افکار بشر و دستاورد های فکری و هنری او را نمی توان در چارچوب مرز های داخلی محصور نمود. دانش و هنر فرآورده های بین الملل هستند که مرزی نمی شناسند و با پیشرفت های اخیر، تسریع انتقال اطلاعات را فراهم آورده و جریان بین المللی انتقال دانش نیز سرعت و افزایش چشمگیری یافته است. ارتقاء سطح دانش عمومی سبب شده که استفاده از محصولات و آثار هنری در انحصار طبقه خاصی نباشد و همین امر سبب افزایش تقاضا در خصوص این کالا ها شده است. کشور ایران با برخورداری از تمدنی چندین هزار ساله نقش بسیار ممتازی را در تعالیادبیات و هنر ایفا نموده است. این تمدن تاریخی بخش اعظمی از توسعه و تکامل خود را مرهون آفرینش های ادبی، هنری ایرانیان بوده که در اعصار مختلف بدیع ترین و برجسته ترین فرآورده های خلاق بشری را پدید آورده است. حکومت های ایرانی اغلب حامی و مشوق هنر بوده و به انحاء مختلف مادی و معنوی، آفرینندگان آن ها را مورد حمایت خویش قرار داده اند. در دوران اخیر نیز بارقه های این سیاست هنر پروری با شدت و ضعف دیده می شود. نکته ای که در این میان معمولاً مورد غفلت واقع شده اهمیت حمایت معنوی از آثار هنری و حقوق پدید آورندگان آن ها است. این مهم البته مستلزم بررسی های حقوقی و دقت نظر های قانونی است که قاعدتاً بر عهده جامعه حقوق دانان و مجریان قضایی کشور است. لیکن متأسفانه با وجود قوانین موجود در ایران عملاً به دلایل مختلفی آفرینش های هنری از حمایت حقوقی لازم برخوردار نیست. پایان نامه حاضر دلایل این خلاء ها و نارسایی ها را بررسی کرده و با تحلیل قوانین موضوعه موجود کشور و مقایسه آن با کنوانسیون های بین المللی و در رأس آن ها «کنوانسیون برن» و نیز تحلیل مشکلات گریبانگیر در راه اجرای این قوانین، راهکار های برون رفت از نقایص حقوقی موجود در حوزه هنر و آفرینش های هنری را ارائه می نماید.

کلید واژه : مالکیت ادبی و هنری ، آثار ادبی و هنری ، خلاء قوانین ، ایران ، اسناد بین المللی.

مقدمه :

1)بیان مسأله:

از ابتدای خلقت، انسان بنا بر فطرت و طبیعتش برای تلاش‌های كم یا زیاد خود ارزش قائل بوده و در آنچه به دست می‌آورده اعمال سلیقه می‌كرده و دیگران را نیز از تصرف در آن باز می‌داشته به طوری كه این حس غریزی در بشر منشاء پدیدآوردن اندوخته‌های شخصی و احساس تعلق به آنها گردیده است. این احساس تنها نسبت به اندوخته‌های غیبی او محدود نمی‌شده، بلكه در مورد اشعاری كه می‌سروده، نقاشی‌هایی كه می‌كشیده و یا مطالبی كه می‌نوشته نیز اعمال می‌گشته. به عقیده برخی از زمانی كه انسان توانسته قلم یا قلم‌مویی در دست بگیرد این احساس وجود داشته است. موارد متعددی از دوران باستان در این مورد وجود دارد به عنوان مثال: هومودور شاگرد افلاطون پس از استفاضه از محضر استاد، یادداشت‌های خود را به سیسیل برد و در آنجا فروخت. این عمل كه بدون اجازه افلاطون صورت گرفته بود نه تنها مورد شماتت اهل علم و ادب قرار گرفت بلكه خشم مردم را نیز برانگیخت. مالکیت فکری بر مبنای مصادیق مورد حمایت، به دو بخش «مالکیت ادبی-هنری» و «مالکیت صنعتی» تقسیم بندی می شود که در هر بخش مصادیق متفاوتی مورد شناسایی و حمایت قرار می گیرند. حقوق مالکیت ادبی- هنری از سابقه ی طولانی تری نسبت به حقوق مالکیت صنعتی برخوردار است. در روم و یونان قدیم، سرقت ادبی عملی مذموم شمرده می شده است، در دوران قرون وسطی از آن جایی که آثار، مظهری از الهام الهی بود حق انحصاری برای مولف قائل نبودند و اکثر آثار آن عصر به صورت گمنام منتشر شده است، در اروپا به طور روشن این بحث در عهد رنسانس و با انقلاب فكری- صنعتی كه در آنجا خصوصاً در صنعت چاپ پدید آمد، آغاز شد و باید نخستین آثار حمایت از نوشته‌ها را در امتیازاتی جستجو كرد كه حكام و سلاطین اروپایی در قرن 16 به ناشران و كتاب‌فروشان اهدا می‌كردند كه باعث می‌شد ناشران و چاپخانه‌داران این احكام را وسیله‌ای برای دست‌اندازی به حقوق مولفین قرار دهند. این وضع طی دو قرن در اروپا ادامه یافت تا اینكه برای نخستین بار در سال 1709 در انگلیس قانونی به تصویب ملكه رسید كه حقوقی را برای مولفین اثر به رسمیت می‌شناخت. در اوایل همین قرن در فرانسه نیز قانونی به همین مضمون به تصویب رسید و كم‌كم بسیاری از كشورهای دیگر در اروپا، آمریكای لاتین و آسیا دست به وضع چنین قوانینی زدند. در اواخر قرن 19 با گسترش ارتباطات و پیشرفت علوم و صنایع نجومی، روشن شد كه قوانین ملی هرچند جامع و كامل نباشند، نمی‌توانند به خوبی از حقوق معنوی مولفین و مخترعین دفاع نمایند؛ چرا كه سوءاستفاده كنندگان با كمك وسایل ارتباط جمعی در خارج از مرزهای ملی اقدام به سرقت‌های ادبی و هنری و صنعتی می‌نمایند. لذا موافقت‌نامه‌های دوجانبه و چندجانبه و بالاخره بین‌المللی در این زمینه فراهم شد تا این كه در زمینه مالكیت صنعتی و حقوق مخترعین به كنوانسیون پاریس 1883 برای حمایت از مالكیت صنعتی انجامید كه تا 1996، 140 عضو داشته و در زمینه حقوق مولفین آثار ادبی و هنری و علمی نیز به كنوانسیون برن سوییس در سال 1886منتهی شد. با ادغام دفاتر این دو كنوانسیون بین‌المللی در سال 1893 نخستین سنگ بنای سازمان جهانی مالكیت معنوی گذاشته شد.

