فهرست جداول عنوان صفحه نگاره ی 2-1 : جدول تعاریف فناوری اطلاعات 21 نگاره ی 2-2: جدول مراحل تکامل فناوری اطلاعات در کسب و کار 26 نگاره ی 2-3: جدول شکل گیری استراتژی تولید 32 نگاره ی 3-1: جدول چگونگی انتخاب شرکت های مورد مطالعه 61 نگاره ی 3-2: جدول سنجه هایی برای سنجش برتری های استراتژیک 61 نگاره ی 3-3: جدول سنجه هایی برای سنجش فناوری اطلاعات 62 نگاره ی 4-1: جدول ضریب همبستگی پیرسون رابطه بین فناوری اطلاعات و عملکرد مالی شرکت ها 72 نگاره ی 4-2: جدول ضریب همبستگی پیرسون رابطه بین عملکرد مالی و استراتژی هزینه 73 نگاره ی 4-3: جدول ضریب همبستگی پیرسون رابطه بین عملکرد مالی و استراتژی کیفیت 73 نگاره ی 4-4: جدول ضریب همبستگی پیرسون رابطه بین عملکرد مالی و استراتژی انعطاف پذیری 74 نگاره ی 4-5: جدول ضریب همبستگی پیرسون رابطه بین عملکرد مالی و استراتژی نوآوری 75 نگاره ی 4-6: جدول ماتریس همبستگی بین مؤلفه های مستقل تحقیق و عملکرد مالی شرکت ها 75 نگاره ی 4-7: جدول تحلیل توصیفی داده ها 76 نگاره ی 4-8: جدول تحلیل رگرسیون چند متغیره برای متغیر وابسته عملکرد مالی و متغیرهای مستقل تحقیق (فرضیه ی اصلی تحقیق) 77 نگاره ی 4-9: جدول تحلیل رگرسیون چند متغیره برای فرضیه ی فرعی اول 78 نگاره ی 4-10: جدول تحلیل رگرسیون چند متغیره برای فرضیه ی فرعی دوم 78 نگاره ی 4-11: جدول تحلیل رگرسیون چند متغیره برای فرضیه ی فرعی سوم 79 نگاره ی 4-12: جدول تحلیل رگرسیون چند متغیره برای فرضیه ی فرعی چهارم 80 چکیده: هدف از این پژوهش بررسی ارتباط فناوری اطلاعات با استراتژی های تولید و عملکرد مالی با استفاده از روشCAD/CAM می باشد. فناوری اطلاعات به عنوان متغیر مستقل و عملکرد مالی(نسبت گردش دارایی ها، نسبت گردش سرمایه جاری، بازده دارایی ها، بازده حقوق صاحبان سهام، بازده فروش، سود هر سهم، حاشیه سود خالص) به عنوان متغیر وابسته واستراتژی های تولید (هزینه، کیفیت، انعطاف پذیری، نوآوری)به عنوان متغیر مداخله گر در نظر گرفته شده است. برای جمع آوری اطلاعات مربوط به فناوری اطلاعات و استراتژی های تولید از پرسشنامه استاندارد و برای جمع آوری اطلاعات مربوط به عملکرد مالی از اطلاعات مربوط به بورس اوراق بهادار تهران استفاده شده است. جامعه آماری تحقیق کلیه شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در فاصله زمانی 1389-1385 می باشد و نمونه آماری با استفاده از روش حذف سیستماتیک شامل 121 شرکت پذیرفته شده است. تحقیق از لحاظ هدف، کاربردی، از لحاظ نحوه بررسی داده ها، توصیفی – پیمایشی انجام گرفته است. روش تجزیه و تحلیل داده ها،تحلیل همبستگی می باشد و برای سنجش وجود رابطه بین متغیرها از ضریب همبستگی پیرسون ورگرسیون چند متغیره و همچنین برای تحلیل داده های عضو نمونه آماری از آماره های توصیفی استفاده شده است. نتایج داده‌ها نشان می‌دهد که فرضیه‌ی اصلی تحقیق دال بر ارتباط فناوری اطلاعات با استراتژی های تولید و عملکرد مالی با استفاده از روشCAD/CAM تأیید می‌گردد و همچنین فرضیه های فرعی تحقیق دال بر تأثیر فناوری اطلاعات بر استراتژی های تولید(کیفیت، انعطاف پذیری، نوآوری) و عملکرد مالی رابطه مستقیم و معنی دار و بین فناوری اطلاعات و استراتژی هزینه و عملکرد مالی رابطه معکوس و معنی داری وجود دارد. کلمات کلیدی: فناوری اطلاعات، استراتژی های