………………………………………………………. 205

فهرست منابع………………………………………………………………………………………………………………………………….. 208

 

این مطلب را هم بخوانید :

مقدمه

نقاش چیره دست بر روی تابلوی نقاشی كوههایی با صلابت در افق،درختانی تنومند، دریاچه ای زلال ترسیم می كند،چشم با مشاهده ی تابلوی نقاشی آن را چون منظره ای واقعی و دارای عمق می پندارد، در حالیكه آن منظره بر روی تابلوی صاف نقش بسته است.نقاشی سه بعدی، نقاشی را مانند منظره ایی واقعی نمایان می سازد، و این ظاهر فریبنده، تابلوی صاف را به ظاهری از منظره مبدل می سازد، در حالیكه واقعیت فقط تابلویی صاف است.این گونه است كه اشخاص به اشتباه پیش داوری می كنند، زیرا با اعتماد به ظاهر نظر می دهند  و كمتر به واقعیت توجه دارند.

موضوع ظاهر و واقعیت سابقه ای كهن دارد. در فلسفه ظاهر و واقعیت بحث های زیادی را به خود اختصاص داده است.افلاطون برای بیان فریبندگی ظاهر و لزوم فرا رفتن از آن، به مثال غار متوسل می شود، اشخاصی همواره در غار زندگی كرده اند و آتشی سایه آنان را بر دیوار غار نمایان می سازد؛ آنان بر وجود آتش و اثر آن، یعنی افتادن سایه خود بر دیوار جاهل اند و در نتیجه این جهل،ظاهر سایه ها را واقعی می پندارند. اگر یكی از آنان از درون غار به جهان خارج گام بگذارد، از این ظاهر دروغین آگاهی می یابند و به واقع پی می برد، فلسفه و فیلسوف، در نظر وی، شخصی است كه به افراد كمك می كند، از غار محبوس خود بیرون بیایند و از واقعیت آگاه گردند. بنابراین باید از ظاهر فریبنده دست كشید و به واقعیت رسید.

علوم مختلف سعی در شناخت واقعیت دارند. حقوق، به واقعیت ها می پردازد. به ظاهر بسنده نمی کند، حقوق وظاهر دو امر متناقض هستند، لیکن تحولات در روابط حقوقی پذیرش نظریه ظاهر را توجیه می کند.

برای گردش ثروت در جامعه و تأمین اعتبار، اشخاص به ظاهر اعتماد می کنند و به آن توصیه می شود و ضروری است در صورت اثبات خلاف وضع ظاهری، تنها رها نشوند؛ زیرا این امر با توصیه بر اعتماد بر ظاهر و عمل بر آن تناقض دارد. این تحقیق در صدد آن است که جایگاه ظاهر در حقوق و اثر اعتماد بر ظاهر در حقوق و اثر اعتماد بر ظاهر در حقوق خصوصی را معین سازد. اشخاص با اعتماد مشروع نسبت به وضع ظاهری و اعتماد به درستی آن عمل حقوقی انجام می دهند و به عنوان مثال وکیلی به نیابت از دیگری معامله می کرده است،اشخاص ثالث با ناآگاهی از عزل وی، همچنان با او معامله می کنند، این معامله با اعتماد به ظاهر واقع می شود. مطابق اصول حقوقی به دلیل فقدان سمت وکیل، معامله غیر نافذ است، لیکن آیا ظاهر درست وکیل در نظر اشخاص، عیب موجود را بر طرف می کند. نماینده شرکت شرایط قانونی لازم برای نمایندگی را ندارد، اشخاص ثالث با اعتماد به درستی آن چه ثبت و آگهی شده سمت نمایندگی او را درست و مشروع می دانند و با او معامله می کنند. شخصی با مراجعه به دادگاه خود را وراث متوفی معرفی کرده و با ارائه اسناد گواهی حصر وراثت دریافت می کند. اشخاص ثالث با اعتماد به ظاهر ناشر از تصرف ترکه و ظهور گواهی حصر وراثت او را وارث متوفی دانسته و اموالی از ترکه را می خرند، لیکن بعداً وراث نزدیکتر به متوفی با اثبات وراثت خود، بطلان گواهی حصر وراثت را درخواست می کند. سند تجاری نوشته ایست که بعد از تکمیل مندرجات آن به جریان می افتد و مبادله می شود اشخاص در داد و ستد آن ابزار جدیدی برای آگاهی از درستی قانونی، غیر از اعتماد به شکل و ظاهر سند تجاری ندارد. آنان با اعتماد به ظاهر درست سند تجاری که صورت و شکل آن مبین آن است، سند را می پذیرند، لیکن در هنگام مطالبه وجه از متعهد سند از عیب سند آگاه می شوند. ظاهر اسناد معامله مفاد موضوع معامله را مشخص می سازد. در این موارد و بسیاری از مصادیق دیگر شخص با اعتماد با چیز دیگری غیر از آنچه تصور داشته است مواجه می شود. آیا حقوق از تصور مشروع وی به ظاهر حمایت می کند؟ حمایت از تصور مشروع بدین معناست که آنچه را که انتظار داشته بدست می آورد، حقوق به وی اعطا کند. به عبارت دیگر ظاهر متعارف حق در رابطه با اشخاص ثالث، همان آثار واقعی حق را به وجود می آورد و حتی اگر خلاف امر ظاهری اثبات شود، ظاهر آن عیب را بر طرف نموده و به شخص تصور مشروع از قرارداد را اعطا می کند. پس از تحقیقات این واقعیت روشن می شود که مبانی حقوقی نظریه ها همچون “تئوری وکالت ظاهری” و یا “حکومت اراده ظاهری در عمل حقوقی نماینده” همچنین “حمایت از اقدام کننده با حسن نیت” و یا “تئوری مالک ظاهری” و حمایت از اعتماد کننده به ظاهر سند تجاری همگی دارای خاستگاه مشترکی هستند که همان “حمایت از شخص ثالث اعتماد کننده به ظاهر” می باشد.

الف: پیشینه تحقیق و مشکلات آن

ناآشنا بودن مفهوم “نظریه ظاهر” در نظام حقوقی ایران و عدم تصریح به این عنوان در قوانین مربوط، بویژه قانون مدنی که مهمترین قانون حاکم بر قراردادها و قواعد عمومی قراردادها است، به این نتیجه