1-8-4. رفتار مثبت (بهنجار):.. 11

فصل دوم : مبانی نظری و پیشینه پژوهش

2-1. مقدمه.. 14

2-2. مبانی نظری.. 14

2-2-1. تعریف هوادار.. 14

2-2-2. رفتار ناهنجار هواداران.. 15

2-2-2-1. تعریف پرخاشگری.. 16

2-2-2-1-1. انواع پرخاشگری.. 17

2-2-2-2. تعریف خشونت.. 18

2-2-2-3. تعریف اوباشگری.. 18

2-2-2-4. تعریف رفتار ضد اجتماعی.. 20

2-2-3. علل و عوامل پرخاشگری و خشونت.. 20

2-2-3-1. علل اجتماعی- فرهنگی.. 20

2-2-3-2. علل روانی.. 21

2-2-3-3. علل محیطی.. 22

2-2-4. نظریه­های حیطه­ی پرخاشگری و خشونت.. 22

2-2-4-1. تئوری یادگیری اجتماعی.. 22

2-2-4-2. نظریه ناکامی- پرخاشگری.. 24

2-2-4-3. نظریه طرحواره ذهنی.. 26

2-2-4-4. نظریه­های تأثیر گروهی، رفتار جمعی و وندالیسم.. 27

2-2-5. پارادایم خشونت و پرخاشگری.. 28

2-2-5-1. پارادایم زیست­شناختی.. 28

2-2-5-2. پارادایم روانشناختی.. 28

2-2-5-3. پارادایم جامعه­شناختی.. 28

2-2-5-3-1. چشم انداز مارکسیستی.. 29

2-2-5-3-2. چشم­انداز رفتارگرایانه (مکتب آکسفورد).. 30

2-2-5-3-3. چشم­انداز انسان شناسی.. 30

2-2-5-3-4. مکتب لیسستر.. 31

فصل سوم : روش شناسی پژوهش

2-3. پیشینه تحقیق.. 32

2-4. مدل نظری پژوهش.. 51

2-5. جمع­بندی.. 52

3-1. مقدمه.. 54

3-2. روش تحقیق.. 54

3-3. جامعه و نمونه­های تحقیق.. 54

3-4. ابزار تحقیق.. 55

3-5. روش جمع­آوری اطلاعات.. 56

3-6. روش تجزیه و تحلیل داده­های تحقیق.. 56

فصل چهارم: یافته های پژوهش

4-1. مقدمه.. 58

4-2. آمار توصیفی.. 58

4-2-1. توصیف ویژگی­های جمعیت­شناختی آزمودنی­ها.. 58

4-3. آمار استنباطی.. 60

4-3-1. آزمون تحلیل عاملی، تست بارتلت و KMO پرسشنامه.. 60

4-3-2. پایایی عوامل مؤثر در بهبود رفتار هواداران هندبال.. 61

4-3-3. تحلیل عاملی عوامل مؤثر در بهبود رفتار هواداران هندبال   62

4-3-3-1. عامل محیطی.. 63

4-3-3-2. عامل فرهنگی.. 64

4-3-3-3. عامل امنیتی.. 65

4-3-3-4. عامل حمایتی.. 66

4-3-3-5. عامل روانی.. 67

4-3-3-6. عامل مدیریتی.. 68

4-3-4. شناسایی گویه­های پرسشنامه بر اساس تحلیل عاملی.. 69

4-3-5. میزان اهمیت گویه­ها.. 70

4-3-6. آزمون کالموگراف اسمیرنوف.. 72

4-3-7. اولویت­بندی عوامل مؤثر در بهبود رفتار هواداران هندبال   72

4-3-8. بررسی همخطی چند‌گانه عوامل مؤثر در بهبود رفتار هواداران   73

4-3-9. تحلیل مسیر.. 75

4-3-10. بررسی اثرات مستقیم در مدل عوامل مؤثر با رفتار مثبت   77

4-3-11. بررسی اثرات غیرمستقیم در مدل عوامل مؤثر با رفتار مثبت   79

4-3-12. بررسی اثرات کل در مدل عوامل مؤثر با رفتار مثبت.. 80

4-3-13. شاخص­های برازندگی مدل عوامل مؤثر با رفتار مثبت.. 82

فصل پنجم : خلاصه ، بحث و نتیجه گیری و پیشنهادات

5-1. مقدمه.. 86

5-2. خلاصه پژوهش.. 86

5-3. بحث و نتیجه­گیری.. 92

5-4. پیشنهادها.. 106

5-4-1. پیشنهادهای کاربردی.. 106

5-4-2. پیشنهادهای پژوهشی.. 108

منابع و مآخذ

فهرست منابع…………………………………………………….112

پیوست­ها

پیوست…………………………………………………………………………………………126