در ایران اولین قرارداد مالكیت ادبی میان ایران و آلمان در سال 1309 ه.ش منعقد شد و نخستین رویكردهای قانونی آن نیز در فصل 11 قانون جزا مبحث دسیسه و تقلب در كسب مصوب 1310 می‌باشد. در سال 1348 قانون حمایت از حقوق مولفان و مصنفان و هنرمندان در سال 1352 ،نیز قانون ترجمه و تكثیر كتب و نشریات حقوقی به تصویب مجلس شورای ملی رسید و در سال 1337 ایران به كنوانسیون پاریس در زمینه حمایت از مالكیت صنعتی پیوست.

پس از پیروزی انقلاب اسلامی مسأله حقوق مولفین و مخترعین، به دلیل فتوای حضرت امام در تحریرالوسیله مبنی بر عدم ثبوت چنین حقوقی در شرع، به بحث پیچیده‌ای تبدیل شد.

مالكیت حقوقی عبارت است از احاطه و سلطنت كسی بر چیزی كه این قسم امری است كه عقلا آن را بر حسب نیاز جامعه برای اشخاص حقیقی و حقوقی اعتبار كرده‌اند. لذا هر كس هر چیزی را تالیف می‌كند چون نتیجه كار فكری اوست مالك و صاحب آن می‌شود. البته ملكیت او مطلق نیست و دلیل بر حرمت امتناع و تصرفات معنوی وجود ندارد. آنچه جایز نیست نسخه‌برداری و تكثیر بدون اجازه مولف است كه در این صورت مولف می‌تواند مطالبه حق نماید.

گروهی دیگر بر این نحو مالكیت (مالكیت فكری و معنوی) خرده می‌گیرند به این دلیل كه به رسمیت شناختن حقوق معنوی باعث می‌شود تولید‌كنندگان آثار فرهنگی و علمی بدون دریافت پول آثار خود را در اختیار جامعه قرار ندهند و از این بابت جامعه لطمه ببیند. مثلاً چنانچه اختراعی مثل برق انجام شود و مخترع آن بخواهد آن را به قیمت گزافی به دنیا عرضه كند معلوم است كه بخش عمده‌ای از جامعه توانایی بهره‌مندی از آن را نخواهند داشت و شكاف بین غنی و فقیر روز به روز بیش‌تر می‌شود و این مسأله‌ای است كه هرگز شارع مقدس به آن راضی نخواهد بود و مصداق آیه شریفه: إن الذین یكتمون بما انزلنا من البینات و الهدی من بعد ما بیناه للناس فی الكتاب اولئك یلعنهم الله و یلعنهم اللاعنون ،[1]هستند و پیامبر اكرم نیز فرموده‌اند هر كس دانشی را بداند و آن را كتمان كند روز قیامت با افساری از آتش آورده می‌شود. با توجه به توضیحات فوق این پژوهش در پی آن است که به بررسی تطبیقی ماهیت و آثار مالکیت ادبی و هنری در ایران و حقوق بین الملل بپردازد.

موضوعات: بدون موضوع لینک ثابت

فرم در حال بارگذاری ...

