4-3-3 فرضیه سوم پژوهش……………………………………………………………………………………………………………………………… 43

4-3-4 فرضیه چهارم پژوهش………………………………………………………………………………………………………………………….. 43

4-3-5 فرضیه پنجم پژوهش……………………………………………………………………………………………………………………………. 45

4-3-6 فرضیه ششم پژوهش……………………………………………………………………………………………………………………………. 45

4-3-7 فرضیه هفتم پژوهش……………………………………………………………………………………………………………………………. 45

4-3-8 فرضیه هشتم پژوهش…………………………………………………………………………………………………………………………… 45

یافته های اضافی…………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 46

بررسی همبستگی بین متغیرها…………………………………………………………………………………………………………………………. 46

فصل پنجم: نتیجه گیری

مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 50

5-1 بحث و نتیجه گیری………………………………………………………………………………………………………………………………….. 52

5-2 محدودیتهای پژوهش…………………………………………………………………………………………………………………………………. 58

5-3پیشنهادهای برای پژوهش های بعدی……………………………………………………………………………………………………….. 58

5-3-1 پیشنهادهای اجرایی……………………………………………………………………………………………………………………………… 58

5-3-2 پیشنهادهای کاربردی……………………………………………………………………………………………………………………………. 58

منابع فارسی ولاتین……………………………………………………………………………………………………………………………………………. 61

فهرست جداول

عنوان

صفحه

جدول4-1. فراوانی و درصد توزیع سن در سه گروه بیمار ان اسکیزوفرن، افسردگی اساسی و بهنجار……… 33

جدول 4-2. آزمون تحلیل واریانس یک راهه جهت بررسی تفاوت میانگین آزمودنیها در متغیر سن………… 33

جدول 4-3. آزمون تعقیبی جهت سن…………………………………………………………………………………………………………….. 34

جدول4-4. فراوانی و درصد توزیع تحصیلات در سه گروه بیماران اسکیزوفرن، افسردگی اساسی و بهنجار 34

جدول4-5. آزمون تحلیل واریانس یک راهه جهت بررسی تفاوت میانگین آزمودنیها در متغیر تحصیلات… 35

جدول 4-6. آزمون تعقیبی جهت تحصیلات…………………………………………………………………………………………………… 35

این مطلب را هم بخوانید :

جدول4-7. فراوانی و درصد توزیع هوش پیش مرضی در سه گروه بیماران اسکیزوفرن، افسردگی اساسی و بهنجار…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 36

جدول 4-8. آزمون تحلیل واریانس یک راهه جهت بررسی تفاوت میانگین آزمودنیها در متغیر هوش پیش مرضی…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 36

جدول 4-9. آزمون تعقیبی جهت هوش پیش مرضی…………………………………………………………………………………….. 37

جدول4-10. آمارههای توصیفی متغیر سلامت عمومی………………………………………………………………………………….. 37

جدول 4-11. آزمون تحلیل واریانس یک راهه جهت بررسی تفاوت میانگین آزمودنیها در متغیر سلامت عمومی…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 38

جدول 4-12. آزمون تعقیبی جهت سلامت عمومی……………………………………………………………………………………….. 38

جدول4-13. آمارهای توصیفی متغیرهای علائم بدنی، اضطرابی، اختلال در کارکردهای اجتماعی و افسردگی  39

4-14. میانگین و انحراف استاندارد گروهای بیمار و افراد بهنجار در زیر مقیاسهای متغیر عملکرداجرایی… 40

4-15. میانگین و انحراف استاندارد گروهها به تفکیک زنان و مردان در زیر مقیاسهای متغیر عملکرد اجرایی    40

4-16. میانگین و انحراف استاندارد دو گروه زنان و مردان در زیر مقیاسهای متغیر عملکرد اجرایی………….. 41

جدول 4-17. جدول نتایج تحلیل واریانس چند متغیره………………………………………………………………………………… 42

جدول 4-18. نتایج تحلیل واریانس و سطح معناداری بررسی متغیرهای مورد مطالعه در گروه های بیمار و افراد بهنجار…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 42

جدول 4-19. نتایج تحلیل و اریانس و سطح معناداری بررسی متغیرهای مورد مطالعه در دو گروه زنان و

 مردان…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 44

جدول 4-20. آزمون تعقیبی جهت آزمون کلمه و رنگ استروب (اثراستروپ؛ هزارم ثانیه)……………………….. 44

جدول 4-21. ضرایب همبستگی بین متـــغیرهای عملکرد اجرایی، سلامت عمومی، هوش پیش­مرضی و داده های جمعیت شناختی در گروه اسکیزوفرن……………………………………………………………………………………………………………… 46

جدول4-22.ضرایب همبستگی بین متـــغیرهای عملکرد اجرایی، سلامت عمومی، هوش پیش­مرضی و داده های جمعیت شناختی درگروه افسردگی اساسی……………………………………………………………………………………………………………………. 47

جدول4-23. ضرایب همبستگی بین متـــغیرهای عملکرد اجرایی، سلامت عمومی، هوش پیش­مرضی و داده های جمعیت شناختی در گروه بهنجار……………………………………………………………………………………………………………………………………. 48

فهرست شکل

عنوان

صفحه

شکل 2-1 تصویر لوب پیشانی جایگاه ضروری در عملکرد اجرایی………………………………………………………………… 11

 

چکیده

تحقیقات مختلف، نقایص شناختی را به عنوان یکی از جنبه های مهم اسکیزوفرنیا مطرح کرده اند. علاوه بر این وجود روانپریشی در این بیماران می تواند بر میزان نقص در عملکردهای اجرایی تاثیرگذار باشد. هدف از پژوهش حاضر مقایسه عملکردهای اجرایی در بیماران اسکیزوفرنیا بدون علائم روانپریشی و افسردگی اساسی بدون علائم روانپریشی و افراد بهنجار است. این پژوهش از نوع علی- مقایسه ای می باشد. بدین منظور از روش نمونه گیری در دسترس که شامل 30 بیمار اسکیزوفرنیا بدون علائم روانپریش (15 زن ، 15 مرد) و 30 بیمار افسرده اساسی بدون علائم روانپریشی (15 زن، 15 مرد) و 40 نفر آزمودنی بهنجار (20 زن، 20 مرد) از بیمارستان اعصاب و روان دکتر محرری شهر شیراز انتخاب شدند و بر اساس متغیرهای سن و جنس و تحصیلات همسان سازی شدند. عملکردهای اجرایی آزمودنی ها به وسیله آزمون های دسته بندی ویسکانسین، آزمون کلمه و رنگ استروپ، پرسشنامه سلامت عمومی و آزمون مهک مورد ارزیابی قرار گرفت. داده ها با استفاده از تحلیل واریانس چند متغیره، آزمون F یک طرفه و آزمون تعقیبی بن فرونی تحلیل شد. نتایج نشان داد در آزمون ویسکانسین بین بیماران اسکیزوفرنیا علائم روانپریشی و افسردگی اساسی بدون علائم روانپریشی و افراد بهنجار تفاوت معنی داری وجود ندارد ولی در آزمون کلمه و رنگ استروب بین عملکرد بیماران اسکیزوفرنیا بدون علائم روان پریشی و افسردگی اساسی بدون علائم روان پریشی و افراد بهنجار در زمان واکنش تفاوت وجود داشت همچنین بین آزمودنیهای زن و مرد در آزمونهای استروپ و وسیکانسین تفاوت معناداری وجود نداشت و نیز نتایج حاصل از تحلیل واریانس چند متغیره نشان داد که عامل تحصیلات و سن تاثیری درمقیاس عملکرد اجرایی نداشتند ولی نتایج نشان داد عامل تغییرات هوش مرضی بر روی عملکرد گروه ها تاثیر دارد ولی به تنهایی نمی تواند پیش بینی کننده باشد.

نتیجه گیری: به طور کلی آسیب بیشتر عملکردهای اجرایی در آزمون جور کردن کارتهای ویسکانسین و آزمون کلمه و رنگ استروپ با استعداد روان پریشی مرتبط می باشد و همچنین جنسیت تاَثیری در عملکرد اجرایی بیماران اسکیزوفرنیا بدون علائم روان پریشی و افسردگی اساسی بدون علائم روان پریشی و افراد بهنجار ندارد.

