عنوان:

بررسی مسأله این‌همانی شخصی بر اساس مبانی ملاصدرا

 

استاد راهنما:

دکتر نفیسه ساطع

 

 

پاییز/ 1393

 

برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده پایان نامه درج نمی شود

(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)

تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

چکیده:
بررسی مسأله این‌همانی و سؤال از هویت شخصی از مسائل مهم در فلسفه‌ی نفس است. این سؤال که به لحاظ وجود شناختی چه عاملی موجب تداوم هویت شخصی یک فرد می‌شود و این ‌که به لحاظ معرفت‌شناختی این استمرار را با چه شواهد و قرائنی می‌توان اثبات کرد از مباحث اساسی در این حوزه به شمار می‌رود. هرگونه پاسخ به این‌گونه سؤال‌ها نتایج و اثراتی در دیگر حوزه‌ها مانند: حقوق، کلام، اخلاق و معاد شناسی خواهد داشت. هرچند بحث این‌همانی شخصی با این عنوان در آثار فیلسوفان مسلمان به ویژه صدرالمتألهین مطرح نبوده است ،اما هویت انسان و چگونگی حفظ آن در کنار تغییرات بدنی از مباحثی است که از سوی آنان مورد توجه بوده و در آثار آنان به ویژه در مبحث معاد مطرح شده است؛ برخی آراء صدرا مانند رابطه‌ی نفس و بدن هم‌چنین حرکت جوهری و تجرد خیال تبیین بهتری از مسأله این‌همانی در اختیار ما می‌نهد؛ در واقع دیدگاه حرکت جوهری مبنی برحرکت جوهری نفس را باید پاسخی به چگونگی حفظ این‌همانی انسان در کنار این تغییرات لحظه به لحظه برشمارد. صدرا با استناد به حرکت اشتدادی در جوهر ثابت کرد که، نفس از آن‌ جهت که متعلق به بدن مادی است و مجرد تام نیست، نیز مشمول حرکت جوهری اشتدادی است؛ زیرا مقصود از این حرکت این است که واقعیتی که با واژه “من” به آن اشاره می‌کنیم، واقعیت جوهری ممتدی است که، اجزای فرضی دارد که به نحو پیوسته و متصل یکی پس از دیگری حادث می‌شوند به‌طوری که اولاً: حدوث هر یک، مشروط به زوال قبلی است و ثانیاً همواره جزء حادث کامل‌تر از جزء زایل است و درجه وجودی برتری دارد. هم‌چنین اعتقاد صدرا مبنی بر اتحادی بودن رابطه‌ی نفس و بدن، تبیین چگونگی این‌همانی انسان ِمرکب از نفس و بدن را ممکن می‌سازد.

کلمات کلیدی: این‌همانی شخصی- ملاک این‌همانی – نفس – رابطه‌ی نفس و بدن- حرکت جوهری

فهرست مطالب

فصل اول: کلیات 6
مقدمه 7
1- طرح کلی تحقیق 9
1-1- تبیین موضوع 9
1-2-سؤال های تحقیق 10
1-3-فرضیه‌ های تحقیق 10
1-4-سابقه و پیشینه تحقیق 11
1-5- ضرورت انجام تحقیق 11

این مطلب را هم بخوانید :

1-6- هدف‌ها و کاربردهای مورد انتظار از انجام تحقیق 12
1-7-روش تحقیق 12
2- اصطلاحشناسی 12
3- تاریخچه بحث اینهمانی فردی 14
4- شرح حال مختصری از زندگی صدرالمتألهین 17
5-آراء موثر صدرا در بحث اینهمانی 19
فصل دوم: مباحث کلی این‌همانی شخصی و بررسی ملاک این همانی بر اساس دیدگاه ملاصدرا 23
1- این‌همانی شخصی در مقام اثبات و ثبوت 24
2- اینهمانی عددی 25
3- اینهمانی و تغییر 26
4- دیدگاه‌های مطرح‌شده درباره اینهمانی فردی 27
4-1- منکران این‌همانی 27
4-1-1- دیدگاه هیوم 28
4-1-1-1 نقد دیدگاه هیوم 31
4-1-2-دیدگاه راسل 33
4-1-2-1 نقد دیدگاه راسل 35
4-2- قائلان به این‌همانی شخصی 36
4-2-1 -معیار بدنی 37
4-2-1-1- دلایل قائلان به ملاک بدنی 38
4-2-1-2- نقد معیار بدنی 39
4-2-2 – ملاک مغزی و نقد آن 42
4-2-3- ملاک حافظه و آگاهی 43
4-2-3-1- نقد دیدگاه حافظه 45
4-2-4- ملاک پیوستگی روان شناختی و نقد آن 46
4-2-5- ملاک نفس 47
4-2-5-1- نقد ملاک نفس 48
5- معیار این‌همانی براساس آراء ملاصدرا 52
5-1- صدرا جسم را منشأ همه افعال و آثار انسان نمی‌داند 53
5-2-صدرا نوعیت انسان را به نفس نسبت می‌دهد. 54
5-3- صدرا نفس را صورت بدن می‌داند. 55
5-4 -بررسی ملاک بدن و حافظه به عنوان ملاک این‌همانی از دیدگاه صدرا 56
6- نفس معیار این‌همانی 58
نتیجه گیری 61
فصل سوم: بررسی براهین اثبات وجود و بقای نفس 63

 

