توحید افعالی.. 73

صفات خدا 74

تقسیم‌بندی صفات الاهی.. 74

توقیفی بودن اسمای و صفات.. 75

تجسیم. 75

علم خدا 77

بداء 78

حیات.. 79

ازلیت و ابدیت… 79

راهنماشناسی.. 81

ضرورت وجود راهنما 81

اختصاصات و امتیازات راهنمایان.81

خلقت انبیا و اصیا 82

تفویض…. 83

عصمت… 84

علم. 85

منبع علم ائمه. 87

گستره علم معصومان. 88

این مطلب را هم بخوانید :

تأویل قرآن. 89

فضائل.. 91

فضائل امیرمؤمنان. 91

فضائل دیگر معصومان. 98

نص و نصب… 99

 

نص كلی.. 99

نصوص خاص…. 101

تولّا 102

معرفت ائمه. 106

تبرّا 108

قائم. 110

تقیه. 113

فرجام‌شناسی.. 114

هنگام مرگ… 114

عالم قبر. 116

وقایع قبل از قیامت… 117

رجعت… 118

روز قیامت… 118

بهشت… 119

جهنم. 122

جمع‌بندی.. 125

كتاب‌نامه.130

چكیده

ابومحمد جابر بن‌یزید جعفی كوفی (حدود 50-128ق) از اصحاب بنام امام باقر و امام صادق (علیهماالسلام) بوده است. او در شاخه‌های تفسیر، كلام، تاریخ، فقه و حدیث فعالیت داشته است. جابر یكی از راویان پرحدیث بوده است و او را یكی از ائمه علم حدیث و از نخستین گردآوردندگان احادیث دانسته‌اند. اما با وجود جایگاه وی نزد امامان شیعه (علیهم‌السلام) و در میان شیعیان گزارش‌هایی در منابع وجود دارد که شائبه غلو را درباره او ایجاد می‌كنند. برای دستیابی به حقیقت مسئله درباره شخصیت‌هایی از این دست شاید بهترین راه بررسی شخصیت و اندیشه آنان باشد؛ شناخت زمینه‌های شكل‌گیری شخصیت و اندیشه آنان نیز پیش‌نیاز همین امر است.

در این رساله پس از بیان كلیات، در سه فصل به موضوع اصلی رساله پرداخته شده است. فصل دوم به بررسی زمینه‌های شكل‌گیری شخصیت و اندیشه جابر جعفی اختصاص دارد. در فصل سوم گزارش‌های رسیده درباره وی مطالعه و در انتها نیز درباره اتهام وی به غلو بحثی كوتاه آورده شده است. فصل چهارم نیز پس از گردآوری روایات رسیده از جابر در منابع امامیه و دسته‌بندی آنها، بحث‌ها در سه بخش خداشناسی، راهنماشناسی و فرجام‌شناسی ارائه شده است. فصل پایانی این رساله نیز جمع‌بندی بحث‌های طرح‌شده را بر عهده دارد. پس از بررسی گزارش‌های رسیده درباره غلو جابر جعفی، بسیار دشوار است كه بتوان غلو را برای او ثابت كرد. اندیشه‌های این شخصیت را نیز می‌توان در چارچوب اندیشه‌های امامیه جای داد. آنچه از روایت وی به دست می‌آید با آموزه‌های امامیه و نیز با روایات دیگر شیعیانی كه مورد هیچ اتهامی قرار نگرفته‌اند هم‌خوانی و سازگاری دارد.

