رشته: روانشناسی             گرایش: بالینی

عنوان:

مقایسه سبک های والدینی،کیفیت زندگی و ابعاد شخصیت سرشت ومنش در افراد مبتلا به اختلال هویت جنسی و افراد بهنجار

 

استاد راهنما:

دکتر قاسم نظیری

 

استاد مشاور:

دکتر سعید غلامزاده

 

سال تحصیلی94-1393

برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده پایان نامه درج نمی شود

(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)

تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

                                                       فهرست مطالب

عنوان………………………………………………………………………………………………………………………. صفحه

چکیده……………………………………………………………………………………………………………………………… 1

فصل اول کلیات پژوهش

مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………………. 3

بیان مسئله………………………………………………………………………………………………………………………… 4

اهمیت و ضرروت پژوهش…………………………………………………………………………………………………… 8

هدف  پژوهش………………………………………………………………………………………………………………….. 9

هدف کلی………………………………………………………………………………………………………………………… 9

فرضیه های پژوهش……………………………………………………………………………………………………………. 9

فرضیه های اصلی ……………………………………………………………………………………………………………… 9

فرضیه های فرعی……………………………………………………………………………………………………………… 9

تعریف نظری و عملیاتی تحقیق……………………………………………………………………………………………. 10

تعریف نظری شیوه های فرزند پروری…………………………………………………………………………………… 10

تعریف نظری کیفیت زندگی………………………………………………………………………………………………… 10

تعریف نظری ابعاد شخصیت سرشت و منش…………………………………………………………………………… 10

تعریف نظری نوجویی……………………………………………………………………………………………………….. 10

تعریف نظری آسیب پرهیزی……………………………………………………………………………………………….. 10

تعریف نظری پاداش وابستگی……………………………………………………………………………………………… 10

تعریف نظری پشتکار………………………………………………………………………………………………………… 10

تعریف نظری خودراهبردی…………………………………………………………………………………………………. 10

تعریف نظری همکاری………………………………………………………………………………………………………. 11

تعریف نظری خود-فراروی………………………………………………………………………………………………… 11

تعریف نظری اختلال هویت جنسی………………………………………………………………………………………. 11

تعریف عملیاتی سبک والدینی……………………………………………………………………………………………… 11

تعریف عملیاتی کیفیت زندگی…………………………………………………………………………………………….. 11

تعریف عملیاتی ابعادشخصیت سرشت و منش…………………………………………………………………………. 12

تعریف عملیاتی نوجویی…………………………………………………………………………………………………….. 12

تعریف عملیاتی آسیب پرهیزی…………………………………………………………………………………………….. 12

تعریف عملیاتی پاداش وابستگی………………………………………………………………………………………….. 12

تعریف عملیاتی پشتکار……………………………………………………………………………………………………… 12

تعریف عملیاتی خود راهبردی……………………………………………………………………………………………. 12

تعریف عملیاتی همکاری……………………………………………………………………………………………………. 12

تعریف عملیاتی خود-فراروی……………………………………………………………………………………………… 12

تعریف عملیاتی اختلال هویت جنسی……………………………………………………………………………………. 12

فصل دوم مروری بر ادبیات و پیشینه پژوهش

مبانی نظری شیوه فرزند پروری……………………………………………………………………………………………. 15

مبانی نظری کیفیت زندگی…………………………………………………………………………………………………. 26

مبانی نظری شخصیت………………………………………………………………………………………………………… 42

مبانی نظری هویت و اختلال هویت جنسی ………………………………………………………………………………………..68

پیشینه پژوهش………………………………………………………………………………………………………………………………..82

اختلال هویت جنسی و سبک های والدینی ……………………………………………………………………………………….82

اختلال هویت جنسی و کیفیت زندگی…………………………………………………………………………………………….. ..4 8

اختلال هویت جنسی و ویژگی های شخصیتی…………………………………………………………………………………….85

فصل سوم روش اجرای پژوهش

طرح کلی پژوهش……………………………………………………………………………………………………………………………90

جامعه آماری…………………………………………………………………………………………………………………………………..90

نمونه آماری و روش نمونه آمارگیری…………………………………………………………………………………………………90

ابزارهای اندازه گیری و نحوه اجرای آنها…………………………………………………………………………………………….91

اختلال هویت جنسی………………………………………………………………………………………………………………………..91

سبک های والدینی……………………………………………………………………………………………………………………………91

ابعاد شخصیت سرشت و منش…………………………………………………………………………………………………………..95

روش آماری تحلیل داده ها………………………………………………………………………………………………………………..97

ملاحظات اخلاقی پژوهش…………………………………………………………………………………………………………………97

فصل چهارم یافته های پژوهش

مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………………………………99

بخش آمار توصیفی……………………………………………………………………………………………………………………………100

یافته های استنباطی…………………………………………………………………………………………………………………………..104

فصل پنجم بحث و نتیجه گیری

خلاصه………………………………………………………………………………………………………………………………………….116

تبیین یافته های مربوط به فرضیه های پژوهش…………………………………………………………………………………..116

محدودیت های پژوهش…………………………………………………………………………………………………………………..124

پیشنهاد های پژوهشی………………………………………………………………………………………………………………………124

این مطلب را هم بخوانید :

