مقدمه. 11

بیان مسئله. 12

اهمیت و ضرورت تحقیق.. 13

اهمیت و ضرورت نظری.. 13

اهمیت و ضرورت کاربردی.. 13

اهداف تحقیق.. 14

هدف کلی.. 14

اهداف جزیی.. 14

سؤالات پژوهش… 14

تعریف  مفاهیم و اصطلاحات… 15

فصل دوم)مبانی نظری و پیشینه پژوهش… 16

بخش اول) خلاقیت… 17

تعریف خلاقیت… 26

انواع خلاقیت… 30

ویژگی های افراد خلاق.. 32

فرآیند خلاقیت… 34

موانع پرورش خلاقیت… 36

موانع خلاقیت در كلاس درس… 39

بخش دوم) تدریس… 39

مفهوم تدریس(فرآیند یاددهی- یادگیری). 45

ابعاد تدریس(فرآیند یاددهی- یادگیری) اثر بخش… 45

بخش سوم) روش های فعال تدریس و خلاقیت دانشجویان.. 45

بخش چهارم)پیشینه تحقیقات… 69

سوابق تحقیقاتی مرتبط در داخل كشور. 69

سوابق تحقیقات مرتبط در خارج از کشور. 73

فصل سوم) روش پژوهش… 76

مقدمه. 77

جامعه آماری.. 77

روش نمونه گیری.. 77

ابزار گرد آوری داده ها 77

روش تحلیل داده ها 77

فصل چهارم) تحلیل یافته ها 78

مقدمه. 79

1-1-4- بررسی داده های سؤال اصلی شماره یک پژوهش… 80

1-2-4-بررسی داده های سؤال اصلی شماره دو پژوهش… 81

1-3-4-بررسی داده های اصلی سؤال شماره سه پژوهش… 82

فصل پنجم) نتایج یافته ها 87

بیان کلی یافته های پژوهش… 87

1-4-5.پیشنهاد های عملی جهت کاربست یافته ها 90

پیشنهاد موضوع های پژوهشی.. 92

محدودیت های پژوهش… 93

منابع و مآ خذ: 94

الف)فارسی.. 94

ب)لاتینی.. 98

          فصل اول

       کلیات پژوهش

مقدمه

امروزه علی رغم ایجاد تغییرات عمیق در نظام آموزش عالی و تغییر در سیاست ها و برنامه ریزی های آموزشی ، بسیاری از اساتید در رویارویی با مسایل و مشكلات آموزشی فاقد توانایی های لازم و اساسی هستند و از روش های قدیم و مهارت سنتی و انفرادی برای اداره ی كلاس خود استفاده می كنند . همین امر باعث كندی فرایند یاددهی ویادگیری و آسیب پذیری امر آموزش شده است.

تحقیقات بی شماری نشان داده است كه بسیاری از مشكلات اخلاقی و اجتماعی دانشجویان  ما حاكی از جذاب نبودن محیط دانشگاه و كشمكش های این گونه دانشجویان با اساتید و افت تحصیلی آنان بوده است. لذا وجود مدیریت كارآمد  و ایجاد شرایط لازم برای تسهیل در امر یادگیری در كلاس درس كه مطابق نیازها و ویژگی های دانشجویان باشد، لازمه ی جامعه امروز و راهگشای بسیاری از مشكلات دانشجویان می باشد(سلیمانی،1381).

اساتید باید بدانند كه هر دانشجو ویژگی خاص خود را دارد و این استاد است كه با هنر ، ذوق وسلیقه  خود با اتخاذ روش صحیح و در نظر گرفتن تفاوت های فردی آنان درس را آن چنان لذت بخش و محیط كلاس را آن گونه شاداب و با طراوت ترسیم  می نماید كه فرصت بی نظمی به دانشجویان خود نمیدهد. امروز دیگر اساتید با روش های قدیمی و كلاسیك نمی توانند روح جست و گر دانشجویان را اقناع سازند ، بلكه نیازمند مهارت های مدیریتی مبتنی بر اصول روان شناسی یادگیری به

این مطلب را هم بخوانید :

 شیوه های علمی و تدریس پویا و فعال می باشند(سلیمانی،1381).

