1-6 هدف اصلی………………………………………………………………………………………………………………………..8

2-6 اهداف فرعی………………………………………………………………………………………………………………………8

7 سوالات تحقیق

1-7 سوال اصلی………………………………………………………………………………………………………………………..9

2-7 سوالات فرعی…………………………………………………………………………………………………………………….9

8 فرضیات تحقیق

1-8  فرضیه اصلی………………………………………………………………………………………………………………………10

2-8 فرضیات فرعی…………………………………………………………………………………………………………………….10

9- جامعه آماری تحقیق………………………………………………………………………………………………………………11

10- قلمرو تحقیق

1-10 قلمرو موضوعی تحقیق……………………………………………………………………………………………………..11

2-10 قلمرو مکانی تحقیق………………………………………………………………………………………………………….11

3-10 قلمرو زمانی تحقیق…………………………………………………………………………………………………………..11

11- نوع و روش تحقیق……………………………………………………………………………………………………………..12

12- روش گرد آوری اطلاعات

1-12 مطالعات کتابخانه ای………………………………………………………………………………………………………….12

2-12 مطالعات میدانی………………………………………………………………………………………………………………..12

13- روش تجزیه و تحلیل اطلاعات……………………………………………………………………………………………..12

14- مدل مفهومی تحقیق……………………………………………………………………………………………………………..13

15- واژگان و اصطلاحات اصلی تحقیق

1-15 کیفیت زندگی…………………………………………………………………………………………………………………..14

2-15 سلامت……………………………………………………………………………………………………………………………15

­3-15 بازنشستگی…………………………………………………………………………………………………………….15

4-15 سلامت روان…………………………………………………………………………………………………………..16

5-15 سلامت جسم…………………………………………………………………………………………………………..17

فصل دوم: ادبیات پژوهش

1- مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………………..18

2 مبانی نظری

 

1-2 تاریخچه کیفیت زندگی………………………………………………………………………………………………………..19

2-2 کیفیت زندگی در بیان عمومی……………………………………………………………………………………………….23

3-2 کیفیت زندگی و شخصیت انسانی………………………………………………………………………………………….27

4-2 نظریه مزلو و بوم شناسی انسانی…………………………………………………………………………………………….30

5-2 سلامت……………………………………………………………………………………………………………………………..35

6-2 سلامت روان……………………………………………………………………………………………………………………….36

2-7 بازنشستگی…………………………………………………………………………………………………………………………37

8-2بازنشستگی و سلامت…………………………………………………………………………………………………………..45

3 تحقیقات پیشین

1-3مرور تحقیقات داخلی………………………………………………………………………………………………………….47

2-3مرور تحقیقات خارجی…………………………………………………………………………………………………………52

فصل سوم: روش تحقیق

1- مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………………..57

2- روش تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………….58

3- جامعه آماری…………………………………………………………………………………………………………………………60

4- تعیین حجم نمونه …………………………………………………………………………………………………………………61

5- روش نمونه گیری………………………………………………………………………………………………………………….63

6- روش گردآوری داده ها و اطلاعات………………………………………………………………………………………….64

7- ابزار گردآوری داده ها……………………………………………………………………………………………………………65

8- تعیین روایی پرسشنامه……………………………………………………………………………………………………………66

9- تعیین پایایی پرسشنامه

1-9 تعریف پایایی………………………………………………………………………………………………………………………68

2-9 رابطه روایی و پایایی…………………………………………………………………………………………………………….68

10- روش تجزیه و تحلیل داده ها

1-10 آزمون کلموگروف- اسمیرنوف یک نمونه ای……………………………………………………………………….70

2-10 آزمون تی یک نمونه ای……………………………………………………………………………………………………..71

3-10 آزمون فریدمن…………………………………………………………………………………………………………………..71

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ها

 

این مطلب را هم بخوانید :

1- مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………………..77

2 – تحلیل توصیفی داده های جمعیت شناختی پاسخ دهندگان

1-2 جنسیت……………………………………………………………………………………………………………………………..72

2-2 میزان سابقه کاری ……………………………………………………………………………………………………………….74

3-2 سن……………………………………………………………………………………………………………………………………75

4-2 تحصیلات………………………………………………………………………………………………………………………….76

3-روایی سازه ها با تحلیل عاملی تاییدی و اکتشافی……………………………………………………………………….78

4- آزمون نرمال بودن توزیع نمره متغیرهای تحقیق………………………………………………………………………….82

5- تجزیه و تحلیل فرضیه های تحقیق

1-5 آزمون فرضیه های فرعی تحقیق……………………………………………………………………………………………..84

2-5 آزمون فرضیه های اصلی تحقیق……………………………………………………………………………………………107

3-5 آزمون فریدمن برای بررسی تأثیرات مؤلفه های سلامت روانی و جسمانی…………………………………109

فصل پنجم: جمع بندی، نتیجه گیری و پیشنهادات

1مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………………….111

2- جمع بندی مطالب پیش گفته…………………………………………………………………………………………………111

3- نتایج حاصل از بررسی پاسخ های پاسخ دهندگان به سوالات عمومی پرسشنامه

1-3 جنسیت…………………………………………………………………………………………………………………………….112

2-3 میزان سابقه کاری……………………………………………………………………………………………………………….112

3-3 سن…………………………………………………………………………………………………………………………………..112

4-3 تحصیلات………………………………………………………………………………………………………………………….112

4- نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل فرضیه های تحقیق…………………………………………………………………..113

5- محدودیت های تحقیق…………………………………………………………………………………………………………117

6 پیشنهادات

1-6 پیشنهادات برای این تحقیق…………………………………………………………………………………………………117

2-6 پیشنهادات برای تحقیق آتی…………………………………………………………………………………………………118

 

منابع و مأخذ

منابع فارسی……………………………………………………………………………………………………………………………..119

منابع لاتین……………………………………………………………………………………………………………………………….121

پیوست (پرسشنامه)……………………………………………………………………………………………………………………123

چکیده انگلیسی………………………………………………………………………………………………………………………..129

–   مقدمه

کیفیت زندگی یکی از مهمترین مسایل عصر امروز در مراقبت سلامتی است و یکی از بزرگترین اهداف بهداشتی برای بالا بردن  سلامت افراد است و در سالهای اخیر از مهمترین عوامل مؤثر در زندگی افراد به خصوص سالمندان و افراد ناتوان شناخته شده است. سازمان بهداشت جهانی تعریف جامعی از کیفیت زندگی ارائه نموده است که عبارت است از درک افراد از وضعیت زندگی در قالب  فرهنگ و ارزشهای حاکم بر جامعه و در راستای اهداف، استانداردها و علایق افراد می باشد. همچنین فاسینو در تعریف خود اظهار می‌دارد امروزه کیفیت زندگی یک شاخص اساسی محسوب می‌شود و از آنجا که کیفیت زندگی ابعاد متعددی مانند جنبه های فیزیولوژیک، عملکرد و وجود فرد را در بر می‌گیرد توجه به آن از اهمیت خاصی برخوردار بوده و برای ارزیابی صحیح آن باید به ابعاد فوق توجه شود، براساس این تعاریف جامع کیفیت زندگی ارتباط تنگاتنگی با وضعیت جسمی، روانی، اعتقادات شخصی، میزان خوداتکایی، ارتباطات اجتماعی و محیط زیست دارد (فاسینو، 2002).

به نظر می‌رسد بازنشستگان به دلیل کهولت و کاهش تواناییهایشان و هم این که از اقشار آسیب پذیر جامعه محسوب می‌شوند بایستی تحت توجه و حمایتهای خاص قرار گیرند و نیازهای آنان در ابعاد جسمی، اجتماعی و روانی مورد ارزیابی و بررسی قرار گیرد.