فید نظر برای این مطلب

[دوشنبه 1399-06-31] [ 09:56:00 ب.ظ ]

ارسال نظر »

پایان نامه تهیه تقویم آب و هوا و گردشگری روزانه جزیره كیش

1-1- بیان مسأله………………………………………………………………………………………………………………………….2

2-1- اهمیت موضوع…………………………………………………………………………………………………………………..3

3-1- علت انتخاب و سوال تحقیق………………………………………………………………………………………………….4

4-1- کلیات منطقه………………………………………………………………………………………………………………………4

1-4-1- مشخصات کلی شهرستان سنندج………………………………………………………………………………………….4

2-4-1- توپوگرافی……………………………………………………………………………………………………………………..6

3-4-1- پوشش گیاهی………………………………………………………………………………………………………………….7

4-4-1- اقلیم………………………………………………………………………………………………………………………………7

5-4-1- توده هواهای موثر بر اقلیم کردستان…………………………………………………………………………………….8

الف) توده هوای منطقه معتدل ……………………………………………………………………………………………………….8

ب) توده هوای سرد سیبری …………………………………………………………………………………………………………….8

ج) توده هوای پر فشار جنب حاره ……………………………………………………………………………………………………9

5-1- موقعیت و مشخصات ایستگاه مورد مطالعه ………………………………………………………………………………….10

6 – 1- بررسی پارامتر های اقلیمی …………………………………………………………………………………………………..11

1-6-1توزیع ماهانه بارش ………………………………………………………………………………………………………………11

2-6-1- توزیع فصلی بارش ………………………………………………………………………………………………………….14

3-6-1 نوسانات سالانه بارش …………………………………………………………………………………………………………..14

4-6-1- مقادیر متوسط یخبندان …………………………………………………………………………………………………….14

5-6-1 میانگین ماهانه نم نسبی ……………………………………………………………………………………………………….16

7-1 – تعیین تیپ آب و هوای شهرستان سنندج ………………………………………………………………………………….16

8-1- تعییین تیپ آب و هوایی بر مبنای طبقه بندی کوپن …………………………………………………………………….17

فصل دوم : مبانی نظری و مروری بر پیشینه تحقیق.…………………………………………………………………………….19

1-2- مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………………….20

2-2- اقلیم شناسی سینوپتیک……………………………………………………………………………………………………………20

3-2- تگرگ………………………………………………………………………………………………………………………………..21

1-3-2- شکلگیری تگرگ……………………………………………………………………………………………………………..21

2-3-2- شکلگیری دانههای تگرگ…………………………………………………………………………………………………22

3-3-2- انواع تگرگ……………………………………………………………………………………………………………………..23

4-3-2- تگرگ نرم یا گویچه برف…………………………………………………………………………………………………….23

5 -3-2- تگرگ کوچک………………………………………………………………………………………………………………….23

6-3-2- تگرگ واقعی…………………………………………………………………………………………………………………….24

7-3-2- طوفان تگرگ…………………………………………………………………………………………………………………….24

4-2- پیشینه تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………………..24

1-4-2- مطالعات خارج از کشور………………………………………………………………………………………………………….24

2-4-2- مطالعات داخل کشور……………………………………………………………………………………………………………28

فصل سوم: روش پژوهش، ابزار و مواد…………………………………………………………………………………………………34

1-3- مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………………………..35

2-3- روش کار…………………………………………………………………………………………………………………………………..35

فصل چهارم : تجزیه و تحلیل………………………………………………………………………………………………………………. 37

1-4- یافته ها … 38

2-4- تحلیل سینوپتیکی دو مورد رخداد تگرگ در ایستگاه سنندج. 40

1-2-4- بارش تگرگ 2 می 1993. 40

2-2-4- بارش تگرگ 6 آوریل 2011. 40

فصل پنجم : بحث و نتیجه گیری………………………………………………………………………………………………………..78

1-5- مقایسه نتایج به دست آمده تحقیق حاضر با مطالعات دیگر محققین در زمینه بررسی سینوپتیکی تگرگ…………80

2-5- مطالعات خارج از کشور………………………………………………………………………………………………………………..80

3-5- مطالعات داخل کشور …………………………………………………………………………………………………………………..82

فصل ششم: منابع و ماخذ……………………………………………………………………………………………………………………….86

1-6- فارسی…………………………………………………………………………………………………………………………………….87

2-6- لاتین…………………………………………………………………………………………………………………………………………89

3-6 – خلاصه……………………………………………………………………………………………………………………………………..92

فهرست شکل ها

عنوان صفحه

شکل (1-1) موقعیت جغرافیایی شهرستان سنندج نسبت به کل ایران.. 5

این مطلب را هم بخوانید :