این كه خلاقیت ، فطری و موروثی است یا اكتسابی ، و اگر اكتسابی چگونه می توان آن را آموزش داد و در پرورش آن چه تكنیك ها و روش هایی را به كار برد، موضوع بررسی های مختلفی بوده است. محققین در این زمینه می گویند ؛ مدتی پیش ، عده ی زیادی از محققان عقیده داشتند كه خلاقیت ، امری فطری و موروثی است . خوشبختانه بر اثر تحقیقات علمی دامنه داری كه در زمینه خلاقیت انجام شده است و نتایجی كه از آنها به دست آمده است ، عقاید در حال تغییر است . اكنون معلوم شده است كه استعداد خلاقیت در همه انسان ها با شدت و ضعف مختلف وجود دارد و می توان آن را بر اثر آموزش ، رشد وگسترش داد و شكوفا كرد (اسكوئیلر وهمكاران، 1372، ص  124 و 125 ).

همه ی ما توانایی و ظرفیت خلاقیت راداریم ولی می آموزیم كه خلاق نباشیم به عبارت دیگر تجاربی كه در خانه و محیط كسب می كنیم و آموزشی كه در دانشگاه ها وموسسات آموزش عالی می بینیم ما را به تفكر هم گرا و زندگی متداول عادت می دهد. به این ترتیب در صورت رویارویی با هر پدیده ی جدید ، سعی می كنیم كه آن را در قالب های سنتی جای دهیم و با آ نچه در گذشته آموخته ایم مربوط سازیم. در صورتی كه اگر خلاقانه بیندیشیم ، پدیده های جدید را با دید نو بررسی می كنیم و سعی می كنیم كه در صورت لزوم ، چارچوب های قدیم را در هم بشكنیم و چارچوب های كاملاً جدیدی را جانشین آنها كنیم (سام خانیان،1384،ص130).

در نظام های كنونی آموزش عالی ، متأسفانه تفكر هم گرا محور واساس كار است و تفكر واگرا، نه تنها مورد عنایت نیست ، بلكه اغلب تضعیف هم می شود . در نتیجه وقتی كه دانشجو به بازار کار وارد می شود، خلاقیتی در خود احساس نمی كندو قالب های فكری او نیز كه همان شكل هم گرا در آمده اند دیگر قابل تغییر نیستند و یا دست كم تغییر آنها بسیار مشكل است(سام خانیان،1384،ص131).

در پژوهش حاضر سعی بر این است كه رابطه ی بین روش های تدریس فعال و میزان خلاقیت دانشجویان پسر دانشکده ی کشاورزی ابوریحان پاکدشت  مورد بررسی قرار گیرد.

بیان مسئله

اساتید با به كار گیری روش های صحیح تدریس، موظفند انتظارات دانشجویان، خانواده ها ، کارفرمایان و سایر مشتریان نظام آموزش عالی را با موفقیت بر آورده سازند. برای تحقق این ضرورت ها مسئله ی اصلی روش های تدریس فعال در كلاس درس می باشد.

عضو هیات علمی موفق و اثربخش كسی است كه كلاس درس را به گونه ای آماده سازد كه پاسخ گوی تمامی چالش ها در طول تدریس خود باشد. استاد باید توانایی های خود را بشناسد ، روش تدریس خود را ارزیابی كند ، اگر قدیمی و كهنه است روش تدریس پویا و زنده ای را در پیش گیرد، روحیه ی خلاقیت و نو آوری را در نهاد دانشجویان شكوفا نماید و حرفه ی استادی خود را نه به عنوان تدریس صرف بلكه برای ایجاد تغییر و تحول در فراگیران پندارد.روش های بر خورد با مشكلات كلاس درس را شناسایی كند و راهبردی را اتخاذ نماید كه كه فرایند یاددهی- یادگیری را مختل نسازد و مشكلات جزیی كلاس او به مشكلات كلی و وخیم تبدبل نشود و هم چنین دانش آموختگان كلاس درس او مسائل آموزشی و مشكلات رفتاری خود را در محیطی آرام و سرشار از محبت و غیر تهدید آمیز حل نمایند( سجادی، 1373).

