6-2)فرضیه های فرعی : 6

7)روش شناسی تحقیق: 7

8) ساختار تحقیق  7

فصل اول : کلیات… 8

مبحث اول: تعاریف و مفاهیم. 9

گفتار اول: تعریف حقوق دریایی   9

بند اول : بیمه حمل ونقل دریایی   10

بند دوم : بیمه‌ نامه دریائی: Marine Insurance Policy  10

بند سوم  : فرانشیز  12

بند چهارم : خسارت خاص    12

بند پنجم : خسارت عمومی   13

بند ششم : خسارت کلی بیمه  14

بند هفتم : از بین رفتن فرضی: 14

بند هشتم : ازبین رفتن کامل فرضی   14

بند دهم : مسئولیت ناشی ازتصادم  17

بند یازدهم : جزئیات پوشش های بیمه کشتی: 17

گفتار دوم: اهمیت حقوق دریایی در ایران  19

بند اول :  قبل از انقلاب اسلامی   19

بند دوم :  بعد از انقلاب اسلامی   19

مبحث دوم: چارچوب اجرای حقوق دریایی.. 21

گفتار اول: ماهیت کشتی رانی دریایی   21

گفتار دوم: اقسام کشتی رانی به لحاظ طول سفر  22

بند اول: کشتی رانی ساحلی   22

بند دوم: کشتی رانی طولانی مدت   23

گفتار سوم: اقسام کشتی رانی بر حسب موضوعات آن  24

بند اول: کشتی رانی تجاری   24

بند دوم: کشتی رانی صیادی   24

بند سوم: کشتی رانی تفریحی و گردشگری   25

 

بند چهارم: کشتی رانی امدادی و نجات در دریا 26

بند پنجم: کشتی رانی عمومی   26

مبحث سوم: سیر تاریخی حقوق دریایی.. 26

گفتار اول: دوره ی قدیم  27

گفتار دوم: دوره ی میانی   27

گفتار سوم: دوره ی جدید  29

مبحث چهارم: یکسان سازی حقوق دریایی و حقوق دریایی در ایران. 30

گفتار اول : یکسان سازی حقوق دریایی   30

گفتار دوم : حقوق دریایی ایران  32

بند اول: قانون دریایی و سایر مقررات دریانوردی ایران  32

1-1 :  قانون دریایی مصوب 1343  32

1-2 :  مقررات قوانین مدنی، تجارت و امور گمرکی مرتبط با حمل و نقل دریایی   35

1-3 :  آیین نامه های اجرایی و دستورالعمل های دریایی   35

بند دوم: معاهدات چند جانبه ی بین ا لمللی دریایی که دولت ایران به آن ها پیوسته است   37

فصل دوم : نقش بیمه در صنعت کشتیرانی

مبحث اول : تعاریف و مبانی قرارداد بیمه. 43

گفتار اول :  تعریف قرارداد در بیمه  43

گفتار دوم :    اصول اساسی بیمه  43

بند اول : نفع قابل بیمه (insurable interest) 44

بند دوم :  حداکثر حسن نیت (utmost good faith) 44

بند سوم : جبران خسارت (indemnity) 44

بند چهارم : خطرات قابل بیمه شدن و خطرات غیر قابل بیمه شدن  46

مبحث دوم : مبانی بیمه کشتیرانی در صورت تصادم کشتی ها 47

گفتار اول :  قرارداد بیمه دریایی و تصادم کشتی ها 48

بند اول : تعریف بیمه دریایی   48

بند دوم :  مندرجات قرارداد بیمه دریایی   48

بند سوم :  خصوصیات بیمه دریایی   49

بند چهارم : کمال و حد اعلای حسن نیت در قرارداد بیمه دریایی   49

این مطلب را هم بخوانید :

بند پنجم :  نفع قابل بیمه یا نفع بیمه ای   51

گفتار دوم : اقسام بیمه دریایی   51

بند اول : بیمه بدنه کشتی   51

بند دوم : بیمه کرایه محموله  52

بند سوم : سایر اقسام بیمه دریایی   52

گفتار سوم : انواع بیمه نامه های دریایی در صورت تصادم کشتی ها 52

بند اول : بیمه نامه شامل ارزش موضوع بیمه (valued policy) 53

بند دوم :  بیمه نامه فاقد ارزش موضوع بیمه (unvalued policy) 53

بند سوم : بیمه با پوشش باز (open cover insurance) 53

بند چهارم :  بیمه شناور (floating policy) 53

بند پنجم : بیمه نامه سفری (voyage policy) 54

بند هفتم :  بیمه نامه زمانی (time policy) 54

بند هشتم :  بیمه نامه مختلط (mixed policy) 54

گفتار چهارم :  خطرات و خسارات  تحت پوشش بیمه دریایی و کشتی ها در صورت تصادم آنها 54

بند اول :  خطراتی  تحت پوشش بیمه دریایی و کشتی ها 54

بند دوم :  خسارات در بیمه های دریایی   55

گفتار  پنجم : شروط یاکلوزهای متداول در قرارداد های بیمه در صورت تصادم کشتی ها 57

بند اول : شرط بدون خسارت خاص    58

بند دوم : شرط با خسارت   58

بند سوم : شرط خسارت منوط به فرانشیز مشخص     58

بند چهارم : شرط کلیه خطرات   58

گفتار ششم : سایر موارد بیمه ایی در راستای تصادم کشتی ها 59

بند اول : بیمه نامه اتکایی و بیمه نامه مضاعف (reinsurance and double insurance) 59

بند دوم :  الزامات یا وارانتی ها (warranties) 59

بند سوم :  انتقال بیمه نامه دریایی   60

بند چهارم :  ادعای خسارت از شرکت بیمه  61

مبحث سوم : بررسی مقررات بین المللی و مسئولیت متصدی حمل و نقل  در صورت بروز خسارت و تصادم کشتی ها 61

گفتار اول :  ماهیت حقوقی تعهد ایمنی   62

بند اول :  تعهد ایمنی به عنوان تعهدی به وسیله  62

بند دوم : تعهد ایمنی، به عنوان تعهدی به نتیجه  62

گفتار دوم :  مبنای مسئولیت در مقررات لاهه  64

گفتار چهارم :  مبنای مسئولیت در حقوق اسلامی   70

فصل سوم : جبران خسارات بیمه ایی در صورت تصادم کشتی ها 75

مبحث اول : پوشش جبرانی بیمه گران دریایی.. 77

گفتار اول : بیمه کشتی 77

بند اول : تلف کلی کشتی   78

بند دوم : تلف جزیی کشتی یا ورود صدمه به آن  81

بند سوم : خسارات مشترک   85

بند چهارم : هزینه نجات   87

بند پنجم : بیمه مسوولیت مدنی ناشی از تصادم  87

گفتار دوم : بیمه کالا  89

بند اول : تلف کلی کالا  90

بند دوم : تلف جزیی یا آسیب دیدگی کالا  90

بند سوم : هزینه خاص، خسارت مشترک و هزینه نجات   92

گفتار سوم : بیمه کرایه حمل  92

گفتار چهارم : قائم مقامی بیمه گر  95

مبحث دوم  : پوشش جبرانی انجمنهای حمایت و جبران خسارت… 96

گفتار اول : توصیف انجمنها 96

گفتار دوم : گستره پوشش بیمه ای انجمنها 97

نتیجه گیری : 100

منابع و مآخذ: 101

 

چکیده :

حمل و نقل دریایی نسبت به سایر شیوه‌های حمل و نقل از قدمت بسیار بیشتری برخوردار بوده و به لحاظ حجم و مقدار کالای جابجا شده نیز دارای بیشترین سهم می‌باشد؛ به گونه‌ای که حسب آخرین آمار موجود حدود 90 درصد کالاها در تجارت بین‌المللی از طریق دریا حمل می‌گردد که این خود بیانگر اهمیت بسزایی است که بیمه‌های در میان سایر رشته‌های بیمه‌ای دارد.نقش وسائل تامین جبران خسارت در مباحث حقوق دریایی از جمله و بویژه تصادم کشتی ها بسیار قابل توجه است.این وسائل در دو چهره پوشش شرکتها و موسسات بیمه دریایی و پوشش انجمنهای حمایت و جبران خسارت ظاهر می شوند. فعالیت تجاری بیمه گری در معنای خاص، از طریق شرکتهای بیمه محقق می شود. بطور کلی بیمه دریایی در بر دارنده بیمه کشتی(بدنه و ماشین آلات)بیمه کالا، بیمه کرایه حمل و بیمه مسوولیت مدنی ناشی از تصادم است.بیمه کشتی طبع دوگانه دارد: از سویی بیمه جبران خسارت است و بدین ترتیب جبران زیانهای ناشی از تلف کلی کشتی اعم از واقعی یا فرضی، تلف جزئی محموله یا ورود صدمه به آن بعلاوه پرداخت هزینه نجات و سهمیه خسارت مشترک کالاها را تحت پوشش قرار می دهد. در بیمه کرایه، با توجه به مفاد قرارداد حمل و نحوه محاسبه و پرداخت کرایه، حسب مورد، مالک یا مستاجر کشتی دارای نفع قابل بیمه بوده و می تواند خسارت ناشی از تلف یا از دست دادن کرایه را بیمه کنند، در بیمه جبران خسارت، پس از اینکه بیمه گر، خسارتهای بیمه گذار را پرداخت کند، قائم مقام او شده و می تواند برای وصول معادل مبلغی که به بیمه گذار پرداخته است و حداکثر 4/3 میزان مسئولیت کشتی بیمه شده را که خطای آن سبب وقوع تصادم و ایراد صدمه و زیان به کشتی دیگر شده است پوشش می دهد. در بیمه شناورهااز شرایط منتشر شده در چند کلوز استاندارد بین المللی که توسط انستیتو بیمه‌گران لندن ارائه می گردند و در تمامی مؤسسات بیمه ای معتبر دنیا مورد استفاده قرار می گیرند و پوشش دهنده خسارات بدنه و ماشین آلات (کلی و یا کلی – جزیی)، مسئولیت ناشی از تصادم، هزینه های زیان همگانی، هزینه های جلوگیری از توسعه خسارت و نجات استفاده می گردد. و در این میان، مباحث مرتبط با مسئولیت متصدی حمل، از جایگاه ویژه ای برخوردار است. مبانی چهارگانه مسئولیت متصدی حمل ( مسئولیت مبتنی بر تقصیر اثبات شده، مسئولیت مبتنی برفرض تقصیر، مسئولیت مبتنی برفرض مسئولیت و مسئولیت محض) می باشد که مسئولیت متصدی حمل در کنوانسیون های مشهور بین المللی حاکم بر حمل و نقل دریایی کالا – کنوانسیون بروکسل ۱۹۲۴م (مقررات لاهه) و کنوانسیون هامبورگ ۱۹۷۸م – نیز مورد بررسی قرار گرفته است . واژه های کلیدی: کشتی ها ، پوشش بیمه ایی ، جبران خسارت ، حمل و نقل دریایی ، مقررات لاهه ٫ مقررات هامبورگ.