در این فصل به بررسی مساله بررسی عوامل موثر بر کیفیت زندگی بازنشستگان کارگری شهرداری قم از لحاظ سلامت روانی و جسمانی پرداخته و سپس به اهمیت این امر در امور خرد و کلان کشور اشاره خواهد شد.

سوالات و اهداف تحقیق با توجه به مباحث مطرح شده در بیان مساله و اهمیت تحقیق خواهد آمد و در نهایت متغیرهای تحقیق به صورت عملیاتی تعریف خواهد شد.

2-  بیان مساله

اگرهمهاینشاخصهاومؤلفههادرمفهومی واحدخلاصهشوند،اینمفهومهماناکیفیت زندگی استکهبر اساسآنمیتوانگفتتوسعه هدفیاستکهبهوسیلهانسانهایواقعیوبرایانسان هایواقعیتحققمییابدوتوجهبهکیفیتزندگیآن هاخودهمراهرسیدنبهتوسعهوهمهدفآن محسوبمی‌شود.

کیفیتزندگیمفهومجدیدینیست،اماخاستگاه آنبهعنوانیکحیطهیتحقیقیدرجوامعغربیوبه ویژهآمریکابهدهه۱۹۶۰میلادیبازمیگردد. هرچند کهدرایندههودودههبعدعمدهاینتحقیقاتبر شاخصهایعینیمتمرکزبودووجهغیرجامعه شناختی (غالبًاپزشکی)، (ابیل، 2000؛ مارکیدز،2001). درطیدهه۱۹۹۰وبهویژهسالهایآغازینقرنبیستو یکم،شاخصهایذهنیوابعادجامعهشناختینیز اهمیتیدرخوریافتند.

واژه کیفیت زندگی نخستین بار توسط پیگو در سال 1920 در کتاب اقتصاد و رفاه مورد استفاده قرار گرفت. به مرور زمان محققان متوجه شدند که کیفیت زندگی می تواند یکی از پیامدهای پراهمیت در ارزیابی سلامت باشد، چنانچه تعریف سازمان بهداشت جهانی از سلامت نیز به این نکته تأکید دارد (فایول،2000). درخصوص معنی کیفیت زندگی تعاریف و تعابیر مختلفی ارائه شده است . برخی آن را توانایی فرد برای اداره زندگی از دید خود می دانند (وبر، 1998).

قمبه لحاظاقتصادی اجتماعیتوسعه‌یچندانی نیافته. پایین بودنسطح درآمد و عدم توسعه،برخورداریبازنشستگان کارگری شهرداری قماز امکاناتتوسعه‌ایورفاهیراتحتتأثیرقرارداده، در نتیجهسطحزندگیراپاییننگاهداشتهاست.

همچنین،می توانپرسیدکهچهعواملاقتصادیو اجتماعی‌ایسببشدهسطحزندگیبازنشستگان کارگری شهرداری قم پایین باشد؟

این مفهوم،کمک می‌کندبتوانیمشکل زندگی بازنشستگان کارگری قمراازدووجهبررسیکنیم: نخست،وجه عینی و واقعیاست کهبراساسآنمی‌توانمیزانبهرهمندی مردمازامکاناتمادیراسنجید. دراینوجه،میزان برآوردهشدننیازها،خواسته‌هاوانتظاراتیکهجنبهعام دارندوبرایزندگیضروریهستندموردتوجهقرارمی‌گیرد. دوم،وجهذهنیوتصوریاستکهبراساسآن می‌توانمیزانرضایتوخشنودیمردمازبرآوردهشدن نیازهایواقعیراسنجید. همچنین،ازطریقاینوجهمی‌توانشکلزندگیمردمراازدیدخودآنهانگریستو کیفیتآنرابرحسبذهنیتخودآنهاموردارزیابی قرارداد.بنابراین،مسأله‌ایکهرودررویتحقیقحاضر قرارداردایناستکهکیفیتزندگیبازنشستگان کارگری شهرداری قم به گونه‌ایبرسدکههردووجهذهنیوعینیآنرامد نظرداشته،حیطه‌هاییرامشخص سازدکهنمایانگر ابعادمهموعمدهزندگیباشد.