1-بررسی براهین اثبات نفس 64
2-اثبات نفس از نظر ملاصدرا 73
3- بقای نفس 74
3-1- اثبات بقای نفس به طور کلی 74
3-2- اثبات بقای نفس پس از فساد بدن 76
نتیجه گیری 79
فصل چهارم: این‌همانی و جاودانگی 80
1- رابطهی این‌همانی و جاودانگی 81
2- انواع جاودانگی انسان 83
2-1- جاودانگی عرفی 83
2-1-1- جاودانگی انسان در یاد و خاطره ها 83
2-1-2- جاودانگی ازطریق ذراری و اعقاب 83
2-1-3- جاودانگی از طریق آثار 83
2-2- جاودانگی شخصی و غیر شخصی 83
2-3- جاودانگی دنیوی و اخروی 84
2-3-1- جاودانگی دنیوی 84
2-3-1-1- تناسخ 84
2-3-2-جاودانگی اخروی 85
2-3-2-1- نظریه برانگیختگی ابدان 85
2-3-2-1-1-بررسی مسأله این‌همانی در نظریه برانگیختگی ابدان 90
2-3-2-2- نظریه‌ی جاودانگی در پرتو بدن مثالی 91
2-3-2-3- نظریهی روح مجرد 92
2-3-2-3-1- دیدگاه ابن سینا بر مبنای معاد روحانی 93
2-3-2-3-1-1- دیدگاه ابن سینا در مورد مسأله این همانی و جاودانگی 97
2-3-2-3-2- نظریه صدرایی در تبیین معاد جسمانی 100
2-3-2-3-2-1-بررسی مسأله این همانی صدرایی در اثبات معاد جسمانی 108
نتیجه گیری 112
فصل پنجم: اینهمانی و حرکت جوهری 114
1-حرکت 115
1-1- انواع حرکت 116
1-2-اقسام حرکت جوهری 116
2- معنای حرکت در جوهر 117
2-1 – دلیل منکرین حرکت در جوهر 121
2-2-موضوع در حرکت جوهری بر اساس دیدگاه صدرا 123
2-3- اینهمانی و حرکت جوهری: 124
3- حرکت جوهری نفس 126
3-2 -مراحل و اکوان وجودی نفس 128
3-3-حرکت اشتدادی نفس 129
3-4 -حرکت جوهری نفس و حل مشکل این‌همانی 132
نتیجه گیری 134
جمع‌بندی نهایی 136
منابع و مآخذ 140
چکیده انگلیسی 145