مقدمه :

1)بیان مسأله:

کشتی های بازرگانی، مهمترین نقش را در حمل و نقل بین المللی کالا ایفا می کنند و از سالهای قبل، خطوط منظم کشتیرانی، بین اغلب بنادر مهم کشورهای دریایی جهان برقرار شده است.این جایگاه، اقتضاء می کند که ایمنی کشتیرانی تجاری از تمام جوانب مورد عنایت قرار گرفته تا با تمهید تدابیر علمی مرتبط، با خطرات دریا مقابله شده و احتمال بروز سوانح گوناگون که در پی رشد صنعت کشتی سازی و دریانوردی، سلامت سفرهای دریایی را همچنان تهدید می کند به حداقل ممکن برساند. در واقع امر، این حوادث هنوز روی می دهند و جالب اینکه براساس آمار موجود، حدود 80% از سوانح دریایی از خطای انسانی ناشی می شود تصادم در مفهوم کلی خود، به برخورد کشتی ها با هرگونه وسیله شناور دیگر اعم از کشتی ها و وسایل ناوبری مثل چراغ های دریایی همچنین برخورد کشتی ها با اموال غیرشناور بندری مانند اسکله ها اطلاق می شود اما از دیدگاه حقوق دریایی که تصادم کشتی ها یکی از مباحث اصلی آن است تصادم، مبین برخورد دو کشتی با یکدیگر است و قواعد مسوولیت خارج از قرارداد ناشی از تصادم کشتی ها به نحوی که درمعاهده بین المللی “یکنواخت سازی برخی قواعد مربوط به تصادم کشتی ها مصوب 1910 بروکسل”  و برخی از قوانین داخلی کشور ها مقرر شده است ، همین واقعه حقوقی را پوشش می دهد. در عین حال، احکام مسوولیت قراردادی ناشی از تصادم کشتی ها بر اساس معاهدات بین المللی مختلف بویژه معاهده بین المللی یکنواخت سازی برخی قواعد حقوقی مربوط به بارنامه ها(قواعد لاهه)مصوب 25 اوت 1924 در بروکسل  و پروتکلهای اصلاحی آن به ترتیب مصوب 23 فوریه 1968(مشهور به قواعد لاهه- ویزبی)و مصوب 21 دسامبر 1979 در بروکسل همچنین معاهده ملل متحد درباره حمل کالاها از طریق دریا(قواعد هامبورگ)مصوب 31 مارس 1978 در هامبورگ 2 و یا حسب مورد، قوانین ملی قابل اعمال نسبت به قراردادهای محل کالا قابل حصول است.  با توجه به توضیحات فوق این پایان نامه در پی آن است که به بررسی نقش بیمه دریایی در جبران خسارات ناشی از تصادم کشتی ها می باشد.

2)اهمیت و ضرورت انجام تحقیق

امروزه نقش مهم بیمه دریایی در جبران خسارتهای ناشی از حوادث مختلف که همواره نوع بشر را تهدید می کند بر کسی پوشیده نیست به ویژه اینکه در پاره ای زمینه ها، در نتیجه رشد سریع علم و فناوری و

گفتار اول : استقرار نظم و امنیت……………………………………………………… 13

گفتار دوم :تامین آسایش عمومی و فردی ……………………………………………… 14

گفتار سوم : انجام وظیفه در مقام ضابط دادگستری …………………………………… 15

فصل دوم : بزه دیده و آسیب های ناشی از جرم………………………………………. 16

مبحث اول : بزه دیده …………………………………………………………………. 16

گفتار اول : مفهوم و اقسام بزه دیده …………………………………………………… 16

بند اول : تعریف بزه دیده …………………………………………………………….. 17

بند دوم : اقسام بزه دیده……………………………………………………………….. 19

الف : بزه دیده حقیقی و بزه دیده حقوقی ……………………………………………… 19

ب : بزه دیده مستقیم و بزه دیده غیر مستقیم…………………………………………… 19

پ : بزه دیده نخستین و بزه دیده ثانویه……………………………………………….. 19

گفتار دوم : مبانی حقوقی حمایت از بزه دیده ………………………………………… 20

بند اول : حمایت از بزه دیده در حقوق ایران ………………………………………… 20

بند دوم :  حمایت از بزه دیده در اسناد بین المللی ……………………………………. 21

الف : اعلامیه اصول بنیادی عدالت برای بزه دیدگان ………………………………… 21

ب : اصول و قواعد بین المللی ناظر به عملکرد پلیس………………………………… 22

مبحث دوم : آسیب های ناشی از جرم ……………………………………………….. 24

گفتار اول : مفهوم و اقسام آسیب های ناشی از جرم………………………………….. 24

بند اول : تعریف آسیب های ناشی از جرم……………………………………………. 24

بند دوم : اقسام آسیب های ناشی از جرم……………………………………………… 24

الف : آسیب های مادی………………………………………………………………. 24

1 – آسیب های جسمانی……………………………………………………………… 24

2 – آسیب های مالی…………………………………………………………………. 26

ب : آسیب های معنوی………………………………………………………………. 27

1 – تعریف و مصادیق آسیب های معنوی……………………………………………. 27

2 – نحوه ارزیابی آسیب های معنوی……………………………………………….. 29

پ : آسیب های منافع ممکن الحصول ………………………………………………. 32

بخش دوم : پلیس و کاهش آسیب های ناشی ازجرم …………………………………. 33

 

فصل نخست : رفتار پلیس با رعایت کرامت بزه دیده ………………………………. 34

مبحث اول : رفتار همراه با احترام به بزه دیده……………………………………… 35

گفتار اول : استاندارد سازی رفتار پلیس …………………………………………… 35

بند اول : منشور اخلاقی پلیس………………………………………………………….   35

بند دوم : منشور حقوق مراجعین به پلیس………………………………………………   36

گفتار دوم : توجه و همدردی  بزه دیده …………………………………………………. 37

بند اول : توجه به نگرانی ، آلام ، دیدگاهها و نیازهای بزه دیده…………………………. 37

بند دوم : همدردی و حفظ آبروی بزه دیده………………………………………………. 38

بند سوم : مشارکت دادن بزه دیده در فرایند کیفری……………………………………… 39

گفتار سوم : تقویت و توسعه سازمان پلیس و نهادهای حامی بزه دیده در آن…………….. 41

بند اول : تقویت و تجهیز سازمان پلیس…………………………………………………. 41

بند دوم : توسعه نهادهای حامی بزه دیده در سازمان پلیس………………………………. 41

الف : مددکاری اجتماعی……………………………………………………………….. 41

ب : خدمات مشاوره حقوقی…………………………………………………………….. 44

1 – ارائه اطلاعات ضروری به بزه دیده ……………………………………………… 44

2 – ارائه اطلاعات و آموزش همگانی…………………………………………………. 45

مبحث دوم : حفظ امنیت ، شئونات و حریم خصوصی بزه دیده…………………………. 46

گفتار اول : حفاظت از امنیت بزه دیده………………………………………………….. 46

بند اول : حفاظت از امنیت بزه دیده در رویاروئی با متهم………………………………. 46

بند دوم : حفاظت از امنیت بزه دیده و شهودش در برابر تهدیدات………………………. 47

گفتار دوم : حفاظت از شئونات و حریم خصوصی بزه دیده…………………………….. 51

بند اول : تعریف شئونات و حریم خصوصی بزه دیده…………………………………… 51

بند دوم : حفاظت از هویت و اطلاعات بزه دیده ……………………………………….. 52

فصل دوم : واکنش پلیس در مقابله با جرم………………………………………………. 54

مبحث اول : آگاهی و اقدام فوری پلیس…………………………………………………. 54

گفتار اول : آگاهی پلیس از جرم………………………………………………………… 54

بند اول : دسترسی بزه دیده به پلیس و اعلام شکایت…………………………………….  54

الف : دسترسی بزه دیده به پلیس…………………………………………………………  55

این مطلب را هم بخوانید :

ب : اعلام شکایت بزه دیده ……………………………………………………………..  55

بند دوم : اعلام جرم……………………………………………………………………… 57

الف : اعلام جرم در پاسگاه پلیس ……………………………………………………….. 57

ب : اعلام جرم به پلیس 110 …………………………………………………………… 57

بند سوم : آگاهی از جرائم مشهود………………………………………………………… 58

گفتار دوم : اقدام قضائی فوری پلیس…………………………………………………….. 61

بند اول : حفظ صحنه ، آثار و دلایل جرم………………………………………………… 61

الف : حفظ صحنه و معاینه محل…………………………………………………………. 62

ب : ضبط آلات و ادوات جرم……………………………………………………………  63

بند دوم : تحقیق ، بازجوئی و جمع آوری ادله …………………………………………..   64

الف : تحقیقات محلی ……………………………………………………………………   64

ب : تفتیش اماکن و اشیاء متهم ………………………………………………………….   66

پ : مراقبت از فرار یا مخفی شدن متهم ………………………………………………..   69

ت : احضار و جلب و تحقیق از شهود بزه دیده………………………………………….   71

ث : نیابت قضائی در جهت حمایت از بزه دیده………………………………………….   73

بند سوم : گزارش به مقامات قضائی و اجرای تصمیمات آنان…………………………..   74

الف : تکمیل پرونده و تنظیم گزارش نهائی……………………………………………..   74

ب : ابلاغ اوراق و اجرای تصمیمات قضائی……………………………………………   76

پ : استرداد اشیا و اموال بزه دیده………………………………………………………   80

مبحث دوم : پیشگیری از تکرار و توسعه بزه دیدگی …………………………………..   82

گفتار اول : پیشگیری از وقوع بزهکاری ………………………………………………   82

گفتار دوم : پیشگیری از تکرار بزه دیدگی …………………………………………….   85

بند اول : پیشگیری از تکرار بزه دیدگی زنان …………………………………………   88

بند دوم  : پیشگیری از تکرار بزه دیدگی کودکان ……………………………………..   91

بند سوم : پیشگیری از تکرار بزه دیدگی سالمندان و ناتوانان بزه دید……………………  94

مبحث سوم : میانجیگری کیفری پلیس…………………………………………………… 97

گفتار اول : اهداف میانجیگری کیفری…………………………………………………..  98

گفتار دوم : پلیس و عدالت ترمیمی……………………………………………………..  99

نتیجه و پیشنهاد ها…………………………………………………………………….  101

الف : نتیجه ها……………………………………………………………………….   101

ب : پیشنهادها………………………………………………………………………..   102

منابع و مآخذ………………………………………………………………………….  103

چکیده انگلیسی ………………………………………………………………………   106

چکیده:

امروزه جرم شناسان و حقوقدانان کیفری توجه خاصی به جایگاه و موقعیت پلیس در مورد  خدمات رسانی و کمک به بزه دیدگان جرایم دارند. نقش پلیس در اولین مرحله ورود افراد به نظام عدالت کیفری آشکار می شود.عموم مردم همواره این نظام را با پلیس می شناسند. از آنجا که در مرحله نخستین ورود به نظام عدالت کیفری امکان بیشترین تعرض به حقوق بنیادی و اساسی افراد مشاهده می شود توجه خاص حقوقدانان را به خود معطوف داشته است. بنابراین امروزه توجه به جایگاه علمی پلیس، وضع قوانین و مقررات محدودکننده، تعرض به حقوق بنیادی بشر، توسل به شیوه ها و اقدامات پیشگیرانه و حمایتی با هدف کاهش میزان جرایم بر سیاست جنایی نظام های مختلف تأثیر گذاشته است. کاهش آسیب های ناشی از جرم یکی از وظایف دولت ها و نهادهای رسمی است و برای تحقق کامل آن تشکیل نهادها و ارگان های مختلف اجتماعی و هماهنگی بین آنها اهمیت دارد.

پلیس به عنوان یکی از ارگان های دولتی مرتبط با مقوله آسیب های ناشی از جرم، با شناسایی افراد  آسیب دیده و بزه دیدگان بالقوه بر وضعیت وشرایط قبل، حین و بعد از ارتکاب جرم تأثیر می گذارد و فرصت ارتکاب جرم را برای مجرمان محدود می سازد و با مداخله در وضعیت بحران و نجات اشخاص آسیب دیده در صحنه های جرم و کاهش مشکلات و دغدغه های آنان در مراحل مختلف سیستم عدالت کیفری نقش بسزایی دارد.

بی تردید پلیس با کنار نهادن شیوه های منسوخ دهه های پیشین، با رویکرد نو یا اجتماع گرایی و مشارکت مداری می تواند در راهبردهای حمایتی وخدمات رسانی به بزه دیدگان به صورت مستقیم و غیر مستقیم شرکت جسته و نقش مؤثر و قابل توجه خود را در تحقق عدالت برای بزه دیدگان عملی سازد.

واژگان کلیدی: پلیس، آسیب دیده جرم، پیشگیری، بزه دیدگی، حمایت

مقدمه

الف) بیان مسئله

سیاست جنایی هر کشور مبین پاسخ و واکنش آن جامعه نسبت به پدیده مجرمانه می باشد. خانم دلماس مارتی [1] که از اساتید برجسته فرانسوی می باشد، سیاست جنایی را چنین تعریف می کند”مجموعه روشهایی که به وسیله آن بشر اجتماعی پاسخ های خود را به پدیده مجرمانه سازمان دهی میکند”.

