• –زمان و مکان تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………….. 8
• –تعاریف واژه ها و اصطلاحات……………………………………………………………………………………………………….. 8

فصل دوم: ادبیات و پیشینه تحقیق

2-1- مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………………………… 14

2-2-تاریخچه مالیات و تحول آن……………………………………………………………………………………………………………. 14

2-3-1-نحوه تاسیس و ساختار کلی سازمان امور مالیاتی………………………………………………………………………………………. .15

2-3-2-وظایف نظام مالیاتی کشور………………………………………………………………………………………………………………… 15

2-4-مفهوم مالیات…………………………………………………………………………………………………………………………………. 17

2-5- بررسی پایه های مالیات در ایران……………………………………………………………………………………………………… 18

2-6-انواع مالیات از لحاظ منبع………………………………………………………………………………………………………………… 19

2-7-نرخ مالیاتی و مالیات در مکاتب اقتصادی……………………………………………………………………………………………. 20

2-7-1-اصول مالیاتی از نظر کلاسیک ها…………………………………………………………………………………………………………….. 21

2-7-2-اصول مالیاتی از دید کینزین ها………………………………………………………………………………………………………………. .21

2-8-نگرش جدید به اصول مالیاتی…………………………………………………………………………………………………………… 22

2-9-اسیب شناسی نظام مالیاتی کشور……………………………………………………………………………………………………….. 23

2-10-نارسایی های وصول مالیات دراقتصاد ایران………………………………………………………………………………………. 23

2-11-اصلاحات ساختاری در نظام مالیاتی………………………………………………………………………………………………… 23

2-12-نظریاتی در مورد اصلاح نظام مالیاتی کشور……………………………………………………………………………………… 24

2-13-فرایند های موثر درن زا و برون زای وصول مالیات…………………………………………………………………………… 24

2-13-1-عوامل موثر برون زا در وصول مالیات…………………………………………………………………………………………………… 25

2-13-2-عوامل موثر برون زا در وصول مالیات……………………………………………………………………………………………………. 25

2-14-بررسی روند درآمد مالیاتی در ایران………………………………………………………………………………………………… 25

2-15-فرار مالیاتی چیست؟……………………………………………………………………………………………………………………… 27

2-15-1-تمایز فرار مالیاتی و اجتناب مالیاتی……………………………………………………………………………………………………….. .27

2-15-2-زمینه های پیدایش فرار مالیاتی…………………………………………………………………………………………………………….. .28

2-15-3-اندازه گیری فرار مالیاتی در ایران………………………………………………………………………………………………………….. 29

2-16- اندازه گیری ظرفیت مالیاتی و تعریف آن………………………………………………………………………………………… 29

 

2-16-1-عوامل موثر بر ظرفیت مالیاتی……………………………………………………………………………………………………………… 31

2-16-2-ضرورت برآورد ظرفیت مالیاتی……………………………………………………………………………………………………………. 35

2-16-3-ضرورت برآورد ظرفیت مالیاتی استانی……………………………………………………………………………………………………. 35

2-16-4-پایه نظری تیین ظرفیت مالیاتی…………………………………………………………………………………………………………….. 36

2-16-5-ساختار ظرفیت مایاتی درآمد ملی………………………………………………………………………………………………………….. 36

2-16-6-ساختار ظرفیت مالیاتی سرمایه ملی………………………………………………………………………………………………………… 37

2-16-7-ساختار ظرفیت مالیاتی برای بازدهی نهایی  سرمایه………………………………………………………………………………………. .37

2-17-شبکه عصبی…………………………………………………………………………………………………………………………………. 39

2-17-1-هوش محاسباتی…………………………………………………………………………………………………………………………….. 39

2-17-2-الگوی شبکه های عصبی مصنوعی………………………………………………………………………………………………………… 40

2-17-3-مقدمه ای در باب شبکه های مصنوعی…………………………………………………………………………………………………….. 41

2-17-4-ساختار شبکه های عصبی مصنوعی……………………………………………………………………………………………………….. 41

2-17-5-خصوصیات شبکه های عصبی مصنوعی …………………………………………………………………………………………………. 43

2-17-6-ساختار شبکه عصبی مصنوعی……………………………………………………………………………………………………………… 44

2-17-7-موشکافی شبکه های عصبی مصنوعی…………………………………………………………………………………………………….. 45

2-17-8-بردارهای ورودی- خروجی………………………………………………………………………………………………………………… 45

2-17-9-الگوهای ارتباطی بین واحد های پردازشگر……………………………………………………………………………………………….. .46

2-17-10-واحد های پردازشگر شبکه عصبی مصنوعی……………………………………………………………………………………………. 46

2-17-11-توابع تحریک……………………………………………………………………………………………………………………………… 47

2-17-12-توپولوژی……………………………………………………………………………………………………………………………….. 48

2-17-13-یادگیری در شبکه های عصبی مصنوعی………………………………………………………………………………………………. 50

2-17-14-الگوریتم آموزشی انتشار به عقب……………………………………………………………………………………………………….. 51

2-18-مروری بر تحقیقات انجام شده در داخل کشور…………………………………………………………………………………. 52

2-19-مروری بر تحقیقات انجام شده درخارج کشور………………………………………………………………………………….. 59

فصل سوم: روش تحقیق

3-1-مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………………………………… 62

این مطلب را هم بخوانید :

3-2-روش تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………………………. 62

3-3-جامعه اماری……………………………………………………………………………………………………………………………………. 63

3-4-نمونه اماری…………………………………………………………………………………………………………………………………….. 63

3-5-نحوه جمع آوری اطلاعات………………………………………………………………………………………………………………… 63

3-6-قلمرو تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………………………. 64

3-7-متغیر های تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………………… 64

3-8-محدودیت های تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………. 64

3-9-دستاورد های تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………………. 65

3-10-عوامل تاثیر گذار بر تحقیق……………………………………………………………………………………………………………… 65

3-11-معیار های آماری جهت پیش بینی…………………………………………………………………………………………………… 65

3-12-میانگین مربعات خطاها………………………………………………………………………………………………………………….. 66

3-13-میانگین قدرمطلق مجموع خطاها…………………………………………………………………………………………………….. 66

3-14-روش حداقل مجذورات…………………………………………………………………………………………………………………. 66

3-15-شبکه عصبی…………………………………………………………………………………………………………………………………. 67

3-16-روش تجزیه و تحلیل اطلاعات………………………………………………………………………………………………………… 67

3-16-1-نرم افزار GMDH SHELL……………………………………………………………………………………………………………. 67

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ها

4-1-مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………………………………… 72

4-2-معرفی الگو و متغیر ها……………………………………………………………………………………………………………………… 72

4-3-امار توصیفی متغیر های تحقیق………………………………………………………………………………………………………….. 73

4-4-اماده سازی نرم افزار برای تحلیل داده ها…………………………………………………………………………………………… 73

4-5-روش رگرسیون……………………………………………………………………………………………………………………………….. 77

4-6-حالت last (30 درصد داده ها)……………………………………………………………………………………………………….. 77

4-7-حالت last (33 درصد داده ها)……………………………………………………………………………………………………….. 79

4-8-حالت uniforn (30 درصد پیش بینی)…………………………………………………………………………………………….. 79

4-9-حالت uniform (46 درصد پیش بینی)…………………………………………………………………………………………… .81

4-10-حالت uniform (47 درصد پیش بینی)…………………………………………………………………………………………. 82

4-11-جمع بندی الگوریتم رگرسیون……………………………………………………………………………………………………….. 83

4-12-الگوریتم سری های زمانی………………………………………………………………………………………………………………. 84

4-13-پیش بینی 5 ساله و 10 ساله با استفاده از سری های زمانی……………………………………………………………….. 86

4-14-مقایسه روشها و انتخاب روش برتر………………………………………………………………………………………………….. 88

فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات

5-1-نتیجه گیری…………………………………………………………………………………………………………………………………….. 91

5-2- یافته های تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………………… 93

5-3- پیشنهادات مبتنی بر یافته های تحقیق………………………………………………………………………………………………… 93

5-4- پیشنهادات به محققین آینده……………………………………………………………………………………………………………… .94

چکیده لاتین……………………………………………………………………………………………………………………………………………. 95

منابع

منابع فارسی……………………………………………………………………………………………………………………………………………… 96

منابع لاتین……………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 98

 

فهرست جداول

  عنوان                                                                                                                       صفحه                                                                                        

جدول 4-1- آمار توصیفی متغیرهای تحقیق……………………………………………………………………………………………….. 73

جدول 4-2- پارامترهای solver نرم‌افزار………………………………………………………………………………………………….. 76

جدول 4-3- دقت نتایج رگرسیون در حالت last برای 30 درصد پیش بینی……………………………………………….. 78

جدول 4-4: دقت نتایج رگرسیون در حالت Uniform برای 30 درصد پیش بینی………………………………………. .80

جدول 4-5: دقت نتایج رگرسیون در حالت Uniform برای 46 درصد پیش بینی………………………………………. 82

جدول 4-6: مقایسه مقادیر پیش بینی با مقادیر واقعی در الگوریتم رگرسیون………………………………………………….. 84

جدول 4-7: دقت نتایج در الگوریتم سری زمانی برای 30 درصد پیش بینی…………………………………………………. 86

جدول 4-8: پیش بینی های 5 ساله و 10 ساله……………………………………………………………………………………………. 87

جدول 4-9: مقایسه الگوریتمها………………………………………………………………………………………………………………….. 88

 

فهرست اشکال

 عنوان                                                                                                    صفحه      

شکل 1-1-مدل مفهومی تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………. 7

شکل 1-2-درآمد مالیاتی ایران………………………………………………………………………………………………………………….. 9

شکل 2-1- بررسی روند درآمد مالیاتی در ایران…………………………………………………………………………………………. 26

شکل 2-2- نمای شماتیكی از یك سلول عصبی…………………………………………………………………………………………. 42

شکل2-3- نمای شماتیكی از سیناپس‏های تقویت‏كننده و تضعیف‏كننده………………………………………………………… 42

شكل 2-4- شمای شماتیكی از یك واحد پردازشگر( نورون مصنوعی)………………………………………………………… 44

شكل 2-5-  نمای شماتیكی از یك واحد پردازشگر…………………………………………………………………………………… 47

شكل2-6- توابع تحریك متداول مورد استفاده در واحدهای پردازشگر…………………………………………………………. 48

شكل 2-7- نمای شماتیكی از یك شبكه چند لایه پیشرونده……………………………………………………………………….. 49

شكل 2-8- طبقه‏بندی الگوریتم‏های یادگیری شبكه‏های عصبی…………………………………………………………………….. 50

شكل2-9- نمای شماتیكی از متغیرها و ارتباطات یك شبكه………………………………………………………………………… 52

شکل 3-1-نمایی از برنامه GMDH SHELL…………………………………………………………………………………………..69

شکل4-1-عمل پردازش میان داده های ورودی و خروجی………………………………………………………………………….. 72

شکل 4-2-کانتور درآمد مالیاتی با توجه به ارزش افزوده بخش‌های اقتصادی و نرخ تورم………………………………. 75

شکل 4-3- کانتور درآمد مالیاتی با توجه به متوسط درآمد خانوار و نرخ تورم……………………………………………….. 76

 

فهرست نمودارها

  عنوان                                                                                                                       صفحه                                                                                        

نمودار2-1-عوامل مؤثر بر ظرفیت مالیاتی………………………………………………………………………………………………….. 32

نمودار 3-1-مراحل پردازش داده در نرم افزار “GMDH SHELL”………………………………………………………. 68

نمودار 4-1- تغییرات ارزش افزوده بر حسب سال…………………………………………………………………………………….. 74

نمودار 4-2- تغییرات متوسط درآمد خانوار بر حسب سال…………………………………………………………………………. .74

نمودار 4-3- تغییرات درآمد مالیاتی بر حسب سال…………………………………………………………………………………….. 75

نمودار 4-4- تغییرات نرخ تورم بر حسب سال………………………………………………………………………………………….. 75

نمودار 4-5- نمودار پیش بینی درامد مالیاتی برای الگوریتم رگرسیون………………………………………………………….. 77

نمودار 4-6- نمودار باقیمانده پیش بینی برای الگوریتم رگرسیون ………………………………………………………………. 78

نمودار 4-7- نمودار پیش بینی درامد مالیاتی برای الگوریتم رگرسیون………………………………………………………….. 79

نمودار 4-8- نمودار پیش بینی درامد مالیاتی برای الگوریتم رگرسیون………………………………………………………….. 79

نمودار 4-9: نمودار باقیمانده پیش بینی برای الگوریتم رگرسیون…………………………………………………………………. 80

نمودار 4-10: نمودار پیش بینی درامد مالیاتی برای الگوریتم رگرسیون………………………………………………………… 81

نمودار 4-11- نمودار باقیمانده پیش بینی برای الگوریتم رگرسیون……………………………………………………………… 81

نمودار 4-12: نمودار پیش بینی درامد مالیاتی برای الگوریتم رگرسیون………………………………………………………… 83

نمودار 4-13: نمودار پیش بینی درآمد مالیاتی برای الگوریتم سری زمانی……………………………………………………… 85

نمودار 4-14: نمودار باقیمانده پیش بینی برای الگوریتم سری زمانی……………………………………………………………. 85

نمودار 4-15: پیش بینی 5 ساله با استفاده از الگوریتم سری های زمانی……………………………………………………….. .87

نمودار 4-16: پیش بینی 10 ساله با استفاده از الگوریتم سری های زمانی…………………………………………………….. 88

 

چکیده

 

مالیاتها مهمترین منبع تامین مالی دولت پس از نفت است. لذا پیش بینی درامد مالیاتی کشور و استان های مختلف همراه با معرفی توان بالقوه مالیاتی کشور و استان ها، کمک بزرگی به افزایش درآمد مالیاتی دولت محسوب می شود. در این راستا این مقاله به بررسی عوامل موثر بر درآمد مالیاتی استان مازندران و پیش بینی درامد مالیاتی استان با استفاده از شبکه های عصبی مصنوعی می پردازد.