کلید واژه ها : عملکردهای اجرایی ،اسکیزوفرن بدون علائم روانپریشی ،افسردگی بدون علائم روانپریشی،آزمون جورکردن کارتهای ویسکانسین،ازمون کلمه و رنگ استروپ

 

فصل اول

کلیات پژوهش

 

1-1 مقدمه

«شواهد قابل ملاحظه ای از مطالعات پسامرگی مغز بیماران وجود دارد که مؤیّد نا هنجاری ای اناتومیک قشر جلوی پیشانی در اسکیزو فرنی است. روشهای تصویر برداری کارکردی مغز نیزنقایص کارکردی را در ناحیه جلوی پیشانی نشان داده اند.از مدتها پیش مشخص شده است که چنین علا مت اسکیزوفرنی شبیه علایمی است که در مورد لوبوتومی پره فرونتال یا سندرم های لوب پیشانی دیده می شود.»(رضاعی،1385،ص19).

ناحیه ارتباطی پره فرونتال قادر به فراخوانی اطلاعات از نواحی گسترده ای از مغز و سپس استفاده از آن در الگو های عمیق تفکر برای دست یابی به الگو های مورد نظر است . نقص در ناحیه پره فرونتال باعث اختلال دراعمال اجرایی یعنی فرایند های عصب- روانشناختی که برای تطابق با محیط ضروری است، می گردد . اعمال اجرایی شامل توانایی هایی نظیر طرح ریزی ، ابتکار عمل ، انعطاف پذیری ، حفظ انگیزش ، توانایی شناخت وتغییر توالی ها، توانایی استفاده از سر نخ ها و باز خوردهابرای انجام رفتار هدف دار ، توانایی تفکر انتزاعی (افزایش عمق و ارتباط افکار)، و حفظ همزمان تعداد زیادی واحد اطلا عاتی وسپس فراخوانی این اطلاعات برای انجام اعمال بعدی می باشد (کلان[1]،کنن[2]، 2000).

مطالعات مربوط به جریان خون منطقه ای مغز (RCBF)[3] با استفاده از ترمو گرافی گسیل پوزیترون (SPEST_PET)[4] نشان داده است که اختلال در پاسخگویی آزمون ویسکانسین بااختلال عملکرد لوب فرونتال مشاهده شده است (استراتا و دانیلو[5]،2000).

تحقیقات نشان داده اند که بیماران مبتلا به اسکیزو فرنیا در مقایسه باافراد بهنجار نقایص شناختی بیشتری دارند.از جمله نقایص موجود می توان به نقص عملکرد اجرایی اشاره کرد . در تعریف عملکرد اجرایی ،لزاک[6]، 1995گفته است:عملکرد اجرایی مستلزم توانایی شخص در نظم دهی وهدایت رفتار خود است .این کار کردهارا می توان به بخش های فرعی شامل نیت و اراده، برنامه ریزی، اقدام هدفمند و عملکرد موثر تقسیم کرد (به نقل پاشا شریفی، 1386).

بر خلاف اهمیت توانایی های اجرایی، در موقعیت سنجش روانی این امر نادیده گرفته می شود. یکی از دلایل این کار ان است که عملکرد اجرایی دچار اختلال شود، در صورتی که سایر کارکرد های شناختی سالم بنظر می رسند. گراث- مارنات (2003، ترجمه پاشا شریفی و نیکو، 1386 ). برخی شواهد وجود دارند که نشان می دهند، هوش بیمار پس از ضایعه قطعه پیشانی در واقع افزایش نشان می دهد اما از نظر توانایی های اجرایی دچار اختلال هستند (همان منبع).

عملکردهای اجرایی به عنوان فرایند های پیچیده ای تعریف می شوند .که در حل مسائل جدید به کار می روند .این فرایند شامل آگاهی از مسائل موجود وارزیابی آن ،تحلیل شرایط مساله وفرمول بندی هدف های خاص ، ایجاد مجموعه ای از طرحها ونقشه ها به منظور مشخص کردن اعمال مورد نیاز برای حل مسئله ، وتغییر طرح های غیر موثر وتغییردر جهت اجرای طرح های موثر تر ، مقایسه نتایج بدست آمده با نتایج قبلی (در صورتی که از طرح جدیدی متناسب با موقعیت مساله استفاده شده باشد )، اتمام طرح هنگامی که نتایج رضایت بخش است ودر نهایت حفظ طرح وبازیابی آن برای مواجعه با مساله یا مساله مشابه در آینده می باشد گراث-مارنات(2003،ترجمه پاشا شریفی و نیکخو ،1386).

به طور معمول عملکرد اجرایی با آزمون کلمه و رنگ استروپ[7] (گلدن[8]،1987) و آزمون جور کردن کارت های ویسکانسین[9] (گرانت وبرگ[10]،1993 )موردسنجش قرار می گیرند هبن[11]، میلبرگ[12] (2002، ترجمه حق شناس، 1387).

در واقع هدف از تحقیق ، بررسی عملکرد اجرایی بیماران مبتلا به اسکیزوفرنیا بدون علائم روانپریشی، افسردگی اساسی بدون علائم روانپریشی و افراد بهنجار به وسیله دو آزمون رنگ وکلمه استروپ وآزمون جور کردن  کارت های ویسکانسین می باشد.

 

1-2- بیان مسئله

2-8-2-7- تفرجگاه گلم زرد و گره چکا 29

2-8-2-8- تفرجگاه کلم بدره 29

2-8-2-9- تفریحگاه جنگلی تنگ ارغوان (تنگ قوچعلی) 30

2-8-2-10- سایر گردشگاه­های جنگلی برحسب شهرستان­های استان. 30

2-8-3- ارتفاعات و کوه­ها 30

2-8-3-1- کبیرکوه 30

فهرست مطالب

عنوان                                         صفحه

2-8-3-2- اهوران. 31

2-8-3-3- بانکول. 31

2-8-3-4- چمن گیر 31

2-8-3-5- سامله 32

2-8-3-6- سرخ خانی. 32

2-8-3-7- سرکب.. 32

2-8-3-8- شره زول. 32

2-8-3-9- شلم. 33

2-8-3-10- قلاجه 33

2-8-3-11- قلارنگ… 33

2-8-3-12- مانشت.. 33

2-8-3-13- کوه ملینجه 34

2-8-3-14- دینارکوه 34

2-8-3-15- بهار آب.. 34

2-8-3-16- بانهراز 34

2-8-3-17- کلک… 34

2-8-3-18- سایر کوه­های استان ایلام برحسب شهرستان­ها 34

این مطلب را هم بخوانید :

فهرست مطالب

عنوان                             صفحه

2-8-4- دریاچه­ها 35

2-8-4-1- دریاچه سد ایلام 35

2-8-5- چشمه­ها 35

2-8-5-1- چشمه آبگرم دهلران. 36

2-8-5-2- چشمه آبگرم چمن بولی. 36

2-8-5-3- چشمه میمه زرین آباد 36

2-8-5-4- چشمه کلم. 36

2-8-5-5- چشمه سیکان. 37

 