پیشنهادهای کاربردی……………………………………………………………………………………………………………………….125

منابع……………………………………………………………………………………………………………………………………………..128

پیوست………………………………………………………………………………………………………………………………………….145

چکیده انگلیسی……………………………………………………………………………………………………………………………..153

فهرست جداول

عنوان                                                                                                          شماره صفحه

جدول3- 1میزان پایایی پرسشنامه فرزند پروری یانگ……………………………………………………………….. 93

جدول3-2 ابعاد هشت گانه کیفیت زندگی به همراه تعداد و شماره عبارات……………………………………… 95

جدول3-3 نمره گذاری مقیاس کلونینجر…………………………………………………………………………………. 96

جدول3-4 پایایی و روایی مقیاس کلونینجر ……………………………………………………………………………. 97

جدول4-1 توصیف شاخص های آماری سبک های والدینی در بین گروه نمونه مورد بررسی به تفکیک بیمار و سالم …………………………………………………………………………………………………………………………………………….101

جدول4-2 توصیف شاخصهای آماری مؤلفه های کیفیت زندگی در بین گروه نمونه مورد بررسی به تفکیک بیمار وسالم……………………………………………………………………………………………………………………………………101

جدول4- 3 توصیف شاخص های آماری سرشت و منش در بین گروه نمونه مورد بررسی به تفکیک بیمار و سالم………………………………………………………………………………………………………………………………………………102

جدول4-4 مقایسه سبك های والدینی در افراد مبتلا به اختلال هویت جنسی و بهنجار…………………………….104

جدول4-5 مقایسه ابعاد سرشت و منش در بین افراد مبتلا به اختلال هویت جنسی و بهنجار ………………….106

جدول4-6 مقایسه كیفیت زندگی در افراد مبتلا به اختلال هویت جنسی و افراد بهنجار ………………………….107

جدول4-7 مقایسه ابعاد سرشت و منش در بین دختران و پسران مبتلا به اختلال هویت جنسی ………………108

جدول4-8- مقایسه سبك های فرزندپروری مادران و پدران در بین دختران و پسران مبتلا به اختلال هویت جنسی

 …………………………………………………………………………………………………………………………………………109

جدول4-9   مقایسه کیفیت زندگی در بین دختران و پسران مبتلا به اختلال هویت جنسی………………………113

فهرست اشکال

عنوان                                                                                                          شماره صفحه

شکل2-1 الگوی چهارگانه فرزند پروری مک کوبی و مارتین……………………………………………………………..21

شکل2-2 عوامل مرتبط با کیفیت زندگی………………………………………………………………………………………….37

چکیده

هدف: هدف پژوهش حاضر مقایسه سبک های والدینی،کیفیت زندگی و ابعاد شخصیتی سرشت و منش در افراد مبتلا به اختلال هویت جنسی و افراد بهنجار می باشد.روش:.40 فرد مبتلا به اختلال هویت جنسی و 40فرد بهنجار با نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند.

ابزار:در این مطالعه از پرسشنامه شیوه های فرزند پروری یانگ ،پرسشنامه کیفیت زندگی و پرسشنامه شخصیت سرشت ومنش کلونینجر استفاده شد. تحلیل داده ها از طریق t-testبرای گروه های مستقل وt-test برای گروه های وابسته انجام گردید.

نتایج:یافته ها نشان داد که بین سبک های والدینی افراد مبتلا به اختلال هویت جنسی و بهنجار تفاوت معنا داری وجود دارد.مولفه محرومیت هیجانی در بیماران بیشتر از گروه بهنجار ومولفه های آسیب پذیری و ایثاردر گروه بهنجار بالاتر از گروه بیمار در این پژوهش بود.همچنین در مقیاس کیفیت زندگی تنها در مولفه عملکرد اجتماعی میانگین گروه بهنجار بیشتر از گروه بیمار بود و  در مقیاس ابعاد شخصیتی سرشت و منش افراد مبتلا به اختلال هویت جنسی و گروه بهنجار رابطه معناداری بدست نیامد.

