شکل ‏4‑3 – روند تغییرات شاخص سطح برگ سیب زمینی در تیمارهای مختلف آزمایشی در تاریخ کاشت سوم. 35

شکل 4‑4- روند تغییرات سرعت رشد محصول سیب زمینی در تیمارهای مختلف آزمایشی در تاریخ کاشت اول. 37

شکل 4‑5- روند تغییرات سرعت رشد محصول سیب زمینی در تیمارهای مختلف آزمایشی در تاریخ کاشت دوم. 38

شکل 4‑6- روند تغییرات سرعت رشد محصول سیب زمینی در تیمارهای مختلف آزمایشی در تاریخ کاشت سوم. 38

شکل 4‑7- روند تغییرات سرعت رشد نسبی محصول سیب زمینی در تیمارهای مختلف آزمایشی در تاریخ کاشت اول. 39

شکل4 ‑8- روند تغییرات سرعت رشد نسبی محصول سیب زمینی در تیمارهای مختلف آزمایشی در تاریخ کاشت دوم. 40

شکل 4‑9- روند تغییرات سرعت رشد نسبی محصول سیب زمینی در تیمارهای مختلف آزمایشی در تاریخ کاشت سوم. 40

شکل 4‑10- مقایسه میانگین تعداد ساقه اصلی تحت تاثیر ترکیبات تیماری حاصل از رقم و تاریخ کاشت… 42

شکل 4‑11- اثر مشترک تاریخ کاشت و رقم بر تعداد برگ… 44

شکل4‑12- مقایسه میانگین وزن تر برگ در بوته تحت تاثیر ترکیبات تیماری حاصل از رقم و تاریخ کاشت… 46

شکل4‑13- گروهبندی وزن خشک برگ در بوته در تیمارهای توام رقم و تاریخ کاشت… 46

شکل 4‑14- مقدار وزن تر ساقه در بوته متاثر از ترکیب رقم و تاریخ کاشت… 48

شکل 4‑15- اثر مشترک تاریخ کاشت و رقم بر وزن خشک ساقه. 49

شکل4‑16- گروهبندی اثرات توام تاریخ کاشت و رقم بر ارتفاع. 51

شکل 4‑17- مقایسه میانگین وزن خشک اندام هوایی تحت تاثیر ترکیبات تیماری حاصل از رقم و تاریخ کاشت… 54

شکل 4‑18- گروهبندی وزن غده در بوته در تیمارهای توام رقم و تاریخ کاشت… 58

شکل 4‑19- تفاوت عملکرد ارقام سیب زمینی متاثر از تاریخ‌های کاشت مختلف… 63

شکل 4‑20- مقایسه میانگین عملکرد گیاه سیب زمینی تحت تاثیر ترکیبات تیماری حاصل از تاریخ کاشت و رقم. 63

شکل4‑21- گروهبندی درصد غده‌های کوچکتر از 28 در تیمارهای توام تاریخ کاشت و رقم. 66

شکل4‑22- تفاوت بین درصد غده‌های بین 28 تا 55 میلیمتر متاثر از ترکیبات تیماری حاصل از تاریخ کاشت و رقم. 66

شکل 4‑23- اثر مشترک تاریخ کاشت و رقم بر درصد غده‌های بزرگتر از 55 میلیمتر. 67

چکیده

به منظور بررسی اثر تاریخ و تراکم کاشت بر خصوصیات رشد و عملکرد ارقام سیب‌زمینی آزمایشی طی سال 1392 در شهر مجن از توابع شهرستان شاهرود انجام شد. آزمایش در قالب طرح اسپیلت-پلات فاکتوریل بر پایه بلوک‌های تصادفی در سه تکرار اجرا شد. کرتهای اصلی شامل سه سطح تاریخ کاشت (15 اردیبهشت، 15 خرداد، 15 تیر) و تیمارهای تراکم بوته در سه سطح (8/3 بوته در متر مربع، 5.33 بوته در متر مربع و 25/9) بوته و رقم در سه سطح (آلفا (دیررس)، اگریا (میان رس) و آریندا (زودرس))در کرتهای فرعی قرار گرفتند. در طی فصل رشد یادداشت برداری‌های لازم ثبت و محصول نهایی پس از حذف حاشیه ها از سطح 2 هزار متر مربع هر پلات برداشت و عملکرد و ابزار عملکرد تعیین گردید. نتایج تجزیه واریانس نشان داد با تاخیر در تاریخ کاشت تعداد برگ در بوته کاهش یافت. همچنین درصد ماده خشک و عملکرد به ترتیب میزان  16/18 و 10 درصد کاهش یافت. درکاشت دیر هنگام (15 تیر) درصد غده‌های کوچکتر افزایش و درصد غده‌های بزرگتر از 55 میلیمتر  کاهش یافت. رقم اگریا با دارا بودن شاخص‌های وزن تر و خشک برگ، ارتفاع بوته، وزن خشک اندام هوایی، وزن غده در بوته، عملکرد و درصد غده‌های بزرگتر از 55 میلیمتر بیشتر نسبت به سایر ارقام برتری داشت لازم به ذکر است رقم آلفا در شاخص‌های تعداد غده در بوته، وزن تر و خشک ساقه برتری داشت. با افزایش تراکم به 25/9 بوته تعداد ساقه اصلی، وزن تر و خشک برگ و ساقه، وزن خشک اندام هوایی، وزن غده‌های در بوته کاهش نشان داد. بیشترین عملکرد در تراکم 33/5 بوته در متر مربع با 18/35 تن در هکتار بدست آمد. شاخص‌های اندازه گیری شده در تک بوته نظیر وزن خشک و تر اندام هوایی، عملکرد تک بوته، تعداد ساقه در بوته، در تراکم پایین (8/3 بوته) نتایج بهتری نشان دادند. اثر متقابل تاریخ کاشت در رقم بر صفات تعداد ساقه اصلی،

