6-1) شاخص‌های سبک زندگی                                                                              24

7-1) جمع بندی شاخص‌ها                                                                                      28

2- پیشینه ی تحقیق                                                                                                     32

3- مبانی نظری سبک زندگی                                                                                      38

1-3) تورستین وبلن (1929-1857)                                                                          38

2-3) جورج زیمل (1918-1858)                                                                            44

3-3) ماکس وبر (1920-1864)                                                                               48

4-3) پی یر بوردیو (2002- 1930)                                                                          51

5-3) جمع‌بندی و علل انتخاب نظریه‌ی بوردیو                                                         73

4- مروری بررویکردهای تحلیل گفتمان                                                                       74

1-4) تحلیل گفتمان انتقادی                                                                                    74

2-4) تئون ون دایک                                                                                              75

3-4)  نورمن فرکلاف                                                                                            76

4-4) میشل فوکو                                                                                                  79

فصل سوم: روش تحقیق

1- جامعه ی آماری                                                                                                    83

2- روش جمع‌آوری داده‌ها                                                                                          83

3- روش تحقیق استفاده شده (تحلیل گفتمان)                                                                83

1-3) کلیات روش گفتمان                                                                                      83

2-3) روند شکل گیری گفتمان                                                                               84

3-3) تعاریف تحلیل گفتمان                                                                                    87

4-3) پیش فرض‌های تحلیل گفتمان                                                                         89

5-3) اهداف تحلیل گفتمان                                                                                    89

6-3) کاربرد و قابلیت‌های  تحلیل گفتمان                                                                90

7-3) رویکرد لاکلا و موفه                                                                                     91

8- 3) نقد تحلیل گفتمان                                                                                           103

9-3) دلایل استفاده ازتحلیل گفتمان دراین پایان نامه                                                               104

10-3) گفتمان کلی مقام معظم رهبری (اصول گرایی اسلامی)                                                  106

11-3) تطبیق مفاهیم روش شناسی لاکلا و موفه با نظرات مقام معظم رهبری                 113

 

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ها

1- مقدمه                                                                                                                    122

2- فلسفه ی زندگی                                                                                                     122

3- معنای زندگی                                                                                                        123

4- نقش دین درزندگی                                                                                                 124

5- سبک زندگی دینی (حیات طیبه‌ی اسلامی)                                                              126

1-5) ضرورت واهمیت                                                                                           126

2-5) تعریف سبک زندگی                                                                                     130

3-5) شاخص‌ها یا دال‌های گفتمان سبک زندگی دینی (اسلامی)                                  131

1-3-5) دال مرکزی منش اسلامی                                                                           135

 

2-3-5) دال فرعی معنویت                                                                                     150

3-3-5) دال فرعی حفظ مناسک و شعایراسلامی                                                       147

4-3-5) دال فرعی الگوداشتن درزندگی                                                                               150

5-3-5) دال فرعی عقلانیت                                                                                     156

6-3-5) دال فرعی رفتارهای فردی                                                                           159

1-6-3-5) مدیریت بدن                                                                                159

2-6-3-5) لباس پوشیدن                                                                               161

3-6-3-5) ورزش کردن                                                                               162

7-3-5) دال فرعی مد و نوگرایی                                                                             169

8-3-5) دال فرعی خانواده (زن و تربیت کودک)                                                      172

1-8-3-5) خانواده                                                                                      173

2-8-3-5) زن                                                                                             177

3-8-3-5) تربیت کودک                                                                             190

9-3-5) دال فرعی علم گرایی و نوآوری علمی                                                           192

10-3-5) دال فرعی هنر                                                                                          194

11-3-5) دال فرعی مصرف                                                                                   200

 

فصل پنجم: نتیجه گیری                                                                                              216

1- جمع بندی و نتیجه گیری                                                                                         217

این مطلب را هم بخوانید :

2- راه کارها و پیش نهادات پژوهشی و کاربردی                                                                       225

3- محدودیت های پژوهش                                                                                          226

4- جدول سبک زندگی اسلامی                                                                                    227

منابع فارسی                                                                                                                   230

منابع انگلیسی                                                                                                                 234

 

 

 

چکیده

این پژوهش تلاش دارد، ضمن مروری برنظرات سبک زندگی و شاخص‌های آن ازمنظر جامعه‌شناسان، سبک زندگی دینی و اسلامی را دراندیشه‌ی مقام معظم رهبری به طوراکتشافی شناسایی نموده و شاخص‌های آن را معرفی نماید؛ البته  پس ازتعریف سبک زندگی اسلامی و مشخص نمودن شاخص‌های آن ازمنظر رهبرانقلاب اسلامی، سعی داشته وجوه تشابه و تمایز هریک ازگفتمان‌های سبک زندگی میان جامعه‌شناسان و مقام معظم رهبری را بیان نماید.

دراین پژوهش ازروش تحلیل گفتمان استفاده شده و جامعه‌ی آماری آن نیز کلیه‌ی آثار مکتوب و شفاهی 23 ساله‌ی رهبرانقلاب اسلامی ازسال 1368 تا اوایل سال 1391 می‌باشد؛ به طوری که با استفاده ازروش تحلیل گفتمان، گفتمان سبک زندگی دینی و اسلامی ازمنظر ایشان را معرفی نموده و بالطبع، چگونگی مفصل‌بندی دال‌های مرکزی، برتر و فرعی این گفتمان را ترسیم کرده است.