2-8-5-6- دیگر چشمه­های استان. 37

2-8-6- دشت­ها 37

2-8-7- تالاب­ها 38

2-8-7-1- تالاب سیاب دریوش.. 38

2-8-7-2- تالاب زمزم 38

2-8-7-3- تالاب چکر 38

فصل سوم: روش­شناسی تحقیق

مقدمه‌ 40

3-1- روش‌ پژوهش‌ 40

فهرست مطالب

عنوان                            صفحه

3-2- مدل پژوهش… 41

3-3- حجم نمونه و روش اندازه گیری. 42

3-4- جامعه آماری. 43

3-5- ابزار جمع آوری داده­ها 43

3-6- روایی (اعتبار) و پایایی(اعتماد) 44

3-7- روش تجزیه و تحلیل داده­ها 45

3-7-1- ضریب همبستگی. 45

3-7-2- ضریب همبستگی پیرسون. 46

3-7-3- ضریب تشخیص… 46

3-7-4- مدل یابی معادلات ساختاری. 46

فصل چهارم:  تجزیه و تحلیل داده­ها

4-1- یافته­های پژوهش… 50

4-1-1- اطلاعات مربوط به مشخصات پاسخگویان پرسشنامه 50

4-2-آزمون فرضیه­ها 53

4-2-1-آزمون فرضیه1. 53

4-2-2- آزمون فرضیه 2. 54

4-2-3- آزمون فرضیه 3. 56

فهرست مطالب

عنوان                                   صفحه

4-3- تحلیل گردشگری با استفاده از مدل SWOT. 58

فصل پنجم: بحث، نتیجه­گیری و پیشنهادها

مقدمه 62

5-1- بحث و نتیجه­گیری. 63

5-2- پیشنهادها و راهکارهای مبتنی بر یافته­ها 68

5-3- محدودیت­های پژوهش… 71

5-3-1- محدودیت­های در اختیار پژوهشگر 71

5-3-2- محدودیت­های خارج از اختیار پژوهشگر 71

منابع و مآخذ. 72

منابع فارسی. 72

منابع اینترنتی. 74

منابع انگلیسی. 75

فهرست جداول

عنوان                           صفحه

جدول (3-1): آلفای کرونباخ مربوط به هر یک از مؤلفه­های طبیعت گردی. 45

4-3 بررسی فرضیه های پژوهش(آمار استنباطی): 81

فصل پنجم : نتیجه گیری و پیشنهاد

5-1 مقدمه. 95

5-2 یافته های پژوهش… 95

5-2-1 نتایج آمار توصیفی.. 95

5-2-2 نتایج آمار استنباطی.. 96

5-3 بحث و نتیجه گیری.. 97

5-4 محدودیت ها و مشکلات پژوهش… 100

5-5 پیشنهادات… 100

5-5-1 پیشنهادات این پژوهش: 100

5-6 خلاصه پژوهش… 102

منابع و مأخذ. 104

پیوست… 108

 

فهرست جداول

 

جدول 1-3 توزیع فراوانی نمونه­های آماری برحسب رشته تحصیلی……………………………… 71

جدول 2-3 هنجارگزینی ایرانی­ها در مقایس افسردگی بك…………………………………………. 76

جدول 1-4 توصیف میزان افسردگی معلمان زن گروه نمونه به تفكیك نوع مدرسه……………. 78

جدول 2-4 توصیف میزان اضطراب و مؤلفه­های آن در گروه نمونه به تفكیك نوع مدرسه…… 79

جدول 3-4 نتایج تحلیل فرضیه اول………………………………………………………………………. 81

جدول 4-4 نتایج تحلیل فرضیه دوم………………………………………………………………………. 83

جدول 5-4 نتایج تحلیل فرضیه سوم……………………………………………………………………… 84

جدول 6-4 نتایج تحلیل فرضیه چهارم…………………………………………………………………… 85

جدول 7-4 نتایج تحلیل فرضیه پنجم…………………………………………………………………….. 87

جدول 8-4 نتایج تحلیل فرضیه ششم…………………………………………………………………….. 88

جدول 9-4 نتایج تحلیل فرضیه هفتم……………………………………………………………………… 90

جدول 10-4 نتایج فرضیه…………………………………………………………………………………… 91

جدول 11-4 نتایج فرضیه…………………………………………………………………………………… 93

 

فهرست نمودارها

 

نمودار 1-4 هیستوگرام نمرات افسردگی…………………………………………………………………. 79

نمودار 2-4 هیستوگرام نمرات اضطراب كل معلمان زن………………………………………………. 81

نمودار 3-4 توزیع نمرات افسردگی به تفكیك گروه………………………………………………….. 82

نمودار 4-4 توزیع نمرات اضطراب به نفكیك گروه…………………………………………………… 83

نمودار 5-4 پراكندگی نمرات اضطراب و افسردگی معلمان زن در مدارس عادی………………. 85

نمودار 6-4 پراكندگی نمرات اضطراب و افسردگی معلمان زن در مدارس استثنایی…………… 86

نمودار 7-4 توزیع نمرات هوشیاری خود به تفكیك گروه……………………………………………. 88

نمودار 8-4 توزیع نمرات نیروی من به تفكیك گروه…………………………………………………. 89

نمودار 9-4 توزیع نمرات گرایش پارانویایی به تفكیك گروه……………………………………….. 91

نمودار 10-4 توزیع نمرات گرایش احساس گناه به تفكیك گروه………………………………….. 92

نمودار 11-4 توزیع نمرات تنش­گرایی گناه به تفكیك گروه…………………………………………. 94

 

چکیده

 

پژوهش حاضر به مقایسه میزان افسردگی و اضطراب در بین معلمان زن مدارس استثنایی و عادی در شهر کرج می­پردازد. جامعه آماری پژوهش حاضر، شامل کلیه معلمان زن دوره ابتدایی شهر کرج که 105 نفر معلم استثنایی و 273 نفر معلم عادی می باشد. روش نمونه­گیری تصادفی طبقه­ای یا نسبی است. برای جمع­آوری اطلاعات از پرسش­نامه افسردگی بک و اضطراب کتل استفاده شده است که شامل سوال­هایی در خصوص اضطراب و افسردگی است. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات و داده­ها در بخش توصیفی از جداول توزیع فراوانی و درصد فراوانی و در بخش استنباطی از آزمون t برای تجزیه و تحلیل سوال­های پژوهش استفاده شده است. یافته­های کلی پژوهش عبارتند از: بین افسردگی و اضطراب معلمان زن مدارس عادی رابطه معنی­داری وجود دارد. یعنی با افزایش اضطراب، افسردگی معلمان زن عادی نیز افزایش یافته است. و همچنین بین افسردگی و اضطراب معلمان زن مدارس استثنایی رابطه معنی­داری وجود. یعنی با افزایش اضطراب، افسردگی معلمان زن استثنایی نیز افزایش یافته است. نتایج بررسی مقیاس­های پرسش­نامه­ی اضطراب نیز حاکی از آن است که: بین میزان هوشیاری نسبت به خود معلمان زن مدارس عادی و معلمان زن مدارس كودكان استثنایی تفاوت معناداری مشاهده نشد. بین میزان نیروی من معلمان زن مدارس عادی و مدارس كودكان استثنایی تفاوت معناداری وجود دارد به­طوری كه نیروی من معلمان زن مدارس استثنایی بیشتر است. بین میزان گرایش به پارانویایی معلمان زن مدارس عادی و معلمان زن مدارس كودكان استثنایی تفاوت معناداری مشاهده نشد. بین میزان گرایش به احساس گناه معلمان زن مدارس عادی و مدارس كودكان استثنایی  تفاوت معناداری وجود دارد به­طوری كه گرایش به احساس گناه معلمان زن مدارس استثنایی بیشتر است. بین میزان تنش ارگی معلمان زن مدارس عادی و مدارس كودكان استثنایی تفاوت معناداری وجود دارد به­طوری كه تنش ارگی معلمان زن مدارس استثنایی بیشتر است.

 

واژگان کلیدی : افسردگی، اضطراب، کودکان استثنایی، مدارس عادی، مدارس استثنایی

 

فصل اول

کلیات تحقیق

 

1-1 مقدمه

در دنیای امروزه هیجانات، تنش­ها، عصبیت­ها و عوامل متعددی از این قبیل بر زندگی روزمره مردم تأثیرات سوء دارند. هر کدام از افراد جامعه امروزی در معرض مواجهه با انواع استرس­ها و شرایط عصبی قرار دارند. محیط زندگی اجتماعی، خانواده و هر آنچه فرد با آن در ارتباط است می تواند به عنوان عامل تنش­زا جریان زندگی او را به سمت بحران­ها و نگرانی­ها سوق دهد.

اضطراب، دلشوره، تشویش، نگرانی، دلهره، دلواپسی، بی­قراری، دل­آشوبه و نابسامانی حالاتی هستند که هر انسانی در طول زندگی خود، خواه و ناخواه آن­را تجربه کرده است. می­توان با اطمینان گفت که امکان ندارد انسان در این جهان زیسته باشد و تجربه اضطراب را نداشته باشد (معانی،1370،ص61).

ممکن است اضطراب را یک نوع درد داخلی دانست که سبب ایجاد هیجان و به هم ریختن تعادل موجود می­گردد و چون بشر دائماً به منظور برقراری تعادل کوشش می­کند، بنابراین می­توان گفت که اضطراب یک محرک قوی است. امکان دارد این محرک مضر باشد و این خود بستگی دارد به درجه ترس و مقدار و خطراتی که متوجه فرد است (شاملو،1369،ص56).