مولفه‌های کیفیت زندگی عبارتند از : عملکرد جسمی، مشکلات جسمی، درد جسمی، سلامت عمومی، نشاط، عملکرد اجتماعی، مشکلات روحی، سلامت روانی. هدف اصلی این تحقیق بررسی وضعیت مولفه‌های کیفیت زندگی در بازنشستگان کارگری شهرداری قم می‌باشد. همچنین بررسی میزان تاثیر عوامل عملکرد جسمی، مشکلات جسمی، درد جسمی، سلامت عمومی، نشاط، عملکرد اجتماعی، مشکلات روحی، سلامت روانی بر کیفیت زندگی بازنشستگان کارگری شهرداری قم می‌باشد که بصورت یک رابطه علّی(علت و معلولی) بررسی می شود.

3- چارچوب نظری تحقیق 

اساس نظری موضوع کیفیت زندگی در نظریه سلسله مراتب نیازها مزلو قرار دارد و بعدها به منظور گسترش قلمرو آن سایر نظریه‌ها مورد استفاده قرار گرفته است.

در اینجا، به دو نظریه مزلو و بوم شناسی انسانی اشاره می‌کنیم و سرانجام مفاهیم عمده آن نظریه‌ها را گزینش نموده، با ادغام آنها مدلی تدوین می‌کنیم که سهم  هر یک را در بررسی کیفیت زندگی نشان می‌دهد.

آبراهام هرولد مزلو، روان شناس انسان گرای آمریکایی، نیازهای اساسی انسانی را در قالب پنج نیاز عمده دسته بندی کرده است. به نظر وی، آرایش این نیازها به شکل سلسله مراتبی است که به ترتیب عبارت اند از: نیازهای جسمانی، نیازهای ایمنی، نیازهای تعلق و عشق، نیازهای احترام، و نیازهای خودشکوفایی  (مزلو،۱۳۷۲).

نظریه مزلو، از این حیث که نیازها را پدیداری انگیزشی روانی تلقی می‌کند نظریهای روان شناختی است، اما از این حیث که رفع این نیازها را مبتنی بر روابط و پیش شرطهای اجتماعی می‌داند جامعه شناختی است. از نظر مزلو، موقعیتها و شرایط اجتماعی موجب برآورده شدن یا نشدن نیازها می‌شود و مورد اخیر، به نوبه خود، موجد نگرشها و رفتارهای خاصی در فرد می‌گردد. از این رو، می‌توان گفت که برآورده شدن یا نشدن نیازها، حلقه رابط فرد با ساختار اجتماعی است.

«نیازهای ابتدایی بشر : مزلو خود در این باره می‌گوید فقط می‌تواند به دست سایر افراد بشر یعنی جامعه و از طریق آنان ارضا گردد (مزلو، 1381).

مزایایی را که نظریه‌ی مزلو در تحلیل کیفیت زندگی دارد می توان از دو بعد مورد توجه قرار داد : از جهت متغیر وابسته‌ی تحقیق، این نظریه می‌تواند در تعیین شاخصهای کیفیت زندگی کمک مهمی بکند. پنج نیازی را که مزلو به شکل سلسله مراتبی مشخص می‌کند، میتوان، با جرح و تعدیل هایی، به عنوان مؤلفه‌ها و شاخص های کیفیت زندگی تعیین نمود : الف) وضعیت سلامتی بهداشتی، ب) وضعیت اقتصادی، ج) وضعیت امنیتی، د) وضعیت اجتماعی، ه) بهزیستی ذهنی روانی. این پنج حیطه، متناظر است با پنج نیاز اساسی در نظریه مزلو.

