جدول5-3 :ضریب آلفای کرونباخ ابعاد پرسشنامه تحریف های شناختی.. 79

چکیده :

پژوهش حاضر به منظور مقایسه تحریف های شناختی و طرح واره های ناسازگار اولیه در افراد سرطانی و افراد عادی انجام شده است .بدین منظور از جامعه آماری بیماران سرطانی مراجعه کننده به بیمارستان های دولتی شیراز  ، گروه نمونه 60 نفر به صورت شیوه نمونه گیری در دسترس و همچنین 60 نفر گروه افراد عادی که به صورت در دسترس انتخاب شدند ، در این پژوهش از افراد گروه نمونه خواسته شد تا به پرسشنامه های طرح واره های ناسازگار اولیه و تحریف های شناختی پاسخ داده و سپس با استفاده از روشهای آماری تحلیل واریانس چند متغیرهو آزمون تی مستقل داده ها مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفتند، نتایج حاصل از پژوهش نشان دادند در این تحقیق بین میانگین نمرات دو گروه سرطانی و عادی در ابعاد محرومیت هیجانی ،رها شدگی، نقص/شرم . شکست ، وابستگی / بی کفایتی،گرفتار، اطاعت، ایثار،معیارهای سرسختانه، وخویشتن داری / خود انضباطی ناکافی از ابعاد 15 گانه طرحواره های  ناسازگار اولیه  تفاوت معنی دار مشاهده شده است.

نتایج بدست آمده در فرضیه دوم  نشانگر تفاوت میانگین بین دو گروه زنان سرطانی و عادی مورد بررسی در این تحقیق در ابعاد کمال گرایی ، آسیب پذیری ، متأثر شدن،  و خشنود کردن معنی دار می­باشند.  تفاوت میانگین در بعد تأثیر گذاشتن ، از سطح معنی­دار برخوردار نیست.

واژه های کلیدی :  طرح‌واره‌های ناسازگار،  تحریف‌های شناختی، بیماری سرطان

فصل اول

کلیات پژوهش

مقدمه

دانستن علم و اراده مخصوص فرزندان آدم است که خداوند به عنوان بالاترین محبت به آنها اعطا نمودهاست. بدیهی است برای استفاده از این  دو موهبت خلق مسائل و نتیجه گیری ها در نظام هستی و ایجاد پیشنهادهایی لازم است تا انسان بتواند علم و اراده را که در ابتدا کوچک است بسط دهد و سرانجام بتواند با تسخیر و احاطه بر مسائل ، لیاقت نهایی و شایستگی جانشینی او را بیابد .وجود مسائلی بنام بیماری برای انسان شاید جزء خواسته های خود انسان است که بتواند در برخورد با آنها قدرت علم و اراده خود را محک بزند (تابعی؛  به نقل از جمشید زاده و ناموران ، 1382) .

سرطان جزء موارد بیماری است که ضمن به چالش کشید ن علم و اراده آدمی دارای رموز خاصی است . همان طور که سلول های بیمار چنگال در بافت ها و دستگاه های بدن وارد می کنند و همان گیاه عشقه که اگر به درختی وصل شود به آسانی از آن جدا نمی شود ، اراده انسان نیز می بایست در جهت تقابل بر سلول های سرطانی چنان اثر نماید که اثرات سلول های سرطانی را خنثی کند ( اوتیس،2007؛به نقل از محمدی و علی بیگی،1390) .

یافته های تحقیقاتیبه این نتیجه رسیدندکه تنش های مزمن و مکرر با کم شدن عملکرد نظام ایمنی رابطه مستقیم دارد ، علاوه بر این مطالعات دیگری نشان دادند : که میزان فعالیت و تعداد سلول های ان کی پس از تنیدگی های کوتاه مدت و آنی ، مثل : پرش با چتر نجات ، زد و خورد ، کشمکش ، حساب های ذهنی پیچیده و غیره به سرعت افزایش می یابد.این مطالعه نشان میدهد که نظام ایمنی به سرعت علیه عامل تنیدگی زا واکنش هایی در جهت رفع این عامل نشان میدهد ، اما در مقابل ، در موارد تنیدگی های مزمن و طولانی مدت، همانند اختلافات فردی ، بیماری ، ترس مزمن ، مرگ عزیزان ، طلاق ، نا امیدی و افسردگی های طولانی مدت ، میزان عملکرد مثبت نظام ایمنی از جمله: تعداد و فعالیت سلول‌های ان کی دچار نقصان می‌شود (اندرسون،1997)[1].