دانشجویان از میان تركیب و ویژگی های انتزاعی و دور از ذهن شخصیت استاد دلایلی برای دوست داشتن یا نداشتن او می یابند . به هر حال آن چه كه به استاد یاری می دهد تا كلاس موفق و اثربخشی داشته باشد از یك جهت به شناخت استاد از نقشه های خود درامر تدریس مربوط است و از طرف دیگر به آگاهی ایشان از روندهای علمی نهفته در امر مدیریت كلاس درس بستگی دارد ( سجادی، 1373).

یكی از كارهای مهم لازم برای آموزش خلاقیت در دانشجویان ، تغییر در روش كار استاد و انتظارات نظام آموزش عالی از دانشجویان است. باید مقداری از وقت كلاس را به مواردی اختصاص  داد كه به خلاقیت مربوط می شوند . البته این كار را نمی توان با اختصاص یك یا دو ساعت در هفته به آموزش خلاقیت انجام داد ، بلكه باید نحوه ی تفكر واگرا را در تمام شئون آموزش عالی وارد كرد ؛یعنی در تدریس وآموزش علاوه بر تفكر هم گرا، تفكر واگرا نیز مد نظر استاد یا مدرس باشد( سام خانیان،1384،ص132).

اساتید باید سعی کنند کلاس را از حالت قالبی و خشک آن خارج کنندو اعتماد به نفس ، نو آوری ،آزاد اندیشی ونظایر آن را در دانشجویان،پرورش دهد.باید به دانشجویان یاد دهندکه مطالب کتاب های درسی الزاماً صد درصد صحیح و غیر قابل تغییر نیستندو هر عقیده یا نظریه ی جدیدی که بهتر از عقاید قبلی باشد می تواند جای آن را بگیرد.

از این رو در پژوهش حاضر بر آنیم تا به بررسی رابطه ی بین روش های تدریس فعال و میزان خلاقیت دانشجویان پسر دانشکده ی کشاورزی ابوریحان پاکدشت  بپردازیم. و ببینیم که آیا بین روش های تدریس فعال و  و میزان خلاقیت دانشجویان رابطه وجود داردیا نه ؟ واگر رابطه وجود دارد این رابطه معنادار است یا نه؟

اهمیت و ضرورت تحقیق

این بخش شامل اهمیت و ضرورت نظری و اهمیت و ضرورت کاربردی است.

اهمیت و ضرورت نظری

پژوهش حاضر به توسعه چارچوب نظری حوزه تدریس (روش های تدریس )و خلاقیت کمک می کند.

اهمیت و ضرورت کاربردی

1-پژوهش حاضر به آشنا ساختن بیشتر اساتید با روشهای تدریس فعال کمک می کند.

2-پژوهش حاضر به ضرورت انطباق موضوع های درسی از نظر زمان و محتوا و روش های تدریس کار آمد کمک می کند.

3-پزوهش حاضر به وجود نظام ارزشیابی متناسب با شیوه های تدریس فعال برای ارزیابی میزان یادگیری دانشجویان کمک می کند.

4-پژوهش حاضر به ضرورت توجه به نیازمندی های استاد برای تدریس کارآمد و خلاق کمک می کند.

5-پژوهش حاضر به روش های مدیریت کلاس درس مبتنی بر مشارکت دانشجویان که باعث بهبود و اثربخشی کیفیت کار استاد می شود، کمک می کند.