از سوی دیگر، کمک مهم نظریه‌ی مزلو، تعیین عوامل مؤثر بر کیفیت زندگی افراد یا متغیرهای مستقل تحقیق است. از آن جایی که مزلو، برآورده شدن و یا نشدن نیازها و نیز چگونگی آن را منوط به ترتیبات اجتماعی و نهادی می‌داند، می‌تواند در انجام تحقیقات علی جامعه شناختی به کار آید. در این تحقیق، از مفهوم ترتیبات اجتماعی و نهادی مورد نظر مزلو میتوان چهار متغیر شیوه جامعه پذیری در خانواده، میزان تحصیلات، میزان استفاده از رسانه‌های همگانی و نگرش های سنتی/مدرن را به عنوان تعدادی از متغیرهای مستقل استخراج نمود.

نظریه دیگری که در این تحقیق مورد استفاده قرار گرفته، نظریه بوم شناسی انسانی است. این نظریه، تعامل‌ها و روابط به هم وابسته انسان‌ها با محیط‌های فیزیکی، زیستی و اجتماعی آنها را مورد توجه قرار داده، بدین وسیله تغییر و تبدیل منابع مواد، انرژی و اطلاعات را شامل می‌گردد. براساس دیدگاه بوم شناسی، این پویش‌ها و تحولات، برای شناخت جامع تجربه‌ی انسانی مفید است. دیدگاه بوم شناختی، کیفیت زندگی انسان‌ها و کیفیت محیط را به هم وابسته می‌داند و بر آن است که کیفیت زندگی افراد و خانواده‌ها را نمی‌توان جدا از کیفیت کل زیست بوم در نظر گرفت (رتینگ و لی چتنتریت، 2005).

4-  اهمیت و ضرورت تحقیق 

بررسی وضعیت زندگی بازنشستگان کارگری شهرداری قم از لحاظ سلامت روانی و جسمانی امری مهم و ضروری می‌باشد. با توجه به اینکه سلامت روانی و جسمانی بازنشستگان کارگری شهرداری قم تاثیر زیادی بر کیفیت زندگی آنها می‌گذارد، بررسی میزان تاثیر هر یک از مولفه‌های سلامت روانی و جسمانی بر کیفیت زندگی آنها بسیار مهم و ضروری می‌باشد. واضح است که اگر بازنشستگان کارگری شهرداری قم از سلامت روانی و جسمانی مطلوبی برخوردار باشند، بیشتر می‌توانند برای خانواده و شهر خود مفید و موثر باشند و سایر کارگران شهرداری قم بیشتر می‌توانند از تجربه بازنشستگان استفاده نمایند. باتوجه به اهمیت نقش بازنشستگان کارگری شهرداری قم در خانواده و جامعه، هدف اصلی این تحقیق بررسی میزان تاثیر مولفه‌های سلامت روانی و جسمانی بر کیفیت زندگی بازنشستگان کارگری شهرداری قم می‌باشد.

5-  پیشینه تحقیق

اغلب تحقیقاتی که در ایران و سایر کشورهای جهان درباره‌ی کیفیت زندگی صورت گرفته، افراد یا گروه‌های خاصی را کانون توجه خود قرار داده اند. تحقیقاتی که کیفیت زندگی را در سطح عموم مردم یک منطقه مطالعه کرده باشند به ندرت دیده می‌شود. در این زمینه تحقیقاتی انجام گرفته که به برخی از این تحقیقات در پایان فصل دوم در قسمت تحقیقات پیشین(داخلی و خارجی) اشاره خواهیم کرد.

6-  اهداف تحقیق

1-6  هدف اصلی

بررسی میزان تاثیر مولفه‌های سلامت روانی و جسمانی بر کیفیت زندگی بازنشستگان کارگری شهرداری قم.