پاسخ های جامعه به پدیده مجرمانه هم توسط مراجع دولتی و هم توسط مراجع اجتماعی صورت  می گیرد. یکی از مراجع دولتی در پاسخ به پدیده مجرمانه پلیس آن کشور است. از سوی دیگر دامنه پدیده مجرمانه شامل جرم، مجرم و بزه دیده است. موضوع بحث این تحقیق در مورد پاسخ پلیس به بزه دیده می باشد.

بزه دیده در اثر جرم متحمل آسیب ها و خساراتی می شود. نحوه پاسخ دهی مراجع دولتی به بزه دیده  می تواند در کاهش آسیب های بزه دیده و دفاع از حقوق او مؤثر باشد. نقش پلیس به عنوان اولین نهادی که بزه دیده به آن مراجعه می کند در کاهش آسیب ها و خسارات او بسیار چشمگیر و قابل توجه است. این تحقیق به دنبال نقش پلیس و اقداماتش در کاهش آسیب هایی است که از ناحیه جرم متوجه بزه دیده می شود می باشد.

ب) سابقه تحقیق

با توجه به اهمیت رفتار پلیس با مراجعین بزه دیده، برآن شدم تا موضوع تحقیق خود را با عنوان نقش پلیس در کاهش آسیب های ناشی از جرم انتخاب نمایم. با تحقیقاتی که با کمک استاد گرانقدر خود انجام دادیم دو پایان نامه در دانشگاه تهران عیناً با همین موضوع توسط آقایان مسعود قاسمی در پایان نامه کارشناسی ارشد و دکتر میرعظیم قوام در رساله دکتری یافت شد که کمک شایانی در گردآوری مطالب نمود.

شایان ذکر است مطالعه مقالاتی که در مورد پلیس و بزه دیده وجود داشت به خصوص مقاله” حقوق بزه دیدگان و خواست های آنان از پلیس” از دکتر قوام هم کمک فراوانی کرد. پایان نامه دکتر عبدالعلی توجهی هم کمک وافری در شناخت جایگاه بزه دیدگان و حمایت از آنان انجام داده است. مقالات و پایان نامه های دیگری هم وجود دارد که به صورت کلی به موضوع پلیس پرداخته اند.

توضیح براینکه با وجود اهمیت این موضوع و اهمیت حمایت از بزه دیدگان به خصوص توسط پلیس میزان منابع و تحقیقاتی که به این مهم پرداخته است اندک می باشد و امید است در آینده بیشتر به این موضوع پرداخته شود.

پ)اهداف تحقیق:

1. بررسی وتبیین نقش پلیس درکاهش آسیب های ناشی ازجرم
2. ارزیابی و سنجش نقادانه حقوق بزه دیده در حقوق ایران
3. بررسی رفتار و عملکرد پلیس با بزه دیده و تبیین میزان موفقیت عملکرد پلیس
4. بررسی اقدامات پلیس در کاهش آسیب های ناشی از جرم
5. بررسی قوانین ناظر به نقش پلیس در کاهش آسیب های ناشی از جرم در حقوق ایران

ت) سوالات تحقیق :

فصل اول: کلیات تحقیق. 1

1-1-مقدمه: 2

1-2-بیان مسئله 3

1-3-سؤالات تحقیق: 5

1-3-1-سئوال اصلی تحقیق: 5

1-3-2-سوال فرعی تحقیق: 6

1-4-اهداف تحقیق: 6

1-4-1-هدف کلی: 6

1-4-2- اهداف جزئی: 6

1-5-فرضیات تحقیق :‌ 6

1-6-اهمیت وضرورت موضوع تحقیق: 7

1-7- پیشینه تحقیق: 8

1-7-1- پیشینه داخلی پژوهش: 8

1-7- 2-پیشینه خارجی پژوهش: 10

1-8-روش شناسی تحقیق: 12

1-8 -1-نوع روش تحقیق : 12

1-8-2- روش و ابزار گردآوری اطلاعات: 13

1-8-3-جامعه آماری: 13

1-8-4-حجم نمونه و روش نمونه گیری: 13

1-8-5-شیوه تجزیه وتحلیل یافته ها: 14

1-9-قلمرو تحقیق: 15

1-9-1-قلمرومکانی تحقیق: 15

1-9-2-قلمرو زمانی تحقیق: 15

1-10-محدویت های تحیق: 16

1-11-شاخصهای تحقیق: 17

1-12-فرایند تحقیق: 18

1-13-جمع بندی: 18

فصل دوم : مبانی و چارچوب نظری تحقیق. 19

 

2-1-مقدمه: 20

2-2-مفاهیم واصطلاحات: 20

2-2-1- شهروندی : 20

2-2-2-مدیریت: 21

2-2-3-برنامه ریزی: 22

2-2-4-برنامه ریزی شهری: 22

2-2-5-شهرداری: 22

2-2-6-شورای اسلامی: 23

2-2-7- مشارکت: 23

2-2- 8- مشارکت شهروندان: 25

2-3- تئوری های مربوط به اصول و مبانی مشاركت شهروندان: 25

2-3-1- مدیریت شهری: 25

2-3-2-مشاركت در امور شهری: 26

2-4- پیش نیازهای مشارکت: 27

2-5- سیر تحول مشارکت : 28

2-6- ویژگیها و خصوصیات مشارکت: 29

2-7- طبقه بندی الگوهای مشارکت شهروندان: 30

2-8- اهداف مشارکت : 32

2-9- مراحل مشارکت : 32

2-10-سطوح مشاركت مردمی. 34

2-11-طبقه بندی تكنیك های مشاركت: 37

2-12-نتایج و پیامدهای مشارکت مردم : 39

2-13-عوامل تعیین کننده سطح و میزان مشارکت شهروندان. 40

2-14-شیوه های تحقق مشارکت در طرح های شهری. 41

2-15-مشارکت مردمی در مدیریت خدمات شهری. 44

2-16-عوامل مؤثر بر میزان مشاركت افراد 45

2-17- موانع و محدویت های مشارکت مردم در توسعه شهری : 47

2-18-سوابق مشارکت مردمی دربرنامه ریزی شهری : 49

این مطلب را هم بخوانید :

2-19- شیوه های مشارکت مردمی: 50

2-19-1 شیوه های سازمان نیافته و نا منظم. 50

2-19-2-شیوه های سازمان یافته و منظم. 50

2-19-3- شیوه های فعال. 50

2-19-4 شیوه های انفعالی. 50

2-19-1 شیوه های سازمان نیافته و نا منظم. 50

2-19- 2-شیوه های سازمان یافته و منظم : 51

2-19- 3-شیوه های فعال : 52

2-19- 4-شیوه های انفعالی : 52

2-20- دیدگاه ها و نظریه های جدید مشارکت شهروندی در جهان: 52

2-20- 1-نظریه مشارکتی جان ترنر: 53

2-20-2-نظریه مشاركتی جیمز میجلی : 54

2-20-3-نظریه مشاركتی اسكات دیوید سون : 55

2-20-5- نظریه مشارکتی شری ارنشتاین : 57

2-20-6–نظریه آلموندوپاول(باتاکیدبرتحصیلات،درامدورتبه شغلی افراددرتعیین پایگاه اقتصادی واجتماعی): 59

2-20-7- نظریه ژولیوس نیرره: 59

2-21- مدیریت شهروندی : 60

2-22- مشاركت شهروندان در مدیریت شهر. 61

2-23- بررسی جایگاه مشاركت در جامعه شهروندی ایران. 62

2-24- تحلیل ساختاری و اجرای نظام مشاركتی دركلان شهرهای ایران. 62

2-25- تجربه مشارکت مردم در مدیریت شهری در ایران : 63

2-26-جایگاه مشارکت در اصول قانون اساسی. 64

2-27-جایگاه مشارکت در قانون برنامه های پنجساله توسعه اول تا چهارم 66

2-27-1-قانون برنامه اول توسعه: 66

2-27-2-قانون برنامه دوم توسعه: 66

2-27-3-قانون برنامه سوم توسعه 67

2-27-4-قانون برنامه چهارم توسعه 68

2-28-جایگاه مشارکت درقانون شوراهای اسلامی کشور. 72

2-29-نگاهی اجمالی به وضعیت مشاركت اجتماعی در شهردار یهای كشور. 72

2-30-بسترسازی مشاركت اجتماعی در شهرداری های كشور های خارجی. 74

2-31- نمونه ای از مشاركت اجتماعی شهروندان برای حل مشكلات شهری. 75

2-32- نگاهی به تجربه کشورها درزمینه مشارکت درمدیریت  : 76

2-32-1- مشارکت مردمی در مدیریت و تصمیم گیر شهری در نروژ : 77

2-32- 2-مشارکت مردمی در مدیریت و تصمیم گیری شهری در سوئد : 77

2-32- 3-مشارکت مردمی در مدیریت و تصمیم گیری شهری در دانمارک : 78

2-32-4- مشارکت مردمی در مدیریت و تصمیم گیری شهری در آلمان : 79

2-32-5- مشارکت مردمی در مدیریت و تصمیم گیری شهری در اسپانیا : 79

2-32-6- مشارکت مردمی در مدیریت و تصمیم گیری شهری در کشور فرانسه : 79

2-33- جمع بندی: 80

فصل سوم: ویژگیهای جغرافیایی منطقه مورد مطالعه 84

3-1-مقدمه: 85

3-2-موقعیت شهرستان سوادکوه: 85

3-3-پل سفید: 86

3-4-ویژگی آب و هوایی منطقه مورد مطالعه: 87

3-5-بررسی خصوصیات اجتماعی و اقتصادی شهر پل سفید: 88

3-6-توزیع جمعیت وتراکم محلات شهری پل سفید 89

3-7- جمعیت منطقه مورد مطالعه: 90

3-8-تصویرکلی فعالیت های اقتصادی شهر پل سفید : 92

3-9-نمونه هایی از مشارکت شهروندان در امر مدیریت شهری در ناحیه مذکور : 93

3-10-جمع بندی: 94

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل اطلاعات.. 96

4-1-مقدمه: 97

4-2-آمار توصیفی و تحلیل متغیر های زمینه ای نمونه ی مورد مطالعه در تحقیق (پرسشنامه ی شهروندان) 98

4-2-1-جنس: 98

4-2-2-سن: 98

4-2-3-سطح تحصیلات: 99

4-2-4-میزان درآمد: 100

4-2-5-وضعیت سکونت: 101

4-2-6-محل تولد: 101

4-2-7-اقامت: 102

4-3-آمار توصیفی و تحلیل متغیر های مورد مطالعه در تحقیق (پرسشنامه ی شهروندان) 103

4-3-1-مشاركت شهروندان. 103

4-3-1-1-میزان علاقمندی و همکاری در حفظ ونگهداری پارک هاوفضای سبز عمومی. 103

4-3-1-2-میزان علاقمندی در رفت وروب معابر وجمع آوری  و بازیافت زباله 103

4-3-1-3-میزان علاقمندی و همکاری در پرداخت به موقع عوارض نوسازی،هزینه های اخذپروانه ساختمان وحمل زباله 104

4-3-1-4-میزان علاقمندی شما در به شرکت درجلسات عمومی شورای شهر جهت توسعه ی شهر. 105

4-3-1-5-میزان تمایل شما به مشارکت در آسفالت محله خود 105

4-3-1-6-میزان تمایل شما به مشارکت در ایجاد نظم وامنیت محله خود 106

4-3-1-7-میزان علاقمندی درواگذاری زمین جهت انجام فعالیتهای عمرانی یا کمک مالی به شهرداری جهت خرید زمین برای برنامه های عمرانی. 107

4-3-1-8-میزان علاقمندی به حضور در تشکلهاو گروههای مردمی جهت بهبود و توسعه ی شهر. 107

4-3-1-9-میزان حساسیت  و احساس تعلق شما  درحفظ ونگهداری شهر. 108

4-3-1-10-آگاهی شهروندان از طرحها و برنامه های شهر. 109

4-3-1-11-میزان مشارکت همشهریان  در تصمیم گیری های محلی. 109

4-3-1-12-تاثیرآموزش شهروندا ن برافزایش مشارکت آنها دربرنامه ها وطرحهای شهری. 110

4-3-1-13- ارتباط بین متغیرهای زمینه ای و متغیر وابسته(مشاركت)با توجه به پرسشنامه ی شهروندان. 111