ارشد حقوق: مفهوم سازگاری تحصیلی

شکل(2-1) نقشه ارتفاعی شهرستان سنندج. 5

شکل ( 3-1) توزیع ماهانه بارش در ایستگاه سنندج از سال 1367 الی 1386…… 12

شکل (4-1) توزیع فصلی بارش در ایستگاه سنندج………………………………………………………………………………….14

شکل (5-1) مقادیر متوسط روز یخبندان در ایستگاه سنندج 1367الی 1386 ………………………………………………15

شکل( 2-4 ) فشار برحسب هکتوپاسکال در روز 1 می 1993. 42

شکل( 3-4 ) دما برحسب کلوین در روز 1 می 1993.. 43

شکل( 4-4 ) امگا برحسب پاسکال بر ثانیه در روز 1 می 1993… 45

شکل( 5-4 ) رطوبت نسبی برحسب درصد در روز 1 می 1993. 46

شکل( 6-4 ) فشار برحسب هکتوپاسکال در روز 2 می 1993. 48

شکل( 7-4 ) دما برحسب کلوین در روز 2 می 1993. 50

شکل( 8-4 ) امگا برحسب پاسکال بر ثانیه در روز 2 می 1993. 51

شکل( 9-4 ) رطوبت نسبی برحسب درصد در روز 2 می 1993. 53

شکل( 10- 4 ) فشار برحسب هکتوپاسکال در روز 3 می 1993. 54

شکل (11- 4 ) دما برحسب کلوین در روز 3 می 1993. 55

شکل (12- 4 ) امگا برحسب پاسکال بر ثانیه در روز 3 می 1993. 57

شکل (13- 4 ) رطوبت نسبی برحسب درصد در روز 3 می 1993. 58

شکل (14- 4 ) فشار برحسب هکتوپاسکال در روز 5 آوریل 2011. 59

شکل (15- 4 ) دما برحسب کلوین در روز 5 آوریل 2011. 61

شکل (16- 4 ) امگا برحسب پاسکال بر ثانیه در روز 5 آوریل 2011. 63

شکل (17- 4 ): رطوبت نسبی برحسب درصد در روز 5 آوریل 2011. 64

شکل ( 18- 4 ) فشار برحسب هکتوپاسکال در روز 6 آوریل 2011. 66

شکل ( 19- 4 ) دما برحسب کلوین در روز 6 آوریل 2011. 68

شکل ( 20- 4 ) امگا برحسب پاسکال بر ثانیه در روز 6 آوریل 2011. 70

شکل ( 21- 4 ) رطوبت نسبی برحسب درصد در روز 6 آوریل 2011. 72

شکل ( 22- 4 ) فشار برحسب هکتوپاسکال در روز 7 آوریل 2011. 74

شکل ( 23- 4 ) دما برحسب کلوین در روز 7 آوریل 2011. 75

شکل ( 24- 4 ) امگا برحسب پاسکال بر ثانیه در روز 7 آوریل 2011. 77

شکل ( 25- 4 ) رطوبت نسبی برحسب درصد در روز 7 آوریل 2011. 78

فهرست جدول ها

عنوان صفحه

جدل (1-1) توزیع ماهانه بارش در ایستگاه سنندج…………………………………………………………………………………….11

جدول( 2-1)جدول توزیع فصلی بارش در ایستگاه سنندج………………………………………………………………………….12

جدول( 3-1 )توزیع بارش سالانه در ایستگاه سنندج…………………………………………………………………………………….14

جدول (3-8) میانگین ماهانه ی نم نسبی ایستگاه سنندج………………………………………………………………………………..16

جدول (1-3) مشخصات کدهای تگرگ…………………………………………………………………………………………………… 35

جدول( 1 – 5 ) مطالعات محققین خارج از کشور در زمینه تحلیل سینوپتیکی تگرگ………………………………………… 80

جدول( 2 – 5 )،مطالعات محققین داخل کشور در زمینه تحلیل سینوپتیکی تگرگ…………………………………………..81

فصل اول

مقدمه

بیان مسأله

مخاطرات طبیعی جزو ویژگی های طبیعت است و هیچ چیز طبیعت بد نیست بلکه این حوادث زمانی زیانبار خواهند بود که انسان با راههای مقابله با آن آشنا نباشد ، گاهی انواع مخاطرات طبیعی را تا 40 مورد ذکر می کنند که بسیاری از آن ها در ایران نیز اتفاق می افتد(سیاوش شایان و دیگران ،75،1389).مخاطرات را میتوان بر پایه شدت رخداد و منشأ آنها، به دو گروه عمده تقسیم کرد. مخاطرات بر اساس سرعت رخداد، به دو بخش مخاطرات ناگهانی و تدریجی تفکیک میشوند. زلزله،سیل، زمین لغزش، بهمن، تگرگ و غیره از مخاطرات ناگهانی محسوب میشوند و خشکسالی، فرسایش، گرم شدن جهانی و غیره از مخاطرات تدریجی به شمار میآیند (اوزی ترجمه شده به وسیله ظاهری، 1390: 6) (به نقل از خوش اخلاق و همکاران، 1391، 56 ). در مخاطرات تدریجی به دلیل رخداد آرام این پدیده با اتخاذ تدابیر حفاظتی و پیشگیرانه، میتوان خسارتها و تلفات وارده را کاهش داد. در حالی که حوادث ناگهانی زمانی که شروع شوند فرصتی برای چارهاندیشی و مقابله با آن وجود ندارد. بنابراین باید با آگاهی از عوامل به وجودآورندهی این حوادث، توان پیشآگاهی از رخداد آنها را جهت کاهش خسارت و تلفات به دست آورد.