جوامع امروزی از طریق کسی یا راهی با داشتن هویت­های مختلف از قبیل ورزشکاران، مربیان، اعضای سازمان­های ورزشی، طرفداران سازمان یافته از یک باشگاه ورزشی، خبرنگاران ورزشی با ورزش سر­و کار دارند. جهان ورزش اغلب به عنوان یک جهان کوچکتر از جامعه در نظر گرفته می­شود و ارزش­های اجتماعی، باورها و هنجارهای جامعه به صورت گسترده­تر در آن منعکس می­شود. در عین حال این جهان کوچکتر نیز ارزش­ها و قواعد خاص خود را ایجاد می­کند که گاهی اوقات به جامعه منتقل می­شود. بسیاری از گروه­های مختلف طرفدار ورزش هستند و بین این گروه­ها مرزهایی می­باشد، که نشان می­دهد افراد در چه موقعیتی در گروه­ها تعامل­شان شروع می­شود و در چه وضعیتی به پایان می­رسد. جامعه­شناسان، بسیاری از گروه­های هوادار را به عنوان پلی میان فرد و جامعه­ای بزرگتر در نظر می­گیرند، چرا که آن­ها ممکن است به عنوان ابزار قدرتمند برای کنترل اجتماعی و یا حتی تغییرات اجتماعی خدمت کنند (کلومنیز[1]، 2005). همچنین رهبران ورزش اظهار می­دارند که به طور کلی تماشاگران در عمل ورزش مؤثر هستند. لارسون[2] بر این عقیده است که هواداران مؤلفه­ی اصلی در ورزش هستند چرا که آنها به طور مستقیم یک محیط اجتماعی برای ورزشکار فراهم می­کنند (به نقل از کامکاری و همکاران، 2013). ورزش عواقب مثبت و همچنین عواقب منفی برای افراد و گروه­ها در سراسر جهان دارد. ورزش به طور جدی زندگی روزمره مردم، وضعیت آن­ها، روابط نژادی، سبک لباس، زبان و ارزش­های اخلاقی آن­ها را تحت تأثیر قرار می­دهد. همانطور که در جنبه­های دیگر زندگی اجتماعی می­تواند رفتار منحرف وجود داشته باشد، در ورزش نیز شاهد گسترش بسیار این پدیده هستیم. رفتار منحرف به آسانی در دنیای ورزش مشاهده شده است. از مشکلات رایج جامعه در جهان ورزش کج­رفتاری تماشاگران است. بسیاری از رفتار­های منحرف در داخل و خارج از ورزشگاه، همچنین بین افراد و گروه تماشاگران به تدریج در حال افزایش هستند. انواع بسیاری از انحراف­ها از قبیل جرم و جنایت، استفاده از مواد مخدر، مواد سمی و خشونت و پرخاشگری وجود دارد. در بین رفتار­های منحرف، پرخاشگری تماشاگران به عنوان عنصر اساسی بسیاری از رویدادهای ورزشی در نظر گرفته شده است (کلومنیز، 2005). مسابقات ورزشی ممکن است تماشاگران را در موقعیت­هایی قرار دهد که شرایط، قوانین و هنجار­ها به راحتی نقض شود و منجر به مواجهه با پرخاشگری و خشونت شود (هنری و همکاران، 2011). هر چند خشونت و پرخاشگری در ورزش پدیده­ای نو ظهور نیست اما امروزه افزایش یافته به طوری که ممکن است خطر نابودی فرهنگ ورزش را در پی داشته باشد (وثوقی و خسروی نژاد، 1388). بنابراین توجه به عواملی که موجب پرخاشگری هواداران می­شود امری ضروری است. از طرف دیگر، تنها نباید به عواملی که خشونت را در هواداران تشدید می­کند، تأکید کرد؛ بلکه ضروری است به عواملی که موجب بهبود رفتار­های ناهنجار و منحرف هواداران می­شود توجه کافی نمود. این پژوهش در صدد است تا به شناسایی عواملی که در بهبود رفتار هواداران هندبال مؤثر است، بپردازد.