افسردگی نیز بیماری بسیار شایعی است که با وجود تحقیقات دامنه­دار در مورد علل، علائم و طرق درمان آن متأسفانه در بیشتر جوامع امروزی و از جمله جامعه خودمان توجه زیادی به آن مبذول نشده است. در گذشته علائم افسردگی را تا مدت­ها به عوامل دیگری چون ضعف اعصاب، عصبانیت هیپوکندریاک و غیره نسبت می­دادند به همین سبب تشخیص صحیح و درمان آن به تعویق می­انجامید (امانت،1338).

افسردگی بیماری­ای است که مهمترین خصوصیت آن تغییر خلق است و در واقع احساس غمگینی است که درجه ابتلا به آن می­تواند از یک ناامیدی خفیف تا احساس یأس شدید ممکن است نوسان داشته باشد. این تغییر خلق نسبتآً ثابت و برای روزها، هفته­ها، ماه­ها یا سال­ها ادامه دارد. افسردگی بر روی کل ارگانیسم اثر می­گذارد و تمام حوزه­های زندگی یک فرد را تحت تأثیر قرار می­دهد. این اثر در احساسات، نیرو، کشش، فکر و کیفیت علاقه فرد نمایان می­شود.

در روان­پزشکی، افسردگی را تغییر خلق به سمت غمگینی می­دانند، بارزترین علامت بیماری افسردگی همان خلق افسرده­ای است که به درجات مختلف ممکن است پدید آید. در پاره­ای از موارد خلق افسرده ممکن است تنها علامت بیماری باقی بماند. به هر حال در این بیماری کلیه اعمال حیاتی متناسب با خلق افسرده تغییر می­کند (طاهری،1388،ص29).

همان­طور که می­دانیم افسردگی تنها دارای علائم عاطفی نیست و می­تواند همراه با بی­خوابی و بی اشتهایی، خودکشی، احساس بی­ارزش و فراوان باشد. حدود افسردگی گاهی با موقعیت موجود متناسب نیست و گاهی حتی خود فرد از آن آگاهی ندارد (پورافکاری،1364،ص105).

امروزه تجارب تنش زا ناخواسته عکس­العمل افراد را تعیین می­کند. بدین ترتیب که وقتی فردی یک تجربه ناخوشایند و استرس همراه با آن را دریافت می­کند واکنش منفی به­صورت اضطراب، خود کم­بینی، افسردگی و غیره را از خود بروز می­دهد. زیرا در اغلب موارد قدرت برخورد مقابله طبیعی با مشکلات را در­نیافته و شاید نمی­تواند که دریافت صحیحی از موقعیت خود داشته باشد.

با توجه به مطالب فوق و زمینه­های مشابه که در جامعه مشاهده می­شود، هدف پژوهشگر بررسی میزان افسردگی و اضطراب در معلمان زن مدارس کرج است.

 

1-2 بیان مسأله

سه انقلاب در بهداشت روانی رخ داده است. انقلاب اول به رهبری پینل بود که توجهات بشر را به بیماری روانی جلب کرده، فروید با وارد نمودن توجهات شهوانی در زندگی درونی روانی انسان دومین انقلاب را ایجاد کرد، سومین انقلاب که هم اکنون در جریان است تحت نام­های مختلفی همچون روان شناسی جامعه (روان­پزشکی جامعه) و (سلامت روانی جامعه) نام برده می­شود (قراچه داغی،1382،ص44).

اگر چه تعاریف این اصطلاحات متفاوت است، اما هر یک از آن­ها بازتابی از تغییر فاحش در مفهوم سازی بیماری روانی و درمان آن است. دیگر مثل گذشته تأکید مطالعات بر فرد

این مطلب را هم بخوانید :

پایگاه اطلاع رسانی فرادانش -

 بیمار نیست، بلکه بیشتر بر جامعه بزرگ تأکید می­شود.

از جمله اهداف نظام آموزش عالی کشور پرورش در زمینه­های مورد نیاز بخش­های مختلف جامعه به منظور پاسخ دادن به تقاضای روز افزون و افزایش سطح علمی آحاد ملت است. بدیهی است رسیدن به این هدف مستلزم سرمایه­گذاری­های عظیم و تربیت نیروی انسانی متعهد و متخصص است. نظر به افزایش تعداد داوطلب معلمی در سال­های اخیر، ایجاد زمینه­های مناسب و کمک به آنان در پیشرفت تحصیلی و حرفه­ای و استفاده بهینه جامعه از تجارب علمی آن­ها، انجام پژوهش­های بنیادی و کاربردی در زمینه مسائل و مشکلات اجتماعی معلمان زن و تلاش در رفع آن­ها از جمله مواردی است که می تواند زمینه دستیابی به اهداف آموزش عالی را سریع­تر فراهم آورد. جای ذکر است برای اکثر معلمان زن تدریس در مدارس و مراکز علمی به دلایل عدم آشنایی با محیط تدریس، بی­علاقگی به رشته تدریس، کافی نبودن امکانات رفاهی و اقتصادی دارای مشکلاتی است که در صورت شدت آن و عدم آشنایی معلمان زن با شیوه مقابله با آن­ها چه بسا زمینه ساز مشکلات خانوادگی، اجتماعی و یا عصبی_روانی گردیده است و در پیشرفت حرفه­ای آنان مانعی به وجود می­آورد . با توجه به گسترش روز افزون کودکان استثنایی و دچار مشکل به علت مسائل عدیده­ای که در زندگی امروزی وجود دارد کادر آموزشی مدارس یکی از با اهمیت ترین جنبه­های آموزشی را تشکیل می­دهد که بالطبع موقعیت جسمی و روانی آنان از اهمیت بسیاری برخوردار است (کراز، به نقل از دادستان،1368،ص52).

در این تحقیق اضطراب و افسردگی معلمان زن مدارس استثنایی و معلمان زن مدارس عادی بررسی و مقایسه می­شود.

1-3 اهمیت و ضرورت پژوهش

با توجه به روابط پیچیده زندگی شهری و تعدد وظایف و عملکرد افراد در جامعه، چه در خانواده و چه در محیط کار و حتی در روابط گروهی و همچنین وجود قوانین، مقررات و ضوابط مختلف در همة حوزه­های این روابط، شرایط و زمینه بروز استرس و اضطراب فراوان بوده و معمولاً همة افراد به نوعی و به نسبتی گرفتار این پدیده­ها هستند.

از جمله افرادی که روابط گسترده­ای در جامعه دارند، معلمان زن هستند. معلمان زن با توجه به وظایف زیاد و نوع عملکردشان و با توجه به این­که همیشه و هر لحظه باید پاسخگو والدین، اولیا مدرسه و دانش­آموزان باشند؛ احتمال ابتلا به استرس و اضطراب در آن­ها به شدت روند فزاینده­ای دارد. كار معلمی تنها یك شغل نیست زیرا با فكر و ذهن و روح افراد ارتباط دارد. معلم باید مسائل و مشكلات عاطفی، خانوادگی، مالی و شغلی خود را در لایه‌های زیرین وجودش گذاشته و وقتی وارد كلاس می‌شود ظاهر او به گونه‌ای باشد كه گویی همه چیز عالی است. بدیهی است كه این كار از عهده هر صاحب علم و تجربه‌ای برنمی‌آید. مسأله استرس در همه مشاغل مطرح است، اما در ارتباط با شغل معلم، استرس معنای خاصی پیدا می­کند، چون یک معلم، علاوه بر مسائل و مشکلاتی که در همه افراد مطرح است، با برخی مسائل و مشکلات که صرفاً ناشی از نوع شغل وی است نیز مواجه می­شود. معلم در مدرسه با مسائلی مواجه است که در کمتر حرفه­ای چنین مسائلی وجود دارند. به طور مثال معلم ناچار است روزانه چندین ساعت تنها مقابل یک گروه که گاهی یک گروه ناآشنا نیز هستند قرار بگیرد و صحبت کند. گذشته از آن که خود صحبت کردن از انرژی و توان معلم کم می­کند. لازم به ذکر است که ابتلا به استرس در معلمان زن پیامدهای سوء زیادی را در بر­می گیرد، که می­تواند تأثیرات مثبت و منفی را به­دنبال داشته باشد. مطالعه این تأثیرات از این جهت حائز اهمیت است که می­تواند به این قشر از افراد زحمت­کش جامعه در جهت هدایت و کنترل استرس­های به وجود آمده احتمالی در آن­ها کمک کند. نتایج پژوهش­هایی از قبیل این پژوهش می­تواند پیشنهادهای مناسبی را به معلمان زن و مدیران در سراسر نظام آموزش و پرورش و نهایتاً کارکرد آموزشی آنان فراهم نماید.

