پایان نامه ارشد درباره:مسئولیت مدنی و انتظامی باشگاهها و مؤسسات ورزشی در حقوق ایران و کشورهای اروپایی

علائم اختصاری

مختصر واژه اصلی

ق.ا.ج.ا.ا. قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران

ق.م.ا. قانون مجازات اسلامی

ق.م. قانون مدنی

ق.م.م. قانون مسئولیت مدنی

ق.آ.د.م. قانون آئین دادرسی مدنی

ق.ت.د.ع. قانون تشكیل دادگاه‌های عمومی

فهرست مطالب

عنوان صفحه

مقدمه. 1

1ـ ضرورت تحقیق.. 3

2 ـ سابقه تحقیق.. 5

3ـ روش تحقیق.. 5

4ـ ساختار تحقیق.. 6

5 ـ پرسش اصلی تحقیق.. 6

6 ـ پرسش‌های فرعی تحقیق.. 6

7 ـ فرضیه‌های تحقیق.. 7

فصل اول: مفهوم مسئولیت مدنی و انتظامی؛ ماهیت حقوقی و مبانی مسئولیت مدنی باشگاه‌ها و مؤسسات ورزشی در حقوق ایران و کشورهای اروپایی

مبحث اول: اماکن ورزشی و اقسام آن… 9

تعریف اماکن ورزشی.. 9

2ـ انواع اماکن ورزشى.. 9

2ـ 1. مجتمع‏هاى ورزشى.. 9

2ـ 2. سالن ورزشى.. 10

2ـ 3. استخر ورزشى.. 10

2ـ4. استادیوم ورزشى.. 10

2ـ5. باشگاه ورزشى.. 11

مبحث دوم: مفهوم مسئولیت مدنی و تمایز آن از مسئولیت اخلاقی، كیفری و قراردادی…. 12

گفتار اول ـ مفهوم مسئولیت مدنی در حقوق ایران و حقوق کشورهای اروپایی 12

1ـ حقوق ایران. 13

2ـ حقوق کشورهای اروپایی.. 14

گفتار دوم ـ تمایزات مسئولیت مدنی.. 15

از مسئولیت اخلاقی.. 15
از مسئولیت کیفری.. 16
از مسئولیت قراردادی.. 17

مبحث سوم: مفهوم مسئولیت انتظامی و تمایز آن از مسئولیت اخلاقی، كیفری و قراردادی…. 21

گفتار اول: مفهوم مسئولیت انتظامی.. 21

گفتار دوم: تمایزات مسئولیت انتظامی.. 22

از مسئولیت اخلاقی.. 22
از مسئولیت كیفری.. 23
از مسئولیت مدنی.. 23

مبحث چهارم: انواع مسئولیت مدنی… 24

گفتار اول: مسئولیت ناشی از فعل شخص…. 24

عنصر مادی تقصیر. 25
عنصر معنوی یا روانی تقصیر. 26

2ـ 1. تقصیر عمدی.. 27

2ـ 2. تقصیر غیرعمدی یا تقصیر ناشی از بی‌احتیاطی و یا غفلت… 27

2ـ3. فواید عملی تفکیک تقصیر عمدی و غیرعمدی.. 28

گفتار دوم: مسئولیت ناشی از فعل غیر. 29

مسئولیت ناشی از فعل غیر برای تقصیر اثبات شده 29

1ـ 1. حفاظت اشخاص خطرناک…. 30

1ـ2. معلمان و مربیان نسبت به افراد تحت آموزش خود. 30

مسئولیت ناشی از فعل غیر برای تقصیر مفروض…. 31

2ـ1. مسئولیت ابوین ناشی از اعمال ارتکابی فرزندانشان. 31

2ـ2. مسئولیت کارفرمایان در قبال اعمال ناشی از کارکنانشان. 31

مبحث پنجم: ماهیت حقوقى باشگاه و ارکان آن در حقوق ایران و کشورهای اروپایی… 33

گفتار اول: ماهیت حقوقی باشگاه. 33

1ـ حقوق ایران. 33

این مطلب را هم بخوانید :