1-2. بیان مسأله

امروزه ورزش از ضروری­ترین نیازها و اساسی­ترین نهادهای جوامع بشری است، به طوری­که کمتر کشوری را می­توان یافت که فاقد سازمان ورزشی باشد (وثوقی و خسروی نژاد، 1388). ورزش و فعالیت­های مربوط به آن، بخش عمده­ای از زمان و انرژی افراد هر جامعه را به خود اختصاص داده و جایگاه مهمی در فرهنگ جوامع پیدا کرده است. چنانکه بررسی ورزش در یک جامعه، بدون آگاهی از ارزش و کیفیت ریشه­های فرهنگی آن امکان پذیر نیست (شفر[3]،1992). شناخت انسان به عنوان اصلی­ترین عنصر تشکیل­دهنده سیستم اجتماعی همواره مورد توجه محققان بوده است. اینکه چرا انسان به گونه­های مختلفی رفتار کرده و در شرایط مشابه رفتارهای متفاوتی را از خود نشان می­دهد، در حیطه انگیزش قرار دارد. انگیزش شاخصی از هیجان و گرایش رفتاری است که به صورت مستقیم با فعالیت­های تبلیغاتی، فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و به طور غیر مستقیم با تجربه­های شخصی به وجود آمده و موجب بروز رفتار می­گردد. نظریه­پردازانی نظیر هرزبرگ[4] (1950)، انگیزش را به عنوان یک عامل اثرگذار بر رفتار انسان­ها در برآورده کردن نیازها و خواسته­هایشان اعلام کرده­اند. چلیپ[5] (2000)، اظهار می­دارد که عوامل انگیزشی، عواملی هستند که بر تمایلات افراد اثر داشته و سبب حضور آنان در مسابقات می­شوند (به نقل از تجاری و ترک فر، 1390). مطالعات نیز نشان داده است که ورزش بر انگیزش انسان­ها اثر­گذار و باعث افزایش ارتباط، غرور اجتماعی و اتحاد اجتماعی در بین گروه­ها شده و تماشاگران نیز به عنوان ارکان اصلی مسابقات ورزشی با خصوصیات رفتاری و اجتماعی متفاوت به تماشای مسابقات می­روند (پارکز[6] و همکاران، 2003 ). انسان­ها، ورزش را به دلایل مختلفی تماشا می­کنند. برای برخی از تماشاگران، رویداد­های ورزشی سرگرمی فراهم می­کند. برای دیگران، تماشای ورزش یک فعالیت اجتماعی است که در آن افراد از زمینه­های فرهنگی و ملی مشابه جمع می­شوند تا یک تجربه­ی اجتماعی داشته باشند. برای برخی از طرفداران متعصب، تماشای ورزش مورد علاقه یا تیم­شان شبیه به یک تجربه­ی مذهبی است (جول[7] و همکاران، 2011). به طور معمول گروهی از هواداران یک تیم ورزشی، با هماهنگ کردن کوشش­ها و فعالیت­های خود سعی می­کنند توفیق بیشتر تیم خود را دنبال کنند و تحقق بخشند. این کار برای آنها یک ارزش است. آنان گاهی در این هدف­گیری از هیچ کوششی حتی به قیمت ایجاد ناهنجاری و آسیب­های اجتماعی فروگذار نمی­کنند (کاظمی و همکاران، 1386). هواداران، افرادی هستند که به ورزش، تیم و یا ورزشکار خاصی علاقه دارند و امور مربوط به آنها را دنبال می­کنند. اکثر افرادی که یک مسابقه ورزشی را تماشا می­کنند، هوادار یکی از