فصل اول: کلیات
مقدمه

این‌همانی فردی یا هویت شخصی معادل واژه‌ی personal Identity ، یکی از مسائل اصلی مورد بحث در فلسفه نفس است. سؤال از اصل و ماهیت انسان و این‌ که چه عاملی باعث می‌شود فرد از تولد تا زمان مرگش یک شخص باقی بماند و چگونگی تشخیص این استمرار از مباحث مطرح در مسأله این‌همانی شخصی است. سؤال اصلی در این‌همانی شخصی این است که، دلیل منطقی و شرایط کافی برای اینکه فرد P2 در زمان T2 همان شخصP1 در زمان T1 باشد چیست؟ سؤال دیگر این است که با چه شواهد ظاهری یا تجربی و یا احیاناً غیرتجربی ما می‌توانیم حکم به این‌همانی شخصی بدهیم؟ به چه دلیل، ما همان انسان ده سال قبل هستیم؟ چه دلیلی برای اثبات این ادعا داریم؟ عامل حفظ این وحدت در وجود ما چیست؟
از هنگام تولد تاکنون ظاهر بدن ما و حتی بسیاری از سلول‌های بدن ما تغییر کرده است، اما ما باز هم خود را همان فرد گذشته می‌دانیم. ممکن است در این میان بدن ما دچار تغییرات اساسی هم شده باشد: به‌عنوان مثال دست یا پای ما قطع شده باشد، آیا با وجود این تغییرات، ما هنوز همان فرد گذشته هستیم و این‌همانی ما حفظ شده است یا این‌که باید بگوییم ما تنها شبیه به فرد گذشته هستیم. این امر مسلم است که به لحاظ بدنی و ظاهری با فرد گذشته دارای این‌همانی نیستیم، اما آیا این گونه تغییرات باعث می‌شود که ما فرد دیگری باشیم؟ این سؤالات هرچند ساده به نظر می‌رسند ، اما سال های متمادی ذهن فیلسوفان نفس را به خود مشغول داشته است. سؤال از این‌همانی فردی و چیستی آن و چگونگی استمرار آن از جمله پرسش‌های اساسی و رایج در فلسفه نفس یا ذهن است. فیلسوفان ذهن پاسخ‌های متفاوتی به این گونه سؤالات داده‌اند ، اما آن چه مسلم است چگونگی دیدگاه آنان در باب حقیقت انسان تأثیر مستقیمی بر تبیین آنان از مسأله ی این‌همانی دارد؛ به‌عنوان مثال: تجربه‌گرایان و کسانی که حقیقت انسان را تنها به یک جوهر مادی تحویل می‌برند، عامل حفظ هویت فردی انسان را بدن مادی یا یکی از اجزای آن نظیر: مغز نسبت داده‌اند ، اما در مقابل کسانی که حقیقت انسان را جوهری غیرمادی می‌دانند این استمرار را در نتیجه ی استمرار یک جوهر غیرمادی یا همان نفس تلقی می‌کنند به گونه ای که برخی مانند ابن سینا و دکارت تمام حقیقت و این‌همانی انسان را چه در حیات دنیوی و هم در حیات اخروی بر اساس همین نفس مجرد تبیین می کنند ، اما دوگانه انگارانی مانند: ملاصدرا با دیدگاه ویژه خود در باب رابطه نفس و بدن این همانی انسان را در پرتو نفس و بدن هر دو ممکن می سازد.
در مقابلِ دیدگاه قائلان به این‌همانی شخصی، بعضی فیلسوفان استمرار هویت فردی یا وجود یک خود مستمر را نوعی توهم به شمار آورده‌اند. از نظر آنان این تنها یک تخیل است که ما فکر می‌کنیم، انسانی را که اکنون می‌بینیم همان انسان چند لحظه قبل یا انسان چند سال پیش است؛ درست مانند خانه‌ای که ما در مورد آن بگوییم این خانه همان خانه پنجاه سال قبل است. از نظر آنان ما هر لحظه با انسانی جدید یا خانه‌ای جدید مواجه هستیم که تنها شبیه به آن انسان گذشته یا خانه گذشته است. این خطای ذهن انسان است که با مشاهده این تصاویر مستمر و شبیه به هم، چنین وحدتی را توهم می‌کند.
نکته‌ی قابل توجه این است که مسأله ی هویت شخصی، تنها دغدغه‌ی فیلسوفان ذهن نیست بلکه، این بحث ارتباط تنگاتنگی با سایر حوزه‌های علم نظیر: علم اخلاق، حقوق و کلام دارد. با اعتقاد به وجود یک خود مستمر در وجود انسان است که می‌توان انسان‌ها را به لحاظ اخلاقی و حقوقی مسئول کارهای گذشته‌شان دانست؛ باور به چنین استمراری موجب مجازات مجرم حتی پس از سالیان دراز می‌شود. هم‌چنین مسأله ی هویت شخصی در مباحثی مانند: جاودانگی، چگونگی حیات پس از مرگ، عذاب و پاداش نقش اساسی ایفا می‌کند، بدون بیان دقیق چگونگی استمرار فرد انسان در حیات پس از مرگ، هیچ یک از این آموزه‌ها قابل توضیح و تبیین عقلانی نیست.
با توجه به اهمیت بحث این‌همانی شخصی، این پایان نامه به بررسی این مسأله در آراء یکی از مشاهیر فلسفه اسلامی؛ یعنی ملاصدرا پرداخته است.
مباحث این پایان نامه در پنج فصل تدوین گردیده است؛ پس از بیان کلیات در فصل اول، فصل دوم را به‌طور کلی به بررسی مسأله این‌همانی، دیدگاه منکران و معتقدان به آن اختصاص داده‌ایم؛ هم‌چنین در پایان این فصل سعی شده معیار این‌همانی بر اساس آراء صدرا بیان گردد. ادامه‌ی بحث این‌همانی شخصی از دیدگاه صدرا بر بحث اثبات نفس و بررسی چگونگی جاودانگی آن، متوقف است؛ به همین دلیل فصل سوم به بررسی دلایل اثبات نفس و جاودانگی آن در حیات پس از مرگ اختصاص داده‌شده است. فصل چهارم پایان‌نامه به رابطه‌ی میان جاودانگی و این‌همانی و دیدگاه‌های مختلف دراین‌باره می‌پردازد. ازآن جا که انسان شناسی صدرا بر دیدگاه او در باب حرکت جوهری استوار است، فصل آخر را به بررسی این‌همانی و مسأله حرکت جوهری اختصاص داده‌ایم تا مشخص گردد آیا دیدگاه صدرا مبنی بر تغییر لحظه به لحظه نهاد طبیعت با دیدگاه این‌همانی انسان و حفظ هویت او در طول زمان سازگاری دارد یا نه؟
1- طرح کلی تحقیق
1-1- تبیین موضوع
انسان تغییرات مادی جهان پیرامونش را، هم‌چنین تغییرات شدید و اضمحلال بدن مادی خود را به‌وضوح درک و دریافت می‌کند؛ ازاین‌رو، سؤال از این‌همانی برای هر انسانی در طول زمان مطرح است. این سؤال که حقیقت وجودی من با وجود تغییرات شدید مادی و بدنی چیست؟ و چه عاملی باعث می‌شود که باوجود این تغییرات، من خودم را انسان واحدی بدانم؟ سؤال اصلی در بحث این‌همانی است.
دانشمندان غربی به ‌ویژه جان لاک به ‌وضوح و آشکار، در آثار خود به‌ نقد و بررسی ملاک این‌همانی انسان پرداخته‌اند و برای آن ملاک‌های گوناگونی ارائه داده‌اند. در میان فیلسوفان غربی اولین کسی که با دغدغه ی فلسفی به‌طور مستقل به این بحث پرداخته است، فیلسوف تجربی مسلک انگلیسی جان لاک بوده است. او اولین باراین بحث را در اثر معروفش به نام Concerning human understanding مطرح کرد؛ بعد از لاک، نظریات مختلفی توسط فیلسوفان غربی به‌عنوان معیار این‌همانی مطرح شد. هیوم دیدگاه لاک را نقد کرد و درنهایت منکر این‌همانی شخصی گردید. برخی فیلسوفان نیز مانند: فلو و هاسپرس هویت شخصی را در حد بدن مادی دانسته و قائل به ملاک بدنی برای آن شدند. عده‌ای نیز مسأله هویت شخصی را فراتر از امر مادی و بدن قلمداد کرده و دیدگاه‌های فراحسی را برای آن برگزیده‌اند. در هر صورت بحث این‌همانی شخصی با این عنوان در آثار فلاسفه اسلامی مطرح نبوده است؛ ، اما به هر حال بحث از حفظ هویت شخصی انسان در کنار تغییرات بدنی از دغدغه‌های مورد بحث در آثار فلاسفه اسلامی است، به‌گونه‌ای که گاه این امر؛ یعنی استمرار هویت شخصی با وجود تغییرات و فساد تدریجی بدن را، یکی از دلایل اثبات نفس عنوان کرده‌اند. در ضمن، این بحث؛ یعنی این‌همانی فردی از مباحثی است که در ذیل بحث معاد در آثار فلاسفه اسلامی مطرح شده است. درهرصورت در حال حاضر بیشتر مباحث پیرامون این‌همانی ترجمه ی مباحث مطرح در فلسفه غرب است و بررسی چندانی پیرامون این بحث در آثار فلاسفه اسلامی صورت نگرفته است.
1-2-سؤال های تحقیق
1- این‌همانی شخصی و ملاک آن بر اساس مبانی صدرا چگونه تبیین می شود؟
2- با توجه به دیدگاه ویژه ی صدرا در باب بدن انسان، می‌توان معیار این‌همانی از نظر وی را، نفس و بدن دانست؟
3- مبانی انسان شناسی و وجود شناسی صدرایی این‌همانی انسان را در طول زمان و در حیات پس از مرگ توجیه می کند؟
1-3-فرضیه‌ های تحقیق
1- این‌همانی شخصی از دیدگاه صدرا همان نفس است که در دو ساحت نفس و بدن ظهور می یابد.
2- هر چند نظر صدرا در باب معیت ذاتی و همیشگی نفس و بدن این‌همانی انسان مرکب از نفس و بدن را به خوبی تو جیه می کند ، اما به هر حال او ملاک این‌همانی را اولا ًو بذات به نفس نسبت می دهد و