در هنگام بیماری ، ناراحتی هایی بروز می کند که فرد از خود و جهان برداشتی بدبینانه دارد و ممکن است

بگوید :”بیفایده است ، من بازنده هستم ” در نگرانی و هراس احتمالا این فکر به ذهن میرسد که : ” اگر کنترلم را از دست بدهم و سقوط کنم چه اتفاقی خواهد افتاد؟” . با آنکه افکار منفی به تنهایی اغلب اشتباه و غیر منطقی هستند به گونه ای فریب کارانه و واقعی به نظر میرسند . به طوری که فرد گمان میکند وضع به همان بدی است که به نظر میرسد و طبیعی است که اگر بیمار از شر این قبیل روحیات ناخوشایند نجات نیابد و طرز تلقی مثبت تر و واقعبینانه تری پیدا نکند ،  بیماری بر وی چیره میشود و این در حالی است که با درمان این طرز فکرها انواع مختلفی از ناراحتی های روزانه از جمله : احساس عدم امنیت روانی و حقارت ، احساس تقصیر ، فشار روانی ، ناکامی و ناامیدی بر طرف می شود (برنز ، 1990؛ به نقل از قراچه داغی ، 1391 ).

سرطان به عنوان یک حادثه آسیب زا در زندگی می تواند منجر به استرس پس از سانحه گردد. دالگلیشن (1999) عنوان می کند که قربانیان تروما اطلاعات ناهمخوان با طرحواره را مکرراً ارزیابی می کنند تا بتوانند این اطلاعات را با طرحواره های قبلی خود یکپارچه نمایند. اما ، ارزیابی این اطلاعات به عنوان تهدید کننده و ناهمخوان با طرحواره های قبلی باعث

 احساس تهدید کنونی یاقریب الوقوع می شود. فرض براین است که  فعالیت مزمن هیجان ترس باعث می شود که سیستم شناختی به صورتی شکل گیرد که سرنخ های مربوط به تروما به صورت انتخابی پردازش شوند و به این ترتیب احساس تهدید مداوم را تقویت میکنند .جای تعجب نیست که تحقیقات ارتباط معنی داری را بین تغییر دردیدگاه فرد درباره ی دنیا و ناراحتی روانشناختی تایید کرده اند. (ترنر،2006)[2].

اونز (2001) ارتباط بین شدت اختلال استرس پس از سانحه و تحریف های شناختی را بررسی کردند و دریافتند که بین شدت اختلال استرس پس از سانحه و ادراک خودارزشمندی پایین ارتباط معنی داری وجود دارد. باید توجه شود که ممکن است نوع طرحواره های ناسازگار براساس نوع تروما متفاوت باشد. بنابراین پژوهش حاضر در پی تبیین طرح واره های ناسازگار اولیه و تحریف های شناختی در بیماران سرطانی است .

1-1بیان مسئله:

در کشور ایران پس از بیماری­های قلبی عروقی دومین علت مرگ بیماری سرطان است به گزارش سازمان بهداشت جهانی در سال 2005 در اثر این بیماری 4700 مورد مرگ در ایران اتفاق افتاده که از این تعداد 2700 مورد کمتر از 70 سال سن داشتند؛  اصولاً عقیده بر این است که در این بیماری درمان مشکل ولی پیشگیری آسان است. تحقیقات متعدد ثابت کرده است حمایت روانی از بیماران به خصوص بیمارانی که به سرطان مبتلا هستند می­توانند بر روند درمان و کیفیت زندگی آن‌ها مؤثر باشد به گونه‌ای که تا به حال داستان زندگی بیماران مبتلا به بیماری‌های صعب‌العلاج را شنیده‌اید که توانستند با بیماری خود مبارزه کنند در این میان شخصیت و نوع باورهای بیمار بر روند سازگاری او با زندگی و بیماری‌اش بسیار مؤثر است پزشکان معتقدندبیمارانی که چنین بینش و نگرش مثبتی دارند و به علاوه از حمایت خانوادگی خوب و حمایت اجتماعی خوب برخوردارنددر مقایسه با گروه­های که فاقد این 3 خصیصه هستند روند بهبود و درمان را با کیفیت مطلوب طی می‌کنند و از زندگی خوب بهره می‌برند. بیماری سرطان جزء بیماریهای مزمنی است که هم سبب تحلیل قوای بدنی فرد می‌شود و هم باعث کاهش فعالیت‌های روزمره و سبب به وجود آمدن برخی مشکلات جنسی می‌شود. ضمن اینکه فرد ممکن است به دلیل بیماری که دارد مبتلا به اختلالات خلقی همچون افسردگی شود(احدی و خیر جو، 1387).