4-3-2- مدیریت شهری. 112

4-3-2-1- استفاده از نظرات شهروندان در تهیه طرح هادی. 112

4-3-2-2-مشورت مدیریت شهر با شهروندان در تصمیمات و فعالیتهای شهرداری. 112

4-3-2-3-سرعت واکنش و انعطاف پذیری شهرداری برای حل مشکلات و رسیدگی به شکایات.. 113

4-3-2-4-اطلاع رسانی شفاف و درست از وضعیت اجرای پروزه های زیر بنایی شهر به شهروندان. 114

4-3-2-5-میزان دخالت نظرات شهروندان در برنامه ها و طرح های شهری. 114

4-3-2-6-میزان موفقیت شهرداری در  برآوردن نیازها و خواسته های شهروندان. 115

4-3-2-7-میزان علاقمندی مدیران شهری در تشکیل  و بکارگیری تشکل های مردم نهاد 116

4-3-2-8-میزان رضایت شما از مدیریت شهری پل سفید 116

4-3-2-9-میزان نظارت شهروندان در امور مدیریتی و اجرای پروژها 117

4-3-2-10-میزان و حق اعتراض به طرح های اجرایی. 118

4-3-2-11-ارجحیت دادن منافع مردم در اجرای طرح های شهری. 118

4-4-آمار توصیفی و تحلیل متغیر های زمینه ای  نمونه ی مورد مطالعه در تحقیق (پرسشنامه ی مدیران شهری) 119

4-4-1-جنس: 119

4-4-2-سطح تحصیلات: 120

4-5-آمار توصیفی و تحلیل متغیر های مورد مطالعه در تحقیق (پرسشنامه ی کارشناسان شهری) 120

4-5-1- تاثیرشاخص های اجتماعی در افزایش مشارکت شهروندان جهت مدیریت مطلوب شهری. 120

4-5-1-1- جنس شهروندان. 120

4-5-1-2-تحصیلات شهروندان. 121

4-5-1-3- محل تولد شهروندان. 121

4-5-1-4-تشکیل دوره های آموزشی و آموزش موثر و مداوم شهروندان جهت آگاهی. 121

4-5-1-5-ایجاد تعامل بین مدیران و مسئولین نهادهای دولتی با شهروندان. 121

4-5-1-6- احقاق حقوق شهروندان در افزایش مشارکت در امور شهری. 121

4-5-1-7-افزایش مشارکت در امور محله به لحاظ خویشاوندگرایی و ارتباطات همسایگی. 122

4-5-1-8- احساس تعلق شهروندان به شهر در افزایش مشارکت در امور شهری. 122

4-5-1-9-اختصاص عادلانه امکانات توسط شهرداری در افزایش مشارکت شهروندان. 122

4-5-2-تاثیرشاخص های اقتصادی در افزایش مشارکت شهروندان جهت مدیریت مطلوب شهری: 124

4-5-2-1-درآمد شهروندان. 124

4-5-2-2-شغل شهروندان. 124

4-5-2-3-ذینفع کردن مردم در برنامه های مشارکتی و همراهی آنان. 124

4-5-2-4- وضعیت مسکن(به لحاظ مالك یا مستاجر بودن) 125

4-6-جمع بندی. 126

فصل پنجم:آزمون فرضیات؛نتیجه گیری و پیشنهادات.. 128

5-1-مقدمه 129

5-2-آزمون فرضیات.. 129

5-2-1-فرضیه اول: 129

5-2-2-فرضیه دوم: 130

5-2-3- فرضیه سوم: 131

5-3- نتیجه گیری: 132

5-3-1-نتیجه گیری تئوریک: 132

5-3-2-نتیجه گیری تجربی. 134

5-4-پیشنهادات و راهكارهای اجرایی. 134

5-5-سخن آخر اینکه 136

پیوست: 137

فهرست منابع و مأخذ: 143

 

 

فهرست جداول

جدول شماره2-1- چارچوب کلی مشارکت.. 35

جدول3-1-توزیع جمعیت وتراکم محلات شهری پل سفید 89

جدول 3-2-تحولات میزان فعالیت درشهرپل سفید 91

جدول 3-3- تحولات اشتغال وبیکاری درشهرپل سفید 91

جدول4-1- جنس مربوط به پرسش شدگان. 98

جدول 4-2- سن مربوط به پرسش شدگان. 99

جدول 4-3- توزیع افراد نمونه بر اساس سطح تحصیلات.. 99

جدول 4-4- توزیع افراد نمونه بر اساس میزان درآمد 100

جدول 4-5- توزیع افراد نمونه بر اساس وضعیت سکونت.. 101

جدول 4-6- توزیع افراد نمونه بر اساس محل تولد 101

جدول 4-7- توزیع افراد نمونه بر اساس مدت اقامت.. 102

جدول 4-8- توزیع افراد نمونه بر اساس میزان علاقمندی و همکاری در حفظ ونگهداری پارک هاوفضای سبز عمومی. 103

جدول 4-9- توزیع افراد نمونه بر اساس میزان علاقمندی در رفت وروب معابر وجمع آوری  و بازیافت زباله 104

جدول 4-10- توزیع افراد نمونه بر اساس میزان علاقمندی و همکاری در پرداخت به موقع عوارض نوسازی،هزینه های اخذپروانه ساختمان وحمل زباله 104

جدول 4-11- توزیع افراد نمونه بر اساس میزان علاقمندی به شرکت درجلسات عمومی شورای شهر جهت توسعه ی شهر. 105

جدول 4-12- توزیع افراد نمونه بر اساس میزان تمایل به مشارکت در آسفالت محله خود 106

جدول 4-13- توزیع افراد نمونه بر اساس میزان تمایل به مشارکت در ایجاد نظم وامنیت محله خود 106

جدول 4-14- توزیع افراد نمونه بر اساس میزان علاقمندی درواگذاری زمین جهت انجام فعالیتهای عمرانی یا کمک مالی به شهرداری جهت خرید زمین برای برنامه های عمرانی. 107

جدول 4-15- توزیع افراد نمونه بر اساس میزان علاقمندی به حضور در تشکلهاو گروههای مردمی جهت بهبود و توسعه ی شهر. 108

جدول 4-16- توزیع افراد نمونه بر اساس میزان حساسیت  و احساس تعلق درحفظ ونگهداری شهر. 108

جدول 4-17- توزیع افراد نمونه بر اساس آگاهی از طرحها و برنامه های شهر. 109

جدول 4-18- توزیع افراد نمونه بر اساس میزان مشارکت در تصمیم گیری های محلی. 109

جدول 4-19- توزیع افراد نمونه بر اساس تاثیرآموزش شهروندا ن برافزایش مشارکت آنها دربرنامه ها وطرحهای شهری. 110

جدول4-20: آمار توصیفی شاخص مشاركت شهروندان. 110

جدول4-21- آزمون كای دو جهت بررسی ارتباط بین متغیرهای زمینه ای و متغیر وابسته(مشاركت) 111

جدول4-22- توزیع افراد نمونه بر اساس استفاده از نظرات شهروندان در تهیه طرح هادی. 112

جدول4-23- توزیع افراد نمونه بر اساس مشورت مدیریت شهر با شهروندان در تصمیمات و فعالیتهای شهرداری. 113

جدول4-24- توزیع افراد نمونه بر اساس سرعت واکنش و انعطاف پذیری شهرداری برای حل مشکلات و رسیدگی به شکایات.. 113

جدول4-25- توزیع افراد نمونه بر اساس اطلاع رسانی شفاف و درست از وضعیت اجرای پروزه های زیر بنایی شهر به شهروندان. 114

جدول4-26- توزیع افراد نمونه بر اساس میزان دخالت نظرات شهروندان در برنامه ها و طرح های شهری. 115

جدول4-27- توزیع افراد نمونه بر اساس میزان موفقیت شهرداری در  برآوردن نیازها و خواسته های شهروندان. 115

جدول4-28- توزیع افراد نمونه بر اساس میزان علاقمندی مدیران شهری در تشکیل  و بکارگیری تشکل های مردم نهاد 116

جدول4-29- توزیع افراد نمونه بر اساس میزان رضایت از مدیریت شهری پل سفید 117

جدول4-30- توزیع افراد نمونه بر اساس میزان نظارت شهروندان در امور مدیریتی و اجرای پروژها 117

جدول4-31- توزیع افراد نمونه بر اساس میزان و حق اعتراض به طرح های اجرایی. 118

جدول4-32- توزیع افراد نمونه بر اساس ارجحیت دادن منافع مردم در اجرای طرح های شهری. 118

جدول4-33: آمار توصیفی شاخص رضایتمندی از مدیریت شهری. 119

جدول4-34- جنس مربوط به پرسش شدگان. 119

جدول 4-35- توزیع افراد نمونه بر اساس سطح تحصیلات.. 120

جدول 4-36-آمار توصیفی متغیرهای مربوط به عامل اجتماعی. 122

جدول 4-37-آمار توصیفی متغیرهای مربوط به عامل اقتصادی. 125

جدول5-1- نتایج ضریب همبستگی اسپیرمن جهت آزمون فرضیه ی اول. 130

جدول5-2: محاسبه ی آماره ی آزمون فرضیه ی دوم  بر اساس دیدگاه شهروندان. 131

جدول5-3- محاسبه ی آماره ی آزمون فرضیه ی سوم بر اساس دیدگاه مسئولان. 132

 

فهرست نمودار

نمودار1-1-شاخص های مشارکت شهروندان در نمونه مورد مطالعه 17

نمودار1-2-شاخص های مدیریت مطلوب شهری. 17

نمودار1-3 فرآیند کلی انجام تحقیق حاضر. 18

نمودار2-1-مراحل مشارکت از دیدگاه آبهوف وکوهن. 33

نمودارشماره 2-2-عوامل مؤثر بر میزان مشارکت افراد 45

نمودار 3-2 نردبان مشارکت شهروندی ارنشتاین. 57

نمودار (4-2) نقش عناصر مدیریت شهری. 61

نمودار2-5-مدل مفهومی پژوهش حاضر(نگارنده) 82

 

فهرست اشکال

شکل 2-1-میزان مداخله و سطح مشارکت افراد 27

شکل شماره2-2- بسته مشارکت مردمی. 37

شکل شماره2-3- عملکرد نقش افرینان مختلف در فرآیند تصمیم گیری. 39

 

 

 

 

فصل اول: کلیات تحقیق

 

 

 

1-1-مقدمه:
نظام مدیریت شهری مانند دیگر نهادها درتبادل وتعامل با جامعه وشهروندان معنا پیدا می کند.یک بعد مساله تصمیمات؛قوانین وسیاستهای مدیریت شهروبعد دیگر انتظارات وخواسته ها ونهایتا حمایت ومشورت فعالانه شهروندان است.

مشاركت و دخیل كردن مردم در مدیریت شهری ، ضامن موفقیت طرحهای شهری می باشد ، اما مشاركت مردم و دخالت آنان در مراحل و قسمت های مختلف مدیریت شهری درحال حاضر در كشور ما به حداقل اطلاع رسانی محدود می شود. یكی از مهمترین فواید مشاركت شهروندان علاوه بر اطلاع رسانی ، دریافت نظرات و پیشنهادهای آنها در جهت ارتقای مشاركت مردمی از مسائل جدید و تازه ای  در چند سال اخیر توجه بیشتری به آن می شود. مسئولان به این نتیجه رسیده اند كه مدیریت شهر بدون در نظر گرفتن مردم كاری بس دشوار و ناموفق خواهد بود و عدم موفقیت بسیاری از طرح های شهری كه در عدم رضایت شهروندان و استفاده كنندگان از این برنامه ها نمود یافته است، مورد اعتراف همگان است.یكی از مشكلات و ضعف های مدیریت شهری فقدان چهارچوب مشخص به منظور بهره گیری از مشارکت شهروندان است. نگاه برخی مسئولان به مردم نگاه ارباب و رعیتی است، نه نگاه ولی نعمتی که مردم را ولی نعمت خود بدانند و به همین دلیل، در حل مشکلات کارشکنی می کنند. این نوع نگرش به دنبال حذف نهادهایی مانند شوراها و کاهش اختیارات آنها و به تبع کمرنگ شدن نقش مردم است.در حال حاضر تغییراتی در مبانی مدیریت شهری صورت پذیرفته است كه این تغییر سمت و سوی مردمی شدن را به خود گرفته است بر این اساس از اولویت های بالای سیاست های مدیران شهری و مدیریت شهری،ایجاد زمینه هایی برای جلب مشاركت مردمی است.نقش مردم در اداره اجتماعات بشری امری است كه امروزه بر آن تاكید فراوان می شود. حق تعیین سرنوشت مردم به دست خودشان و مشاركت مردمی در تمامی اموری كه مربوط به زندگی جمعی شان می شود، به عنوان حقی طبیعی مورد پذیرش همگانی قرار گرفته است.