1-4 فرضیه­های پژوهش

1-4-1 فرضیه­های اصلی:

1– بین میزان افسردگی معلمان زن مدارس عادی و معلمان زن مدارس استثنایی تفاوت معنی­داری وجود دارد.

2-بین میزان اضطراب معلمان زن مدارس عادی و معلمان زن مدارس استثنایی تفاوت معنی­داری وجود دارد.

1-4-2 فرضیه­های فرعی پژوهش:

1- بین میزان اضطراب و افسردگی معلمان زن در مدارس عادی تفاوت معنی­داری وجود دارد.

2- بین میزان اضطراب و افسردگی معلمان زن در  مدارس استثنایی تفاوت معنی­داری وجود دارد.

3- بر حسب عامل تحول هوشیاری نسبت به خود بین معلمان زن مدارس عادی و معلمان زن مدارس استثنایی تفاوت معنی­داری وجود دارد.

 

 

 

فهرست نمودارها/اشکال

 

نمودار شماره                عنوان نمودارصفحه

 

2-1.	رابطه سلامت روان با حیطه های مشابه ……………………………………………	43
4-1.	فراوانی و درصد فراوانی جمعیت نمونه به تفکیک وضعیت آزمودنی…….	76
4-2.	فراوانی و درصد فراوانی دختران فراری به تفکیک تحصیلات……………..	77
4-3.	فراوانی و درصد فراوانی دختران عادی به تفکیک تحصیلات………………	78
4-4.	فراوانی و درصد فراوانی دختران فراری به تفکیک تعداد اعضای خانواده	79
4-5.	فراوانی و درصد فراوانی دختران عادی به تفکیک تعداد اعضای خانواده …	80
4-6.	فراوانی و درصد فراوانی دختران فراری به تفکیک شغل پدر…………………	81
4-7.	فراوانی و درصد فراوانی دختران عادی به تفکیک شغل پدر………………..	82
4-8.	فراوانی و درصد فراوانی دختران فراری به تفکیک شغل مادر………………	83
4-9.	فراوانی و درصد فراوانی دختران عادی به تفکیک شغل مادر……………….	84
4-10.	فراوانی و درصد فراوانی دختران فراری به تفکیک وضعیت سکونت …….	85
4-11.	فراوانی و درصد فراوانی دختران عادی به تفکیک وضعیت سکونت ……..	86

 

چکیده فارسی

 

این مطلب را هم بخوانید :

هدف:این پژوهش با هدف مقایسه همبستگی خانوادگی، سلامت روانی و جهت گیری مذهبی در دختران فراری و عادی شهر تهران انجام شد. روش: روش تحقیق علّی-مقایسه ای و جامعه آماری آن 200نفر ازختران فراری و عادی شهر تهران در سال 93 بودند که از این تعداد 200 نفر، 100 نفردختران عادی به شیوه تصادفی ساده و 100نفردختران فراری به شیوه در دسترس انتخاب و به پرسشنامه های همبستگی خانواده، سلامت روان و جهت گیری مذهبی پاسخ دادند. داده های حاصل به روش تحلیل پارامتریک تحلیل واریانس چندمتغیره مانوابا نرم افزار spss تجزیه و تحلیل شد. یافته ها: نتایج تحقیق نشان داد که همبستگی خانوادگی، سلامت روانی و جهت گیری مذهبی در بین دختران فراری مستقر در مراکز نگهداری بهزیستی و عادی شهر تهران متفاوت است. همبستگی خانوادگی در بین دختران فراری و عادی شهر تهران متفاوت است.سلامت روانی در بین دختران فراری و عادی شهر تهران متفاوت است.جهت گیری مذهبی در بین دختران فراری و عادی شهر تهران متفاوت است.

واژه گان کلیدی:

همبستگی خانوادگی، سلامت روانی، جهت گیری مذهبی، دختران فراری و عادی

 

1-1- مقدمه

پدیده فرار[1] از منزل از جمله پدیده هایی است که همواره توجه متخصصان علوم روانی و اجتماعی را به خود معطوف داشته است. درک علل، پیش زمینه ها، همچنین عواقب و نتایج پدیده فرار، دارای اهمیت    ویژه ای در پیشگیری از نتایج زیانبار فرار است (تایلر و کاوس[2]، 2002). خانوادۀ هسته ای (که هستۀ متشکل از شوهر، زن و فرزندان است) به طور سنتی به عنوان تأمین کنندۀ اصلی امکان تربیت اجتماعی فرزندان خردسال و نوجوانان و حامی سنن فرهنگی تلقی می شود. همچنین خانواده های هسته ای به عنوان یک گروه اجتماعی که جامعه روابط جنسی را در آن تنها در حریم و چارچوب قانون مجاز می شمارد، نگریسته می شود. لیکن، هسته خانواده سنتی در حال کوچک و کوچکتر شدن است به طوری که در حال حاضر تنها حدود 25% کل انواع خانواده ها را تشکیل می دهد. سلامت خانواده در طول عمر خانواده دستخوش تغییر می گردد. این واقعیت که در یک مقطع زمانی خاص، خانواده از سلامت برخوردار است، تضمینی برای تداوم این وضعیت نیست. در حقیقت، دستیابی و حفظ سلامت مستلزم کار مداوم هر یک از اعضای خانواده و همچنین کل خانواده به عنوان یک سیستم است. یکی از کنش های خانوادگی انسجام و یا همبستگی خانوادگی[3] است که نشان دهنده رابطه عاطفی میان والدین و فرزندان است (سامانی، 1384).

طبق دیدگاه سیستمی، خانواده مجموعه ای از عناصر به شمار می رود که در این مجموعه هر یک از عناصر دارای نقش های تعریف شده و در عین حال پویا هستند. السون[4] (1999) با نگاه سیستمی به ارایه مدلی پیرامون ارتباطات خانواده پرداخته که این مدل مشتمل بر سه بعد انسجام خانواده، انعطاف پذیری خانواده و ارتباط در خانواده است. انسجام یا همبستگی در این مدل نشان دهنده پیوند عاطفی میان فرزندان و والدین است و شامل مؤلفه های رابطه عاطفی، تعامل خانوادگی، روابط زناشویی، روابط والدین و فرزند، میزان تعامل به لحاظ زمان و مکان، نوع دوست و علایق و نهایتاً نحوه گذراندن اوقات فراغت می باشد (سعیدی و حسن زاده، 1385).

   یكی از محورهای ارزیابی سلامتی جوامع مختلف، بهداشت روانی آن جامعه است. بی شك سلامت روان[5]، نقش مهمی در تضمین پویایی و كارآمدی هر جامعه ایفا می كند. از آنجا كه دانشجویان از اقشار مستعد، برگزیده جامعه و سازندگان فردای هر كشور می باشند، بنابراین سلامت روانی آنان از اهمیت لازم و ویژه ای در یادگیری و افزایش آگاهی علمی برخوردار است (ابراهیمی، 1384).

سلامت روان مفهومی است که درباره آن دیدگاه های متفاوتی وجود داشته و هر دیدگاه از زاویه ای خاص به تعریف و تبیین ویژگی های آن پرداخته است. در دیدگاه روانکاوی پیوستار سلامت و بیماری بر اساس سطوح ناهشیاری قابل تحلیل است. روانکاوان در جریان واکاوی سلامت روانشناختی بر نقش تعارض های درون فردی از جمله تکانه ها، اضطراب ها و دفاع های ناخودآگاه تأکید دارند. در نگاه روانکاوی نوین بر نقش خود و خودآگاهی در سلامت روانشناختی تأکید زیادی شده است. در دیدگاه انسان گرایی بر عکس روانکاوی سلامت روان تنها در محدوده انسان های به غایت سالم مطالعه شده است. به اعتقاد صاحبنظران حوزه انسان گرایی بیماری روانی و سلامت روان را نباید دو سوی یک پیوستار دانست بلکه باید بین آنها تفاوت قائل شد. افراد سالم و رشد یافته لزوماً محصول پالایش ها و واکاوی های حوزه آسیب شناسی روانی نیستند. به همین دلیل انسان گرایان معتقدند اگر قرار باشد که اشخاص درمانده، نابالغ و ناسالم بررسی شوند آنچه در آنان مشاهده خواهد شد فقط جنبه های منفی انسانی است و نه جنبه های مثبت. بنابراین سلامت روان به معنای ارتقاء دادن جنبه های مثبت در انسان ها است. در دیدگاه شناختی نیز همانند انسان گرایان بر جنبه های مثبت انسانی در سلامت روان تأکید شده است (پیرخائفی، 1391).