ازیافته‌های این پژوهش می‌توان به معرفی گفتمان سبک زندگی اسلامی ازمنظر رهبرانقلاب اسلامی و مشخص نمودن دال‌های گفتمان سبک زندگی دینی و اسلامی ازمنظر ایشان و البته مفصل بندی این دال‌ها اشاره کردکه عبارتنداز: دال مرکزی: منش اسلامی؛ دال‌های برتر: معنویت، الگوداشتن، عقلانیت و حفظ مناسک و دال‌های فرعی: رفتارهای فردی، رفتارخانوادگی، مُدونوگرایی، علم گرایی، هنر و مصرف که هریک ازاین دال‌ها به طور مبسوطی تشریح شده است؛ البته با توجه به اهمیت مصرف درسبک زندگی، به سبک زندگی اشرافی ازمنظر مقام معظم رهبری نیز پرداخته شده که این نوع سبک زندگی برپایه‌ی مصرف گرایی مسرفانه بنا نهاده شده است.

 

 

 

کلید واژه: سبک زندگی، سبک زندگی دینی و اسلامی، گفتمان، شاخص‌های سبک زندگی، مصرف.

 

مقدمه:

بی‌شک بالاترین و والاترین عنصری که در موجودیت هر جامعه دخالت اساسی دارد، فرهنگ آن جامعه است؛ بدین ترتیب، فرهنگ هر جامعه هویت و موجودیت آن جامعه را تشکیل می‌دهد و با انحراف فرهنگ، هر چند جامعه در بعدهای اقتصادی، سیاسی، صنعتی و نظامی قدرت‌مند و قوی باشد، ولی پوچ و پوک و میان‌تهی است (امام خمینی، 1365: ج 15 ص 243) بنابراین، فرهنگ در حقیقت همه چیز یک جامعه است، هیچ بنیاد اجتماعى و اقتصادى بدون اتکاء به یک فرهنگ شکل نمى‌گیرد.

اساساً جایگاه فرهنگ درکشور ایران دارای فرازو نشیب‌هایی بوده است؛ به طوری‌که  مواجهه‌ی جامعه ایرانی با فرهنگ و نگرش غربی و مدرن، طبعاً درفرهنگ، آداب و رسوم و شیوه‌های زندگی جامعه‌ی ایرانی تأثیراتی داشته که نهایتاً به تغییروتحول درسبک زندگی ایرانی و اسلامی منجر شده است؛ بدین ترتیب، چه بسا بتوان گفت که برهمین اساس، یک زندگی شبه مدرن را که بارقه‌هایی ازسنت نیز درآن

 

 

 

 

فصل اول

موضوع تحقیق

در این فصل ابتدا به بیان مسأله و بررسی پژوهش­های پیشین پرداخته شده است و در ادامه ضرورت علمی و اجتماعی انجام این پژوهش، اهداف آن و سؤالات علمی مورد بحث قرار گرفته است.

بیان مسأله

جامعه ایران یکی از جوامع در حال توسعه است، سال­هاست ایرانیان خواهان آزادی و عدالت در جامعه خود هستند، این خواسته را می­توان در رخداد­های سیاسی- اجتماعی ایران به وضوح مشاهده کرد، از انقلاب مشروطیت گرفته تا انقلاب اسلامی تا جنبش دوم خرداد و اتفاقات اخیری که بعد از انتخابات دوره دهم ریاست جمهوری( سال 1388) افتاد؛ همه بیان­گر خواسته­های آزادی خواهانه و عدالت خواهانه مردم ایران است. در این میان نقش نخبگان سیاسی در دستیابی به توسعه سیاسی بسیار حیاتی است. اگر بخواهیم در مقام مقایسه بر­آییم اهمیت نخبگان کشورهای درحال توسعه در فرآیند توسعه سیاسی، حتی از نخبگان کشورهای توسعه یافته نیز بیشتر است؛ اغلب این کشورها در شرایطی به دوران مدرن وارد شده­اند که

 فاقد امکانات داخلی در همراهی با این فرآیند بودند. چنین نقصان­هایی، نخبگان سیاسی این کشورها را با فشار­های مضاعفی برای تغییرات داخلی و هماهنگی با این فرآیند که بعد جهانی هم دارد مواجه کرده است. به علاوه در این گونه جوامع امکانات تغییر به ویژه از نوع فرهنگی آن تقریبا” در انحصار نخبگان سیاسی است. بنابراین بررسی فرهنگ سیاسی نخبگان در جوامع در حال توسعه بسیار حائز اهمیت است، فرهنگ سیاسی نخبگان ” با ایستارها، احساسات و الگوهای رفتاری کسانی سرو کار دارد که در درون نظام سیاسی از طریق گردش کار ویژه استخدام سیاسی به نقش­های فعّالی دست یافته­اند و بر برون­داد­های نظام تأثیری مستقیم دارند.”(لوسین پای و همکارن،161:1380)