با توجه به اهمیتی که درآمد های مالیاتی در تامین هزینه های دولت داد، پیش بینی درآمد مالیاتی نقش مهمی را می تواند درسیاست گذاری های اقتصادی ایفا کند. درآمد مالیاتی در واقع حجم مالیاتی است که جامعه توانست بپردازد. و از آنجا  که مالیات ها یکی از مهمترین منابع درآمدهای دولت پس از درآمد نفتی هستند لزوم پیش بینی دقیق درآمد مالیاتی در استانها و شناخت منابع موجود در آن به وضوح به چشم میخورد. در این راستا در مطالعه حاضر به پیش بینی درآمد مالیاتی استان مازندران طی دوره 1377 تا 1391 پرداخته شده است. در این پایان نامه عوامل موثر بر درآمد مالیاتی استان مازندران عبارت است از: متوسط درآمد شهری، نرخ تورم، درآمد مالیاتی کل، ارزش افزوده بخش های مختلف اقتصادی است. برای مدلسازی درآمد مالیاتی استان مازندران از روش شبکه عصبی مصنوعی استفاده شده است که در آن متغیرهای مستقل به عنوان الیه ورودی وارد سیستم یادگیری شبکه عصبی می گردند و متغیر وابسته یا تابع که درآمد مالیاتی استان است، حکم الیه خروجی را در شبکه عصبی دارد. در این تحقیق با استفاده از روش شبکه عصبی به آنالیز داده­ها خواهیم پرداخت و خروجی مربوط به این روش را در برنامه GMDH SHELL مستخرج می نماییم.

 

واژگان کلیدی: استان مازندران، مالیات، پیش­بینی، درآمد مالیاتی، شبکه­های عصبی مصنوع

 

فصل اول

 

کلیات تحقیق  

1-1-مقدمه

مالیات مهمترین ابزار سیاست مالی دولت است که روند رشد اقتصادی را تسریع می بخشد و یکی از عمده ترین و با ثبات ترین منابع درآمدی دولت ها را تشکیل می دهد .مقایسه این منبع با منابع دیگر حاکی از این است که هر چه سهم مالیات ها در تأمین مخارج دولت بیشتر باشد از ایجاد اثار نامطلوب اقتصادی به میزان چشم گیری جلوگیری می شود .یکی از نکات مهمی که در سند چشم انداز ، مورد توجه قرار گرفته است ، تأمین مخارج دولت از طریق مالیات ها و در نتیجه سهم بیشتر مالیات ها در تأمین هزینه های جاری دولت بوده است . لازم به توضیح است که به دلیل مشکلات موجود در سیستم مالیاتی کشور این سیستم قادر به تأمین بخش عمده ای از درآمدهای دولت نبوده است . بر این اساس ، لازم است تا با برآورد ظرفیت مالیاتی مالیاتی ، به تحلیل مشکلات موجود در نظام مالیاتی کشور پرداخت و با اتخاذ  روش ها و تدابیری در جهت رفع آنها و شناخت روش های جدید مالیاتی به منظور کاهش شکاف مالیاتی بین درآمدهای مالیاتی موجود و ظرفیت مالیاتی اقدام نمود.(عرب مازار ، 1388)

مالیاتها به عنوان معمولترین و مهمترین منبع مالی برای تامین درآمدهای عمومی و یکی از کاراترین و موثرترین ابزارهای سیاست مالی در دنیا به شمار می رود که دولت می تواند به واسطه آن بسیاری از خدمات اجتماعی و رفاهی را در خدمت مردم قراردهد و به بسیاری از فعالیتها و جریانات اقتصادی و اجتماعی سمت و سو ببخشد. متاسفانه تلقی برخی از افراد از وصول مالیاتها در ایران محدود به کسب درآمد بیشتر به منظور اداره کردن تشکیلات دولتی است و آنچه کمتر به آن توجه می شود این است که بالا بودن سهم وصولیهای درآمدی حاصل از نفت و پایین بودن سهم درآمدهای مالیاتی در ترکیب درآمد دولت علاوه بر آنکه عوارض ناگواری همچون وابستگی درآمد کشور به صدور یک کالا را در بر دارد ؛ اقتصاد کشور را از امکان استفاده از ابزار مالی محروم ساخته است. در حالیکه با استفاده از این ابزار  می توان بسیاری ازنابسامانی اقتصادی را به سمت صحیحی هدایت نمود. با تغییر در پایه های مالیاتی می توان مکانیزم هایی ایجاد نمود که مسایل و معضل های اقتصادی همچون : کسری بودجه ، تورم ، بیکاری ، نامتعادل بودن توزیع درآمد ، کاهش صادرات غیر نفتی و افزایش واردات ، افزایش مهاجرت به شهرهای بزرگ ، بالا رفتن مصرف کالاهای تجملی در مناطق شهری و بسیاری از مسایل دیگر را سامان بخشید و ضمانت لازم برای رشد و شکوفایی اقتصاد و تحقق اهداف اقتصادی ، اجتماعی و سیاسی را فراهم آورد .(پیرایی ،1387 ) . در اقتصاد ایران نیز یكی از اجزای بسیار مهم بودجه دولت درآمدهای مالیاتی كشور میباشد. اطلاع از میزان درآمدهای  مالیاتی قابل حصول در منابع مختلف مالیاتی، علاوه بر تخصیص بهینه منابع در جهت وصول آنها، دولت  را درانجام برنامه ریزیهای دقیق مالی كمك كرده و میزان مشاركت مردم را در تأمین مالی هزینه های عمومی دولت مشخص میكند. در این میان سوال اساسی مورد نظر دولتمردان و سیاستگزاران این است كه با همین شرایط اقتصادی و قانونی موجود و با فرض ثابت بودن كارایی و تلاش مالیاتی و با توجه به عملكرد سالهای گذشته ؛ چه میزان مالیات برای سالهای آینده قابل وصول بوده و می توان پیش بینی كرد .یکی از مهمترین کاربردهای مدلهای اقتصادی ؛ پیش بینی مقادیر آتی متغیرهای اقتصادی است . در حقیقت مدل اقتصادی را می توان با میزان صحت پیش بینی شان مورد آزمون قرار داد . بدین ترتیب که اگر یک مدل اقتصادی در تبیین روابط موجود متغیرها موفق باشد باید قادر به پیش بینی درستی از آینده باشد (برگرفته از كتاب مبانی اقتصادسنجی؛ترجمه ابریشمی). برآورد ظرفیت بالقوه مالیات در سطح یک کشور یا استان می تواند  اطلاعات لازم در مورد توان اقتصادی کشور یا استان مورد بررسی را در تجهیز منابع مالیاتی برای پاسخگویی به مشکلات مالی و اجرای سیاستهای اقتصادی را فراهم کرده و آشکار خواهد نمود  و تلاش مالیاتی دست اندرکاران را خواهد سنجید. در بررسیهای به عمل آمده در مورد ظرفیت بالقوه مالیاتی کشور ؛ مشخص شده که شکاف قابل توجهی میان ظرفیت مالیاتی بالقوه و مالیات وصولی بالفعل وجود دارد. در سطح استانهای کشور نیز تحقیقات نشاندهنده وجود شکاف مالیاتی می باشد(مهرگان،1383).

بنابراین در این پژوهش قصد داریم تا متغیرهای مؤثر بر ظرفیت مالیاتی را مورد بررسی قرار دهیم و در نهایت به پیش بینی درامد مالیاتی استان مازندران با استفاده از شبکه های عصبی بپردازیم . متغیرهایی که در این پژوهش به آن­ها پرداخته می­شود، عبارتند از: ارزش افزوده بخش های اقتصادی از جمله  ارزش افزوده بخش صنعت به قیمت جاری ،ارزش افزوده بخش عمده فروشی، خرده فروشی، تعمیر وسایل نقلیه و كالاها به قیمت جاری و ارزش افزوده بخش مستغلات، كرایه و خدمات كسب و كار به قیمت جاری و ارزش افزوده بخش حمل و نقل، انبارداری و ارتباطات به قیمت جاری و همچنین متغیرهای  متوسط درامد یک خانوار شهری  ، نرخ تورم و درآمد مالیاتی کل .

در ادامه، ابتدا مروری برمساله اصلی تحقیق و اهمیت موضوع تحقیق خواهد شد و سپس ضمن  ارائه مدل مفهومی، اهداف و سوالات مرتبط با موضوع تحقیق نیز بیان می­شود.

  1-2-تشریح و بیان مسئله

بسیاری از کشورهای در حال توسعه نیاز به سرمایه گذاری  بیشتر در مورد زیر ساخت های عمومی، آموزش و پرورش، بهداشت و درمان خدمات و غیره میباشند ، و از این رو آنها نیاز به افزایش ظرفیت های  مالیاتی  و  مالیات بر درآمدمیباشد.(بیرد، مارتینز ، تورگلر[1]، 2007 )

دلیل اصلی اینکه بسیاری از کشورهای در حال توسعه، درآمدهای چندانی از مالیات ندارند این است که سیاست های مالیاتی  بیشتر در جهت منافع کسانی است که تسلط بر نهادهای سیاسی چنین کشورهایی دارند. (بیرد، مارتینز ، تورگلر[2] ، 2007 )

بر اساس شاخص نسبت مالیات  که به عنوان شاخص قابل قبول جهانی برای سنجش عملکرد مالیاتی کشورها مورد استفاده قرار می گیرد نشاندهنده این واقعیت است که رتبه ایران از بین 46 کشور مورد بررسی طی دوره (2000-2006) در جایگاه 44 قرار دارد. محاسبه شاخص مورد بررسی در ایران بطور متوسط برابر 6.5 درصد می باشد در حالی که میانگین کشورها طی دوره 2000 تا 2006 برابر 18 درصد بوده است.این امر نشاندهنده این واقعیت است که ظرفیت مالیاتی کشورمان به حد آستانه ای خود نزدیک شده است (برگرفته از گزارش بانك جهانی) بنابراین شناخت دقیق و علمی مباحث مالیاتی کشور می تواند سیاست گذاران اقتصادی را در برنامه ریزی هرچه دقیقتر و بهتر جهت افزایش توان مالیاتی یاری نماید.