1-2-بیان مسئله

موضوع مشاركت مردمی در سا ل های اخیر هم ا ز جنبه نظری و هم از بعد عملی بسیار مورد توجه بوده است. بسیاری از جوامع تلاش می كنند تا به منظور دستیابی به پایداری، اثربخشی سیاست ها و توسعه همه جانبه، حس مشاركت، مشورت و گفت وگو را میان شهروندان تقویت كنند. دیدگاه های متفاوتی در مورد امكانات و محدودیت های این طرز تفكر وجود دارد . نظریه های برنامه ریزی با پیش زمینه حمایت از دموكراسی مشاركتی همواره در تقابل با دیدگاه گروهی قرار دارد كه بر نیمه تاریك برنامه ریزی و تمركز قدرت تأكید می ورزند (Brownill & Carpenter;2007:401)                                                                                   دوتوكویل مشاركت را وجهی ضروری در جو امع شهری می داند و بر این باور است كه سنت مشاركت، جامعه شهری را زنده نگاه می دارد و پیوندهای اجتماعی را محكم تر می سازد. رابرت پاتنام از دیگر مدافعان سرسخت این ایده است كه مشاركت، منجر به مردم سالاری و در نتیجه جامعه ای بهتر می گردد. وی معتقد است كه مشار كت تأثیری غیرمستقیم بر مردم سالاری خواهد داشت، زیرا مردم از طریق مشاركت می آموزند كه چگونه شهروند باشند و به چه شكل با یكدیگر تعامل یا روابط متقابل برقرار كنند . با اینكه هنوز مشخص نیست چه چیز پایه گذار جامعه شهری است و آیا مشاركت به هر شكل و در هر سطحی به ارتقای مردم سالاری و جامعة شهری می انجامد و یا برخی از اشكال آن می تواند مهم تر باشد، ولی مسلم است كه مشاركت درزندگی عمومی یكی از مهم ترین عوامل پایه گذار جوامع شهری شناخته می شود.(Wallace & pichler;2008)

مشارکت به عنوان اساسی ترین عنصر در دستیابی به اهداف توسعه، به ویژه توسعه شهری از اهمیت خاصی برخوردار است. هر چه توده ی مردم جامعه مشارکت بیشتری در امور خود داشته باشند، امکان کسب موفقیت فراهم می شود. اقشار پایین و محروم جامعه از نتایج مشارکت و فواید حاصل از توسعه بهره مند می شوند. مشارکت مردم در هر یک از مراحل و انواع طرح های عمرانی، سبب بهبود شرایط عمومی، توزیع قدرت و بالا رفتن سطح امید به زندگی می شود. همچنین سیستم تصمیم گیری، برنامه ریزی و مدیریت دولتی متمرکز را به سمت مدیریت محلی و از پایین به بالا(توسعه ی مشارکتی)با توجه به نیازها، امکانات، توانمندی ها و اولویت هایشان سوق می دهد.(قاسمی، 1381، 38) زندگی در شهر نظام پیچیده ای دارد و چنین نظام هایی ناگزیر به مدیریت منسجم و عقلایی نیاز دارد . چنانچه مدیریت شهری اصول و قانونمندی منسجم و کارآمدی نداشته باشد بنیان های زندگی شهری را بسرعت مختل می کند و شهر خصوصیت بالندگی خود را از دست می دهد . اگر شهرهای کشوری سامان یافته و منظری متناسب داشته باشند نشان دهندة آن است که دولت و حکومتی مسئول و مردمی بر سر کار است و بر عکس بروز ناهنجاری در سامانه های شهری نشان از ناکارآمدی دولت و حکومت حاکم بر آن کشور است(رهنمایی  و شاه حسینی، 1389،ص 29)نظام مدیریت شهری مانند دیگر نهادها در تبادل وتعامل با جامعه وشهروندان معنا پیدا می کند.یک بعد مساله تصمیمات؛قوانین وسیاستهای مدیریت شهروبعد دیگر انتظارات وخواسته ها ونهایتا حمایت ومشورت فعالانه شهروندان است. واژه مشارکت به معنای درگیری و تجمع برای منظور خاص می باشد. عده ای از صاحبنظران مدیریت مشارکت را درگیری ذهنی ، عاطفی اشخاص درموقعیت های گروهی تعریف کردند که آنان را برمی انگیزد تا برای دستیابی به هدف های گروهی یکدیگر را یاری دهند و درمسئولیت کار شریک شوند.( علوی تبار، 1379، ص15). مشارکت وسیله ای برای رسیدن به اهداف توسعه انسانی و یک ارزش مستقل در توسعه جوامع شهری به حساب می آید . هرگونه اقدامی برای برنامه ریزی و طراحی و مدیریت شهر باید در تناسب و رابطه تنگاتنگ با نیاز و خواسته های مردم شهر صورت گیرد در غیر این صورت تقابل بین طرح ها و خواسته های شهروندان سبب بروز مشکلات و مهمل ماندن طرح ها خواهد شد . (پور محمدی ، محمد رضا ، 1386 ص 27 ) به تجربه ثابت شده است که هرگاه مردم در اجرای فعالیتها و پروژه های برنامه توسعه ،مشارکت داشته باشند اهداف پروژها بیشتر مورد حمایت واقع شده و دسترسی به اهداف آن آسانتر می شود. مشارکت مردم نه تنها بکارگیری نهادها را در اجرای فعالیتها و پروژه ها سهل می نماید . بلکه هزینه ها و خسارت را کاهش داده ونگهداری  و قابل استفاده بودن هر فعالیت و پروژه ای را دردوران بحرانی تضمین می نماید(شهابیان،1389،2). در چند سال اخیر در بیشتر کشورهای توسعه یافته هرگاه در اجرای طرحی مردم در مراحلی از آن مشارکت فعالانه داشته باشند غالباً موفقیت حاصل می شود و اهداف این پروژه بیشتر حمایت شده و زودتر هم به موفقیت می رسد . به همین دلیل مشارکت مردم به عنوان عاملی تأثیر گذار در موفقیت طرح ها به شمار می رود . بنابراین کلید دیگر برای برنامه ریزی موثر و کارآمد شناخت این موضوع است که دخالت دادن مردم برای رسیدن به توافق عمومی لازم است . یعنی این که برنامه ریز باید کمک کند که همه گروه های علاقمند به توافق در مورد ماهیت مسئله و طرح مطلوب برسند . نیاز اول دربیشتر پروژه های برنامه ریزی این است که همه تصمیم گیرندگان ، افرادحرفه ای و غیرحرفه ای، به این نتیجه برسند که مسئله ای وجود دارد که نیازبه راه حل دارد ونیاز دوم این است که تصمیم گیرندگان درموردموضوعات و بهترین راه حل مسائل به توافق برسند.( سیف الدینی،1381،ص 138) هسته مرکزی مفهوم مشارکت، قدرت یافتن شهروندان و تأثیر گذاری بیشتر آنان بر طرح های شهری است. آن چه در حال حاضر در طرح هایی که با عنوان مشارکتی در کشور اجرا می گردد به هیچ وجه ناظر بر این مفهوم نبوده و عمدتاً عبارت است از تأمین اعتبار مالی طرح یا پیش فروش واحدهای احداثی. در این شرایط، لازم است با کاوشی دقیق در نظریه های مشارکت، ابعاد و سطوح مختلف، برنامه ریزی شهری مشارکتی را مشخص کرد و براساس آن جایگاه واقعی طرح های شهری که باعنوان مشارکتی مطرح می شوند را تعیین نمود (حبیبی و سعیدی رضوانی، 1384: 16).

بنابراین جلب مشارکت مردمی در اقدامات مربوط به مجموع مدیریت شهری باتوجه به گستردگی مسائل از جمله مهمترین موضوعاتی است که از سوی مسئولین و مدیران شهری باید مورد توجه قرار بگیرد. این پژوهش ضمن بررسی اسنادی پیشینه ای از مشارکت ومبانی نظری توسعه مشارکتی جهت بهبود مدیریت به پیمایش میدانی در شهر پل سفید که به عنوان مطالعه موردی تحقیق انتخاب شده می پردازد و سپس با استفاده از نتایج بررسی های میدانی واسنادی وتحلیل یافته های تحقیق، پیشنهاداتی جهت دستیابی و به کارگیری راهکارهایی جهت بهبود مدیریت شهری را فراهم می آورد.

1-3-سؤالات تحقیق:

1-3-1-سئوال اصلی تحقیق:

آیا مشارکت شهروندان در مدیریت مطلوب شهری پل سفید مؤثر است ؟

1-3-2-سوال فرعی تحقیق:

وضعیت مشارکت شهروندان در مدیریت مطلوب شهر پل سفید در چه سطحی قرار دارد؟

ح: سوابق پژوهش… 10

خ: میدان پژوهش… 13

د: مشکلات پژوهش… 13

فصل اول مباحث تئوری.. 14

بخش اول مباحث نظری.. 14

مبحث اول: چارچوب نظری پژوهش… 15

گفتار اول: 16

نظریه های فرایند اجتماعی.. 16

گفتار دوم: 17

نظریه معاشرت ترجیحی / افتراقی.. 17

گفتار سوم: 20

نظریه های کنترل اجتماعی.. 20

مبحث دوم: اهمیت بزهکاری نوجوانان و تأثیر عوامل اجتماعی در بروز آن. 23

گفتار اول: اهمیت، قلمرو و عوامل مؤثر در بروز بزهکاری نوجوانان. 23

الف) اهمیت بزهکاری نوجوانان. 23

ب) قلمرو بزهکاری نوجوانان. 24

ج) عوامل مؤثر در بروز بزهکاری نوجوانان. 24

گفتار دوم: تأثیر اجتماع در بروز بزهکاری نوجوانان. 25

الف) نقش اجتماع و عوامل اجتماعی در بزهکاری نوجوانان. 25

ب) مسئولیت نوجوانان در مقابل اجتماع. 27

مبحث سوم: 28

جامعه آماری و ویژگی های فردی افراد جامعه. 28

گفتار اول: جامعه آماری.. 28

الف: حجم نمونه آماری.. 28

ب: حجم جامعه نوجوانان غیر بزهکار. 28

ج: روش نمونه گیری.. 28

گفتار دوم: ویژگی های فردی ( بزهکاران- غیر بزهکاران ) 28

الف: ویژگی های فردی مشترک.. 29

 

2-میزان تحصیلات.. 30

ب: ویژگی های خاص بزهکاران. 31

2-تکرار جرم. 33

3-2 تکرار جرم و سن.. 34

فصل دوم. 35

عوامل مؤثر بر بزهکاری نوجوانان. 36

گفتار اول : عوامل زیستی- روانی.. 36

مبحث اول: عوامل درونی مؤثر بر بزهکاری نوجوانان. 36

الف: قبل از تولد. 36

گفتار دوم: 38

عوامل روانی.. 38

مبحث دوم: 43

عوامل بیرونی مؤثر بر ارتکاب جرایم. 43

گفتار اول: 43

عوامل محیط اجتماعی در معنای خاص… 43

گفتار دوم: 48

محیط های اجتماعی در معنای عام. 48

1-محیط فرهنگی- اعتقادی: 48

2-محیط اقتصادی: 48

3-محیط سیاسی: 50

بخش دوم: 52

مباحث کاربردی.. 52

فصل اول: 53

سنجش تأثیر خانواده و اولیاء مدرسه بر بزهکاری نوجوانان شهر پیشوا 53

مبحث اول: 53

سنجش تأثیر خانواده بر بزهکاری نوجوانان شهر پیشوا 53

گفتار اول: وضعیت رفتار و ویژگی های کلی خانوادگی.. 53

الف- وضعیت اشتغال پدر. 54

این مطلب را هم بخوانید :