2ـ حقوق کشورهای اروپایی.. 37

گفتار دوم ـ انواع باشگاه‏های ورزشى.. 39

باشگاه‏هاى دولتى (عمومى) 39
باشگاه‏هاى خصوصى.. 40

گفتار سوم: ارکان باشگاه‏هاى ورزشى.. 42

هیئت مدیره (مدیران) 43

1ـ1. ترکیب هیأت مدیره باشگاه 43

1ـ2. تعداد اعضای هیأت مدیره 43

1ـ3. شرایط عضویت در هیأت مدیره باشگاه 44

1ـ3ـ1. اهلیت… 44

1ـ3ـ2. سهامدار بودن. 45

1ـ4. وظایف هیأت مدیره باشگاه 45

1ـ5. مدت فعالیت هیأت مدیره 46

1ـ6. رابطه مدیران با باشگاه‌ها در حقوق ایران و حقوق کشورهای اروپایی.. 46

1ـ6‌ـ1. حقوق ایران. 46

الف ـ نظریه اول: مدیران وکلاى شرکا و سهامداران باشگاه محسوب مى‏شوند. 46

ب ـ نظریه دوم: مدیران وکیل شرکت محسوب مى‏شوند. 48

ج ـ نظریه سوم: مدیران نماینده قانونى شرکت یا باشگاه مى‏باشند. 50

دـ نظریه چهارم: مدیران، رکن شرکت یا باشگاه مى‏باشند. 51

1ـ 6ـ 2. حقوق کشورهای اروپایی.. 52

الف. مدیران به عنوان وکیل شرکت یا باشگاه 53

ب. مدیران به عنوان کارگران شرکت… 54

ج. مدیران به عنوان Trustee. 54

د. مدیران به عنوان رکن باشگاه 55

نتیجه‌گیری.. 55

2ـ مدیر عامل.. 56

2ـ 1. وضعیت حقوقی مدیر عامل.. 56

2ـ 1ـ 1. انتصاب مدیر عامل.. 56

2ـ1ـ2. ختم مأموریت مدیر عامل.. 57

2ـ1ـ3. حقوق و تعهدات فردی مدیرعامل در باشگاه 58

2ـ 2. اختیارات مدیر عامل باشگاه 59

3ـ مربیان. 63

4ـ بازیکنان. 67

5ـ کارکنان اجرایی باشگاه 69

مبحث ششم: مبانی مسئولیت مدنی باشگاه‌های ورزشی در حقوق ایران و حقوق کشورهای اروپایی… 70

نظریه تقصیر. 70
نظریه خطر. 74

2ـ1. حقوق ایران. 74

2ـ2. حقوق کشورهای اروپایی.. 75

2ـ2ـ1. نظریه خطر مطلق.. 77

2ـ2ـ2. نظریه خطر در مقابل منفعت… 77

نظریه فرض تقصیر. 79

3ـ1. نظریه فرض تقصیر ناشی از سوءانتخاب کارگر (ورزشکار یا مربی) 80

3ـ1ـ1. حقوق ایران. 80

3ـ1ـ2. حقوق کشورهای اروپایی.. 81

3ـ 2. نظریه فرض تقصیر ناشى از سوء مراقبت از عمل کارگر (ورزشکار یا مربی) 82

3ـ2ـ1. حقوق ایران. 82

3ـ2ـ2. حقوق کشورهای اروپایی.. 83

4ـ نظریه مختلط.. 85

5ـ نظریه تضمین حق.. 85

نتیجه‌گیری.. 86

فصل دوم: آثار مسئولیت مدنی و انتظامی باشگاه‎ها و مؤسسات ورزشی در حقوق ایران و کشورهای اروپایی

مبحث اول: رابطه حقوقی ورزشکاران و مربیان با باشگاه‌ها و مؤسسات ورزشی… 88

گفتار اول: بررسی قرارداد‌های ورزشی و قرارداد کار در حقوق ایران.. 88

‌1. نقاط اشتراک…. 88

نقاط افتراق.. 91

گفتار دوم: بررسی قراردادهای ورزشی و قرارداد کار در حقوق کشورهای اروپایی.. 92

نتیجه‌گیری.. 94

مبحث دوم: مسئولیت انتظامی در ورزش….. 95

گفتار اول: مسئولیت انتظامی باشگاه‌ها و مؤسسات ورزشی.. 95

حقوق ایران. 95

ـ تعهدات باشگاه نسبت به ورزشکاران. 99

حقوق كشورهای اروپایی.. 105

گفتار دوم: مسئولیت انتظامی ورزشكاران و مربیان.. 107

حقوق ایران. 107

1-1. تعهدات بازیکن.. 110

1-2. تعهدات مربیان‏ 117

حقوق كشورهای اروپایی.. 121

مبحث سوم: جبران خسارات وارده در حوادث ورزشی… 124

گفتار اول: جبران خسارات وارده بر باشگاهها و مؤسسات ورزشی.. 124

جبران خسارات مادی.. 124

1ـ1. حقوق ایران. 124

1ـ2. حقوق کشورهای اروپایی.. 127

جبران خسارات معنوى.. 129

2ـ1. حقوق ایران. 129

2ـ2. حقوق کشورهای اروپایی.. 131

گفتار دوم: جبران خسارات وارده بر کارکنان ورزشی باشگاه (ورزشکاران و مربیان) از ناحیه باشگاه 134