یکی از انواع مخاطرات ناگهانی، مخاطرات اقلیمی است که برای جوامع انسانی خساراتی را به بار می آورند.ازجملۀ این مخاطرات، پدیدۀ تگرگ است که در مقیاس خرد موجب تلفات مالی و جانی می شود. تگرگ یکی از پدیدههای جوی مخرب است که باعث خسارات بسیار در بخشهای مختلف همچون کشاورزی میشود. بارش تگرگ معمولا از ابرهای کومولونیمبوس انجام میگیرد. غالبا به شکل رگبار و عموما همراه با رعد و برق، به ویژه در فصل بهار رخ میدهد. این نوع بارشها از ناپایداری همرفتی حاصل میشود که در این حالت تودهی هوا،باید در یک سطح معین، گرمتر از هوای مجاور خود شود. گرم شدن تودهی هوا نسبت به محیط اطراف آن، در نزدیکی سطح زمین به دو روش رخ میدهد. اول اینکه ممکن است یک قسمت از زمین در منطقهای وسیع، انرژی تابشی بیشتری نسبت به اطراف کسب کند و به تدریج تا آنجایی گرم شود که گرمای آن، قسمت زیرین توده هوای بالایش را گرمتر از هوای مجاور خود کند و هوا را ناپایدار گرداند. دوم اینکه تودهی هوا در مسیر حرکت خود از مناطق گرم عبور کند. گرمای چنین مناطقی از طریق رسانش به هوای گذرنده منتقل میشود و قسمت زیرین آن را گرمتر از قسمتهای بالاییاش میکند(علیجانی، 1384، 242). رخداد این بارشها در فصل بهار و اوایل تابستان همراه با رعد و برق، باد شدید و رخداد سیل سبب آسیب به محصولات کشاورزی( به ویژه درختانی که در این فصل دارای شکوفهاند)، شده و خسارات فراوانی را به بار میآورد.تگرگ به عناصر جوی و عوامل جغرافیایی محل وابسته است؛ هر زمان که شرایط جوی و فرایندهای فیزیکی مناسب با موقعیت جغرافیایی محل ترکیب شوند، باعث رخداد و تشدید این پدیده می گردد.

تگرگ از دانه یا تکه های یخ به قطر 5 – 50 میلی متر ( و گاهی بیشتر) تشکیل شده است.رشد شدید تگرگ ، حاصل حرکات عمودی شدید و مکرر هوا در درون ابرهای کومولونیمبوس است و این امر باعث می شود که نطفه های تگرگ قطرات آب را به دفعات به دور خود جذب کنند و سبب انجماد آنها شوند؛ از این رو ساختار تگرگ از لایه های شفاف ، نیمه شفاف ، کدر تا شیری رنگ، شبیه به برف ایجاد می شود.تگرگ غالبا به شکل رگبار ، به طور محدود و همراه با رعد و برق ، به ویژه در بهار ، می بارد.(علیجانی و کاویانی، 1383 : 264 ).

1-2- اهمیت موضوع

تگرگ از لحاظ تغذیه منابع آب زیرزمینی مفید میباشد اما برای جوامع انسانی زیانهای ناشی از آن به مراتب بیشتر از فواید آن است. بر اساس گزارش فائو از بین 40 نوع بلایای طبیعی ثبت شده در جهان 31 نوع آن در ایران رخ می‌دهد و ایران جزو 10 کشور اول بلاخیز دنیا محسوب می‌شود (منتشر شده توسط گروه خبری فارمنا در تاریخ ۱۳۹۰ یکشنبه ۲۵ دی ).زیانهای ناشی از تگرگ، بیشتر در بخش کشاورزی و در اثر صدمه دیدن محصولات کشاورزی هنگام رشد و جوانه زدن تأثیرگذار بوده، هرچند که در دیگر بخش ها نظیر ساختمان های مسکونی تلفات حیوانات کوچک و بزرگ، همچنین در پرواز هواپیما و صدمه دیدن اجزای آن اختلال ایجاد می کند. همچنین نقش موثری را در ایجاد سیلابهای ناگهانی داشته و هر ساله خسارات قابل توجهی را در بعضی از مناطق از جمله شهرستان سنندج به بار آورده چنانکه کشاورزان به بیمه کردن محصولات خود در برابر این پدیده می پردازند و دولت در قبال خسارتی که به این بخش از فعالیت وارد آمده است هزینه های زیادی را متحمل می شود. مدیر گروه خدمات بیمه ای بانک کشاورزی کردستان تعداد بیمه گذاران سال 1393را 91 هزار و 665 نفر ذکر کرد و افزود: از این تعداد کشاورز بیش از 87 میلیارد و 652 میلیون ریال بابت حق بیمه محصولات کشاورزی در برابر بلایای طبیعی از جمله بارش تگرگ دریافت کردیم (خبر گذاری مهر ،کد خبر :1524843330248768086 تاریخ :دوشنبه 19 خرداد 1393 ساعت 15:03).