ب-سطح تحصیلات والدین.. 55

1-سطح تحصیلات پدر. 55

گسیختگی کانون خانواده و نحوه رفتار والدین با یکدیگر. 56

گفتار دوم : نابسامانی های موجود در خانواده 57

الف- طرح مشکل با والدین.. 57

ب- طرح مشکلات با هر یک از والدین.. 58

ج-تمایل به تقلید از رفتار والدین.. 59

گفتار سوم: نظارت و رسیدگی والدین.. 60

الف-میزان توجه و رسیدگی به مشکلات فرزندان. 60

2-رسیدگی به مشکلات مالی نوجوانان. 61

3-رسیدگی به مشکلات عاطفی نوجوانان. 62

ب-پیگیری والدین جهت اصلاح رفتار فرزندان. 63

مبحث دوم: 63

سنجش تأثیر اولیاء مدرسه بر بزهکاران نوجوانان شهر پیشوا 63

گفتار اول: کژروی های تحصیلی نوجوانان. 65

الف-فرار از مدرسه. 65

ب-ترک تحصیل. 66

علت ترک تحصیل. 67

پ-غیبت از مدرسه. 68

پیگیری غیبت دانش آموزان توسط اولیاء مدرسه. 69

گفتار سوم: تنبیه توسط اولیاء مدرسه. 70

الف-تنبیه توسط اولیاء مدرسه. 71

ب-علت تنبیه. 72

گفتار چهارم: تحقیر توسط اولیاء مدرسه. 72

الف-سرزنش توسط اولیاء مدرسه. 72

ب-احساس سرخوردگی ناشی از انجام ندادن تکالیف درسی.. 74

گفتار پنجم: مشورت با اولیاء مدرسه. 75

گفتار ششم: تمایل به الگو برداری از رفتار اولیاء مدرسه. 76

تمایل به الگوبرداری از رفتار ناشایست اولیاء مدرسه. 76

فصل دوم. 78

نقش گروه دوستان بر بزهکاری نوجوانان شهر ورامین.. 78

مبحث اول: تعریف گروه دوستان و دلایل گرایش نوجوانان به گروه دوستان بزهکار. 79

گفتار اول: گروه دوستان و تأثیر آن بر رفتار نوجوانان. 79

ب-مفهوم و ماهیت گروه دوستان. 80

گفتار دوم: دلایل گرایش نوجوانان به گروه های دوستان بزهکار. 82

سنجش تأثیر گروه دوستان بر بزهکاری نوجوانان شهر ورامین.. 87

گفتار اول: ویژگی های گروه دوستان نوجوانان. 88

الف- داشتن دوستان کجرو. 88

ب- دوستان دستگیر شده توسط کلانتری.. 90

گفتار دوم : میزان صمیمت با دوستان. 91

الف-طرح مشکلات با دوستان. 91

1-طرح مشکلات با دوستان بزهکار. 91

2-طرح مشکلات با دوستان سالم. 92

ب- دلیل طرح مشکلات با دوستان. 94

پ-اهمیت دادن به نظر دوستان. 95

گفتار سوم: معاشرت با دوستان. 96

الف-گذراندن اوقات.. 96

1-گذراندن اوقات با دوستان بزهکار. 96

2-گذراندن اوقات با دوستان سالم. 97

ب- پیشنهاد مشارکت در بزهکاری.. 98

پ-مشاهده رفتار بزهکارانه دوستان. 100

ت- مسائل مورد مباحثه با دوستان. 101

گفتار چهارم: تمایل به الگو برداری از دوستان. 102

الف-تمایل به انجام کارهای خلاف قانون (مشابعت با دوستان بزهکار ) 102

ب-تمایل به انجام کارهای نیک ( مشابهت با دوستان غیر بزهکار ) 103

گفتار پنجم: تعهد دوستان. 104

الف-ممانعت دوستان از ارتکاب جرم. 104

ب-احترام دوستان به ارزش ها و قوانین.. 105

گفتار ششم: گروه مرجع نوجوانان. 106

الف-گروه مرجع در حل مشکلات.. 106

ب- گروه مرجع در الگو برداری.. 107

فصل سوم. 109

مبحث اول الف :نتایج حاصل از تاثیر متغییر خانواده در پیدایش بزهکاری.. 110

ب-نتایج حاصل از تأثیر متغیر اولیاء مدرسه. 113

ج-نتایج حاصل از تأثیر متغیر گروه دوستان. 164

مبحث دوم: ارایه پیشنهادات.. 118

فهرست منابع. 122

چکیده

بررسی نقش گروه دوستان بر بزهکاری نوجوانان شهر پیشوا ضمن بررسی اجمالی تأثیر عوامل خانواده و اولیاء مدرسه بر گرایش نوجوانان به سمت گروه دوستان هدف اصلی این پژوهش را تشکیل می دهد.

پس از بررسی نظریه های جرم شناسی، نظریه جرم شناسان یادگیری اجتماعی و کنترل اجتماعی به عنوان چهارچوب نظری پژوهش انتخاب گردید که با استفاده از نظریات یاد شده سؤال ها، فرضیه ها و پرسشنامه پژوهش تدوین گردید.

به منظور آزمون فرضیه ها و سوالات از نوجوانان بزهکار پسر در شهر پیشوا که سن آنها بین 15 تا 18 سال داشتند انتخاب گردید.و همچنین به منظور مقایسه نتایج ، تعداد 50نفر از دانش آموزان پسر غیر بزهکار سطح دبیرستان های شهر پیشوا به صورت تصادفی انتخاب و با استفاده از ابزار پرسشنامه مورد بررسی قرار گرفتند.

نتایج حاصل از پژوهش نشان می دهد که:

• گروه دوستان بیشترین تأثیر را در مقایسه با عامل خانواده و اولیاء مدرسه بر بزهکاری نوجوانان شهر پیشوا داشته است.
• عدم نظارت و رسیدگی والدین بیشترین تأثیر را در بین متغیرهای تأثیرگذار عامل خانواده بر بزهکاری نوجوانان شهر پیشوا داشته است.
• تمایل به الگوبرداری از رفتار ناشایست اولیاء مدرسه بیشترین تأثیر را در بین متغیرهای تأثیرگذار عامل خانواده بر بزهکاری نوجوانان شهر پیشوا داشته است.
• گذراندن اوقات با دوستان بزهکار بیشترین تأثیر را از بین متغیرهای تأثیرگذار عامل گروه دوستان بر بزهکاری نوجوانان شهر پیشوا داشته است.

در پایان با توجه به فرضیه ها و نتایج حاصل از پژوهش، پیشنهاداتی در سطح آکادمیک، خانواده، اولیاء، مدرسه و گروه دوستان ارائه شده است.

1-6- اهداف تحقیق………. 7

1-7-بهره وران تحقیق……. 7

1-8-سازماندهی تحقیق……. 7

1-9-موانع و محدودیت های تحقیق……………….. 8

1-10-تعریف مفاهیم و واژه های تحقیق……………. 8

1-10-1- ژئوپلتیک…….. 8

1-10-2- امنیت……….. 8

1-10-3- تهدید……….. 8

1-10-4- فرصت………… 9

1-10-5- مرز…………. 9

1-10-6- افغانستان……. 9

1-11-پیشینه تحقیق…….. 10

فصل دوم : ادبیات تحقیق… 11

2-1- مقدمه…………… 12

2-2- مبانی نظری ژئوپولیتیک و نظریات در مورد اهمیت سیاسی مناطق………….. 15

2-2-1- سرهالفورد مكیندر(نظریه هارتلندHeartland theory ).. 15

2-2-2- نیكولاس اسپایكمن (نظریه ریملندRimland theory )…………………. 16

2-2-3- هاوس هوفر(نظریه فضای حیاتی Living space).. 16

2-2-4- ادمیرال آلفرد تایرماهان (تئوری قدرت دریایی ‌See power theary).. 17

2-2-5- اس بی كوهن (نظریه كمربند شكننده )‌…….. 17

2-2-6- سیلاک(نظریه سیكلاک) 17

2-2-7- ژان ژاك شرایبر (نظریه شرایبر )…….. 18

2-2-8- نوواقعگرایی کنت والتز……………… 18

2-2-9- نظریه توازن نیروها………………….. 21

2-2-10- ساز و کارهای موازنه نرم…………. 23

2-3- وﺿﻌﻴﺖ ژﺋﻮﭘﻠﻴﺘﻴﻜﻲ اﻳﺮان……………………. 26

2-4- ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ژﺋﻮﭘﻠﻴﺘﻴﻚ و ﺳﻴﺎﺳﻲ، اﻣﻨﻴﺘﻲ ایران…… 29

2-5- رابطه استراتژیک ایران و افغانستان………….. 32

 

‫2-6-دﻳﺪﮔﺎهﻫﺎی ﻧﻈﺮی ﻣﻮﺟﻮد در زﻣﻴﻨﻪ ﻣﻨﻄﻘﻪﮔﺮاﻳﻲ…… 33

‫2-6-1-ﻋﺪم ﺗﺤﻘﻖ اﺋﺘﻼف ﺑﺎ ﻛﺸﻮرﻫﺎی ﻣﻨﻄﻘﻪ………. 33

‫2-6-2-ﻧﻈﺮﻳﻪ ﺟﻬﺎﻧﻲﮔﺮاﻳﻲ واﻫﻤﻴﺖ ﺗﻜﻨﻮﻟﻮژﻳﻚ ﻏﺮب… 34

‫2-6-3-ﺗﻀﺎد ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ و اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻮدن اﻳﺮان در ﻣﻨﻄﻘﻪ……… 34

‫2-6-4-ﻣﺆﻟﻔﻪﻫﺎی ﻣﻨﻄﻘﻪﮔﺮاﻳﻲ در ﺳﻴﺎﺳﺖ ﺧﺎرﺟﻲ اﻳﺮان………… 35

‫2-6-4-1-دوﻟﺖ ﻣﻠﻲ ﻗﻮی… 36

‫2-6-4-2-ﻫﻮﻳﺖ ژﺋﻮﭘﻠﻴﺘﻴﻚ. 37

‫2-6-4-3- اﻳﺪﺋﻮﻟﻮژی ﺷﻴﻌﻲ و ﻗﺪرت ﻣﻠﻲ…………. 38

2-7- موقعیت ژئوپلتیكی افغانستان……………. 42

2-8- جایگاه افغانستان در نظریات ژئوپولیتیك…….. 42

2-9- حادثه 11 سپتامبر و واکنش ایالات متحده…….. 43

2-10- نقش نومحافظه كاران و یكجانبه گرایی در واكنش به حوادث 11سپتامبر………. 45

2-11- دكترین بوش وافكار عمومی……………….. 48

2-12- بررسی دلایل ماندگاری آمریکا در افغانستان:….. 52

2-12-1- امنیت………. 52

2-12-2-تروریسم……… 53

2-13- افغانستان و منافع ملی ایران……………….. 55

2-14- قدرت نرم و ویژگیهای آن………………….. 57

2-15- مؤلفهها و منابع قدرت نرم…………………. 60

2-15-1- فرهنگ………. 60

2-15-2- ارزشها……… 61

2-15-3- سیاست………. 61

2-16- جمهوری اسلامی ایران و قدرت نرم…………….. 62

2-16-1- سیاستهای نرم‌افزارگرایانه جمهوری اسلامی ایران در غرب آسیا 63

2-16-2- تأثیرات و پیامدهای قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران در غرب آسیا 65