رجوع به پژوهش­های پیشین و بررسی آن­ها، باعث می­شود که این پژوهش بتواند از مباحث نظری آن­ها الهام بگیرد و از هم پوشانی پژوهش جلوگیری کند. در این زمینه یعنی بررسی فرهنگ سیاسی نخبگان سیاسی، پژوهش­های نسبتا” کمی در ایران انجام شده است، پژوهش­های انجام شده در زمینه  فرهنگ سیاسی نخبگان در ایران را می­توان از لحاظ تاریخی به دو دسته کلی تقسیم کرد:             1- پژوهش­هایی که فرهنگ سیاسی نخبگان سیاسیِ قبل از انقلاب اسلامی را مورد بررسی قرار    داده­اند؛ زونیس (1976) ، سید امامی (1376) ،  قیصری ( 1380) و سراوانی ( 1383) را می­توان در این دسته قرار داد. 2- پژوهش­هایی که فرهنگ سیاسی نخبگان سیاسیِ بعد از انقلاب اسلامی را مورد بررسی قرار داده­اند؛ نصرتی­نژاد ( 1379)، ابراهیم آبادی ( 1384) و وردی زاده ( 1385) را هم      می­توان در دسته دوم قرار داد. هریک از این پژوهش­ها به بررسی چرایی و چگونگی فرهنگ سیاسی نخبگان سیاسی ایران پرداخته­اند. بعد از انقلاب اسلامی تغییرات عمده­ای در ساختار نخبگان سیاسی به وقوع پیوست در حالی­که پژوهش­هایی که به بررسی و نوع­شناسی فرهنگ سیاسی نخبگان ایران بعد از این زمان  پرداخته باشند، بسیار کم بوده است و باید به این نکته توجه کرد که این دسته از پژوهش­ها هم خالی از اشکال نیستند،

در این بخش تمرکز بر روی پژوهش­هایی است که در زمینه فرهنگ سیاسی نخبگان سیاسی انجام شده است، البته پژوهش­های دیگری که در زمینه فرهنگ سیاسی ایران انجام شده است هم مورد بررسی و تقسیم بندی قرار گرفته­اند که می­توان این تقسیم بندی را در پی نوشت مطالب[1] یافت(1).

این بخش با نگاهی بر کتاب  نخبگان سیاسی ایران[2]  اثر ماروین زونیس[3] (1971) آغاز شده است، این پژوهش در مورد نخبگان سیاسی ایران است که در زمان پهلوی دوم ( محمد رضا شاه ) تدوین شده است، زونیس در این کتاب فرضیه خود را این­گونه مطرح می­کند: ” در جوامعی که فرآیند­های سیاسی آن در درون ساختار­های رسمی دولت کمتر نهادینه شده است، نگرش­ها و رفتار افراد پر­قدرت، راهنمای قابل اعتمادی برای تغییر سیاسی محسوب می­شود( زونیس،8:1971). هدف پژوهش زونیس این است که می­خواهد روند رشد و توسعه سیاسی را در ایران از طریق تحلیل نقش نخبگان سیاسی بررسی کند. زونیس نخبه سیاسی را در ایران مفهومی تجربی و رفتاری می­انگارد (همان:9). و کسانی را نخب

این مطلب را هم بخوانید :

 

ابتلاء زوجين به امراض:/پایان نامه درباره طلاق - جستجو گران نیکنامه سیاسی می­داند که هم از لحاظ سیاسی فعّال­تر و هم از قدرت سیاسی بیشتری برخوردار باشند. او3000 نخبه سیاسی را در آن زمان شناسایی می­کند که شاخص شناسایی این افراد قدرت آن­ها در تصمیم­گیری­های سیاسی بوده است. از بین این 3000 نفر، 167 نفر را برای مصاحبه و انجام پژوهش انتخاب می­کند، او ادعا می­کند که مجموعه کوچکی از متغیر­های معنی­دار ناشی از روابط درون فردی وجود دارند که جوهره سیاست ایران را تشکیل می­دهند. زونیس از طریق مصاحبه با نخبگان، چهار اصل نگرشی را در بین آن­ها کشف می­کند: 1- بدبینی سیاسی؛ 2- بی اعتمادی شخصی؛                3- عدم امنیت آشکار؛ 4- بهره کشی میان فردی. این چهار اصل جهت­گیری منش شناختی عمومی را به ما معرفی می­کنند که زمینه رفتار نخبگان سیاسی را تعیین می­کنند. زونیس در پژوهش گسترده خود در مورد نخبگان سیاسی در ایران به این نتیجه رسیده است که هر چه یک نخبه در نظام سیاسی ایران به مدت طولانی­تر و بیشتر مشارکت دارد، عدم امنیت، بدگمانی و بی اعتمادی بیشتری هم از خود بروز می­دهد. و بر­اساس یافته­های او تلاقی این عوامل در میان اعضای نخبگان سیاسی پر    قدرت­تر، فعّال­تر و مسن­تر بالاتر از حد معمول پاسخ مجموع نخبگان است و دوباره یافته­های زونیس این گونه نشان می­دهد، افرادی که به تازگی به درون مناصب نخبگی وارد شده و درون الگوهای آن اجتماعی شده و در سطوح سلسله مراتبی آن بالاتر رفته­اند، سطح بالاتری از بی اعتمادی، ناامنی و عدم تعهد را به نمایش گذاشته­اند.