بازیکنان، یکی از دو تیم و یا در کل ورزش موردنظر هستند، ولی عده­ای از تماشاچیانی که رویدادهای ورزشی را از نزدیک یا از طریق وسایل ارتباط جمعی مشاهده می­کنند اغلب میل ندارند که به یک تیم یا ورزشکار نسبت داده شوند. در واقع هواداران، با ورزش و تیم مورد نظر خود رابطه هیجانی برقرار می­کنند. صفابخش (1382) اظهار نمود که 7/67 درصد از تماشاگرانی که برای تماشای مسابقات به ورزشگاه می­روند، هوادار نیز هستند (به نقل از واعظ موسوی و مسیبی، 1386). حضور در جمع باعث مى­شود تا افراد نسبت به اعمال خود کمتر احساس مسئولیت کنند. به بیان دیگر، جمع آنها را در مقام افراد از نظرها پنهان مى­سازد. بنابراین هنگام همکاری با دیگران شاید مایل باشند اعمالی انجام دهند که به تنهایی مستعد و قادر به انجام آنها نباشند، در نتیجه هر چه افراد به عنوان فرد، کمتر قابل تشخیص باشند بیشتر احتمال دارد که اعمال پرخاشگرانه از خود بروز دهند (کوئن[8]، 1990). به عبارت دیگر هنگامی­ که هواداران از یکدیگر جدا باشند جلوه­ی خشونت کمتر خواهد بود (آبالاسی[9] و کوجوکاریو[10]، 2012). امروزه تماشاگران جایگاه ویژه­ای یافته­اند که این موضوع باعث شده است بررسی ابعاد مختلف حضور آنان در ورزش بیش از پیش اهمیت پیدا کند. یکی از این ابعاد، رفتار تماشاگران در ورزشگاه­ها در زمان برگزاری بازی­های مهم و حساس و نیز بعد از این بازی­هاست که همواره بیشترین توجه را در این زمینه به خود اختصاص داده است، زیرا این رفتارها به دلیل پیروی از هنجارهای خاص “رفتارهای جمعی”،  گاه منجر به آسیب­هایی شده­اند. (فتحی نیا، 1389). در واقع تماشاگران ممکن است در زمان مسابقات حساس، در موقعیتی قرار بگیرند که رفتار­های ناهنجار و پرخاشگرانه­ای از خود بروز دهند. خشونت و پرخاشگری پدیده­های روانی- اجتماعی هستند. از نظر مفهومی پرخاشگری، هرگونه رفتار هدایت شده نسبت به افراد است که با قصد آسیب رساندن باشد (آندرسون[11] و بوشمن[12]، 2002). خشونت و پرخاشگری ورزشی را می­توان رفتاری دانست که خارج از قواعد و هنجارهای ورزشی رخ می­دهد، موجب آسیب عمومی می­شود و ارتباط مستقیمی با اهداف رقابت ورزشی ندارد (تری[13] و جکسون[14]، 1985). پدیده­ی خشونت در سه سطح قابل تحلیل است: سطح اول مربوط به خشونت و پرخاشگری تماشاگران و هواداران مسابقات است که در قالب هواداری از تیم­های محبوب­شان علیه یکدیگر و گاه در مورد اموال و دارایی­های عمومی انجام می­پذیرد، سطح دوم خشونت و پرخاشگری علیه بازیکنان است و سطح سوم خشونتی است که بین بازیکنان در زمین مسابقه روی می­دهد. در بین سطوح سه­گانه ذکر شده، سطح اول به دلیل دامنه و عواقب وسیع­تر، در پژوهش­ها بیشتر مورد توجه قرار گرفته است (فتحی نیا، 1389).