2-16-2-1- موج اول: مقابله گروههای اسلامی غرب آسیا علیه امریکا:……….. 65

2-16-2-2- موج دوم: اعتراضهای اجتماعی مردم منطقه:…………….. 65

2-16-3- محدودیتهای قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران در غرب آسیا…………… 66

این مطلب را هم بخوانید :

2-17- امریکا و قدرت نرم.. 67

2-17-1- قدرت نرم امریکا در غرب آسیا………… 69

2-17-2- محدودیتها و چالشهای قدرت نرم امریکا در غرب آسیا………… 70

2-17-2-1- تردید نسبت به فرهنگ امریکایی……… 70

2-17-2-2- اختلاف فرهنگی زیاد بین امریکا و کشورهای غرب آسیا…………… 70

2-17-2-3- نهضت بیداری اسلامی……………… 71

2-17-2-4- موضع مبهم امریکا در قبال انقلابهای منطقه. 71

2-17-2-5- حمایت قاطع از رژیم صهیونیستی……… 71

2-17-2-6- کاهش اعتبار امریکا در منطقه…….. 71

2-18- مقایسه تطبیقی قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران و امریکا در غرب آسیا……. 72

2-18-1- تأثیرگذاری انقلابهای منطقه……… 73

2-18-2- تأثیر تحولات جدید سیاسی- امنیتی در منطقه. 73

2-18-3-راهبرد متفاوت قدرت نرم دو کشور در منطقه… 74

2-18-4-تفاوت در ظرفیت‌های بالقوة دو کشور……… 74

فصل سوم : مواد و روش ها.. 76

3-1-روش های تحقیق…….. 77

3-1-1- روش گردآوری اطلاعات………………….. 77

3-1-2- ابزار گردآوری اطلاعات…………….. 78

3-1-3- روش تجزیه و تحلیل اطلاعات…………….. 78

3-2- محدوده جغرافیای کشور افغانستان……………. 78

3-2-1- موقعیت جغرافیایی 78

3-2-2- کشورهای هم مرز با افغانستان………….. 78

3-2-3- جغرافیای طبیعی.. 79

3-2-4- مهمترین عوارض طبیعی افغانستان…….. 80

3-2-5- اقتصاد افغانستان 81

3-2-6- جغرافیای انسانی. 82

3-2-7- جغرافیای سیاسی افغانستان………….. 83

3-2-8- تاریخ سیاسی افغانستان………….. 83

3-2-8-1-دوران پیش از اسلام………………….. 84

3-2-8-2-دوران پس از اسلام 84

3-2-8-3-دوران معاصر…. 84

3-2-9-تقسیمات کشوری…. 86

3-2-10-نیروهای نظامی… 87

3-2-11-ساختار سیاسی…. 88

3-2-11-1-حکومت……… 88

3-2-11-2-قوه مجریه….. 88

3-2-11-3-قوه مقننه….. 90

3-2-11-4-قوه قضائیه…. 90

3-2-11-5-اعضاء (دیوان عالی)……………… 91

3-2-12-موقعیت ژئوپلتیكی افغانستان………….. 91

 

 

 

 

فصل چهارم : تجریه و تحلیل داده ها……………… 93

4-1- مهمترین تهدیدات مرزی ایران و افغانستان…….. 94

4-1-1- مواد مخدر……. 94

4-1-2-  پناهندگان افغانی…………………. 100

4-1-3- مذهب……….. 101

4-1-3-1- حذف طالبان از قدرت، حذف یک رقیب ایدئولوژیک………… 103

4-1-3-2- حذف طالبان از قدرت ،‌کاهش نفوذ پاکستان و عربستان سعودی……… 104

4-1-3-2- 1- رقابت سیاسی – ایدئولوژیک………… 105

4-1-3-2-2- رقابت های اقتصادی…………… 106

4-1-3-3- حذف طالبان از قدرت توازن نسبی قدرت به سود جبهه شمال……… 108

4-1-3-4- حذف طالبان از قدرت، توسعه ژئوپلیتیک زبان فارسی و اندیشه سیاسی شیعه……………… 110

4-1-4- تروریسم…….. 112

4-1-5- نیروهای خارجی در افغانستان…………. 116

4-1-6- حقابه رودخانه هیرمند……………. 117

4-2- دلایل اصلی ادامه حضور امریکا در افغانستان….. 123

4-2-1-  دخالت در امور ایران…………….. 123

4-2-2- موادمخدر……. 125

4-2-3- كنترل انرژی ونفت 127

4-3- یازدهم سپتامبر و رویکرد ایران به افغانستان…………………… 130

4-4- آمریکا، حمله به افغانستان و منافع ملی ایران…………………… 131

4-5- افغانستان جدید و  فرصتهای  راهبردی  فراروی  جمهوری اسلامی ایران…… 135

4-5-1- فرصتهای سیاسی – امنیتی……………. 135

4-5-2- فرصتهای  اقتصادی 137

4-5-3- فرصتهای فرهنگی – اجتماعی…………… 139

فصل پنجم : نتیجه گیری… 143

5-1- جمع بندی……….. 144

5-2-  نتایج تحقیق…….. 148

5-2-1- فرضیه1: به­نظر می­رسد تهدیدات حضور ایالات متحده آمریکا در افغانستان بیش از فرصتها و مزایای آن می­باشد……………. 148

5-2-2- فرضیه2: به نظر می رسد حضور ایالات متحده آمریکا در افغانستان به رغم تهدیدات آن،­موجب فرصتهایی از­جمله امنیت مرزهای سیاسی ایران و افغانستان شده است….. 152

5-3-ارائه پیشنهادها و راهکارها……………. 155

5-4-منابع و مآخذ…….. 156

5-4-1-منابع فارسی….. 156

5-4-2-منابع انگلیسی… 162

 

 

 

 

 

 

 

 

فهرست جداول

 

جدول شماره 4-1- تعداد عملیات خرابکارانه و تروریستی در افغانستان بین اکتبر2009تا مارس 2010…. 113

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فهرست نمودارها

 

نمودار شماره4-1- میزان تحت کشت خشخاش و تولید تریاک طی سال های 2003 تا 2008 در افغانستان……………. 95

نمودار شماره4-2-حجم تلفات در اثر حملات گروه های شبه نظامی تروریستی(2010-2009) 114

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فهرست اشکال

 

شکل2-1- ساز و کارهای موازنه نرم (دانشور محمدزادگان،43:1391)……. 23

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فهرست نقشه ها

 

نقشه شماره4-1-محدوده اثرگذاری منطقه ای جغرافیای تروریسم از سوی افغانستان 114

نقشه شماره4-2-فرماندهی های منطقه ای، پنچ گانه ایساف در افغانستان…………… 117

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

چکیده

تحقیق حاضر با عنوان تاثیر حضور ایالات متحده آمریکا در افغانستان بر ژئوپلتیک ایران انجام گردید و در پی بررسی این موضوع بود که آیا تهدیدات حضور ایالات متحده آمریکا در افغانستان بیش از فرصتها و مزایای آن می باشد؟ و آیا حضور ایالات متحده آمریکا در افغانستان به رغم تهدیدات آن، موجب فرصتهایی ازجمله امنیت مرزهای سیاسی ایران و افغانستان شده است؟

روش تحقیق به صورت توصیفی- تحلیلی بوده و داده ها از منابع موجود و مطالعات اسنادی جمع آوری گردید. در پژوهش حاضر جهت گردآوری داده ها نیز از روش کتابخانه استفاده شد و اطلاعات مورد نیاز با مطالعه متون، مقالات، کتب، نقشه و پایگاههای اینترنتی و با استفاده از روش فیش برداری حول محور موضوع مورد بحث جمع آوری گردید و پس از جمع آوری اطلاعات ازطریق ابزارهای گردآوری، داده های خام مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.

نتایج یافته های تحقیق نشان می دهد اولا از منظر جمهوری اسلامی ایران سیاست و حکومت در افغانستان تاثیری حیاتی بر منافع ملی کشور دارد، به گونه ای که هر نوع تحول و نوسان در جامعه این کشور سطحی از تاثیر را بر منافع و امنیت ملی ایران همراه خواهد داشت. ثانیا جایگاه خاص بحران افغانستان در مجموعه سیاستهای کلان کشور، باعث شده که ایفای نقش مدیریت و کنترل بحران شالوده الگوی رفتاری جمهوری اسلامی ایران را در ارتباط با بحران مذکور در بر بگیرد. اما آنچه که ایران را در ایفای نقش مذکور به عنوان یک نقش ملی از دیگر کشورهای دخیل در حوادث افغانستان مستثنی می نماید، گرایش منطقه گرایی آن به عنوان یگانه طریق تعیین کننده فرجام نهایی بحران مزبور می باشد.همچنین ایجاد ثبات و امنیت نسبی در افغانستان  به میزان  قابل توجهی  هزینه های  تامین  امنیت در مرزهای شرقی ایران را پایین آورده است. تا قبل از تحولات جدید، دولت ایران  مجبور  بود به صورت یک جانبه ، هزینه های  زیادی را  برای تامین امنیت مرزها، جلوگیری از قاچاق کالا و مواد مخدر،  ممانعت از ورود شورشیان و تحرکات  طالبان در مناطق  مرزنشین، بویژه در سیستان و بلوچستان  اختصاص دهد اما در حال حاضر  قسمتی از این هزینه ها  را  پلیس مرزی افغانستان  برای حفاظت از مرزهای  خود متحمل شده است.

واژگان کلیدی: افغانستان، آمریکا، ایران، ژئوپلتیک، فرصتها، تهدیدات.

فصل اول  : کلیات تحقیق

 

 

فصل اول

 کلیات تحقیق

 

 

 

 

1-1-بیان مسأله

همانطور که می دانیم ایران به واسطه مرز طولانی با افغانستان و نزدیکی فرهنگی نقش غیر قابل انکاری در برقراری ثبات در کشور افغانستان دارد. از این رو بی توجهی به منافع ملی ایران در افغانستان نیز می تواند تبعات منفی بر امنیت دو کشور داشته باشد. از طرف دیگر حضور ایالات متحده در افغانستان و شکست طالبان به تعبیری موجب امنیت منطقه از جمله ایران گردیده است ولی آیا اهداف حمله نظامی آمریکا به این موارد بسنده می شود و یا باید شاهد تهدیدات روزافزون حضور نظامی ایالات متحده در منطقه باشیم؟ زیرا علی رغم سازنده بودن سیاست های منطقه ای ایران، نه تنها نقش مناسب و لازم برای فرصت سازی در صحنه منطقه ای به ایران داده نشده بلکه با حضور مستقیم آمریکا در منطقه و اعمال سیاست های خصمانه، امنیت ملی ایران را به خطر انداخته و روز به روز بر تهدیدات و فشارهای اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و حتی نظامی علیه ایران می افزاید. بعبارت دیگر حضور بیگانگان و در رأس آنها آمریکا خود موجب بی ثباتی و تنش در منطقه می شود چرا که رقابت های طبیعی در منطقه را به هم ریخته و این خطرات، گسترش بی ثباتی و ناامنی را به داخل مرزهای ایران کشانده و تجمع مهاجرین و هجوم آنها به داخل مرزها، قاچاق مواد مخدر، گسترش رقابتهای قومی و … را افزایش می دهد. در این شرایط و همچنین تهدیدات سیاسی و امنیتی در سطح منطقه، برخی از کشورهای منطقه نیز روابط خود را براساس شرایط جدید بازسازی کرده  و مسئله اهدای پایگاههای نظامی، تعیین مناطق نفوذ، خطر گسترش رقابت های تسلیحاتی متعارف بین کشورهای منطقه از جمله پاکستان و هندوستان را پررنگ می نماید. بنابراین باتوجه به مواردی که ذکر شد حضور ایالات متحده آمریکا در افغانستان بعنوان متغیر مستقل تحقیق فرصتها و تهدیداتی برای امنیت ملی و ژئوپلتیک ایران (متغیر وابسته) ایجاد می کند که تحقیق حاضر در پی بررسی آنها می باشد.

