(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                             صفحه

چکیده 1

فصل اول:  کلیات تحقیق

1-1- مقدمه 3

1-2- موضوع پژوهش 5

1-3 – بیان مسئله 5

1-4 – ضرورت و اهمیت پژوهش 7

1-5- اهداف پژوهش 8

1-6- سئوال‌های پژوهش 8

1-8-  تعریف متغیر های پژوهش (به صورت مفهومی و عملیاتی): 9

1-8-1 راهبرد های تنظیم شناختی هیجان 9

1-8-2 استعداد اعتیاد 9

1-8-3 اختلال کمبود توجه/ بیش فعالی (ADHD) بزرگسالان: 9

فصل دوم: ادبیات و پیشینه تحقیق

2-1 –  مفهوم تنظیم هیجان 11

2-1-1 تعریف هیجانات 11

2- 1-2  تنظیم هیجان شناختی 14

2- 1-3  نه راهبرد متفاوت تنظیم شناختی هیجان 15

2-2- گرایش به اعتیاد 17

2-2-1 مفاهیم تاریخی سوء مصرف مواد و گرایش به اعتیاد 17

2- 2-2   سوء مصرف و علا ئم تشخیصی 25

2-2-3  نظریه های سبب شناسی 28

نظریه ژنتیكی 28

نظریه روان پویشی 28

نظریه های رفتاری و شناختی رفتاری 30

 

2-2-4    همه گیر شناسی سوء مصرف مواد 31

2-2-5  نشانه های سوء مصرف مواد 33

2-2-6  انواع مواد اعتیادآور 33

-كُند كننده ها 34

– محرك ها 37

– توهم زاها 38

2- 2-7   نظریه استعداد اعتیاد 40

2- 2-8   عوامل خطرساز اعتیاد 43

– عوامل خطرساز از نظر روانپزشکی 43

– عوامل خطرساز از نظر رفتاری 43

– عوامل خطرساز جمعیت شناختی 43

– عوامل خطرساز اجتماعی 44

2-3-  اختلال کمبود توجه/ بیش فعالی (ADHD) 46

2-3-1  اختلال کمبود توجه/ بیش فعالی (ADHD)  و علایم تشخیصی 46

2-3-2   ویژگی های تشخیصی 50

2-3-3   سبب شناسی اختلال کمبود توجه/ بیش فعالی 52

عوامل ژنتیک 52

عوامل مربوط به رشد 52

آسیب مغزی 52

عوامل روانی / اجتماعی 53

2- 3-4   همه گیر شناسی اختلال کمبود توجه/ بیش فعالی (ADHD) 53

2-4-  رابطه بین متغیر ها 55

2-4-1   استعداد به اعتیاد و اختلال کمبود توجه/ بیش فعالی ( ADHD ) 55

2-4-2   تنظیم شناختی هیجان و استعداد  به اعتیاد 55

2-4-3  راهبرد های تنظیم شناختی هیجان و اختلال کمبود توجه/ بیش فعالی (  ADHD ) 56

2-5- مروری بر تحقیقات انجام شده 56

 

 

این مطلب را هم بخوانید :

 

 

فصل سوم :روش تحقیق

3-1 – روش پژوهش 77

3-2-  جامعه آماری و روش نمونه گیری 77

3-3-  ابزار پژوهش 77

3-3-1 پرسشنامه تشخیصی کوتاه اختلال بیش فعالی – کم توجهی بزرگسالان کانرز (CAARS-S:S): 77

3-3-2 پایایی پرسشنامه تشخیصی کوتاه اختلال بیش فعالی – کم توجهی بزرگسالان کانرز 78

3-3-3 پرسشنامه تنظیم شناختی هیجان (CERQ): 80

3-3-4   بررسی پایایی پرسشنامه تنظیم شناختی هیجان 86

3-3-5 پرسشنامه پذیرش اعتیاد(AAS) و مقیاس استعدادالکل یا می بارگی مک اندرو  MAC-R : 88

3-4-   شیوه اجرا 92

3-5-  تجزیه و تحلیل آماری 92

3-6-  ملاحظات اخلاقی 92

فصل چهارم: یافته ها

4-1-   توصیف داده ها 94

4-1-1 نمودار ها جهت نشان دادن نمرات دو گروه 95

4-2- تحلیل داده ها 99

فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری

5-3-  محدودیت های تحقیق 107

5-4-  پیشنهادات 108

منابع و مآخذ 110

منابع فارسی 110

منابع غیر فارسی 112

چکیده انگلیسی 115

پیوست ها 116

پیوست «الف » 116

پیوست «ب » 118

پیوست «ج» 119

 