کلمات کلیدی:سبک های والدینی،کیفیت زندگی،ابعادشخصیت سرشت ومنش،اختلال هویت جنسی

 

فصل اول

طرح تحقیق

 مقدمه

یکی از مهمترین وجوه هویت انسانی، هویت جنسی است. این که انسان زن نامیده شود یا مرد، پس از هستی و حیات او مهمترین وجه شناسایی و ارزش گذاری هر فرد توسط خود و محیط پیرامون آن فرد است. پس این نقش ها به کودک آموخته شده و او را در جهت تقویت رفتارهای متناسب با جنسیت او تشویق می کند. اما این فرایند طبیعی که در اکثریت موارد با موفقیت طی می گردد، در پاره ای موارد مسیر متفاوتی را می گذراند، به طوری که کودک در مورد تعلق خود به یکی از دو جنس دچار تردید شده یا کاملاً خود را متعلق به جنس مخالف جنسیت بیولوژیک خود می داند که در این وضعیت وی دچار اختلال هویت جنسی[1] می شود. چنین وضعیتی معمولاً با رشد کودک ادامه می یابد و در مواردی نیز به قوت ادامه یافته و به حداکثر شدت خود یعنی تقاضای فرد برای تغییر مشخصات آناتومیک خود به صورت جنسیتی که فرد خود را متعلق به آن می داند، برسد. به این دسته از افراد ترانسکسچوال[2] گفته می شود (گیدنز، 1386).

معمولاً در مراجعان مبتلایان به اختلال هویت جنسی، متغیرهای متعددی را در فضای ارتباطات درون خانوادگی و شرایط اولیه رشد مشاهده می کنیم که آنان را از دیگران متمایز می سازد. این تمایز این فرض را قوت می بخشد که چارچوب رشد و ارتباطات اولیه کودک می تواند کیفیتی فراهم سازد که منجر به ایجاد اختلال هویت جنسی شود. به علاوه در این اختلال عوامل گوناگونی از لحاظ سبب شناسی دخالت دارد. از عوامل زیستی- روانی مانند: استرس قبل از تولد، اختلالات ژنتیکی، هورمونی مشکلات عصبی و مشکلات مربوط به سیستم عصبی مرکزی و همچنین برخی ویژگی های شخصیتی، می توان به عنوان مهمترین عوامل مؤثر در شکل گیری این اختلال نام برد. درصد فراوانی این اطلاعات در جمعیت عمومی در مردان ،یک هزارم و در زنان یک سه هزارم می باشد (رئیسی و ناصحی، 1383).

بیان مسئله

 هویتجنسی به عنوان یك ویژگی روان شناختی،نمایانگر احساس فرد از مذكر بودن یا مونث بودن خود است و در حالت طبیعی با جنسیت آناتومیك فرد مطابقت دارد (كاپلان[3] و سادوك[4]،2003).

اختلال هویت جنسی به عنوان گروهی از اختلالات تعریف می شوند كه ویژگی مشترك آنها ترجیح قوی و پایدار برای اتخاذ وضعیت و نقش جنس مخالف است. مبتلایان به اختلال هویت جنسی افرادی هستند با هویت جنسی پایداری كه با جنسی كه متولد شده اند متباین است و تمایل دارند كه ظاهر بدنشان را مطابق با هویت جنسی شان تغییر دهند ( ویال [5]و همكاران،به نقل ازبشارت وهمکاران، ۱۳۹۱).

برخی از آنها افرادی هستند كه با جنس فیزیكی مذكر و هویت جنسی مونث ( MF-TS) و گروهی دیگر دارای جنس فیزیكی مونث و هویت جنسی مذکر FM-TS)  )هستند. این اختلال بیشتر ، افرادی را که از لحاظ زیست شناختی مذکر هستند درگیر می کند (سان و بوسینیسکی[6]، 2007).

اختلال هویت جنسی پریشانی بالینی یا تخریب در حیطه های مهم عملکرد اجتماعی، شغلی و دیگر زمینه ها ایجاد میکند و همچنین بر نظام شخصیتی و رفتاری و در نهایت بر سازگاری اجتماعی افراد تاثیر می گذارد.اولین مشکل در خانواده بوجود می آید که پدران و مادران  این افراد حاضر به قبول چنین مسله ای نیستند.به علت دیدگاه های فرهنگی و اجتماعی و جنبه های تعصبی و آبرو به خود اجازه نمیدهند که برای رفع این مشکل اقدامی انجام دهند ترس از زبانزد شدن در فامیل، اجتماع و محله زندگی باعث میشود در مقابل این خواسته ومیل فرزندانشان مقاومت به خرج دهند که در نتیجه منجر به جدال، کشمکش ضرب و شتم و راندن آنها از خانه و خانواده میشود.مطالعات انجام شده بر روی خانواده های بیماران اختلال هویت جنسی نشان میدهد که بسیاری از آنان پدر ومادری سختگیر خشک و طردکننده داشته اند.در ایران نیز هفتاد درصدوالدین این بیماران، برخوردی توام با عصبانیت و سرکوب داشته و یا از شنیدن تقاضای فرزندشان برای تغییر جنسیت متحیر و غمگین می شوند (جواهری و کوچکیان 1385).