بر پایه رویکرد سازمان بهداشت جهانی، سلامتی به معنای رفاه کامل جسمی، روانی و اجتماعی است و نه فقدان بیماری و  ناتوانی. سلامت روان در سایۀ اینکه فرد چه احساسی نسبت به دنیای پیرامون، محل زندگی، اطرافیان، میزان درآمد و موقعیت مکانی و زمانی خویش دارد، شکل می گیرد (نوابی نژاد، 1373).

سلامت روانی یکی از مباحث مهمی است که در رشد و بالندگی خانواده و جامعه مؤثر است. به طور کلی، بهداشت روانی، ایجاد سلامت روان به وسیلۀ پیشگیری از ابتلا به بیماری های روانی، کنترل عوامل مؤثر بر بروز آن، تشخیص زودرس، پیشگیری از عوامل ناشی از برگشت بیماری های روانی و ایجاد محیطی سالم برای برقراری روابط صحیح انسانی است (میلانی فرد، 1382). سلامت روان عبارت است از سازگاری مداوم با شرایط متغیر و تلاش برای تحقق اعتدال بین تقاضاهای درونی و الزامات محیط در حال تغییر (گلدنبرگ و همکاران، 1997). برخوردار نبودن از سلامت روانی از پیشرفت فرد و جامعه جلوگیری می کند؛ زیرا در چنین شرایطی فرد توانایی اجرای صحیح وظایف محوله و ایفای نقش های اجتماعی را ندارد؛ بنابراین، هم فرد و هم جامعه رو به تحلیل می روند. تعریفی دیگر، بهداشت روانی را عبارت از سلامت فکر دانسته و بیان می کند که بهداشت روانی نشان دهنده وضع مثبت سلامتی روان فردی است که می تواند برای ایجاد سیستم ارزشی در مورد ایجاد تحرك، پیشرفت و تکامل در حد فردی، ملی و         بین المللی اقدام کند (خسروی و آقاجانی، 1382).

دنیای چالش برانگیز امروز انسان را همواره دستخوش نگرانی و تلاطم های روحی می کند، برای همین انسان به دنبال چیزی می گردد که او را از نگرانی ها برهاند. مذهب و معنویت[6] امروزه به عنوان ابزاری شناخته شده است که می تواند موجب آرامش روان و هدایت و معرفت درونی و حفظ تعادل فکری گردد و با سلامت جسمی و روانشناختی فرد مرتبط است. معنویت موجب می شود انسان هنگام رویارویی با مشکلات و ناملایمات زندگی خود را نبازد و قدرت مقابله با آنها را داشته باشد، چون با ایمان و اعتقاد به یک نیروی قدرتمند جلو می رود و با مشکلات مقابله می کند، به همین علت بسیاری از روان درمانگران سعی کرده اند که از دین و معنویت در درمان اختلالات روان شناختی استفاده کنند (آرگل[7]، 2009).

   بر همین اساس انگیزه محقق نیز در این پژوهش، مقایسه همبستگی خانوادگی، سلامت روانی و جهت گیری مذهبی[8] در دختران فراری و عادی شهر تهران می باشد.

 

   1-2- بیان مسأله

فرار از خانه پدیده ای است که میزان آن در سال های اخیر رشد کرده به طوری که تدریجاً به یک نگرانی و معضل اجتماعی تبدیل شده است. فرار از خانه به معنای دوری از خانه بدون اجازه والدین یا سرپرست قانونی است، موقعیتی که در آن یک نوجوان از خانه و یا محل سکونتش برای حداقل یک شب بدون اجازه غیبت کند. بر اساس برآورد بخش خدمات انسانی و سلامت ایالات متحده، سالانه 1 میلیون جوان از خانه فرار می کنند. در سال های بین 2002- 1999 پلیس رسمی سنگاپور 2433 مورد فرار از خانه در سنین زیر 16 سال را گزارش کرده است که به طور متوسط سالانه 600 مورد را در بر می گیرد که 60% این موارد مربوط به دختران بوده است (خانگ[9]، 2009).

بر اساس مطالعات کمیته حمایت از جوانان در یک زمینه یابی ملی از دانش آموزان دبیرستانی کره ای در سال 1998، 7/11% آنان سابقه فرار از خانه داشتند، این در حالی است که بزرگترین نگرانی این است که 2/74% این دانش آموزان، فرار از خانه را به عنوان یک انتخاب در نظر گرفته اند. سابقه فرار در ایالات متحده نشان می دهد که 90% فراریان از خانه، در طی یک ماه به خانه باز می گردند و بیش از 99% آنان در مدت یک سال به خانه باز می گردند. تحقیقات نشان می دهد که این پدیده در دختران نوجوان شیوع بیشتری دارد. در ایران نیز نتایج گزارش های منتشر شده حاکی از آن است که پدیده فرار از خانه در بین دختران در سال های اخیر افزایش چشمگیری یافته است. طبق گزارش شاره و همکاران (1385) تعداد دختران فراری در سال 1378، 20 برابر بیشتر از سال 1365بوده است و در چهار ماهه آخر سال 1380، 6156 نوجوان فراری دستگیر شده اند. البته آمار دختران فراری از منزل دقیق نیست، چرا که ممکن است تمام آنها به مراکز بهزیستی مراجعه نکرده و یا توسط نیروی انتظامی دستگیر نشوند و بدون اینکه رسمأ گزارشی از فرارشان ارئه شود، روزها و گاه هفته ها زندگی خارج از خانه را تجربه کنند (تمنایی فر و همکاران، 1392).

منظور از انسجام خانواده، احساس همبستگی، پیوند و تعهد عاطفی است که اعضای یک خانواده نسبت به همدیگر دارند (اولسون، 1999). لینگرن[10] (2003) انسجام را به صورت احساس نزدیکی عاطفی

جدول 4-4- میانگین و انحراف استاندارد نمرات مقیاس‌های اصلی آزمون نئو در کل گروه نمونه. 65

جدول 4-5- میانگین و انحراف استاندارد مقیاس‌های آزمون شخصیتی نئو در گروه دانشجویان تحت پوشش و عادی.. 65

جدول 4-6- میانگین و انحراف استاندارد مقیاس‌های فرعی آزمون شخصیتی نئو در گروه دانشجویان تحت پوشش و عادی.. 66

جدول 4-7- میانگین و انحراف استاندارد خرده مقیاس‌های آزمون شخصیتی نئو در گروه دانشجویان تحت پوشش و عادی.. 67

جدول 4-8- میانگین و انحراف استاندارد خرده مقیاس‌های فرعی آزمون شخصیتی نئو در گروه دانشجویان تحت پوشش و عادی.. 68

جدول 4-9- میانگین و انحراف استاندارد خرده مقیاس‌های آزمون شخصیتی نئو در گروه دانشجویان تحت پوشش و عادی.. 68

جدول 4-10- میانگین و انحراف استاندارد خرده مقیاس‌های آزمون شخصیتی نئو در گروه دانشجویان تحت پوشش و عادی.. 69

جدول 4-11- مقایسه عملکرد تحصیلی در دو گروه دانشجویان عادی و تحت پوشش… 74

جدول 4-12- نتایج آزمون تی برای گروه‌های مستقل در مقایسه میانگین نمرات دو گروه دانشجویان. 74

جدول 4-13- مقایسه ویژگی‌های شخصیتی در دو گروه دانشجویان موفق و ناموفق. 75

جدول 4-14- نتایج آزمون تی برای گروه‌های مستقل در مقایسه میانگین نمرات دو گروه دانشجویان در مقیاس (N). 75

جدول 4-15- ضریب همبستگی پیرسون برای بررسی رابطه بین ویژگی‌های شخصیتی و عملکرد تحصیلی در گروه دانشجویان تحت پوشش….. 76

