افراد سالمند می باشد.تعداد 150 آزمودنی از بین سالمندان زن و مرد بالای 60 سال بصورت هدفدار انتخاب شدند.آزمودنیها بر اساس فعالیت ورزشی کنونی و سابقه ورزش در جوانی به 4 گروه به شرح زیر تقسیم شدند:گروه اول سالمندانی که در دوران جوانی ورزش می کرده و در دوران سالمندی نیز ورزش می کنند(40n=).گروه دوم سالمندانی که در دوران جوانی ورزش می کرده ولی در دوران سالمندی ورزش نمی کنند(34n=).گروه سوم سالمندانی که در دوران جوانی ورزش نمی کرده ولی در سالمندی ورزش می کنند(40n=).گروه چهارم سالمندانی که در دوران جوانی ورزش نمی کرده و در سالمندی نیز ورزش نمیکنند(36n=).از تمامی آزمودنیها آزمون تعادل برگ به عمل آمد.برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از آزمون t  مستقل استفاده و حداقل سطح معنی داری در این تحقیق آلفای )05/0 ( تعیین شد.نتایج تحقیق نشان داد بین گروه اول و گروه سوم از نظر تعادل وضعیتی اختلاف معنی داری وجود ندارد و کسانی که در گذشته ورزشکار نبوده اند ولی هم اکنون ورزش می کنند از تعادل وضعیتی مشابهی با افرادی که در گذشته ورزشکار بودند و هم اکنون نیز ورزش می کنند برخوردارند از نتایج تحقیق حاضر میتوان نتیجه گرفت که فعالیت ورزشی کنونی تاثیر بیشتری بر تعادل وضعیتی سالمندان نسبت به سابقه ورزشی در دوران جوانی آنها دارد.لذااز یافته های تحقیق حاضر می توان برای تشویق سالمندان به ورزش و فعالیت بدنی استفاده کرد و به سالمندانی که در دوران جوانی ورزشکار نبوده اند آگاهی داد که فعالیت کنونی نیز تاثیر مثبت و پیشرونده ای بر تعادل وضعیتی این گروه از جامعه دارد،همچنین سالمندانی را که در معرض خطر افتادن هستند شناسایی کرد و آنها را به یک برنامه پیشگیری که شامل تمرینات بدنی و فعالیت ورزشی است راهنمایی نمود.

وا ژه های کلیدی:فعالیت بدنی کنونی ، سابقه ورزشی ،  تعادل وضعیتی سالمندان.

 

 

فهرست مطالب

 

عنوان                                                                                                  صفحه

فصل اول طرح تحقیق

1-1مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………………..

1-2بیان مسئله…………………………………………………………………………………………………………………………….

1-3ضرورت و اهمیت تحقیق………………………………………………………………………………………………………..

1-4اهداف تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………..

1-4-1 هدف کلی……………………………………………………………………………………………………………………….

1-4-2 اهداف اختصاصی……………………………………………………………………………………………………………..

1-5  فرضیه های تحقیق……………………………………………………………………………………………………………….

1-6  متغیر های تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………

1-6-1 متغیر مستقل……………………………………………………………………………………………………………………..

1-6-2 متغیر وابسته……………………………………………………………………………………………………………………..

1-7  جامعه آماری و حجم نمونه……………………………………………………………………………………………………

1-8  معیارهای انتخاب نمونه…………………………………………………………………………………………………………

1-8-1 محدودیت های اعمال شده توسط محقق………………………………………………………………………………

1-8-2 محدودیتهای خارج از اختیار محقق………………………………………………………………………………………

1-9 تعریف عملیاتی واژه ها………………………………………………………………………………………………………….

 

 

فصل دوم مبانی نظری و پیشینه تحقیق

2-1 مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………………

2-2 بخش اول:مبانی نظری مفاهیم نظری…………………………………………………………………………………………

2-2-1 سالمندی…………………………………………………………………………………………………………………………

2-2-2 عوامل اولیه و ثانویه در سالمندی………………………………………………………………………………………….

2-2-3 سیستم کنترل پوسچر و تعادل………………………………………………………………………………………………

2-2-4 کنترل پوسچر ایستاده…………………………………………………………………………………………………………

2-2-5 مکانیزمهای حرکتی در کنترل تعادل……………………………………………………………………………………….

2-2-6 مکانیزمهای حسی در کنترل تعادل…………………………………………………………………………………………

2-2-6-1 سیستم بینایی………………………………………………………………………………………………………………..

2-2-6-2 سیستم وستیبولار…………………………………………………………………………………………………………..

2-2-6-3 سیستم حس عمقی………………………………………………………………………………………………………..

2-2-7 کنترل وضعیتی و تعادل در سالمندان……………………………………………………………………………………..