به علاوه خانواده ها، مسایل هویتی افراد مبتلا به اختلال هویت جنسی را به سادگی درك نمی كنند و با آن كنار نمی آیند. محیط خانواده ها به جای آنكه در راستای تلاش برای فهم احساسات فرد مبتلا به اختلال هویت جنسی باشد عمیقاً  تحت تاثیر پیش داوری های اجتماعی است ( پارولا [7]و همكاران، 2010).

این در حالی است كه حمایت اجتماعی و خانوادگی و كیفیت زندگی می توانند متغیرهایی باشند كه به عنوان ضربه گیر در برابر پریشانی هیجانی این افراد به كار روند (گامزگیل [8]و همكاران، به نقل از بشارت وهمکاران،1391).

در واقع در مراجعان مبتلایان به اختلال هویت جنسی ، متغیرهای متعددی را در فضای ارتباطات درون خانوادگی و شرایط اولیه رشد مشاهده می كنیم كه آنان را از دیگران متمایز می سازد. این تمایزات، این فرض را قوت می بخشد كه چارچوب رشد و ارتباطات اولیه كودك می تواند كیفیتی فراهم سازد كه منجر به ایجاد اختلال هویت جنسی شود. هرخانواده ای شیوه های خاصی را در تربیت فردی و اجتماعی فرزندان خویش بکار می گیرد این شیوه ها که شیوه های فرزندپروری نام دارد متاثر از عوامل مختلف از جمله عوامل فرهنگی، اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و غیره میباشد (هاردی[9] و همکاران ،نقل از حسینی نسب و همکاران،۱۳۸۳).

شیوه های فرزند پروری به عنوان مجموعه یا منظومه ای ازرفتارها ،که تعاملات والد-کودک را در طول دامنه گسترده ای از موقعیتها توصیف می کند و فرض شده است که یک جو تعاملی تاثیر گذار را بوجود می آورد.شیوه های فرزندپروری یک عامل تععین کننده و اثر گذار است که نقش مهمی درآسیب شناسی روان و رشد کودک بازی می کند (علیزاده و آندرایس،  نقل از حسینی نسب و همکاران، 1383)

یانگ[10] معتقد بود كه برخی از طرحواره ها، به ویژه آنها كه عمدتاً در نتیجة تجارب ناگوار دوران كودكی و روابط والدین کودک  شكل می گیرند، ممكن است هستة اصلی اختلالات شخصیت، مشكلات منش شناختی خفیف تر و بسیاری از اختلالات مزمن محورI  قرار بگیرند (یانگ و همكاران، 1386).

تجارب بین شخصی اولیه بر عملكرد بین شخصی آینده و روشهای تنظیم مشكلات تاثیر می گذارد ( بشارت و همکاران،1391).

اختلال در پذیرش نقش جنسی یا اختلال هویت جنسی از جمله اختلالاتی است كه افراد را دچار سردرگمی نموده و آنها را از پذیرش و ارائه مسئولیتها و حقوق و امتیازات اجتماعی محروم می دارد چرا كه اغلب افراد از پذیرش مردان زن نما یا زنان مرد نما پرهیز می كنند. اختلال هویت جنسی مسیر زندگی فرد را دگرگون می كند.مشكلات فراوانی در تمامی ابعاد جسمی ،روانی ،اجتماعی،اقتصادی و خانوادگی ایجاد می كند. باعث افزایش احساس وابستگی، كاهش اعتماد به نفس ، كاهش سرمایه اجتماعی و افزایش احساس آسیب پذیری در مبتلایان می شود. عملكردهای روزانه، فعالیتهای اجتماعی و آرامش فكری را دچار نابسامانی می كند و باعث می شود مبتلایان به دیگران وابسته و نیازمند حمایت آنان گردند. به علاوه نتوانند در فعالیتهای اجتماعی معمول شركت كنند، تمامی این مشكلات به همراه درمانهای مختلف،

عوارض و هزینه های بالای درمان، كاهش كیفیت زندگی آنها را در پی دارد ( موحد وحسین زاده کاسمانی ،1389).