این مطلب را هم بخوانید :

بایگانی‌های حقوق - دانلود فایل های دانشگاهی

 تعداد برگ، وزن تر و خشک برگ و ساقه، ارتفاع بوته، وزن خشک اندام هوایی، وزن غده‌ها در بوته، عملکرد و اندازه غده‌ها معنی‌دار بود. به طور کل در اکثر شاخص‌ها در تاریخ کاشت اول رقم دیررس آلفا نتایج بهتری نشان داد. رقم زود رس آریندا کمترین تاثیر پذیری را از شرایط تاخیر در کاشت (15 تیر ماه) داشت. بیشترین عملکرد به ترتیب در تاریخ کاشت 15 اردیبهشت در رقم آلفا (9/41 تن) و تاریخ کاشت 15 خرداد در رقم اگریا با (54/41 تن) بدست آمد.

کلمات کلیدی: سیب‌ زمینی، تراکم، تاریخ کاشت، عملکرد غده

فصل اول

مقدمه

سیب زمینی (potato) از محصولات غده ای است که نقش بسیار مهمی در تغذیه مردم جهان دارد که به دلیل عملکرد بسیار بالا، انرژی و مقدار پروتئین تولیدی آن در واحد سطح بیش از گندم و برنج می باشد (خواجه پور، 1383). سیب زمینی از نظر تولید انرژی نیز بعد از چغندر قند بیشترین مقدار انرژی در واحد سطح را تولید می کند و بیشترین عملکرد ماده خشک بعد از چغندر را دارا می باشد به عبارت دیگر هیچ منبع غذایی را نمی توان یافت که از نظر تولید انرژی و ارزش غذایی در سطح رقابت با سیب زمینی باشد (لسینسکا و لسزیسکی، 1989).

بر اساس گزارشات سازمان ملل حدد 800 میلیون نفر از جمعیت جهان (14 درصد کل جمعیت) دچار فقر غذایی هستند که این رقم تا سال 2020 به یک میلیارد نفر خواهد رسید. از سوی دیگر بشر علی رغم استفاده کامل از منابع طبیعی و امکانات موجود، برای افزایش تولیدات کشاورزی با محدودیت منابع مواجه است. سازمان ملل متحد سال 2008 را سال سیب زمینی نامید و از سیب زمینی به عنوان جواهر پنهان یاد کرده است. این عنوان به دلیل نقش پررنگی است که این ماده غذایی در رفع بحران های جهانی نظیر گرسنگی و فقر دارد. بسیاری از کارشناسان معتقدند که کاشت سیب زمینی تنها راه حل مبارزه با گرسنگی گسترده در سطح جهان است. سیب زمینی چهارمین محصول غذایی پرمصرف در جهان و بعد از گندم، برنج و ذرت بیشترین میزان استفاده را دارد. اهمیت سیب زمینی تنها به مصرف آن به عنوان یک ماده غذایی در نظام تغذیه محدود نگشته است و از آن به عنوان یکی از منابع تامین کننده بعضی مواد شیمیایی مورد استفاده در صنعت نیز یاد می شود (فائو، 2008). سیب زمینی بخش مهمی از تولیدات کشاورزی در کشورهای در حال توسعه را شامل می شود. به همین دلیل افزایش عملکرد آن منجر به افزایش کارایی درآمد، بهبود امنیت غذایی و جلوگیری از به زیر کشت رفتن اراضی جدید برای تولید غذا می شود. لذا افزایش عملکرد این محصول و بیشتر قرار دادن آن در جیره غذایی مردم ایران می تواند ضمن فراهم آوردن امکان تغذیه بهتر، از فشار موجود برای تولید گندم و برنج بکاهد (فائو، 2008).

ارقام سیب زمینی را می توان بر اساس خصوصیات گیاه شناسی، موارد استفاده و طول دوره رسیدگی گروه بندی نمود. از لحاظ طول دوره رشد (کاشت تا رسیدگی)، ارقام به گروه های زودرس 90 تا 120 روز، میان رس 120 تا 150 روز و در ارقام دیر رس 150 تا 180 روز می باشد. بنابراین زودرسی ارقام در یک منطقه را باید با یکدیگر سنجید. انتخاب رقم مناسب برای هر ناحیه باید با توجه به بازار پسندی و موارد استفاده غده، بیماری های شایع، طول فصل رشد موثر موجود (اولین تاریخ کشت ممکن تا آخرین زمان برداشت و سرعت تجمع واحد گرمایی مورد نیاز رقم) و زمان مناسب ارائه محصول به