2-2-8 افزایش سن و سیستمهای حرکتی………………………………………………………………………………………….

2-2-8-1 تغییر در سیستم اسکلتی-عضلانی……………………………………………………………………………………..

2-2-8-2 تغییر در سیستم عصبی-عضلانی………………………………………………………………………………………

2-2-9 افزایش سن و سیستم های حسی………………………………………………………………………………………….

2-2-9-1 تغییر در سیستم بینایی سالمندان………………………………………………………………………………………..

2-2-9-2 تغییر در سیستم حس عمقی سالمندان……………………………………………………………………………….

2-2-9-3 تغییر در سیستم وستیبولار سالمندان…………………………………………………………………………………..

2-2-10 زمین خوردن در سالمندان…………………………………………………………………………………………………

2-2-11 ابزار و روش اندازه گیری تعادل در سالمندان………………………………………………………………………..

2-3 بخش دوم پیشینه تحقیق…………………………………………………………………………………………………………

2-3-1 تحقیقات انجام شده در خارج از کشور………………………………………………………………………………….

2-3-2 تحقیقات انجام شده در داخل کشور……………………………………………………………………………………..

 

فصل سوم روش تحقیق

 

این مطلب را هم بخوانید :

3-1 مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………………

3-2روش تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………….

3-3 جامعه تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………….

3-4 نمونه های تحقیق و روش گزینش آنها………………………………………………………………………………………

3-5 توصیف متغیرهای تحقیق………………………………………………………………………………………………………..

3-6 وسایل و ابزارهای مورد استفاده در تحقیق………………………………………………………………………………….

3-7 روند انجام آزمون………………………………………………………………………………………………………………….

3-8 ملاحظات اخلاقی…………………………………………………………………………………………………………………

3-9 روش آماری…………………………………………………………………………………………………………………………

3-10 طرح شماتیک تحقیق…………………………………………………………………………………………………………..

 

 

فصل چهارم تجزیه و تحلیل یافته های تحقیق

4-1 مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………………

4-2 مشخصات نمونه ها……………………………………………………………………………………………………………….

4-3 بررسی فرضیات تحقیق…………………………………………………………………………………………………………..

4-3-1 آزمون فرض اول تحقیق……………………………………………………………………………………………………..

4-3-2 آزمون فرض دوم تحقیق…………………………………………………………………………………………………….

4-3-3 آزمون فرض سوم تحقیق……………………………………………………………………………………………………

4-3-4 آزمون فرض چهارم تحقیق………………………………………………………………………………………………….

4-3-5 آزمون فرض پنجم تحقیق…………………………………………………………………………………………………..

4-3-6 آزمون فرض ششم تحقیق…………………………………………………………………………………………………..

4-3-7 آزمون فرض هفتم تحقیق……………………………………………………………………………………………………

 

فصل پنجم بحث و نتیجه گیری

5-1 مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………….. …….

5-2 خلاصه تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………..

5-3 نتایج تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………….

5-4 بحث و نتیجه گیری……………………………………………………………………………………………………………….

5-4-1 فرضیه اول……………………………………………………………………………………………………………………….

5-4-2 فرضیه دوم……………………………………………………………………………………………………………………….

5-4-3 فرضیه سوم………………………………………………………………………………………………………………………

5-4-4 فرضیه چهارم……………………………………………………………………………………………………………………

5-4-5 فرضیه پنجم……………………………………………………………………………………………………………………..

5-4-6 فرضیه ششم…………………………………………………………………………………………………………………….

5-4-7 فرضیه هفتم……………………………………………………………………………………………………………………..

5-5 پیشنهادات بر گرفته از تحقیق…………………………………………………………………………………………………..

5-6 پیشنهادهای تحقیقی در حیطه مورد نظر به محققین بعدی………………………………………………………………

منابع…………………………………………………………………………………………………………………………………………

جدول 1-4 ویژگیهای عمومی آزمودنیها………………………………………………………………………………………………..

جدول 2-4ویژگیهای عمومی آزمودنیها به تفکیک گروهه………………………………………………………………………..

جدول 3-4نتایج آزمون t مستقل بین گروه اول و دوم…………………………………………………………………………….

جدول 4-4 نتایج آزمون t مستقل بین گروه اول وسوم…………………………………………………………………………..

جدول 5-4 نتایج آزمون t مستقل بین گروه اول و چهارم……………………………………………………………………………

جدول 6-4 نتایج آزمون t مستقل بین گروه دوم و سوم…………………………………………………………………………….

جدول 7-4 نتایج آزمون t مستقل بین گروه دوم و چهارم………………………………………………………………………….