 

استاد راهنما:

دکتر عباس ایزد پناه

 

استاد مشاور:

دکتر احمد عابدی

 

پاییز/ 1390

برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده پایان نامه درج نمی شود

(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)

تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

چکیده:
رابطه دین(یعنی شریعت یا متون دینی) با معارف بشری از دیرباز مورد مطالعه محققان قرارگرفته است، تحول پذیری معارف دینی درگرو تحول معارف بشری که از آن، به اصطلاحِ احکام در خدمت انسان هستند، نه مردم برای احکام، تعبیر می شود. لذا اگر خواست مردم تغیییر پیدا کند، احکام هم باید عوض شوند. در مقابل این نوع قرائت از دین، قرائت غیر انسانی یا فوق انسانی از دین و دین داری قرار دارد، و آن این است که بگوییم دین مجموعه ای از علوم و احکام غیبی است که از عالم غیب وارد زندگی انسانها شده و انسان هر چه را دارد، با آن عاملی بسنجد که از غیب وارد شده و صحت و سقم آن مسائل را با عامل غیبی مشخص کند. لذا در این پایان نامه، دو نظریه انسان دینی و دین انسانی، در دو بخش، مورد تحقیق و بررسی قرار می گیرد، که در نهایت گفته می شود دین، برای خدمت به بشر آمده است. به عبارت دیگر دین برای انسان و درخدمت انسان می باشد. و با پرداختن به این موضوع، بحث رسالت اصلی دین و تعیین قلمرو آن و به تبع انتظارات بشر از دین آغاز می شود، و بیان می شود که انتظارات بشر در قلمرو دین، حداکثری است. و همچنین دین دارای کارکردهای بی بدیلی نیز می باشد. در این بحث علاوه بر استفاده از متون دینی همچنین از روش برون دینی نیز بهره گرفته شده است.
کلمات کلیدی: انسان – دین – قلمرو دین – قلمرو انسان – کارکرد دین.
فهرست مطالب

عنوان صفحه
________________________________________________________
فصل اول کلیات: 1
مقدمه: 2
موضوع تحقیق: 2
اهمیت موضوع: 3
اهداف: 4
پرسش های پژوهش: 4
فرضیات: 6
پیشینه بحث: 6
مفهوم شناسی و جایگاه انسان ودین: 9
1-1-): مفهوم شناسی و جایگاه انسان: 9
1-1-1-): هویت انسان: 13
1-1-2-):جایگاه انسان در آفرینش: 17

این مطلب را هم بخوانید :

1-1-3-): رابطه انسان با هستی: 21
1-2-): تعریف دین: 28
1-2-1- ): مفهوم لغوی دین: 31
1-2-2-): مفهوم اصطلاحی دین : 33
فصل دوم انسان دینی یا دین انسانی: 40
2-1-): انسان دینی: 41
چرائی نیاز بشر به دین (چرا باید انسان دینی باشد؟): 41
2-1-1-): قلمرو انسان: 42
2-1-1-1-): منابع شناخت استعداهای انسان: 43
2-1-1-2-): تعیین معیار نیاز های واقعی از غیر واقعی: 44
2-1-1-3-): نیازهای انسان: 45

 

2-1-1-4-): تعریف استعداد: 45
2-1-1-4-1-): استعدادهای ذاتی و استعدادهای غیر ذاتی: 46
2-1-1-4-2-): استعدادهای ذاتی انسان: 48
2-1-1-4-3-): استعدادهای غیر ذاتی انسان: 50
2-1-1-4-4-): ضرورت تحقق استعدادهای ذاتی: 52
2-1-1-5-): چگونگی ارتباط نیازهای واقعی انسان با استعدادهای انسان: 53
2-1-1-5-1-): معنای لغوی نیاز: 54
2-1-1-5-2-): انواع نیازهای انسان: 55
2-1-1-5-3-): طبقه بندی نیازهای انسان: 55
2-1-1-5-3-1-): نیازهای فطری و غیر فطری: 55
2-1-1-5-3-2- ): نیازهای اولیه و ثانویه: 56
2-1-1-5-3-3-): نیازهای واقعی و نیازهای کاذب: 56
2-1-1-5-3-4-): نیازهای مادی و معنوی: 58
2-1-1-5-4-): نیازهای واقعی انسان: 61
2-1-1-5-5-): تقدم نیازهای معنوی بر نیازهای مادی: 64
2-1-2-): گستره شناسی دین: 71
2-1-2-1-): رویکردها و روشهای پژوهش در بحث «گستره شناسی دین»: 72
2-1-2-2- ): اندیشمندان اسلامی و گستره دین شناسی: 75
2-1-2-2-1-): نگاه بیرون دینی: 78
2-1-2-2-1-1-): رهیافت کلامی؛ (اصل حکمت و لطف): 78
2-1-2-2-1-2-): رهیافت عقلائی؛ (کرانمندی عقل): 82
2-1-2-2-1-3-): رهیافت عرفانی؛ (تکامل و تحصیل غایت آفرینش): 85
2-1-2-2-1-4-): رهیافت روان‏شناسانه؛ (رفع اضطراب و آلام): 88
2-1-2-2-1-5-): رهیافت جامعه شناسانه؛ (فیلسوفان): 91
2-1-2-2-2-): نگاه درون دینی: 109
2-1-2-1-): کارکردهای دین: 114
2-1-2-1-1-): تعریف کارکرد: 114
2-1-2-1-2-): کارکرد فردی: 115
2-1-2-1-3-): کارکرد اجتماعی دین: 122
2-2-): دین انسانی : 129
2-2-1-): رویکرد معنویت یا ایمان به جای دین: 130
2-2-2-): رویکرد اجتهاد در اصول: 140
2-2-2-1-): رویکرد سکولاریسم حداکثری؛ (ایمان و معنویت غایت دین): 146
2-2-2-2-): رویکرد سکولاریسم حداقلی؛ (خدا و آخرت هدف بعثت انبیاء): 150
2-2-3- ): قائل شدن به گوهر و صدف برای دین: 154
2-2-4- ): رویکرد ثابت و متغیر: 162
نتیجه : 172
فهرست منابع و مآخذ: 176
چکیده به زبان انگلیسی