ظرفیت مالیاتی ظرفیت اقتصادی یک کشور برای تحمل فشار انواع مالیات است، به عبارتی دیگر میزانیست که مردم می توانند مالیات بپردازند.با توجه به اهمیت و نقش مالیات ها در برآورد ظرفیت مالیاتی به منظور افزایش درآمدهای مالیاتی در جامعه از موضوع های کلیدی در علم اقتصاداست.ظرفیت مالیاتی در واقع بیشترین مالیاتی است که باتوجه به سطح توزیع آن و ترکیب درآمدو قوانین هر کشوردر یک دوره بلند مدت قابل اخذ است که طبیعی است اگردر یک دوره اخذمالیات بیش از ظرفیت مالیاتی باشدسبب کاهش درآمد جامعه و درآمد مالیاتی در سالهای آتی خواهدشدو اگرکمتر از ظرفیت بالقوه مالیاتی باشددولت برای رسیدن به اهداف اقتصادی خود با مشکلات مالی مواجه خواهدشد. (فلاحتی ، 1389)

ظرفیت مالیاتی در واقع حجم مالیاتی است که جامعه توان پرداخت آن را دارد و این توان از یک طرف متکی بر درآمدها، مصارف و سرمایه گذاریهاست و از طرف دیگر بر اهداف بلندمدت  و برنامه ریزی های کوتاه و میان مدت متکی می باشد،ظرفیت مالیاتی در واقع اطلاعات لازم در مورد ظرفیت کشور یا یک منطقه در تجهیز منابع مالیاتی برای پاسخگویی به مشکلات مالی و اجرای سیاست های اقتصادی را فراهم می آورد و آشکار می نماید که یک کشور یا یک منطقه ، چه میزان کوشش در تجهیز منابع مالیاتی به کار برده است و تاچه میزان توان افزایش این منابع را دارد.(منجذب ، 1384)

لازم به توضیح است که به دلیل مشکلات موجود در سیستم مالیاتی کشور این سیستم قادر به تامین بخش عمده ای از درآمدهای دولت نبوده است.بر این اساس لازم است تا با برآورد توان و کارایی نظام مالیاتی، به تحلیل مشکلات موجود در نظام مالیاتی کشور پرداخت و با اتخاذ روش هاوتدابیری در جهت رفع آنها و شناخت روش های جدید مالیاتی به منظور کاهش شکاف مالیاتی بین درآمدهای مالیاتی موجود و ظرفیت مالیاتی اقدام نمود.که این پایان نامه موارد مؤثر بر ظرفیت مالیاتی را برای استان مازندران را مشخص می کند.(عرب مازار،1387)

برخی مطالعات در سالهای اخیر بر اهمیت عوامل نهادی بر تعیین عملکرد درآمدهای مالیاتی تاکید دارند به عنوان مثال بیر ، مارتینز ، و تورگلر[3] (2007) دریافتند که عواملی نظیر فساد اداری ، حاکمیت قانون ، مقررات ورود و خروج در برآورد نسبت مالیاتی تأثیر دارد . گاپتا[4](2007) به این نتیجه رسید که ظرفیت مالیاتی با افزایش درآمد  و با افزایش درجه بازبودن اقتصاد و افزایش سهم ارزش افزوده بخش کشاورزی کاهش می یابد .همچنین میتوان به مطالعات تیرا[5] (2004) نیز اشاره نمود که در کنار متغیرهای اقتصادی ، متغیرهای نهادی را بر ظرفیت مالیاتی موثر میدانند.

استفاده از شبکه های عصبی در طی دو دهه اخیر بسیار مورد توجه محققان و صنعتگران قرار گرفته است.علت این امر علاوه برسادگی کاربرد آنها،بازدهی این روشها در مدلسازی فرآیندهایی است که رفتاری به شدت غیرخطی دارند.شبکه عصبی ابزار محاسباتی ساده ای برای آزمون داده ها و ایجاد مدل از ساختار داده ها می باشد.

هر مدل شبکه عصبی شامل یک لایه ورودی ، یک لایه خروجی  و یک یا چندلایه پنهان می باشد. همه این لایه ها دارای گره می باشند و همه این گره ها در لایه های مجاور به هم متصل می گردند . لایه ورودی فقط اطلاعات را دریافت می کند و مشابه متغیر مستقل عمل می کند . لایه خروجی همانند متغیر وابسته عمل می کند و تعداد نرون های آن بستگی به تعداد متغیر وابسته دارد.مدل های شبکه عصبی مصنوعی مدل های محاسباتی هستند که قادرند رابطه بین ورودی ها و خروجی های یک دستگاه را با شبکه ای از گره های متصل به هم تعیین می نماید. در کاربرد شبکه عصبی برای پیش بینی می توان آن را به عنوان یک تابع غیر خطی پارامتری در نظر گرفت که برروی مجموعه ای از داده ها به کار می رود .این تابع غیر خطی را می توان به صورت ترکیبی از قطعاتی غیرخطی ( تابع فعالسازی) به کار گرفت که هریک توجیه کننده بخشی از رفتار کلی داده های مورد استفاده در پیش بینی اند . یکی از این توابع غیر خطی که در پیش بینی سری های زمانی بسیار متداول است  ، تانژانت هیپربولیک است. این تابع به عنوان تابع فعال سازی در شبکه عصبی استفاده شده است . یک شبکه عصبی از اتصال چندین عصب مصنوعی به وجود می آید . با توجه به آرایش اتصال عصب ها انواع مختلفی از این شبکه ها ارایه شده اند. به عنوان مثال شبکه های پیش رونده و برگشتی که هریک می توانند صورت تک لایه ای یا چندلایه ای داشته باشند .( فلاحتی ، 1389)

این پایان نامه برخی از مفاهیم اساسی ظرفیت مالیاتی را تبیین خواهد نمود و در نهایت به پیش بینی درامد  مالیاتی استان مازندران خواهد پرداخت. پارامترهای مورد بررسی برای پیش بینی درامد مالیاتی این استان عبارتند ازمتوسط درآمدخانوار شهری ، ارزش افزوده بخش های مختلف اقتصادی ، نرخ تورم و درآمد مالیاتی کل.

رابطه ها در این تحقیق به صورت یک مدل و چارچوب مفهومی نشان داده شده است. بنابراین مدل مفهومی تحقیق حاضر با توجه به موضوع پژوهش و متغیرهای تحقیق  به صورت  زیر است (شکل1-1)

مدل پیش بینی شبکه عصبی   شبکه عصبی

درآمد مالیاتی کل

نرخ تورم

ارزش افزوده بخش های مختلف اقتصادی

متوسط درآمد شهری

متغیرهای تأثیرگذار بر پیش بینی درامد مالیاتی مالیاتی

 

شکل 1-1- مدل مفهومی تحقیق

 

اهمیت و ضرورت…………………………………………………………………………………………………………………………6

اهداف پژوهش……………………………………………………………………………………………………………………………..9

سوالات پژوهش…………………………………………………………………………………………………………………………10

تعاریف متغیرها و اصطلاحات………………………………………………………………………………………………………10

فصل دوم: ادبیات و پیشینه­ی پژوهش

بخش اول: فرهنگ سازمانی

مبانی نظری پژوهش……………………………………………………………………………………………………………………15

مبانی نظری پژوهش……………………………………………………………………………………………………………………15

فعالیت های عمده برنامه ریزی آموزشی…………………………………………………………………………………………15

مولفه های تاثیرگذار در برنامه های آموزشی…………………………………………………………………………………..15

سطوح سه گانه برنامه ریزی آموزشی…………………………………………………………………………………………….16

اصول تعلیم و تربیت و عوامل آموزشی………………………………………………………………………………………….16

اجتماعی شدن و رشد اجتماعی از نظر آدلر…………………………………………………………………………………….21

اجتماعی شدن و رشد اجتماعی از نظر کولی…………………………………………………………………………………..23

اجتماعی شدن و رشد اجتماعی از نظر مید…………………………………………………………………………………….24

اجتماعی شدن و رشد اجتماعی از نظر پارسونز………………………………………………………………………………25

اجتماعی شدن از نظر دیدگاه کارکردگرایی……………………………………………………………………………………..28

اجتماعی شدن از دیدگاه یادگیری اجتماعی…………………………………………………………………………………….28

رشد اجتماعی…………………………………………………………………………………………………………………………….29

آموزش زندگی اجتماعی………………………………………………………………………………………………………………31

نشانه های رشد اجتماعی……………………………………………………………………………………………………………..31

مهارت های اجتماعی…………………………………………………………………………………………………………………..34

مهارت های ارتباطی…………………………………………………………………………………………………………………..35

مهارت ارتباط فردی و میان فردی…………………………………………………………………………………………………36

مهارت ارتباط گروهی………………………………………………………………………………………………………………….37

مهارت ارتباط جهانی…………………………………………………………………………………………………………………..38

بُعد خانواده………………………………………………………………………………………………………………………………..39

بُعد مدرسه…………………………………………………………………………………………………………………………………40

 

بُعد جامعه………………………………………………………………………………………………………………………………….41

نقش خانواده در رشد اجتماعی فرد……………………………………………………………………………………………….43

عوامل مؤثر در رشد تكامل اجتماعی نوجوان………………………………………………………………………………….48

وظایف مدرسه و اجتماعی شدن دانش آموز…………………………………………………………………………………..50

موانع نظری و اجرایی در مقابل فرآینداجتماعی شدن مطلوب و ایده آل……………………………………………..54

فرایند اجتماعی شدن…………………………………………………………………………………………………………………..56

پذیرش مسئولیت………………………………………………………………………………………………………………………..57

آینده نگری………………………………………………………………………………………………………………………………..57

میانه روی…………………………………………………………………………………………………………………………………..58

امیدواری و خوشبینی…………………………………………………………………………………………………………………..58

کمبودها و نارسایی ها………………………………………………………………………………………………………………….59

چگونگی اجتماعی شدن………………………………………………………………………………………………………………60

آموزش و پرورش یکی از مهم ترین مراکز اجتماعی شدن………………………………………………………………..65

پیشینه­ی پژوهش

تحقیقات انجام شده در داخل کشور………………………………………………………………………………………………72

تحقیقات انجام شده در خارج از کشور………………………………………………………………………………………….77

جمع بندی…………………………………………………………………………………………………………………………………79

مدل مفهومی تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………….80

 

فصل سوم: روش­­شناسی  پژوهش

مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………………………82

روش پژوهش………………………………………………………………………………………………………………………..82

جامعه آماری…………………………………………………………………………………………………………………………..82

نمونه، حجم و روش نمونه گیری………………………………………………………………………………………………83

ابزار گرد آوری اطلاعات …………………………………………………………………………………………………………84

روایی و پایایی………………………………………………………………………………………………………………………..84

روش­های تجزیه و تحلیل داده­ها……………………………………………………………………………………………….85

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده­ها

این مطلب را هم بخوانید :

مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………………….87

توصیف جمعیت شناسی نمونه­ها……………………………………………………………………………………………….88

توصیف متغیرهای پژوهش……………………………………………………………………………………………………….93

تجزیه و تحلیل استنباطی داده ها……………………………………………………………………………………………….94

فصل پنجم: خلاصه، نتیجه­گیری، پیشنهادات

خلاصه پژوهش……………………………………………………………………………………………………………………..101

یافته­ها…………………………………………………………………………………………………………………………………..102

بحث و تفسیر………………………………………………………………………………………………………………………..103

محدودیت­ها­ی پژوهش…………………………………………………………………………………………………………..105

یشنهادهای پژوهش………………………………………………………………………………………………………………..106

منابع…………………………………………………………………………………………………………………………………….109

پیوست…………………………………………………………………………………………………………………………………116

چکیده انگلیسی……………………………………………………………………………………………………………………..120

 

فهرست جداول:

عنوان                                                                                                                                                صفحه

جدول4-1: توزیع پاسخ­گویان بر حسب جنسیت………………………………………………………………………..88

جدول 4-2: توزیع پاسخگویان بر حسب مدرک تحصیلی……………………………………………………………89

جدول4-3: توزیع پاسخگویان بر حسب وضعیت استخدامی…………………………………………………………90

جدول4-4: توزیع پاسخگویان بر حسب سابقه کار………………………………………………………………………91

جدول4-5: توصیف متغیرهای پژوهش………………………………………………………………………………………93

جدول4-6: آزمون تی……………………………………………………………………………………………………………..94

جدول4-7: آزمون تی……………………………………………………………………………………………………………..95

جدول 4-8: آزمون تی……………………………………………………………………………………………………………96

جدول4-9: آزمون تی…………………………………………………………………………………………………………….97

جدول 4-10: آزمون تی…………………………………………………………………………………………………………98

 

فهرست نمودارها:

عنوان                                                                                                                                                صفحه

نمودار4-1: توزیع پاسخ­گویان بر حسب جنسیت…………………………………………………………………………..88

نمودار4-2: آزمودنی ها به تفکیک مدرک تحصیلی…………………………………………………………………………89

نمودار4-3: آزمودنی ها به تفکیک وضعیت استخدام……………………………………………………………………….90

نمودار4-4: آزمودنی ها به تفکیک سابقه کار………………………………………………………………………………….91

نمودار4-5: نمودار میله ای مولفه های رشد اجتماعی……………………………………………………………………..93

نمودار4-6: نمودار جعبه ای………………………………………………………………………………………………………..94

نمودار4-7: نمودار جعبه ای………………………………………………………………………………………………………..95

نمودار4-8: نمودار جعبه ای………………………………………………………………………………………………………..96

نمودار4-9: نمودار جعبه ای………………………………………………………………………………………………………..97

نمودار4-10: نمودار جعبه ای……………………………………………………………………………………………………..98

چکیده

هدف از انجام این پژوهش بررسی تاثیر آموزش درس مطالعات اجتماعی بر رشد اجتماعی دانش آموزان پایه ششم ابتدائی شهر بابل می باشد. این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و از نوع توصیفی پیمایشی است.