فهرست جدول ها

عنوان                                                                                                                   صفحه

 

جدول 2-1 عوامل مخاطره آفرین در گرایش به سوء مصرف مواد 45

جدول 3-1  مقدار ضریب آلفای محاسبه شده 78

جدول 3-2 محاسبه ضریب آلفا با توجه به تک تک سوالات 79

جدول 3-3 شاخص های معناداری داده ها در اجرای اول 83

جدول 3- 4 ماتریس چرخشی برای 4 عامل تنظیم هیجان 84

جدول 3- 5 ضریب اعتبار و سوال های هر خرده مقیاس 85

جدول 3- 5 همبستگی خرده مؤلفه ها با نمره كل پرسشنامه 85

جدول 3-6 آزمون t برای مقایسه 4 مؤلفه و نمره كل تنظیم  هیجان شناختی در دختران و پسران 86

جدول 3-7 مقدار ضریب آلفای محاسبه شده 86

جدول 3-8 محاسبه ضریب آلفا با توجه به تک تک سوالات 87

جدول 3-9 نتایج آزمون تی (t) گروه های مستقل 90

جدول 3-10  نتایج آماره های توصیفی برای سه مقیاس AAS ، APS ، MAC-R به تفكیك گروه 91

جدول 3-11 نتایج همسانی درونی (آلفا) و همبستگی بین سه مقیاس  AAS، MAC-R، APS،221N- 92

جدول 4-1 آماره های توصیفی داده های گروه عادی 94

جدول 4-2 آماره های توصیفی داده های گروه مبتلایان به کمبود توجه/بیش فعالی 95

جدول 4-3  نتایج آزمون تجزیه و تحلیل واریانس یکراهه در متغیر تنظیم شناختی هیجان 99

جدول 4-4   نتایج آزمون تجزیه و تحلیل واریانس یکراهه در متغیر سرزنش خود و فاجعه سازی 99

جدول 4-5   نتایج آزمون تجزیه و تحلیل واریانس یکراهه در متغیر کنارآمدن و پذیرش 100

جدول  4-6  نتایج آزمون تجزیه و تحلیل واریانس یکراهه در متغیر مثبت اندیشی 100

جدول 4-7  نتایج آزمون تجزیه و تحلیل واریانس یکراهه در متغیر سرزنش دیگران 101

جدول 4-8 نتایج آزمون تجزیه و تحلیل واریانس یکراهه در متغیر گرایش به اعتیاد 101

جدول 4-9 بررسی رابطه مولفه های تنظیم شناختی هیجان و استعداد به اعتیاد در مبتلایان به بیش فعالی 102

 

 

 

فهرست نمودار ها

عنوان                                                                                                                   صفحه

نمودار 2-1 الگوی کلی شروع مصرف 46

نمودار 4-1 مربوط به فراوانی نمرات گرایش به اعتیاد در نمونه مورد مطالعه 96

نمودار 4-2 مربوط به فراوانی تنظیم هیجان شناختی در نمونه مورد مطالعه 96

نمودار 4-3 مربوط به فراوانی نمرات سرزنش خود و فاجعه آمیزی در نمونه مورد مطالعه 97

نمودار 4-4 مربوط به فراوانی نمرات کنار آمدن و پذیرش در نمونه مورد مطالعه 97

نمودار 4-5 مربوط به فراوانی نمرات مثبت اندیشی در نمونه مورد مطالعه 98

نمودار 4-6 مربوط به فراوانی نمرات سرزنش دیگران در نمونه مورد مطالعه 98

 