فصل اول:

کلیات
مقدمه:
امروزه در ایران و سایر كشورهاى اسلامى، اندیشه‌هاى انتقادى روشنفكران به دیدگاه سنتى دین، مورد توجه بخش مهمى از طبقات گوناگون جامعه، به خصوص اقشار تحصیل كرده و نسل جوان قرار گرفته است. چشم پوشى و كم توجهى به این دگرگونى های فرهنگى، نه تنها از قدرت آن نمى‌كاهد، بلكه زمینه را براى پیشرفت آسان، بى دغدغه و فارغ از نقد آن فراهم مى‌سازد. از این رو، بر داعیه داران اسلام بخصوص دانش‌پژوهان حوزه و دانشگاه واجب است بعد از آگاهى و اشراف براندیشه‌ها و نقدهاى نوینى كه امروزه متوجه آنان است، اشتباهات و انحرافات را در بسترى آكنده از علم و حلم حكیمانه پاسخ دهند. و زمینه را هم برای آن اندیشه ها و هم براى نقدی که به آنان وارد استفراهم کنند چه آنکه مهم ترین علت از علت های رکود علم تکروی کردن و تک صدا بودن نظریه ها و فرضیه های علمی است.

موضوع تحقیق:
موضوع این پایان نامه مسئله مهم و نو و در عین حال چالش برانگیز ” دو نظریه انسان دینی، یا دین انسانی ” است. این مسئله از مباحث جدید و نو پیدای دین پژوهان مدرن است، که امروزه در حوزه فلسفه دین و کلام جدید اهمیت خاصی پیدا کرده و نظر دین پژوهان و اندیشمندان دینی و حتی اندیشمندان غیر دینی را به خود جلب کرده، که هر کدام از منظرهای مختلف، جوابی متفاوت به این مسئله داده اند.

اهمیت موضوع:
همانطور که ذکر شد یكى از مباحث مهم فلسفه دین، موضوع انسان و دین و چگونگى ‏رابطه آنها است. رابطه انسان و دین زمانى درست ترسیم مى‏شود كه ‏حقیقت دین و حقیقت انسان به خوبى شناخته شود، وقتى حقیقت دین وانسان، درست تبیین گردید، پیوند انسان و دین نیز به خوبى روشن‏مى‏شود. سر اینكه در آغاز بحث ‏باید حقیقت دین وانسان تبیین شود آن ‏است كه اولا شناخت هر مركبى متفرع بر شناخت اجزاء آن مركب است و ثانیا با شناخت طرفین ارتباط روشن مى‏شود كه دین چگونه انواع ‏روابط انسان، یعنى رابطه انسان با خدا، رابطه انسان با انسان‏هاى دیگر، رابطه انسان با طبیعت و جهان آفرینش و رابطه ‏انسان با خود را تنظیم كند. مهم ترین وظیفه انسان امروزی در شناخت بهتر دین، شناخت دقیق «گستره پاسخگویی آن به نیازهای انسان بویژه انسان معاصر» می‏باشد. همان‏گونه که گزینش عاطفی و عرفی یک پدیده مسبوق به وجود عاطفه، قبول فرآیند جبری و تسلیم به مشهورات عرفی می‏باشد، گزینش عقلی آن نیز مسبوق به علم و آگاهی مستدل از سازه‏های آن پدیده و لوازم و تبعات برخاسته از آن می‏باشد. آگاهی از این که چه نیازها و توقعات انسانی به وسیله دین محقق می‏شوند، و دین در برآوردن کدام حاجت بشری بی بدیل و بی رقیب است، در دینداری افراد و جامعه نقش اساسی دارد. البتّه دینداری و دین‏مداری محقّقانه، نه مقلّدانه؛ خودیاب و خودفهم، نه پدریاب و پدرفهم. لذا ضروری است، در عصری که عصر ماهواره‏ها و انفجار اطلاعات است که حیات اجتماعی با برنامه‏ریزی‏های دقیق، ریز و فراگیر سامان‏یافته و جامعه در قالب نهادها و سازمانهای پیچیده که هر یک قوانین و آثار بخصوص خویش را دارند، تشخص پیدا کرده است، زندگی افراد در کنار این که از جهتی دارای فردیت افزون شده است، ولی از جنبه دیگر بقاء آن فردیت در شبکه‏ای به هم پیوسته، با حیات فردی و اجتماعی جامعه‏ای که در آن زیست می‏کنند و هم با حیات جامعه جهانی، ارتباط پیوسته و ناگسستنی دارد.
در چنین جامعه‏ای استمرار، ثبات و کارآمدی هر جریان؛ خواه دینی ـ فرهنگی، خواه سیاسی ـ اقتصادی و… در گرو آن است که حدود و قلمرو زیست و پاسخگویی‏اش به پرسشهای فراروی قرار گرفته و توانمندی اش در حل مشکلات و بحرانها، معین و روشن باشد و همین ویژگی سبب می‏شود تا جریان را به صورت یک نظام در آورد و در چنین وضعیتی کارآیی آن چند برابر می‏شود و شکنندگی آن از میان می‏رود. و با تعیین قلمرو دین و انسان است که سوال اساسی «انسان دینی است؟ دین انسانی است؟» جواب روشن پیدا می کند چه اینکه با دست یازیدن به حدود قلمرو دین می توان بحث کرد که دین در تمام ساحت ها معنوی انسان خدمت گذار است.
شاید دور از انصاف نباشد که بگوییم از عوامل مهم رویکرد مردم به فرهنگ مدرن، روشن بودن قلمرو تحت پوشش آن وتوانمندی اش در ارائه روشها و برآوردن نیازهای جوامع بوده است. البته این بدان معنی نیست که این فرهنگ پیامدهای منفی و ناکارآمد نداشته است. لذا برای ضرورت این بحث اگر تنها همین یک عامل هم باشد، کافی است که قلمرو دین و جهت ارتباط اش با انسان روشن شود.