 كلیدواژه‌ها: جابر جعفی، اندیشه‌های كلامی، متهم به غلو، نصیریه، غالیان

كلیات

بیان‌ مسئله

ابومحمد جابربن‌یزید جُعْفی كوفی (حدود 50-128ق) از اصحاب نامدار امام باقر و امام صادق علیهماالسلام و از بزرگ‌ترین علمای شیعه امامیه است. فعالیت‌های علمی این شاگرد مكتب اهل‌بیت در شاخه‌های تفسیر، كلام، تاریخ، فقه و حدیث بوده و با تربیت شاگردانی نامدار از شیعه و سنی، سهم فراوانی در توسعه این علوم داشته است. شخصیت علمی جابر چنان برجسته و روشن است كه حتی مخالفانش نیز بدان اقرار كرده‌اند. او را یكی از ائمه علم حدیث و از نخستین گردآوردندگان احادیث دانسته‌اند. روایات او بخش قابل توجهی از میراث حدیثی شیعه و دیگر مسلمانان را به خود اختصاص داده‌اند و مرجع و مأخذ دانشمندان به‌شمار می‌روند. براقی نیز در كتاب تاریخ كوفه روایات وی از صادقین را نودهزار حدیث نقل كرده است. وی علاوه بر روایت از خاندان عصمت و طهارت، از بزرگانی چون جابر بن‌عبدالله انصاری، ابوطفیل، حارث بن‌مسلم و ابن‌ساباط مكی نیز روایت كرده است.

مدرسی روایات او به روشنی نشانه‌های شاخه مردمی تشیع کوفی اواخر دوره اموی بیان كرده است؛ یعنی ‌تأکید شدید بر دوستی علی و فرزندانش، باطن‌گرایی، و تبرّای از خلفای پیش از امام علی (علیه‌السلام) و طبعاً از عثمانیه.

2-3-6-1- اکولوژی.. 53

2-3-6-2- عدالت زیست محیطی.. 54

2-3-6-3- هنر محیطی.. 55

2-3-6-4- جامعه‌شناسیِ محیط زیست… 57

فصل سوم: بررسی و تطبیق دیدگاه‌های لین وایت و سیدحسین نصر

3-1- مقدمه. 61

3-2- دیدگاه لین وایت… 63

3-2-1- زندگینامه و خاستگاه فکری لین وایت… 63

3-2-1-1- مهمترین آثار لین وایت… 66

3-2-2- ترجمه مقاله وایت… 67

3-2-2-1- زمینه‌های تاریخی بحران زیست محیطی ما 67

3-2-3- تحلیل محتوای مقاله. 85

3-2-3-1- مقدمه. 85

3-2-3-2- ادعای اصلی.. 94

3-2-3-3- برهان و مستندات… 102

3-2-3-4- نتیجه‌گیری از دیدگاه وایت… 103

3-3- دیدگاه سیدحسین نصر. 108

3-3-1- زندگینامه و خاستگاه فکری نصر. 109

3-3-2- دیدگاه نصر در مورد رابطه دین و محیط زیست… 114

3-3-2-1- بررسی و تحلیل کتاب‌های انسان و طبیعت و دین و نظم طبیعت… 114

3-3-2-2- مدعای اصلی نصر. 118

3-3-2-3- برهان و مستندات نصر. 122

3-3-2-4- نتیجه‌گیری.. 132

3-4- نقد و بررسی و تطبیق کلی دیدگاه‌های نصر و وایت… 135

 

فصل چهارم: نتیجه‌گیری

4-1- جمع‌بندی.. 160

4-2- پیشنهادها و راهکارها 170

فهرست منابع. 174

پیوست… 182

چکیده:

رابطه دین و محیط زیست از روابط بحث­انگیز در دوران مدرن است. دو ادعا در خصوص این رابطه مطرح است؛ یکی نقش مثبت دین و دیگری نقش مخرب و منفی آن. برخی مانند لین وایت با اشاره به باب نخست از سفر پیدایش، ریشه­ها­ی بحران محیط زیست را برآمده از آموزه­ی یهودی- مسیحی قلمداد نموده­اند و بر همین اساس دیدگاه وایت، در زمره دیدگاه­های منفی به محیط زیست مطرح می­شود. سیدحسین نصر از جمله کسانی است که ریشه­های بحران محیط زیست را در بحران معنوی انسان و فاصله از دین می­داند و بر همین اساس دیدگاه نصر در زمره دیدگاه­ مثبت به دین قلمداد می­شود. بررسی­ها حاکی از این است که به رغم اینکه هر دو نظریه موافقانی دارد اما نقش مثبت دین در حفظ محیط زیست با توجه به

این مطلب را هم بخوانید :

به عنوان مدیر رسانه اجتماعی چه مهارت هایی لازم دارم؟

 تحلیل نظر نصر، رجحان دارد.