چکیده

اختلال کمبود توجه/ بیش فعالی (ADHD) در بزرگسالان به عنوان یک اختلال مهم، روز به روز بیشتر شناخته می شود، با این حال بررسی و عوارض ناشی از این اختلال در دانشجویان کمتر مورد توجه قرار گرفته است. هدف این مطالعه علی – مقایسه ا ی ، مقایسه راهبرد های تنظیم شناختی هیجان و استعداد اعتیاد در دانشجویان دارای نشانه های کمبود توجه/ بیش فعالی (ADHD) با دانشجویان عادی می باشد. جامعه آماری شامل کلیه دانشجویان دانشگاه های سطح شهر تهران می باشد که از این میان تعداد 5 دانشگاه به صورت نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند. در مرحله بعد از این دانشگاه ها نمونه مورد نظر با استفاده از روش نمونه گیری مبتنی بر هدف انتخاب شدند. حجم نمونه 106 نفر بود که،21 نفر در گروه با نشانه های ADHD و 85 نفر در گروه بدون نشانه های ADHD قرار گرفتند. ابزار پژوهش در این تحقیق شامل  پرسشنامه تشخیصی کوتاه اختلال بیش فعالی /کم توجهی بزرگسالان کانرز( (CAARS-S:S، پرسشنامه تنظیم شناختی هیجان (CERQ)، پرسشنامه پذیرش اعتیاد(AAS) و مقیاس استعداد الکل یا می بارگی مک اندرو MAC-R . از آزمون تحلیل واریانس یکطرفه برای آزمون سئوال ها  و جهت بررسی رابطه بین متغییر ها از ضریب همبستگی استفاده شد، و با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 21 داده ها مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد، میان دانشجویان با نشانه های ADHD و بدون این نشانه ها در نمره کلی تنظیم شناختی هیجان تفاوت معناداری وجود ندارد ( 05/0 P>). در متغیر استعداد اعتیاد و راهبرد سرزنش خود و فاجعه آمیز پنداری بین دو گروه تفاوت معناداری وجود دارد (05/0 P<). همچنین بین استعداد به اعتیاد و راهبردهای سرزنش خود و سرزنش دیگران رابطه معنادار وجود دارد .

 

كلید واژه ها: اختلال کمبود توجه/ بیش فعالی، تنظیم شناختی هیجان، استعداد اعتیاد.

 

فصل اول

کلیات تحقیق

 

 

1-1- مقدمه

تنظیم هیجان فرایندی است که از طریق آن افراد، هیجانهای خود را به صورت هشیار یا ناهشیار تعدیل می کنند تا به طور مناسب به تقاضاهای محیطی متنوع پاسخ دهند (تامپسون[1]،1994 ؛ بارلو[2]،2007 ؛ مارتین[3] و دنیس[4]،2004؛گروس[5]، 1998). در زندگی روزمره، افراد همواره راهبردهای منظمی را برای تعدیل شدت و یا نوع تجارب هیجانی خود یا واقعه فراخواننده هیجان به کار می گیرند (دیاموند[6] ،آسپینوال[7]، 2003؛گروس ،1998). تنظیم شناختی هیجان به شیوه شناختی مدیریت و دستکاری ورود اطلاعات فراخواننده هیجان اشاره دارد (اوکسنر[8] ، گروس،2004 ) . به عبارت دیگر، راهبردهای تنظیم شناختی هیجان، به نحوه تفکر افراد پس از بروز یک تجربه منفی یا واقعه آسیب زا برای آنها اطلاق می شود (حسنی و همکاران ،1387). در سالهای اخیر، گارنفسکی و همکاران (2002) ، نه راهبرد متفاوت تنظیم شناختی هیجان را به صورت مفهومی شناسایی کرده اند.

مصرف مواد مخدر در كشور ما سابقه ای دیرینه دارد. از اولین احكام ممنوعیت مصرف تریاك كه به 400 سال پیش باز می گردد، روشن می شود كه عوارض آن صدها سال است كه توجه سیاستمدارن را به خود جلب كرده است(رحیمی موقر ،1384). خوردن تریاك در ایران از دوره صفویه و كشیدن تریاك از زمان قاجاریه معمول گردیده است(تقوی،1363). مصرف هروئین نیز از زمان پهلوی آغاز شده است (همان منبع). وابستگی به تریاك در اواسط سده 19 میلادی شیوع بیشتری داشته ، اما تا اواخر همان سده به عنوان یك مشكل عمده پزشكی مطرح نبوده است (سادوك و سادوك[9]، 2000 ). آمار مواد مخدر كشف شده درسالهای اخیر نشان دهنده روند رو به رشد آن است (احسان منش و همکاران ،1378) و همچنان مشکل اعتیاد در ایران ادامه دارد . از سوی دیگر میزان مرگ و میر در میان معتادان به مواد اوپیوئیدی 20 برابر بیشتر از افراد غیر معتاد است. مرگ و میر معمولا به علت مسمومیت، عفونت، ایدز، خودكشی و دیگركشی رخ می دهد (تئودور[10]، استرن [11]، 2000). چون پدیده اعتیاد، ارتباط تنگاتنگی با فرهنگ،اعتقادات مذهبی، شرایط اقتصادی، اجتماعی و پیشینه تاریخی هر كشوری دارد، از این رو تكیه به پژوهش های خارجی چندان مفید نخواهد بود بلكه به بررسیهای منطقه ای و كشوری نیاز اساسی وجود دارد.