بنابر اظهار مدیر جهاد کشاورزی شهرستان سنندج 11 هزار هکتار باغ در سطح شهرستان سنندج وجود دارد در ابتدای فروردین ماه سال 1393 سرمازدگی و بارش تگرگ 95 میلیارد تومان خسارت به باغات شهرستان سنندج وارد کرده است . وی گفت: بر اثر سرمازدگی و بارش تگرگ در اوایل فروردین ماه همان سال 100 درصد باغات گردو و 95 درصد درختان هسته‌دار دچار سرمازدگی شدند و به طور کامل از بین رفتند. مدیر جهاد کشاورزی شهرستان سنندج به اجرای طرح سرشاخه کاری درختان خشکیده در سطح باغات اشاره و خاطر نشان کرد: باید در بخش کشاورزی برای مقاوم سازی درختان در مقابل پدیده سرمازدگی و تگرگ به سمت اصلاح ارقام و ارقام پیوندی مقاوم پیش رویم. (خبر گزاری تسنیم سه شنبه 25 آذر 1393 ساعت 56، 15. )

از دیرباز تاکنون در سراسر دنیا تلاشهای زیادی برای مقابله با این پدیده انجام شده است که مقابلۀ موثر با آن نیازمند مطالعه و شناخت مراکز رخداد تگرگ و عوامل به وجود آورنده و شرایط تکوین آن و تأثیر آنها در مقیاس های زمانی و مکانی معین است.

1-3- علت انتخاب و سوال تحقیق

شهرستان سنندج یکی از مناطقی است که همه ساله در فصل بهار بارش تگرگ در آن رخ داده و صدمات زیادی را بخصوص در بخش کشاورزی به بار می آورد. در طول تاریخ کشاورزان زیادی به دلیل خسارت های حاصله از وقوع بلایای طبیعی در کردستان هم چون خشکسالی، سیل و تگرگ ،سرما،طوفان و غیره شغل خود را رها کرده و به شهرها مهاجرت کرده اند.هدف این پژوهش بررسی و تحلیل همدیدی در دورهی 1992 تا 2013 در شهرستان سنندج به منظور کاهش اثرات مخرب تگرگ بعنوان یکی از این پدیده بر بخش کشاورزی است و از این رو ضرورت مطالعۀ بیشتر آن احساس می شود.

سیستم ها و توده های هوایی که باعث رخداد تگرگ در این منطقه می شوند کدامند و منشأ آنها از چه مناطقی می باشد؟

برای پاسخ به این سوال، بررسی سینوپتیکی ترازهای مختلف جو، بررسی و تحلیل خواهد شد و در این راستا مشخص کردن روزهای تگرگ در ایستگاه سینوپتیک سنندج، تهیۀ نقشه های ترازهای مختلف جو و تحلیل آنها در جهت شناسایی سیستم ها و توده های هوایی که باعث رخداد پدیدۀ تگرگ در این منطقه می شوند، انجام خواهند شد.

1-4- کلیات منطقه

1-4-1- مشخصات کلی شهرستان سنندج

این شهرستان درغرب کشور واقع شده که جزء استان کردستان و در بخش جنوبی آن قرار دارد و بین طول جغرافیایی 45 درجه و 30 دقیقه تا 47درجه و 30 دقیقه طول شرقی، عرض جغرافیایی 34درجه تا 35 درجه شمالی قرار گرفته است ، جمعیت این شهرستان در سال 1390، ۳۷۳،۹۸۷ نفر بوده است . شهرستان سنندج با وسعت 5023كیلومترمربع، 2/17 درصد از خاک استان را به خود اختصاص داده است .طیف ارتفاعی این شهرستان از 1192 مترتا بیش از 2931 متر از سطح دریا بوده بر اساس مطالعات ارزیابی و منابع اراضی از سطح شهرستان 57/41 درصد اراضی كوهستانی، 16/24 درصد تپهها و 28/34 درصد بقیه را اراضی دشتی و سیلابی و … تشكیل میدهند. از طرف غرب با شهرستان مریوان و سرو آباد ، از شرق با شهرستان قروه ، از جنوب به شهرستان کامیاران و از شمال به شهرستان های دیوان دره و بیجار محدودشده است.با توجه به شکل (2-1) طیف ارتفاعی آن از 1192 متر الی 2931 متر از سطح دریا میباشد.