این مطلب را هم بخوانید :

میراندا[3] ، گراس[4]، پرسونز[5] و هان[6] (1998 )به این نتیجه رسیدند که افراد افسرده ناکارآمدی شناختی زیادی نشان می‌دادند .به همین منظور علاوه بر درمان های جسمانی ، درمان های روانشناختی نیز از اهمیت بسزایی برخوردارند .در درمان های روانشناختی، ارزیابی شناختی مداوم برای بهبود باورها مهم است در این راستا طرح واره ها به عنوان سازوکارهای اصلی مسئول مشکلات ظاهری بیمار هستند . یک فرضیه کاری خوب درباره مشکلات ظاهری بیمار و طرح واره های زیرین به درمانگر کمک می کند ارتباط بین مشکلات را درک کند ، رفتارهای او را پیش بینی کند و مداخله های درمانی مناسبی را اتخاذ کند ، اما با توجه به اینکه طرح واره ها به آسانی در آگاهی نیستند درمانگر با تقویت اتحاد درمانی و تدوین مفهوم پردازی و شناسایی سطوح قابل دسترس شناخت ، روش خودرا آغاز می کند .  افکار خود آیند نخستین و قابل دسترس ترین سطح شناخت هستند و می توانند سرنخ هایی را برای طرح واره های فعال شده ارائه کنند(ریزو، تویت،استینویانگ،2007 ؛به نقل از مولودی و احمدی ، 1390 ).

دو نوع اصلی خطاهای منطقی وجود دارد : تفکرافراطی[7] و تفکر اختیاری[8] . تفکر افراطی موقعی به کار می‌رود که تحریف ، در فرایند تفکر رخ دهد ، که معمولا به شکل اغراق یا کم اهمیت ساختن امور[9] تجلی پیدا می کند . در تفکر اختیاری ، هر نوع نتیجه گیری یا استنباطی بدون طی فرایند تفکر ، به دست می آید .

تفکر افراطی به چهار گروه تقسیم می شود : فراتر رفتن از واقعیات[10] ، سوء تعبیر واقعیات[11]، در نظر نگرفتن تمام واقعیات[12]، استفاده از تقسیم بندی دو بعدی (دو وجهی)[13] برای پدیده های پیوسته یا طیفی ، و درجه بندی اموری که قابل درجه بندی نیستند ( فری ،1999؛ به نقل از محمدی و فرنام ،1384).

دونوع تفکراختیاری وجوددارد: بایدها[14]واستفاده ازهیجان برای تایید باورها[15]. دربایدها،جمله های ترجیحی ( ” من ترجیح می دهم به شنابروم ” ، ” ماهمگی ترجیح می دهیم که کسی ازمادزدی نکند “) تبدیل به جمله های آمرانه ی بدون دلیل می شوند : ” من باید به شنابروم ” ؛ ” اونباید دزدی کند “( ویلسون،1997).

با این اوصاف در بیماران سرطانی ضروری است مبناهای روان شناختی تأ ثیر گذار برکیفیت زندگی و روند درمانی بررسی شود و به همین منظور ضمن توجه به ویژگی‌های جمعیت شناختی بیماران ، خطای شناختی و طرح واره های ناسازگار اولیه این بیماران در مقایسه با افراد سالم مورد بررسی قرار می‌گیرد. در نتیجه ، پژوهشگر به دنبال پاسخگویی به این سوال است که آیا بین طرحواره های ناسازگار اولیه و تحریف های شناختی در بیماران سرطانیو افراد سالم تفاوت معناداری وجود دارد یا خیر ؟

[1].Anderson

[2]. Torner

[3].Miranda

[4].Grass

[5].Persons

[6].Han

[7]extreme thinking