بر اساس چهارمین نسخه تجدید نظر شده راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی(DSM-IV-TR)، اختلال کمبود توجه / بیش فعالی (ADHD) با علایمی مانند کمبود توجه و تمرکز، تکانشگری و بیش فعالی مشخص می شود . در این شرایط عملکرد روانی/اجتماعی فرد، یادگیری و شناخت نیز مختل می شود (بیدرمن[12] ، فارائون[13]،2005). این اختلال شایعترین اختلال روانی در کودکان بوده و شیوع آن در جنس مذکر بیشتر از جنس مونث است. در بیشتر مواقع (ADHD) با سایر اختلالات همراه بوده و در 60 درصد موارد، علایم تا دوران بزرگسالی باقی می ماند(کید[14]،2000؛ فروئلیچ[15] و همکاران 2007). اگرچه در سالهای گذشته این باور غلط وجود داشت که این اختلال از سالهای بعد از نوجوانی بهبود می یابد ولی امروز این واقعیت آشکار شده است که این اختلال در بیش از50 تا 75 درصد موارد تا دوران بزرگسالی ادامه خواهد یافت (والندر [16]، هوبرت[17]،1985). تا کنون هیچ عاملی به تنهایی به عنوان علت اختلال کمبود توجه/ بیش فعالی شناخته نشده است، تصور می شود که این اختلال در نتیجه تعاملات پیچیده بین ژنتیک، محیط و عوامل زیستی می باشد(کلینگ[18] و همکاران ،2008).

گرچه در بسیاری از تحقیقات، به ارتباط ADHD و سوء مصرف مواد پرداخته شده و وجود آن نیز ثابت شده است  ولی در هیچ پژوهشی به مقایسه گرایش به اعتیاد در افراد داری  نشانه های کمبود توجه/ بیش فعالی و بدون نشانه های کمبود توجه/ بیش فعالی پرداخته نشده است. همچنین به نظر می رسد افراد مبتلا به نشانه های کمبود توجه/ بیش فعالی در راهبردهای تنظیم شناختی هیجان نیز دچار مشکل باشند پس بر آن شدیم تا این به مقایسه بپردازیم.

 

 1-2- موضوع پژوهش

مقایسه راهبرد های تنظیم شناختی هیجان و استعداد اعتیاد در دانشجویان دارای نشانه های کمبود توجه/ بیش فعالی (ADHD) با دانشجویان عادی

Comparison of cognitive emotion regulation strategies and Addiction Prone in university student with and without Attention deficit – hyperactive disorder (ADHD) symptoms

 

1-3 – بیان مسئله

سا لها پژوهش به نقش مهم تنظیم هیجان در سازش با وقایع تنیدگی زای زندگی وضوح بخشیده است(گرانفسکی[19] ، کراییج[20]، 2006).  تنظیم هیجان[21] دلالت دارد بر به كار گماشتن افكار و رفتارهایی كه در هیجان های آدمی تأثیر می گذارند. هنگامی كه انسان ها تنظیم هیجان را به كار می گیرند، چگونگی تجارب و تظاهر هیجان های خود را هم تحت اختیار می گیرند. گمان می شود توانایی تنظیم هیجان خصیصه ای از خصوصیات هوش هیجانی است[22] (بارآن[23] ، پارکر[24]، 2000). هیجان ها از دیدی كاركردی تلاش هایی همگرا توسط فرد محسوب می شوند، به منظور ابقاء، تغییر و یا خاتمه دادن به روابط میان فرد و محیط تأثیرگذار گروهی ادعا دارند تنظیم هیجان وابسته به دو سطح است:  فرایند تنظیم هیجان و بازده آن .تنظیم هیجان اینگونه تعریف می شود:  تنظیم هیجان مبتنی است بر فرایندهای درونی و بیرونی پاسخ دهی در برابر مهار و نظارت، ارزیابی و تعدیل تعاملات هیجانی به خصوص خصایص زودگذر و تند آنها برای به تحقق رسیدن اهداف (تامپسون[25]، 1994). تنظیم هیجان می تواند آگاهانه یا ناآگاهانه، زودگذر یا دائمی و رفتاری و یا شناختی باشد، تنظیم هیجان رفتاری، نوعی از تنظیم هیجان است كه در رفتار آشكار فرد دیده می شود نسبت  به تنظیم هیجان شناختی كه قابلیت مشاهده ندارد و زودگذر است. تنظیم هیجان موفق همراه با دستاوردهای مثبت می باشد، دستاوردهایی چون رشد صلاحیت های اجتماعی (ایزنبرگ[26]، 2000)، سلامتی به كارگیرنده تنظیم هیجان و در مقابل، هیجان تنظیم نشده با اشكال برجسته آسیب های روانی همراه است .مثلا گفته شده است كه عدم تنظیم هیجان می تواند منادی رفتارهای مشكل آفرینی همچون خشونت باشد(دیلون[27] و همکاران، 2007). پژوهش ها نشان داده اند كه طبقه قدرتمندی از تنظیم هیجان شامل راههای شناختی اداره اطلاعات  هیجانی تحریك كننده است (آسخنر، گروس[28]، 2005).