شکل(1-1) موقعیت جغرافیایی شهرستان سنندج نسبت به کل ایران

شکل (2-1) نقشه ارتفاعی شهرستان سنندج

2-4-1- توپوگرافی

بخش عمده ی نا همواری های استان کردستان جزو کوههای زاگرس به شمار می رود . پیدایش ناهمواری ها در نتیجه حرکات کوهزایی اواخر دوره ی ترشیاری می باشد به عبارت دیگر در اواخر این دوره نا همواری ها به صورت قطعی تثبیت شده و سپس در طول دوره ی کواترنر تحت تاثیر عوامل فرسایش به صورت نا همواری های کنونی در آمده است .

نا همواری های استان کردستان، با توجه به شکل ظاهری ، نحوه ی پیدایش ، جهت ناهمواری و جنس طبقات به دو بخش غربی و شرقی تقسیم می شوند

الف) بخش غربی : قسمت اعظم این بخش را کوهها تشکیل می دهند که جنس آنها عمدتا رسوبی از نوع آهکی است . نیمه ی شمالی این بخش دارای کوههای فرسایش یافته ، گنبدی شکل با دامنه های ملایم و یکنواخت و دره های باز می باشد ، که مهمترین ارتفاعات آن عبارتند از : چهل چشمه ،آربابا ، پیازه ، کوره میانه .

چهل چشمه وسیع ترین توده کوهستانی و مهمترین کانون آبگیر استان است ، که خط الراس آن حوضه های آبریز دریاچه ارومیه ، دریای خزر و خلیج فارس را از هم جدا می کند .نیمه ی جنوبی بخش غربی ، مشتمل بر رشته کوههای موازی با جهت شمال غربی – جنوب شرقی می باشد ، که در امتداد گسل اصلی و جوان زاگرس گسترش پیدا کرده است .مهم ترین این رشته کوه ها عبارتند از : شاهو ، کوسالان و هورامان .

ب) بخش شرقی : این بخش از ناهمواری ها که از جنوب شرقی قروه تا شمال بیجار و قسمت هایی از دیوان دره و سنندج را در بر می گیرد ، به دلیل نفوذ مواد مذاب درون زمین از طریق گسل ها در میان لایه های رسوبی و فشار و حرارت زیاد ناشی از آن ، بیشتر سنگ های آن از نوع دگرگونی هستند ، که وسعت آن ها به سمت شرق افزایش می یابد به طوری که در اطراف قروه کوههای آتشفشانی و کوههای نفوذی (کوه شیدا) به چشم می خورد .

مهمترین ارتفاعات این بخش عبارتند از : پنجه علی و به ور و پریشان در جنوب قروه ،شیدا در شمال قروه و شاه نشین و سیاه منصور در شمال بیجار .

مهمترین دشت های استان کردستان در این بخش گسترش پیدا کرده اند . از جمله ی این دشت ها بیجار ، قروه ، دهگلان ، چاردولی را می توان نام برد . ویژگی اغلب این دشت ها ارتفاع زیاد آنها است مرتفع ترین دشت این استان دشت «هه و ه تو» می باشد که در شمال غربی دیوان دره قرار دارد. شهر سنندج از نظر طبیعی محصور بین تپه‌هایی در یک جام فضائی قرار گرفته‌است به طوری که کوه‌ها و تپه‌های (آبیدر، کوچکه رش و توس نوذر که ادامه سلسله جبال زاگرس هستند در اطراف این شهر کشیده شده‌اند؛ و در پاره‌ای از نقاط از جمله جنوب غربی و شمال شرقی رشد و گسترش شهر را محدود کرده‌اند. (جمال ایرانی و همکاران ،7،1391)

3-4-1- پوشش گیاهی

قسمت اعظم استان بر روی رشته كوه زاگرس قرار گرفته و به همین دلیل به لحاظ اقلیمی دارای شرایط ویژه ای می باشد و اشكال مختلف اراضی شامل كوه های مرتفع و دره های عمیق ، دشت های دامنه ای ، فلات ها و اراضی پست در این استان وجود دارد . اقلیم های خشك تا خشك سرد در استان با متوسط بارندگی300 میلی متر (بیجار) تا اقلیم نیمه مرطوب معتدل در غرب استان با متوسط بارندگی حدود 800 میلی متر (مریوان) در استان یافت می شود . نواحی شرقی و مركزی استان متاثر از آب و هوای برخی نواحی مركزی ایران و مناطق غرب متاثر از آب و هوای مدیترانه ای است كه حضور عناصر مدیترانه ای همراه با بارندگی مناسب مؤید این نظر است . به طوری كه شرایط مذكور سبب شده است كه جنگل های بلوط در این منطقه حضور داشته ولی نواحی شرقی استان دارای پوشش استپی می باشد .
بیشتر نواحی غربی ، كوهستانی و اغلب پوشیده از جنگل های طبیعی و در نواحی شرقی استان اراضی مسطح ، دشت ها و فلات های نسبتا وسیعی وجود دارند .
از مساحت استان 49.6 درصد معادل 1400 هزار هكتار مراتع ، 11.3 درصد معادل 320هزار هكتار جنگل و 39.1 درصد معادل 110 هزار هكتار اراضی زراعی به خود اختصاص داده است . استان کردستان دارای 6 حوزه منابع آبی ، سیروان ، قزل اوزن ، زرینه رود ، سیمینه رود ، راز آور ، زاب و رودخانه های متعددی می باشد و مجموع روان آب های استان حدود 8.7 میلیارد متر مكعب كه 17 درصد از منابع آب استان مورد بهره برداری قرار می گیرد .