جامعه آماری در این تحقیق شامل کلیه معلمان پایه ششم ابتدائی شهر بابل می باشد که در سال 1393 مشغول به کار بودند و بر اساس آمار ثبت شده در آموزش و پرورش شهرستان بابل تعداد آنها برابر با 243 نفر می باشد. حجم نمونه بر اساس جدول کرجسی و مورگان برابر با 150 نفر تعیین گردید که از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای بر اساس جنسیت انتخاب شدند.

روش گردآوری داده ها کتابخانه ای و میدانی و ابزار گردآوری داده ها در این تحقیق پرسشنامه محقق ساخته بوده است. روایی این پرسشنامه با استفاده از نظرات اساتید راهنما و مشاور و خبرگان، مورد تایید قرار گرفت و پایایی آن نیز با استفاده از روش آلفای کرونباخ براربا با 76/0 محاسبه گردیده است. برای آزمون فرضیه های پژوهش وداده های حاصل از پرسشنامه ها با استفاده از نرم افزار spss  و آمار استنباطی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. داده ها در دو سطح توصیفی و استنباطی با استفاده از شاخص های میانگین و انحراف معیار و آزمون آماری T تک گروه مورد تجزیه و تحلیل واقع شدند.

یافته های پژوهش نشان داد که آموزش درس مطالعات اجتماعی بر ارتباط با همسالان، الگو پذیری دانش آموزان، احترام به قانون و رعایت حقوق شهروندی دانش آموزان  پایه ششم ابتدائی شهر بابل تاثیر دارد.

 

فصل اول

کلیات تحقیق

 

مقدمه

در جریان اجتماعی شدن انسان که از بدو تولد او آغاز می‌گردد، سازمان‌ها، نهادها، افراد و گروه های زیادی نقش دارند. علاوه بر خانواده مدرسه نقش کلیدی را در این زمینه ایفا می‌نماید که تأثیر قابل توجهی بر رشد اجتماعی انسان دارد. آموزش به معنای تجربه مبتنی بر یادگیری و به منظور ایجاد تغییرات نسبتا پایدار در فرد با هدف قادرسازی او به انجام کار و بهبود بخشی از توانایی ها، تغییر مهارت ها، دانش و نگرش و رفتار اجتماعی دانسته و تلقی شده است. بنابراین آموزش در واقع تغییر نگرش و مهارت افراد است. آموزش مطالعات اجتماعی در قرون متوالی همواره مانند بسیاری از پدیده های اجتماعی و علوم، تابعی از فلسفه های حاکم زمان خود بوده است. رفتار اجتماعی  پایه و اساس زندگی هر فرد را تشکیل می دهد . رشد اجتماعی نیز به نوبه خود سبب اعتلای رشد عقلانی و سایر جنبه های رشدی فرد می گردد، منظور از رشد اجتماعی نضج فرد در روابط اجتماعی است به طوریکه بتواند با افراد جامعه اش هماهنگ و سازگار باشد.به عبارت دیگر وقتی فرد را اجتماعی می خوانند که نه تنها با دیگران باشد بلکه با آنان همکاری کند. رشد اجتماعی مهم ترین جنبه وجود هر شخص است، چون فرض بر این است که دانش آموزان بدون رشد اجتماعی و داشتن مهارت های لازم قادر نیستند در تعامل اجتماعی با سایرین وظایف خود را انجام دهند. توجه به این نکته مهم است که نقص مهارت های اجتماعی عامل تعیین کننده ای در افزایش مسایل روحی و ذهنی نوجوانان و دانش آموزان است و مهارت های اجتماعی مورد نیاز زندگی جمعی طی فرآیند اجتماعی شدن کسب می گردد. اجتماعی كردن صحیح كودكان و نوجوانان و آموزش مهارت‌های اجتماعی لازم به آنها همواره به عنوان یكی از اهداف عالیه نظام رسمی تعلیم و تربیت مورد توجه مربیان بوده است و پركردن اوقات فراغت دانش‌آموزان و برنامه‌ریزی برای هدایت رفتاری آنها از مهمترین وظایف معاونت پرورشی است. مدرسه هرچند از امكانات پرورشی برخوردار باشد به تنهایی نمی‌تواند پاسخگوی نیازهای روانی كودكان و نوجوانان باشد. برای رفع نیاز اجتماعی (كردن یا شدن) نوجوانان، آموزش و پرورش وظایفی دارد كه انجام آنها منجر به تربیت اجتماعی می‌گردد. داده های پژوهشی گوناگون حاکی از آن هستند که در بروز مواردی چون بزهکاری، افت تحصیلی و ناسازگاری مدرسه ای،ضعف در رشد اجتماعی به چشم می خورد. در مجموع این فصل مباحثی مانند: بیان مسأله، ضرورت و اهمیت مسأله، اهداف پژوهش، سؤالات پژوهش، و سرانجام تعاریف مفاهیم، واژه ها و اصطلاحات بصورت نظری و عملیاتی طراحی گردیده است كه در این فصل به آنان پرداخته می شود.

بیان مساله

زندگی انسان از روز اول در میان افراد دیگر آغاز می شود و از همان ابتدای حیات با آنها رابطه برقرار می کند و همین ارتباط، تغییراتی را در رفتار او بوجود می آورد. بدین ترتیب، یادگیری اجتماعی آغاز می شود و رفتارهای کودک رنگ اجتماعی پیدا می کنند. رشد اجتماعی کودک مانند سایر جنبه های رشدی او بتدریج گسترش پیدا می کند و تقریباً همه فعالیت های او تحت تأثیر اطرافیانش قرار می گیرند. رشد و تکامل اجتماعی کودک با سایر مظاهر رشد و تکامل وی هماهنگ و کاملاً مربوط است چنانکه نشانه های نخستین رشد هوشی کودک را در ارتباط با او افراد دیگر می توان مشاهده کرد. کودک در ماههای اول زندگی می تواند اشخاص و اشیاء را از هم تمیز دهد. سپس رشد پیدا می کند و مادرش را از دیگران تشخیص می دهد. در واقع، رشد و نمو مهارتهای حرکتی و استعدادهای هوشی همگی به رشد و تکامل اجتماعی کمک می کنند. همان قدر که کودک در این جنبه ها نضج پیدا می کند استقلال او بیشتر می شود، می تواند راهنمای خودش باشد و ایفای نقش های اجتماعی مختلفی را بعهده بگیرد، به عنوان یک عضو در خانواده، مدرسه، بازی و سایر فعالیت های گروهی شرکت می کند(احدی، 1391).

دانش آموزان که رشد اجتماعی آنها دچار مشکل می شود یا مسائل و مشکلات عدیده ای روبرو خواهند بود. یکی از عواملی که می تواند بر رشد اجتماعی دانش آموزان تاثیر مثبت ایجاد کند، درس مهارت های اجتماعی می باشد. درس مهارت های اجتماعی همان طور که از عنوان آن پیدا است به زندگی روزمره جمعی و فردی انسان می‌پردازد. آموزش و پرورش از طریق درس مطالعات اجتماعی تلاش می‌کنیم تا راه های زیستن در جامعه‌ی امروز را به فرزندان خود آموزش دهد، اینکه زندگی اجتماعی چیست؟ نهادها و سازمانهای اجتماعی کدامند؟ جایگاه فرد در جامعه چگونه است؟ او چه نقش هایی در زندگی اجتماعی دارد؟ چه انتظارات از او می‌رود و متقابلا نظام آموزشی چه حقوق، امتیازات و امکاناتی در اختیار فرد می‌گذارد؟ درس مطالعات اجتماعی به منظور کمک به شکل دادن به «تخیل اجتماعی» دانش‌آموزان ارائه می‌شود. تخیل اجتماعی دانش‌آموزان عبارت است از ذهنیت و قابلیت‌های ذهنی که دانش‌آموزان از نظر شناختی، عاطفی و رفتاری به دست می‌آورند تا به کمک آن بتوانند تصویری از خود و جامعه‌ای که در آن زندگی می‌کنند، بیافرینند. درس مطالعات اجتماعی، درس یادگیری‌های اجتماعی دانش‌آموزان است، یعنی مجموعه‌ای از مهارت‌ها  و قابلیت های گوناگونی که دانش‌آموزان باید برای زندگی جامعه امروز بدست آورند تا بتوانند بعنوان یک فرد زندگی موفق، سالم و سعادتمندی داشته باشند، در عین حال بتوانند به سلامتی و سعادت دیگران و جامعه نیز کمک کنند. آموزش و پرورش از طریق درس تعلیمات اجتماعی تلاش می کند تا تخیل اجتماعی دانش‌آموزان را در زمینه جامعه خود و در عین حال جامعه جهانی شکل دهد؛  به ویژه که در دنیای امروز به کمک رسانه‌ها و فرایند‌های جهانی شدن دیگر هر شهروند نه تنها در جامعه خود بلکه در کلیت جهان زندگی می‌کند. از این رو ما از طریق درس تعلیمات اجتماعی باید بتوانیم تخیل دانش‌آموزان را به گونه‌ای پرورش دهیم که بتوانند رابطه جامعه خود با را با جهان درک کنند، موقعیت خود را در جامعه جهانی بشناسند، و در عین حال دانش‌آموزان باید تخیل اجتماعی را بدست آورندکه بتوانند به کمک آن کم و بیش الگوها و قواعد پیش بینی پذیر رفتار اجتماعی و زندگی را در جامعه بیاموزند(شفیع آبادی، 1391).

دانش‌آموزان ما نیاز دارند برای زیستن به عنوان یک شهروند قرن بیست و یکمی، ذهن کنجکاو، پرسشگر و تحلیل‌گری داشته باشند. زندگی اجتماعی شامل مجموعه وسیعی از امور می‌شود: زندگی خانوادگی، زندگی اقتصادی و کسب و کار، زندگی سیاسی و مشارکت در تعیین سرنوشت جمعی، زندگی فرهنگی یعنی شیوه‌های تولید و مصرف فرهنگ و هنر، زندگی تاریخی یعنی شیو‌ه تعامل با گذشته، نحوه درک از میراث فرهنگی، زندگی طبیعی یعنی شیوه تعامل با طبیعت و محیط زیست. اینها همه  اجزایی از عبارت کلی زندگی اجتماعی هستند. کل نظام آموزشی وظیفه دارد از راههای گوناگون از جمله درس تعلیمات اجتماعی وظیفه دشوار شکل دادن تخیل اجتماعی دانش‌آموزان و شیوه‌های تحلیل و تفسیر زندگی اجتماعی و بهبود روابط اجتماعی را آموزش دهد(شریعت، 1389).