این پژوهش، با روش کیفی- توصیفی به بررسی و مقایسه دیدگاه­های سیدحسین نصر و لین وایت در باب ریشه­های بحران محیط زیست می­پردازد. در این پژوهش که متشکل از چهار فصل است، در فصل اول کلیات تحقیق مطرح شده است. فصل دوم به مبانی نظری و مفاهیم مهم پژوهش و همچنین پیشینه پژوهش اختصاص یافته است. فصل سوم با معرفی لین وایت و سیدحسین نصر و مهم­ترین آثار آن دو آغاز شده است و سپس ترجمه مقاله وایت با عنوان ریشه­های تاریخی بحران زیست­ محیطی ما به همراه تحلیل مفهومی دیدگاه­های او مطرح شده است. در ادامه با توجه به گستردگی آثار سیدحسین نصر، دیدگاه­های او در خصوص ریشه­های بحران محیط زیست براساس دو کتاب دین و نظم طبیعت و نیز انسان و طبیعت مطرح شده است. در نهایت دیدگاه­های آن دو به­طور تطبیقی بررسی شده و به شباهت­ها و تفاوت­های دیدگاه­های نصر و وایت اشاره شده است. در فصل چهارم و نهایی، جمع­بندی و و راه­کارهای مقتضی آمده است.

واژگان کلیدی: دین، محیط زیست، بحران محیط زیست، لین وایت، سیدحسین نصر، ریشه­های تاریخی بحران زیست­محیطی ما، دین و نظم طبیعت، انسان و طبیعت: بحران معنوی انسان متجدد.

فصل اول

 کلیات تحقیق

1-1- مقدمه

تحولات و روندهای اجتماعی معاصر- فرایند توسعه، گسترش شهر­نشینی و صنعتی شدن- جهان پیرامون ما را دگرگون ساخته است. بر اساس تخمین­های علمی (پویمن، 1384: 16)، بیش از صد هزار سال است که انسان روی زمین زندگی می­کند. با این حال، در طول کمتر از 200 سال گذشته، انسان­ها توانسته­اند سراسر فضای زیست را به گونه­ای جدی تغییر دهند. این تغییرات، پیامدهای زیست محیطی نگران کننده­ای در پی داشته­اند، به گونه­ای که «امروزه ما در وضعیتِ بحرانی بی­سابقه­ای به سر می­بریم. مردم اعصار دیگر، به یقین همان قدر دچار قحطی گسترده، آشفتگی اجتماعی و جنگ ویرانگر بوده­اند که ما هستیم. لیکن تنها در روزگار ماست که بقای آدمی و نیز جانداران دیگر، در معرض تهدید قرار گرفته است. مسمومیت آب و هوا، ویرانی جنگل­ها که وجودشان نقش حیاتی دارد، تخریب جبران­ناپذیر خاک و شبح جنگ هسته­ای و شمار زیاد مسائلِ اکولوژیکی، جهان را تهدید می­کنند.» (وولف، 1386: 33). همچنین، مسائلی نظیر تغییرات جهانی آب و هوا، متأثر از  فعالیت­ها و دستاوردهای انسانی می­باشد. از این رو، فعالیت­های بشر تأثیرات مخربی بر اتمسفر زمین داشته است. بر این اساس، ضرورت اقدام جهانی برای پاسخ به مسائل زیست محیطی اجتناب ناپذیر می­باشد (به نقل از سینگر، 48:1388).