جدول 4-16- نتایج تحلیل رگرسیون چند متغیر گام به گام. 77

جدول 4-17- نتایج آزمون تی گروه‌های مستقل برای دو گرو مردان و زنان مدد جو. 78

جدول 4-18-  نتایج آزمون تی گروه‌های مستقل برای دو گروه مردان و زنان عادی.. 79

جدول 4-19-  مقایسه ویژگی‌های شخصیتی در دو گروه دانشجویان عادی و تحت پوشش… 80

جدول 4-20- نتایج آزمون تی برای گروه‌های مستقل در مقایسه میانگین نمرات دو گروه دانشجویان مدد جو و عادی در مقیاس (N)  80

جدول 4-21-  مقایسه تفاوت از میانگین نمرات ویژگی‌های شخصیتی در گروه دانشجویان عادی و تحت پوشش…. 81

جدول 4-22-. 82

 

فهرست نمودارها

عنوان…………………………………………………………………………………………………………………………. صفحه

نمودار 3-1- کانون اصلی هریک از عوامل پنجگانه (به نقل ازwww. handresearch. com) 56

نمودار 4-1- گروه نمونه پژوهش بر حسب وضعیت تحت پوشش و غیر تحت پوشش کمیته امداد. 63

نمودار 4-2- گروه نمونه به تفکیک جنسیت.. 63

نمودار 4-3- گروه نمونه پژوهش بر حسب وضعیت تحصیلی.. 64

نمودار 4-4- سطوح عملکرد تحصیلی بر اساس معدل بدون تفکیک گروه ها 64

نمودار 4-5- سطوح عملکرد تحصیلی هر کدام از گروه ها 64

نمودار 4-6-میانگین نمرات مقیاس‌های اصلی آزمون نئو در کل گروه نمونه. 65

نمودار 4-7- میانگین مقیاس‌های آزمون شخصیتی نئو در گروه دانشجویان تحت پوشش و عادی.. 66

 

فهرست شکل‌ها

عنوان…………………………………………………………………………………………………………………………. صفحه

شکل 4-1- نیمرخ شخصیتی ویژگی ‌های شخصیتی دانشجویان مذکر عادی.. 70

شکل 4-2- نیمرخ شخصیتی ویژگی ‌های شخصیتی دانشجویان مؤنث عادی.. 70

شکل 4-3- نیمرخ شخصیتی مردان عادی در پنج عامل اصلی آزمون نئو. 71

شکل 4-4- نیمرخ شخصیتی زنان عادی در پنج عامل اصلی آزمون نئو. 71

شکل 4-5- نیمرخ شخصیتی مددجویان مذکر. 72

شکل 4-6- نیمرخ شخصیتی مددجویان مؤنث.. 72

شکل 4-7- نیمرخ شخصیتی مردان مددجو در پنج عامل اصلی آزمون نئو. 73

شکل 4-8-  نیمرخ شخصیتی زنان مددجو در پنج عامل اصلی آزمون نئو. 73

چکیده

مقدمه: این مطالعه با هدف مقایسه بین ویژگی‌های شخصیتی و عملکرد تحصیلی دانشجویان عادی و تحت پوشش کمیته امداد امام دانشگاه‌های شهرستان دره شهر انجام گردیده. موارد و روش‌ها: این پژوهش از نوع توصیفی- تحلیلی می‌باشد. جامعه آماری را کلیه دانشجویان عادی و تحت پوشش تشکیل می‌دهد. در این مطالعه، 189 نفر دانشجو (92 مددجو و 97 عادی) با روش نمونه‌گیری تصادفی از جامعه مورد نظرانتخاب گردیده و جمع آوری داده‌ها با استفاده از پرسشنامه نئو (فرم بلند) و پرسشنامه دموگرافیک صورت گرفت و از معدل نمرات دانشجویان به عنوان شاخصی جهت سنجش عملکرد تحصیلی استفاده شد. تحلیل آماری داده‌ها با استفاده از آمار توصیفی، ضریب همبستگی پیرسون، رگرسیون گام به گام، T تست گروه‌های مستقل و ترسیم نیمرخ‌ها انجام گردید. یافته‌های پژوهش: نتایج ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون گام به گام نشانگر عدم ارتباط واضح و مستقیمی بین 5 مقیاس و 30 خرده مقیاس شخصیتی نئو با عملكرد تحصیلی دانشجویان مددجو و عادی می‌باشد و نتایج آزمون t گروه‌های مستقل (05/0P<) بیانگر نبود تفاوت معنی دار بین عملکرد تحصیلی دو گروه می‌باشد. علاوه برآن مشخص گردید دانشجویان موفق و ناموفق به لحاظ ویژگی‌های شخصیتی تفاوتی با هم نداشته و بین جنسیت وعملکرد تحصیلی ارتیاط معنی دار وجود ندارد. با توجه به وجود تفاوت معنی دار در دو مقیاس نئو (A و C) می‌توان گفت به لحاظ ویژگی‌های شخصیتی بین دانشجویان مددجو و عادی تفاوت وجود دارد، اما با توجه به نیمرخ‌های شخصیتی ترسیم شده نمی‌توان گفت که مددجویان از مشکلات شخصیتی بیشتری برخوردار هستند. بحث و نتیجه گیری: این نتایج می‌تواند بیان كننده این باشد كه اصولاً ارتباط مستقیمی بین ویژگی شخصیتی دانشجویان (مددجو وعادی) و عملكرد تحصیلی آنان وجود ندارد یا حداقل می‌توان گفت ویژگی شخصیتی تنها عامل مداخله گر در عملكرد فرد نبوده و عوامل مختلف دیگری نیز وجود دارد كه بر عملكرد تحصیلی فرد مؤثر واقع می‌شود.

کلیدواژه ها: آزمون نئو، دانشجو، نیمرخ شخصیتی، عملکرد تحصیلی، ویژگی‌‌های شخصیتی

فصل اول:

کلیات تحقیق

 

1-1- مقدمه

از ضروریات اساسی زندگی دانشجویی كه توجه به آن در رشد و توسعه جامعه اثر مستقیمی داشته و پرداختن به آن شرط اساسی در بهره وری بهینه از نیرو‌های كارآمد و تحصیل كرده می‌باشد ویژگی شخصیتی دانشجویان است. دوران دانشجویی به دلایلی از جمله میل به تفریحات متعدد اجتماعی در مقابل تمایل به درس خواندن، احتیاج به پیشرفت در دروس در برابر احساس بیكفایتی، ترس از ابراز شخصیت در برابر میل به خودنمایی، میل به ازدواج در برابر موانع، ارتباط با جنس مخالف، تنفر از رفتار دیگران در برابر ناتوانی در بروز احساسات خود و مشكلات اقتصادی كه مانع رسیدن به هدف‌های فردی است؛ دوره خاصی از زندگی تلقی می‌شود.

دانشجویان در طی دوره تحصیلات خود، استرس‌ها و فشار‌های زیادی تجربه می‌کنند (استرس‌‌های تحصیلی، اجتماعی و مالی). بسیاری از آنها با این فشارها بطور موفقیت آمیز مقابله می‌کنند اما برخی از پا در می آیند و مستاصل می‌شوند. به دلیل اینکه اختلالات عاطفی و رفتاری معمولاً روی عملکرد تحصیلی یا تعاملات اجتماعی دانشجویان تأثیرات منفی می‌گذارند. اکثر استرس‌هایی که دانشجویان تجربه می‌کنند فشار‌های مربوط به مرحله گذار هستند یعنی کم و بیش همه انسانها در دوره گذر از نوجوانی به جوانی این فشارها را تجربه

 می‌کنند. فرد نقش‌‌های جدیدی را می‌پذیرد و به تکالیف جدید گردن می‌نهد. البته در مورد دانشجویان، نقش‌ها و تکالیف می‌تواند کمی پیچیده‌تر باشد. جامعه، خانواده و نیز دانشگاه، انتظارات خاصی از دانشجویان دارند. اکثر دانشجویان دور از خانواده بسر می‌برند و مدام مورد ارزیابی قرار می‌گیرند. جدایی یکباره از محیط مانوس خانوادگی و دایره دوستان و ورود به فضایی یکسر متفاوت، همراه با شکل‌گیری انتظاراتی کاملاً جدید، فشار مضاعفی را بر فرد فرد دانشجویان وارد می‌کند. تذکر این نکته نیز ضروری است که بسیاری از بیماری‌‌های عمده روانی، اغلب برای نخستین بار در دهه سوم زندگی ظهور می یابند. در نتیجه ظهور پار‌های از علایم در دانشجویی خاص می‌تواند فراتر از یک واکنش طبیعی به مرحله گذار رشدی تلقی شود و بروز نخستین نشانه‌ها و علایم یک مشکل روانی جدی تعبیر گردد.