لذا هدف اصلی در این تحقیق پاسخ به این سوال است که آموزش درس مطالعات اجتماعی بر رشد اجتماعی دانش آموزان پایه ششم ابتدائی شهر بابل چه تاثیری دارد؟

 

اهمیت و ضرورت پژوهش

اجتماعی شدن فرایندی است که در آن هنجارها ، مهارت ها ، انگیزه ها ، طرز تلقی ها و رفتارهای فرد شکل می گیرد تا ایفای نقش کنونی یا آتی او در جامعه مناسب و مطلوب شناخته شود این جریان از همان لحظه تولد کودک آغاز می شود و در آن برخی از افراد ، گروه ها و سازمان اجتماعی نقش کلیدی دارند. مساله اساسی که توجه محققان و اندیشمندان را به خود جلب کرده این بوده است که چگونه شخصیت کودکان در خانواده شکل می گیرد.  بسیاری از اندیشمندان عنصر تعیین کننده در شخصیت و آینده کودک را در سال های اولیه وی می جویند.  مطالعات اریکسون و فروید[1] و تحقیقات رژاین و شافنر[2] در آلمان گواه بر این مطلب می باشد. امروزه، مدرسه دارای وظیفه‏ی سنگین پرورش اجتماعی افراد نیز هست. فردی که به تحصیل می‏پردازد، نه تنها باید بتواند از آموخته‏های علمی خود بهره برد، بلکه باید به عنوان یک شهروند به‏ وظایف اجتماعی خود نیز عمل کند. از یک سو، مدرسه با استفاده از برنامه‏های درسی به تعلیم و تربیت افراد جامعه همت می‏گمارد. برخی از این برنامه‏ها با تربیت‏ اجتماعی ارتباط پیدا می‏کنند و شناختی از وضعیت طبیعی، اقتصادی،سیاسی و فرهنگی از گذشته تا حال ارائه می‏دهند. نوع‏ قرار گرفتن این درس‏ها در برنامه‏های درسی و چگونگی ارتباط آن‏ها، در تربیت اجتماعی دانش‏آموز نقش مستقیم دارد.از سوی دیگر، فرد با ورود به مدرسه، از طریق برخوردهای اجتماعی که با گروه‏ هم‏سالان، معلم، ناظر و مدیر در مدرسه دارد، عملا مهارت‏های‏ اجتماعی شدن را کسب می‏کند. نهاد آموزش و پرورش، مؤثرترین نهاد در اجتماعی کردن افراد جامعه محسوب می‏شود و نقش مهمی را به عهده دارد. عملکرد اشتباه این نهاد روی سایر نهادهای جامعه تأثیر مستقیمی خواهد داشت.اگر مدرسه‏ها کارکرد اجتماعی کردن افراد را به درستی‏ انجام ندهند،افرادی به جامعه تحویل می‏دهند که نه تنها شهروندان وظیفه‏شناسی برای جامعه نخواهند بود،بلکه به وظایف‏ خود در آینده به عنوان پدر و مادر آگاهی نخواهند داشت و بستر مناسبی برای نابسامانی‏های اجتماعی فراهم می‏سازند. در این میان،در صورت هم‏خوانی محتوای کتاب‏های درسی‏ با واقعیت‏های اجتماعی و در صورت هماهنگی روابط متقابل‏ اجتماعی با مفاهیم مطرح‏شده در کتاب‏ها، می‏توان ادعا کرد که‏ مدرسه‏ها کارکرد اجتماعی کردن را به خوبی انجام می‏دهند.

بنابراین، نهادهای اجتماعی و عملکرد آن‏ها عامل مؤثری در چگونگی اجتماعی‏شدن افراد و نحوه‏ی عهده‏دار شدن نقش‏های‏ حال و آینده‏ی آنان است و طبعا، نهادهای اجتماعی به تدریج در سنین بالاتر بر افراد

2-2- ارتباط بین قابلیت­اطمینان، امنیت، پایداری و تفاوت های مفهومی…………………………… 10
2-3- زیر شاخه های ارزیابی امنیت سیستم قدرت………………………………………………………………. 11
2-4- جنبه­های مختلف امنیت……………………………………………………………………………………………….. 12
2-4-1- ارزیابی امنیت­ استاتیكی……………………………………………………………………………………………. 13
2-4-2- ارزیابی امنیت دینامیکی……………………………………………………………………………………………. 14
2-4-3- ارتباط بین امنیت های استاتیکی و دینامیکی………………………………………………………… 15
2-5- معیارهای ارزیابی امنیت………………………………………………………………………………………………… 16
2-5-1- معیار قطعی……………………………………………………………………………………………………………….. 16
2-5-2- معیار احتمالاتی یا براساس ریسک…………………………………………………………………………… 17
2-6- مقایسه معیاراحتمالاتی و معیار قطعی…………………………………………………………………………. 19
2-7- استفاده از معیارهای احتمالاتی در برنامه یزی و بهره‌برداری……………………………………… 22
2-8- تصمیمات در بازه­ های مختلف بهره‌برداری…………………………………………………………………… 22
2-9- حالات بهره‌برداری یک سیستم قدرت و روش‌های کنترل…………………………………………. 23
2-10- ارزیابی ریسک سیستم قدرت براساس حوادث پی در پی……………………………………….. 24
2-11- برنامه‌ریزی مجدد تولید ……………………………………………………………………………………………… 25
 
فصل سوم: ارزیابی امنیت براساس ریسک
3-1- مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………………. 30
3-2- شاخص‌های ریسک سیستم قدرت……………………………………………………………………………….. 30
3-2-1- شاخص‌های ریسک فیزیکی………………………………………………………………………………………. 30
3-2-1-1- مدل‌سازی احتمالاتی وقوع خطا………………………………………………………………………… 31
3-2-1-2- تابع شدت عواقب………………………………………………………………………………………………… 31
3-3- اطلاعات شبکه و فرضیات مسئله………………………………………………………………………………… 35
3-4- نتایج عددی (مقایسه شاخص‌های ریسک در نقاط کار مختلف در شبکه24 شین)….. 35
3-3-1- تحلیل نتایج……………………………………………………………………………………………………………….. 38
 فصل چهارم: برنامه­ریزی مجدد تولید با استفاده از معیار قطعی و معیار براساس ریسک
4-1- مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………………. 40
4-2- برنامه­ریزی مجدد توان اکتیو جهت بهبود امنیت………………………………………………………… 41
4-3- روش پیشنهادی جهت برنامه­ریزی مجدد تولید…………………………………………………………… 41
4-3-1- فرمول­بندی مسئله برنامه­ریزی مجدد تولید…………………………………………………………….. 43
4-3-2- الگوریتم روش پیشنهادی………………………………………………………………………………………….. 44
4-4- روش حل………………………………………………………………………………………………………………………… 46
4-4-1- الگوریتم بهینه‌سازی گروهی پرندگان………………………………………………………………………. 46
4-5-  بررسی قیود دینامیکی در مساله برنامه­ریزی مجدد تولید…………………………………………. 49
فصل پنجم: نتایج عددی و تست روش پیشنهادی روی شبکه 24 شینه IEEE
5-1- مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………………. 52
5-2- نرم افزار psat………………………………………………………………………………………………………………….. 52
5-3- بدست آوردن هزینه کل تولید واحدها…………………………………………………………………………. 54
5-3-1- استفاده از واحد معادل……………………………………………………………………………………………… 54
5-3-2- استفاده از برنامه توزیع اقتصادی بار بروی واحدهای هر باس………………………………… 55
5-4- الگوریتم اصلاح تولید واحدها و ولتاژ باس‌ها با pso…………………………………………………….. 56
5-4-1- بررسی قیود دینامیکی در مساله برنامه‌ریزی مجدد تولید……………………………………… 58
5-5- مقایسه نتایج…………………………………………………………………………………………………………………… 61
فصل ششم: نتیجه گیری و ارائه پیشنهاد
6-1- پیشنهادات جهت ادامه کار این پایان‌نامه……………………………………………………………………… 64
منابع و ماخذ……………………………………………………………………………………………………………………………… 66
چکیده انگلیسی………………………………………………………………………………………………………………………… 70

فهرست شکل‌ها

عنوان                                                                                                  صفحه
شکل2-1- رده بندی عملیات ارزیابی امنیت سیستم قدرت………………………………………………… 12
شکل2-2- جنبه های مختلف امنیت سیستم قدرت……………………………………………………………. 15
شکل 2-3- حالات بهره‌برداری از سیستم قدرت…………………………………………………………………… 23
شکل 3-1- تابع شدت عواقب افت ولتاژ………………………………………………………………………………… 32
شکل 3-2- تابع شدت عواقب اضافه بار…………………………………………………………………………………. 33
شکل 3-3- تابع شدت عواقب ناپایداری ولتاژ………………………………………………………………………… 34

 

شکل 4-1- مراحل برنامه‌ریزی مجدد تولید براساس ریسک………………………………………………… 42
شکل 4-2- الگوریتم روش پیشنهادی…………………………………………………………………………………….. 45
شکل5-1- دیاگرام تک خطی شبکه 24 باسه IEEE طراحی شده در نرم افزار psat………… 53
شکل5-2- الگوریتم اصلاح تولید واحدها و ولتاژ باس‌ها با استفاده از pso………………………….. 58
شکل5-3- نمودار میله‌ای توان تولیدی واحدها با استفاده از روش پیشنهادی……………………. 59
شکل5-4- نمودار میله‌ای ولتاژ شین ها بعد از تنظیم با استفاده از روش پیشنهادی………… 60
شکل5-5- نمودار میله‌ای زاویه بار ژنراتورها بعد از تنظیم با استفاده از روش پیشنهادی…. 60

فهرست جدول‌ها
 
عنوان                                                                                                                صفحه
جدول 2-1- تصمیمات مرتبط با امنبت سیستم قدرت……………………………………………………….. 22
جدول 2-2- تابع هدف و قیود مساله برنامه‌ریزی مجدد تولید در مراجع مختلف………………. 27
جدول 3-1- نتایج عددی محاسبه شاخص‌های ریسک برای حالت (الف)…………………………. 36
جدول 3-2- تعریف حالت (ب) جهت ایجاد نقاط کار جدید در شبکه 24 شینه IEEE……. 37
جدول 3-3- نتایج عددی محاسبه شاخص‌های ریسک برای حالت (ب)……………………………. 37
جدول 5-1- مقدار تولید هر واحد به مگاوات با استفاده از روش پیشنهادی………………………. 59
جدول 5-2- مقایسه نتایج……………………………………………………………………………………………………….. 61

چکیده
جهت ارزیابی امنیت سیستم قدرت می‌توان از دو معیار ارزیابی قطعی و ارزیابی براساس ریسک استفاده کرد. استفاده از هر کدام از این معیارها منجر به نتایجی در رابطه سطح امنیت سیستم قدرت می‌گردد. در این پایان‌نامه امنیت استاتیکی با معیار احتمالاتی و امنیت دینامیکی با معیار قطعی مورد مطالعه و ارزیابی قرار گرفته است. جهت ارزیابی امنیت براساس ریسک لازم است شاخص‌های مختلف ریسک محاسبه گردد که در این مطالعه شاخص‌های ریسک امنیت فیزیکی محاسبه و بررسی شده و از آن در تصمیمات بهره‌بردار استفاده شده است. در اکثر مقالات امنیت به عنوان یک قید در تصمیمات بهره‌برداری در نظر گرفته می‌شود اما در این پایان‌نامه برای اولین بار، شاخص ریسک امنیت استاتیکی به عنوان تابع هدف و شاخص ریسک امنیت دینامیکی به عنوان قید مساله برنامه‌ریزی مجدد تولید مورد محاسبه قرار گرفته است. متغیر حالت بهره‌برداری، میزان توان اکتیو تولیدی نیروگاه‌ها و ولتاژ مرجع ژنراتورها بوده و از الگوریتم pso به دلیل کارایی بالای آن جهت رسیدن به نقطه بهینه تولید استفاده شده است. تابع هدف پیشنهادی شامل حداقل سازی همزمان هزینه تولید و شاخص ریسک امنیت و قیود مساله شامل قیود پخش بار، قید محدوده مجاز ولتاژ، قید حداقل و حداکثر توان اکتیو و راکتیو تولیدی ژنراتورها و قید دینامیکی شامل در محدوده مجاز بودن زاویه بار ژنراتورها می‌باشد. روش پیشنهادی بر روی شبکه 24 شین IEEE  تست شده که نتایج نسبت به روش‌های پیشین بهبود پیدا کرده است.
 