تولید، عملکرد مالی، سیستم کمک کننده طراحی (CAD) ، سیستم کمک کننده تولید (CAM) فصل اول کلیات تحقیق 1-1 مقدمه تكنولوژی اطلاعات با محوریت دانش و خردگرایی انسان و اندیشه‌هایش به منظور بهره برداری از اندیشه و سپردن امور تكراری و غیر خلاق به ماشین و همچنین افزایش کارآیی و آزاد سازی مهارت‌های انسانی، در دهه‌های اخیر مورد توجه خاصی به عنوان محور توسعه جوامع و سازمان‌ها قرارگرفته است. در جهان امروز تكنولوژی اطلاعات امكان سودمندی و كارآمدی اطلاعات را ممكن ساخته است. امروزه فناوری اطلاعات، تحول گسترده‌ای را در امور اداری و سیستم‌های اطلاعاتی و به‌کارگیری تكنولوژی اطلاعات باعث شده است، به طوری که امكان انتقال الكترونیكی داده‌ها، مدارك، اسناد و مكاتبات مختلف از طریق كامپیوتر و خطوط ارتباطات مخابراتی فراهم شده است. مطالعات و تحقیقات نشان می‌دهد كه بین سرمایه گذاری در فناوری اطلاعات و بازده مؤسسات و بهره وری نیروی انسانی ارتباط دو سویه مثبتی وجود دارد. همچنین تكنولوژی اطلاعات توانایی سازمان‌ها را افزایش می‌دهد و این در نتیجه افزایش تنوع محصولات و بهبود كیفیت و جلب رضایت مشتری است؛ و نیز سبب تسهیل روند اداری و افزایش بازده نیروی انسانی و مدیریت می‌شود. یكی از تمركز زدایی در عین تمركزگرایی است. بدین معنی كه می‌توان با فناوری اطلاعات نتایج عمده تكنولوژی اطلاعات كارها را از راه دور انجام داد بدون آنكه لازم باشد تا در محل حضور فیزیكی و مستمر داشته باشیم كه این ویژگی بر كوتاه شدن فواصل زمانی تأكید دارد. امروزه تكنولوژی اطلاعات دیگر سیستم‌های اطلاعاتی مدیریت از جمله سیستم پشتیبانی تصمیم[1]، سیستم اطلاعات مدیریت[2] و … را در اختیار گرفته و بدین ترتیب قطب اطلاعاتی مستقر در مركز را قادر می‌سازد تا به افزایش كنترل خود بر مناطق و انجام عملیات تمركزی اقدام نماید؛ بنابراین امكان افزایش سرعت و كیفیت تصمیم گیری و مدیریت را فراهم می‌نماید. تكنولوژی اطلاعات به عنوان یكی از مهم‌ترین ابزار جهت مشاركت در بازار جهانی است (مبارکی و آقازاده،1387 ). در گذشته طراحی قطعات و محصولات به صورت دستی و با استفاده از میزهای بزرگ و ابزارهای نقشــــه­کشی انجام می‌گرفت و نقشه‌ها غالباً بر روی كاغذ ترسیم می‌شدند. به همین سبب طراحی‌ها عموماً وقت گیر و پردردسر بودند. همچنین در صورت ترسیم اشتباه و یا تغییر طرح، اصلاح و رسم مجدد نقشه‌ها زمان زیادی را به خود اختصاص می‌داد. این مسأله در مواردی كه محصول از قطعات متعدد و پیچیده برخوردار بود نمود بیشتری داشت. نگهداری نقشه‌ها و مراقبت از آنها نیز مسأله دیگری بود كه هم فضای زیادی را می‌طلبید و هم زمان قابل توجهی را برای كدگذاری، بایگانی و بازیابی مجدد به خود اختصاص می‌داد. با این همه این نقشه‌ها تنها نمایانگر شكل و وضعیت هندسی و مكانی قطعات نسبت به یكدیگر آن هم به صورت دو بعدی بودند(مبارکی و آقازاده،1387 ). به تدریج با به‌کارگیری رایانـه در امر نقشــه كشی و ایجاد و توسعه نرم افزارهای[3]CAD ، تحولی در امور طراحی به وقوع پیوست. كاهش خطاهای طراحی و تولید، ایجاد تناسب میان نقشه و روش‌های تولید، تشخیص آسان روابط اجزای قطعه در مرحله تحلیل، تسهیل در آمــاده سازی مستندات و بهبود یا افزایش استانداردهای طراحی از مزایای طراحی به كمك رایانه بودند(تئودور[4] و فلور[5]،2008). امروزه با افزایش توان