جدا از بهره هوشی، ویژگی‌هایی چون جنسیت، سن، تجربیات گذشته، نوع شخصیت، سبک‌های یادگیری و شناختی، علائق و انگیزه‌ها تعامل معناداری با موفقیت‌های تحصیلی نشان داده‌اند. یکی از ویژگی‌های مهم یادگیرندگان شخصیت آنان می‌باشد (تابع بردبار 1391).

به لحاظ مفهومی ویژگی شخصیت به راه‌هایی اشاره دارد که یک فرد جهت رویارویی با مسائل جدید انتخاب می‌نماید. این ویژگیها معمولاً ثابت و تغییرناپذیرند. به طور كلی در روا نشناسی امروز، دیدگاه‌‌های متفاوتی در مورد شخصیت وجود دارد، یكی از رو یكردهایی كه نزد اهل فن از پذیرش نسبی برخوردار است، نظریه 5 عاملی شخصیت است (تابع بردبار 1391).

تحقیقات در حوزه شخصیت نشان می‌دهد که توانایی نظم دهی به افکار و مدیریت زمان لازمه هرگونه موقعیت یادگیری است (دالنگر 1991).

شخصیت تشکیل شده است از الگوهای ویژه فکری، احساسی و رفتاری که هر فرد را از افراد دیگر متمایز می‌سازد. شخصیت، سرچشمه درونی دارد و در طول حیات، تقریباً پایدار باقی می‌ماند. نظریه ویژگی‌‌های شخصیت بر خلاف سایر نظریه‌‌های شخصیت مانند نظریه‌‌های روانکاوانه و انسان گرایانه، بر تفاوت‌‌های بین افراد تمرکز دارد. ترکیب و تعامل ویژگی‌‌های مختلف است که شخصیت یک فرد را تشکیل می‌دهد و این برای هر شخص، یگانه و منحصر به فرد است. نظریه ویژگی‌‌های شخصیت بر تعیین و اندازه گیری این

این مطلب را هم بخوانید :

پایان نامه بررسی اثر تجدید ساختار بازار برق بر کارایی فنی عرضه­ کنندگان برق - دانلود پایان نامه همه رشته ها - همه گرایش ها

 خصوصیات فردی شخصیت تمرکز دارد.

ادبیات پژوهش نشان می‌دهد كه تبیین تغییرپذیری نمرات عملكرد تحصیلی دانشجویان با تأكید بر اندازه‌‌های ناوابسته به توانایی از قبیل صفات شخصیت حجم قابل ملاحظ‌های از مطالعات را به خود اختصاص داده است. به عبارت دیگر، تبیین محدود تغییرپذیری نتایج تحصیلی دانشجویان با تأكید بر اندازه‌‌های شناختی، محققان را نسبت به اهمیت نقش متغیر‌های مستقل از توانایی، بیش از پیش آگاه كرد. گستره قابل ملاحظ‌های از تحقیقات نشان می‌دهند كه صفات شخصیتی، مستقل و متمایز از توانایی‌‌های شناختی یادگیرندگان، در پیش بینی عملكرد تحصیلی آنان دخالت دارند (بلایکل 1996).

 

1-2- بیان مسئله

بدون شک یکی از مباحث اصلی و بنیادی علم روانشناسی ویژگی‌‌های شخصیتی می‌باشد. ازآنجایی که این ویژگی‌ها زیربنای نظام رفتاری افراد را تشکیل می‌دهند، پرداختن به این مقوله می‌تواند جنبه‌‌های خاصی از عملکرد افراد را در زمینه‌‌های مختلف روشن سازد. از مصادیق بارز این موضوع، تأثیر ویژگی‌‌های شخصیتی افراد بر عملکرد تحصیلی آنان می‌باشد (مأمن پوش 1391).

افت تحصیلی یکی از مشکلات مهم نظام آموزشی کشورهای جهان سوم و ایران می‌باشد و هرساله بیش از نیمی از میلیونها دانشجو که در جهان به دانشگاه‌ها راه می‌یابند، ترک تحصیل کرده، مشروط شده یا نمی‌توانند تحصیلات خود را در موعد مقرر به پایان برسانند (نجیمی 1390).

منظور از افت تحصیلی «کاهش عملکرد تحصیلی دانشجویان از سطح رضایت بخش به سطحی نامطلوب است». نتایج مطالعات انجام شده، نقش عواملی ازجمله روش تدریس مدرسین، خصوصیات فردی دانشجو مانند علاقه مندی به رشته تحصیلی و احساس خود كفایتی همچنین مشكلات زندگی و تحصیلی نظیر مسائل روانی، زندگی در خوابگاه، اشتغال و معدل دیپلم بر روی افت تحصیلی دانشجویان مؤثر میداند. از طرفی تاثیر احساس افسردگی همراه با علائم احساس عمیق ناشاد بودن، ضعف سلامت روان، خودکم بینی، خستگی، کاهش انرژی و کاهش عملکرد اجتماعی ـ شغلی ـ تحصیلی بر روی پیشرفت تحصیلی دانشجویان گزارش گردیده است (ایزدی 1384).

یادگیرندگان از نظر شخصیتی، نگرش‌ها، واکنش‌های هیجانی، شیوه وسبک‌های یادگیری، سبک‌های شناختی و غیره باهم تفاوتهایی دارند که یادگیری و نحوه برخورد آن‌ها با مسائل و مشکلات را تحت تاثیر قرار می‌دهد (محمدزاده 1386).

مطالعات انجام شده توسط بک[1] و همكاران (1988) بیان می‌دارد که در گروه‌های دانشجویی، دامنه بالایی از افسردگی دیده می‌شود طوری که 78 درصد دانشجویان از بعضی نشانه‌های افسردگی رنج می‌برند و 46 درصد دچار افسردگی شدید می‌باشند. همچنین نتایج مطالعات انجام شده توسط رفعتی و همكاران (2004) بر روی دانشجویان دانشكده پرستاری شیراز نشانگر 8/59 درصد افسردگی در درجات متفاوت می‌باشد. در همین راستا رودباری (1389) در گزارشی ابراز می‌دارد پیشرفت تحصیلی دانشجویان پزشكی در مقطع علوم پایه با عوامل تاهل، جنسیت، سهمیه ورودی، سكونت در خوابگاه، بومی یا غیر بومی بودن ارتباط آماری داشته بطوری كه دانشجویان مجرد، جوان‌تر و سهمیه مناطق، موفق‌تر بوده‌اند. نتایج نحقیقات انجام شده توسط هاشمی و کامکار (1380) در دانشگاه یاسوج نیز بیانگر 5/35 درصد افسردگی در دانشجویان بوده و عدم علاقه به رشته تحصیلی، غیر بومی بودن و عدم مشاركت در فعالیت‌‌های فوق برنامه از عوامل مؤثر در بروز افسردگی دانشجویان به شمار می‌رود. هم چنین نتایج پژوهش انجام شده بر روی دانشجویان دانشگاه اردبیل بیانگر درجات مختلف افسردگی به میزان 4/57 درصد بوده و بین افسردگی و سطح تحصیلات پدر، تعداد اعضای خانواده، بیماری جسمی و ترم تحصیلی دانشجویان ارتباط معنادار آماری داشت. از طرفی نتایج مطالعه قندهارزاده (1378) نشان داد بین فراوانی افسردگی در دانشجویان و بیماری شدید جسمی و یا فوت اعضای خانواده ارتباط معناداری وجود نداشته اما بین فراوانی افسردگی ومشكلات مالی، شكسته شدن غرور و احترام فرد، علاقه نداشتن به رشته تحصیلی، اطمینان نداشتن از وضعیت شغلی آینده ارتباط معناداری وجود داشت. افسردگی در بین دانشجویان مسئله ای با اهمیت است زیرا از یک سو باعث هدر رفتن سرمایه جامعه می‌گردد و از سوی دیگر از میزان موفقیت و پیشرفت تحصیلی آنان می‌کاهد دانشجویان را از رسیدن به جایگاه رفیع علمی