2-6  اهداف فرعی

بررسی میزان تاثیر عملکرد جسمی بر کیفیت زندگی بازنشستگان کارگری شهرداری قم

بررسی میزان تاثیر مشکلات جسمی بر کیفیت زندگی بازنشستگان کارگری شهرداری قم

بررسی میزان تاثیر درد جسمی بر کیفیت زندگی بازنشستگان کارگری شهرداری قم

بررسی میزان تاثیر سلامت عمومی بر کیفیت زندگی بازنشستگان کارگری شهرداری قم

بررسی میزان تاثیر نشاط بر کیفیت زندگی بازنشستگان کارگری شهرداری قم

بررسی میزان تاثیر عملکرد اجتماعی بر کیفیت زندگی بازنشستگان کارگری شهرداری قم

بررسی میزان تاثیر مشکلات روحی بر کیفیت زندگی بازنشستگان کارگری شهرداری قم

بررسی میزان تاثیر سلامت روانی بر کیفیت زندگی بازنشستگان کارگری شهرداری قم

7-  سوالات تحقیق

1-7 سوال اصلی

آیا مولفه های سلامت روانی و جسمانی بر کیفیت زندگی بازنشستگان کارگری شهرداری قم تاثیر معنی‌داری دارد؟

2-7 سوالات فرعی

آیا عملکرد جسمی بر کیفیت زندگی بازنشستگان کارگری شهرداری قم تاثیر معنی‌داری دارد؟

آیا مشکلات جسمی بر کیفیت زندگی بازنشستگان کارگری شهرداری قم تاثیر معنی‌داری دارد؟

آیا درد جسمی بر کیفیت زندگی بازنشستگان کارگری شهرداری قم تاثیر معنی‌داری دارد؟

آیا سلامت عمومی بر کیفیت زندگی بازنشستگان کارگری شهرداری قم تاثیر معنی‌داری دارد؟

آیا نشاط بر کیفیت زندگی بازنشستگان کارگری شهرداری قم تاثیر معنی‌داری دارد؟

آیا عملکرد اجتماعی بر کیفیت زندگی بازنشستگان کارگری شهرداری قم تاثیر معنی‌داری دارد؟

آیا مشکلات روحی بر کیفیت زندگی بازنشستگان کارگری شهرداری قم تاثیر معنی‌داری دارد؟

آیا سلامت روانی بر کیفیت زندگی بازنشستگان کارگری شهرداری قم تاثیر معنی‌داری دارد؟

8-  فرضیات تحقیق

1-8  فرضیه اصلی

مولفه های سلامت روانی و جسمانی بر کیفیت زندگی بازنشستگان کارگری شهرداری قم تاثیر معنی‌داری دارد.

2-8  فرضیات فرعی

عملکرد جسمی بر کیفیت زندگی بازنشستگان کارگری شهرداری قم تاثیر معنی‌داری دارد.

مشکلات جسمی بر کیفیت زندگی بازنشستگان کارگری شهرداری قم تاثیر معنی‌داری دارد.

درد جسمی بر کیفیت زندگی بازنشستگان کارگری شهرداری قم تاثیر معنی‌داری دارد.

سلامت عمومی بر کیفیت زندگی بازنشستگان کارگری شهرداری قم تاثیر معنی‌داری دارد.

نشاط بر کیفیت زندگی بازنشستگان کارگری شهرداری قم تاثیر معنی‌داری دارد.

عملکرد اجتماعی بر کیفیت زندگی بازنشستگان کارگری شهرداری قم تاثیر معنی‌داری دارد.

مشکلات روحی بر کیفیت زندگی بازنشستگان کارگری شهرداری قم تاثیر معنی‌داری دارد.

سلامت روانی بر کیفیت زندگی بازنشستگان کارگری شهرداری قم تاثیر معنی‌داری دارد.

9- جامعه آماری تحقیق