فصل اول
مقدمه
مقدمه
هدف نهائی یک سیستم قدرت آن است که مصرف کنندگان را با انرژی الکتریکی تغذیه نماید، انرژی‌رسانی و مخصوصا د‏ر حیطه انرژی الکتریکی د‏ر طول تاریخ، مفاهیم متعدد‏ی به خود گرفته متضمن برآورد‏ه کردن خواسته‌های گوناگونی شده است. چنانکه د‏ر زمان اولین برق‌رسانی مفاهیمی چون کیفیت توان، پایداری شبکه، ضریب اطمینان سیستم، میزان تعهد شرکت‌های برق د‏ر تداوم برق‌رسانی به مشترکان و… وجود ‏نداشت. امروز انرژیی مطلوب است که مشخصات زیر را دارا باشد:
1- تا جائی که ممکن است ارزان قیمت به د‏ست مصرف کننده برسد.
2- برق‌د‏ار کردن مصرف کننده‌ها باید همراه با اطمینان د‏ادن به آن‌ها د‏ر مورد پیوستگی برق‌د‏ار ماندن باشد چون مصرف کنندگان تا یک حد منطقی انتظار تداوم انرژی الکتریکی را د‏ارند.
3- کیفیت توان یکی از مسائل مهمی است که امروزه با ورود ‏عناصر مختلف به شبکه (مهم‌تر و ‏تاثیر گذارتر از همه، عناصر الکترونیک قدرت) جای بحث و بررسی بیشتری دارد.
یک سیستم قدرت برای برآورده کردن اهداف فوق باید یک سیستم ایمن باشد.امنیت شبکه قدرت همانطور که اشاره شد متضمن دو مفهوم گسترده  انجام کارهای لازم برای رضایتمندی مصرف کننده از انرژی تحویل گرفته شده و قابلیت اطمینان شبکه قدرت است.در توصیف این مفهوم از منظر شبکه باید گفت خصوصیاتی باید در شبکه برق رسانی وجود داشته باشد تا یک سیستم با توجه به پارامترهای فوق ایمن ارزیابی گردد که از جمله این شرایط می توان به نکات زیر اشاره کرد.
در بخش تولید، باید امکان تولید انرژی به میزان کل تقاضا فراهم باشد.
در بخش انتقال و توزیع، ابزار و ادوات انتقال انرژی مورد نیاز است تا بتواند توان تولید کننده را نهایتا” به مصرف کننده برساند.

این مطلب را هم بخوانید :

از یک دید بالا دستی، کل مجموعه تولید، انتقال و توزیع باید بتواند در مقابل خطاهای غیر منتظره، در یک تعامل خوب با همدیگرپایدار خود را حفظ کرده و بدون وقفه به مصرف کننده گان برق رسانی کند.
ارزیابی امنیت شبکه یکی از مسائل مهم و مورد توجه در فاز برنامه ریزی، طراحی و بهره برداری از شبکه قدرت می باشد. اتفاقاتی که در شبکه قدرت رخ می دهند یا بر اثر عوامل طبیعی هستند مانند صاعقه ، سیل، بار برق و یخ و … یا بر اثر عوامل انسانی مثل سوئیچینگ یک خط یا خطای نیروی انسانی که منجر به خروج یک تجهیز می شود. بروز پیشامد ها می تواند اختشاش کوچک و بزرگ در پی داشته باشد.مثلا” زمان وقوع و گستردگی عواقب ناشی از دو اتفاق زیر بطور فاحش متفاوتند.
الف) تغییر رفتار مصرف، مصرف کننده گان بصورت تصادفی بر اثر وقوع حادثه ای غیر منتظره
ب) خارج شدن یک خط انتقال یا یک نیروگاه از مدار
معمولا” شبیه سازی عددی یک رویداد برای ارزیابی تاثیر آن واقعه روی شبکه قدرت استفاده می شود.ولی طبیعت غیر خطی و غیر قابل پیش بینی پدیده های طبیعی و و افزایش پیچیدگی در شبکه های قدرت، ارزیابی امنیت را در شبکه با مشکل مواجه می کند. هرتغییر کوچک در هر یک از بارهای شبکه باعث تغییر وضعیت در سیستم شده و مجموعه هر تغییر کوچک شبکه را به حاشیه های ناامنی نزدیک کرده یا از آن دور می گند. با این حال امنیت شبکه، فقط برای وقایع بزرگ که منجر به تغییر حالات گسترده در سیستم می شود، ارزیابی می گردد. البته عامل تغییرحالات وسیع، وقایع بزرگ هستند مثلا” عملکرد رله ها که اکثرا” موجب خروج خطوط وترانسفورماتورها می شوند، یکی از عوامل مهم در تغییر وضعیت شبکه قدرت است. پس از وقوع هر تغییر در شبکه تمامی اجزای شبکه نسبت به تغییر شرایط کاری ایجاد شده عکس العمل نشان داده و ممکن است به یک وضعیت کاری جدید برسند.بررسی عددی پاسخ هر جزء به تغییر اعمال شده و بررسی شرایط کاری هر عنصر، ارزیابی امنیت نامیده می شود.]2[
از طرفی پیشرفت اقتصادی در کشورهای مختلف جهان و همچنین گرایش جهانی به تجدید ­ساختار در صنعت برق باعث شده تا سیستم­های قدرت هرچه بیشتر نزدیک به حاشیه­های امنیت خود کار کنند. همچنین سیستم قدرت سیستمی است تحت استرس و با توجه به بحث تجدید ساختار و پیدایش  بازار برق، اتصال DG به شبکه، حضور خرده‌فروشان در بازار صنعت برق و غیره موجب شده که، بازیگران سیستم قدرت بیش از پیش در حال افزایش باشند.
از طرف دیگر عملكرد یك سیستم قدرت نیاز دارد كه تمام انواع محدودیت­های امنیتی، در تمامی شرایط كاركرد سیستم رعایت شود. این محدودیت­ها شامل محدودیت­های استاتیكی همچون حدود گرمایی مدار، محدودیت­های دینامیكی همچون حدود پایداری فرکانس،  پایداری ولتاژ، پایداری گذرا و سیگنال كوچك می­باشند. نقض كردن این محدودیت­ها می‌تواند عواقب شدیدی همچون خاموشی وسیع سیستم را در پی داشته باشد.
وقوع حادثه‌ای در سیستم ممکن است موجب انحراف از قیود تجهیزی دیگر گردد و آن نیز عملکرد سیستم حفاظتی مربوطه را به همراه داشته باشد. این امر موجب خروج زنجیره‌ای سایر تجهیزات تولید و انتقال شده که در نهایت خاموشی سراسری را به همراه دارد.]7[

با تشكیل اجتماعات بشری و شكل‌گیری شهرها، روند وقوع جرم نیز رو به فزونی نهاده و هرچه این اجتماعات گسترده‌تر گردد، دامنه وقوع جرم نیز افزون می‌شود و لزوم مبارزه با آن و برنامه‌ریزی در جهت پیشگیری از جرم امری انكارناپذیر و ضروری می‌نماید.

دانشمندان علم جرم‌شناسی و جامعه‌شناسی هریك از منظری جرم و شیوه‌های پیشگیری از آن را مورد بررسی قرار داده‌اند. لذا نقش تلویزیون در ارتكاب جرم و پیشگیری از آن از جمله مقولاتی است كه به جهت تأثیرگذاری فراوان آن به دلیل فراگیر بودن و دایره مخاطبان وسیع مورد توجه جدی می‌باشد، چراكه تلویزیون می‌تواند با هموار بودن یا نبودن سایر شرایط تأثیرگذار بر رفتار انسانی از جمله شرایط فرهنگی، اجتماعی، اخلاقی، اقتصادی و… نقش تكمیلی را در وقوع جرم یا پیشگیری ایفا نماید. شیوه‌های تأثیرگذاری در وقوع جرم از طریق تقلید، تلقین، عادی جلوه دادن بزهكاری و شیوه‌های تأثیرگذار در پیشگیری از طریق: آموزش قوانین، آموزش همكاری میان پلیس و مردم و… می‌تواند تأثیر بسزایی داشته باشد.

در این مقوله نقش تماشاگر تلویزیون و سواد رسانه‌ای البته با در نظر گرفتن سایر شرایط بسیار حائز اهمیت است كه از بین برنامه‌های تلویزیون چه جنبه‌هایی از آن را جذب نماید. به نظر می‌رسد شناخت اثرات برنامه‌های تلویزیون بر ارتكاب جرم و پیشگیری از آن با اتخاذ مواضعی برای مقابله با كاهش اثرات نامطلوب این رسانه و استفاده بهینه از آن در تربیت اجتماعی و اخلاقی به عنوان یك رسانه پویا و فراگیر كمك مؤثری به عدالت كیفری نماید كه از اهداف این تحقیق است.

 

کلیدواژه‌ها: رسانه، تلویزیون، جرم، خشونت، پیشگیری.

 

فصل اوّل:

کلیات تحقیق

 

1ـ1 ـ مقدمه

تلویزیون به عنوان یک وسیله ارتباط جمعی که امروزه آن را به «جعبه جادویی» تعبیر نموده‌اند، به جرأت می‌توان یکی از اعضای خانواده‌ها تلقی کرده چرا که در حال حاضر حتی اقشاری از جامعه که شاید به سختی امرار معاش روزانه می‌کنند، ولی حداقل یک تلویزیون ارزان قیمت سیاه و سفید را می‌توان گوشة اتاق آنها یافت، این در حالی است که شاید همین تلویزیون ارزان قیمت سیاه و سفید در گذشته‌های نه چندان دور نماد پولدار بودن بوده و به راحتی در هر خانه‌ای یافت نمی‌شد.

این رسانه جمعی که در حال حاضر از رسانه ملی به رسانه فراملی تبدیل شده است با توجه به گسترش شبکه‌های تلویزیونی و همچنین در اختیار داشتن ماهواره و اینترنت در اکثر خانواده‌ها به راحتی هر شخص یا اشخاص می‌توانند بدون صرف وقت و هزینه از وقایع و اتفاقاتی که در ملل مختلف جهانی و داخل کشور رخ می‌دهد مطلع گردند.

این رسانه به دلیل فراگیر بودن می‌تواند باعث اعتلای سطح فرهنگ جامعه‌ای گردد، از طرفی به دلیل پخش برنامه‌های نامناسب آثارمخربی را روی فرد فرد افراد جامعه بگذارد و اشخاص بالقوه مجرم را به صورت مجرم بالفعل درآورد به وسیله قدرت اثربخشی زیاد به دلیل وجود صدا و تصویر به طور همزمان.

«مک لوهان دانشمند کانادایی تاریخ بشر را به سه دوره: عصر فرهنگ شفاهی، عصر تمدن چاپی و عصر تمدن الکترونیک تقسیم می‌کند.»[1] لذا در این عصر قدرت بیشتر در دست صاحبان شبکه‌های تلویزیونی و شبکه‌های ماهواره‌ای و کامپیوتری است. تلویزیون قابلیت تغییر فرهنگ جامعه را دارا است و به همین علت صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران به دلیل اهمیت موضوع زیرنظر رهبری جامعه اسلامی اداره می‌شود. امروزه نقد و انتقادها دربارة تلویزیون بیشتر از رسانه‌های دیگر است. نکته حائز اهمیت اینکه در کنار تلویزیون داخلی شبکه‌های ماهواره‌ای زیادی وجود دارد که در آنها برنامه‌های مبتذل و خشونت و همچنین برنامه‌های آموزشی و علمی پخش می‌شود که برای جذب بیننده بیشتر از هر نوع ترفندی استفاده می‌کنند.

امروزه به اعتقاد بسیاری از اندیشمندان، تلویزیون نقش مؤثری در تحریك و آموزش افرادی كه آمادگی ارتكاب جرم را دارند ایفا می‌نماید. از طرف دیگر تلویزیون مضامینی را در جامعه ارائه می‌كند بی‌آنكه زمینه‌ها و بسترهای لازم برای درك آن مضامین در آن جامعه فراهم باشد. بنابراین تلویزیون با این رویكرد آثار زیان‌باری بر جامعه برجای خواهد گذاشت. به هر حال تلویزیون به عنوان پدیده‌ای كه روز به روز در حال تغییر و تحول است، برای جوامع بشری فواید زیادی هم دارد، لذا به دلیل نقش آموزشی می‌تواند در زمینه پیشگیری از جرم كه به سهولت صورت می‌گیرد، كمك مؤثری به نهادهای عدالت كیفری به ویژه پلیس بنماید، چرا كه به كمك تلویزیون می‌توانند مشاركت و همكاری شهروندان را در پیشگیری از جرم جلب نمایند با تصویری مثبت از عملكرد نهادهای پیشگیری‌كننده از جرم در افكار عمومی جامعه ایجاد نماید.

نهایت اینكه، می‌توان تلویزیون را شمشیری دولبه بدانیم كه گاهی بادی موافق می‌شود در جهت افتادن انسان‌ها در ورطة هولناك جرم و جنایت و گاهی با نقش پیشگیرانه باعث جلوگیری از بزه‌دیدگی و بزهكار شدن انسان‌ها می‌گردد.