اهداف:
اصل انگیزه در روانشناسی و علت غایی در فلسفه توجه به اهداف وغایات در مباحث علمی است. دو نظریه انسان دینی است؟ یا دین انسانی است؟ هم از مباحث مهم فلسفی است. بنابراین اهداف عالیه ای که بر این موضوع مترتب است، عبارت است از: کشف نیازهای واقعی انسان، تفکیک نیازهای دینی از نیاز های غیر دینی،تعییین محدوده و قلمرو دین، که آیا سعادت اخروی تنها را باید از دین انتظار داشت یا علاوه بر سعادت اخروی در امور دنیوی هم دستگیری از انسان خواهد کرد.
پرسش های پژوهش:
برخی بر این باورند که دین (یعنی شریعت یا متون دینی) تحول پذیرند و با تکامل سایر معارف بشری دین هم متحول می شود و چه بسا حکمی در زمانی برای مردمی لازم و از مسلمات و ضروریات دین به شمار می آمد ولی در زمان دیگر لازم الاجراء نباشد، و حکمی دیگر جایگزین آن شود، به اصطلاح احکام در خدمت انسان هستند، نه مردم برای احکام، لذا اگر خواست مردم تغیییر پیدا کرد، احکام هم بابد عوض شوند.
در مقابل این نوع قرائت از دین، قرائت غیر انسانی یا فوق انسانی از دین و دین داری قرار دارد، و آن این است که بگوییم دین مجموعه ای از علوم و احکام غیبی است که از عالم غیب وارد زندگی انسانها شده و انسان هر چه را دارد با آن عاملی بسنجد که از غیب وارد شده و صحت و سقم آن مسائل را با عامل غیبی مشخص کند. لذاسعی خواهد شد که موضوع انسان و دین و چگونگی رابطه آنها مورد تحقیق و بررسی قرار گیرد، که آیا دین برای خدمت به بشر آمده یا بشر برای خدمت به دین آمده است؟ به عبارت دیگر انسان باید در خدمت دین باشد و برای دین؟ یا که دین برای انسان ودرخدمت انسان باشد؟و با جواب دادن به این سوال مهم و اساسی بحث رسالت اصلی دین و تعیین قلمرو آن و به تبع انتظارات بشر از دین آغاز می شود، که آیا انتظارات بشر در قلمرو دین حداقلی است؟ یا حداکثری است؟ لذا بر این مبنا سوال های این پژوهش عبارت اند از:

سوال اصلی:
آیا انسان باید در خدمت دین باشد یا اینکه دین در خدمت انسان و برای انسان باشد؟

سوالات فرعی:
1.) رسالت اصلی دین چیست؟
2.) انتظارات بشر در حوزه قلمرو دین اقلی است یا اکثری؟
3.) رابطه دنیا با آخرت چگونه است؟
4.) قلمرو دین علاو ه بر کارکرد های اخروی و آن دنیایی، مسائل دنیوی را نیز شامل است؟
5.) نیاز های واقعی انسان کدام است؟

 

 

استاد راهنما:

دکتر علی اشرف مهرابی

اساتید مشاور:

دکترعلی آرمینیان

دکترآرش فاضلی

برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده پایان نامه درج نمی شود

(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)

تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

 

چکیده

گیاه Aegilops crassa ،دارای دو سیتوتیپ تتراپلوئید وهگزاپلوئید با ژنوم ( 2n=2x=28 McrMcrDcr1Dcr1 ) و (2n=6x=42 McrMcrDcr1Dcr1 Dcr2Dcr2  ) است. این گیاه  یکساله و متعلق به خانواده گرامینه و طایفه Triticeae می باشد. بررسی تنوع ژنتیکی در ژرم­پلاسم گیاهی پیش­نیاز هر برنامه­ی اصلاحی یا حفاظتی گیاهان است. این تحقیق به منظور بررسی تنوع ژنتیکی بین 16 جمعیت Ae.crassa با استفاده از 10 آغازگر ISSR انجام شد. DNA ژنومی از گونه­ها در مرحله­ی دو تا سه برگی به روش CTAB با اندکی تغییرات استخراج و نتایج تکثیر با آغازگرهای مختلف روی ژل آگاروز 5/1 درصد مشاهده شدند. باندهای تکثیر شده به صورت حضور باند (یک) و عدم حضور باند (صفر) امتیازدهی و با نرم­افزارهای مولکولی و آماری، تجزیه و تحلیل داده­ها  انجام گرفت. همچنین این آزمایش در قالب طرح آزمایشی اگمنت (در 3 بلوک) در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه ایلام انجام شد. از میان نمونه‌های ارزیابی شده سه نمونه که دارای بذر بیشتری بودند به عنوان شاهد استفاده شدند. نتایج تکثیر DNA ژنومی با استفاده از آغازگرهای ISSR، در مجموع 105 آلل تولید کرد که از این تعداد 86 آلل (9/81 درصد)، به عنوان آلل چندشکل تشخیص داده شد. اندازه آلل­های تکثیر شده از 190 (آغازگر UBC840) تا 1500 جفت باز (آغازگر 12،14) بود. محتوای اطلاعات چندشکلی از 17/0 در آغازگر UBC842 تا 34/0 برای آغازگر 12 متفاوت بود. همچنین با استفاده از نشانگر ISSR به ترتیب بیشترین و کم­ترین درصد باندهای چندشکل در جمعیت IUGB-00319 (05/39 درصد) و IUGB-01564 (48/10درصد) مشاهده گردید. جمعیت IUGB-00319 بالاترین شاخص تصحیح شده هتروژنی و میزان شاخص شانون را به خود اختصاص داد. آنالیز واریانس مولکولی نشان داد که سطح بیشتری از تنوع به درون جمعیت­ها (53 درصد) تعلق داشت، درحالی که (47 درصد) تنوع در بین جمعیت­ها مشاهده گردید. همچنین تجزیه خوشه ای داده‌ها با استفاده از ماتریس شاخص Nei با الگوریتم Nj انجام شد. دندروگرام بدست آمده جمعیت­ها را به سه گروه و زیر گروه­هایی تقسیم نمود و تا حدی عدم ارتباط بین تنوع مولکولی و تنوع جغرافیایی را نشان داد. نتایج این تحقیق نشان می­دهد که نشانگرهای ISSR برای ارزیابی میزان تنوع ژنتیکی در آژیلوپس کراسا مفید است.