لینچ[15] (1991) اظهار می­دارد که شروع با تأخیر، یکی از دلایل برای رفتار ناشایست تماشاگران فوتبال است. همچنین ویکفیلد[16] و همکاران (1996) نتیجه گرفتند که تجمع،

این مطلب را هم بخوانید :

 

https://urlscan.io/result/5fa8bdd7-b381-41eb-b17c-cc837da84a7b/

 

 راحتی صندلی و کیفیت اسکوربورد می­تواند به اندازه کافی تماشاگران را راضی نگه دارد تا با میل و علاقه، دوباره به ورزشگاه برگردند. در کشور ما نیز چندین تحقیق در این زمینه انجام شده است. رحمتی و محسنی ( 1382) متغیرهای اهمیت و حساسیت بازی، رتبه تیم مورد علاقه در جدول مسابقات و حرکات خشونت­آمیز و پرخاشجویانه بازیکنان را از عوامل اصلی پرخاشگری کلامی در میان تماشاگران معرفی کرده­اند. نورعلی وند (1386) مهم­ترین عوامل اثرگذار بر رفتارهای اوباشگرانه تماشاگران را هیجان­طلبی، گروه همسالان و تحریک مطبوعات ورزشی معرفی کرده است. هرچه ورزش در کشور ما به سمت جلو حرکت می­کند، بروز خشونت، ناهنجاری و مشکلات در میان تماشاگران افزایش پیدا می­کند که این موضوع به یک معضل اساسی در جامعه ورزش تبدیل شده است. روند رو به رشد ورزش و افزایش چشمگیر استقبال تماشاگران از این رویداد اجتماعی محققان را بر آن داشته که شیوه­ها و اصولی را طراحی نمایند که معایب ورزش را کاسته و بر جنبه­های مثبت آن بیافزاید (حسینی و همکاران، 1389). یکی از جنبه­های مثبت در ورزش تقویت رفتار بهنجار و مثبت هواداران از قبیل «احترام به قوانین حاکم بر سالن و رعایت نظم، عدم استفاده از الفاظ زشت و رکیک ، توجه و حفظ اموال عمومی ورزشگاه و …» می­باشد (شیلدز و همکاران، 2005).

بی­شک ورزش­های گروهی نسبت به سایر ورزش­ها از تعداد هواداران بیشتری برخوردار می­باشند. بدیهی است هندبال به عنوان یک ورزش تیمی، یکی از پرطرفدارترین رشته­های ورزشی در ایران و بسیاری از کشورهای دیگر می­باشد که در مسابقات، افراد زیادی برای تماشای بازی در سالن حضور می­یابند. سالن هندبال نیز مانند استادیوم­های فوتبال یکی از مکان­هایی است که خشونت و پرخاشگری هواداران در آن به وفور دیده شده است.