 

 

1ـ2ـ بیان مسأله

عصری را که در آن زندگی می‌کنیم به اعتقاد بسیاری از صاحب‌نظران و اندیشمندان می‌توان عصر ارتباطات یا دهکدة جهانی و رهبری از راه دور نامید که در این میان تلویزیون به عنوان رسانه‌ای فراگیر واجد این خصوصیت یعنی رهبری از راه دور می‌باشد چرا که این رسانه مرزهای سیاسی بین کشورها را در نور دیده و انسان‌ها در منزل خویش با فشار دادن دکمه‌ای به راحتی و خیلی سریع با فرهنگ‌ها و افکار و آداب و رسوم کشورهای دیگر آشنا می‌شوند و چه بسا در بسیاری از مواقع تحت تأثیر این افکار و عقاید و روش‌های زندگی کشورهای دیگر قرار می‌گیرند و همین موضوع باعث تغییر افکار و عقاید و در نهایت تغییر فرهنگ جامعه‌ای می‌گردد چه مثبت یا منفی.

از آن‌جایی که بیشتر برنامه‌های تلویزیون فیلم‌ها و سریال‌های جنایی و پلیسی می‌باشد، بنابراین افراد مستعد به بزهکاری با دیدن فیلمی که در آن طریقه ارتکاب جرم و شیوة خشونت نسبت به انسان‌ها به نمایش گذاشته می‌شود، تحت تأثیر قرار می‌گیرند تا حدی که به شیوه‌هایی چون تقلید و تلقین مرتکب جرم یا نابهنجاری اجتماعی می‌گردند و بالعکس اگر فیلم یا برنامه‌ای آموزشی در جهت کاهش بزه‌دیدگی و بزهکاری به نمایش گذاشته شود، می‌تواند در پیشگیری از بزه‌دیدگی و بزهکاری مؤثر واقع شود.

ارتقای سطح آگاهی عمومی شهروندان در پیشگیری از وقوع جرم می‌تواند کارکرد مهم درخصوص تلویزیون باشد. در کشورهای پیشرفته شهروندان تا حدی زیادی از آمار دقیق جرایم مطلع هستند و مراقبت و صیانت را افزایش می‌دهند و با تعیین سیمای جنایی برنامه‌ریزی می‌نمایند.

در عین حال مسأله ناامنی و ترس ناشی از پدیده مجرمانه اگر از چنین رسانه‌ای به طور افراطی القا شود، القاکننده ناامنی و در عین حال مؤثر در پیشگیری و اطلاع‌رسانی است.

باید رسانه‌ای چون سیما بین مرز بازدارندگی از بزه و تشویق به بزهکاری آشنا شوند و نقاط مثبت عملکرد آنان در بحث اطلاع‌رسانی و پیشگیری از وقوع جرم تقویت و نکات منفی عملکرد مؤثر در ارتکاب جرم کاهش یابد که این امر نیاز به آسیب‌شناسی جدی دارد. هرچه ارتباط بین قوة قضاییه و اصحاب رسانه تقویت شود مؤثر است.

لذا با ارائه راهکارهای مناسبی از طریق تلویزیون به عنوان ابزار نظارتی و تأثیرگذار در جهت پیشگیری از وقوع جرم می‌توان مؤثر بود.

1ـ2ـ1ـ اهمیت و ضرورت انجام تحقیق

هدف ابتدایی این تحقیق، بهره‌گیری از تلویزیون به عنوان یکی از پرمخاطب‌ترین رسانه‌های جمعی برای اصلاح پنداره‌های اشخاص درخصوص مقولۀ جرم است. اشخاص کنشگران فعالی هستند و با احتساب هزینۀ فایده اقدام به ارتکاب جرم می‌نمایند و نقش تلویزیون در این میان نمایش این هزینه فایده است به شکلی که با پدیدۀ ارتکاب جرم یا پیشگیری خواهیم بود. در این راستا می‌توان با راهکارهایی مانع روانی مهمی در ارتکاب جرم برای بینندگان فراهم نمود یا هزینه ارتکاب جرم به مخاطبان بالا نشان داد.

1ـ2ـ2ـ اهداف تحقیق

تلویزیون به عنوان رسانه‌ای فراگیر می‌تواند تأثیری سریع و متعدد بر مخاطبین خود بگذارد که این تأثیر می‌تواند مثبت یا منفی باشد، لذا با برنامه‌ریزی درست و پخش برنامه‌های مفید و آموزشی می‌توان از جنبه مثبت آن بهره‌گیری بیشتری نمود و جنبه منفی برنامه‌ها را از طریق پیشگیری از ارتکاب جرم و برنامه‌های آموزشی کاهش داد. و لذا سعی شده است تا نسبت به شناسایی تأثیر تلویزیون و کارکرد آن در ارتکاب جرم و پیشگیری و همچنین، ارائه راهکارهایی به دست‌اندرکاران نظام عدالت کیفری و رسانه تلویزیون در کاهش کارکردهای منفی تلویزیون در ارتکاب جرم و پیشگیری به عنوان اهداف تحقیق پرداخته شود.

نگارنده امیدوار است تحقیق حاضر گامی مثبت هرچند کوچک در جهت کاهش ارتکاب جرم از طریق راهکارهایی تازه در پیشگیری از طریق تلویزیون و مقابله با تأثیرات منفی موضوع تحقیق باشد.

 

1ـ2ـ3ـ سؤالات تحقیق

تلویزیون به عنوان رسانه‌ای فراگیری در عصر حاضر با توجه به گسترش شبکه‌های ماهواره‌ای و اینترنت تأثیرات مثبت و منفی در اذهان و رفتار انسان‌ها می‌گذارد. البته این تأثیرات در اشخاص بسته به نوع شخصیت و سواد آنها متفاوت است، لذا در این تحقیق به سؤال‌های زیر پرداخته می‌شود.

الف) تلویزیون در ارتکاب جرم چه تأثیری دارد؟

ب) تلویزیون چه تأثیری در پیشگیری از جرم دارد؟

ج) نقش تلویزیون در پیشگیری از جرم چه نوع پیشگیری است؟

1ـ2ـ4ـ فرضیه‌های تحقیق

 

این مطلب را هم بخوانید :

الف) به نظر می‌رسد تلویزیون در جوامع امروزی نقش تكمیلی مهمی در الگوسازی ایجاد پنداره‌های افراد درخصوص ارتکاب جرم و القاء انگیزه مجرمانه دارد.

ب) به نظر می‌رسد تلویزیون به عنوان رسانة تصویری فراگیر با ارائه برنامه‌های مناسب و آموزشی نقش تكمیلی مهمی در پیشگیری از جرم دارد.

ج) به نظر می‌رسد با توجه به اینکه مخاطبان تلویزیون قشر وسیعی از اجتماع هستند، نقش تلویزیون در پیشگیری از جرم از نوع پیشگیری اجتماعی می‌باشد.

1ـ2ـ5ـ پیشینه تحقیق

در عصر حاضر تلویزیون به عنوان رسانه‌ای فراگیر نقش مهمی را در اجتماع ایفا می‌نماید که یکی از این نقش‌ها در حوزة ارتکاب جرم و پیشگیری می‌باشد و به دلیل اهمیت موضوع و تأثیراتی که تلویزیون می‌تواند در این زمینه داشته باشد، جرم‌شناسان و جامعه‌شناسان و اساتید حقوق مقالات و نظریات متعددی را ابراز داشته‌اند و همچنین کتاب‌های زیادی در این زمینه نگاشته شده است.

در بخش پایان‌نامه می‌توان به پایان‌نامه خانم رویا آسیایی با عنوان «نقش رسانه‌ها در پیشگیری از جرم» دانشکده حقوق تهران مرکز و پایان‌نامه آقای کامران شریفی با موضوع «تأثیر رسانه و نقش آن در پیشگیری از بزهکاری کودکان» دانشکده حقوق دانشگاه تهران اشاره کرد. هرچند عنوان کلی رسانه در پیشگیری از ارتکاب جرم در پایان‌نامه‌های ذکر شده شامل مطبوعات، کتاب، رادیو می‌شود، لذا شامل تلویزیون و سینما به‌عنوان رسانه تصویری می‌شود، لیکن در پایان‌نامه‌های مذکور فقط به یک بعد یعنی بحث پیشگیری از جرم پرداخته شده است.

در این پایان‌نامه سعی بر آن است تا به هر دو بُعد اثرگذاری تلویزیون چه در بحث ارتکاب جرم و چه در بحث پیشگیری پرداخته شود.

1-1-مقدمه . 3

1-2-بیان مساله………………………………………………………………………………………………………………………………………… 5

1-3- اهمیت و ضرورت انجام تحقیق…………………………………………………………………………………………………………… 5

1-4-اهداف تحقیق .. 6

1-4-1-هدف کلی………………………………………………………………………………………………………………………………….. : 6

1-4-2-اهداف جزئی……………………………………………………………………………………………………………………………….. 6

1-4-5-سوابق تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………………… 7

1-6-سوالات  تحقیق .. 12

1-7- فرضیه های تحقیق .. 12

1-8-روش تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………………………….. 13

1-9-موانع و مشکلات تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………… 13

فصل دوم(ادبیات و پیشینه تحقیق)………………………………………………………………………………………………………… 14

2-1-مبحث اول-مفهوم جرم……………………………………………………………………………………………………………………… 15

2-1-1- گفتار اول-تعریف جرم در لغت……………………………………………………………………………………………………… 15

2-1-2-گفتار دوم-تعریف جرم در اصطلاح………………………………………………………………………………………………… 17

2-2-مبحث دوم-تعریف مجازات……………………………………………………………………………………………………………….. 20

2-2-1-گفتار اول-تعریف مجازات در لغت………………………………………………………………………………………………… 20

2-1-2- گفتار دوم-تعریف مجازات در اصطلاح………………………………………………………………………………………….. 21

2-3-مبحث سوم-مفهوم تدلیس…………………………………………………………………………………………………………………. 25

2-3-1-گفتار اول-تعریف لغوی………………………………………………………………………………………………………………… 25

2-3-2-گفتاردوم- تعریف اصطلاحی .. 26

2-3-مبحث سوم-مفهوم نکاح.. 29

2-3-1-گفتار اول-مفهوم لغوی نکاح…………………………………………………………………………………………………………. 29

2-3-2-گفتار دوم-معنای اصطلاحی نکاح…………………………………………………………………………………………………… 30

2-3-3-گفتار سوم-مفهوم حقوقی نکاح……………………………………………………………………………………………………… 31

2-3-4-گفتار چهارم-مفهوم فقهی نکاح……………………………………………………………………………………………………… 32

2-3-5-گفتار پنجم-اقسام نکاح…………………………………………………………………………………………………………………. 32

2-3-5-2-بند دوم-نکاح منقطع. 33

 

2-5-مبحث پنجم-جایگاه تدلیس در نظام های حقوقی مختلف……………………………………………………………………….. 34

فصل سوم(تحلیل فقهی جرم تدلیس در نکاح)…………………………………………………………………………………….. 39

3-1-مبحث اول-نگاه فقها به جرم تدلیس در نکاح………………………………………………………………………………………… 40

3-1-مبحث دوم-روایات فسخ نکاح و تدلیس………………………………………………………………………………………………. 42

3-3-مبحث سوم-موارد فسخ نکاح در فقه……………………………………………………………………………………………………. 45

3-4-مبحث چهارم-انواع شرط صفت و تخلف از صفت مشروط…………………………………………………………………….. 46

3-5-مبحث پنجم-تفاوت تدلیس با تخلف از شرط صفت……………………………………………………………………………….. 47

3-6-مبحث ششم-حکم تدلیس در آرای فقیهان……………………………………………………………………………………………. 49

3-7-مبحث هفتم-فسخ نکاح در صورت عدم بکارت…………………………………………………………………………………….. 50

فصل چهارم(بررسی حقوقی جرم تدلیس در نکاح)…………………………………………………………………………….. 52

4-1-مبحث اول-جایگاه تدلیس…………………………………………………………………………………………………………………. 53

4-2-مبحث دوم-بررسی جرم تدلیس در نکاح در حقوق ایران .. 54

4-3-مبحث سوم-عنصر مادی تدلیس………………………………………………………………………………………………………….. 62

4-4-مبحث چهارم-عنصر روانی تدلیس …. 66

4-5-مبحث پنجم-اثر حقوقی تدلیس …. 66

4-6-مبحث ششم-تدلیس ثالث………………………………………………………………………………………………………………….. 74

4-7-مبحث هفتم-تدلیس در باکره نبودن زوجه…………………………………………………………………………………………….. 79

4-9-مبحث نهم-شرکت در جرم تدلیس در نکاح .. 83

4-10-مبحث دهم-معاونت در جرم تدلیس در نکاح……………………………………………………………………………………… 84

4-11-مبحث یازدهم- تعدد جرم تدلیس در نکاح…………………………………………………………………………………………. 85

4-12-مبحث دوازدهم- موقعیت تدلیس در نکاح از نظر مطلق و مقید بودن………………………………………………………. 86