از حدود دو سه دهه پیش است که توجه به نقش دین در موضوع محیط زیست اهمیت یافته است. این توجه با درنظرگیری قدمت دین در طول تاریخ و نیز آموزه­های مندرج در متن دین و تأثیر آن در زندگی انسان بوده است. در میان پژوهش­ها و تحقیقات صورت گرفته در مورد نقش دین، ارجاعات فراوانی به مقاله­ی لین وایت به چشم می­خورد. مقاله­ای که به بررسی ریشه­های تاریخی بحران محیط‌‌زیست پرداخته است. لین وایت، تعامل و رابطه انسان با طبیعت را بسته به نگرش و جهان­بینی انسان می‌دانست. به باور او این نگرش و جهان­بینی، برآمده از فرهنگ و دین است. او با بررسیِ اجمالیِ سبک زندگی انسان در طول دوران­ها – به­خصوص دوران وسطا و رنسانس– و نیز عوامل شکل­دهنده­ی بحران، رابطه­ی انسان با طبیعت را مخرب ارزیابی نمود. از آنجا که باور انسان­ها شکل­دهنده­ی رفتار آنها با محیط زیستشان است، ریشه این تخریب را در باور به آموزه­ی یهودی – مسیحی قلمداد نمود. این باور که خداوند همه خلقت را تنها برای اهداف انسانی آفریده و انسان که به صورت خدا آفریده شده است بر سایر موجودات برتری دارد و می­تواند به مقتضای غایات خود طبیعت را به استثمار کشد. وایت، بحران موجود را یک مسأله دینی می­داند بنابراین راه­حل وضعیت موجود را هم دینی می­داند؛ یعنی این دین است که می­تواند محیط زیست را از بحران نجات دهد. روی­آوری به دینی جدید و یا بازیابی دین قدیم راه­حلی است که وایت ارائه می­نماید ((White, 1967: 1206.

سیدحسین نصر، از جمله صاحب­نظران برجسته در خصوص نقش دین در بحران محیط زیست و از نخستین افرادی است که به مسأله محیط زیست از زاویه­ای نو نگریسته است. ارجاعات به نصر در

فصل دوم: 71

روابط سببی امام علی (علیه السلام) 71

وفرزندانش با خلفا 71

گفتار اول: همسران امام علی.. 72

الف) علل ازدواج‌های مکرر حضرت علی(علیه السلام) 72

ب) ازدواج با کنیزان. 75

گفتار دوم: فرزندان حضرت علی(علیه السلام) 77

پسران امام علی.. 78

الف) ازدواج درون خاندانی پسران امام علی.. 78

ب) ازدواج پسران امام علی با خاندان خلفا 80

دختران امام علی.. 80

الف) ازدواج درون خاندانی دختران امام علی(علیه السلام) 80

ب) ازدواج دختران امام علی با خاندان خلفا 82

ازدواج عمر با ام کلثوم 84

گفتار سوم: نوادگان حضرت علی (علیه السلام) 90

الف) نوادگان پسری.. 90

ب: نوادگان دختری.. 95

ازدواج فرزندان امام علی(علیه السلام) 101

این مطلب را هم بخوانید :

فصل سوم: 105

روابط سببی امام حسن (علیه السلام) 105

و فرزندانش با خاندان خلفا 105

گفتار اول: مطلاق بودن امام حسن علیه السلام 106

گفتار دوم: همسران امام حسن علیه السلام 109

 