به بیان دیگر زونیس استدلال می­کند که هرچه اعضای نخبگان سیاسی بیشتر و بهتر فرهنگ سیاسی را پذیرفته باشند، از یک طرف آن نگرش­های سیاسی را که جهت­گیری عام آن­ها را بهتر نشان می­دهد بیشتر به نمایش می­گذارند و از طرف دیگر این نگرش­های سیاسی نخبگان به بازتولید زیربنای آن خط مشی­هایِ سیاسی می­انجامد.

1. 1. شماره­های داخل پرانتز مربوط به پی­نوشت مطالب می­باشد و ما بقی شماره­ها که داخل پرانتز نیستند مربوط به پاورقی می­باشند.

The political Elite Of Iran.[2]

Marvin Zonis.[3]

تعداد صفحه:124

قیمت : 37500 تومان

دیدگاه های فلسفی                                                                                    20

دیدگاه های کلاسیک                                                                                  21

دیدگاه های معاصر                                                                                    25    

مروری بر سایر نظریات                                                                               26

فوکویاما                                                                                                 27

هانا آرنت و ویلیام کورنهاوزر                                                                        28

چارلز تیلور                                                                                             30

هابرماس                                                                                                32     

هانتینگتون                                                                                               35     

آلموند و وربا                                                                                           41

 

چارچوب نظری                                                                                        46     

قضایای نظری                                                                                          50     

مدل نظری                                                                                              51

سئوالات نهایی تحقیق                                                                                 52     

تعریف مفاهیم                                                                                          52

فصل سوم: روش شناسی                                                                            55

روش تحقیق                                                                                           57         

داده های تحقیق                                                                                        57

روش گردآوری اطلاعات                                                                            58

تجزیه و تحلیل داده ها                                                                                58   

فصل چهارم: یافته های تحقیق                                                                      59

الف) ساختارهای اجتماعی و توسعه نیافتگی سازمان های اجتماع محور                         60

1- الف) عدم گسترش طبقه متوسط                                                                 60

طبقه متوسط در عصر پهلوی                                                                          62

طبقه متوسط در جمهوری اسلامی                                                                    64     

2- الف) توده ای بودن جامعه                                                                       65

3- الف) روند ناقص شهروندی                                                                     69

امکان و ایجاب شهروندی پس از مشروطیت                                                       70

قانون اساسی و شهروندی در جمهوری اسلامی                                                    72

قوانین موضوعه مجلس شورای اسلامی و شهروندی                                               73

امکان و ایجاب شهروندی پس از انقلاب 1357                                                    74

4- الف) عدم نهادمندی                                                                              76

بی ثباتی ناشی از تعارض ارزش های سنتی و جدید                                               76

ناپیوستگی و نوپایی نهادهای مدنی                                                                   77

 

نقش مردم در نهادمندی                                                                               79

ب) ساختارهای فرهنگی و توسعه نیافتگی سازمان های اجتماع محور                           81

1- ب) فرهنگ آمریت- تابعیت                                                                     82

2- ب) فرهنگ ترس از قدرت و دولت                                                            85

 

3- ب) فرهنگ تقلید و خرد ناورزی                                                                86

4- ب) فرهنگ ذهنیت توطئه گر                                                                    87

ج) ساختارهای سیاسی و توسعه نیافتگی سازمان های اجتماع محور                             90

1- ج) صنف گرایی                                                                                   90

حاکمیت و تمرکز قدرت                                                                              90

حکومت تک حزبی پهلوی                                                                           90

حکومت ایدئولوژیک جمهوری اسلامی                                                              91 

ویژگی های دولت ایدئولوژیک ایران تا سال 1376                                                94

دولت اصلاحات پس از سال 1376                                                                 94

واکنش های ضد اصلاحی                                                                            95

2- ج) نبود افکار عمومی آزاد                                                                        95

3- ج) عدم تعادل اقتدار- مسئولیت                                                                 100

اقتدار کاریزمایی                                                                                       102

اقتدار سنتی                                                                                            103

گرایش به سیاست و اقتدار قانونی ومردمی                                                         104

د) یافته های تحقیق                                                                                   105

فصل پنجم: نتیجه گیری                                                                              118

نتیجه گیری                                                                                            119

پیشنهادات                                                                                             132

 

این مطلب را هم بخوانید :

منابع                                                                                                    133

 

چکیده انگلیسی                                                                                       138

فهرست جداول

جدول (1): کلیات تحقیق                                                                              9

جدول (2): خلاصه نظریات                                                                          49     

جدول (3): موانع ساختاری عدم تقویت زمینه های شهروندی در رژیم پهلوی                  71

 

چکیده:

سازمان های جامعه محور (CBOs)، مفهومی است که نه می توان تعریف خاص و دقیقی برای آن قائل شد و نه تاریخچه پیدایش مشخصی دارد، با این حال رشد بی سابقه اینگونه سازمان ها، به ویژه دردهه های اخیر، باعث شده که ساختار آن از مفهومی تقریباً ناشناخته؛ به گونه ای شگفت انگیز تغییر یافته و به بازیگری قدرتمند در عرصه ملی و بین المللی تبدیل شود، اما فقدان منابع مکتوب و در دسترس در زمینه سازمان های جامعه محور در کشور عزیزمان، همواره از موانع مهم بر سر راه این نهادها به شمار آید، به این دلایل تحلیل جامعه شناختی موانع استقرار نهادهای جامعه محور در سالهای بعد از انقلاب (1384-1357)  هدف این پژوهش بود. در همین راستا سوالاتی مطرح شدند، مبنی بر اینکه آیا موانع استقرار نهادهای جامعه محور ریشه در ساختار اجتماعی دارد؟ آیا ساختارهای فرهنگی از موانع ایجاد و استقرار نهادهای جامعه محور بوده اند؟ آیا رژیم حاکم و ساختار سیاسی را می توان از موانع استقرار نهادهای جامعه محور به شمار آیند؟ در این پژوهش سعی شده است به سوالات مذکور پاسخی بر پایه تحلیلی جامعه شناختی ارائه شود. چارچوب نظری از تلفیق نظریات؛ فرانسیس فوکویاما، هانا آرانت و ویلیام کورنهاوزر، یورگن هابرماس، ساموئل هانتینگتون، آلموند و وربا و چارلز تیلور تهیه شد و بر اساس آن چارچوب و مدل نظری تحقیق بدست آمدند. روش جمع آوری اطلاعات در این پژوهش به شیوه تحقیقات کیفی و با مطالعات اسنادی و کتابخانه ای می باشد و داده هایی در باره طبقه متوسط، جامعه توده ای، میزان رشد شهروندی، نهادمندی سازمانی، فرهنگ سیاسی، نوع و میزان اقتدار گرایی در کشور و ادغام گرایی نهادها، جمع آوری شدند و با روش تاریخی مورد تحلیل قرار گرفتند و مشخص گردید که هر سه ساختار یعنی، ساختارهای اجتماعی، ساختارهای فرهنگی و ساختارهای سیاسی با توجه به مولفه های ذکر شده برای هر کدام، به عنوان مانع بر سر راه استقرار نهادهای جامعه محور قرار دارند.

 

 

 

مقدمه :

سازمان های جامعه محور (CBOs)[1] مفهومی است که تعریف خاص، دقیق و جامعی برای آن وجود دارد و نه تاریخچه پیدایش معینی دارد. با این حال رشد بی سابقه اینگونه سازمان ها، به ویژه در دهه های اخیر باعث شده است که ساختار آن از مفهومی تقریبا ناشناخته با حیطه وظایف  ثابت و محدود به گونه ای، شگفت انگیز تغییر یافته و به بازیگری قدرتمند در عرصه ملی و بین المللی تبدیل شود. بسیاری معتقدند نفرت و دلزدگی از جنگ های جهانی سبب شد تا ملت ها، همپا با نوسازی خویش، به تدریج به ضرورت مشارکت در امور مربوط به کشور و حکومت خود پی برده و با سازماندهی خویش،  در چارچوب هایی همانند سازمان های جامعه محور(CBOs)، نوع همکاری و تعامل با دولت را نهادینه سازند. بعدها این ساختار تکامل یافت و به اهرمی تبدیل شد که می توانست با بهره گیری از مهمترین عامل قدرت خویش   -یعنی کسب قدرت و مشروعیت ازمردم- به اعمال فشار بر دولت برای تغییر در وضعیتی نامطلوب، توجه به اموری خاص و یا انجام فعالیتی ویژه بپردازد.

فقدان منابع مکتوب و در دسترس در زمینه سازمان های جامعه محور (CBOs) در کشور عزیزمان، همواره

از موانع مهم موجود بر سر راه این نهادها به شمار می آید. رشد و گسترش سریع و وسیع این سازمان ها به ویژه در میان جوانان، نوید بخش حرکتی سازنده در عرصه مشارکت جویی است، با این حال محدود کردن حیطه فعالیت به عرصه های داخلی نقیصه ای است که متاسفانه طیف وسیعی از سازمان های داخلی را در بر گرفته است. سالهای سال است که در کشورمان نهادهای خودجوش و غیروابسته به ترتیبات دولتی،     پا گرفته و ادامه حیات داده و گاهی نهادهای مقتدری هم به وجود آورده اند که دوام چند صد ساله ای نیز داشته اند. ویژگی این تشکل ها و جمعیت ها در سرزمین ما این است که همگی آنها، هم ریشه در سنت دارند، هم آداب شریعت، و پاسخی بوده اند به نیازهایی که تحولات تاریخی فراهم می کرده اند. در حقیقت نهادهای خیریه مردمی و همچنین هیئت های مذهبی و عزاداری، از جمله نمودهای

پیشینه ی تجربی و نظری …………………………………………………………………………………….. 10

نظریه ی طرحواره های جنسیتی……………………………………………………………………………. 12

نظریه ی یادگیری اجتما…………………………………………………………………………………….. 13

رویکردهای فمینی…………………………………………………………………………………………….. 15

نظریه های فمینیستی لیبرا……………………………………………………………………………………. 15

نظریه های فمینیستی اگزیستانسیالیسم…………………………………………………………………… 17

نظریه های فمینیستی راد…………………………………………………………………………………….. 17

 