جبران خسارات جسمى و مادى.. 134

1ـ1. حقوق ایران. 134

1ـ2. حقوق کشورهای اروپایی.. 136

ـ تقصیر ورزشکار در ایراد آسیب و ضرر به خود. 137

ـ تقصیر ورزشکار زیان‌دیده به عنوان علت منحصر حادثه زیان‌بار. 141

ـ تقصیر ورزشکار زیان‌دیده به عنوان یکی از علل حادثه زیان بار. 141

1ـ3. نقش قاعده (Volenti) (پذیرش ارادی خطر) در مسئولیت مدنی باشگاه‌های ورزشی و مفاهیم مشابه با آن در حقوق ایران 142

1ـ3ـ1. نقش قاعده Volentiدر مسئولیت مدنی باشگاههای ورزشی.. 142

1ـ3ـ2. مفاهیم و قواعد مشابه (Volenti) در حقوق ایران. 144

الف. قاعده اقدام. 144

ب. رضایت زیان‌دیده 145

ج. پذیرش خطر. 146

د. قاعده تحذیر. 146

1ـ4. حق انتخاب نوع مسئولیت از طرف زیان‌دیدگان در حوادث ورزشی.. 147

جبران خسارات معنوی وارد بر ورزشکاران و مربیان. 149

ـ از دست دادن فرصت در حقوق ورزشی.. 153

2-1. حقوق ایران. 153

2-2. حقوق کشورهای اروپایی.. 154

گفتار سوم: جبران خسارات وارده از ناحیه ورزشکاران تحت استخدام، نسبت به اشخاص ثالث (ورزشکاران تیم حریف و تماشاگران) 156