اعتیاد یک بیماری جسمی، روانی، اجتماعی و معنوی[29] است که در شکل گیری آن زمینه های پیش اعتیادی متعددی نقش ایفا می کنند. مطالعات نشان داده اند اعتیاد در مصرف کنندگان نیکوتین، الکل و تریاک تنها در بخش کوچکی از جمعیت که به مصرف مزمن مواد می پردازند روی می دهد. به عبارتی این مطالعات سه نکته را نشان می دهند که 1- تمام افرادی که با مواد مخدر مواجه نمی شوند وابسته یا معتاد نمی گردند. 2- مواجه طولانی با مواد مخدر شرط کافی برای اعتیاد نیست. از سوی دیگر برخی اشخاص تنها بعد از چند بار مواجه شدن با مواد معتاد می شوند 3- کسانی که مستعد اعتیاد هستند به مصرف مواد چندگانه تمایل دارند (هیرویی[30] ، آگاتسوما[31]، 2005).  نظریه استعداد اعتیاد[32] بیان می کند که برخی افراد مستعد اعتیاد هستند و اگر در معرض آن قرار بگیرند معتاد می شوند ولی اگر کسی استعداد نداشته باشد؛ معتاد نمی شود (گندورا و گندورا، 1970).

نتایج پژوهش ها نشان می دهد که واکنش پذیری بالا و استفاده از راهبردهای تنظیم هیجانی منفی بیشتر، از عوامل خطر زا برای سوء مصرف کنندگان مواد است (ابوالقاسمی و همکاران، 1389). همچنین برخورداری از بیماری روانی زمینه ای یکی از عوامل مستعد کننده برای اعتیاد می باشد.

اختلال کمبود توجه/ بیش فعالی (ADHD) یک اختلال عصبی ارثی شایع است که از کودکی وجود داشته و احتمالا علت آن را کاهش عملکرد سیستم های تولید کننده دوپامین در مغز عنوان می کنند (روزلر[33] و همکاران، 2000). بررسی شیوع ADHD و شرح حال افراد مبتلا نشان می دهد که شیوع آن در کودکان 3 تا 10 درصد می باشد که یک سوم تا دو سوم آنها تا بزرگسالی هم مشکلاتشان ادامه پیدا می کند و شیوع ADHD در جمعیت افراد بزرگسال عادی 1 تا 6 درصد تخمین زده می شود (وندر[34] و همکاران، 2001). لذا بر خلاف گذشته امروزه اعتقاد برآن است که نشانه های ADHD بعد از بلوغ عمدتاً ادامه پیدا می کند (وندر و همکاران، 2001 ؛ فاگل [35]و همکاران، 1995). پژوهش های مختلف نشان داده اند که ADHD خطر سوء مصرف مواد، بزهکاری، زندانی شدن، شکست های شغلی، طلاق و مشکلات ازدواج را افزایش می دهد (فاگل و همکاران، 1995).

با توجه به موارد مذکور سوال اصلی پژوهش این است که آیا راهبرد های تنظیم شناختی هیجان و استعداد اعتیاد در دانشجویان دارای نشانه های اختلال کمبود توجه/ بیش فعالی (ADHD) با دانشجویان عادی تفاوت دارد یا خیر؟

[1] – Thompson

[2] -Barlo

[3] – Martin

[4] – Dennis

[5] – Gross

[6] – Diamond

[7] – Aspinwall

[8] – Ochsner

[9] -Sadock&Sadock

[10] -Theodore

[11] -Stern

[12] – Biederman

[13] – Faraone

[14] – Kidd

[15] – Froehlich

[16] -Wallander

[17] – Hubert