با توجه به شواهد موجود، تحقیقات قبلی تنها عوامل اثر­گذاری که موجب خشونت و پرخاشگری تماشاگران می­شود را مورد بررسی قرار داده­اند و کمتر پژوهشی در زمینه شناسایی عوامل مؤثر بر بهبود رفتار پرخاشگرانه هواداران ارائه شده است. بنابراین تحقیق حاضر سعی دارد تا به شناسایی عوامل مختلفی که موجب بهبود رفتار هواداران مسابقات لیگ برتر هندبال می­شود، بپردازد. همچنین با تعیین اینکه کدامیک از این عوامل بیشترین تأثیر را در بهبود رفتار هواداران ورزش در مسابقات لیگ برتر هندبال دارد، به مسئولین و مدیران این امکان را خواهد داد که اقدامات لازم را به منظور بهبود رفتار هواداران رشته­ی هندبال در پیش گیرند و رفتار مثبت را در آنها تقویت کنند. لذا هدف اصلی از پژوهش حاضر، شناسایی عوامل مؤثر در بهبود رفتار هواداران ورزش در مسابقات لیگ برتر هندبال و در نتیجه کمک به فرهنگ­سازی در جهت اجرای هر چه بهتر مسابقات ورزشی می­باشد.

1-3. اهمیت و ضرورت تحقیق

ورزش و فعالیت­های مربوط به آنها در جوامع امروزی بسیار مهم هستند. در میان پدیده­های اجتماعی، ورزش به دلیل جاذبه­های خاص مخاطب بیشتری دارد. یکی از مهم­ترین پایه­های ورزش که شناسایی شده است، هواداران می­باشند (کامکاری و همکاران، 2013). خشونت­ها و اغتشاشات در ورزش کشور و به خصوص در میان هواداران در حال رشد است. خشونت در ورزش چه توسط بازیکنان و یا تماشاگران، علاوه بر محدودیت­هایی که برای یک تیم یا یک کشور از طرف مجامع ملی و بین­المللی بوجود می­آورد، تبعات منفی اقتصادی، فرهنگی، سیاسی و اجتماعی را نیز به همراه دارد. از نظر فرهنگی این­گونه برخوردهای ناشایست می­تواند وجهه­ی فرهنگی مردم یک جامعه را نزد دیگر جوامع تغییر داده و سبب ارائه تصویر نامناسب از ارزش­های یک جامعه گردد. علاوه بر آن ممکن است ضررهای مالی و جانی به همراه داشته باشد (لهسایی­زاده و همکاران، 1387). در حالی­که نهادهای حاکم بر ورزش، بسیاری از استراتژی­ها را برای رسیدگی به رفتار ناشایست تماشاگران ابداع کرده­اند، تحقیقات کمی بر روی ماهیت رفتار تماشاگران در سطح جامعه­ی ورزشی برای اطلاع رسانی این استراتژی­ها انجام شده است. پرداختن به رفتار ناشایست تماشاگران باید به سمت افزایش ورزش­های سازمان­یافته و تفریح و سرگرمی و مشارکت داوطلبانه اداره و هدایت شود ­(هوی[17]، 2005).  با ناهنجاری­های موجود در محیط­های ورزشی باید به صورت منطقی، خردمندانه و علمی برخورد کرد. چه بسا پاره­ای تدابیر نامناسب نه تنها جو مسابقات و هواداران را بهبود نمی­بخشد بلکه باعث بروز تشنج و درگیری­های حاشیه­ای نیز می­گردد. بنابراین در درجه اول باید هواداران موجود در محیط­های ورزشی را از نظر خصایل عرفی، اجتماعی و روان­شناختی مورد بررسی و بازبینی دقیق قرار داد و بر مبنای شناخت درست نسبت به آنان برای رفع ناهنجاری­ها تلاش نمود. از طرفی تنها تلاش برای کاهش ناهنجاری­ها چندان اثربخش نخواهد بود بلکه توجه به رفتار­های بهنجار و تقویت آنها به همراه رفع ناهنجاری­ها، تأثیر بسزایی بر رفتار هواداران خواهد داشت. اینکه چه عواملی بر رفع ناهنجاری­ها و بهبود رفتار هواداران تأثیرگذار بوده و اینکه چه عواملی موجب بروز رفتار مثبت می­شود، سؤالی است که ذهن مدیران باشگاه­ها و مسئولین ورزشی را به خود مشغول کرده است. علاوه بر شناخت عواملی که موجب بهبود رفتار هواداران می­شود، اولویت­بندی کردن این عوامل نیز کمک بسیاری به مسئولین خواهد کرد. پژوهش­های گذشته تنها عواملی را که موجب خشونت هواداران می­شود مورد بررسی قرار داده­اند و مطالعات محدودی در زمینه­ی رفتار هواداران هندبال انجام گرفته است. با توجه به اهمیت این موضوع، پژوهش حاضر در نظر دارد عواملی را که موجب بهبود رفتار هواداران مسابقات لیگ برتر هندبال می­شود و رفتار مثبت و بهنجار را در آنها افزایش می­دهد، شناسایی و مورد بررسی قرار دهد تا با شناخت و اولویت­بندی این عوامل، راهکارهای جامعی را در اختیار مسئولین ورزش قرار دهد. همچنین با استفاده از نتایج این پژوهش، امکان برنامه­ریزی بهتر به منظور برگزاری مسابقات هندبال فراهم گردد و نیز موجب ارتقاء فرهنگ و ارزش­های جامعه­ی ورزش و بالطبع محیط اجتماعی شود.