کلیدواژه: نشانگرISSR، ، تنوع ژنتیکی، گونه Ae.crassa ، طرح آگمنت

فهرست مطالب

فهرست جدول­ها……………… ص

فهرست شکل­ها……… ط

فصل اول (مقدمه و اهداف)……….. 1

1-1- مقدمه………….. 2

1-2- اهداف……….. 7

فصل دوم (کلیات و مرور منابع)…… 8

2-1- اهمیت منابع ژنتیکی.. 9

2-2- طبقه بندی منابع ژنتیکی گیاهی.. 9

2-2-1- گونه‌های وحشی.. 9

2-2-2-گونه های زراعی.. 10

2-3- مناطق پراکنش جنس آژیلوپس.. 10

2-4- مناطق پراکنش گونه Ae.crassa. 11

2-5- طبقه بندی گونه Ae.crassa. 11

2-6- تنوع ژنتیکی و اهمیت شناخت آن .. 12

2-7- منشاء تنوع ژنتیکی……………………………………………………………..13

2-8- اهمیت بررسی تنوع ژنتیکی…. 13

2-9- کاربردهای بررسی تنوع ژنتیکی.. 14

2-9-1- بررسی­های فیلوژنتیکی…. 14

2-9-2- ژنتیک جمعیت………………. 14

2-9-3-مدیریت گیاهان وحشی………… 14

2-9-4- مدیریت منابع ژنتیکی……….. 15

2-9-4-1- کلکسیون های ذخائر ژنتیک گیاهی…… 15

2-9-4-1- کنترل بیماری­های گیاهی…….. 15

2-10- روش های ارزیابی تنوع ژنتیکی…… 16

2-11- نشانگرهای ژنتیکی….. 16

2-11-1- نشانگرهای مورفولوژیک.. 16

2-11-2- مزایا و معایب نشانگرهای مورفولوژیک.. 17

2-11-3- نشانگرهای مولکولی.. 18

2-11-3-1- خصوصیات مناسب یک نشانگر مولکولی.. 19

2-11-3- 2-اهمیت نشانگرهای مولکولی DNA.. 19

2-11-3-3- نشانگرهای بیوشیمیایی……………………………………… 20

2-11-3-4- نشانگرهای مبتنی بر DNA………………………………… 20

2-11-3-5- نشانگرهای DNA  غیر مبتنی بر PCR………… 21

2-11-3-6- نشانگرهای DNA  مبتنی بر PCR………………….. 22

2-11-3-7-  نشانگرهای DNA  مبتنی بر PCR  هدفمند و توالی یابی    22

2-12- نشانگرهای مولکولی ISSR……. 23

2-12-1- علل ایجاد چندشکلی حاصل از نشانگر مولکولی ISSR  25

2-12-1-1- نمونه DNA.. 25

2-12-1-2- ماهیت آغازگر.. 25

2-12-1-3- روش مورد استفاده برای تشخیص باندها.. 26

2-12-2- مزایای نشانگرهای ISSR.. 26

2-12-2-1- تکرارپذیری بسیار بالا.. 26

2-12-2-2- دقت بالا……….. 27

2-12-2-3- تنوع بالا……………… 27

2-12-2-4-  هزینه پایین…..27

2-12-2-5- سرعت و سهولت اجرا……. 27

2-12-3- معایب نشانگرهای ISSR……………. 27

2-12- 4- انواع نشانگرهای ISSR……. 28

2-12-4-1-تکنیک MP-PCR 28

2-12-4-2- تکنیک F-ISSR.. 28

2-12-5-کاربرد نشانگرهای مولکولی ISSR.. 29

2-12-5-1- انگشت­نگاری ژنومی .. 29

2-12-5-2-   مطالعات تنوع ژنتیکی و تجزیه و تحلیل فیلوژنتیکی   29

2-12-5-3-  نقشه­یابی ژنتیکی.. 30

2-12-5-4-  نشانمند کردن ژن و انتخاب به کمک نشانگر.. 30

2-12-5-5- مشخص کردن فراوانی توالی­های ریزماهواره­ای 30

2-12-5-6- کاربرد نشانگرهای  ISSR در شناسایی و رده­بندی گونه­ها   31

این مطلب را هم بخوانید :

2-13- تجزیه و تحلیل تنوع ژنتیکی.. 31

2-14- تخمین فاصله ژنتیکی.. 32

2-14- 1- روش گروهبندی افراد یا جمعیت ها.. 32

2-14-1-1-تجزیه خوشه ای.. 33

2-14-1-2- تجزیه به مختصات اصلی (PCoA).. 34

2-14-2-  معیارهای سودمندی نشانگرها.. 34

2-14-2-1- محتوی اطلاعات چندشکلی.. 34

2-14-2-2-  احتمال همسانی.. 35

2-14-2-3-  قدرت تفکیک.. 35

2-15- مروری بر مطالعات ژنتیکی  و مورفولوژی انجام شده روی گونه های آژیلوپس.. 35

فصل سوم (مواد و روشها)…. 40

3 -1- مواد گیاهی.. 41

3-2- آغازگرها.. 43

3-3-  مکان و زمان انجام آزمایش مولکولی.. 43

3-4- عملیات زراعی.. 44

3 -4-1- مشخصات جغرافیایی محل انجام آزمایش مزرعه‌ای.. 44

3 -4- 2- طرح آزمایشی و مراحل اجرای آن.. 44

3 -5- استخراج DNA ژنومی.. 45

 

3-6- تعیین کمیت نمونه های DNA  ژنومی.. 47

3 -7- تعیین کیفیت نمونه های DNA ژنومی.. 48

3 -8- روش تهیه آگاروز 8/0و 5/1 درصد برای تعیین کمیت وکیفیت و تفکیک قطعات تکثیر شده.. 48