جبران خسارات وارده بر ورزشکاران حریف…. 156

شرایط تحقق مسئولیت باشگاه‌های ورزشی.. 157

1ـ1. تقصیر کارکنان باشگاه (ورزشکار و یا مربی) 157

1ـ1ـ1. حقوق ایران. 157

1ـ1ـ2. حقوق کشورهای اروپایی.. 158

1ـ2. حادثه در حین ورزش و یا به مناسبت آن باشد. 159

ـ مفهوم حادثه حین انجام کار یا به مناسبت آن در حقوق کشورهای اروپایی.. 161

1ـ3. تقصیر بر اثر فورس ماژور یا دخالت اشخاص ثالث نبا شد. 164

جبران خسارات وارده بر تماشاگران. 165

2ـ1. حقوق ایران. 165

2ـ2. حقوق کشورهای اروپایی.. 170

گفتار چهارم: شرط عدم مسئولیت در قراردادهای استخدام باشگاههای ورزشی.. 175

1ـ قراردادهای تعیین‌کننده‌ مسئولیت مدنی در قراردادهای ورزشی.. 175

2ـ محدوده و شروط تغییردهنده محدوده و قلمرو و مسئولیت مدنی.. 177

3ـ مفهوم و ماهیت شروط تغییردهنده محدوده و قلمرو مسئولیت مدنی.. 178

4ـ اعتبار شروط عدم مسئولیت (رفع و کاهش مسئولیت) در قراردادهای ورزشی.. 179

4ـ 1. مبانی مخالفین شرط رفع و کاهش (عدم) مسئولیت… 179

4ـ1ـ1. اسقاط مالم یجب بودن. 179

4ـ1ـ2. مخالفت با نظم عمومی.. 181

4ـ2. مبانی موافقین شرط رفع و کاهش مسئولیت… 181

4ـ2ـ1. اصل آزادی اراده 181

4ـ2ـ2. دیدگاه اختصاصی.. 182

4ـ2ـ3. عرف و رویه عملی.. 183

نتیجه. 184

5ـ موارد بطلان شرط رفع و کاهش مسئولیت… 185

5ـ1. شرط رفع و کاهش مسئولیت در تقصیر عمدی و سنگین.. 185

5ـ1ـ1. مفهوم تقصیر عمدی.. 185

5ـ1ـ2. مفهوم تقصیر سنگین.. 186

5ـ1ـ3. تفاوت تقصیر سنگین و تقصیر عمدی.. 186

5ـ1ـ4. توجیه الحاق تقصیر سنگین به تقصیر عمدی.. 187

5ـ1ـ5. مبانی بطلان شرط رفع و کاهش مسئولیت در تقصیر عمدی و سنگین.. 187

ـ مبنای اول: حسن نیت… 187

ـ مبنای دوم: نظم عمومی.. 188

ـ مبنای سوم: شرط ارادی محض…. 188

نقد و بررسی این مبانی.. 188

5ـ2. شرط عدم مسئولیت در موارد ضرر به اشخاص…. 189

نتیجه‌گیری.. 190

گفتار پنجم: شیوه‌های مختلف جبران خسارت… 191

در خسارات مادی.. 191

1ـ 1. جبران عینی (بازگرداندن عین مال) 191

1ـ2. جبران خسارت از طریق پرداخت معادل. 192

1ـ2ـ1. دادن مثل.. 192

1ـ 2ـ 2. دادن قیمت… 193

در خسارات معنوی.. 194

2ـ1. جبران خسارت از طریق اعاده وضعیت… 194

2ـ2. پرداخت غرامت… 195

مبحث چهارم: شیوه تأمین خسارت…. 196

گفتار اول: بیمه اجباری کارکنان باشگاه و مؤسسات ورزشی (ورزشکاران و مربیان) 196

1- تعریف بیمه. 196

ـ عناصر تشکیل‌دهنده بیمه. 197

خطر. 197
حق بیمه. 198
خسارت… 198

2ـ انواع بیمه. 198

گفتار دوم: بیمه مسئولیت مدنی ورزشی.. 199

حقوق ایران. 199
حقوق کشورهای اروپایی.. 201

نتیجه‌گیری.. 203

پیشنهاد. 206

فهرست منابع و مآخذ. 207

چکیده انگلیسی

مقدمه

اصولاً ورزش از دیرباز به عنوان پدیدهای که هم باعث تندرستی و سلامتی جسم و هم باعث سلامتی روح و روان انسان میگردد در بین جوامع بینالمللی شناخته میشده است. بشر از آغاز آفرینش برای ماندن و زیستن نیاز به جنبش ماهیچههای خویش داشته و تا فرجام زندگی ورزش همسفر او خواهد ماند.[1] در دین اسلام هم آیات و روایاتی درخصوص ورزش در بین انسانهای بشری وجود دارد که نمایانگر دیدگاه روشن شریعت در خصوص امر ورزش و تندرستی است.[2]

با پیدایش المپیک در حدود یکصد و اندی سال پیش ورزش چهرهای بینالمللی پیدا کرد به طوری که صرف سلامتی و تندرستی برای انجام ورزش دیگر به عنوان تنها هدف ورزش مورد توجه نبود بلکه حضور در صحنههای بینالمللی و کسب افتخار در این زمینه به عنوان اصلیترین اهداف کشورهای شرکتکننده در این رقابتها که بعدها تبدیل به مهمترین رقابتهای بینالمللی در سطح کره خاكی تبدیل شد، واقع گردید، به طوری که کشورهایی که با هم مشکل و درگیری ـ چه در سطح نظامی و چه در سطوح دیگر ـ داشتند باکسب افتخار در این رقابتها و به ویژه در بازیهای رودررو تا مدتها به کركری خواندن برای بازنده میپرداختند و به تبع آن مردم دو کشور نیز چنان حساسیتی را در این زمینه از خود نشان میدادند که حتی در برخی موارد خود این امر منجر به کشمکش و درگیری بین دولتها و تماشاگران دو کشور میگردید. کشورها معمولاً با تشکیل کمیته ملی المپیک به برنامهسازی برای حضور موفق در این رقابتها میپردازند.