فمینیسم سوسیالیستی………………………………………………………………………………………. 17

نظریه های روان شناختی ………………………………………………………………………………….. 18

پژوهش های انجام شده   …………………………………………………………………………………. 19

پزوهش های انجام شده در ایران  ………………………………………………………………………. 19

نقد و بررسی پژوهش های انجام شده در ایران  …………………………………………………….  24

پژوهش های انجام شده درخارج از ایران …………………………………………………………….  25

نقد و بررسی پژوهش های انجام شده در خارج از ایران  ………………………………………….  26

فصل سوم :روش شناسی پژوهشی

روش اجرای تحقیق   ………………………………………………………………………………………..  29

عناصر اصلی در روش پدیدار شناسی   …………………………………………………………………. 30

دلایل استفاده از روش کیفی در این پژوهش   ……………………………………………………….. 31

مصاحبه با مشارکت کنندگان  …………………………………………………………………………….  31

مصاحبه ی ساخته شده  …………………………………………………………………………………….  32

مصاحبه ی نیمه ساخته  ……………………………………………………………………………………..  32

مصاحبه ی ازقبل ساخته نشده  ……………………………………………………………………………  32

پرسش های تحقیق  …………………………………………………………………………………………  33

افراد مشارکت کننده   ………………………………………………………………………………………. 39

میدان مطالعه  ……………………………………………………………………………………………… 42

نمونه گیری  ………………………………………………………………………………………………  42

روش گردآوری داده ها  ……………………………………………………………………………..  46

روش تجزیه و تحلیل داده ها  …………………………………………………………………………  46

قابلیت اعتماد   …………………………………………………………………………………………….   47

فصل چهارم :یافته هها

اسباب بازی های جنسیتی شده  ……………………………………………………………………….  50

نگرش های کلیشه ای جنسیتی در زمینه ی آزادی فرزندان  …………………………………..  53

نگرش کلیشه ای جنسیتی در والدین در مالکیت ناموسی فرزندان  ………………………….. 61

نقش های کلیشه ای جنسیتی شده ی فرزندان در تقسیم کار خانواده ………………………… 67

نگرش جنسیتی والدین در رابطه با شکل گیری شخصیت کودک  …………………………… 72

جنسیت بریر فرزندان خانواده ……………………………………………………………………………. 86

نگرش کلیشه ای جنسیتی والدین نسبت به سن ازدواج و انتخاب همسر ………………………. 91

فصل پنجم : نتیجه گیری

نتیجه گیری    ………………………………………………………………………………………………….. 98

 

محدودیت ها …………………………………………………………………………………………………. 101

پیشنهادات     ………………………………………………………………………………………………… . 101

 

 

 

فصل اول

کلیات

مقدمه

وقتی کودکی متولد می شود ، یکی از نخستین سوالات این است که آیا دختر است یا پسر ؟ به نوزادان دختر لباس صورتی رنگ می پوشانند  و اتاق اورا بارنگ های ملایم و روشن تزیین می کنند و به نوزادان پسر البسه ی آبی رنگ می پوشانند و اتاق های آنان  معمولا رنگ های بسیار تند و روشن دارد . از اولین روز حیات ، نوزاد انسان در دنیایی که بار جنسیتی زیادی دارد زتدگی را آغاز می کند . (گولومبوک ، فی وش ، 1377 :31)

جنسیت در طول زمان های مختلف به شیوه های متفاوت ادراک ، تفسیر و ارزش گذاری می شود و گذر جوامع از وضعیت سنتی به مدرن به بازتعریف هویت انسانی و اجتماعی زنان و مردان منتهی شده است .

در جوامع سنتی خانواده گسترده نقش بسیار مهمی در تربیت و جامعه پذیری جنسیتی فرزندان و کودکان بر عهده داشته است . امروزه با ورود به دنیای مدرن و تبدیل خانواده از گسترده به
هسته ای  خانواده نقش خود را به عنوان جایگاه اصلی جامعه پذیری جنسیتی فرزندان حفظ کرده است .

آنچه اهمیت دارد که در بیشتر فرهنگ ها خانواده  تحت تاثیرفرهنگ  پدرسالاری نتوانسته عاری از تبعیض جنسیتی باشد که این به نوبه ی خود در تقویت جامعه ی پدر سالار و نابرابر نقش داشته است .به عنوان مثال جلوگیری از تحصیل دختران  باعث می شود از شناخت حقوق انسانی خود و حضور در اجتماع  باز بمانند.