 

 

 

 

1-2-سوال تحقیق

1-2-1- سوال اصلی

• آیا حضور ایالات متحده آمریکا در افغانستان بر ژئوپلتیک ایران تأثیرگذار است؟

1-2-2-سوال های فرعی

• آیا تهدیدات حضور ایالات متحده آمریکا در افغانستان بیش از فرصتها و مزایای آن می باشد.
• آیا حضور ایالات متحده آمریکا در افغانستان به رغم تهدیدات آن، موجب فرصتهایی ازجمله امنیت مرزهای سیاسی ایران و افغانستان شده است.

 

1-3-فرضیه های تحقیق

با توجه به سوال اصلی تحقیق ، فرضیه های این تحقیق عبارتند از :

فرضیه 1: به نظر می رسد تهدیدات حضور ایالات متحده آمریکا در افغانستان بیش از فرصتها و مزایای آن می­باشد.

فرضیه 2: به نظر می رسد حضور ایالات متحده آمریکا در افغانستان به رغم تهدیدات آن، موجب فرصتهایی ازجمله امنیت مرزهای سیاسی ایران و افغانستان شده است.

 

1-4-ضرورت و اهمیت تحقیق

ﺧﺎورﻣﻴﺎﻧﻪ ﺑﻌﺪ از ﺣﻮادث 11 ﺳﭙﺘﺎﻣﺒﺮ در ﺣﺎل ﮔﺬار ﺑﻪ ﻧﻈﻢ ﺟﺪﻳﺪ ‫ﺳﻴﺎﺳﻲ– اﻣﻨﻴﺘﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ در آن ﻫﺮ ﻳﻚ از ﺑﺎزﻳﮕﺮان ﻣﻬﻢ ﻣﻨﻄﻘﻪای ﺗﻼش ﺑﺮای ﺗﺜﺒﻴﺖ ﻧﻘﺶﻫﺎی ‫ﺳﻴﺎﺳﻲ– اﻣﻨﻴﺘﻲ و اﻗﺘﺼﺎدی ﺧﻮد دارﻧﺪ. اﻳﺮان ﻧﻴﺰ ﻳﻚ ﻗﺪرت ﻧﻮﻇﻬﻮر ﻣﻨﻄﻘﻪای و ﺟﻬﺎﻧﻲ اﺳﺖ.­ﻣﺴﺎﺋﻞ اﻳﺮان از ﺟﻤﻠﻪ ژﺋﻮﭘﻠﻴﺘﻴﻚ ﺣﺴﺎس و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺴﺘﻪای آن ﺿﻤﻦ اﻳﻨﻜﻪ اﻫﻤﻴﺖ اﻳﺮان را در ‫ﻧﻈﺎم ﻣﻨﻄﻘﻪای و ﺟﻬﺎﻧﻲ اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻲدﻫﻨﺪ ﺑﻪ­ﻫﻤﺎن اﻧﺪازه ﺑﺮ ﺗﻬﺪﻳﺪﻫﺎ و آﺳﻴﺐ­ﭘﺬﻳﺮی­ﻣﻠﻲ و ‫اﻣﻨﻴﺘﻲ اﻳﺮان ﻣﻲاﻓﺰاﻳﺪ.

‫ژﺋﻮﭘﻠﻴﺘﻴﻚ و ﻋﻨﺼﺮ اﻳﺪﺋﻮﻟﻮژی ﺑﻪ ﺷﻜﻠﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ اﻳﺮان ﻧﻘﺶ ﻣﻤﺘﺎزی در ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻣﻨﻄﻘﻪای ﻣﻲ ‫دﻫﺪ. ارزش اﺳﺘﺮاﺗﮋﻳﻚ اﻳﺮان از راه ﻣﺘﺼﻞ ﺷﺪن ﺑﻪ ﻣﺴﺎﺋﻠﻲ در ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺧﺎورﻣﻴﺎﻧﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻌﺪ از ‫ﺣﻮادث 11 ﺳﭙﺘﺎﻣﺒﺮ ﺑﺎ ﻧﻈﺎم اﻣﻨﻴﺖ ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻠﻞ ارﺗﺒﺎط ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﻳﺎﻓﺘﻪاﻧﺪ. ﺗﻤﺮﻛﺰ ﺑﺮ ﻣﻨﻄﻘﻪﮔﺮاﻳﻲ در ‫ﺳﻴﺎﺳﺖ ﺧﺎرﺟﻲ اﻳﺮان ﺑﻪ ﻧﻔﻊ اﻣﻨﻴﺖ و ﻣﻨﺎﻓﻊ ﻣﻠﻲ اﻳﺮان در ﺑﻠﻨﺪ ﻣﺪت اﺳﺖ.

صرفنظر از مباحث نظری و بنیادی که در زمینه تعریف و تبیین «بحران» دسته بندی انواع بحران، تصمیم گیری در بحران، بررسی غایات، اهداف و مقاصد بحران ارائه شده است، در قالب ابتدایی ترین تقسیم بندی که برای هر بحران از لحاظ متغیرهای ساختاری می توان پیشنهاد نمود، بحران افغانستان گرچه در نگاه اول یک بحران داخلی می باشد اما به دلیل تاثیر گذاری آثار آن در سطح منطقه یک بحران منطقه ای نیز می باشد و چون توجه سازمان ملل و قدرتهای بزرگ را در مقاطع زمانی خاص معطوف به خود ساخته است، به عنوان یک بحران بین المللی نیز محسوب شده است. خصیصه چند جانبه بودن بحران افغانستان که آن را از سطح داخلی تا بین المللی قابل نقد و تحلیل ساخته است عملا صحنه بحران را به عرصه برخورد سیاستها و ملاحظات گوناگون دولتهای منطقه ای و دیگر دولتهای ذی نفوذ در این بحران تبدیل ساخته است، به همین دلیل بحران افغانستان به عنوان یکی از بحران های عمده منطقه ای نزدیک به مرزهای جمهوری اسلامی ایران، مورد عنایت خاص رهبران این کشور قرار دارد.

اما آنچه که بیش از همه بحران افغانستان و حضور آمریکا در منطقه را برای ایران حائز اهمیت می گرداند داشتن مرزهای طولانی ایران با افغانستان می باشد زیرا آنچه در این میان بدیهی است این است که هر کشوری از سه عنصر اصلی ملت، سرزمین و حکومت تشکیل می شود و بدیهی است اقتدار و یا ضعف هر کشوری ارتباط مستقیم با سه عامل فوق الذکر دارد و از طرفی می توان گفت هر کشوری برای حفظ موجودیت خود باید عناصر یاد شده را حفظ کند. در عنصر سرزمین یکی از مقولات مهم، مناطق مرزی آن سرزمین است که دولت ها اغلب به این مهم توجه دارند و سرمایه گذاری هایی را جهت حفظ و تقویت حدود و ثغور خود می نمایند. علاوه بر این مرزها از این بعد که چه کسانی تعرض می کنند و هدف آنها چیست، مورد توجه هستند. به هر حال اهداف و یا منافع آنها هر چه که باشد، باعث مخدوش شدن امنیت و حاکمیت دولت همسایه در مناطق مرزی خواهد شد. با نگاهی به وضعیت و موقعیت مرزهای شرقی جمهوری اسلامی ایران، مشاهده می کنیم که به صورت بالقوه و بالفعل از سوی متعرضین دارای انگیزه ها و مقاصد گوناگون مورد تهدید است و در کنار آن وضعیت نابسامان خود کشور افغانستان در دهه های اخیر می باشد. کشت خشخاش از سالیان دور در این کشور صورت می گرفته و عمده مواد مخدر تولید شده وارد ایران می شده است. واقع شدن کشور ایران در نزدیکی هلال طلایی و واقع شدن کشورهای آسیای مرکزی در شمال، دریای عمان و اقیانوس هند در جنوب آن از دیر باز معبر بسیار مناسبی برای ترانزیت مواد مخدر بوده که از آن جا به اروپا و کشورهای حوزه بالکان صورت می گیرد. مسأله مواد مخدر خود باعث گسترش انواع شرارت ها، سرقت، آدم ربایی، گروگان گیری، قتل و … در شهرهای هم مرز با افغانستان شده است. علاوه بر این بی ثباتی سیاسی در سال های اخیر در افغانستان باعث شده که این کشور به مکان امنی برای گروه های تروریستی چون، طالبان، القاعده و… تبدیل شود و شبکه های مافیایی بین المللی مواد مخدر را به وجود آورند. به طور کلی در خصوص چالش های ایران و افغانستان در مرزهای شرقی باید گفت که افغانستان تا آینده ای نامعلوم هم چنان در شمار کشورهای بی ثبات و چالش خیز جهان باقی خواهد ماند. در واقع تا زمان روی کار آمدن دولتی میانه رو، متمرکز و مورد پذیرش تمامی قبایل شمالی و جنوبی، این کشور صادر کننده انواع چالش و معضلات امنیتی و سیاسی به ایران و دیگر همسایگان خود خواهد بود.

 

1-5-انگیزه تحقیق

باتوجه به وضعیت خاص ایران در خاورمیانه و حضور همه جانبه آمریکا در کشورهای منطقه و سرک کشیدن در کشور این پژوهش سر آن دارد تا بررسی های درخوری را در این روند پی افکند که خود زمینه ساز تحقیقات پسین باشد.

 

 

 

 

 

1-6- اهداف تحقیق

1-6-1- هدف علمی این پژوهش بررسی تأثیر حضور ایالات متحده آمریکا در افغانستان بر ژئوپلتیک
ایران می باشد.

1-6-2- هدف کاربردی این پژوهش بررسی شناخت مهمترین تهدیدات حضور ایالات متحده آمریکا در افغانستان بر ژئوپلتیک ایران می باشد.

1-6-3- هدف کاربردی دیگر این پژوهش بررسی بررسی تأثیرحضور ایالات متحده آمریکا در افغانستان بر امنیت مرزهای سیاسی ایران و افغانستان می باشد.

 

1-7-بهره وران تحقیق

نتایج این تحقیق می تواند جهت برنامه ریزی در امور مختلف برای سازمانهایی چون وزارت کشور، وزارت امور خارجه، استانداری، فرمانداری، مورد استفاده قرار گیرد.

 

1-8-سازماندهی تحقیق

این پایان نامه در 5 فصل تهیه می شود:

فصل اول که شامل بیان مسئله، اهمیت و ضرورت تحقیق ، اهداف، فرضیات، روشهای تحقیق، موانع و محدودیت ها و غیره می باشد.

فصل دوم شامل پیشینه و مبانی نظری تحقیق از جمله دیدگاههای مختلف در خصوص ژئوپلتیک و ارتباط ایران با افغانستان می باشد.

فصل سوم شامل ویژگی های جغرافیایی منطقه مورد مطالعه و روش های تحقیق است.

فصل چهارم باتوجه به یافته های تحقیق به تجزیه و تحلیل آن می پردازد.

فصل پنجم نیز شامل نتیجه گیری، ارزیابی فرضیه ها و پیشنهادها می باشد.

 

1-9-موانع و محدودیت های تحقیق

هر محققی در مسیر جمع آوری اطلاعات و به دست آوردن نتایج تحقیق با مشكلات و محدویت هایی مواجه می شود. در انجام این تحقیق نیز محدویت ها و مشكلاتی مختلفی وجود داشت از جمله این که با توجه به این كه در زمینه تحقیق حاضر پژوهش های اندکی انجام شده است بنابراین جمع آوری اطلاعات و دیدگاه های نظری با مشكل مواجه بود.

 

1-10-تعریف مفاهیم و واژه های تحقیق

1-10-1- ژئوپلتیک

در ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻋﻠﻤﻲ از ژﺋﻮﭘﻠﻴﺘﻴﻚ ﺳﻪ ﻋﻨﺼﺮ اﺻﻠﻲ ﻳﻌﻨﻲ ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎ، ﻗﺪرت و ﺳﻴﺎﺳﺖ دارای ﺧﺼﻠﺘﻲ ذاﺗﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ. ﺗﺮﻛﻴﺐ ﺳﻪ ﻋﻨﺼﺮ ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎ، ﻗﺪرت و ﺳﻴﺎﺳﺖ اﻟﮕﻮﻫﺎی رﻓﺘﺎری ﮔﺮوه یﻫﺎ ﻣﺘﺸﻜﻞ اﻧﺴﺎﻧﻲ را ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