ورزش در ابتدا در سطح آماتور قرار داشت بدین معنا که ورزشکاران بیشتر به عنوان یک وسیله تفریح و سرگرمی که باعث سلامتی و تندرستی جسم و روان آنها میشد به آن نگاه میکردند اما بعدها با حرفهای شدن ورزش، جهان با اصطلاح ورزش حرفهای آشنا گردید و دیگر ورزش در سطح آماتور به فعالیت نمیپرداخت و رقابتهای ورزشی در کشورها هم عنوان حرفهای را یدک میکشید. برای مثال می‌توان به لیگ حرفهای بسکتبال NBA و یا لیگ حرفهای فوتبال اسپانیا لالیگا، لیگ حرفهای راگبی در آمریکا ـ لیگ حرفهای برتر در فوتبال انگلستان و به طور کلی شبه جزیره اشاره نمود.

با حرفهای شدن ورزشکار، قراردادهای ورزشی نیز حرفهای گردید بدین معنا که ورزش به عنوان یک شغل و حتی صنعت پولساز مورد توجه دستاندرکاران آن قرار گرفت و ورزشکار و یا مربّی با یدک کشیدن عنوان حرفهای، دیگر شغل حرفهای او، ورزش تلقی میگردید و ایشان باید فکر و ذکرشان را برخلاف ورزش آماتوری به ورزش و موقعیت در آن معطوف میکردند. با حرفهای شدن ورزش و تبدیل آن به یکی از صنایع پولساز، کسب موفقیت برای تیمها و باشگاههای ورزشی به عنوان هدف نهایی مورد تأکید و توجه قرار گرفت زیرا با کسب موفقیت، سود و منفعت مالی بیشتری نصیب این باشگاهها میگردید به طوری که حتی برای مثال باشگاه فوتبال بارسلونای اسپانیا در سال 2008 میلادی به دلیل کسب موفقیت در چهار جام ـ لیگ حرفهای فوتبال اسپانیا (لالیگا)ـ و جام پادشاهی این کشور و نیز لیگ قهرمانان اروپا و نیز قهرمانی در رقابتهای سوپر جام جهان که با شرکت قهرمانان قارههای مختلف دنیا انجام میگیرد حدود 5/3 میلیاد یورو، سود خالص را نصیب این باشگاه گردانید.[3]

با پیشرفت ورزش و حرفهای گردیدن آن حقوق ورزشی مورد توجه قرار گرفت که به بررسی حقوقی حوادث در ورزش میپردازد. موضوع حقوق ورزشی تمامی تخلفاتی است که در عرصه ورزش واقع و به نحوی به حقوق دیگران لطمه وارد میآورد.

باشگاه و مؤسسات ورزشی از قبیل استادیومها و سالنهای ورزشی به دلیل درگیر بودن مستقیم با امر ورزش بیشتر در معرض مسئولیت ـ اعم از مدنی وکیفری ـ قرار میگیرند. ما در این کار تحقیقی این مسئولیتها را مورد بررسی قرار میدهیم که مثلاً آیا اصولاً باشگاه‌ها و مؤسسات ورزشی مربوطه در خصوص حوادث ورزشی مسئولیت دارند یا خیر؟ اگر مسئولیت دارند مبنای مسئولیت آنها چیست؟ و اینکه آیا در جایی که ورزشکار و یا مربی و یا کارکنان آن مثل پزشک و کارکنان دیگر باشگاه با باشگاه قرارداد دارند آیا اصولاً مسئولیت قراردادی هم به وجود میآید یا خیر؟ آیا امکان توسل زیاندیده هم به مسئولیتهای قراردادی و هم مدنی باشگاه وجود دارد یا خیر؟ مسئولیت باشگاهها و مؤسسات ورزشی مربوطه نسبت به تماشاگران ـ اعم از تماشاگرانی که پول میدهند و بلیت خریداری میکنند و تماشاگرانی که به رایگان وارد میشوند چیست؟ در این تحقیق به این سؤالات پاسخ میدهیم.

1ـ ضرورت تحقیق

تا زمان شکلگیری ورزش حرفهای و حاکم شدن نگاه اقتصادی بر آن، علم حقوق به طور ویژه و خاص این پدیده را مورد توجه قرار نداده بود.با تشکیل باشگاه های ورزشی بزرگ که در رشته های مختلف ورزشی فعالیت می کردند و به اصطلاح به معنای واقعی کلمه باشگاه بودند نه یک تیم ورزشی – و صنعتی شدن ورزش ،بررسی مسولیت مدنی باشگاه‌ها وموسسات ورزشی در خصوص حوادث ورزشی که در جریان رقابتهای ورزشی برای بازیکنان، مربیان ، تماشاگان و سایر کارکنان باشگاه پیش میآید از اهمیتی بیش از پیش برخوردار گردید.