رایانه‌ها در ذخیره و پردازش داده و همچنین پیشرفت‌های صورت گرفته در زمینه فناوری‌های اطلاعاتی به ویژه هوش مصنوعی، امكانات و قابلیت‌های سیستم‌های CAD به طور چشمگیری افزایش یافته است. نرم افزارهای پیشرفته CAD امروزی، امكان ایجاد مدل‌های سه بعدی را برای طراح فراهم آورده‌اند. این نرم افزارها با بهره برداری وسیع از تکنیک‌های هوش مصنوعی و به لطف سیستم‌های خبره تعبیه شده در آنها، قابلیت تجزیه و تحلیل طرح‌ها را نیز دارا هستند. به عنوان مثال آنها قادرند جرم طرح، حجم طرح و مركز ثقل قطعات را محاسبه و تعیین كنند(همان منبع). به هر فرآیند ساخت خودکار که با کامپیوتر کنترل شود[6] CAMگفته می‌شود و بر پایه‌ی پیشرفت ماشین‌های کنترل عددی[7] در دهه‌های 1940 و 1950 گسترش یافت. اکنون CAM فرآیندهای ساخت خودکار مختلفی را تحت پوشش خود قرار داده است. مانند فرزکاری، تراشکاری، برش با شعله، برش با لیزر، پانچ، نقطه جوش و وایرکات. گسترش هم‌زمان روبات‌های کنترل کامپیوتری و کارخانجات خودکار به پیشرفت واحدهای ساخت کامل، سیستم‌های تحت کنترل کامپیوتر مرکزی و سرانجام به آنچه که تحت فلسفه‌ای به نام سیستم‌های تولید انعطاف پذیر[8] شناخته شده است منجر شد. سیستم های CAM نیز از اهمیت ویژه‌ای در تولید برخوردارند. یك سیستم CAM شامل برنامه ریزی، برنامه ریزی تولید، ماشین كاری، مونتاژ، نگهداری و تعمیرات است كه در زمینه ماشین كاری و مونتاژ از فناوری هوش مصنوعی و روبات‌ها به طور چشمگیری استفاده می‌شود(همان منبع). 2 بیان مسأله در جهان امروز كشورها با تعامل و ارتباط متقابل اقتصادی به حیات سیاسی و اقتصادی خود تداوم می‌بخشند. تمام جنبه‌های اقتصادی یك كشور با اقتصاد سایر كشورها ارتباط پیدا كرده است. بخشی از این ارتباط به شكل نقل و انتقال بین‌المللی كالاها و خدمات تجلی می‌یابد. مسلماً حضور در بازارهای جهانی نیازمند توان تطابق با تحولات علمی و فناورانه است. بین المللی شدن بازارهای مالی و بازارهای كالا و خدمات همراه با دسترسی سریع به اطلاعات سبب شده است كه آنچه در یك كشور روی می‌دهد به سرعت و با شدت در كشورهای دیگر احساس شود. در واقع، به سود جهانی شدن اطلاعات، فرآیندهای عملیاتی كسب و كارها تسهیل شده است (عمید، 1388، صص 202-183). روند روبه رشد توسعه فناوری اطلاعات مستلزم برنامه ریزی دقیق و علمی برای كاربری اجتماعی آن است. با توجه به شرایط ضعیف اقتصادی در بسیاری كشورهای درحال توسعه، این مطلب را هم بخوانید : لزوم توجه به كاربردهای اقتصادی آن موضوع ویژه‌ای است كه مورد توجه صاحب نظران و مجریان برنامه‌های توسعه قرار دارد. از طرفی با توجه به نقش شاخص بازده سرمایه گذاری در تصمیم گیری‌های مالی، اثربخشی مالی فناوری اطلاعات موضوع مهمی است كه می‌تواند نقش موثری در نگرش و تمایل بنگاه‌های اقتصادی برای توسعه آن داشته باشد. سطح سرمایه گذاری در صنعت فناوری اطلاعات افزایش قابل توجهی پیدا كرده است. این سرمایه گذاری‌ها، در سال 2003 بیش از 3 برابر هر یک از انواع سایر سرمایه گذاری‌ها است. از آن جایی كه چراغ راهنمای بخش خصوصی در انتخاب گزینه‌ها عموماً ریسك و بازده یك سرمایه­گذاری است، قطعاً انتظار بازده بسیار بالا از تجهیزات فناوری اطلاعات وجود داشته كه تا این حد سرمایه گذاری در این پدیده توسعه پیدا كرده است. برخی ارتقای عملكرد اقتصادی غیر طبیعی ایالات