گفتار سوم: فرزندان امام حسن(علیه السلام) 115

الف) ازدواج پسران امام حسن با خاندان خلفا 117

ب) ازدواج درون خاندانی پسران امام حسن (علیه السلام) 117

گفتار چهارم: نوادگان امام حسن علیه السلام 123

الف) نوادگان پسری امام حسن.. 123

ب)نوادگان دختری امام حسن.. 125

فصل چهارم: 131

روابط سببی امام حسین (علیه السلام) 131

و فرزندانش با خاندان خلفا 131

گفتار اول: همسران امام حسین(علیه السلام) 132

گفتار دوم: فرزندان امام حسین(علیه السلام) 134

ازدواج پسران امام حسین (علیه السلام) با خاندان خلفا 134

ازدواج دختران امام حسین(علیه السلام) با خاندان خلفا 138

1. سکینه. 138
2. فاطمه بنت الحسین.. 146

ازدواج‌های فاطمه بنت الحسین در منابع. 148

فصل پنجم: 151

روابط سببی امام سجاد(علیه السلام) 151

و فرزندانش با خلفا 151

گفتار اول: همسران امام سجاد(علیه السلام) 152

گفتار دوم: فرزندان امام سجاد(علیه السلام) 154

پسران امام سجاد(علیه السلام) 156

الف) ازدواج پسران امام سجاد (علیه السلام) با نسل خلفا 157

ب) ازدواج درون خاندانی پسران امام سجاد (علیه السلام) 159

گفتار سوم: نوادگان امام سجاد (علیه السلام) 161

فصل ششم: 173

روابط سببی امام باقر و امام صادق(علیهما السلام) 173

و فرزندانش با خلفا 174

گفتار اول: امام باقر (علیه السلام) 175

فرزندان امام باقر(علیه السلام) 178

نوادگان امام محمد باقر(علیه السلام) 179

گفتار دوم: امام جعفر صادق(علیه السلام) 181

تعریف عشق.. 60

دیدگاه فیلسوف دربارة عشق های حیوانی.. 61

مراتب عشق.. 62

مسیر ادراک زیبایی و رابطه ادراک و زیبایی.. 70

معنای دیگری از عشق.. 71

نتیجه‌گیری.. 72

موسیقی.. 73

ابداعات ابن‌سینا در موسیقی.. 73

مقدمات هارمونی.. 76

فصل چهارم 77

نظری بر موضع ابن‌سینا در فن شعر. 80

شعر از دیدگاه شیخ الرئیس… 80

تاریخچه‌ای از شعر و آغاز هنر اسلامی.. 81

فن شعر ابن‌سینا 85

اسباب تولید و خلق شعر. 86

تناسب لفظ و معنی در شعر. 86

زیبایی در تناسب و مقدار. 87

تراژدی.. 88

واژه‌های به کار رفته در شعر. 88

تشبیه شعر به نقاشی.. 88

مبحث خیال درتفسیر ابن‌سینا 94

تلقّی متعالی از خیال و تخیّل.. 95

فرق تصدیق و تخییل.. 96

خیال جسمانی یا غیر جسمانی؟ 98

 

ابن‌سینا و مادی نبودن خیال. 98

آثار نفی تجرد خیال. 99

شواهدی از گرایش شیخ به تجرد خیالی.. 100

‏ الف)تجرد خیال در انسان. 100

ب-تجرد نفس حیوانات.. 100

بقای قوه‌ی خیال و نقدی بر «حکمت بوعلی». 101

نتیجه. 102

اقسام محاكات.. 102

این مطلب را هم بخوانید :

محاكات در شعر. 103

محاكات در سایر هنرها 104

جمع بندی: 105

جمع بندی.. 106

منابع و مآخذ. 111

فارسی.. 111

عربی.. 112

چکیده

زیبایی و موضوعات مرتبط با آن همواره از مسائل مهم و عمده در کلام اندیشمندان بوده است، با این هدف که از طریق بررسی دقیق معنای آن بتوانند به معیاری برای زیبایی دست یابند و در نیل به آن دیگر مسائل را با بحث زیبایی همسو کنند. قابل توجه این که در کلام یک فیلسوف، سازمانی مهندسی شده وجود دارد که با توجه به آن دستگاه، موضوعات تعریف و تبیین می‌شوند. آن چه در این رساله مورد بررسی قرار گرفته، نظرات فیلسوف مسلمانی است که هم جامع نظرات فلاسفه پیش از خود است و هم مسأله ایمان در نظرات وی به وضوح خود را نشان می‌دهد. زیبایی در نظر گاه ابن‌سینا، غایت فی نفسه نیست و در تعامل و برخورد با خداوند است که دارای ارزش می‌شود، زیبای حقیقی اوست و منشأ همه زیبایی‌ها خداوند است. بنابراین هر موردی که به سمت خداوند در حرکت باشد، به هر اندازه که به ذات احدیت شبیه‌تر باشد، زیباتر می‌نماید.