در ایران هم ابتدا به موجب ماده 42 قانون مجازات عمومی مصوب 1352 که مقرر میداشت: «حوادث ناشی از عملیات ورزشی مشروط بر اینکه سبب آن حوادث، نقض مقررات مربوط به آن ورزش نباشد جرم محسوب نمیشود»، حقوق ورزشی به رسمیت شناخته شده و در سال 1361 هم مقنن همین متن را با اضافه کردن جمله «… و این مقررات هم با موازین شرعی مخالفت نداشته باشد» در ماده 32 قانون راجع به مجازات اسلامی مورد تأکید قرار داد. در سال 1370 شمسی هم به رغم تغییراتی که در قانون مجازات اسلامی داده شده ماده اخیرالذکر که فقط با تغییر شماره ماده به ماده 59 عیناً به تصویب رسید و در حال حاضر در حوادث ناشی از عملیات ورزشی که جنبه جزایی داشته باشد مورد استناد است. اما در مورد مسئولیت مدنی حوادث ورزشی تاکنون قانون خاصی که به صراحت به ورزش اشاره داشته باشد تصویب نگردیده و جبران خسارات حوادث ورزشی با استناد به قانون مسئولیت مدنی مصوب1339، و قانون مدنی و سایر قوانین، اصول، فتاوی، عرف و عادت، حل و فصل می‌شود.[4]

متأسفانه در این کار تحقیقی، همان طور که گفته شد نه منابع فارسی ونه منابع قانونی خاصی موجود است، و دلیل آن هم عدم توجه به این شاخه از حقوق ورزشی بود. البته پایاننامههایی راجع به مسئولیت مدنی در حوادث ورزشی کار شده است که متأسفانه به هیچ وجه به امر باشگاهداری و مسئولیت مدنی آن توجه نگردیده است. اما در کشورهای اروپایی، منابع نسبتاً زیادی وجود دارد.

به هر حال نگارنده ضمن اقرار به ضعف علمی خود و نواقص فراوان در این تحقیق که خود مقر به آن هستم امیدوار هستم که حقوقدانان و دانشپژوهان جوان رشته حقوق در این زمینه گامهای بیشتری را برداشته تا عرصه ورزش به ویژه حقوق ورزشی بیش از پیش مورد توجه قانونگذاران قرار گیرد.

2 ـ سابقه تحقیق

متأسفانه به دلیل مهجور ماندن این رشته از حقوق، فعالیتهای پژوهشی و تحقیقی در خصوص حقوق ورزشی به ندرت انجام گرفته است. موضوع تحقیق اینجانب نیز از جمله موضوعات حقوق ورزشی میباشد که با وجود مهم بودن آن تا به حال در این خصوص هیچگونه تحقیق و کار پژوهشی در این زمینه تألیف و نگارش نگردیده است. البته در زمینه قراردادهای ورزشی و نیز مسئولیت کیفری مدیران ورزشی رسالههایی تدوین گردیده است که متأسفانه در زمینه حقوق ورزشی کافی به نظر نمیرسد.

به هر صورت تلاش میشود که با تألیف و نگارش این رساله با کمک و راهنمایی اساتید گرانقدر گامی هرچند ناچیز در زمینه شناساندن حقوق ورزشی به علاقهمندان، به ویژه ورزشکاران و پژوهشگران گرانقدر برداشته شود تا چه مقبول افتد.

3ـ روش تحقیق

روش تحقیق و بررسی اطلاعات به صورت تحلیلی و توصیفی با استفاده از منابع حقوقی فارسی و لاتین صورت پذیرفته است و در برخی موارد نیز از آراء و تصمیمات قضایی مراجع قضایی و انضباطی ایران ، کشورهای اروپایی و آمریکا که در سایتهای اینترنتی موجود است ، استفاده شده است.

به هر تقدیر به دلیل کمبود بسیار زیاد و عجیب منابع فارسی و لاتین به ویژه منابع فارسی، در خصوص موضوع تحقیق، بیشتر با استفاده از قواعد و اصول حقوق مسئولیت مدنی به بررسی موضوع مورد نظر پرداخته شده است.

4ـ ساختار تحقیق

مطالب این تحقیق از ترتیب و اسلوب ذیل برخوردار است و در دو فصل به این شرح تنظیم شده است:

موضوعات: بدون موضوع لینک ثابت

فرم در حال بارگذاری ...

فید نظر برای این مطلب