یکی از اهداف فمینیست ها  اثبات این مسئله بوده است که تفاوت های بین دوجنس (زن و مرد ذاتی نیست ، فمینیست های لیبرال تفاوت بین دو جنس را نتیجه ی نحوه ی جامعه پذیری و شرطی سازی نقش های جنسیتی می دانند و معتقدند که با پسرها و دخترها تقریبا از لحظه ی تولد با شیوه های متفاوتی رفتار می شود که احتمالا زنان را  از پرورش تمامی استعدادهایشان به عنوان انسان باز می دارد . (ابوت و والاس ، 1380 ، 228)

زمانی که شخصی به عنوان زن یا مرد مقوله بندی می شود ، از جنسیت برای سازماندهی و تفسیر اطلاعات اضافی درباره ی آن شخص و شکل دادن به انتظارات رفتاری او ، استفاده می شود ، این مسئله هنگام تولد و یا حتی زودتر از آن آغاز می شود . پزشکان و والدین اغلب سعی می کنند  مقوله ی یک جنس را به کودک نسبت دهند و اندام ها ی جنسی را متناسب آن بسازند. (سفیری ، ایمانیان ، 1388:88)

به گفته ی فمینیست ها در خانواده دو ساختار درهم تنیده برای انقیا د زنان دست اندرکار است :

این مطلب را هم بخوانید :

1) جایگاه زن در مقام همسر و مادر ؛

2) روندهای تربیتی خانواده که منش های زنانه و مردانه را در فرزندان نهادینه می کند و آنان همین منش ها را به فرزندان خود منتقل می کنند و به این تربیت سلطه ی مرد و فرودستی زن را تداوم می بخشند . (ابوت و والاس ،1390 : 114)

بنابر دیدگاه فردگرایی ، جامعه پذیری والدینی ، منبع اولیه اکثر تفاوت های جنسیتی در ویژگی ها و خلق و خوی شخصیتی می باشد . برای جلب حمایت از این دیدگاه ، پژوهشگران مطالعاتی را  به منظور بررسی زمینه هایی که والدین به طور متفاوتی  با فرزندان دختر و پسر خود رفتار می کنند طراحی کردند . در صورت اثبات رفتار متفاوت والدین با فرزندان دختر و پسر خردسالشان ، مشکل تر از آن است که بنظر رسد . (سفیری ، ایمانیان ، 1388 : 89)

به نظر می رسد که والدین ( به ویژه پدر ها ) به طرز متفاوتی با کودکان دختر وپسر خود تعامل دارند ؛ اما این تفاوت ها در رفتار والدین ، منحصر به محدوده های خاصی مثل انتخاب اسباب بازی و شیوه ی تنبیه می باشد . کودکان فعالانه درگیر فرایند جامعه پذیری می شوند و کاربرد کلیشه های جنسیتی را در مورد خود و دیگران یاد می گیرند . (سفیری و ایمانیان ، 1388 : 118)

فرض بر آن است که کلیشه های جنسیتی منعکس کننده باورهای تعیین شده ی فرهنگی درباره جنسیت است  . ممکن است تصور شود که به موازات تغییر نظرگاه های اجتماعی درباره ی زن و مرد ، کلیشه ها نیز تغییر خواهد کرد نتایج شگفت انگیز است ، تحقیقات گویای آن است که کلیشه های جنسیتی ، با توجه به انقلاب های فرهنگی که از آغاز دهه ی 1960 و آغاز دومین نهضت زنان رخ داده است به آن سرعتی که ما فکر می کرده ایم تغییر پیدا نکرده است . ( گولومبوک ، فی وش ، 1377 :43)

با توجه به تغییرات فرهنگی ، اجتماعی و اقتصادی موجود ، هر نسلی در مقایسه با نسل پیشین  ، به تساوی حقوق جنس ها بیشتر متعهد می شود و درصدد ایجاد محیط و فرصت برابر برای بروز تمامی استعدادهای انسانی زنان و مردان در حوزه های متفاوت اجتماعی بر می آید.

این تحقیق به شناخت تعصبات جنسیتی  در خانواده و میزان تحول نگرش های والدین با توجه به میزان تحصیلات ، رده سنی  ، مذهب …..می پردازد .

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

بیان مسئله

با وجود دگرگونی در ساختار خانواده ونقش های خانوادگی ، بدون تردید خانواده همچنان یکی از ارکان و نهادهای اصلی جامعه به شمار می رود . درونی کردن ارزش ها و هنجارهای جنسیتی از خانواده