3-9- آماده سازی نمونه ها واجرای الکتروفورز ژل آگاروز   49

3-10- اجزای واکنش زنجیره ای پلیمراز.. 50

3-11- سیکل حرارتی و مراحل واکنش زنجیره­ای پلیمراز.. 50

3 -12-توان و زمان مورد نیاز برای الکتروفورز محصول PCR   51

3 -13- مواد تشکیل دهنده بافرTE.. 52

3-14- تهیه بافر  TAE10X.. 52

3 -15- اتیدیوم بروماید.. 53

3 -16- رنگ بارگذاری.. 53

3 -17- مراحل رنگ آمیزی تا ظاهرسازی قطعات تکثیر شده   53

3-18- تجزیه وتحلیل داده ها.. 54

3-18-1- امتیازبندی باندهای حاصل از داده های مولکولی   54

3-18-2- تجزیه خوشه ای و آنالیز مولکولی……..54

فصل چهارم(بحث و نتیجه­گیری)……55

4-1- نتایج استخراج DNA ژنومی.. 56

4 -2- نتایج واکنش زنجیره­ای پلیمراز.. 56

4 -3- محاسبه چندشکلی نشانگرهای ISSR.. 58

4-4- محاسبه محتوای اطلاعات چندشکلی نشانگرهای ISSR   59

4-5- محاسبه شاخص نشانگر(MI) نشانگرهای ISSR…………60

4 -5- محاسبه ضرایب همبستگی کوفنتیک.. 61

4-6- ترسیم دندروگرام جمعیت­های Ae.crassa. 62

4-7- تجزیه به مختصات اصلی با استفاده از نرم­افزار DARWin  وترسیم نمودار سه بعدی جمعیت­ها با نرم­افزار Minitab. 63

4-8- محاسبه فاصله ژنتیکی درون و بین جمعیت­های Ae.crassa. 64

4-9- محاسبه ماتریس فاصله و تشابه ژنتیکی شاخص Nei ………66

4 -10- میزان آلل­های چندشکل در جمعیت­های Ae.crassa. 69

4-11- محاسبه شاخص­های ژنتیکی در جمعیت­های Ae.crassa. 70

4 -12- تجزیه واریانس مولکولی.. 71

4-13- بررسی صفات مورفولوژی.. 72

4-13-1- همبستگی ساده فنوتیپی.. 72

4-13-2- تجزیه کلاستر (خوشه­ای)………….74

4-13-3- تجزیه به مولفه های اصلی.. 76

4 -13-4- تجزیه علیت (مسیر).. 78

4-14- نتیجه­گیری کلی مولکولی.. 80

4-15- نتیجه­گیری کلی مورفولوژیکی…..81

4-15-1 پیشنهادات.. 83

منابع…..……84

مقدمه

ایران یکی از غنی ترین مراکز دنیا از نظر ذخایر ژنتیکی گیاهی محسوب می‌شود. به عقیده گیاهشناسان ایرانی حدود 10 الی 12 هزار گونه گیاهی در ایران وجود دارد که آن را به عنوان یکی از غنی ترین مراکز تنوع ذخایر توارثی گیاهی در جهان ساخته است.گونه های وحشی به لحاظ داشتن ژن های مفید برای مقاومت به تنش های زنده و غیرزنده و گسترش سازگاری ژنتیکی در برابر تغییرات محیطی دارای اهمیت می‌باشند. برای استفاده از این منابع، اطلاع از ماهیت و  میزان تنوع موجود در ژرم‌پلاسم، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است [108] . بررسی تنوع ژنتیکی در گیاهان زراعی برای برنامه های اصلاحی و حفاظت از ذخایر توارثی، حیاتی بوده و اطلاع از سطح تنوع ژنتیکی در گونه گیاهی برای انتخاب والدین جهت رسیدن به هیبرید مناسب از اهمیت زیادی برخوردار است [109]. بررسی تنوع ژنتیکی همچنین از جنبه مدیریت موثر و حفظ منابع ژرم پلاسم دارای اهمیت می‌باشد [96]. روش‌هایی که برای تخمین تنوع ژنتیکی مورد استفاده قرار گرفته‌اند متفاوت می‌باشند. از جمله‌ی آن‌ها می توان ثبت شجره، خصوصیات مورفولوژیکی و نشانگرهای مولکولی را نام برد [41]. آگاهی از تنوع ژنتیکی ژرم‌پلاسم ها معیاری مناسب برای استفاده از آن‌ها در شناسایی و انتقال ژن‌ها در بهبود گیاهان زراعی می‌باشند [41]. تنوع ژنتیکی اساس بیشتر برنامه‌های اصلاحی بوده و انجام گزینش منوط به وجود تنوع ژنتیكی مطلوب از نظر ویژگیهای مورد بررسی می‌باشد [32]. مطالعه تنوع ژنتیكی فرآیندی است كه تفاوت یا شباهت گونه‌ها، جمعیت‌ها و یا افراد را با استفاده از روش‌ها و مدل‌های آماری خاص بر اساس صفات مورفولوژیك، اطلاعات شجره‌ای یا خصوصیات مولكولی افراد بیان می‌کنند [32]. تعیین سطح تنوع ژنتیکی یکی از مراحل اساسی در مدیریت مؤثر و استفاده از ذخایر ژنتیکی می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌باشد [96،23،7]. منابع ژنتیكی یا ذخایر توارثی به دلیل اهمیت فراوانی كه دارند یكی از ارزشمند ترین ثروت های ملی و منابع پایه ای در هر كشور محسوب می‌شوند [1]. یکی از عواقب اصلاح‌نباتات موفق، افزایش فرسایش یا کاهش منابع ژنتیکی گیاهی بوده که تحت برنامه انتخاب قرار گرفته‌اند. در سال های اخیر عوامل بسیار زیادی در فرسایش ژنتیکی و نابودی ذخایر ژرم‌پلاسم نقش داشته‌اند [16]. استفاده از واریته‌های اصلاح شده بجای واریته‌های بومی، اعمال روش‌های مدرن زراعی مانند استفاده از سموم علف‌کش،