3-14-مبحث چهاردهم-تعویق صدور حکم جرم تدلیس در نکاح……………………………………………………………………. 88

3-15-مبحث پانزدهم-تعلیق اجرای مجازات جرم تدلیس در نکاح…………………………………………………………………… 89

4-16-مبحث شانزدهم-توبه مجرم در جرم تدلیس در نکاح…………………………………………………………………………….. 89

4-17-مبحث هفدهم-عفو جرم تدلیس در نکاح……………………………………………………………………………………………. 91

4-18مبحث هجدهم- مرور زمان جرم تدلیس در نکاح.. 92

4-19-مبحث نوزدهم-تسبیب و مباشرت در جرم تدلیس در نکاح…………………………………………………………………….. 93

فصل پنجم(نتیجه گیری و پیشنهادها)…………………………………………………………………………………………………….. 94

این مطلب را هم بخوانید :

5-1-نتیجه گیری………………………………………………………………………………………………………………………………………. 95

5-2-پیشنهادات………………………………………………………………………………………………………………………………………… 109

فهرست منابع……………………………………………………………………………………………………………………………………………… 113

 

نشانه های اختصاری

ق.ا.ج.ا.ا. قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران

ق.آ.د.ک. قانون آیین دادرسی کیفری

ق.آ.د.د.ع.ا.ک. قانون آیین دادرسی عمومی و انقلاب در امور کیفری

ق.آ.د.م. قانون آیین دادرسی مدنی

ق.آ.د.ک.ف. قانون آیین دادرسی کیفری فرانسه

ق.م. قانون مدنی

ق.م.ا. قانون مجازات اسلامی

ق.م.ف. قانون مجازات فرانسه

ق.م.م. قانون مسئولیت مدنی

ق.م.ع. قانون مجازات عمومی

ا.ح.ق. اداره کل حقوقی و تدوین قوانین قوه ی قضاییه

ق. قدیم. آ.د.م قانون قدیم آیین دادرسی مدنی

 

چکیده

تدلیس، از جمله مباحث بحث‌برانگیز حقوق قراردادها است. در حقوق ایران، تدلیس را به «فریب دادن طرف قرارداد در انگیزه اصلی یا یکی از جهات تراضی» تعریف می‌کنند. در حقوق ما، تدلیس عیب اراده تلقی نمی‌شود، چون عیب اراده (رضا) منحصر به اکراه و اشتباه می‌باشد. در فقه، مشتبه ساختن حقیقت امر بر طرف مقابل، تدلیس تلقی می‌شود و با توجه به ضمانت اجرایی که برای تدلیس در نظر گرفته‌اند (خیار فسخ)، تدلیس عیب رضا تلقی نشده و ایراد عقد مبتنی‌بر قواعد فقهی مثل «قاعده لاضرر» یا «قاعده غرور» است. در حقوق انگلیس نیز، تدلیس عیب رضا به شمار نمی‌آید چون اصولا عقد، جنبه رضایی ندارد اما چون تدلیس سبب نقض حکم و وظیفه قانونی شده قرارداد را معیوب می‌سازد. براساس نتایج حاصل ازتحقیق، مخفی کردن عیوبی که یکی از همسران دارامی باشد یااظهار صفات کمالی که ندارد به قصد فریب دیگران و راضی ساختن وی تدلیس محسوب شده و موجب فسخ ازدواج می گردد . همچنین سکوت عمدی از عیب و نقص به قصد فریب طرف دیگر می تواند موجب تحقق تدلیس در ازدواج شود. متاسفانه قانون مدنی ایران در فصل ازدواج نامی از تدلیس نبرده است. اما درفقه امامیه از تدلیس صحبت شده و شرایط تحقق تدلیس و فسخ ازدواج به سبب ان بیان شده است. بااین وجود مصادیقی از تدلیس در جامعه ایران دیده می شود که باوجود شیوع آن حکم صریحی راجع به آن وجود ندارد. همانند تدلیس در صفت بکارت درحالی که می توان با مراجعه به سابقه فقهی مساله و رجوع به عرف درباره هریک از این موارد رویه واحدی اتخاذ نمود. مخصوصا” زمانی که شخص با سکوت عمدی خود راجع به عیب و نقصی که داراست یاصفت کمالی که ندارد، باعث گول خوردن طرف مقابل می گردد، تا گول خورده بتواند از حق خود دفاع کند و فریب دهنده را مجبور به جبران خسارات وارده بنماید. درصورتی که شخص گول خورده نخواهد یا نتواند نکاح را فسخ کند می تواند برای گرفتن خسارت به فریب دهنده مراجعه کند و فرقی نمی کند که فریب دهنده طرف عقد یا شخص ثالث باشد.

واژگان کلیدی:جرم،تدلیس،نکاح،حقوق،مجازات،فقه.

 

 

1-1-مقدمه

تدلیس به معنای فریب دادن و پنهان كردن واقع است. پس هرگاه فروشنده كالایی، برای فریفتن خریدار، وصفی موهوم را به كالای خود نسبت دهد یا عیبی را كه در آن است بپوشاند، در معامله تدلیس كرده است. بدین ترتیب در تدلیس نوعی تقلب و ریا وجود دارد و فرد فریبكار، بی اعتنا به شرافت شغلی و درستكاری متعارف، از اعتماد طرف معامله برای گول زدن او استفاده می كند. بر این مبنا گاه گفتن دروغ یا اظهاری نابجا سبب ایجاد حق فسخ قرارداد و یا معامله می شود و فرد دروغگو ملزم به جبران خسارت طرف معامله می شود. بدین جهت تدلیس در معامله با كلاهبرداری قرابت دارد.

چنانچه عمل فریبكارانه با استفاده از زبان دروغ، موجب هتك حرمت و یا ضرر و مكافات شود، عمل تدلیس به عنوان جرم كیفری قابل پیگرد قانونی است . در این فصل، سوءنیت خاص، در هدف و خواست مرتكب به تحصیل نتیجه، وجود دارد.

شایان ذكر است كه از دیدگاه فقها و حقوقدانان، هر كار فریبنده ای موجب تدلیس نیست. بسیاری از جلوه پردازی ها و ظاهرسازی های معمول در تجارت، مانند تزئین كالادر حد متعارف كه از نظر عقلاپسندیده است، موجب ضرر و زیان نمی شود. بازاریابی و گزافه گویی تجاری، تدلیس نیست، زیرا هدف فروشنده دسیسه و تقلب و كار وی نامتعارف نیست. ارتكاب اعمال فریبنده در صورتی موجب ثبوت ضرر می شود كه در طرف دیگر عقد، اثر سوء گذاشته و وی را به انعقاد آن وادار نماید. در حقیقت بازاریابی به آن دسته از فعالیت ها و عملكردهای تجاری و بازرگانی اطلاق می شود كه موجب تسهیل فرایند مبادله كالاو خدمات بین فروشنده و خریدار شود و بدین ترتیب تقاضا و خواست مشتری، در اثر عملكرد بازاریاب برآورده می شود. تبلیغ یكی از فعالیت های ویژه در تجارت است كه به تناسب شرایط فرهنگی و اجتماعی در جامعه مخاطب تاثیر می گذارد.در این مبحث، زبان واسطه ای است برای تبادل اطلاعات و هدایت. به لحاظ جایگاه ویژه خانواده و عقد نکاح و تأثیرات بسزای آن در افراد و اجتماع، حتی‌الامکان سعی شده است از انحلال آن ممانعت شود. بطوریکه شارع مقدس صرفاً در مواردی که ادامه نکاح برای یکی از زوحین موجب عسر و حرج و یا ضرر ناروایی بوده، انحلال آن را مجاز دانسته است. از جمله این موارد، فسخ نکاح به جهت تدلیس و تخلف از وصف در نکاح می‌باشد. نویسنده در پایان‌نامه حاضر، ابتدا به توضیح کلیاتی راجع به شرط صفت و تدلیس اقدام نموده و از آن‌جا که مهم‌ترین اثر تخلف از وصف و تدلیس در نکاح، تحقق خیار فسخ می‌باشد، به بررسی موارد فسخ عقد و سپس فسخ نکاح می‌پردازد. همچنین، به مطالعه شرط صفت در عقد نکاح، صور آن و زمان تخلف از شرط و پس از آن، عناصر و شرایط تحقق تدلیس و اطراف تدلیس در نکاح همت گمارده و آثاری که میان تخلف از وصف و تدلیس مشترک می‌باشد و آثار خاص را نیز مورد بررسی قرار داده است. به زعم نویسنده، بررسی قوانین و مقررات موضوعه و مداقه در منابع فقهی و حقوق راجع به تخلف از شرط صفت و تدلیس در نکاح نشان می‌دهد که تخلف از شرط صفت و تدلیس در نکاح مانند سایر وقایع حقوقی، دارای آثاری می‌باشد: از جمله مقنن در صورت وقوع تخلف از شرط صفت و تدلیس، به ذینفع اختیار فسخ عقد را می‌دهد و فسخ که یک ایقاع و با اراده ذوالخیار واقع می‌شود، موجب انحلال نکاح می‌شود. خیار فسخ در عقد نکاح برخلاف سایر عقود، قابل انتقال نیست؛ چون خیار فسخ در نکاح، قائم به زوجین می‌باشد و در این مورد، نکاح را نمی‌توان با سایر معاملات قیاس نمود. در صورت وقوع تدلیس، علاوه بر فسخ عقد، مدلس می‌تواند مطابق ماده یک قانون مسئولیت مدنی، خسارات مادی و معنوی ناشی از تدلیس را از مدلس مطالبه نماید. علی‌رغم جایگاه ویژه عقد نکاح در میان سایر عقود و تأثیرات بسزای انحلال آن در فرد و اجتماع، مقنن در مورد تخلف از شرط صفت، تنها به بیان حکمی کلی در ماده 1128 قانون مدنی بسنده نمود و در صورت تخلف از اوصاف، برای مشروط له قائل به خیار فسخ گردیده است. اطلاق این ماده با غرض شارع در محدود نمودن موارد انحلال نکاح و حفظ ثبات کانون خانواده، سازگاری ندارد؛ چون بر همین مبناست که فقها از تجویز خیار تخلف از شرط صفت، به صورت حکم کلی و به طور صحیح ابا داشته‌اند. به همین دلیل در اعمال این ماده، باید قصد و غرض زوجین احراز شود.

 

1-2-بیان مساله

از مهمترین نهادهای اجتماعی و از سنن الهی و فطری بشر امر ازدواج بوده واز مطالعه تاریخ این گونه استنباط میشود که این امر مورد توجه اعصار گذشته بشر نیز بوده است. این امردر کتب فقهی نیز مطرح و پیرامون فسخ نکاح به واسطه تدلیس ،مباحث متعددی مطرح شده است.از قبیل :شرائط تحقق تدلیس،تاثیر سکوت در تدلیس،حکم عامل تدلیس و… .بسیاری از فقها به استناد روایات ،قائل به حق فسخ به واسطه تدلیس در عقد ازدواج شده اندواز فسخ به دلیل تخلف صفت مشروط در نکاح نامی نبرده اند،برخی از آنان پس از ذکر موارد تدلیس ،به صفاتی مانند بکارت اشاره نموده اندو نوشته اند،اگر شروط مزبور در عقد به صورت شرط لحاظ شود،در صورت تخلف سبب حق فسخ می گردد ،برخی از فقها نیز تدلیس را به طور مطلق موجب فسخ ندانسته اند،بلکه در صورت وجود اشتراط صفت قائل به حق فسخ شده اند.به جهت اهمیت موضوع قانونگذار نیز این مسئله را در ابعاد مختلف حقوقی و کیفری مورد حمایت قرار داده است.تا آن جا که در بخش تعزیرات قانون مجازات اسلامی اموری که موجب تزلزل و یا انحلال کانون های خانوادگی میشود را  با عنوان جرائم بر ضد حقوق و تکالیف خانوادگی جرم انگاری نموده است.

 

1-3- اهمیت و ضرورت انجام تحقیق