کلمات کلیدی

زیبایی، خیال، تخیل، محاکات، عشق، شعر، نفس، ادراک

مقدمه

انسان ذاتا موجودی کمال گراست و وجود وی دنبال کمال رسیدن در تمام زمینه‌ها است لذا دنبال تعریف و هدفی است که به بیانی خوبی‌ها و زیبایی‌ها را درون آن هدف تبیین کند. از مواردی که همه انسان‌ها  علیرغم تعاریف مختلف و دیدگاه‌های متفاوت، به بررسی آن پرداخته‌اند موضوع زیبایی است که خود کمالی برای انسان معرفی شده است. نحوه بیان موضوع در افراد مختلف، متفاوت است که این بستگی به مبنای فکری آن شخص دارد. فیلسوفان بزرگ مسلمان، در نوشته‌ها و آثار خود مستقیم به زیبایی‌شناسی نپرداخته اند، اما در نوشته‌های ایشان به موضوعاتی اشاره شده که در عصر جدید فیلسوفان معاصر آن عناوین را ذیل مبحث زیبایی‌شناسی بررسی می‌کنند.

دربررسی نظرات فیلسوفان باید پیشینه تاریخی آن نیز مورد بررسی قرار گیرد. سوالی مطرح است که چه لزومی دارد در بررسی نظرات یک فیلسوف در ابتدا به پیشینه تاریخی و تاریخ فلسفه آن پرداخته شود؟ کلام واضح و روشن است چرا که تاریخ فلسفه بستری را شكل می‌دهد كه خود فلسفه درون آن معنا می‌یابد، فلسفه از لامكان به وجود نمی‌آید واگر نظر و ایده‌ای در کلام یک فیلسوف یافت می‌شود قطعا ریشه‌های  آن بحث در کلام فیلسوفان سابق دیده می‌شود. لذا در بررسی نظرات زیبایی‌شناسانه ابن‌سینا، نظرات فلاسفه قبل از ابن‌سینا بویژه ارسطو و فارابی بسیار حایز اهمیت است. این کلام بدان معنا نیست

بررسی آثار منسوب به هشام ابن سالم. 47

دستاورد. 50

بخش دوم: 52

اندیشه های کلامی.. 52

فصل اول: علم و معرفت… 53

قرآن. 53

سنت… 54

عقل.. 54

تعارض عقل و نقل.. 55

فصل دوم: خداشناسی.. 56

براهین اثبات خدا 58

ذات الهی.. 60

صفات الهی.. 63

وجود شناسی صفات… 69

علم الهی.. 71

اراده الهی.. 73

بدا 74

تشبیه و تنزیه. 77

بررسی اقوال ملل و نحل نگاران. 87

بررسی آثار منسوب به هشام ابن سالم. 47

دستاورد. 50

بخش دوم: 52

اندیشه های کلامی.. 52

فصل اول: علم و معرفت… 53

قرآن. 53

سنت… 54

عقل.. 54

تعارض عقل و نقل.. 55

فصل دوم: خداشناسی.. 56

براهین اثبات خدا 58

ذات الهی.. 60

صفات الهی.. 63

وجود شناسی صفات… 69

علم الهی.. 71

اراده الهی.. 73

بدا 74

تشبیه و تنزیه. 77

بررسی اقوال ملل و نحل نگاران. 87

روایات نفی تشبیه. 89

فصل سوم: راهنما شناسی.. 91

ویژگی های حجت الهی.. 95

نص و نصب… 96

نص بر ائمه اثنی عشر. 97

امامت در فرزندان امام حسین علیه السلام. 98

نص امام صادق علیه السلام. 99

نص امام رضا علیه السلام. 99

علم امام. 100

گستره علم امام. 100

این مطلب را هم بخوانید :

منابع علم امام. 101

گستره علم امام. 101

علم الکتاب… 102

علم غیب… 102

منابع علم امام. 103

میراث علمی انبیاء. 103

لوح محفوظ.. 104

تحدیث… 104

عصمت… 105

ولایت تکوینی.. 107

مهدویت… 108

تقیه. 112

فصل چهارم: انسان شناسی.. 114

حقیقت انسان. 114

روح انسان. 115

جبر و اختیار. 116

استطاعت… 117

خلقت انسان بر صورت حق..120

جمعبندی.. 122

کتابنامه. 124

 