1 – 3. اهداف تحقیق: 7

1 – 4. قلمرو مطالعاتی تحقیق: 7

1-5. قلمرو مکانی: 7

1-6. قلمرو زمانی: 7

1-7. پیشینه تحقیق: 7

1-7-1.کتاب ها 8

1-7-2. مقاله ها و پژوهش ها: 10

1-7-3. پایان نامه ها: 17

1-8. نقد و بررسی منابع نظری و تحقیقی مرتبط با موضوع تحقیق: 22

1-8-1. جمع بندی و نتیجه مطالعه کتاب ها: 22

1-8-2 جمع بندی و نتیجه مطالعه مقالات: 23

1-8-3 جمع بندی و نتیجه مطالعه پایان نامه ها 25

1-9. موانع و تنگناهای اجرایی موضوع تحقیق: 26

فصل دوم: مبانی و چارچوب نظری تحقیق.. 27

2-1. مقدمه. 27

بنیان نظری و جامعه شناختی.. 27

2-2 مباحث نظری: 27

2-2-1 نظریه ها و رویکردهای جامعه شناختی مرتبط به گروه های اجتماعی: 27

جمع بندی: 30

2-2-2. نظریه ها و رویکردهای مرتبط با آموزش و پرورش: 31

2-2-3. نظریه‌ها و رویکردهای مرتبط با تدوین کتاب‌های درسی: 32

2-2-4. نظریه ها و رویکردهای مرتبط با مشارکت معلمان در تدوین برنامه های درسی.. 38

جمع بندی: 43

2-3. چارچوب نظری: 45

2-4. پرسشهای تحقیق: 49

2-5. فرضیه های تحقیق: 50

2-6. الگوی نظری و تحلیلی موضوع تحقیق: 51

فصل سوم: مبانی روش شناسی موضوع تحقیق. 52

3-1. مقدمه: 52

3-2. تحلیل و تبیین روش شناختی موضوع تحقیق: 52

3-3. شیوه به کاربری روش های مورد نظر در این تحقیق: 53

3-4. تکنیک های جمع آوری داده ها: 53

پرسش های باز برای مصاحبه. 55

3-5. جامعه مورد مطالعه. 56

3-6. شیوه نمونه گیری از جامعه مورد مطالعه. 56

3-7. شیوه تجزیه و تحلیل داده ها 57

3-8. تعریف مفاهیم و متغیر های تحقیق: 58

3-9 شاخص ها و معرف ها 60

3-10. جداول توزیع فراوانی های جمعیت مورد مطالعه. 63

 

 

بخش دوم: 66

دستآوردها، یافته ها و راهکارها 66

فصل چهارم: توصیف و تحلیل دستآوردهای مطالعات اسنادی و میدانی.. 67

4-1. دستآوردهای مطالعات اسنادی.. 67

 

4-2. دستآورد های مطالعه کتاب ها: 73

4-3. دستآوردهای مطالعات میدانی.. 78

فصل پنجم: جمع بندی، نتیجه گیری و ارائه راهکار. 97

5 -1. یافته های حاصل از مطالعات اسنادی.. 97

5-2. یافته های حاصل از مطالعات میدانی.. 102

5-3 . جمع بندی.. 112

5-4. نتیجه گیری نهایی: 118

5-5. راهکارها 120

راهکارهای راهبردی: 120

راهکارهای کاربردی: 121

5-6. خلاصه تحقیق. 123

منابع و مآخذ: 126

 

 

 

 

 

 

این مطلب را هم بخوانید :

 

 

 

 

فهرست جداول

 

 عنوان                                                                                                           صفحه

جدول الف:…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 60

جدول شماره 1: توزیع جنسی جمعیت مورد مطالعه. 63

جدول شماره 2: توزیع جمعیت مورد مطالعه از نظرمقطع تحصیلی.. 63

جدول شماره 3: توزیع جمعیت مورد مطالعه ازنظر رشته تحصیلی.. 64

جدول شماره4:  توزیع جمعیت مورد مطالعه از نظر نوع شغل.. 65

جدول شماره 5: عوامل اجتماعی-  فرهنگی تأثیرگذار درنقش ساختاری و کارکردی معلمان درتهیه وتدوین کتب درسی آموزش وپرورش (دستآورد مصاحبه با معلمان). 79

جدول شماره 6: عوامل فرهنگی –  سیاسی تأثیرگذاردرنقش ساختاری وکارکردی معلمان در تهیه وتدوین کتب درسی آموزش وپرورش (دستآورد مصاحبه با معلمان ). 81

جدول شماره 8: عوامل اقتصادی تأثیرگذار در نقش ساختاری و کارکردی معلمان در تهیه وتدوین کتب درسی آموزش وپرورش (دستآورد مصاحبه با معلمان). 83

جدول شماره 9: عوامل جغرافیایی و زیست محیطی تأثیرگذار در نقش ساختاری وکارکردی معلمان در تهیه و تدوین کتب درسی آموزش وپرورش (دستآورد مصاحبه با معلمان). 84

جدول شماره 10: عوامل اجتماعی – فرهنگی تأثیرگذار در نقش ساختاری و کارکردی معلمان در تهیه و تدوین کتب درسی آموزش وپرورش ( دستآورد مصاحبه با مدیران ). 85

جدول شماره 11: عوامل فرهنگی – سیاسی تأثیرگذار در نقش ساختاری و کارکردی معلمان در تهیه وتدوین کتب درسی آموزش وپرورش (دستآورد مصاحبه با مدیران ). 87

جدول شماره 12: عوامل اقتصادی تأثیرگذار در نقش ساختاری و کارکردی معلمان در تهیه وتدوین کتب درسی آموزش وپرورش ( دستآورد مصاحبه با مدیران ). 88

جدول شماره 13: عوامل جغرافیایی وزیست محیطی تأثیرگذاردرنقش ساختاری وکارکردی معلمان درتهیه وتدوین کتب درسی آموزش وپرورش ( دستآورد مصاحبه با مدیران ). 89

جدول شماره 14: عوامل جمعیتی تأثیرگذار در نقش ساختاری و کارکردی معلمان در تهیه و تدوین کتب درسی آموزش وپرورش ( دستآورد مصاحبه با مدیران ). 90

جدول شماره 15: عوامل اجتماعی- فرهنگی تأثیرگذار در نقش ساختاری و کارکردی معلمان در تهیه و تدوین کتب درسی آموزش وپرورش  ( دستآورد  مصاحبه با مولفان ، برنامه ریزان و صاحب نظران ).