جدول 8-4 نتایج آزمون t مستقل بین گروه سوم و چهارم………………………………………………………………………..

جدول 9-4 نتایج آزمون ANOVA……………………………………………………………………………………………………..

جدول 10-4 نتایج آزمون تعقیبی LSD  در بین چهار گروه…………………………………………………………………….

ضمائم

ضمیمه شماره (1)……………………………………………………………………………………………………………………………..

ضمیمه شماره(2)……………………………………………………………………………………………………………………………….

 

 

 

 

 

فصل اول

طرح تحقیق

 

1-1 مقدمه

در آغاز قرن بیست و یکم قرار داریم، قرنی که در آن امید به زندگی برای جهانیان از مرز 66 سال عبور کرده است و هر سال 7/1% به جمعیت جهان افزوده می‌شود، ولی این افزایش برای جمعیت 65 سال و بالاتر 5/2% است. نیم قرن پیش، اغلب مردم قبل از 50 سالگی می‌مردند، در حالی که امروز اکثر مردم خصوصاً در کشورهای توسعه یافته   بیش از 65 سال عمر می‌کنند(2). این فاصله ترکیبی سنی، جمعیت جهان را به سوی سالمند شدن سوق می‌دهد و پیش‌بینی می‌شود که ربع قرن دیگر 2/1 میلیارد نفر (حدود 14%) از ساکنان کره خاکی را افراد 60 سال و بالاتر تشکیل خواهند داد(5،19،62). ایران نیز از این تغییر جمعیتی بی‌نصیب نمانده است. شاخصهای آماری نشان می‌دهند که روند پیر شدن جمعیت در کشور ما نیز آغاز شده است و پیش‌بینی می‌شود. که درفاصله 20 ساله ی 1375 تا 1359 به میانه سنی جمعیت کشور10 سال افزوده شود.

دستاوردهای توسعه مانند بهبود شرایط اقتصادی – اجتماعی، ارتقای وضعیت بهداشت، تغذیه، ورزش، مسکن و پیشرفت دانش و فن‌آوری پزشکی از عوامل عمده افزایش امید به زندگی به شمار می‌آیند. گرچه پدیده پیر شدن جمعیت از نتایج مثبت توسعه به شمار می‌آید، ولی اگر برای مواجهه با آن در جهانی توسعه یافته آماده نباشیم، عوارض و پیامدهای منفی بسیاری در پی خواهد داشت، از جمله آنکه سریعتر بودن رشد جمعیت سالمندان به کل جمعیت، منجر به کاهش نسبی جمعیت اقتصادی موالد و تغییر ضریب وابستگی اقتصادی می‌‌شود که در صورت عدم چاره‌اندیشی، خود می‌تواند مانعی برای توسعه اقتصادی باشد(2). اگر این واقعیت را در کنار آسیب‌پذیری بالای افراد سالمند در برابر بیماریهای جسمی و روان شناختی قرار دهیم به سهولت در می‌یابیم که هزینه‌های بهداشتی مربوط به سالمندان برای دولت‌ها کمرشکن خواهد بود.

دیدگاه سنتی که بر عقاید متخصصین علوم بهداشتی مسلط بود،کاهش تحرک بدنی سالمندان و کاهش تعادل آنان را عوارض همراه و اجتناب ناپذیر روند طبیعی سالمندی می دانست و به همین علت توجه پیشگیرانه ای یه این مشکل مبذول نمیگردید.با این حال امروزه به تدریج مشخص شده که کاهش تعادل سالمندان نه به علت کهولت بلکه در پی آثار تجمعی تدریجی نواقص و ناتوانیهای متعدد که بسیاری از آنها قابل اصلاح هستند ،به وجود می آید.  سالمندان امروز تفاوت بسیار زیادی با سالمندان دیروز دارند و معنای سالمندی نیز در جامعه علمی امروز با آنچه در قدیم می‌پنداشتند فاصله بسیار دارد. تصویری که شاید هنوز هم بسیاری از ما از فرد سالمند در ذهن داریم، موجودی فرتوت، ضعیف، بیمار و فاقد توانایی است که در زندگی انتظار چیزی جز مرگ را ندارد، در حالی که اغلب سالمندان امروز به برکت تحولات عمیق علمی، اجتماعی و اقتصادی، افرادی سالم، فعال و مشتاق مشارکت در امور خانواده و جامعه هستند، از این رو مراقبت از سالمندان و تشویق آنان برای زندگی سالمتر و راحت‌تر، بیشتر مورد توجه قرار گرفته است.