4-4-1- اقلیم

یکی از اساسی ترین عوامل در تغییر ساختار سطحی سیاره ی زمین اقلیم است و بدون شک طبیعت ، انسان و کلیه ی مظاهر حیات در سطح گسترده ای متاثر از شرایط اقلیمی می باشد ( عدل ، 1339).

به طور کلی حالت متوسط کمیت های مشخص کننده وضع هوای یک منطقه را بدون توجه به لحظه ی وقوع آنها اقلیم یا آب و هوای آن منطقه می نامند ( علیزاده ، 1381) .با وجود اینکه آب و هوا نیز از سایر عناصر محیطی ناشی می شود ولی اثر گذاری آن بر سایر عناصر مشهود تر است ، بدون شک پدیده ی بارش و خصوصا به صورت تگرگ حاصل کنش اقلیم و شرایط منطقه است. آب و هوای حوضه ی شهرستان سنندج با توجه به موقعیت کشور و سامانه های اقلیمی موثر بر منطقه مورد مطالعه، خصوصیت اقلیم مدیترانه ای را دارد . (ناصری، 1388) در بخش عمده ای از سال و اواخر آذر تا اوایل فروردین منحنی همدمای صفر درجه سانتی گراد تمام حوضه ی مورد مطالعه را در بر می گیرد ، حد اکثر متوسط بارندگی سالانه ، در ارتفاعات غرب و شمال غربی منطقه و به میزان 800 میلی متر و حد اقل آن ، در نواحی شمال شرقی استان و به میزان 300 میلی متر است(جمال ایرانی و همکاران ،19،1391) از طرفی با توجه به توپوگرافی حوضه مورد مطالعه و سامانه های اقلیمی حاکم بر منطقه در دوره ی سرد سال عمده بارش ها به صورت جامد نازل می شود . این خصوصیت بر بارش تگرگ در طول سال موثر خواهد بود .

5-4-1- توده هوا های موثر بر اقلیم کردستان

الف) توده هوای منطقه ی معتدل

در دوره ی سرد سال به دنبال پسروی رودباد جنب حاره به طرف جنوب ، بادهای غربی به ایران وارد می شوند ، این پیشروی از اوایل پاییز آغاز می شود و تا شروع زمستان باد های غربی بر همه جای ایران استقرار می یابد . گسترش بادهای غربی با تشدید سرعت آن ها همراه است و در نتیجه با خودشان رود باد جبهه ی قطبی را نیز می آورد ، این بادها به همراه موج های کوتاه و بلند خود ، سیکلون ها و آنتی سیکلون ها ی روی زمین مهمترین عامل آب و هوایی ایران در دوره ی سرد سال به حساب می آید . ورود باد های غربی به ایران توسط فرود بلند مدیترانه کنترل می گردد ( علیجانی ، 1379 ). به دلیل آنکه دریای مدیترانه دارای یک موقعیت سیکلون زا می باشد ، در ماههای سرد سال تشکیل سیکلونهای متعددی را ممکن می سازد که پس از تکوین به سوی خاور میانه به حرکت در می آید و بر روی کشور قبرس زبانه ای ایجاد می نماید این زبانه از کشور ترکیه وارد ایران شده و استان کردستان از جمله شهرستان سنندج را تحت تاثیر قرار می دهد . علت این امر را می توان چنین تشریح نمود که ارتفاعات زاگرس عمود بر جهت حرکت سیستم توده بوده و عموم این سیستم ها پس از عبور از ارتفاعات زاگرس استعداد ریزش بیشتری را دارا می گردند .

ب) توده هوای سرد سیبری

ورود آنتی سیکلون های سرد سیبری به ایران از طرف شمال شرق در دوره ی سرد سال آغاز می شود ، در این موقع ارتفاعات غرب کشور هم به دلیل سردی هوا مرکز فرابار سیبری ادغام می شود ، در

موضوعات: بدون موضوع لینک ثابت

فرم در حال بارگذاری ...

فید نظر برای این مطلب

[ 09:56:00 ب.ظ ]

ارسال نظر »

پایان نامه تحلیل سینوپتیکی و آماری تگرگ در شهرستان سنندج