1-4. اهداف تحقیق

1-4-1. هدف کلی

هدف کلی از انجام این پژوهش، شناسایی عوامل مؤثر در بهبود رفتار هواداران لیگ برتر هندبال است.

1-4-2. اهداف اختصاصی

• تعیین گویه­های تبیین­کننده­ی عوامل مؤثر در بهبود رفتار هواداران ورزش
• ارائه­ی یک ابزار معتبر جهت بررسی عوامل مؤثر در بهبود رفتار هواداران ورزش
• تعیین مهم­ترین گویه­های مؤثر در بهبود رفتار هواداران ورزش
• تعیین مهم­ترین عوامل مؤثر در بهبود رفتار هواداران ورزش
• ارائه­ی یک مدل در مورد عوامل مؤثر در بهبود رفتار هواداران ورزش

1-5. سؤالات تحقیق

1- چه گویه­هایی تبیین­کننده­ی عوامل مؤثر در بهبود رفتار هواداران ورزش است؟

2- آیا می­توان ابزاری معتبر برای تعیین عوامل مؤثر در بهبود رفتار هواداران ورزش ارائه نمود؟

3- مهم­ترین گویه­هایی مؤثر در بهبود رفتار هواداران ورزش کدام است؟

4- مهم­ترین عوامل مؤثر در بهبود رفتار هواداران ورزش کدام است؟

5- در زمینه­ی عوامل مؤثر در بهبود رفتار هواداران ورزش می­توان پیشنهاد نمود؟

1-6. محدودیت­های تحقیق

1-6-1. محدودیت­های قابل کنترل

• آزمودنی­های این پژوهش را هواداران زن و مرد مسابقات لیگ برتر هندبال ایران تشکیل دادند.
• دوره­ی زمانی این پژوهش در نیم­فصل لیگ برتر 93-92 بوده است.

1-6-2. محدودیت­های غیر قابل کنترل

• عدم کنترل محقق بر جلوگیری از اعمال نظر شخصی آزمودنی­ها در پاسخ به سؤالات
• عدم ایجاد شرایط یکسان برای تمام آزمودنی­ها هنگام تکمیل پرسشنامه
• احتمال برداشت متفاوت آزمودنی­ها از سؤالات به دلیل عواملی از قبیل عدم توجه و دقت
• محدود بودن تحقیقات در زمینه­ی بررسی رفتار هواداران هندبال

1-7. پیش فرض­های پژوهش

• آزمودنی­ها با آگاهی و صداقت به همه سؤالات پاسخ داده­اند.
• مجموعه سؤالات تحقیق توانسته است به خوبی اهداف تحقیق را تبیین نماید و توسط نمونه­ها قابل درک بوده است.