یکی از اهداف اصلی تربیت‌ بدنی و علوم ورزشی فراهم نمودن شرایط مناسب برای استفاده از ابزار و امکانات حرکت و ورزش برای تحقق سلامت جامعه است. تربیت‌بدنی و ورزش وظیفه دارد برای تامین سلامت سالمندان تلاش نماید و با شناخت ویژگیهای سالمندی و شناسایی مشکلات و عوامل بازدارنده در تحقق سلامت سالمندان کوشش کرده و راهکارهایی را برای پیشگیری و به تاخیر انداختن بروز مشکلات ناشی از کم تحرکی ارائه دهد، تا بتواند فرد سالمند را برای داشتن یک زندگی سالم راهنمایی نماید.لذا نقش فعالیت بدنی و ورزش در افزایش کیفیت زندگی و سلامتی جسمی و روحی افراد سالمند غیر قابل انکار می باشد.

 

1-2 بیان مسئله

پدیده پیری جمعیت پدیده‌ای است که به علت بهبود شرایط اجتماعی و اقتصادی و کاهش میزان مرگ و میر و نیز افزایش میزان امید به زندگی در کشورهای توسعه یافته صنعتی جهان وجود دارد، و این در حالی است که کشورهای در حال توسعه نیز به دلیل عوامل فوق، شاهد پیر شدن جمعیت‌های خود هستند(11،49).

پیری بیماری نیست، فرآیندی طبیعی، آرام پیش‌رونده و تدریجی است. پیری بیولوژیک از 30 سالگی شروع می‌شود و تا پیری فیزیولوژیک ادامه می‌یابد. هر یک از سیستم‌های بدن به درجات مختلف پیر می‌شوند، که وابسته به متغیرهای گوناگونی است. مردم امروز طولانی‌تر زندگی می‌کنند اما تحت تاثیر بیماریهای مزمن به سر می‌برند. یعنی در سالهای آخر عمر خود از سلامت کمتر و محدودیت بیشتری برخوردارند. این مسئله  نیاز بیشتر سالمندان به مراقبت، درمان و پیشگیری از عوارض آن را به دنبال دارد. (34). به عنوان نمونه زمین خوردن و کاهش تحرک جسمانی از شایع‌ترین و مهم‌ترین مشکلات عملکردی در سالمندان می‌باشد، (7،89) که با افزایش سن و کاهش کنترل تعادل به وجود می‌آید. توانایی در کنترل وضعیت بدنی نقش مهمی را در ایمنی و سلامت فرد در طول فعالیت روزمره دارد، و تعادل و حفظ تعادل بدنی با کنترل وضعیتی نقش مستقیم داشته و کاهش تعادل در فرد خطر زمین خوردن و دیگر عواقب آن را افزایش می‌دهد. (86) حدود یک سوم تا نیمی از جمعیت بالای 65 سال حداقل سالی یکبار در اثر از دست دادن تعادل زمین می‌خورند.  نزدیک 70% از مراجعه‌کنندگان مسن به اورژانس بیمارستانها در رابطه با زمین خوردن می‌باشد و 40% بیماریهای افراد مسن، از عواقب زمین خوردن آنها می‌باشد(79).فرد سالمند ممکن است به دنبال زمین خوردن حتی زمین‌گیر شود و در اکثر موارد، استقلال وی کاهش ‌یابد. دو سوم از افرادی که دچار زمین خوردگی می‌شوند، دارای مشکلات تعادلی و وپوسچر[1] می‌باشند. این افراد با وجود اینکه قادر به راه رفتن مستقل می‌باشند، اما در کنترل پوسچر دچار اختلاف هستند. تحقیقات نشان می‌دهد که بیشترین درصد زمین خوردگی در افراد سالمند به علت عکس‌العمل‌ها و پاسخهای نامناسب نسبت به بهم خوردن تعادل در اثر عوامل خارجی می‌باشد. حدود 50% از زمین خوردگی‌ها در اثر حرکت یا جابجایی سطح اتکا مانند سرخوردن و سکندری خوردن که معمولاً هنگام راه رفتن و در پی از دست دادن تعادل رخ می‌دهد بوجود می‌آید(40 ). امروزه مشخص شده است که زمین خوردن و کاهش تحرک سالمندان نه به علت کهولت بلکه در پی آثار تجمعی تدریجی نواقص و ناتوانی‌های متعدد به وجود می‌آید. بسیاری از این نواقص قابل اصلاح هستند و شاید بتوان با اصلاح آنها از نرخ بالای زمین خوردن و کاهش تحرک و به دنبال آن از عوارض متعدد و معمولاً وخیم آنها کاست. با توجه به اهمیت تعادل و حفظ آن در سنین سالمندی، اصلاح دقیق‌تر از میزان نقش عوامل مختلف در ایجاد و حفظ آن و شناخت روشهای دقیق‌تر ارزیابی تعادل و روشهای موثر در بهبود تعادل در