چکیده

تاریخ شکل گیری کلام امامیه، بزرگان و اندیشمندانِ نخستین این دانش، ارتباط اینان با یکدیگر و اهل‌بیت علیهم‌السلام در عصر حضور، مباحث کلامی و روش‌های مورد استفاده اینان در فرآیند تکلم و … از جمله مباحث مهمی است که سهم به‌سزایی در به دست دادن تاریخی از تفکر شیعه دارد. امروزه این مشکل از سوی برخی مطرح می‌شود که کلام امامیه نه در محتوا و نه در روش، اصیل نیست و ریشه در آموزه‌های اصیل تشیع ندارد و اندیشمندان نخستین شیعه را متهم به ظاهرگرایی و دوری از هر گونه خرد ورزی می­کنند که در سایه آن تفکراتی چون تجسیم یا تشبیه را به ایشان نسبت می­دهند.

هشام بن سالم، شخصیتی است که منابع از وی به عنوان یکی از نخستین دانشوران و متکلمان شیعی یاد کرده‌اند. وی در عصر امام صادق و امام کاظم علیهما­‌السلام زندگی می‌کرد و همراه با هشام‌بن‌حکم ، مومن طاق و زرارة‌بن‌اعین تلاش می‌کرد به تبیین مبانی فکری شیعه، نظریه پردازی و دفاع از آموزه­های مکتب اهل بیت علیهم السلام بپردازد.

 

روایات نفی تشبیه. 89

فصل سوم: راهنما شناسی.. 91

ویژگی های حجت الهی.. 95

نص و نصب… 96

نص بر ائمه اثنی عشر. 97

امامت در فرزندان امام حسین علیه السلام. 98

نص امام صادق علیه السلام. 99

نص امام رضا علیه السلام. 99

علم امام. 100

گستره علم امام. 100

منابع علم امام. 101

گستره علم امام. 101

علم الکتاب… 102

علم غیب… 102

منابع علم امام. 103

میراث علمی انبیاء. 103

لوح محفوظ.. 104

تحدیث… 104

عصمت… 105

ولایت تکوینی.. 107

مهدویت… 108

تقیه. 112

فصل چهارم: انسان شناسی.. 114

حقیقت انسان. 114

روح انسان. 115

جبر و اختیار. 116

استطاعت… 117

خلقت انسان بر صورت حق..120

جمعبندی.. 122

کتابنامه. 124

 

چکیده

تاریخ شکل گیری کلام امامیه، بزرگان و اندیشمندانِ نخستین این دانش، ارتباط اینان با یکدیگر و اهل‌بیت علیهم‌السلام در عصر حضور، مباحث کلامی و روش‌های مورد استفاده اینان در فرآیند تکلم و … از جمله مباحث مهمی است که سهم به‌سزایی در به دست دادن تاریخی از تفکر شیعه دارد. امروزه این مشکل از سوی برخی مطرح می‌شود که کلام امامیه نه در محتوا و نه در روش، اصیل نیست و ریشه در آموزه‌های اصیل تشیع ندارد و اندیشمندان نخستین شیعه را متهم به ظاهرگرایی و دوری از هر گونه خرد ورزی می­کنند که در سایه آن تفکراتی چون تجسیم یا تشبیه را به ایشان نسبت می­دهند.

هشام بن سالم، شخصیتی است که منابع از وی به عنوان یکی از نخستین دانشوران و متکلمان شیعی یاد کرده‌اند. وی در عصر امام صادق و امام کاظم علیهما­‌السلام زندگی می‌کرد و همراه با هشام‌بن‌حکم ، مومن طاق و زرارة‌بن‌اعین تلاش می‌کرد به تبیین مبانی فکری شیعه، نظریه پردازی و دفاع از آموزه­های مکتب اهل بیت علیهم السلام بپردازد.